SUSE Linux Enterprise Desktop

SUSE Linux Enterprise Desktop 10 SP1 24 mei 2007

www.novell.com KDE Gebruikershandleiding

KDE Gebruikershandleiding Alle inhoud © Novell, Inc. Juridische kennisgeving Deze handleiding behoort tot het intellectuele eigendomsrecht van Novell. Met de reproductie, duplicatie of distributie van deze handleiding geeft u uitdrukkelijk aan akkoord te gaan met de voorwaarden van deze licentieovereenkomst. Deze handleiding mag vrijelijk worden gereproduceerd, gedupliceerd en gedistribueerd, hetzij autonoom, hetzij als onderdeel van een pakket, in elektronische vorm en/of op papier, op voorwaarde dat: deze copyright-vermelding en de namen van de auteurs en medewerkers duidelijk herkenbaar verschijnen op alle gereproduceerde, gedupliceerde en gedistribueerde exemplaren; deze handleiding, met name in de papieren versie, uitsluitend wordt gereproduceerd en/of gedistribueerd voor nietcommerciële doeleinden; bij elk ander gebruik van iedere handleiding of delen daarvan, vooraf uitdrukkelijk toestemming is gegeven door Novell, Inc. Raadpleeg de lijst met Novell handels- en servicemerken op http://www.novell.com/ company/legal/trademarks/tmlist.html voor de handelsmerken van Novell. * Linux is een gedeponeerd handelsmerk van Linus Torvalds. Alle overige handelsmerken van derden zijn het eigendom van de respectieve eigenaars. Een handelsmerkteken (®, ™ etc.) geeft een handelsmerk van Novell aan, een asterisk (*) geeft een handelsmerk van derden aan. Alle informatie in deze uitgave is met de grootste zorg samengesteld. Dat garandeert echter niet dat de informatie volledig nauwkeurig is. Novell, Inc., SUSE LINUX Products GmbH, de auteurs noch de vertalers kunnen aansprakelijk worden gesteld voor mogelijke fouten of de gevolgen daarvan.

Inhoud

Over deze handleiding

ix

Deel I KDE-bureaublad

1

1 Aan de slag met het KDE-bureaublad

3

1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 1.9 1.10 1.11 1.12 1.13 1.14 1.15 1.16 1.17

Aanmelden en een bureaublad selecteren . . . . . . . . . . . . . . . Afmelden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bureaubladelementen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mappen en bestanden beheren met Konqueror . . . . . . . . . . . . Toegang tot netwerkbronnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gegevens op uw computer of in het bestandssysteem zoeken . . . . . . Tekst verplaatsen tussen toepassingen . . . . . . . . . . . . . . . . Surfen op internet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E-mail en planning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Documenten maken of openen met OpenOffice.org . . . . . . . . . . Wachtwoorden beheren met KWallet Manager . . . . . . . . . . . . Archieven weergeven, uitpakken en maken . . . . . . . . . . . . . . Schermafbeeldingen maken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . PDF-bestanden weergeven met KPDF . . . . . . . . . . . . . . . . Het volume regelen met KMix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pakketten beheren met de ZEN-hulpmiddelen . . . . . . . . . . . . . Meer informatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2 Uw instellingen aanpassen 2.1 2.2 2.3 2.4

Het KDE-besturingscentrum . . . . Bureaubladobjecten configureren . . 3D-bureaubladeffecten configureren . Het venster configureren . . . . . .

3 8 8 19 31 32 35 36 36 36 37 40 41 43 43 44 50

51 . . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

51 55 59 61

2.5

Systeem- en beveiligingsaspecten configureren . . . . . . . . . . . .

67

Deel II Kantoor en samenwerking

69

3 Het kantoorpakket OpenOffice.org

71

3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8

OpenOffice.org begrijpen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tekstverwerken met Writer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rekenbladen gebruiken met Calc . . . . . . . . . . . . . . . . . . Presentatie gebruiken met Impress . . . . . . . . . . . . . . . . . Databases gebruiken met Base . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Grafieken maken met Draw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wiskundige formules maken met Math . . . . . . . . . . . . . . . Help en informatie vinden over OpenOffice.org . . . . . . . . . . .

4 Kontact: e-mail en agendaplanning 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7

107

Overzicht Kontact . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E-mail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Contactpersonen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Agenda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gegevens synchroniseren met een handapparaat . . . . . . . . . . . Kontact voor gebruikers van GroupWise . . . . . . . . . . . . . . . Meer informatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5 GroupWise Linux-client: e-mails verzenden en agenda's beheren 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6

Het GroupWise-hoofdvenster leren kennen Verschillende GroupWise-modi gebruiken . Uw Postbus . . . . . . . . . . . . . . De werkbalk gebruiken . . . . . . . . . Sneltoetsen gebruiken . . . . . . . . . Meer informatie . . . . . . . . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

Conduits die door KPilot worden gebruikt . . . . De verbinding met de handcomputer configureren De KAddressBook-conduit configureren . . . . . Taken en gebeurtenissen beheren . . . . . . . Werken met KPilot . . . . . . . . . . . . . .

107 110 116 118 120 121 122

123 . . . . . .

6 Een PDA synchroniseren met KPilot 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5

72 84 95 97 100 104 105 105

123 131 132 136 136 140

143 . . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

. . . . .

144 145 147 147 149

7 Expresberichten versturen met Kopete 7.1 7.2 7.3 7.4

Kopete configureren . . . Contactpersonen toevoegen Groepen toevoegen . . . Kopete gebruiken . . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

151 . . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

8 Voice over IP gebruiken 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6 8.7 8.8

Linphone configureren . . . Linphone testen . . . . . . Een telefoongesprek voeren . Een oproep beantwoorden . Het adresboek gebruiken . . Problemen oplossen . . . . Woordenlijst . . . . . . . Meer informatie . . . . . .

157 . . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

9 Netwerkbronnen openen 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 9.6 9.7

Algemene opmerkingen over het delen van bestanden en het bladeren op een netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170 Netwerkshares openen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171 Mappen delen in een gemengde omgeving . . . . . . . . . . . . . 172 Windows-bestanden beheren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175 Een Windows-netwerkprinter configureren en openen . . . . . . . . . 179 Sneltoetsen naar netwerkmappen configureren . . . . . . . . . . . . 181 Een kleine webserver configureren en gebruiken . . . . . . . . . . . 183

Een nieuw sleutelpaar maken . De openbare sleutel exporteren Sleutels importeren . . . . . De sleutelserverdialoog . . . Teksten en bestanden coderen . Meer informatie . . . . . . .

187 . . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

1 1 Zoeken met Kerry 11.1 11.2

157 163 163 165 165 166 167 168

169

1 0 Codering met KGpg 10.1 10.2 10.3 10.4 10.5 10.6

151 152 153 154

Zoeken met Kerry . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kerry instellen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

187 189 190 191 194 195

197 197 199

1 2 Printers beheren 12.1 12.2 12.3 12.4 12.5

Een printer installeren . . . Printerinstellingen wijzigen . Een printer verwijderen . . . Afdruktaken in KDE starten . Afdruktaken in KDE bewaken

201 . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . .

. . . . .

201 204 204 205 206

Deel III Internet

209

1 3 Netwerkverbindingen beheren

211

13.1 13.2 13.3

Werken met KNetworkManager . . . . . . . . . . . . . . . . . . KInternet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Problemen oplossen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1 4 Surfen met Konqueror 14.1 14.2 14.3 14.4 14.5 14.6 14.7 14.8 14.9

221

Surfen met tabbladen . . . . . . . Automatisch schuiven . . . . . . . Profielen . . . . . . . . . . . . . Webpagina's en afbeeldingen opslaan . Zoeken met Konqueror . . . . . . . Bladwijzers . . . . . . . . . . . . Java en JavaScript . . . . . . . . . Reclameblokkade activeren . . . . . Meer informatie . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1 5 Surfen met Firefox 15.1 15.2 15.3 15.4 15.5 15.6 15.7

Surfen op het web . . . . . . Informatie zoeken . . . . . . Bladwijzers beheren . . . . . De dowloadmanager gebruiker . Firefox aanpassen . . . . . . Afdrukken via Firefox . . . . . Meer informatie . . . . . . .

222 222 223 223 224 226 227 227 228

229 . . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

1 6 Gegevens overbrengen van het internet 16.1 16.2

211 216 219

Overdrachten toevoegen aan de lijst . . . . . . . . . . . . . . . . Overdrachten met timer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

229 231 232 235 235 238 239

241 242 242

1 7 Nieuwsfeeds lezen met Akregator

243

Deel IV Multimedia

245

1 8 Afbeeldingen bewerken met GIMP

247

18.1 18.2 18.3 18.4 18.5 18.6 18.7

Grafische indelingen . . GIMP starten . . . . . Aan de slag . . . . . . Afbeeldingen opslaan . . Afbeeldingen bewerken . Afbeeldingen afdrukken Meer informatie . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

1 9 Uw verzameling digitale afbeeldingen beheren 19.1 19.2 19.3 19.4 19.5 19.6 19.7 19.8 19.9 19.10 19.11

Uw camera configureren . . . . . . . . Afbeeldingen van de camera downloaden . Informatie opzoeken . . . . . . . . . . Albums beheren . . . . . . . . . . . . Tags beheren . . . . . . . . . . . . . Effectieve zoekfilters maken . . . . . . . Verzamelingen van afbeeldingen exporteren Afbeeldingen bekijken en bewerken . . . Handige hulpmiddelen . . . . . . . . . Problemen oplossen . . . . . . . . . . Voor meer informatie . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

267 . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

2 0 Muziek en films afspelen 20.1 20.2 20.3 20.4

Mixers . . . . . . . . . Muziekbestanden afspelen Audio-cd's gebruiken . . . Filmbestanden afspelen . .

