dr. Vásárhelyi Balázs okl. építőmérnök, geotechnikai tervező GT-T, GT-Sz
Budapest, 1126 Hollósy Simon u. 3 06-20/460-11-82
TALAJVIZSGÁLATI JELENTÉS
Budapest, XIV. Örs vezér tér P+R parkoló átépítése és bővítése engedélyezési tervéhez
Budapest 2013. november hó
TALAJVIZSGÁLATI JELENTÉS Budapest, XIV. Örs vezér tér P+R parkoló átépítése és bővítése engedélyezési tervéhez
1. Bevezetés, kiindulási adatok Jelen szakvélemény tárgya geotechnikai alapadat-szolgáltatás a címben szereplő parkoló tervezéséhez. A szakvélemény megírásához rendelkezésünkre állt a terület jelenlegi geodéziai felmérési rajza, valamint a P+R parkoló átépítésének és bővítésének engedélyezési terve. A szakvélemény megírásához figyelembe vettük: • Budapest Építéshidrológiai Atlasza (FTV, 1988) • Budapest Építésföldtani Térképei (MÁFI, 2005) tervezési területre vonatkozó megállapításait is. A tervezési feladatot az alábbi táblázat szerint soroltuk geotechnikai kategóriába. geotechnikai kategória építmény talajkörnyezet
1 kisméretű, egyszerű nem kedvezőtlen
épített és természeti környezet természeti hatás kockázat vizsgálatok tervezés speciális mélyépítési technológiák felügyelet, megfigyelés
jelentéktelen kicsi egyszerű (azonosító) rutin módszerek
2 hagyományos, átlagos szokványos veszélyeztetése vélelmezhető, vizsgálandó szokványos közepes rutin labor és terepi szokásos eljárások
nem alkalmaznak
alkalmaznak
nincs veszélyeztetve
szemrevételezéssel szokványos mérések is Geotechnikai kategóriák és fő jellemzőik
3 nagy, szokatlan kedvezőtlen védelme külön intézkedéseket kíván nagy nagy speciális, kiegészítő speciális módszerek alkalmaznak újszerűeket is speciális mérések is
A tervezett parkoló a rendelkezésre álló adatok (helyszínbejárás, geológia, feltárások, stb.) alapján 1. geotechnikai kategóriába sorolható, mivel a terephajlás 25 % alatti és nem csúszásveszélyes a terület; a terület nem omlásveszélyes (alábányászott, pincés, karsztos), az parkoló nem élővízben vagy erősen áramló felszín alatti vízben épült, a talajkörnyezet nem speciális és nem különlegesen kedvezőtlen, a talajkörnyezet a szokásos módszerekkel megismerhető, a talajparamétereket rutinszerű labor- vagy terepi vizsgálattal lehet meghatározni, valószínűleg nem terveznek különleges és/vagy újszerű tartószerkezeteket, speciális mélyépítési technológiákat nem alkalmaznak, a műszaki felügyelet és megfigyelés szokványos mérési eljárásokat is kíván. A geotechnikai kategóriába sorolást a generáltervezővel és az érintett szakági tervezőkkel szükség esetén pontosítani, módosítani kell.
