1 TUE Eindhoven faculteit Wiskunde en Informatica verslag Multimedia Messaging Service (MMS) Samenvatting Dit verslag is het afsluitende document van ...
Samenvatting Dit verslag is het afsluitende document van de cursus 2R480, Seminarium Moderne Informatiesystemen. In dit verslag wordt een overzicht gegeven van Multimedia Messaging Service. Dit is een dienst op het mobiele netwerk waarmee berichten met multimedia content van en naar mobiele telefoons verstuurd kunnen worden. Naast MMS komt ook SMS naar voren. Deze Short Message Server is de voorloper van MMS. Het verslag geeft een historisch overzicht van messaging diensten. Vervolgens wordt ingegaan op de achterliggende architectuur. En als laatste wordt ingegaan op de presentatie taal die gebruikt wordt voor de berichten. Dit verslag bevat een literatuurlijst en woordenlijst.
cursus: 2R480, Seminarium Moderne Informatiesystemen docent: prof.dr. L. Hardman student / auteur: Wouter Bruggeman, (s0406662) datum: 24 augustus 2003 revisie: 4
1. Introductie De Multimedia Messaging Service, of afgekort MMS, is de laatste ontwikkeling op het messaging gebied voor mobiele telefoon toestellen. Het belangrijkste kenmerk van MMS is de ondersteuning van gesynchroniseerde multimedia berichten. Hoofdstuk twee geeft een overzicht van messaging diensten. Hierbij wordt ingegaan op de geschiedenis en ontstaan van de MMS dienst. Ook wordt de situatie op de Nederlandse markt belicht. Hoofdstuk drie gaat in op de achterliggende architectuur van SMS en MMS. Hoofdstuk drie wordt afgesloten met een discussie. Hoofdstuk vier gaat in op de multimedia presentatie en multimedia content typen. De SMIL taal die voor MMS gebruikt wordt komt hierbij o.a. naar voren. Dit hoofdstuk wordt ook afgesloten met een discussie. In Hoofdstuk vijf wordt een voorbeeld gegeven van een MMS bericht. Een literatuurlijst en woordenlijst zijn opgenomen in dit verslag. Dit verslag beperkt zich tot de GSM standaard en de hieruit voortvloeiende standaarden zoals GPRS, en UMTS. Wanneer er gesproken wordt over “mobiele telefonie” of “mobiel netwerk” dan wordt GSM telefonie resp. GSM netwerk bedoeld, tenzij uit de context anders blijkt. Met de term messaging wordt berichten verkeer via een mobiel netwerk bedoeld. Met de term dienst verlenende bedrijven worden bedrijven bedoeld die een MMS of SMS dienst via een telecommunicatie provider aanbieden. Een voorbeeld hiervan is een bedrijf dat ringtones te koop aanbiedt. Deze ringtones worden via SMS besteld, en ook via SMS naar de klant verstuurd. De werking en lay-out van het GSM netwerk, evenals GPRS, en UMTS, wordt in dit verslag niet beschreven. Hiervoor wordt verwezen naar de technische documentatie die te vinden is op de websites van het European Telecommunications Standards Institute (ETSI) voor GSM, en het 3rd Generation Partnership Project (3GPP) voor GSM en UMTS.
2. Multimedia Messaging Service (MMS) 2.1.
Introductie
Messaging is het versturen van berichten en heeft een rijke geschiedenis. Allereerst waren er de semafoons, die vooral gebruikt werden in de professionele sector. De opkomst van de mobiele telefonie met de SMS dienst heeft de semafoon dienst vrijwel helemaal vervangen. De SMS dienst werd volledig onverwachts enorm populair onder gewone gebruikers, vooral de jeugd. Momenteel wordt door de diverse telecommunicatie providers in Nederland de dienst MMS gelanceerd. Dit hoofdstuk geeft een overzicht van de geschiedenis van messaging. Vervolgens wordt ingegaan waarom MMS juist nu op de markt gezet wordt. En waarom het zo belangrijk is voor de telecommunicatie providers. Dit hoofdstuk wordt afgesloten met een kort overzicht van de MMS diensten van de Nederlandse providers.
2.2.
Geschiedenis van Messaging
Er zijn drie messaging technieken te onderscheiden die elkaar hebben opgevolgd: •
Semafonie
•
Short Message Service (SMS)
•
Multimedia Messaging Service (MMS)
Hiernaast kan ook nog Cell Broadcasting genoemd worden. De SMS dienst heeft een enorme groei in het gebruik doorgemaakt. Er zijn twee uitbreidingen op de SMS dienst geïntroduceerd: pagina 3
•
Nokia Smart Messaging
•
Enhanced Messaging Service (EMS)
De SMS dienst wordt gebruikt om configuratie informatie naar een mobiele telefoon te sturen door middel van Over The Air (OTA) technologie.
2.2.1. Semafonie De semafoon, ook wel “pieper” of “buzzer” genoemd, is een dienst waarbij berichten naar een ontvanger, de semafoon, verstuurd kunnen worden. De semafoon zelf kan geen berichten versturen. Er is geen bevestiging dat een bericht succesvol ontvangen is. Als de semafoon uit staat, of geen ontvangst heeft, dan valt het verzonden bericht weg. De semafoon dienst van de KPN heeft een bereik in Nederland, of in de Benelux. Er zijn drie soorten semafoons: •
Toon
Toon semafoons hebben geen display, maar laten een van de 4 toon combinaties horen.
•
Numeriek
Numerieke semafoons kunnen via een display een bericht tot 14 cijfers weergeven.
•
Alfanumeriek Alfanumerieke semafoons kunnen via een display een bericht tot 80 alfanumerieke tekens weergeven.
Met de opkomst van de mobiele telefonie is het gebruik van de semafonie grotendeels afgenomen.
2.2.2. Short Message Service (SMS) De Short Message Service (SMS) kwam in 1991 beschikbaar, en is onderdeel van de GSM specificaties. SMS biedt de mogelijkheid om korte alfanumerieke berichten van en naar mobiele telefoons te versturen. De SMS dienst biedt ten opzichte van de semafonie enkele voordelen: •
Een bericht komt gegarandeerd aan.
