46
Camion Truck&Bus 2011/3 ▼ Buszvilág
Nemzetközi fórum ▼ IAA 2010 – Hannoveri buszbemutatók / 4. rész
TISZTA ÜZEM, MAXIMÁLIS KOMFORT Nagyszabású fejlesztések az utasokért, a környezetért Felzárkózó Kína Sokan (részben jogosan) rettegtek, hogy Kína hamarosan elárasztja Európát olcsó és minősége, utastere miatt kritizált buszaival, amikor megjelentek az első gyártók néhány évvel ezelőtt. A gyökeres változás és fejlődés éppen az európai buszgyártók vegyesvállalatainak és a nyomukban kitelepülő igen széles körű beszállítói iparnak köszönhető, s nem utolsó sorban a gőzerővel tanuló, igyekvő emberi szorgalomnak és óriási összegű fejlesztéseknek. Ma már merőben más kép fogadott minket a három kínai gyártó standján, a valóban minőségi kidolgozással, az időközben megjelent saját fejlesztésű tisztán elektromos üzemű és üzemanyagcellás városi autóbuszokkal bővített a gyártmánykínálattal. Az exportpiacokon pedig feltűnt például Thaiföld, Burma és India is. Ez utóbbi azonban érdekes helyzetet eredményezhet, mivel az indiai buszgyártás is rohamléptekkel fejlődik és előbb-utóbb két nagy távol-keleti buszgyártó (leendő) hatalom fog megütközni egymással, éppen a Távol-Keleten.
KING LONG Szerződés az Arrivával máltai buszokra A King Long az a kínai autóbuszgyártó, amelynek nemcsak a nevét, hanem termékeit is ismerik Magyarországon. Az autóbuszgyár alapítási éve: 1988, a teljes név: Xiamen King Long United Automotive In-
dustry Co., Ltd. A cég önálló kutató-fejlesztő bázissal rendelkezik, az autóbuszok három gyárban készülnek, a gyártási kapacitás 50 000 darab/év. A King Long termékek már 70 országban ismertek, amely siker annak köszönhető, hogy a különböző piaci igényekhez rugalmasan tudnak igazodni. A King Long buszok között van 4,5 méte-
res midibusz és luxus turistajármű is. A King Long hazájában nemzeti busznak számít, nagy rendezvények kiszolgáló buszai, például a pekingi olimpián King Long járművek látták el a szállítási feladatokat. A King Long 2000-ben lépett ki a nemzetközi piacra, 2005-ben teljesítették az európai feltételeket is. Épp ezért tartják fontosnak a legnagyobb európai haszonjármű- és buszkiállításokon a megjelenést. A hannoveri IAA-n másodszor vett részt a King Long, kifejezetten az európai piacra szánt modelleket mutatták be. A King Long triót ezúttal az XMQ 6800, XMQ 6130Y és XMQ 6127J buszok alkották. A bemutatott buszok európai uniós homologizációval rendelkeznek, a gyártás az EU-szabványokkal szigorú összhangban történik. (2005-ben a King Long az XMQ 6900 és az XMQ 6127 modellekkel jelent meg Európában. Mivel az érdeklődés folyamatosan nőtt a kínai buszok iránt, azért további 5 modellel bővítették a kínálati palettát. A King Longnál úgy becsülik, hogy az értékesítés évente 100 százalékkal nő! Európában jelenleg egyébként már több mint 800 King Long autóbusz van üzemben.) A hannoveri IAA egyik híre volt, hogy a King Long szerződést írt alá az Arrivával, a híres angliai személyszállító céggel (amely nemcsak az autóbuszos, hanem a vasúti és a vízi személyszállításban is érdekelt). Málta a 13. ország, ahol az Arriva megjelent. A máltai szállítási hatóság tenderét nyerte
2
1
3 1–4. XMQ 6800 a midibuszok képviseletében
