Bewegen en domotica
Helianthe S.M. Kort, Lector Vraaggestuurde Zorg, Hogeschool Utrecht Deeltijdhoogleraar Building healthy environments for future users, Eindhoven University of Technology
Hartingh Bank lezing 2015
Inhoud
Achtergrond
Architectonische oplossingen
Technologische oplossingen
eHealth / toepassingsvormen
TTN
BEZO
Research group Demand Driven Care Helianthe Kort, PhD , MSc, MEd TU/Eindhoven Chair: Building Healthy Environments for Future Users Utrecht University of Applied Sciences Chair: Demand driven care
Saida de Vries Management assistant
Mirjam van Tilborg
Ansam Barakat
MSc Optometrist FAAO Promovenda Cardiff University
MSc Biomedical science, Lifestyle chronic disorders
Emelieke Huisman MSc Architecture, real estate and housing
Marianne Sinoo Thijs van Houwelingen MSc MSc Nurse /sociologist Social and organisational psychology
Sigrid Vorrink MSc Human movement sciences, rehabilitation
Karin Grooten MSc Building engineering
Jikke Reinten MSc Building engineering acoustics
Vergrijzing in Populatie Dalend kinderaantal
+ Langer leven (Longevity)
In 1975 hadden 22 landen een geboortecijfer van gem. 2.1 kids/ ♀
In 2025 geldt dit voor 120 landen
Vergrijzing in wereldpopulatie Table 1.Countries with more than 10 million inhabitants (in 2002) with the highest proportion of persons above age 60
2002
2025
lt ly
24.5%
Japan
35.1%
Japan
24.3%
Italy
34.0%
Germany
24.0%
Germany
33.2%
Greece
23.9%
Greece
31.6%
Belgium
22.3%
Spain
31.4%
Spain
22.1%
Belgium
31.2%
Portugal
21.1%
United Kingdom
29.4%
United Kingdom
20.8%
Netherlands
Ukraine
20.7%
France
28.7%
France
20.5%
Canada
27.9%
Source:UN. axn
K:: 29.4% .: :
Te c
lJnive rsite it
ltind h owe-n IJ 1 i•I t'·s ily o f r_Th nolu y
Trends Figuur 1.2
11 ic he
Levensverwa.chting op 65 ja.ar, 2010.2060
88
87
86
85
- ----._.- -------------------- ---
__
.- _
.....
--- ---
_
....,
_ _ - - -----·
....
84
--- prog nose 2006 - prog nose 2010
+------------.---------- .-----------.------------.---------2010 2020 2030 2040 2050 2060
Te c
Trends Figuur 1.1
11 ic he
lJnive rsite it
ltind h owe-n IJ 1 i•I t'·s ily of Tr_ h nolu y
Ontgroening:dalend kindertal per vroiNI sinds eind jaren zestig,aantalkinderen per vrouw
5,0 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 +---.---.---.---.---.---.---.---.---.---.---.---.---.---.---.---. 1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1 980 1990 2000 2010 2020 2030 2040 2.050 2060
Beschikbaarheid van zorgprofessionals
De vraag naar zorgverleners groeit met gemiddeld 2% per jaar.
Meer dan één op de tien mensen van de beroepsbevolking werkt in de zorg- en welzijn sector. Hiervan is 78% vrouw en werkt parttime.
In 2025 zal bijna 22% van de beroepsbevolking in de zorg- en welzijn sector behoren te werken. 8
Zorgbehoeftige ouderen en zorgende kinderen
2005
2030
lnterventies in de omgeving voor gezonde keuzes Figure 4.Maintaining functional capacity over the life course Early Life
Adult Life
Older Age
Growth and
Maintai n i ng hi ghest possible level offunction
Maintaining independence and preventing disability
-
IQ
s:::::
0
v
:::::s
Disability threshold*
LL.