•
Een mobiele telefoon kan SMS berichten versturen.
•
De SMS berichten kunnen langer zijn. De GSM communicatie is beveiligd.
Als een semafoon uit staat, of geen ontvangst heeft, dan valt de semafoon oproep in het niets weg. Bij de SMS dienst, blijven de berichten opgeslagen op de SMS server. Bij het versturen van een SMS bericht wordt aan de gebruiker bevestigd dat het bericht succesvol verstuurd is. De semafonie is eenrichtingsverkeer. De SMS dienst kan niet alleen berichten ontvangen, maar ook versturen. Gebruikers kunnen ontvangen berichten eventueel aanpassen en doorsturen of beantwoorden. De maximale lengte van een SMS bericht is 160 karakters, tegenover 80 karakters van een semafonie bericht. Door het koppelen van meerdere SMS berichten kunnen langere teksten verstuurd worden. Het is relatief eenvoudig om semafonie berichten te onderscheppen. Deze berichten worden niet beveiligd verstuurd. Dit is een broadcast uitzending over heel Nederland. Op een willekeurige locatie in Nederland zijn relatief eenvoudig alle semafonie berichten te onderscheppen. Het GSM netwerk is goed beveiligd. Tevens wordt een SMS bericht voor een bepaalde mobiele telefoon alleen verzonden van de GSM zend mast waarmee de telefoon op dat moment in verbinding staat. Voor de telecommunicatie operator zijn er ook een aantal voordelen: •
SMS is een relatief eenvoudige en goedkope technologie.
•
De SMS berichten worden verstuurd via controle kanalen. pagina 4
•
Door de SMS dienst aan te bieden wordt inkomen gegenereerd.
Vanuit de telecommunicatie operator gezien is het relatief eenvoudig en goedkoop om een SMS dienst op te zetten. De mobiele telefoons ondersteunen standaard al SMS. Het mobiele netwerk bevat al controle kanalen waarlangs de berichten verzonden worden. En de SMS server zelf is een relatief eenvoudig systeem. De architectuur van de SMS dienst komt in paragraaf 3.2 aan de orde. De kosten voor de integratie van de SMS dienst worden vaak al snel terug verdient. Het mobiele netwerk bevat controle en data kanalen. Data kanalen waarlangs de spraak wordt verstuurd zijn duur en schaars. De SMS dienst maakt gebruik van de controle kanalen, die minder gebruikt worden. Geheel tegen de verwachtingen van telecommunicatie providers en analisten in, is de SMS dienst enorm populair geworden onder de jeugd. Dit leidde in eerste instantie tot wat capaciteit problemen op overbelaste controle kanalen. Maar al snel werd het potentieel (lees inkomsten) van de SMS dienst ingezien. Twee uitbreidingen op de SMS dienst werden geïntroduceerd: •
Nokia Smart Messaging
•
Enhanced Messaging Service (EMS)
en de op SMS gebaseerde dienstverlening deed zijn intrede. De laatste stap van de SMS dienst is de nieuwe MMS dienst. Zie ook Figuur 1.
Figuur 1, Historisch Overzicht Messaging
2.2.3. Nokia Smart Messaging De eerste uitbreiding op de SMS standaard was de proprietary Nokia Smart Messaging op Nokia mobiele telefoon toestellen die in 1997 werd geïntroduceerd. De Smart Messaging technologie maakt het mogelijk om via speciaal samengestelde SMS berichten content naar een mobiele telefoon te versturen. Vooral het versturen van ringtones en plaatjes is populair geworden. Een groot aantal bedrijven biedt inmiddels tegen een vergoeding deze content aan.
Figuur 2, Voorbeeld van Ringtone en Plaatjes Dienstverlening
pagina 5
2.2.4. Enhanced Message Service (EMS) Begin 2000 is door het 3rd Generation Partnership Project (3GPP) de EMS standaard gepubliceerd. EMS wordt door meerdere telecommunicatie fabrikanten ondersteund. EMS is een uitbreiding op de SMS dienst, en maakt het mogelijk om naast de alfanumerieke tekens ook tekst opmaak, kleuren plaatjes, en polyphonic sounds te versturen. EMS zit standaard op een groot deel van de nieuwe telefoons. Met de opkomst van de MMS dienst is het de vraag of, en welke, ontwikkelingen op SMS gebied nog zullen plaatsvinden.
2.2.5. Multimedia Messaging Service (MMS) Multimedia Messaging Service is ontwikkeld als opvolger van de SMS messaging dienst. Hoewel MMS door de telecommunicatie operators gepromoot wordt als SMS met multimedia capaciteiten is het op een compleet andere techniek gebaseerd, zoals in paragraaf 3.3 wordt beschreven. MMS biedt de volgende mogelijkheden: •
Het versturen van multimedia content zoals teksten, plaatjes, en geluiden.
•
Deze content synchroon laten afspelen.
•
Koppeling van het mobiele netwerk en internet.
•
Gestandaardiseerde koppeling naar dienstverlenende bedrijven.
•
Digital Rights Management (DRM).
