T o o n m iju w fu sie en ik v ertelu ho e go ed u bent In leidin g M islukte fusies en o vern am es hebben flin k bijg edrag en aan de kn auw die het vertro uw en in o n s bedrijfsleven heeft g ekreg en .Beg rijpelijk, o n s trac krec o rd o p het g ebied van fus iem an ag em en t is n iet best. H et heeft het i m ag o van o n ze CEO’s en bestuurders allem aalg een g o ed g edaan .De o vern am estrijd ro n d ABN Am ro , w aar to pm an ag ers ro llebo llen d o ver straat g ing en , het s to f van de c o lbert s af s lo eg en en de m iljo en en in c ass eerden w aar zij‘rec ht’o p hadden.De m eg alo m an ie in zo rg lan d, w aar het er m et n am e n o g o m leek te g aan ‘w ie de g ro o t s te heeft’. W at g eleid heeft t o t m en ige o n derg an g , o n der m eer van M eavi t a.Fusie o p fus ie w erd g estapeld, zo n der s yn erg ieben ul, zo n der int eg ratiestrateg ie, w aardo o r fo c us en leidersc hap ko pje o n der g ing en .
Dat m o et in de to eko m st dus beter.W an t fusies blijven van alle tijden .Oo k allijkt het n u m eer de tijd vo o r defuseren en o n tvlec hten .M aar verg is je n iet: o n tvlec htin g uit de é é n beteken t veelalfusie m et de an der.V eelreden dus o m te w erken aan beter fusiem an ag em en t.
Drie m aatreg elen Drie m aatreg elen w ilik n aar vo ren bren g en , die to t belan g rijke verbeterin g van fusiepro c essen leiden .Deze m aatreg elen zijn g ebaseerd o p m ijn ervarin g en bijhet beg eleiden van fusies.V o o r uitw erkin g en to elichtin g van deze vo o rstellen verw ijs ik n aar ‘Fuseren is to pspo rt’, dat in o kto ber is versc hen en .
1.
To ezichtho uder, w aak o ver uw zaak!
De to ezichtho uder – Raad van Co m m issarissen o f Raad van To ezicht – m o et zich duidelijker en system atisc her m an ifesteren in fusiezaken .De basis daarvo o r ligt in het Burg erlijk W etbo ek, w aar staat dat een fusievo o rn em en m o et zijn g o edg ekeurd en m ede o n derteken d do o r de to ezichtho uder. D e Prooi(Jero en Sm i t, Pro m etheus , 2008) laat g o ed zien ho e de afw ezigheid o f m in im aaleen te g ro te afstan d van de c o m m issarissen en o rm e afbreukrisi c o ’s m eebren g t o p het fus iepro c es.De to pm an g aat z’n eigen g an g , zelfs zo n der m edew eten van z’n c o lleg a’s, en de vo o rzitter van de Raad van Co m m issarissen laat zich n iet zien o f laat zich leiden do o r de t o pm an .En w aar praten die t o pm an n en o ver? Jaw el: ‘w ie ko m t straks bo ven o p de apen ro ts, ik o f jij.’De fusie g aat o ver de ven t in plaats van o ver de t en t !
De do ssiers w aar de to ezichtho uder bo ven o p m o et zitten zijn de syn erg iean alyse en de n ieuw e o rg an isatieto p.
De syn erg iean alyse G aat deze fusie o pleveren w at w e ervan verw ac hten ? G a er daarbijo o k een s van uit dat de syn erg iew in st 30% teg en valt, o f dat de in teg ratieko sten 30% ho g er uitvallen en het in teg ratietem po 50% lan g zam er verlo o pt.H o e zien díe sc en ario ’s eruit, w at is dan de uitko m st? En ho e g ro o t is de kan s dat deze sc en ario ’s zich vo o rdo en , en een c o m bin atie daarvan ? V eelfusies blijken g ebaseerd o p een te ro o skleurige vo o rstellin g van zaken . Den k aan Fo rtis, den k aan Num ico , den k aan W es san en .En ho pelijk ho even w e o ver drie jaar n iet te zeg g en ‘W eet je n o g , die m o o ie s uperm arkten van Jum bo ?’W an t g a er m aar aan staan : 70% m eer betalen vo o r de Super de Bo er-ket en dan de ko ers, 200w in kels o m bo uw en in 3 jaar en 25% o m zetg ro eiper w in kelrealiseren .Dat i s n o g aleen o pg ave.W e hebben eerder K o n m ar jam m erlijk zien sn even bijeen derg elijke o peratie.Zo dra een biedin g en strijd o n t st aat is er eigen lijk m aar een w eg , en dat is de terug w eg .