268 269 270 271 271 273 275 277 286 289 289

291 . . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

2 1 Cd's en dvd's branden 21.1 21.2 21.3 21.4 21.5 21.6

247 248 250 252 254 263 265

Een data-cd of -dvd maken . . . Een audio-cd maken . . . . . . Een cd of dvd kopiëren . . . . . ISO-images schrijven . . . . . . Een multisessie-cd of -dvd maken. Meer informatie . . . . . . . .

291 292 298 302

305 . . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

. . . . . .

305 309 309 310 311 312

A De informatie vinden die u nodig hebt A.1 A.2

313

Bijgeleverde documentatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Aanvullende bronnen en meer informatie . . . . . . . . . . . . . .

B Verplaatsen van Windows naar Linux B.1 B.2 B.3 B.4 B.5 B.6 B.7

Toepassingen starten vanuit het hoofdvenster Bestanden beheren . . . . . . . . . . . . De opdrachtregel gebruiken . . . . . . . . Uw bureaublad aanpassen . . . . . . . . . Printers instellen . . . . . . . . . . . . . Schakelen tussen toepassingen . . . . . . . Netwerkbronnen openen . . . . . . . . .

319 . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

C Kennismaking met Linux-software C.1 C.2 C.3 C.4 C.5 C.6

Register

313 317

Kantoor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Multimedia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Grafische toepassingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Systeem- en bestandsbeheer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Softwareontwikkeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

320 321 321 322 323 324 325

327 327 332 336 341 345 349

353

Over deze handleiding In deze handleiding worden het KDE-bureaublad van SUSE Linux Enterprise® en de verschillende toepassingen die u kunt gebruiken met het KDE-bureaublad geïntroduceerd. Met behulp van deze handleiding krijgt u een overzicht van deze toepassingen en worden de belangrijkste taken uitgelegd. Deze is hoofdzakelijk bedoeld voor eindgebruikers die KDE dagelijks efficiënt willen gebruiken. De handleiding is onderverdeeld in de volgende gedeelten: KDE-bureaublad Leer uw KDE-bureaublad gebruiken en leer hoe u dagelijkse basistaken kunt uitvoeren met de hoofdtoepassingen en de hulpprogramma's van KDE. Krijg een eerste indruk van de talloze mogelijkheden van KDE voor het aanpassen en personaliseren van uw bureaublad. Kantoor en samenwerking Gebruik de software voor kantoor en samenwerking van uw SUSE Linux Enterprise zoals de OpenOffice.org-suite, diverse programma's voor e-mail en agendabeheer en toepassingen voor online communicatie. Ook hebt u de beschikking over belangrijke informatie over het beheren en uitwisselen van gegevens op uw systeem, over het delen van bestanden op het netwerk, over het effectief zoeken en coderen van gegevens en over printerbeheer. Internet Leer hoe u NetworkManager moet gebruiken en hoe u verbinding maakt met internet via KInternet. Ontdek de internettoepassingen in uw SUSE Linux Enterprise zoals Konqueror of de webbrowser Firefox, een downloadbeheerder of een nieuwsgroepenreader. Multimedia Zoek op onderwerpen als grafische toepassingen, digitale camera's, geluidstoepassingen en cd/dvd-writers.

1 Feedback We willen graag uw opmerkingen en suggesties horen over deze handleiding en de andere documentatie die bij dit product is geleverd. Gebruik de functie voor opmerkingen

van gebruikers onder aan elke pagina van de online documentatie en geef uw opmerkingen hier op.

2 Aanvullende documentatie Er zijn ook andere handleidingen beschikbaar voor dit product. Als u andere documentatie voor eindgebruikers voor SUSE Linux Enterprise wilt bekijken, zijn de volgende handleidingen wellicht interessant voor u: Beknopte installatiehandleiding Hierin worden de systeemvereisten vermeld en wordt u stapsgewijs begeleid bij de installatie van uw SUSE Linux Enterprise. GNOME Gebruikershandleiding In deze handleiding wordt het GNOME-bureaublad van uw SUSE Linux Enterprise en verschillende andere toepassingen die u tegenkomt wanneer u het GNOMEbureaublad gebruikt, geïntroduceerd. Met behulp van deze handleiding krijgt u een overzicht van deze toepassingen en worden de belangrijkste taken uitgelegd. Deze handleiding is hoofdzakelijk bedoeld voor eindgebruikers die efficiënt gebruik willen maken van toepassingen die op het GNOME-bureaublad worden uitgevoerd. Raadpleeg http://www.novell.com/documentation/sled10/ voor een overzicht van alle handleidingen voor SUSE Linux Enterprise. Hier kunt u de handleidingen ook downloaden. U kunt de informatie ook online bekijken in het helpcentrum van het bureaublad.

3 Conventies in deze documentatie In deze handleiding gelden de volgende typografische conventies: • /etc/passwd: bestandsnamen en mapnamen • plaatshouder: vervang plaatshouder door de eigenlijke waarde • PATH: de omgevingsvariabele PATH (pad) • ls, --help: opdrachten, opties, en parameters

x

KDE Gebruikershandleiding

• gebruiker: gebruikers of groepen • Alt, Alt + F1: een in te drukken toets of toetsencombinatie. Toetsen worden net als op het toetsenbord altijd met hoofdletters weergegeven. • Bestand, Bestand > Opslaan als: menu-items, knoppen • Dansende pinguïns (Hoofdstuk Pinguïns, ↑andere handleiding): dit is een verwijzing naar een hoofdstuk in een andere handleiding.

Over deze handleiding

xi

Deel I. KDE-bureaublad

1

Aan de slag met het KDE-bureaublad Dit hoofdstuk helpt u om vertrouwd te raken met het KDE-bureaublad uw SUSE Linux Enterprise®. Zie Beknopte installatiehandleiding op http://www.novell.com/ documentation/sled10/ als u het systeem nog niet hebt geïnstalleerd. KDE staat voor K Desktop Environment en is een grafische gebruikersinterface met vele toepassingen die zijn ontwikkeld om u tijdens uw dagelijkse werkzaamheden te ondersteunen. KDE biedt verschillende mogelijkheden om uw bureaublad aan te passen aan uw behoeften en wensen. Ga naar Hoofdstuk 2, Uw instellingen aanpassen (pagina 51) voor meer informatie over het configureren van uw desktop. De volgende omschrijving is gebaseerd op de standaardconfiguratie van het KDEbureaublad dat bij het product is geleverd. Als u of onze systeembeheerder de standaardinstellingen heeft gewijzigd, kunnen bepaalde aspecten enigszins verschillen, zoals de weergave of de sneltoetsen op het toetsenbord.

1.1 Aanmelden en een bureaublad selecteren Als er meerdere gebruikersaccounts op uw computer zijn geconfigureerd, moeten alle gebruikers zich doorgaans verifiëren —tenzij Automatische aanmelding is geconfigureerd voor een bepaalde gebruiker. Met Automatisch aanmelden wordt de gebruiker bij het opstarten automatisch aangemeld bij de bureaubladomgeving. U kunt deze functie tijdens de installatie of op elk ander gewenst moment in- of uitschakelen via de module YaST Gebruikersbeheer.

Aan de slag met het KDE-bureaublad

3

Als uw computer zich in een netwerk bevindt en u niet de enige bent die de computer gebruikt, wordt u doorgaans gevraagd uw gebruikersnaam en wachtwoord op te geven wanneer u het systeem opstart. Als u niet zelf uw systeem en gebruikersaccount hebt ingesteld, neemt u contact op met de systeembeheerder voor uw gebruikersnaam en wachtwoord. Het programma waarmee de aanmeldingsprocedure wordt beheerd, is afhankelijk van de bureaubladomgeving die op uw systeem is geïnstalleerd. Voor KDE is dit KDM. Als het GNOME-bureaublad is geïnstalleerd op uw systeem, is dit GDM. Zoals wordt weergegeven in Figuur 1.1,"Een KDM-aanmeldingsscherm" (pagina 5), bevat het KDM-aanmeldingsscherm invoervelden voor de gebruikersnaam en het wachtwoord en de volgende menu-items: Sessietype Hiermee wordt aangegeven welk bureaublad moet worden uitgevoerd wanneer u zich aanmeldt. Als er andere bureaubladen dan KDE zijn geïnstalleerd, worden deze weergegeven in de lijst. Maak alleen wijzigingen als u een ander type sessie wilt gebruiken dan uw standaardsessie (doorgaans KDE). Voor toekomstige sessies wordt automatisch hetzelfde type sessie gebruikt, tenzij u het sessietype handmatig wijzigt. Systeem Hiermee voert u een systeemactie uit, zoals het afsluiten van de computer of het starten van andere aanmeldingsacties. Met Remote Login (Externe aanmelding) kunt u zich aanmelden op een externe computer. Als u zich op de gebruikelijke manier wilt aanmelden, geeft u uw gebruikersnaam en wachtwoord op.