Met MMS kan de gebruiker multimedia content versturen en ontvangen. De term “picture messaging” komt hier naar voren. De gebruiker kan met de ingebouwde camera in het mobiele telefoon toestel een foto nemen, en als MMS bericht deze foto doorsturen. Het MMS bericht kan bestaan uit meerdere plaatjes, geluiden, en teksten. De gebruiker kan in een MMS bericht precies aangeven wat wanneer en hoe lang te zien en of te horen moet zijn. Het MMS bericht is niet noodzakelijk een collectie van losse plaatjes, maar kan een kunstige presentatie zijn. De MMS dienst werkt zowel op het mobiele netwerk, als op het internet. Het is mogelijk om van of naar het internet een MMS bericht te versturen resp. te ontvangen. De MMS dienst biedt standaard mogelijkheden om berichten automatisch door te sturen naar bijvoorbeeld een E-Mail adres. Ook kan de gebruiker vooraf te zien krijgen hoe groot een inkomend MMS bericht is, en kan dan besluiten om een te groot bericht te weigeren, of door te sturen naar zijn/haar E-Mail adres. De SMS dienst is enorm populair geworden. De standaard SMS servers waren echter niet voorbereid om geïntegreerd te worden met dienst verlenende bedrijven. De MMS standaard voorziet hierin door het documenteren van protocollen en standaarden om de MMS server te koppelen aan de dienst verlenende bedrijven. Deze bedrijven worden ook wel Value Added Service Providers (VASPs) genoemd. MMS biedt de mogelijk om het gebruik van bijvoorbeeld “premium content” geleverd door een VASP te beperken. Het is dan bijvoorbeeld niet toegestaan om een gekocht plaatje door te sturen. Hiervoor worden DRM technieken gebruikt. Vanuit de gebruiker gezien is MMS een dienst die, op het mobiele telefoon toestel, naast SMS beschikbaar is. Dat op de achtergrond een en ander volledig anders werkt, ziet de gebruiker niet.
2.2.6. OTA Over The Air (OTA) is een techniek die het mogelijk maakt om via de SMS techniek data (dus geen content) te versturen naar een mobiel telefoon toestel. Deze techniek wordt gebruikt om configuratie data te versturen. Het mobiele telefoon toestel herkent dat het bericht een OTA bericht is. Na goedkeuring van de gebruiker wordt de nieuwe configuratie opgeslagen. Met de opkomst van WAP
pagina 6
en Internet via het mobiele netwerk worden OTA berichten vaak gebruikt om de ingewikkelde configuratie hiervoor juist in het toestel te programmeren.
2.2.7. Cell Broadcast Cell Broadcast is een technologie die niet gebaseerd is op SMS. Cell Broadcast is echter wel op de meeste mobiele telefoon toestellen beschikbaar. Cell Broadcast is ook wel bekend onder de naam Area Information.
Figuur 3, Voorbeeld Cell Broadcast: De regio is 040.
Bij Cell Broadcast kunnen de zendmasten op een aantal kanalen tekst informatie versturen. Deze informatie kan per zendmast ingesteld worden. Met deze technologie is het bijvoorbeeld mogelijk om in een bepaald gebied een boodschap te versturen. Een voorbeeld van het gebruik is het versturen van de postcode, netnummer, plaats of gemeente van de zendmast. Als de gebruiker de optie aangezet heeft, dan verschijnt op de display deze informatie. Een voorbeeld is te zien in Figuur 3. Cell Broadcast wordt echter niet veel gebruikt. Het continu hebben aanstaan van deze dienst op een mobiel telefoon toestel kost stroom en de stand-by tijd neemt af.
2.3.
Drijfveren voor MMS
Aan MMS wordt momenteel heel veel aandacht geschonken door de telecommunicatie providers, en ook de telecommunicatie fabrikanten. Deze paragraaf geeft aan waarom de MMS dienst zo belangrijk voor de telecommunicatie sector is, en waarom MMS juist nu beschikbaar komt. Al wijkt de MMS dienst technisch veel af van de voorliggende SMS dienst, MMS kan gezien worden als een logische stap na diensten als SMS en EMS. Het is een dienst die past bij nieuwe mobiele netwerk technologieën als GPRS en later UMTS. Ook de mogelijkheden van de nieuwe generatie mobiele telefoon toestellen vragen meer dan wat SMS kan bieden. En uiteindelijk is er de verwachting, of misschien hoop, dat een nieuwe dienst als MMS tot hogere inkomsten zal leiden.
2.3.1. Evolutie van het mobiele netwerk De evolutie van het mobiele netwerk is begonnen met de introductie van de GSM standaard. GSM ondersteunt een data snelheid van 9,6 kbit/s. Een uitbreiding op GSM is GPRS. Deze packet switched technologie biedt een data snelheid van 115,2 kbit/s. De opvolger van GSM en GPRS, UMTS zal een snelheid gaan bieden van 384 kbit/s. Door de beschikbaarheid van een packet switched netwerk, en een hoge data snelheid worden nieuwe diensten, zoals MMS, mogelijk. pagina 7
De meeste telecommunicatie operators hebben inmiddels hun GPRS netwerk liggen, en MMS is een manier om dit netwerk te promoten, cq. te gebruiken.
2.3.2. Nieuwe generatie mobiele telefoon toestellen beschikbaar De huidige generatie van mobiele telefoon toestellen zijn gericht op multimedia toepassingen. De telefoon toestellen bieden steeds vaker de volgende opties: •
ingebouwde camera
•
groot kleuren scherm met hoge resolutie
•
polyphone geluiden
•
GPRS ondersteuning
•
krachtige processor, voldoende geheugen
De op multimedia gerichte MMS dienst sluit aan op deze specificaties.
2.3.3. Telecommunicatie Dienstverlening, Providers, en Fabrikanten De groei in de telecommunicatie sector is momenteel vrij matig. De GSM sector is verzadigd. En er is momenteel nog weinig vraag naar de opvolgende technologieën als GPRS, en UMTS. Hoewel hier al wel veel in is geïnvesteerd. Daarnaast is er het grote succes (en inkomsten) van SMS diensten. De verwachtingen voor MMS zijn dan ook hoog. MMS moet aan de ene kant inkomsten genereren, en aan de andere kant moet het als opstap dienen naar op dataverkeer (GPRS) gebaseerde diensten. SMS was gebaseerd op peer-to-peer communicatie, waaraan later SMS diensten werden toegevoegd. Bij de MMS specificaties is meteen al veel aandacht besteed aan dienst verlening.
2.4.
MMS in Nederland
De Nederlandse markt heeft een relatief groot aantal telecommunicatie providers: KPN, Vodafone, Telfort, Orange, en T-Mobile. Al deze providers ondersteunen SMS. Vodafone, en T-Mobile ondersteunen momenteel MMS. KPN geeft aan MMS te gaan ondersteunen. Orange biedt in het buitenland de MMS dienst aan, maar (nog) niet in Nederland. De Nederlandse telecommunicatie markt is ook vrij dynamisch. In Figuur 4 is een overzicht gegeven van de telecommunicatie bedrijven en hun naams veranderingen.