IAA 2010 – HANNOVER 46-50 iaa_buszok4.indd 46
4
2/22/11 7:31:34 PM
Buszvilág ▼ Camion Truck&Bus 2011/3
47
1 1–3. Egy busz XMQ 6130Y, sok célra 4–7. King Long XMQ 6127J buszok már Arriva felirattal
4
2
5
3
meg az Arriva, beszállítóként a King Long mellett döntött. A döntésben az is szerepet játszott, hogy a King Long már 8 éve van jelen Máltán, 80 darab XMQ 613G buszt helyeztek akkor üzembe, a buszok problémamentesen teljesítik azóta is feladatukat. Az Arriva által üzemeltetett buszok az XMQ 6900J és az XMQ 6127J modellek lesznek a kis szigetországban. Az IAA-n bemutatott XMQ 6800 busz a rövidebb távú utazásokhoz ajánlott, kiránduló-, turistabusz, de iskolabuszként is megfelelő. A hosszúsága 5 mm híján 8 méter, az utasok száma 31 lehet (plusz az utaskí-
YOUNG MAN Nyitás a nagyvilágra Mindjárt az elején el kell mondanunk, hogy az autóbuszgyártás csak az egyik profilja a Youngman Automobile Group Co. Ltd. cégóriásnak, ahol 5 gyáregységben, több mint 4000 ember dolgozik. A gyártmányok jelentős hányadát buszok mellett teherés személygépkocsik, valamint autóalkatrészek képviselik. A buszgyártó-kapacitásuk 10 ezer jármű/év. A Neoplan és Youngman együttműködése 1998-ig nyúlik vissza. Azóta a Youngman piacvezető pozíciót ért el Kínában a turista buszok szegmensében és úttörő szerepük volt a végig alacsony-
6
sérő és a buszvezető). A buszban 207 kW-os ISBE4.5ES207 Euro 5-ös Cummins motor dolgozik. A hosszabb távolságok legyőzésére ajánlott busz az XMQ 6130Y. Közel 13 méter a hosszúsága, a szállítható személyek száma 59+1+1. Ebben szintén Cummins erőforrás van (ISL8.9ES400-as), amelynek teljesítménye 294 kW (400 LE). Hogy a városi busz se hiányozzon a bemutatóról, a King Long az XMQ 6127J modellt
vitte el Hannoverbe. A busz 11 980 mm hoszszú, befogadóképessége 37+3+1. A motor ismét Cummins, az ISL8.9ES280B erőforrás természetesen eleget tesz az Euro 5-ös normának, teljesítménye 207 kW.
padlós konstrukciók meghonosításban. Eddigi exportpiacaik: Thaiföld, Irán, Oroszország, Dél-Korea, Szingapúr és a közel-keleti országok. Most Európa és az Amerikai kontinens van célpontban. Legutóbbi referenciájuk, hogy megnyerték a Pekingi Olimpiára szóló, több mint 1200 darabos tendert. A turistakategóriát 4 széria 9 típusa képviseli, 8–13,7 méteres tartományban. A 8– 12 méteresek, kéttengelyesek, egyszintes, emelt utastérrel, a 3 tengelyesek emeletes kivitelűek, 12–13,7 méteres hosszúsággal. A városi- és elővárosi buszoknál 4 széria, 6 típusa közül lehet választani. A városi/elővárosi kategóriában mindegyik alacsony belépő magasságú, kéttengelyes konstruk-
ció. A legkisebb 7,97 méter hosszú, 1+1+0 ajtókiosztással. A 9,8 és 12 méteres változatok 2+2+0 ajtóelrendezéssel készülnek. A 12 méteres kategóriában létezik trolibusz kivitel is, valamint egy 11,6 méteres változat sűrített földgáz üzemhez. A végig alacsonypadlós városi kategória közbenső tagja a 3 tengelyes, 13,7 méteres szóló jármű 2+2+2 ajtókialakítással. A csuklós járművek szintén teljes hosszukban alacsonypadlósak. A négy kéttagos ajtóval szerelt 18 méteres jármű tolómotoros kialakítású, míg a 24,65 méteres, ötajtós, duplacsuklós kivitel teljes hajtáslánca féloldalas elhelyezésű, az A és B tengelyek között. u
7
IAA 2010 – HANNOVER 46-50 iaa_buszok4.indd 47