4


Afbeelding 1.1 Een KDM-aanmeldingsscherm

Als uw systeembeheerder een gecodeerde home directory voor u heeft gemaakt (wat handig is als beveiliging tegen diefstal of het ongeoorloofd verwijderen van de vaste schijf), wordt uw home directory bij de aanmelding gekoppeld. Nadat u zich hebt aangemeld, zijn de gegevens gewoon toegankelijk —zonder dat u een wachtwoord hoeft op te geven. OPMERKING: Verbinding maken met een Active Directory-server Voor toegang tot gedeelde netwerkbronnen kunt u een KDE-clientcomputer ook verifiëren via een Active Directory-server. Zie Hoofdstuk 9, Netwerkbronnen openen (pagina 169) voor meer informatie. Als uw computer is geconfigureerd voor dit type verificatie, bevat het aanmeldingsscherm een extra veld. In dat geval gaat u tijdens de aanmeldingsprocedure als volgt verder: 1. Selecteer het domein in de lijst. 2. Geef uw Windows*-gebruikersnaam op. 3. Geef het wachtwoord voor Windows op en druk op Enter.


5

1.1.1 Een sessie beheren Sessiebeheer wordt gestart nadat uw gebruikersnaam en wachtwoord tijdens het aanmeldingsproces zijn geverifieerd. Met Sessiebeheer kunt u voor elke sessie bepaalde instellingen opslaan. Hiermee kunt u tevens de staat van uw meest recente sessie opslaan en terugkeren naar deze staat wanneer u zich weer aanmeldt. U kunt de volgende instellingen opslaan en herstellen met Sessiebeheer: • De weergave- en gedragsinstellingen, zoals het lettertype, de kleuren en de muisinstellingen. • De toepassingen die werden uitgevoerd, zoals een programma voor bestandsbeheer of OpenOffice.org. OPMERKING: Toepassingen opslaan en herstellen U kunt geen toepassingen opslaan en herstellen die niet via Sessiebeheer worden beheerd. Als u bijvoorbeeld de vi-editor start vanaf de opdrachtregel in een terminalvenster, kunt u met Sessiebeheer uw bewerkingssessie niet herstellen. Zie KDE-componenten (pagina 53) voor meer informatie over het configureren van sessievoorkeuren.

1.1.2 Schakelen tussen bureaubladen Als u zowel het KDE- als het GNOME-bureaublad hebt geïnstalleerd, kunt u als volgt tussen de bureaubladen schakelen. 1 Als u bent aangemeld bij KDE, selecteert u in het hoofdmenu klikt u achtereenvolgens op Afmelden > Huidige sessie beëindigen. Klik in het aanmeldingsscherm op Sessietype. 2 Selecteer het GNOME-bureaublad. 3 Geef uw gebruikersnaam op. 4 Geef uw wachtwoord op. Het GNOME-bureaublad wordt gestart. 6


Zie GNOME Gebruikershandleiding op http://www.novell.com/ documentation/sled10/ voor meer informatie over het gebruik van het GNOME-bureaublad. 5 Als u het KDE-bureaublad opnieuw wilt weergeven, klikt op Bureaublad > Afmelden in het venster van het GNOME-bureaublad en klikt u vervolgens op OK. De sessie wordt beëindigd en het aanmeldingsvenster wordt weergegeven. 6 Voordat u zich opnieuw aanmeldt, klikt u op Sessietype en selecteert u KDE in het aanmeldingsvenster. Als u geen nieuw sessietype selecteert, opent u een sessie van hetzelfde type als de vorige sessie (GNOME).

1.1.3 Uw venster vergrendelen Als u het venster wilt vergrendelen, voert u een van de volgende handelingen uit: • Selecteer in het hoofdmenu de optie Lock Session (Sessie vergrendelen). • Gebruik de sneltoetsen op het toetsenbord die in het KDE-controlecentrum zijn gedefinieerd. Doorgaans is dit Ctrl + Alt + L. TIP: Sneltoetsen in KDE zoeken Als geïnteresseerd bent in andere sneltoetsen in KDE, kunt u deze vinden in het KDE-controlecentrum, zoals beschreven in de paragraaf "Het KDEbesturingscentrum" (pagina 51). Voor een snelle toegang kunt u ook de pictogrammen Lock (Vergrendelen) en Logout (Afmelden) aan het venster toevoegen. Hiervoor klikt u met de rechtermuisknop in het venster en klikt u op Add Applet to Panel (Applet aan venster toevoegen). In het volgende venster selecteert u de knoppen Vergrendelen/Afmelden en klikt u op Aan venster toevoegen. Wanneer u het scherm vergrendelt, wordt de schermbeveiliging gestart. Als u het scherm wilt ontgrendelen, beweegt u de muis zodat het vergrendelde dialoogvenster wordt weergegeven. Geef uw gebruikersnaam en wachtwoord op en druk op Enter. Ga naar De schermbeveiliging configureren (pagina 56) voor meer informatie over het configureren van uw schermbeveiliging.


7

1.2 Afmelden Wanneer u de computer niet meer hoeft te gebruiken, kunt u zich afmelden zonder het systeem af sluiten of zonder dat u de computer opnieuw hoeft op te starten of af te sluiten. Als uw computer energiebeheerfuncties heeft, kunt u ook de slaapstand activeren, zodat de volgende systeemstart veel sneller verloopt dan wanneer u de computer helemaal opnieuw moet opstarten. Als u zich wilt afmelden zonder het systeem te sluiten, voert u een van de volgende handelingen uit: • Selecteer in het hoofdmenu de optie Afmelden > Huidige sessie beëindigen. • Gebruik de sneltoetsen die in het KDE-controlecentrum zijn gedefinieerd. Als u zich wilt afmelden met bevestiging, is dit doorgaans Ctrl + Alt + Del. In het volgende dialoogvenster kunt u de afmeldingsprocedure nog altijd annuleren. Als u zich wilt afmelden zonder dat u dit hoeft te bevestigen, drukt u op Ctrl + Alt + Shift + Del. • Klik op het pictogram Afmelden in het venster. Als het venster geen afmeldingspictogram bevat, kunt u dit toevoegen. Deze procedure wordt omschreven in de paragraaf "Uw venster vergrendelen" (pagina 7).

1.3 Bureaubladelementen De grafische bureaubladomgeving levert geen problemen op voor voormalige gebruikers van Windows* of Macintosh*. De hoofdelementen van het bureaublad zijn de pictogrammen op het bureaublad en het venster onder aan het scherm.

8


Afbeelding 1.2 Een voorbeeld van een KDE-bureaublad

Bureaubladpictogrammen staan voor bestanden, directory's, toepassingen, functies en verwisselbare media, zoals cd's of dvd's. Het bureaublad bevat standaard de volgende pictogrammen: Prullenbak Bevat bestanden en mappen die zijn verwijderd. Ga naar de paragraaf "De Prullenbak beheren" (pagina 19) voor meer informatie over het gebruik van de prullenbak. Deze computer Informatie weergeven over de hardware, de netwerkstatus, het besturingssysteem, de vaste schijven, algemene mappen en verwisselbare apparaten. Ga naar de paragraaf "Toegang tot verwisselbare media" (pagina 17) voor meer informatie. Bladeren in het netwerk De netwerksevices die voor u toegankelijk zijn. Voor bepaalde services is verificatie nodig. Ga naar Hoofdstuk 9, Netwerkbronnen openen (pagina 169) voor meer informatie.


9

Printer Hiermee opent u KJobViewer. Hierin worden de afdruktaken weergegeven die u naar de printers hebt verzonden. Zie de paragraaf "Afdruktaken in KDE starten" (pagina 205) voor meer informatie. Firefox Hiermee opent u de browser Firefox. Ga naar Hoofdstuk 15, Surfen met Firefox (pagina 229) voor meer informatie. Office Hiermee opent u een nieuw OpenOffice.org-document. Ga naar Hoofdstuk 3, Het kantoorpakket OpenOffice.org (pagina 71) voor een inleiding tot deze kantoorsuite. Het venster (in KDE ook wel "Kicker" genoemd) is een balk die doorgaans boven of onder aan het scherm wordt weergegeven. Het is ontworpen om informatie te verschaffen over de toepassingen die worden uitgevoerd of over het systeem. Daarnaast biedt het eenvoudig toegang tot enkele belangrijke functies of toepassingen. Als u de muisaanwijzer op een pictogram plaatst, wordt er een korte omschrijving weergegeven. Afbeelding 1.3 KDE-venster (Kicker)

Het venster bestaat doorgaans uit de volgende gebieden: Pictogram van het hoofdmenu Standaard bevat het venster uiterst links een pictogram waarmee u het hoofdmenu (in KDE wordt dit ook wel het K-menu genoemd) opent. Dit pictogram is vergelijkbaar met het menu Start in Microsoft Windows. Het hoofdmenu biedt op een overzichtelijke manier toegang tot de belangrijkste toepassingen. Het bevat ook menu-items voor belangrijke functies als het afmelden bij of het zoeken van toepassingen. Zie de paragraaf "Het hoofdmenu openen" (pagina 11) voor meer informatie. Snelstarter Naast het pictogram van het hoofdmenu vindt u de snelstarter. Het bevat enkele pictogrammen voor het starten van belangrijke functies of toepassingen zonder dat u eerst het hoofdmenu hoeft te openen. Het bevat ook een pictogram voor het Helpcentrum, de online helpdocumenten voor uw systeem.