Figuur 4, Overzicht Nederlandse Telecommunicatie Providers
Vrijwel alle providers die MMS ondersteunen leggen de nadruk op de mogelijkheid om foto’s te nemen, en die via MMS door te sturen. Aanbiedingen en acties van de providers zijn ook bijna altijd gebaseerd op een mobiel telefoon toestel met camera functionaliteit. Naast de MMS dienst bieden Vodafone, en T-Mobile ook WAP diensten aan gebaseerd op een eigen portal: Vodafone Live, en T-Zones. Tijdens de introductie van de WAP technologie een aantal jaren terug werd door de telecommunicatie providers de nadruk gelegd op de technologische mogelijkheden. En niet op wat er daadwerkelijk pagina 8
mogelijk was. WAP werd geen succes. Met de introductie van Vodafone Live, en T-Zones wordt de nadruk gelegd op wat er mogelijk is, welke diensten er daadwerkelijk gebruikt kunnen worden. Dat de techniek eigenlijk nog steeds WAP is, zij het dan over een snellere GPRS verbinding, komt niet in de verkoop praatjes voor. En, met name, Vodafone Live lijkt succes te hebben.
2.4.1. Vodafone Vodafone introduceerde begin 2003 Vodafone Live. Dit is een WAP over GPRS dienst waarbij geselecteerde content, soms tegen betaling, eenvoudig toegankelijk is. Met de introductie van Vodafone Live ondersteunt Vodafone ook MMS.
2.4.2. T-Mobile T-Mobile introduceerde in de zomer van 2003 T-Zones. Dit is de T-Mobile tegenhanger van Vodafone Live. Met de introductie van T-Zones ondersteunt T-Mobile ook MMS.
2.4.3. Telfort Telfort ondersteunt geen MMS. Het biedt wel GPRS, maar dan met name voor de commerciële markt.
2.4.4. Orange Orange ondersteunt geen MMS. Orange ondersteunt in het buitenland wel MMS. Bijvoorbeeld in Frankrijk. Orange ondersteunt wel GPRS.
2.4.5. KPN KPN introduceerde I-Mode in maart 2002. I-Mode is een proprietary standaard van NTT Docomo, die KPN in licentie heeft. I-Mode kan vergeleken worden met een WAP dienst via een centrale portal. Vodafone Live, en T-Mobile T-Zones zijn tegenhangers van I-Mode. KPN ondersteunt momenteel geen MMS, maar geeft aan dit in de toekomst te gaan ondersteunen. I-Mode omvat het versturen en ontvangen van E-Mails. KPN geeft aan dat het mogelijk is om plaatjes via deze E-Mails te versturen.
3. Messaging Architectuur 3.1.
Introductie
In dit hoofdstuk worden de architecturen van SMS en MMS beschreven.
3.2.
SMS Architectuur
Figuur 5, SMS Architectuur
De SMS architectuur is relatief eenvoudig. Het bestaat uit GSM netwerk componenten en een SMS server, de SMS-C. De GSM netwerk componenten bevatten de controle kanalen waarlangs de SMS berichten verstuurd worden. Ervan uitgaand dat een telecommunicatie provider een GSM netwerk heeft liggen, dan is de uitbreiding die nodig is om SMS te ondersteunen beperkt tot het plaatsen van de SMS-C. Eventuele complicaties zoals het overbelast raken van de controle kanalen door het grote pagina 9
succes van SMS achterwege gelaten. De SMS-C is gekoppeld met het GSM netwerk via de STP (Signal Transfer Point) van het GSM netwerk. Het GSM netwerk is in Figuur 5 weergegeven als het Access Netwerk.
3.2.1. SMS-C De SMS-C draagt zorg voor het doorsturen, of versturen van SMS berichten. De SMS-C bevestigt ook het succesvol versturen van een SMS bericht, of genereert indien toepasselijk een foutmelding. De SMS-C buffert berichten die niet verstuurd kunnen worden omdat het mobiele telefoon toestel (mobile station genoemd in het figuur) uit staat, of niet bereikbaar is. Een SMS-C is ook nodig voor SMS berichten tussen mobiele telefoon toestellen. Behalve de afhandeling van SMS berichten van en naar mobiele telefoon toestellen, zorgt de SMS-C ook voor de koppeling met externe systemen. Zogenaamde External Short Message Entities (ESME).
3.2.2. External Short Message Entities (ESME) External Short Message Entities (ESME) zijn externe systemen die SMS berichten versturen en/of ontvangen. Dit kan bijvoorbeeld een systeem zijn om via het internet een SMS bericht te versturen. Een dienst zoals SMS welkomst berichtjes als een gebruiker de grens oversteekt. Of een andere op SMS berichten gebaseerde dienst. In overeenstemming met de afspraken met de telecommunicatie provider kan een ESME premium rates rekenen voor ontvangen of verstuurde SMS berichten. Een voorbeeld hiervan zijn de vele ringtones en achtergrond plaatjes diensten, evenals de diverse SMS abonnement diensten. De koppeling tussen een ESME en de SMS-C is geschikt voor een grote doorvoersnelheid van SMS berichten.
3.3.
MMS Architectuur
Figuur 6 MMS Architectuur
De MMS specificatie is opgesteld door het 3rd Generation Partnership Project (3GPP). Een van de doelstellingen van het 3GPP was om de standaard zoveel mogelijk te baseren op bestaande protocollen, en bestaande berichten formaten. De MMS architectuur is gebaseerd rond het MMS Centre (MMS-C). Deze is verbonden met de GSM en GPRS netwerken. Een gebruikers database en een berichten database ondersteunen de MMS-C. Diensten (VASPs) zijn verbonden met de MMS-C. Een gebruiker van MMS diensten kan werken met een mobiel telefoon toestel, of eventueel via een E-Mail cliënt, of internet browser via een internet verbinding. pagina 10
In de volgende paragrafen worden de MMS-C, en de interconnectie interfaces beschreven.