Reha bilitation and ensuring the quality of life Age Source:Kalache and l
Meest voorkomende chronische ziekten Major chronic conditions affecting older people worldwide
• Cardiovascular diseases (such as coronary heart disease) • Hypertension • Stroke • Diabetes • Cancer • Chronic obstructive pulmonary disease • Musculoskeletal conditions (such as arthritis and osteoporosis) • Mental health conditions (mostly dementia and depression) • Blindness and visual impairment Note:Thecauses of disability in older age are similar for women and men although women are more likely to report musculoskeletal problems.
Source:WHO,1998a
Eenzaamheid
NRC 10 januari2015
Active ageing concept 1990 WHO
Active ageing is the process of optimizing opportunities for
Health Participation Security
In order to enhance quality of life as people age
Need base
Rights base
Determinants of active ageing
Reduction of risk for a disablement Functional decline
Family care, Education literacy
Physical activity, dental care, medication use, adherence,
Coping / self efficacy
Indoor Environment, Fall prevention
Uitdagingen
De dubbele ziektelast (acute -> chronic) Toegenomen risico op beperkingen Zorgverlening voor een verouderende populatie De feminisering van ouderdom Ethiek en ongelijkheid Economie van een verouderende samenleving Bedenken van een nieuw paradigma (passieve -> actieve ouderen)
Benadering: preventie en reductie Preventie and effectieve maatregelen Age-friendly, safe environments Reductie van vermijdbare gehoorschade Reductie en eliminatie van blindheid Verlenen van gepaste oogzorg Barrier-free living Kwaliteit van leven
Benadering: reductie van risico’s Fysieke activiteit
Gezonde voeding
Mondzorg
Psychologische factoren
Adherentie
Medicatie (toegang tot veilige medicatie)
Gezondheid en leefomgeving Intra individuele factoren
o.a. Leefstijl- en gedragsverandering; activiteiten accommoderen
Extra individuele factoren
O.a. Medicatie; (Medische) zorg, revalidatie Architectonische oplossingen
Lay-out, design, toegankelijkheid
Technologische oplossingen
apps: montioring (detectie-model); feedback (service model)
Architectonische oplossingen
Langdurige zorg Praktijkonderzoek Technologie Thuis Nu
Jaoqucll• c (38) Igotrow.·d met Wolter I moeder van Jesse (8) en Jart (9) Iwerk·
zaam In de ThulNorg
Zorgverlof Wij kinderen hebhen er nooit over gesproken: 'Alspaofmanietmeer: • · ·· rneer dan :10urlen 7.llr l!':n. Vade:r 11':1 hard mocten werken en
deJmbloed.iDgen <'D moest ze \•ictr n.aar bet z.iekenhuis.lk werd gebeld en dan JS h e t :hu p.
.
. . . ..
w3$ niet
"Mi.in moeder i..; nd tar.htig gtwnrdn m wount !!t=lulJrig no& in haar- ei&cn hui*.Biina tien joor gelcdcn o,·crll'Cd rn.ijn vader. Hij wilde er zd:et van zijn dat mijn motder m lang IIIU!)dijk i..n ln;:l hui,) kun blij"cn Witidf .tc samen mter dan viiftis ja-31 hadden gtwoond lJaarom hadden mi}R ouders aJ .iaren geleden rq¢U.miju vrijUrut'lbW& b kocht en dat Dl.ijn ouden bij hem inwoonden. 1k kom rt ttn gain met vijt kinderen:ik heb nogdri.c brocrscn ccnzu.s. We woncn, op Mn brou lU, a.D.ema.al bij dkaar in de buurt. lk bell het nakornert.)e. tom mt)ll vader op z.ijn stedbed 1.d ,zci ldj lcgcu me:'Jc llluc:'l wd voor
:-wil dan
00
w
oni m:am t
nagekomen.Na de dood van m1jn '-ader YCrandcrdccr
VQQf
mijn mOC'dc-r wcinig in
haar woonsitu:atie,totdat7JC vijfja:a.r gcleden
boNtkanker ktcq. Zt wcrd bcstraald en had Wt van extreme botontkalkins, w.t. door
haa r llchaam u .s mH!'r in2akte. Ze hee-ft ved p!jn m elke dag kan u minder.Nu koo.kt :.e DC)S en klcic bcet;een dat i3 meteen ecn vorm van be-zigheidstherapie voor ha:ar.Als ze niks te doen heeft. duurt de dag lang.