10


Voorbeeldweergave bureaublad Naast de Snelstarter vindt u Voorbeeldweergave bureaublad, waarin u verschillende bureaubladen kunt bekijken. Met deze virtuele bureaubladen kunt u uw werk ordenen. Als u meerdere programma's tegelijkertijd gebruikt, is het mogelijk dat u bepaalde programma's via het ene bureaublad en andere programma's via een andere bureaublad wilt uitvoeren. Klik op het bureaubladsymbool in het venster om tussen de bureaubladen te schakelen. Taakbalk De taakbalk bevindt zich naast de voorbeeldweergave van het bureaublad. Standaard worden alle gestarte toepassingen en geopende vensters weergegeven op de taakbalk zodat u toegang tot alle toepassingen hebt, ongeacht welk bureaublad op dat moment is geactiveerd. Als u in de taakbalk op een venstertitel klikt, wordt de toepassing weergegeven op de voorgrond. Als de toepassing op de voorgrond wordt weergegeven, wordt het betreffende venster geminimaliseerd. Systeemvak Doorgaans vindt u helemaal rechts in het venster de systeemklok, de volumeregeling en enkele andere hulpprogramma's. Ga naar de paragraaf "Bureaubladobjecten configureren" (pagina 55) en de paragraaf "Het venster configureren" (pagina 61) voor meer informatie over de weergave en het gedrag van uw bureaublad, zoals het hoofdmenu, de bureaubladpictogrammen of het venster.

1.3.1 Het hoofdmenu openen Open het hoofdmenu door op het pictogram uiterst links in het venster te klikken. U kunt ook op Alt + F1 drukken. Het hoofdmenu is als volgt onderverdeeld: Meestgebruikte toepassingen, Alle toepassingen (een menu met alle toepassingen die is gesorteerd overeenkomstig de categorieën) en Acties. De toepassingen die u het meest gebruikt, worden weergegeven in het gedeelte Meestgebruikte toepassingen. Dankzij de functiegeoriënteerde menustructuur kunt u eenvoudig de juiste toepassing vinden voor uw bedoelingen, zelfs als u de namen van de toepassingen nog niet kent. Als u weet wat de naam van een toepassing is (of in ieder geval een deel van de naam weet), maar u niet zeker weet hoe u de toepassing start via het hoofdmenu, kunt u de zoekfunctie in het gedeelte Alle toepassingen gebruiken.


11

Afbeelding 1.4 Zoekfunctie in het hoofdmenu

Typ eenvoudigweg een deel van de naam van de toepassing in het zoekveld zonder dat u daarna op de Enter-toets drukt. Als de installatie op het systeem is geïnstalleerd, wordt de menustructuur die naar dit programma verwijst, gemarkeerd in het hoofdmenu. Het volgende gedeelte bevat informatie over een aantal acties die via het hoofdmenu in gang kunnen worden gezet. Recente documenten Een overzicht met bestanden en mappen die onlangs zijn geopend. Wanneer u een document selecteert, wordt de toepassing waarmee dit document kan worden weergegeven of bewerkt, gestart. U kunt ook de geschiedenis van documenten wissen. Mijn systeem Biedt snel toegang tot veelgebruikte locaties, zoals de directory home of mediaapparaten. Commando uitvoeren Hiermee opent u een dialoogvenster waarin u een opdracht kunt opgeven om de toepassing uit te voeren. De naam van de opdracht is vaak (maar niet altijd) de naam van de toepassing in kleine letters. U kunt de opdracht automatisch aanvullen door de eerste letters te typen en vervolgens op →| te drukken. Als de opdracht al eerder is uitgevoerd en het een unieke opdracht betreft, wordt de opdracht automatisch aangevuld. Schakel tussen gebruikers Als u een tweede sessie met een grafische interface wilt starten op uw computer, selecteert u Start New Session (Nieuwe sessie starten). Uw huidige sessie blijft actief terwijl het aanmeldingsscherm wordt weergegeven zodat u zich kunt 12


aanmelden als een andere gebruiker. U kunt naar de eerste sessie schakelen door op Ctrl + Alt + F7 te drukken. Als u naar de nieuwe sessie wilt schakelen, drukt u op F8 in plaats van F7. U kunt naar overige sessies schakelen door op Ctrl + Alt + F9 tot en met F12 te drukken. Lock Session (Sessie vergrendelen) Als u de computer verlaat, kunt u voorkomen dat iemand zich ongeoorloofd toegang tot de computer verschaft door uw scherm te vergrendelen. Nadat u het scherm hebt vergrendeld, wordt er een schermbeveiliging weergegeven. De sessie is nu alleen toegankelijk als het juiste wachtwoord wordt opgegeven. Als u het scherm wilt ontgrendelen, geeft u het wachtwoord op waarmee u zich altijd aanmeldt. Afmelden Hiermee opent u een dialoogvenster met verschillende opties: u kunt de huidige sessie beëindigen, de computer afsluiten, de computer opnieuw opstarten of het afmelden annuleren. Met Huidige sessie beëindigen sluit u het systeem niet en wordt de toepassing hersteld voor uw volgende aanmelding. Als u systeem over energiebeheer beschikt, wordt u gevraagd of u naar de slaapstand wilt schakelen zodat de volgende systeemstart sneller verloopt dan wanneer u helemaal opnieuw moet opstarten.

1.3.2 Verwisselbare media plaatsen of aansluiten Als u verwisselbare media plaatst of aansluit op uw computer (bijvoorbeeld een cdrom, een digitale camera of een USB-stick), worden deze doorgaans automatisch herkend. In KDE wordt er een dialoogvenster geopend waarin wordt aangegeven welk type medium er is gedetecteerd en wordt u aan de hand van enkele opties gevraagd wat u met het nieuwe medium wilt doen. Welke opties er worden weergegeven is afhankelijk van het type medium dat is geplaatst.


13

Afbeelding 1.5 Automatische detectie van USB-sticks in KDE

Als u de gegevens wilt bekijken in een programma voor bestandsbeheer, selecteert u Open in New Window (Openen in een nieuw venster) en klikt u op OK. Het bestandsbeheerprogramma Konqueror wordt weergegeven en toont u de inhoud van het verwisselbare apparaat. Afbeelding 1.6 De inhoud van een USB-stick weergeven

Als u altijd dezelfde actie wilt uitvoeren wanneer u een bepaald type verwisselbaar medium plaatst of aansluit, schakelt u in het detectiedialoogvenster het selectievakje Always do this for this type of media (Deze actie altijd uitvoeren voor dit type medium) in voordat u op OK klikt.

14


Als u een verwisselbaar medium op het systeem aansluit dat is gecodeerd met LUKS (Linux Unified Key Setup), wordt dit door KDE herkend en wordt u gevraagd het wachtwoord op te geven, zoals in Figuur 1.7,"Automatische detectie van een gecodeerde USB-stick" (pagina 15). Geef het wachtwoord op voor toegang tot het gecodeerde medium. Afbeelding 1.7 Automatische detectie van een gecodeerde USB-stick

Ga naar de paragraaf "Encrypting the Content of Removable Media" (Hoofdstuk 42, Encrypting Partitions and Files, ↑Deployment Guide) voor meer informatie over het coderen van verwisselbare media. Procedure 1.1 De verwerking van verwisselbare media configureren In het autodetectiedialoogvenster kunt u instellen hoe KDE verschillende typen verwisselbare media moet verwerken. Als u bijvoorbeeld weet dat een bepaald type medium dat u vaak gebruikt, altijd foto's bevat, kunt u deze zodanig configureren dat er automatisch een imageviewer wordt geopend. 1 Klik in het autodetectiedialoogvenster op Configureren. 2 Er verschijnt een configuratiedialoogvenster, waarin alle beschikbare acties worden weergegeven. 3 Klik op de vervolgkeuzelijst Medium types (Mediumtypen) en selecteer het type medium waarvoor u een bepaalde actie wilt configureren. De lijst met beschikbare acties bevat alleen acties die van toepassing zijn op het geselecteerde medium. 4 Selecteer de actie die u wilt toepassen en klik op Toggle as Auto Action (Automatische actie in-/uitschakelen).


15

Afbeelding 1.8 KDE-configuratiedialoogvenster voor verwisselbare media

5 Klik op het tabblad Geavanceerd en zorg ervoor dat het selectievakje Enable medium application autostart after mount (Toepassing na koppeling automatisch starten voor medium) is ingeschakeld. 6 Klik op OK om de wijzigingen door te voeren en het dialoogvenster te sluiten. Telkens als u dit type medium plaatst of aansluit, wordt automatisch de geconfigureerde actie uitgevoerd en wordt het autodetectiedialoogvenster niet meer weergegeven. Procedure 1.2 Standaard verwerkingsopties voor media herstellen Als u de actie die aan het type medium is toegewezen, wilt wijzigen en u de standaardopties wilt herstellen, voert u de volgende procedure uit: 1 Start het KDE-controlecentrum vanuit het hoofdmenu door Personal Settings (Persoonlijke instellingen) te selecteren. 2 Klik in de linkernavigatiebalk op Peripherals (Randapparatuur) > Storage Media (Opslagmedia). Aan de rechterkant verschijnt het configuratiedialoogvenster. 3 Klik op Standaard en Toepassen. De volgende keer dat u een medium plaatst of aansluit, wordt het autodetectiedialoogvenster opnieuw weergegeven en kunt u kiezen wat u met het medium wilt doen.

16


1.3.3 Toegang tot verwisselbare media Met KDE hebt u altijd en op verschillende manieren toegang tot de media. Als u op het bureaublad op Deze computer klikt, wordt er een weergave geopend zoals in Figuur 1.9,"Deze computer" (pagina 17). Afbeelding 1.9 Deze computer

Als u Konqueror als bestandsbeheerprogramma start (zie de paragraaf "Mappen en bestanden beheren met Konqueror" (pagina 19)) en in het startvenster op Storage Media (Opslagmedia) klikt of in de locatiebalk de opdracht media:/ typt, worden in Konqueror de opslagapparaten weergegeven, zoals in Figuur 1.10,"Media weergeven in Konqueror" (pagina 18).