3.3.1. MMS-C De MMS-C, of soms ook wel MMC genoemd, draagt zorg voor het afhandelen van MMS berichten. Dit omvat onder meer: •
het ontvangen en versturen van MMS berichten
•
conversie van MMS berichten
•
opslag van MMS berichten
•
genereren van betalings informatie
Het ontvangen en versturen van MMS berichten is de hoofdtaak van een MMS-C. Deze berichten kunnen zowel van/naar een mobiel telefoon toestel komen/gaan, als vanaf/naar VASPs. De verbinding met een mobiel telefoon toestel vindt plaats via WAP en SMS technologie. Het dataverkeer maakt gebruik van het WAP protocol. Bij het versturen van een MMS bericht van de MMS-C naar een MMS toestel wordt een WAP Push bericht verstuurd. Dit houdt in dat een speciaal SMS bericht naar het toestel wordt verstuurd. Het toestel herkent dit als een MMS WAP Push bericht, en opent een WAP connectie met de MMS-C. Via deze WAP connectie wordt vervolgens het MMS bericht naar het toestel verstuurd. De verbinding tussen de MMS-C en het MMS toestel is ook bekend als MM1. De WAP en SMS connectie is onafhankelijk van het gebruikte netwerk. De MMS dienst vereist op zich geen GPRS netwerk. Het werkt net zo goed, zij het langzamer, onder een GSM netwerk. De MMS specificatie specificeert een MM5 verbinding. Hierin wordt beschreven hoe de MMS-C uit het mobiele netwerk abonnee informatie kan halen. De verbinding met Value Added Service Providers vindt plaats via een zogenaamde MM7 verbinding. Deze MM7 verbinding is gebaseerd op een SOAP 1.1 sessie over HTTP. Overigens wordt voor de communicatie tussen de VASP en de MMS-C ook wel de MM3 verbinding gebruikt. Deze MM3 verbinding specificeert de communicatie tussen MMS-C’s onderling, en is gebaseerd op SMTP berichten. SMTP specificeert standaard internet E-Mail berichten. Het converteren van berichten wordt beschreven in paragraaf 3.3.2. Net zoals de SMS-C houdt ook de MMS-C berichten vast totdat deze succesvol verstuurd zijn. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van de berichten database. De gebruikers database wordt beschreven bij de Legacy telefoons in paragraaf 3.3.2. Bij SMS zorgt vaak het mobiele netwerk, de GSM telefoon centrales, voor het genereren van betalings informatie. Aangezien MMS op het mobiele netwerk draait, moet de MMS-C zelf zorg dragen voor het genereren van de betalings informatie.
3.3.2. Interconnectie en Legacy Mobiele Telefoons De protocollen voor interconnectie zijn uitgebreid beschreven in de MMS specificaties. In totaal komen 8 interfaces naar voren. Deze staan beschreven in Tabel 1. interface
omschrijving
MM1: MMS-C - User Agent
De MM1 specificeert de interface tussen de MMS-C en het MMS telefoon toestel. Deze verbinding maakt gebruik van WAP en SMS.
MM2: Relay - Server
De MM2 specificeert een interne interface van de MMS-C.
MM3: MMS-C- External Servers
De MM3 specificeert een interface tussen de MMS-C en externe servers. Bijvoorbeeld voor integratie met fax, E-Mail, voice-mail systemen. Het gebruik van bestaande protocollen zoals HTTP, en SMTP wordt
pagina 11
geadviseerd. MM4: Interconnectie MMS-C
De MM4 specificeert de interface tussen MMS-C’s in. Deze verbinding maakt gebruik van SMTP.
MM5: MMS-C - HLR
De MM5 specificeert de interface tussen de MMS-C en het mobiele netwerk. Deze verbinding is optioneel, en zou gebruikt kunnen worden om bijvoorbeeld locatie informatie van het mobiele telefoon toestel op te vragen uit het mobiele netwerk.
MM6: MMS-C - User Database
De MM6 specificeert de interface tussen de MMS-C en de gebruikers database. Deze verbinding wordt niet verder gespecificeerd in de 3GPP specificaties.
MM7: MMS-C - VASP
De MM7 specificeert de dienstverlenende bedrijven.
interface
tussen
de
MMS-C
en
MM8: MMS-C - Billing System Tabel 1, Overzicht Interfaces MMS-C
Een MMS-C biedt vaak ook ondersteuning voor legacy telefoon toestellen. Dit zijn telefoon toestellen die geen MMS functionaliteit hebben. In de gebruikers database wordt bijgehouden welke gebruikers (telefoonnummers) een MMS telefoon toestel hebben. Als de MMS-C een MMS bericht ontvangt voor een gebruiker die geen MMS telefoon toestel heeft, dan kan de MMS-C het MMS bericht converteren naar een formaat dat het toestel van de gebruiker wel aankan. De MMS-C kan bijvoorbeeld alleen de tekst van het MMS bericht via een gewoon SMS bericht naar de gebruiker sturen.
Figuur 7, Voorbeeld Interconnectie MMS - E-Mail
Bij het versturen van een MMS bericht vanaf een MMS telefoon toestel naar een E-Mail adres kunnen verschillende acties door de MMS-C genomen worden. Een mogelijkheid is bijvoorbeeld dat de MMS-C het MMS bericht als E-Mail via SMTP doorstuurt naar de geadresseerde. Deze ontvangt het MMS bericht in een E-Mail cliënt. Op dit moment kunnen de meeste E-Mail cliënts geen MMS berichten juist inlezen. De gebruiker krijgt rommel op het scherm te zien. Om deze reden stuurt de MMS-C vaak alleen de tekst van een MMS bericht als E-Mail door. Een andere mogelijkheid is in Figuur 7 weergegeven. Hierbij stuurt de MMS-C niet het MMS bericht naar de gebruiker, maar een URL naar een webpagina. Op deze URL heeft de MMS-C dan een webpagina gegenereerd waarop het MMS bericht te zien is. Een voorbeeld hiervan is te zien in Figuur 8. pagina 12
Figuur 8, Voorbeeld Interconnectie MMS - Web Browser
3.4.