Bp. XIV. Örs vezér tér, parkoló
11/2
2. Helyszín leírása, építésföldtani viszonyok A vizsgált terület Budapest XIV. kerületében, az Örs vezér térnél található, a Fehér út és a Gyakorló utca kereszteződése mellett. A terület teljesen sík. A vizsgált terület építésföldtani alapkőzete felső miocén (szarmata) oolitos mészkő, mészmárga; bentonitosodott riolittufával, melyen alulról fölfelé finomodó szemnagyságú (homokos kavics, homok, stb.) folyóvízi üledékek helyezkednek el. A sort helyenként lepelhomok zárja. A felszínt változó vastagságú heterogén feltöltéssel formálták. Az építésföldtani térkép alapján beépítésnek akadálya nincsen. A területen a feltárások alapján érzékszervvel megfigyelhető szennyeződés nem volt megfigyelhető. A terület nem volt alábányászva. A terület szeizmicitási besorolására az Európai Unióban jelenleg hatályos és Magyarországon is érvénybe helyezett szabványok: − MSZ EN-1998-1:2008: „Eurocode 8: Tartószerkezetek tervezése földrengésre 1. rész: Általános szabályok, szeizmikus hatások és az épületekre vonatkozó szabályok” és kapcsolódó „Nemzeti Melléklet” − MSZ EN 1998-5:2009: „Eurocode 8: Tartószerkezetek földrengésállóságának tervezése 5. rész: Alapozások, megtámasztó szerkezetek és geotechnikai szempontok”. Magyarország területén a szeizmicitás (földrengés aktivitás) mérsékelt, ennek ellenére erősebb földrengések (5-6 magnitúdó, az epicentrum környékén komoly épület-károk) kis számban, de előfordulnak. A szeizmikus aktivitás területi eloszlása nem homogén, vannak az átlagnál egyértelműen aktívabbnak nevezhető területek. A XIX. század közepétől napjainkig terjedő időszak rengéseinek gyakorisága alapján az ország területén gyakorlatilag évente négy-öt 2,5-3,0 magnitúdójú, az epicentrum környékén már jól érezhető, de károkat még nem okozó földrengésre kell számítani. Jelentősebb károkat okozó rengésre 15-20 évenként, míg erős, nagyobb károkat okozó 5,5-6,0 magnitúdójú földrengésre 40-50 éves intervallumban lehet számítani. Az MSZ EN 1998-1 (EUROCODE 8) szerint a vizsgált terület a 4-es zónába sorolható. A definiált földrengésből származó maximális horizontális gyorsulás az alapkőzeten [A típusú talajon] agR = 0,14g m/s2. Ez a gyorsulási érték 50 év alatt, 10 % valószínűséggel, azaz 475 évenként egyszer várható (Forrás: GeoRisk). A talajkörnyezet az adott helyen „B” típusú.
3. Talajfeltárás, talajvizsgálat A területen, a talajrétegződés meghatározása céljából a Megbízó igényeinek megfelelően 4 db 3,0-3,0 fm mélységű fúrást mélyítettünk le. A fúrásos feltárásokat φ 65 mm-es, kisátmérőjű gépi fúrással készültek 2013. november 6.-án. A talaj mintavételezésére az MSZ 4488 szerint került sor, zavart talajminta vétel 0,5 méterenként és rétegváltásonként minimálisan egyszer. A feltárások alapadatait az 1. táblázatban foglaltuk össze, a felhasznált fúrásokkal együtt. 1. táblázat Feltárás jele 1F 2F 3F 4F Bp. XIV. Örs vezér tér, parkoló
Terepszint (mBf) 118,64 119,16 119,05 118,95
Feltárás mélysége (-m) 3,0 3,0 3,0 3,0
(mBf) 115,64 116,16 116,05 115,95
11/3
Fúrásaink talajmintáinak talajmechanikai laboratóriumi vizsgálatait a vonatkozó MSZ EN ISO 14688 számú szabványsorozat szerint végeztük el. Az azonosító laborvizsgálatok eredményei alapján megszerkesztett fúrásszelvényeket a 2. mellékletben mutatjuk be, míg a laborvizsgálati eredményeket a 3. mellékletben adjuk közre.
4. Talajrétegződés, talajállapot, talajfizikai állandók A feltárások alapján a területet 0,7-1,3 m vastag helyi anyagú iszapos homok fedi, mely alatt iszapos finom homok található. Az iszaptartalom a 3F es 4F feltárásokban 10 % alatt volt. A fúrástalp környezetében a homok cementált állapotú volt. Az azonosító laborvizsgálatok alapján a fúrások rétegsorát a 2. mellékletben adjuk közre. Ez alapján a területen a feltárási mélységig mindkét helyen sárgásbarna színű (iszapos) finom homok található. Ezen réteg talajfizikai paramétereit a 2. táblázatban foglaltuk össze.
Kavics tartalom Homok tartalom Iszap+agyag tartalom Egyenlőtlenségi együttható Görbületi mutató Vízáteresztési együttható Belső súrlódási szög Kohézió Nedves térfogatsűrűség Összenyomódási modulus
Gr Sa Si+Cl Cu Cc k ϕ C ρ E
% % %
cm/s o
kN/m2 kN/m3 MN/m2
finom homok 8 78-87 6-11 3,8-6,2 1,48-1,62 1x10-2 – 6x10-3 30 0 18,5 15
2. táblázat Iszapos finom homok 2-5 50-70 25-48 13,5-24,5 1,83-2,31 1x10-3 – 9x10-5 28 10 18.5 15
5. Talajvízviszonyok A 2013. november 6.-ai feltárásokban talajvizet, ill. arra utaló jelet nem észleltünk. A vizsgált terület a kőbányai karsztosodó terület elterjedési határának környezetében helyezkedik el. Az FTV Budapest Építéshidrológiai Atlasza (1988) a becsült maximális talajvízszintet 115 mBf-en adja meg. A talajvíz gyengén agresszív (XA2) kategóriába sorolható.