17

Afbeelding 1.10 Media weergeven in Konqueror

U kunt ook een naam voor verwisselbare media, zoals USB-sticks, opgeven in Konqueror. Klik in Konqueror met de rechtermuisknop op de USB-stick en selecteer Eigenschappen. Geef op het tabblad Algemeen in het invoerveld een naam op en klik op OK. Wanneer u de stick de volgende keer plaatst, geeft Konqueror de naam van de stick weer. Een kleine groene pijl duidt erop dat er een medium is gekoppeld (geïntegreerd in uw bestandsysteem, wat noodzakelijk is voor toegang tot de gegevens op het medium). In SUSE Linux Enterprise hoeft u zich doorgaans niet te bekommeren om het koppelen van verwisselbare apparaten, omdat dit normaal gesproken automatisch gebeurt. OPMERKING: Media veilig verwijderen Als u verwisselbare media wilt verwijderen of loskoppelen, dient u ervoor te zorgen dat de gegevens op dat moment niet worden gebruikt door een toepassing of gebruiker. Als dit wel het geval is, loopt u het risico dat u de

18


gegevens verloren gaan. Als u het medium veilig wilt verwijderen, voert u de volgende procedure uit: 1. Open een weergave waarin alle verwijderbare media worden weergegeven. 2. Klik met de rechtermuisknop op het medium dat u wilt verwijderen en selecteer Safely Remove (Veilig verwijderen) of Uitwerpen. Met Safely Remove (Veilig verwijderen) ontkoppelt u het medium, waarna u het medium kunt loskoppelen van uw computer. Met Uitwerpen opent u automatisch het cd- of dvd-station van uw computer.

1.3.4 De Prullenbak beheren De Prullenbak is een directory voor bestanden die moeten worden verwijderd. Sleep pictogrammen uit het programma voor bestandsbeheer of van het bureaublad naar de Prullenbak door de linkermuisknop ingedrukt te houden terwijl u sleept. Vervolgens laat u de muisknop los om het pictogram in de Prullenbak te plaatsen. U kunt ook met de rechtermuisknop op een pictogram klikken en in het menu Verplaatsen naar Prullenbak selecteren. Klik op het pictogram van de Prullenbak om de inhoud weer te geven. Indien gewenst kunt u een item uit de Prullenbak halen. Bestanden die u hebt verwijderd met Verwijderen worden niet in de Prullenbak geplaatst, maar volledig verwijderd. Als u de bestanden in de Prullenbak definitief wilt verwijderen, klikt u met de rechtermuisknop op het pictogram Prullenbak en klikt u vervolgens op Empty Trash (Prullenbak leegmaken).

1.4 Mappen en bestanden beheren met Konqueror Konqueror is een webbrowser, bestandsbeheerprogramma, documentviewer en imageviewer in één. De volgende secties hebben betrekking op de bestandsbeheerfunctie van Konqueror. Ga naar Hoofdstuk 14, Surfen met Konqueror (pagina 221) voor meer informatie over de webbrowsefunctie van Konqueror. Start Konqueror als een programma voor bestandsbeheer door op het huispictogram in het venster te klikken. Konqueror geeft de inhoud van de home directory weer. Aan de slag met het KDE-bureaublad

19

Afbeelding 1.11 Konqueror voor bestandsbeheer

Het bestandsbeheervenster van Konqueror bestaat uit de volgende elementen: Menubalk De menubalk bevat menu-items voor acties als het kopiëren, verplaatsen of verwijderen van bestanden, het schakelen tussen weergaven, het starten van hulpprogramma's, het opgeven van instellingen en het verkrijgen van ondersteuning. Werkbalk De werkbalk verschaft snel toegang tot veelgebruikte functies die ook toegankelijk zijn via het menu. Als u de muisaanwijzer echter op een pictogram plaatst, wordt er een korte omschrijving weergegeven. Rechts op de werkbalk vindt u het Konqueror-pictogram. Deze beweegt wanneer er een webpagina wordt geladen. Locatiebalk In de locatiebalk wordt het pad naar de directory of het bestand in uw bestandssysteem weergegeven. U kunt een pad naar een directory opgeven door dit te typen of door op een van de directory's in de weergavevelden te klikken. Verwijder de inhoud van de regel door op het zwarte symbool met een witte X links van de locatiebalk te klikken. Nadat u een adres hebt getypt, drukt u op Enter of klikt u op Ga rechts naast de invoerregel. In tegenstelling tot het besturingssysteem Windows gebruikt Linux geen stationsletters. In Windows wordt een floppystation bijvoorbeeld A:\ genoemd en bevinden de systeemgegevens van Windows zich op C:\, enzovoort. In Linux

20


worden alle bestanden en directory's weergegeven in een soort boomstructuur. De bovenste directory wordt de root van het bestandssysteem of / genoemd. Alle andere directory's zijn vanuit deze directory toegankelijk. Onderstaand vindt u een kort overzicht van de belangrijkste directory's in het bestandssysteem van Linux: /home bevat de persoonlijke gegevens van elke gebruiker met een account op uw systeem. De bestanden die hier staan, kunnen alleen worden gewijzigd door de eigenaar of de systeembeheerder. Hier bevindt zich onder andere uw e-maildirectory. OPMERKING: De Home directory in een netwerkomgeving Als u in een netwerkomgeving werkt, wordt uw home directory mogelijk niet /home genoemd, maar kan deze zich in elke directory in het bestandssysteem bevinden. /media bevat doorgaans elk type station, met uitzondering van de vaste schijf van uw systeem. Zodra u uw USB-flashstation aansluit, wordt deze net als uw digitale camera (indien deze gebruikmaakt van USB) en dvd- en cd-station weergegeven in /media. In de directory /usr/share/doc vindt u de documenten op uw Linux-systeem en de geïnstalleerde pakketten. De subdirectory manual bevat een digitaal exemplaar van deze en andere handleidingen en de releaseopmerkingen bij de geïnstalleerde versie van uw Linux-systeem. De directory packages bevat de documentatie die bij de softwarepakketten is geleverd. /windows wordt alleen weergegeven als u zowel MS Windows als Linux op uw systeem hebt geïnstalleerd. Het bevat de gegevens van MS Windows. Ga naar de paragraaf "Linux Directory Structure" (Hoofdstuk 15, Working with the Shell, ↑Deployment Guide) voor meer informatie over het concept van het bestandssysteem van Linux en een uitgebreidere lijst met directory's. Navigatievenster U kunt het navigatievenster weergeven en verbergen door op F9 te drukken. In het navigatievenster worden uw gegevens weergegeven in een boomstructuur. Bepaal welke inhoud u wilt weergeven door op een van de symbolen op het tabblad links van het navigatievenster te klikken. Als u de muisaanwijzer op een pictogram plaatst, wordt er een korte omschrijving weergegeven. U kunt het bestandssysteem


21

bijvoorbeeld weergeven in een boomstructuur die start met de hoofdmap van de home directory. Weergaveveld In het weergaveveld wordt de inhoud van de geselecteerde directory of de geselecteerde map weergegeven. In het menu Beeld kunt u kiezen uit verschillende weergavemodi om de inhoud weer te geven, zoals de Pictogramweergave, Boomstructuur of Gedetailleerde weergave. Als u op een bestand klikt, wordt er in Konqueror een voorbeeld weergegeven van de inhoud of wordt het bestand in een toepassing geladen zodat het verder kan worden bewerkt. Als u de muisaanwijzer op het bestand plaatst, wordt er in Konqueror knopinfo weergegeven met gedetailleerde informatie over het bestand, zoals de eigenaar, de machtigingen of de wijzigingsdatum. Er worden in Konqueror standaard geen verborgen bestanden weergegeven. Dit zijn vaak systeembestanden die u doorgaans niet wilt openen of weergeven. Verborgen bestanden worden in Linux voorafgegaan door een stip. U kunt naar een andere weergave schakelen zodat de verborgen bestanden worden weergegeven door Beeld > Show Hidden Files (Verborgen bestanden weergeven) te selecteren.

1.4.1 Bestanden kopiëren, verplaatsen en verwijderen Als u acties als het kopiëren, verplaatsen of verwijderen van bestanden wilt uitvoeren, dient u over de juiste machtigingen te beschikken voor de mappen en bestanden waarvoor u de actie wilt uitvoeren. Ga naar de paragraaf "Toegangsmachtigingen wijzigen" (pagina 24) voor meer informatie over het wijzigen van de toegangsmachtigingen. TIP: Objecten selecteren in Konqueror Als u op een bestand of map in Konqueror klikt, wordt er meteen een actie uitgevoerd. Er wordt namelijk een voorbeeldweergave van het bestand weergegeven of de map wordt geopend. Voor voormalige gebruikers van MS Windows is dit mogelijk enigszins ongebruikelijk. Als u een of meer bestanden wilt selecteren zonder enige actie te ondernemen, drukt u op Ctrl en klikt u vervolgens op het object. U kunt ook uw muisinstellingen in het KDEcontrolecentrum wijzigen (zie Randapparatuur (pagina 54)).