Discussie
SMS is gebaseerd op ingewikkelde en soms proprietary protocollen. De koppeling van ESME’s met de SMS-C kan technisch lastig zijn. Het aantal componenten is bij SMS beperkt tot één of enkele SMS-C’s. MMS is gebaseerd op bestaande en vrij verkrijgbare protocollen. De interfaces zijn nauwkeurig gedocumenteerd. Het aantal componenten van een MMS systeem is echter vrij groot. MMS content conversie, E-Mail servers, integratie met betalings systemen. MMS legt ook een grotere belasting op de servers en netwerk omgeving. Een MMS bericht is groter dan een SMS bericht, en de handelingen die op het bericht worden uitgevoerd zijn processor, geheugen, en opslag intensief. In tegenstelling tot de SMS specificatie is bij de MMS specificatie de interface tussen de MMS-C en de VASPs beschikbaar, goed gedocumenteerd, en eenvoudig toepasbaar. De rol die aan de VASPs toebedacht wordt is bij MMS groot. De verwachting is dat VASPs en dan met name de content leveranciers (vergelijk het succes van bedrijven die ringtone en plaatjes leveren) grote interesse voor de MMS dienst zullen hebben. Content moet geld gaan opleveren.
pagina 13
Een verschil tussen de SMS architectuur en de MMS architectuur is dat de SMS architectuur onderdeel uitmaakt van het GSM netwerk, terwijl de MMS architectuur gebruik maakt van het GSM netwerk. De MMS architectuur maakt zelfs gebruik van de SMS architectuur.
4. MMS Presentatie Taal en Multimedia Content 4.1.
Introductie
In de specificaties worden diverse encoderings technieken en standaarden genoemd om de multimedia content van een MMS bericht te specificeren. De belangrijkste aanknopings punten zijn: •
OMA WAP specificaties, inclusief het OMA Conformance Document
•
3GPP MMS specificaties
•
documentatie van telecommunicatie fabrikanten
WAP wordt gebruikt als protocol voor de connectie tussen het mobiele telefoon toestel en de MMS-C. Oorspronkelijk werden de WAP specificaties bijgehouden door het WAP Forum, in 2002 is deze taak overgenomen door de Open Mobile Alliance (OMA). De WAP MMS Architecture Overview geeft voorbeelden van de presentatie talen WML en SMIL. De 3GPP “Media formats and codecs for MMS” specificeert dat een subset van SMIL 2.0 ondersteund moet worden. Daarnaast zou de XHTML Mobile Profile ondersteund moeten worden. De OMA heeft het MMS Conformance Document uitgebracht waarin, in uitbreiding op de 3GPP specificaties, het gebruik van de SMIL taal, evenals de multimedia content typen gespecificeerd worden. Dit document is een technische specificatie die de onderlinge samenwerking tussen MMS systemen en telefoons moet garanderen. Daarnaast stellen diverse telecommunicatie fabrikanten documenten beschikbaar, soms in onderlinge samenwerking. Enkele documenten die regelmatig voorkomen zijn: •
white papers, en developers guides
•
specificaties van MMS systemen en telefoon toestellen
•
conformance documenten
Via white papers, en developers guides proberen fabrikanten een positief klimaat te scheppen voor hun producten. MMS systemen en telefoon toestellen van fabrikanten hebben vaak uitbreidingen op de 3GPP of OMA specificaties. Deze zijn, al dan niet extern beschikbaar, gedocumenteerd. Telecommunicatie fabrikanten werkten onderling met een MMS conformance document. Na enkele revisies is dit document onder verantwoordelijkheid van de OMA gekomen. In de volgende paragrafen wordt ter vergelijking de presentatie en content van een SMS bericht besproken. Vervolgens wordt het gebruik van de SMIL taal, en de WML en XHTML talen toegelicht. De picture messaging die door KPN I-Mode wordt gebruikt komt ook aan bod. De multimedia content typen worden aangegeven. Dit hoofdstuk sluit af met een korte discussie.
4.2.
SMS
De encodering van een SMS bericht is relatief eenvoudig. Het SMS bericht kan gezien worden als een byte string. Naast informatie velden zoals verzender adres, ontvangen adres, en type bericht, zijn er maximaal 70 bytes per SMS bericht voor de eigenlijke tekst. Deze 70 bytes kunnen als volgt opgevuld worden: type
Een regulier Engels of Nederlands talige tekst kan 160 tekens bevatten. Als er tekens uit de uitgebreide karakterset nodig zijn (8 bits karakterset) voor bijvoorbeeld Zweedse of Hongaarse teksten, dan is de tekst beperkt tot 140 tekens. Via unicode SMS berichten, die maar een lengte van 70 bytes kunnen hebben, is het mogelijk om bijvoorbeeld Arabische, of Chinese teksten te versturen. Een voorbeeld van een Arabisch SMS bericht is te zien in .Figuur 9.
Figuur 9, Voorbeeld Unicode SMS Bericht (Arabisch)
Door een byte string te versturen kan binaire content verstuurd worden. Hierbij kan gedacht worden aan ringtones, plaatjes, of een OTA bericht.
4.3.
WML en XHTML Mobile Profile
De WML (WAP Markup Language) taal, en de XHTML Mobile Profile taal worden in de volgende twee paragrafen beschreven. Deze opmaak talen kunnen de opmaak van bepaalde content zoals plaatjes en tekst beschrijven. In tegenstelling tot de SMIL taal, hebben WML en XHTML Mobile Profile geen synchronisatie mogelijkheden. Dit leidt ertoe dat een MMS bericht uit een enkele pagina zal bestaan. Dit is weergegeven in Figuur 10. Via navigatie op de pagina zelf is het misschien mogelijk om tussen meerdere pagina’s te navigeren. Er is dan echter nog steeds geen synchronisatie, en het is de vraag of dit efficiënt en praktisch is. XHTML Mobile Profile is de opvolger van WML. Het is de verwachting dat in de toekomst, als mobiele telefoon toestellen krachtiger worden, XHTML Mobile Profile steeds verder uitgebreid wordt. Totdat het de volledige functionaliteit van XHTML zelf biedt.
pagina 15
Figuur 10, Voorbeeld opbouw MMS XHTML bericht.