2/22/11 7:31:51 PM
48
Camion Truck&Bus 2011/3 ▼ Buszvilág
YOUNG MAN Skyliner JNP6137S YOUNG MAN Centroliner JNP6122G
u A kínálatból nem hiányzik a reptéri és a felül nyitott emeltes, városnéző busz sem. A gazdag kínálatból egyelőre csak két típust hoztak el Hannoverbe. Az első, a legnagyobb 13,7 méteres, 4 méter magas, 6900+1300 milliméter tengelytávú, emeletes turista kivitel volt, Skyliner JNP6137S típusjelzéssel. Az utastérben 2+2 üléssorokon 74 utas foglalhat helyet alapkivitel esetén, 11,7 köbméteres poggyásztér áll rendelkezésre. A felső szintre a gyorsabb fel- és leszállást szériában két lépcső segíti. Az erőforrások MAN vagy Cummins gyártmányok,
YUTONG Csúcstechnika önerőből A történet 1963-ig nyúlik vissza, amikor egy szocialista nagyvállalatként kezdte meg működését, mint autóbusz-javító- és felújító vállalat, Zhengzhou városában (Zhengzhou Bus Repairing Factory). Az első gyöke-
ennek ellenére Euro 5 és EEV emissziós szint még nem szerepel kínálatban. A váltómű szériában az MB GO-szériáját képviseli, opcióként ZF AS-Tronic rendelhető. Az első futómű a Neoplan saját független felfüggesztésű konstrukciója, a két hátsó tengely a ZFtől valók. A tartósfék Voith retarder vagy ZF intarder. Az adaptív tempomat és sávkövető szintén hiányzik a felszereltésgi listáról. A megengedett össztömeg 25 tonna. A városi kivitelt egy 12 méteres, 5,98 méteres tengelytávú, 2+2+0 ajtóelrendezésű, alacsony belépésű Centroliner JNP6122G
típus képviselte. A 96 fős buszban kialakítástól függően 20–46 lehet az ülőhelyek száma, a kiállított járműben 37 normál és a második ajtóval szembeni peronnál két lehajtható pótülés volt. Erőforrásként 320 lóerős, 8,9 literes, soros, hathengeres, Cummins ISL9ES típusú motor szolgál, SCR-rel teljesítve az Euro 5-ös normát. Az erőátvitelt szériában Voith, opcióban ZF vagy Allison hidraulikus automata váltómű biztosítja. A futómű elöl ZF független felfüggesztésű, hátul merev portáltengely. Megengedett össztömege 18 tonna.
res változás 1993-ban történt, egy új buszgyár megalakításával és a termelés beindításával. A vállalat neve pedig Zhengz-
hou Yutong Bus Co. Ltd.-re változott és bejegyezték a Yutong márkanevet. A gyártás napi 170 darab egységgel vette kezdetét.
1–2. Yutong ZK6125EGAA. Sajnos csak irigykedhetünk a teljes egészében saját fejlesztésű és gyártású üzemanyagcellás busz láttán 3. Részben ez az utastér az oka a 61 férőhelynek 4. A gépkocsivezető munkahelye. Részleteiben érdekes egyveleg
3
4
1
IAA 2010 – HANNOVER 46-50 iaa_buszok4.indd 48
2
2/22/11 7:32:08 PM
Buszvilág ▼ Camion Truck&Bus 2011/3
2002-ben alakítottak vegyesvállalatot az MAN-nel, 2003-ban nyitottak tengeren túli piacok felé és 2009-ben átlépték a 10 ezer darabos eladást az exportpiacokon. 