22


Als u bestanden wilt kopiëren, verplaatsen of verwijderen, voert u de volgende procedure uit: 1 Klik met de rechtermuisknop op het object en selecteer in het contextmenu Kopiëren of Knippen. Het object wordt naar het Klembord gekopieerd. 2 Navigeer naar de bestemmingsmap waarin u het object wilt plaatsen. Klik met de rechtermuisknop op de bestemmingsmap en selecteer Plakken. Het object wordt naar de locatie gekopieerd of verplaatst. De snelste manier om acties als het kopiëren of verplaatsen van objecten in Konqueror uit te voeren, is via de methode slepen en neerzetten. U kunt bijvoorbeeld eenvoudig objecten van het ene naar het andere venster verplaatsen door ze te slepen. Wanneer u de objecten neerzet, wordt u gevraagd of u de objecten wilt verplaatsen of kopiëren. Als u een bestand of map wilt verwijderen, voert u de volgende procedure uit: • Selecteer het object en druk op Del of klik met de rechtermuisknop op het bestand en selecteer in het contextmenu Verplaatsen naar Prullenbak. Het object wordt verplaatst naar de Prullenbak. Indien noodzakelijk kunt u het bestand of de map vanuit de Prullenbak herstellen of definitief verwijderen. Zie ook de paragraaf "De Prullenbak beheren" (pagina 19). • Als u het object definitief wilt verwijderen, klikt u op Bewerken > Verwijderen of drukt u op Shift + Del. Als u Verwijderen aan het contextmenu wilt toevoegen, kunt u dit gedrag in Konqueror configureren door op Instellingen > Konqueror configureren > Gedrag te klikken en het betreffende selectievakje in te schakelen.

1.4.2 Een nieuwe map maken Als u een nieuw map in Konqueror wilt maken, voert u de volgende procedure uit: 1 Klik met de rechtermuisknop op de map waaraan u een submap wilt toevoegen. 2 Selecteer Create Folder (Map maken). 3 Geef in het dialoogvenster New Folder (Nieuwe map) en naam op voor de nieuwe map en klik op OK.


23

1.4.3 Toegangsmachtigingen wijzigen Omdat Linux een systeem voor meerdere gebruikers is, is elk bestand in een Linuxbestandssysteem gekoppeld aan een gebruiker en een groep. Alle gebruikers, inclusief de superuser, hebben een eigen home directory, waar persoonlijke gegevens, zoals documenten, bladwijzers of e-mailberichten, worden opgeslagen. Schrijftoegang tot deze home directory's is standaard beperkt tot de eigenaar. Als eigenaar van een bestand of directory kunt u de toegangsmachtigingen voor uw bestanden wijzigen. U kunt bijvoorbeeld bestanden met gevoelige gegevens beschermen zodat anderen de bestanden niet kunnen lezen. U kunt andere gebruikers echter ook toestemming geven om uw bestanden te lezen, naar de bestanden te schrijven of om bestanden uit te voeren als dit nodig is. Normaal gesproken worden er drie sets met machtigingen voor elk bestandsobject op een Linux-systeem gedefinieerd. Het betreft de volgende machtigingen: read of lezen (r), write of schrijven (w) en execute of uitvoeren (x). Deze machtigingen kunnen worden ingesteld voor elk van de drie typen gebruikers: —de bestandseigenaar, de groep en de overige gebruikers. Ga naar de paragraaf "Users and Access Permissions" (Hoofdstuk 15, Working with the Shell, ↑Deployment Guide) voor meer informatie over het gebruikersconcept van Linux. In plaats van de "traditionele" manier om de toegangsmachtigingen in een shell te wijzigen, kunt u ook de grafische gebruikersinterface van Konqueror gebruiken. Als u machtigingen voor een bestand wilt instellen, kiest u uit de volgende opties in Konqueror: Verboden Gebruikers kunnen wel de bestandsnaam in het bestandssysteem zien, maar kunnen het bestand niet openen en lezen. Can Read (Alleen-lezen) Gebruikers kunnen het bestand wel openen en lezen, maar niet wijzigen. Can Read & Write (Lezen en schrijven) Gebruikers kunnen het bestand openen, lezen en wijzigen. Als u machtigingen voor een map wilt instellen, zijn de volgende opties beschikbaar in Konqueror:

24


Verboden Gebruikers kunnen wel de mapnaam in het bestandssysteem zien, maar kunnen de map niet openen en lezen. Can View Content (Inhoud weergeven) Gebruikers kunnen de inhoud van de map weergeven. Can View & Modify Content (Inhoud lezen en schrijven) Gebruikers kunnen de inhoud van de map weergeven en nieuwe bestanden of submappen maken. De toegangsmachtigingen wijzigen: 1 Open Konqueror en selecteer het bestand of de map waarvoor u de toegangsmachtigingen wilt wijzigen. 2 Klik met de rechtermuisknop op het bestand en selecteer Eigenschappen. Er wordt een nieuw dialoogvenster geopend. 3 Klik op het tabblad Machtigingen. In het onderste gedeelte wordt de eigenaar van het bestand of de map weergegeven. In het bovenste gedeelte worden de toegangsmachtigingen weergegeven. 4 Selecteer in de lijst voor Eigenaar, Groep en Overigen, de machtigingen die uw wilt instellen voor het bestand of de map. 5 Klik op OK om de wijzigingen aan te brengen. Naast het gebruikelijke machtigingsconcept voor objecten in het bestandssysteem, kunt u ook ACL's (Access Control Lists) in Konqueror gebruiken. Met ACL's kunnen machtigingen flexibeler worden gedefinieerd dan in het traditionele concept voor machtigingen. Met ACL's kunt u machtigingen toewijzen aan afzonderlijke gebruikers of groepen, zelfs als deze niet overeenkomen met de oorspronkelijke eigenaar of groep eigenaren. Ga naar Hoofdstuk 13, Access Control Lists in Linux (↑Deployment Guide) voor meer informatie over ACL's. Als u bepaalde gebruikers of groepen toegangsmachtigingen voor een bestand of map wilt verlenen, voert u de volgende procedure uit: 1 Open Konqueror en selecteer het bestand of de map waarvoor u de toegangsmachtigingen wilt wijzigen.


25

2 Open het dialoogvenster Eigenschappen voor het bestand of de map en klik op het tabblad Machtigingen. 3 Klik op Advanced Permissions (Geavanceerd machtigingen). In het volgende dialoogvenster worden de huidige machtigingen voor het object weergegeven.

4 Klik op Item toevoegen. 5 Als u een bepaalde gebruiker toegang tot het bestand of de map wilt verlenen, selecteert u Genoemde gebruiker en selecteert u de gebruikers in de lijst. Als u een bepaalde groep toegang tot het bestand of de map wilt verlenen, selecteert u Named Group (Genoemde groep) en selecteert u een groep in de lijst. 6 In het dialoogvenster Advanced Permissions (Geavanceerde machtigingen) wordt de toegevoegde gebruiker of groep weergegeven in de lijst met de huidige machtigingen. De groene vinkjes in de kolommen r, w en x duiden erop dat de gebruikers over lees-, schrijf- en uitvoermachtigingen voor het bestand of de map beschikt.

26


7 U kunt de toegangsrechten voor de gebruiker wijzigen door op de bijbehorende vinkjes in de kolommen r, w of x te klikken. 8 Wanneer alle gewenste toegangsmachtigingen zijn ingesteld, klikt u op OK om het dialoogvenster te sluiten. 9 Klik op OK om uw wijzigingen door te voeren en het dialoogvenster Eigenschappen te sluiten.

1.4.4 Bestandskoppelingen wijzigen Met Konqueror kunt u bepalen welke toepassing moet worden gebruikt om een bestand te openen.


27

Afbeelding 1.12 Bestandskoppelingen configureren in Konqueror

1 Klik in Konqueror op Instellingen > Konqueror configureren > File Associations (Bestandskoppeling). 2 Als u een extensie wilt zoeken, geeft u de extensie op in Find Filename Pattern (Bestandsnaampatroon zoeken). Alleen bestandstypen met een overeenkomend bestandspatroon worden weergegeven in de lijst. Als u bijvoorbeeld de toepassing voor *.png-bestanden wilt wijzigen, geeft u png op bij Find Filename Pattern (Bestandsnaampatroon zoeken). 3 Klik in de lijst Known Types (Bekende typen) op het bestandstype om het instellingsdialoogvenster voor dit bestandstype te openen. U kunt het pictogram, de bestandsnaampatronen, de omschrijving en de volgorde van de toepassingen wijzigen. Als uw programma niet wordt weergegeven, klikt u op Toevoegen in Voorkeursvolgorde toepassing en geeft u vervolgens de opdracht op. Als u de volgorde van de items in de lijst wilt wijzigen, klikt u op het programma dat u wilt verplaatsen om deze vervolgens een hogere of lagere prioriteit te geven door Omhoog of Omlaag te klikken. Standaard wordt de toepassing boven aan de lijst gebruikt wanneer u op dit type bestand klikt.

28


4 Als u een bestandstype nodig hebt dat niet in de lijst Known Types (Bekende typen) wordt weergegeven, klikt u op Toevoegen om een dialoogvenster te openen waarin u een groep kunt selecteren en de naam voor een type kunt opgeven. De groep bepaalt het hoofdtype, bijvoorbeeld, audio, afbeelding, tekst of video. Uw bestandstype kan doorgaans aan een van deze worden toegewezen. 4a Klik op OK en bepaal vervolgens de extensies van de bestandsnaam. 4b Geef in het tekstveld een omschrijving op en selecteer de toepassingen die u wilt gebruiken. 5 Klik op OK.