4.3.1. WML WML is een opmaak taal die ontwikkeld is voor het gebruik van WAP diensten, en staat voor Wireless Markup Language. WML kan gezien worden als een vereenvoudigde versie van HTML. HTML (HyperTekst Markup Language) is de standaard opmaak taal die gebruikt wordt door browsers op internet. WML biedt ondersteuning voor eenvoudige opmaak functies, en is gericht op WAP (of MMS) telefoon toestellen. Deze telefoon toestellen hebben een beperkte verwerkings capaciteit, en een relatief klein scherm. De hoeveelheid gegevens die verstuurd moet worden om een WML pagina weer te geven is relatief klein. Om deze redenen is WML geschikt voor het versturen van MMS berichten. Het is echter de vraag of MMS telefoon toestellen, en de MMS-C de taal WML ondersteunen. WML wordt alleen als voorbeeld genoemd in het OMA MMS Architectuur Overview Document. En niet WML maar SHTML Mobile Profile wordt gespecificeerd in het 3GPP Media formats and codecs document. WML is oorspronkelijk gespecificeerd door het Wap Forum, maar valt momenteel onder de verantwoordelijkheid van de OMA.
4.3.2. XHTML Mobile Profile XHTML is een specificatie van de HTML taal in de vorm van een XML specificatie. Een van de voordelen van deze vorm is het kunnen werken met modules. XHTML is onderverdeeld in goed gespecificeerde modules. Door het combineren van modules kan een subset verkregen waarin alleen die functionaliteit beschikbaar is die nodig is. Nieuwe modules kunnen toegevoegd worden. Een subset van modules wordt een profile genoemd. XHTML Basic is een profile dat een minimum aan modules bevat en is bedoeld voor kleine of beperkte browsers, zoals een mobiel telefoon toestel. XHTML Mobile Profile is een profile die gebaseerd is op XHTML Basic, met enkele uitbreidingen zoals scripting, style, en forms. De HTML, XHTML, en XHTML Basic specificaties vallen onder de verantwoordelijkheid van het World Wide Web Consortium (W3C). Het XHTML Mobile Profile valt onder de verantwoordelijkheid van de OMA. pagina 16
Het is niet mogelijk geweest om te testen of een MMS bericht met XHTML Mobile Profile inhoud geaccepteerd werd door een MMS-C en MMS telefoon toestel. Het valt te betwijfelen of XHTML Mobile Profile ondersteund wordt. De specificatie wordt genoemd in het 3GPP Media formats and codecs document, maar komt niet voor in het OMA conformance document.
4.3.3. Plain Text Het is waargenomen dat sommige MMS telefoon toestellen lage eisen stellen aan de binnenkomende MMS berichten. Het versturen van platte tekst, of een enkel plaatje als MMS bericht levert de tekst cq. plaatje op, op het toestel. Hierbij moet ook opgemerkt worden dat andere MMS telefoon toestellen juist veel eisend zijn wat de binnenkomende MMS berichten betreft. Extra voorwaarden, bovenop de SMIL standaard, worden gesteld voordat het toestel het bericht correct laat zien. Een voorbeeld is bijvoorbeeld de volgorde van SMIL tags. Deze problemen zijn meestal verholpen bij een nieuwe software versie van het MMS telefoon toestel.
4.4.
Structured Multimedia Integration Language (SMIL)
De Structured Multimedia Integration Language (SMIL) is de taal die wordt gebruikt om multimedia content in het MMS bericht te specificeren. SMIL biedt ondersteuning voor de timing en synchronisatie van multimedia content en animaties. Tevens beschrijft SMIL de presentatie van de content. SMIL is een taal in de XML vorm, en is net als XHTML opgedeeld in modules. Waarin een SMIL Profile een collectie modules is. Het MMS SMIL Profiel wordt in veel documenten beschreven: •
Het OMA MMS Architecture Overview geeft aan dat het SMIL Basic Profile geschikt is voor MMS berichten.
•
Het 3GPP Functional Description (TS 23.140) document geeft aan dat het WAP Forum en het W3C gezamenlijk bezig zijn om een speciaal profiel te ontwikkelen voor MMS berichten. Dit heeft waarschijnlijk geleid tot de beschrijving in het OMA MMS Conformance Document.
•
Het 3GPP Media Formats and codecs document verwijst voor de beschrijving van het profiel door naar het 3GPP Packet-Switched Streaming Service (PSS) (TS 26.234) document. Dit PSS document geeft een uitgebreide beschrijving van een MMS SMIL Profiel. Dit profiel omvat een SMIL Basic, aangevuld met een groot aantal extra modules. Aangezien streaming momenteel niet ondersteund wordt door de MMS systemen, is het de vraag of deze beschrijving van het SMIL Profiel correct is.
•
Het OMA MMS Conformance Document geeft een beschrijving van een minimaal MMS SMIL Profiel. Dit is een subset van het SMIL BasicLayout profiel.
Het MMS SMIL Profiel zoals gespecificeerd in het OMA MMS Conformance Document omvat maar beperkte functionaliteit. Een MMS bericht, dus eigenlijk een SMIL bericht, bestaat uit een of meerdere dia’s. Een dia kan een tekst, een plaatje, en/of een geluid bevatten. Per dia kan aangegeven worden hoe lang de dia zichtbaar moet zijn, voordat de volgende dia getoond wordt. Voor het geluid kan ook aangegeven worden hoe lang het geluid weergegeven moet worden. Het geluid kan overlappen naar de volgende dia’s. Zie Figuur 11.
pagina 17
Figuur 11, Voorbeeld opbouw MMS SMIL bericht.