2008ban mutatták be az első, teljes egészében alumínium karosszériás városi autóbuszt. Látványosan mutatkoztak be Hannoverben. Négy teljesen különböző rendeltetésű típust hoztak el: egy üzemanyagcellás városi buszt, egy helyközi- és két turistabuszt. Az adattáblákon szereplő, alvázszámnak beillő típusjelzések, a buszok rendeltetése vagy paraméterei közt semmiféle összefüggést nem találtunk. Az üzemanyagcellás jármű figyelemre méltó, mivel teljes egészében kínai fejlesztésű és gyártású. A 12 méteres, alacsony belépésű, 2+2+0 ajtóelosztású jármű megengedett össztömege 18 tonna. Utasterében azonban csak 61 fő utazhat, közülük 27 főnek jut ülőhely, a második ajtóval szemközti peronrészt is figyelembe véve. Ennek oka a javarészt 2+2-es üléselrendezés, s az ebből adódó keskeny hátsó utasfolyosó és a terjedelmes hátsó dobogós kialakítás. Az összesen 20 kilowatt teljesítményű üzemanyagcellák és a 4 darab hidrogéntartály szintén a busz tetején található. Az akkumulátor-egység 22 egységből áll, 169 kilowattóra együttes teljesítménnyel, 300 amperórás kapacitással és külső hálózatból is feltölthető, bár ők még 380 voltot használnak. Nagyra értékeljük a nullemiszsziós járművekkel kapcsolatos törekvéseket, azonban műszaki szempontból néhány dolgot nem értünk. Miért 563 volt az akkumulátorok együttes feszültsége 600 volt helyett? Miért nem alkalmazzák a ZF kerékagymotoros futóművét a normál hajtott futómű helyett? A 110 kilowattos (150 LE), 1526 newtonméteres csúcsnyomatékú és 778 newtonméteres állandó nyomatékú villanymotor kardántengely és áttétel közbeiktatatásával hajtja meg a hátsó kerekeket, de vajon mire elegendő ez egy 18 tonnás busznál? Mind a jármű egésze, mind az utastér kidolgozása, valamint a helykínálat már hibátlan, bár a piros padló elég zavaró, a valós részletekre azonban úgy is csak mindennapos forgalomban derülne fény. A gépkocsivezető munkahelye kellően tágas, az ülés azonban túl, közel van az oldalkonzolhoz. A műszerezettség és az esztétika fura egyvelege a kissé régebbi analóg műszerfalnak, a kamerák képét megjelenítő legmodernebb folyadékkristályos képernyőnek és a megszokott kapcsolóknak, továbbá a létező legegyszerűbb kormánykeréknek. A második Yutong amit körbejártunk, a ZK6121HQ típusjelű, helyközi/intercity forgalomra készült, 860 milliméteres padlószinttel. A 12,2 méter hosszú, 6,25 méter tengelytávú, 1+2+0 ajtóelrendezésű járműben szé-
49
Yutong ZK6121HQ, helyközi/intercity forgalomra és az utastere
riában 53 utasülés van. A második ajtó 1200 milliméter széles, vele szemben szabad peronrészszel és opcióban emelőlift rendelhető kerekesszékes utasok számára. Alul kb. 5 köbméternyi poggyásztér áll rendelkezésre (az adatlapról ez az egyetlen méret hiányzik!), míg az utastérben nyitott rakodópolcot találunk. Az utastérben a sötétkék és szürkés színek uralkodnak a rikító piros PVC padlóval egyetembe. Dicséretes az üléseken az egységesen hárompontos övek, azonban a fém kartámlák és régimódi oldalsó kapaszkodók drasztikus megoldása rontja az összbenyomást. Érdekesség, hogy a jókora tetőklíma ellenére az ablakok felső fele keskeny sávban szériában elhúzható, ellenben jól illeszkednek a külső, egyébként esztétikus formavilághoz. A gépkocsivezető munkahelye egyszerű, tágas, könnyen megközelíthető és egy zárható szekrénykét is kapott fönt, személyes holmik számára. A busz futóművei ZF gyártmányok, erőforrása Cummins ISL8.9E5 típusú, soros, hathengeres, 340 lóerős, 1500 newtonméteres és SCR-rel teljesíti az Euro 5-ös szintet. Opcióként 360 lóerős, Paccar PR265 típusú, Euro 5-ös erőforrás is rendelhető. Az erőátvitel szériában 6 fokozatú, kézi kapcsolás ZF váltómű, extraként a 12 fokozatú AS-Tronic vagy Voith D864.3E automata rendelhető. A harmadik, egy érdekes konstrukciójú turistabusz volt, az első tengely vonaláig emeletes kivitelű, utána pedig extramagas padlószintű utastér-kialakítással. A 13,7 méteres, 23 tonna össztömegű, háromtengelyes teljes magassága, az első magasítással, majd tetőklímával 3850 milliméter. Az utas-