1.4.5 Weergaveprofielen opslaan U kunt de weergave van bepaalde mappen tijdelijk wijzigen door een andere Weergavemodus te selecteren in het menu Beeld. Als u deze wijzigingen wilt toepassen op alle mappen, kunt u de opties opslaan in een weergaveprofiel. Hiervoor past u de weergave naar wens aan en klikt u op Instellingen > Configure View Profiles (Weergaveprofielen configureren). Geef een naam op voor het profiel dat u wilt opslaan en klik op Opslaan. De weergave wordt voor alle mappen gewijzigd en opgeslagen in dit profiel. U kunt dit profiel nu op elk gewenst moment laden door op Instellingen > Load View Profile (Weergaveprofiel laden) te klikken. Konqueror bevat standaard enkele weergaveprofielen voor verschillende taken. U kunt een van deze profielen ook als sjabloon gebruiken en naar wens aanpassen.

1.4.6 Toegang tot digitale camera's met Konqueror Met Konqueror hebt u tevens toegang tot uw digitale camera. Sluit uw camera aan op de USB-poort. Er wordt een camerapictogram weergegeven op het bureaublad. Klik op dit pictogram om de camera in Konqueror te openen. De camera is ook toegankelijk wanneer u de URL camera:/ in Konqueror opgeeft. Navigeer in de directorystructuur van de camera totdat de bestanden worden weergegeven. Gebruik de gebruikelijke bestandsbeheerfuncties in Konqueror om de bestanden desgewenst te kopiëren.


29

1.4.7 Afbeeldingen weergeven met Konqueror U kunt Konqueror ook eenvoudig als imageviewer gebruiken. Voor een snelle en overzichtelijke weergave van alle afbeeldingen in een directory, selecteert u de directory en klikt u in de werkbalk op het pictogram Afbeeldingsweergave. Konqueror genereert miniaturen. Deze worden links in het venster weergegeven. Klik op een miniatuur om de afbeelding op ware grote rechts in het venster weer te geven. Er wordt een aantal extra pictogrammen op de werkbalk weergegeven. Deze pictogrammen kunt u gebruiken om te navigeren, te zoomen, de afbeeldingen te draaien of om een diavoorstellingen weer te geven. Als u weer naar de "gebruikelijke" weergave wilt schakelen, klikt u in de werkbalk op Pictogramweergave of Boomstructuur. Naast deze functionaliteit kunt u galerieën met afbeeldingen maken waarin uw afbeeldingen als in een album worden weergegeven. Open uw afbeeldingendirectory in Konqueror en klik op Hulpmiddelen > Create Image Gallery (Beeldengalerie maken). Er wordt een dialoogvenster geopend, waarin u de achtergronden voorgrondkleur, de paginatitel, de locatie voor de galerie en andere instellingen kunt opgeven. Klik op OK om de actie te starten. Standaard wordt er een bestand met de naam index.html gemaakt. Als u op dit bestand klikt Konqueror, worden uw afbeeldingen weergegeven in een gestructureerde weergave met miniaturen. Klik op de afbeelding voor een grotere afbeeldingen.

30


Afbeelding 1.13 Een galerie met afbeeldingen maken in Konqueror

Voor het weergeven van uw afbeeldingen kunt u ook Gwenview gebruiken. Als u Gwenview wilt starten, drukt u op Alt + F2 en geeft u gwenview op. Raadpleeg de online Help van Gwenview voor meer informatie over Gwenview. Voor het downloaden en bewerken van foto's die zijn genomen met een digitale camera, kunt u DigiKam gebruiken, zoals wordt beschreven in Hoofdstuk 19, Uw verzameling digitale afbeeldingen beheren (pagina 267).

1.5 Toegang tot netwerkbronnen U hebt vanaf uw computer toegang tot bestanden en directory's of bepaalde services op externe hosts of uw eigen bestanden en directory's beschikbaar maken voor andere gebruikers in uw netwerk. SUSE Linux Enterprise biedt u op verschillende manieren toegang tot bronnen die via het netwerk worden gedeeld. Als uw netwerkstructuur en de configuratie van uw computer geschikt is voor het delen van bronnen, kunt u met Konqueror, uw programma voor bestandsbeheer, eenvoudig naar gedeelde bronnen en services op het netwerk bladeren.


31

Hiervoor klikt u op het pictogram Bladeren in het netwerk op het bureaublad of start u Konqueror en typt u remote:/ in de locatiebalk. In het venster worden de typen netwerkshares weergegeven die voor u toegankelijk zijn. Klik op een type netwerkbron en klik vervolgens op de netwerkshare die u wilt openen. Mogelijk moet u zich verifiëren door een gebruikersnaam en wachtwoord op te geven. Afbeelding 1.14 Werkgroepen in een Windows-netwerk

Ga naar Hoofdstuk 9, Netwerkbronnen openen (pagina 169) voor meer informatie.

1.6 Gegevens op uw computer of in het bestandssysteem zoeken KDE biedt u meerdere toepassingen voor het zoeken van gegevens op uw computer of in het bestandssysteem. Met Kerry kunt u eenvoudig uw persoonlijke gegevens doorzoeken (doorgaans de startmap) om te zoeken naar documenten, e-mailberichten, webgeschiedenis, IM/ITC-conversaties, broncode, afbeeldingen, muziekbestanden, toepassingen en meer. Ga naar Hoofdstuk 11, Zoeken met Kerry (pagina 197) voor meer informatie.

32


Met KFind kunt bestanden op uw computer of in het bestandssysteem zoeken op basis van verschillende zoekcriteria, zoals bestandsinhoud, datums, eigenaar of bestandsgrootte. Start het programma via het hoofdmenu door op Toepassingen > Find Files/Folders (Bestanden/mappen zoeken) te klikken. U kunt ook op Alt + F2 drukken en kfind opgeven. Afbeelding 1.15 Bestanden zoeken met KFind

1.6.1 Bestanden zoeken Als bepaalde bestandsnamen wilt zoeken, voert u de volgende procedure uit: 1 Start KFind vanuit het hoofdmenu of via een opdrachtregel. 2 Klik op het tabblad Naam/locatie om een standaardzoekopdracht uit te voeren. 3 Geef bij Naam de naam van het bestand op dat u zoekt. U kunt de volgende jokertekens gebruiken: Asterisk De asterisk (*) staat voor een willekeurig aantal ontbrekende tekens (zelfs nul). Als u bijvoorbeeld op marc* zoekt, vindt u ook de bestanden marc, marc.png en marc_must_not_read_this.kwd. Met de zoekopdracht mar*.kwd vindt u ook marketplace.kwd en marc_must_not_read_this.kwd. Vraagteken Het vraagteken (?) staat voor exact één teken. Als u zoekt op mar? kunt u bijvoorbeeld marc vinden, maar de zoekopdracht marc? levert geen Aan de slag met het KDE-bureaublad

33

resultaten op als uw bestanden marc en marc.png zijn genoemd. U kunt zoveel vraagtekens in de zoekterm gebruiken als u wilt. De resultaten bevatten exact het betreffende aantal tekens. U kunt deze twee jokertekens combineren in elke zoekopdracht. 4 Geef in het vak Look In (Zoeken in) de map op waarin moet worden gezocht of klik op Bladeren om naar de gewenste map te bladeren. Selecteer Inclusief submappen zodat u ook in de submappen van de opgegeven map zoekt. 5 Druk op Enter of klik op Zoeken.

1.6.2 Een geavanceerd zoekopdracht uitvoeren Voor een gedetailleerdere zoekopdracht, kunt u nog meer opties opgeven, zoals de tekst die het gezochte bestand moet bevatten: 1 Start KFind vanuit het hoofdmenu of vanaf een opdrachtregel. 2 Klik op het tabblad Naam/locatie. 3 Geef bij Naam de naam op van het bestand dat u zoekt. 4 Geef in het veld Zoeken in de map op waarin u wilt zoeken of klik op Bladeren om naar de map te bladeren. 5 Klik op het tabblad Inhoud. 6 Geef in het veld Bestandstype het type bestand op dat u zoekt. 7 Geef in het veld Bevat de tekst het woord of zinsdeel op dat het bestand dat u zoekt, moet bevatten. 8 Als u meer opties wilt opgeven, klikt u op het tabblad Eigenschappen en kiest u de gewenste opties. Als u de muisaanwijzer op de opties of velden plaatst, wordt er een korte omschrijving weergegeven. 9 Klik op Zoeken om de zoekopdracht uit te voeren.

34


Ga naar online Help van KFind voor meer informatie over de beschikbare zoekopties. Voor geavanceerde zoekopdrachten gebruikt u zoekpatronen of reguliere expressies. KRegExpEditor bevat zoekopties op basis van reguliere expressies. U kunt KRegExpEditor installeren met YaST als het pakket kdeutils3-extra. Ga naar de paragraaf "Getting Started with the Bash Shell" (Hoofdstuk 15, Working with the Shell, ↑Deployment Guide) voor meer informatie over zoekpatronen en het gebruik van jokertekens.