Voor de opmaak zijn een aantal varianten mogelijk: •
Het plaatje is boven de tekst.
•
De tekst is boven het plaatje.
Voorbeelden hiervan zijn te zien in Figuur 12.
Variant 1: Plaatje boven de tekst.
Variant 2: Tekst boven het plaatje.
Figuur 12, Layout varianten MMS bericht.
Met deze beperkte mogelijkheden is het mogelijk om toch interessante, mooie SMIL berichten te ontwerpen. En in vergelijking met SMS is deze eerste revisie van MMS een grote stap vooruit.
4.5.
E-Mail en I-Mail
E-Mail moet in deze paragraaf gezien worden in de context van I-Mode, wat in Nederland door de KPN ondersteund wordt. De I-Mode omvat ook het ontvangen en versturen van (reguliere) E-Mail berichten. Ook wel I-Mail genoemd. Het is standaard niet mogelijk om attachments mee te sturen met de E-Mail berichten.
pagina 18
Na de introductie van MMS door Vodafone zocht de KPN naar een alternatief (onder I-Mode) dat ook picture messaging moest gaan ondersteunen. De oplossing die KPN gekozen heeft is het toestaan bij het versturen en ontvangen van E-Mail van een attachment, waarin een plaatje zit. De picture messaging oplossing van de KPN biedt de mogelijkheid om een tekst met een plaatje of foto te versturen. Er is geen mogelijkheid om geluid mee te sturen. Ook zijn er geen synchronisatie mogelijkheden. KPN geeft overigens aan om ook MMS te gaan ondersteunen.
4.6.
Multimedia Content Ondersteuning
Zowel de 3GPP als de OMA specificaties geven aan welke multimedia content typen een MMS systeem (tenminste) moeten ondersteunen. Dit is weergegeven in Tabel 3. Opvallend is dat de MIDI en Video ondersteuning bij de OMA specificaties is weggevallen. De reden voor het wegvallen van de video ondersteuning zou verklaard kunnen worden door het verschil van inzicht van 3GPP en OMA. 3GPP is een organisatie die specificaties vastlegt. OMA is een verband van fabrikanten die MMS systemen maken. Een veeleisend onderdeel zoals video ondersteuning is makkelijker gespecificeerd dan, op dit moment, technisch te maken. type MIDI AMR iMelodie MP3 AU AIFF WMA WAV JPG GIF PNG TIFF BMP WBMP H.263 MPEG-4 vCalendar v1.0 vCard v2.1
1) 2) 3)
beschrijving
1)
2)
geluids formaat geluids formaat geluids formaat geluids formaat geluids formaat geluids formaat geluids formaat geluids formaat grafisch formaat grafisch formaat grafisch formaat grafisch formaat grafisch formaat grafisch formaat max. resolutie van plaatje: 160x120 pixels video formaat video formaat Personal Information Manager (PIM) formaat Personal Information Manager (PIM) formaat max. omvang van MMS bericht: 30 kb.
P P
P
P P P
P P
P P P P P P P
3) ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?
3GPP Technical Specification TS 26.140, “Media Formats and Codecs” OMA: WAP MMS Conformance Document MMS toestel X, MMS dienst Y
In de tabel wordt gesproken over MMS toestel X, en MMS dienst Y. Hiermee wordt aangegeven dat vaak (veel) meer formaten ondersteund worden door een MMS toestel, MMS-C, en/of een bepaalde MMS dienst. Welke extra multimedia typen ondersteund worden moet per toestel of systeem nagegaan worden. Vaak vindt er conversie plaats. De MMS-C zou bijvoorbeeld in een MMS bericht een plaatje van het type BMP kunnen converteren naar het type PNG voordat de MMS-C het bericht doorstuurt naar een mobiel telefoon toestel. De ervaring leert dat reguliere multimedia typen die buiten de 3GPP of OMA specificaties vallen vaak toch ondersteund worden.
pagina 19
4.7.
Discussie
WML en XHTML Mobile Profile worden genoemd in diverse documenten. XHTML Mobile Profile zelfs in een 3GPP specificatie. Het is echter aannemelijk dat op dit moment alleen de SMIL taal ondersteund wordt voor MMS berichten. En dan zelfs een minimaal profiel van deze taal. Technisch gezien stelt het MMS SMIL Profiel niet zoveel voor. In vergelijking met SMS is het echter een flinke stap vooruit. In de context gezien van een MMS telefoon toestel kan afgevraagd worden of het ontwerpen van ingewikkelde MMS berichten haalbaar is.Professionele gebruikers, met professionele gereedschappen, die professionele content moeten ontwerpen zullen beperkingen zien. De doorsnee gebruiker waarschijnlijk niet. En al is het MMS SMIL Profiel vrij beperkt, de MMS dienst, en dan met name de MMS-C, en het mobiele netwerk is modern en schaalbaar opgezet. Verder kan de huidige MMS standaard gezien worden als een eerste stap. Wie weet wat de toekomst gaat brengen.
5. Voorbeeld van een MMS Bericht. 5.1.
Voorbeeld van een MMS Bericht.
In dit hoofdstuk wordt een voorbeeld gegeven van een MMS bericht. Voor de gebruiker is het niet mogelijk om “achter de schermen” bij een MMS-C te kijken. Of deze informatie is niet extern te gebruiken. In Tabel 4 wordt een voorbeeld van een MMS bericht in de SMIL taal weergegeven. Dit SMIL bericht bestaat uit een beschrijving van de locatie van de regio’s waarin de content geplaatst gaat worden. Daarna volgen twee Par elementen, deze staan elk voor een dia. De eerste dia, die 5 seconden weergegeven wordt, laat het plaatje “boven” zien, en de tekst “onder”. De tweede dia laat het plaatje en de tekst net omgekeerd zien. Na de tweede dia is het bericht afgelopen. De MMS berichten zoals weergegeven in Figuur 12 zullen een soortgelijke inhoud hebben. <smil> <par dur=”5000ms”>