Een kop kott1e Yooral al5 de pijn hevig is,ziet ze bet nitt mecr z.itten.'lk wou maar dat.tk dood wU: U!gt u tl n- mtn met mijn hroer t'n 111
heb i.k de zorg voor moeder verdetld.Mijn zus doel de srote boodschappcn en mijn brocr d!Yhtll!dtnnilf'n 1\c ondPrhnucf
1
1f' mn.
'Ikkan ei stellen dat
een kind Mijn mocdcr !xstft fled goed wat wij allcml vnor h:tar cf(W"'n f"n 7pgt"Vl1: 1c grnOf'g:
'Ais ikfullieiDet had,dan hoefdc het voor mij nict mccr: 't'l'&t heb iknu. nog?'Zc bccft zo'n p ik bij mijn moeder lang>.om haar tt hdpm pijn; a!.u ten minuttn in dt: auto 7it, is 7-t al pebroken. We zien haar steeds metr achteruit me(douchenen haar m«
stad is nicts mis.Naturlijk is het mein de fWIOJWv"Ti.' Jf jar "'f"l f'Pn
Er z.ijn dageD dat ik zelf nict lekker iD lll.ijn vel
7.!t.Dan blijf ik vij:f minuten e:n sa n£.O.r huis Soms iitt dpirtf en pnat 2t. allt'en over haar tiel zijn en de pijn.De enkeer kan 1:. daar goed tcgC'n en de andere dDg denk iJc mz t'Vtn n·tt. \lf :r dar 7.tg ik haa rnooif, daJr. voor heb ik te veel resptct \OOr haar.Dan ga it.
Dang;t ik om Mlf n nur h:r tot, http
mHr lean? Tic 1.nu ht-r
hew, drink em kop koffie en daarna ga ik naar mijn wcrk. Jkaercseld klcine boodschappm voor haar m we btllen elkaar dtgehjks. Ell.t:Olhtcml ith de tdt:fvon gaat, wret ik t.lat het nujn mocdn is. En '$ 3vonlb rood koffie hjd en voord:!t u. gaatJ.apen,preek. ik haar ook.nug even We hcbbcn illtijd a.l a:n hechtc
r.en verkrijgcn om haa r caar een \'erplecgte· hui.s te brtngm. Dan ncem ik haar lico.'Cr in huis. En als de periode komt dat zij continu rorg nodi& heeft en ht.1eimle naderl, neem ik -zorgverlof v;m mijn werk.
Altijd klaa1staan
bccft zc: vt:n.limd n
!amilie gehlld. Ook v0<1rdat moOOer ztek werd, Ji_ng it aJ voor hau naar de bank. om geld te hal1 eu deed ik booJx.b< f'pcu VUUI h
Mijn socw.le Ieven is wei b<'hoorlijk l'C:rundcrd. lk matt et altijd rekening mee houden dat ik 1.a.sJ uUjun.ucticr l1X mod. l.;.i.
lnmi:ldds h«ft ons llet droevige bericht btrtiJ:t dut de muuln van }UUJ ..r:line i:. oretlulw.