De n ieuw e to p Bijfusies w o rdt er vaak te vro eg en do o r de verkeerde perso n en g espro ken o ver de in vullin g van de to ppo sities po stfusie.Er is in o n s stelselm aar é é n partijdie g aat o ver de ben o em in g van bestuurders en dat zijn de to ezichtho uders.De vo o rzitters van de to ezichtho uders trekken dit do ssier bijfusies.En m aken van af m o m en t n ul duidelijk dat zijdaarin de en igen zijn .An ders o n tstaat er een o n o n tw arbare verm en g in g van perso o n lijke belan g en en o rg an isatiebelan g en .En dit do ssier w o rdt in drie stappen afg ew ikkeld: 1.W at vo o r n ieuw e to p hebben w e n o dig. 2.V ia w elke pro c edure g aan w e to t perso n ele in vullin g ko m en . 3.W ie w o rdt o f w o rden het. Stap 1en 2 ko m en in de in ten tieverklarin g terec ht.Stap 3 pas w o rdt g ezet vlak vo o r het fusiebesluit.Zo dat perso o n lijke belan g en zo w ein ig m o g elijk kleurin g kun n en g even aan de besluitvo rm in g .Dat leidt to t o n zekerheid in de to p, m aar die is n iet an ders o f erg er dan de o n zekerheid daaro n der.En to t er een besluit is g evallen , is er g een n ieuw e w erkelijkheid, en kan iedere karavaan dus g ew o o n do o rm arc heren .
2.
Zo n der fusiec o n trac t g een fusie!
Co n trac ten zat bijfusies, m aar ik heb het hier o ver het c o n trac t tussen de n ieuw e to p en de n ieuw e to ezichtho uder.W at m o et deze fusie o o k alw eer g aan o pleveren , in w elke stappen g aan w e de in teg ratie te lijf.De an tw o o rden o p deze vrag en m o eten vo o r de fusie uit g eg even zijn .U itg ew erkt in c o n c rete do elstellin g en , m et duidelijke kritisc he prestatie-in dicato ren , w aar to ezichtho uder en to p vo o r teken en en w aar m aan delijks reken sc hap o ver w o rdt afg eleg d.Te sn elen te g em akkelijk w o rdt n a de fusie o verg eg aan n aar de din g en van de dag .Natuurlijk, het w as
G IOTTOM ANAG EM ENT CONSU L TANTS
2
allem aalerg span n en d en erg sexy, het spelro n d de fusie.M aar pas n a de fusie w o rdt de w edstrijd g ew o n n en , en helaas m aar alte vaak verlo ren . Er ko m t heelveeldyn am iek en o n zekerheid o p een o rg an isatie af n a de fusie.Iedereen is w eer blijals het st o f w eer w at is n eerg edaald.W ee deg en e die het dan n o g in z’n bo lle ho o fd haalt te beg in n en o ver de fusiedo elen .‘H o ezo , ho u to c h o p, valo n s n iet lastig.W e vin den elkaar n et een beetje aardig, beg in jijdaar een beet je o ver de fusiedo elen .’
V an af het beg in m o et duidelijk zijn w elke prestaties g eleverd m o eten w o rden .En w at de san c tie is bijhet n iet leveren : vertrek.Een fusiec o n trac t derhalve.W at daarbijo o k helpt is de Raad van Co m m issarissen te versterken m et een spec ialist o p het terrein van de belan g rijkst e fusiedo elen .
3.
G een 100dag en , m aar m insten s een heeljaar
M aar een fusiec o n trac t is n iet vo ldo en de.Een duidelijk en strak g eleid po stfusieplan is n o dig o m van de fusie een suc c es te kun n en m aken .V an 100-dag en plan n en en in teg ratiem an ag ers w o rdt ik n o o it erg w arm .Er m o et g ebeuren w at er g ebeuren m o et, n iet per se in 100dag en en n iet do o r stafac htige in teg ratiespec ialisten .Nee, zo veelm o g elijk do o r de pro fessio n als die zelf vo o r de to eko m st m o eten teken en en do o r de leiders die m o rg en de resultaten m o eten bo eken .Er zijn tw ee versc hillen de uitdag in g en te m an ag en : de in teg ratie en de tran sfo rm atie.De in teg ratie is het sc hip varen de ho uden .De tran sfo rm atie is het sc hip o p de juiste ko ers bren g en .De in teg ratie w o rdt pro jec tm atig g em an ag ed: in teg ratieg ro epen w o rden in g esteld, pro jec tleiders stellen hun plan n en o p, een pro g ram m am an ag er bew aakt de sam en han g , m o n ito rt de vo o rtg an g en o n dersteun t bijkn elpun ten . De them a’s w aar het bijde int eg ratie o m g aat zijn leg io : perso n eelsben o em ing en , s ysteem in teg raties, herhuisvestin g en , leveran c iersselec t ies, harm o n isat ie arbeidsvo o rw aarden , n aam , lo g o , huiss tijl, ho e n em en w e de telefo o n o p, w at w o rdt de exten sie van o n ze e-m ailadressen . No em m aar o p.V eelm eer dan je lief is.