tér az első ajtó melletti és a második ajtónál lévő lépcsökön közelíthető meg. A konyha és a WC-mosdó a második ajtónál található a megszokott elrendezésben. A 65+1+1 üléses buszban az utasok közül hárman, az alsó szinten, a gépkocsivezető mögött foglalhatnak helyet. Ennek hátránya, hogy a mellékhelyiség innen igencsak nehezen megközelíthető, kétszer fel, kétszer le a lépcsőkön. Az elöl két szint, majd emelt utastér egyébként a Van Hool T9-es Altano-it juttatja eszünkbe. Az utasok csomagjainak igen tekintélyes tér áll rendelkezésre, az „A” és „B” tengelyek közt, valamint a hátsó tengelyek fölött, de a hiányos műszaki adatlap miatt ennek méretét is csak tippelni lehet. Az Euro 5-ös motorválaszték szintén Cummins és Paccar gyártmányból áll. Az ISM11E5 típusú 440, az MX340 pedig 462 lóerős. A sebességváltó 12 fokozatú ZF AS-Tronic intarderrel, a futóművek szintén ZF gyártmányok. A busz műszaki színvonala figyelemre méltó, mert szériába kerül beépítésre az adaptív tempomat, az éjszakai infrakamerás rendszer (ami a Setránál is külön opció) és a központi abroncsnyomás-ellenőrző rendszer. Ennek tükrében tréfásan hangzik, az opcióként kapható ESP. Természetesen nem hiányzik a minőségi audio-video rendszer sem, LCD képernyőkkel. Végezetül következzen egy kisebb, 10,8 u
IAA 2010 – HANNOVER 46-50 iaa_buszok4.indd 49
2/22/11 7:32:24 PM
50
Camion Truck&Bus 2011/3 ▼ Buszvilág
1
2 1–2. Yutong ZK6146HQKA turistabusz 3–4. Az utastér fent és alul három főnek a gépkocsivezető mögött
3
4
u méteres újdonság a turista kategóriából.
kalmas egy- és kétajtós változatban, mind egyajtós turista kivitelben. Az egyajtósok 49+1+1 ülőhellyel és 7,2 köbméteres pogygyásztérrel rendelkeznek, egységesen 5,25 méteres tengelytáv mellett. Ezen kínálatot bővítették a most bemutatott ZK6119HA típussal. A 16,5 tonna össztömegű busz erőforrása-
Az újítást a kétajtós kivitel jelenti, amelyben 45+1+1 ülőhely van, amennyiben (mint a kiállított modell) WC-mosdóval és konyhával is fel van szerelve. Ekkor poggyásztere 5,75 köbméteres. A busz egyébként a Zhengzhou Yutong Bus saját alvázára épül, egyaránt gyártják mind intercity forgalomra al-
ként Cummins ISB6.7E5, 6,7 literes, soros, hathengeres, 285 lóerős, 1020 newtonméteres, Euro 5-ös motor szolgál. Az erőátvitelt Sachs kuplung, 6 fokozatú, kézi kapcsolású ZF6S1010BO váltómű biztosítja. A tengelyek elöl-hátul ArvinMeritor gyártmányok, Wabco tárcsafékekkel, a tartósfék Voith R132-2 retarder. A szériafelszereltség köréből azonban itt is kimaradt az ESP, de az üléseken legalább hárompontos övek vannak. ▼ Beszámolónk befejező részében a mini- és midibuszok újdonságait vesszük sorra. Az összeállítást Papp Erzsébet és Kiss Bertalan készítették
A 10,8 méteres Yutong ZK6119HA kétajtós turistabusz, utastere és vezetőállása „durva” váltókarkonzollal
IAA 2010 – HANNOVER 46-50 iaa_buszok4.indd 50
2/22/11 7:32:39 PM