68 4:JI05nargrici
mM
ovtrmijn h:art k'un-
even winkc:le:n of in de tuin werkcn.Kan ik cr daarna weer tegenaan. lk heb tr vrede met als b: WU )lt:tvIL Ah ik. tic bOt:v«JI.C' IIU IIIOCt lijden,_ Het lie&t tou ik willen d.J.t u lUker na:ar bfil gaat en niet rrwr w.tkker wordt. Dat
Technologie thuis nu PROEFWONINGEN IN WOERDEN Comfort & Safety - Vitale ouderen die meer comfort en vei hgh01d in hun woonomgeving wensen:hoe kunnen zorgsector en installatoe· techniek hen van dienst zijn? In Comfort & Safety IS dat de onder· zooksvraag. Hierb1j gaat het zowel om voorzoeningen die in do toekomst uit gozondheidsoogpunt nodig zijn, als voorzieningen die het wel zijn verboteren. Comfort & Safety kwam mede tot stand door deinzet van studenten van s tudentcn van de faculte iten Gezondheidszorg en Natuur & Techn1ek Mobility - Mensen dio een rolstoel of rollator gebruiken, stollen hoge eisen aan de toegankelijkheid van de woning en aan het navogeren in hu1s. Verder kan hoet bedoeni ngsgemak vanins.tallaties en sys temen het wooncomfort sterk verhogen. Studenten denken mee over mogelijke oplossingen. low Vision - Wat zijn de eisen voor de woonomgeving van mcnscn met een visuele beper1dng? lntelligentc verlichting, voor:z.ieningon voor valpreventie en automatische waarschuwing van zorgverleners bij inddenten zijn slcehts voorbeelden uit hot gevarieerde aanbod van mogelijke toepassingon. Studenten Optometric en Orthoptic werken mee aan oplossingon voor lowvisionproblemen. Dementia- Mensen met dementia hebben vaak intensieve zorg nodig, in con thuisomgeving die structuur en houvast biedt. Systemen en installaties moeten samen met het gebouw een omgeving c.reeren die veiligheid biedt, maar ook toeganko l,ljkhed i , gebruikersgomak, ontspannin.g en activern i g. Uitkomsten uit leer·onderzoeken naar valpreventie of het ontwerpen van een slimme keuken, komen van pas biJ de ontwikkeling van Dementia. COPO - Voor ouderen met (ch on sche) longz ekten is del ucht:kwaliteit van groot belang. Monitoren van de gozondheid va n bewoner s op afstand, eventueel gekoppeld aan meldingssystemen om zorgverleners of hulpdiensten in te schakelen,kunnen belangrijke voorzioni ngen zijn om mensen gezond i n hun eigen huis te Iaten Ieven. Onderzock naar mobilite"tsproblemen ten gevo ge van COPD Ievert ook veel op voor de ontwikkel ing van dot model. loke- Het b1jbchor<-nde loket Tccnnolog•e Thws No centr;ole annsprcekpunt
1 1S
net
Plattegrond Dementia 2009;8(2):293-316
I I
U
TTN Slaapkamer
I:U
Kleinschalig wonen
1:u
Colour temperature Median scores of the seven buildings (5000K = day light)
Healthy Living: Creëren van een bezielende omgeving BEZO project: met inzet van bouwfysische factoren (licht, akoestiek) een bezielende omgeving creëren in kleinschalige woonvormen voor ouderen Door: wensen en behoeften van bewoners, familie en staf te identificeren Verzamelen van visuele en auditieve data van bewoners (oog- en gehooronderzoek en dossieronderzoek Observaties
Bezielende-Omgeving-in-de-Ouderenzorg
BEZO project: SSCF Voor
/< /
. .!'.
BEZO project: SSCF Na
Verpleeg- en verzorgingshuizen Topaz, locatie Vlietwijk
Technologische oplossingen
Opdracht Zijn er eHealth tools die je al dagelijks gebruikt? Zo ja welke?
Schrijf max drie technologische applicaties op.
Geef de eventuele voor- en nadelen.