Als de les van 100-dag en plan n en is ‘first thin g s first’, akko o rd.Beg in m et de ben o em in g van de n ieuw e subto p.W an t dat zijn de n ieuw e leiders.Die m o eten zo sn elm o g elijk o pg elijn d w o rden o m te g aan do en w aar de fusie vo o r bedo eld w as: fusiedo elen in c asseren .Dat is de tran sfo rm atie.In vullin g g even : w at beteken en die fusiedo elen vo o r o n s, ho e g aan w ijbijdrag en aan die fusiedo elen , ho e m o eten w e er dan uit g aan zien , w at g aan w e an ders do en , ho e laten w e zien w at o n ze bijdrag e is. Een jaar is daarbijeen reë lere term ijn o m eerste resultaten te bo eken dan 100 dag en . In de hele po stfusie g aat het ero m de o rg an isatie zo o p s pan n en en sn aren te zett en dat n iem an d tijd heeft vo o r po litiek g edrag .W ie n iet bijdraag t, ligt eruit.Zo als Jan H o m m en bezig
G IOTTOM ANAG EM ENT CONSU L TANTS
3
is binn en ING : g een g etalm , g een g edraal, keuzes m o et en g em aakt w o rden , daar ben ik vo o r, en w ie n iet m ee kan , die blijft ac ht er.Dat is de en ige m an ier o m zw are w i ssels t e n em en binn en o rg an isaties.En een fusie is zo ’n zw are w issel.
Cultuur: flauw ekul! Cultuur w o rdt vaak aan g ew ezen als de belan g rijks te o o rzaak van het m islukken van fusies.Flauw ekul. K ijk n aar Air Fran c e-K L M .Een heelkn appe fusie, tussen tw ee als lastig m en g baar t e bo ek st aan de c ult uren .M et dan k vo o ralaan L eo van W ijk, die het o o k o p de tw eede vio o l, als vicevo o rzitter, g o ed bleek te do en .W ein ige van zijn peers zo uden hem dat hebben n ag edaan . G ro t e s yn erg ievo o rdelen zijn behaald do o r het sn ijden in lijn en en de inko o p van bran dsto ffen en het afdekken van prijs- en valut ari sico ’s.G ew o o n g o ed aan g es tuurd.
Cultuur is n o o it de o o rzaak van het m islukken van fusies.Slec ht reken w erk en slec ht m an ag em en t zijn de o o rzaken van het m islukken van fusies.K un n en w e de C-fac to r dan verw aarlo zen bijeen fusi e? Natuurlijk n iet.M aar n iet do o r de c ulturen van de fuseren de partijen in kaart te bren g en en pro g ram m a’s te beden ken ho e daartussen brug g en te slaan .Nee, de to p m o et een duidelijk beeld hebben van de c ultuur die zij in de n ieuw e o rg an isatie w ilvestigen .Alle in strum en ten en alle c o m m un icatie die po stfusie g ehan teerd w o rden , m o eten bijdrag en aan het vestigen van die c ultuur. Prac tice w hat yo u preac h, w alk the talk!Dat bepaalt ho e de n ieuw e o rg an isatiec ultuur eruit g aat zien .Naast sym bo len : w at w o rdt het, een parkeerplaats n aast de deur vo o r de to pm an ag er o f vo o r de m edew erker van de m aan d? Die zaken kun n en uitg edac ht w o rden .Daar is g een c ultuurpro g ram m a vo o r n o dig.Ac tieve c o m m un icatie, zichtbaarheid van de to p – ac tief feedbac k zo eken d, in teresse to n en d – zijn zaken w aarm ee beïn vlo ed w o rdt en die w aardevo lzijn vo o r de m en sen die het m o eten do en .Niet een vrag en lijst van een o f an der advies bureau.
Co n c lusie H et suc c esvo lm an ag en van een bedrijf verg t c o n sisten t, stap vo o r stap, n auw g ezet aan sturen van de belan g rijkste pro c essen en o n tw ikkelin g en .Sla Jim Co llin s er m aar o p n a (G ood togre at, Busin ess Co n tac t, 2006 ).Daaro p m aken fusies g een uitzo n derin g . In teg en deel, fus ies verg en bijuitstek de vo lle c o n c en tratie van m an ag ers o m te kun n en slag en .De W ereld van Peter Stuyvesan t blijkt ec hter vaak aan trekkelijker. Te lichtvaardige besluitvo rm in g en o n vo ldo en de aan dac ht vo o r de in teg ratie en de tran sfo rm atie fn uiken veelfusies.En vero o rzaken veelo n rust en leed, bin n en en buiten o rg an isaties.Terug daaro m m an ag ers , n aar de spelo n ken van je bedrijf, zeker bij fusies.Daar w aar het ruikt n aar o lie en zw eet, m aar w aar w elhet ec hte g eld w o rdt verdien t.To o n m e uw fusie en ik vertelu ho e g o ed u ben t.
G IOTTOM ANAG EM ENT CONSU L TANTS
4
Theo van Iperen is o prichter en eigen aar van G io tto m an ag em en t c o n sultan ts, advies bureau vo o r strateg isc he o rg an isatieveran derin g (w w w .g io tto .n l).V an zijn han d versc heen rec en t bijM ediaw erf U itg evers het bo ek ‘Fuseren is to pspo rt’.
G IOTTOM ANAG EM ENT CONSU L TANTS
5