6. Összefoglalás, javaslatok A feltárások alapján megállapítható, hogy a terület beépítésének geotchnikai akadálya nincsen, a parkoló megépíthető. Az útpálya méretezésénél az ÚT 2-1.222:2007 előírásait kell figyelembe venni. A területen a változó vastagságú feltöltés alatt (iszapos) finom homok van jelen, mely laza állapotú. A talajvíz mély helyzetű, az a tervezett parkolóra hatással nem lehet. A területen lévő talajrétegek közepesen vízvezető képességűek (V-3 kategóriájú), amit az esetleges szikkasztás esetén figyelembe kell venni. A termett talajrétegek fagyveszélyes kategóriába sorolhatóak (X-3 kategóriájú). A termett talajrétegek nem térfogatváltozó tulajdonságúak (D-1 kategóriájú). Bp. XIV. Örs vezér tér, parkoló
11/4
A terület II-es éghajlati övezetben található, azaz a szükséges fagyvédő réteg számítása során alkalmazandó vastagsági irányértékek: Terhelési osztály Fi (cm)
A,B 55
C,D 65
E,K,R 75
A fagyvédő réteg tervezésénél az ÚT 2-1.222:2007 előírásai az irányadóak, a pályaszerkezet ismeretében kell ezt figyelembe véve meghatározni. A termett talajréteget tömöríteni kell, az optimális tömörség elérése céljából Proctor vizsgálatot célszerű készíteni a kivitelezés előtt. A talajrétegek közepesen tömöríthetőek (T-2 osztályúak). A földmunkák során F-II – F-III osztályú talajokra kell számítani.
Megjegyzések: 1. A szakvélemény megállapításai és javaslatai a fúrások helyén nyert információn alapulnak. A talajés talajvízviszonyok a eltérhetnek a feltárásban meghatározottól. A kivitel során olyan viszonyokra derülhet fény, melyek a fúrásokból nem voltak előre láthatóak. Szükséges lehet ezért, hogy a kivitelezés során – művezetés keretében – geotechnikus szakértő határozza meg a tényleges viszonyokat és az ennek megfelelően esetleg szükséges változtatásokat. 2. A szakvélemény megállapításai és javaslatai csak az adatszolgáltatásban kapottakból indulhatnak ki, melyektől a tervezés során jelentős eltérések lehetnek. Célszerű ezért, hogy a geotechnikus szakértőt vonják be a részletes tervezési folyamatba is. Mellékelve: 1. Melléklet: Átnézeti helyszínrajz a feltárások helyeivel 2. Melléklet: Fúrások rétegsora 3. Melléklet: Laborvizsgálati eredmények
Budapest, 2013. november 12.
…………………………………………….. dr. Vásárhelyi Balázs okl. építőmérnök, geotechnikai tervező GT-T: 01-9515
Bp. XIV. Örs vezér tér, parkoló
11/5
1. melléklet Átnézeti helyszínrajz feltárások helyével
Bp. XIV. Örs vezér tér, parkoló
11/6
2. melléklet Fúrások rétegsora
1F 0,0 – 0,7 0,7 – /3,0/
118,64 mBf barna iszapos homok feltöltés szürkésbarna iszapos homok
Tv: - (2013.11.06) 2F 0,0 – 1,2 1,2 – /3,0/
119,16 mBf barna iszapos homok feltöltés szürkésbarna iszapos homok
Tv: - (2013.11.06) 3F 0,0 – 1,3 1,3 – /3,0/
119,05 mBf barna iszapos homok feltöltés szürkésbarna iszapos homok
Tv: - (2013.11.06) 4F 0,0 – 1,1 1,1 – /3,0/
118,95 mBf barna iszapos homok feltöltés szürkésbarna iszapos homok
Tv: - (2013.11.06)
Bp. XIV. Örs vezér tér, parkoló
11/7
3. melléklet Laborvizsgálati eredmények
Bp. XIV. Örs vezér tér, parkoló
11/8
Bp. XIV. Örs vezér tér, parkoló
11/9
Bp. XIV. Örs vezér tér, parkoló
11/10
Bp. XIV. Örs vezér tér, parkoló
11/11