Telehomecare eHealth of Telehealth Uitwisseling van data tussen patiënt en professional tbv de diagnose en management van de gezondheidsconditie
Telemonitoring en /of telefonische begeleiding Transmissie van data van vitale functies voor real time telemonitoring Beeld- en luisterverbinding
Barrières zorg op afstand Toegang tot computers of computers Beschikbare ondersteuning Technologie generatie Technische aspecten Structuur van het gezondheidssysteem Wet- en regelgeving Educatie Acceptatie door gebruikers
33
PETZ Voorspellers voor het gebruik van eHealth door professionals en ouderen Ouderen 65 plus met een chronische ziekte
E-Panel (cliëntenorganisatie) N= 218 (183 voltooid) Werving ouderenmarkt (hard copy)
Professionals werkend bij thuiszorg
Selectie door teammanagers N = 207
Vragenlijsten en observaties
Bereidheid om eHealth te gebruiken Professionals
Verwachte bruikbaarheid voor de cliënt Verwachte nut voor de cliënt Sociale invloeden Verwachte kosten voor de cliënt Ervaring met eHealth positieve attitude
Thijs Van Houwelingen, Ansam Barakat, Angelo Antonietti, Helianthe Kort Using the Unified Theory of Acceptance and Use of Technology to Explore Predictors for the Use of Telehomecare by Care Professionals Pages1223 - 1228 DOI10.3233/978-1-61499-304-9-1223, 2013
Ouderen
Motivatie tot zelfzorg Bruikbaarheid
Angelo Antonietti, Ansam Barakat, Thijs Van Houwelingen, Helianthe Kort Remote Telecare in an Aging Dutch Sample: Critical Factors Predicting Their Intention to Use Pages 1229 – 1234 DOI 10.3233/978-1-61499-304-9-1229, 2013
NWR: Bereidheid gebruik Telemonitoring Telefonische vragenlijst in Noordrijn-Westfalen in 2009 Jaarlijkse survey N = 1993 ; Y 18 - 93
Bereidheid gebruik neemt af bij ouderen en bij Cardiovasculaire ziekten
Gezondheid status beïnvloedde factor voor bereidheid gebruik
eTherapie eRevalidatie
eHealth in COPD Zorg E-Health in COPD zorg; Optimalisatie van de Utrechtse multidisciplinaire COPD Zorg Fysieke activiteit bij mensen met COPD zo lang als mogelijk op hetzelfde niveau behouden als na de revalidatie periode Testfase:
gezonde personen mensen in de revalidatie
Interventie studie mensen met COPD thuis
eHealth in COPD Zorg • Vormgeving in ontwikkeling door studenten digitale communicatie HU
eHealth in COPD Zorg
Kleinschalig wonen met e-zorg
William D. Kearns PhD, James L. Fozard PhD, Marion Becker RN/PhD, Jan M. Jasiewicz PhD, Jeffrey D. Craighead PhD, Lori Holtsclaw BA, and Charles Dion MA. "Path tortuosity in everyday movements of elderly persons increases fall prediction beyond knowledge of fall history, medication use, and standardized gait and balance assessments." Journal of the American Medical Directors Association 13.7 (2012): 665.e7-665.e13.
Monitoring: valpreventie
-----:0
1: 0.50 Q.
0.25
0.00 12
11
13
14
15
Fractal 0 x 10
fIi.redi
1flll
rge frlUI Dmea91rellfoc (x10)frornthe 7driortotheflll orrm·flll irliex event ltllifi!aJlfflt'llCeof Moul fl[
eTherapie
Monitoring Decubitis preventie
High Tech for lives Alma and technology
Opdracht uitkomst
Tot slot
Niet-farmaceutische interventies in de gebouwde omgeving kunnen bijdragen bij het verlagen van gezondheidsrisico.
Wel meer evidentie hiervoor nodig.
eHealth kent veel toepassingsgebieden, maar is niet altijd effectief gebleken
Barrières op het gebied van eHealth
Onvoldoende aandacht voor het gebruikersperspectief (cliënt / professional)
Boodschap van: Charles Eugster World Masters Rowing Champion 94-years old.
“ We have confused illness with the process of aging, which can be thoroughly healthy. Illness is not a necessary part of aging.”
Contact: [email protected] [email protected]
1:u
Innovatie van zorgverlening
www.kenniscentrumivz.hu.nl www.technologiethuisnu www.thuiswonenmetdementie.nl