1.7 Tekst verplaatsen tussen toepassingen Voormalige gebruikers van Windows die tekst naar het Klembord willen kopiëren en de tekst weer willen invoegen, zullen automatisch de sneltoetsen van MS Windows gebruiken: Ctrl + C en Ctrl + V. Deze sneltoetsen werken in Linux vaak ook. Het kopiëren en invoegen van tekst is in Linux zelfs nog eenvoudiger: als u tekst naar het Klembord wilt kopiëren, selecteert u de tekst met de muisaanwijzer en plaatst u de muisaanwijzer op de positie waar u de tekst wilt invoegen. Klik op de middelste muisknop om de tekst in te voegen (voor een muis met twee knoppen, drukt u beide knoppen tegelijkertijd in). Als er al tekst is geselecteerd in toepassing waarin u de tekst wilt invoegen, zal deze methode met bepaalde toepassingen niet werken, omdat de tekst op het Klembord wordt overschreven met de andere geselecteerde tekst. In dat geval kunt u de KDE-toepassing Klipper gebruiken. Klipper "onthoudt" de laatste items die u naar het Klembord hebt gekopieerd. Wanneer KDE wordt geladen, wordt Klipper ook standaard geladen en wordt het programma als klembordpictogram weergegeven in het venster. Als u de inhoud van het Klembord wilt weergeven, klikt u op het pictogram Klipper. Het meest recente item wordt bovenaan weergegeven en wordt met een zwart vinkje gemarkeerd als actief. Als er een grote hoeveelheid tekst naar Klipper is gekopieerd, wordt alleen de eerste regel van de tekst weergegeven. Als u een ouder tekstfragment uit Klipper naar een toepassing wilt kopiëren, selecteert u het fragment door op het fragment te klikken, beweegt u de muisaanwijzer naar de doeltoepassing en klikt u met de middelste muisknop. Raadpleeg de online Help van Klipper voor meer informatie over Klipper.


35

1.8 Surfen op internet De standaardwebbrowser in KDE is Konqueror. Als u Konqueror wilt starten, klikt u op het pictogram Konqueror in het venster of drukt u op Alt + F2 en typt u konqueror. Ga naar Hoofdstuk 14, Surfen met Konqueror (pagina 221) voor meer informatie over Konqueror als webbrowser. Naast Konqueror kunt u ook Firefox gebruiken, de browser van Mozilla. U start Firefox op vanuit het hoofdmenu of u drukt op Alt + F2 en voert firefox in. U kunt een adres in de zoekbalk boven aan het venster typen of op de koppelingen op een pagina klikken om naar andere pagina's te gaan, net als in andere webbrowsers. Ga naar Hoofdstuk 15, Surfen met Firefox (pagina 229) voor meer informatie over Firefox.

1.9 E-mail en planning KMail is een e-mailclient die e-mailprotocollen als POP3 en IMAP ondersteunt. Daarnaast biedt het programma ondersteuning voor meerdere e-mailaccounts, krachtige filters, PGP/GnuPG-privacy en online bijlagen. U start KMail op vanuit het hoofdmenu of u drukt op Alt + F2 en voert kmail in. Kontact is een PIM-hulpprogramma (Personal Information Management) waarin bekende toepassingen als KMail, KOrganizer, en KAddressBook worden geïntegreerd in één interface. Zodoende hebt u eenvoudig toegang tot uw e-mail, agenda, adresboek en andere PIM-functies. Als u Kontact wilt starten, drukt u op Alt + F2 en geeft u kontact op. Raadpleeg Hoofdstuk 4, Kontact: e-mail en agendaplanning (pagina 107) voor meer informatie over het gebruik van Kontact.

1.10 Documenten maken of openen met OpenOffice.org De kantoorsuite OpenOffice.org biedt een volledige set hulpprogramma's voor op kantoor, inclusief een tekstverwerker, spreadsheetprogramma, presentatieprogramma, een programma voor het maken van vectortekeningen en database-elementen. Omdat OpenOffice.org beschikbaar is voor een aantal besturingssystemen, kunt u dezelfde

36


gegevens op verschillende computerplatforms gebruiken. U kun bestanden ook openen en bewerken in Microsoft Office-indelingen en ze desgewenst opslaan in deze indelingen. Als u OpenOffice.org, wilt starten, drukt u op Alt + F2 en geeft u OOo op of klikt u op het Office-pictogram op het bureaublad. Voor een inleiding tot OpenOffice.org gaat u naar Hoofdstuk 3, Het kantoorpakket OpenOffice.org (pagina 71) of raadpleegt u de Help in een OpenOffice.org-programma.

1.11 Wachtwoorden beheren met KWallet Manager Het is niet eenvoudig om alle wachtwoorden te onthouden voor de beveiligde bronnen waarbij u zich moet aanmelden. KWallet onthoudt ze voor u. Het programma verzamelt alle wachtwoorden en slaat ze voor u op in een gecodeerd bestand. U kunt met één hoofdwachtwoord uw portefeuille openen en items weergeven, zoeken, verwijderen of maken. Normaal gesproken hoeft u een item niet handmatig in te voegen. KDE detecteert of u zich moet verifiëren voor een bron. Als dit het geval is, wordt KWallet automatisch gestart. BELANGRIJK: Uw wachtwoord voor KWallet beveiligen Als u het wachtwoord voor KWallet vergeet, kunt u dit niet meer herstellen. Verder kan iemand die uw wachtwoord weet, alle informatie in de portefeuille opvragen.

1.11.1 KWallet starten Wanneer KWallet voor de eerste keer wordt gestart (bijvoorbeeld wanneer u een website opent waarvoor u een wachtwoord moet opgeven), verschijnt er een dialoogvenster met het welkomstscherm. U kunt kiezen uit Basic Setup (Standaardinstellingen) (aanbevolen) en Geavanceerde instellingen. Als u Basc Setup (Standaardinstellingen) kiest, kunt u in het volgende scherm opgeven of u persoonlijke gegevens wilt opslaan. Bepaalde KDE-toepassingen, zoals Konqueror of KMail, kunnen het portefeuillesysteem gebruiken om gegevens uit webformulieren en cookies op te slaan. Selecteer Yes, I wish to use the KDE wallet to store my personal information (Ja, ik wil de KDE-portefeuille


37

gebruiken om mijn persoonlijke gegevens in op te slaan) om KWallet te activeren. Klik op Voltooien om te voltooien. Als u Geavanceerde instellingen kiest, wordt er een extra scherm met beveiligingsniveaus weergegeven. De standaardinstellingen volstaan voor de meeste gebruikers, maar mogelijk wilt u de instellingen aanpassen. Met Automatically close idle wallets (Ongebruikte portefeuilles automatisch sluiten) worden portefeuilles die gedurende een bepaalde periode inactief zijn, gesloten. Als u netwerkwachtwoorden en lokale wachtwoorden wilt scheiden, activeert u Netwerkwachtwoorden en lokale wachtwoorden opslaan in afzonderlijk portefeuillebestanden. Sluit af met Voltooien. U kunt de instellingen op elk gewenst moment wijzigen door met de rechtermuisknop op het KWallet-pictogram in het venster te klikken en Configure Wallet (Portefeuille configureren) te selecteren. Er verschijnt een dialoogvenster waarin u verschillende opties kunt selecteren. Alle wachtwoorden worden standaard opgeslagen in één portefeuille, kdewallet, maar u kunt ook nieuwe portefeuilles toevoegen. Zodra KWallet is geconfigureerd, wordt het programma weergegeven in het venster.

1.11.2 De KWallet Manager Als u gegevens in uw portefeuille wilt opslaan of de inhoud wilt weergeven, klikt u op het KWallet-pictogram in het venster. Er verschijnt een dialoogvenster met daarin de portefeuilles die toegankelijk zijn op uw systeem. Klik op de portefeuille om de portefeuille te openen. Er verschijnt een venster waarin u naar uw wachtwoord wordt gevraagd. Nadat u zich hebt aangemeld, wordt het KWallet Manager-venster geopend. Het venster is onderverdeeld in vier gedeelten: linksboven in het venster wordt een samenvatting weergegeven, rechtsboven worden de submappen weergegeven, linksonder in het venster wordt een lijst met mapitems weergegeven en rechtsonder wordt de inhoud van het geselecteerde item weergegeven. In de KWallet Manager kunt u op elk gewenst moment het hoofdwachtwoord voor KWallet wijzigen door op Bestand > Wachtwoord wijzigen te klikken.

38


Afbeelding 1.16 Het KWallet Manager-venster

U kunt mappen toevoegen of verwijderen. Door een map te selecteren werkt u de lijst met items en de samenvattingsweergave bij. Door een mapitem te selecteren, kunt u in het inhoudsvenster voor het item het betreffende item bewerken. Items kunnen ook worden gemaakt of verwijderd via het contextmenu voor de mapinhoud. Als u een nieuw item wilt invoegen, voert u de volgende procedure uit: Procedure 1.3 Nieuwe items aan uw portefeuille toevoegen 1 Selecteer rechtsboven in het venster de submap waaraan u een item wilt toevoegen. Linksonder wordt een lijst met items van de submap weergegeven. U kunt nieuwe items aan Maps of Wachtwoorden toevoegen. Gebruik Maps als u sleutel- en waardeparen hebt. Wachtwoorden kunnen meerregelige items bevatten. 2 Als u een nieuw wachtwoord wilt toevoegen, klikt u met de rechtermuisknop op het item Wachtwoorden en selecteert u in het contextmenu de optie Nieuw. 3 Geef een naam op voor het nieuwe item en klik op OK. Het nieuwe item is ingedeeld in uw mapitem. 4 Klik op het nieuwe item om het weer te geven aan de rechterkant (de map is aanvankelijk leeg). 5 Klik op Show Contents (Inhoud weergeven) om een invoerveld te openen waarin u uw nieuwe wachtwoord kunt opgeven.


39

6 Geef het nieuwe wachtwoord op en klik op Opslaan. KWallet slaat het wachtwoord op in de submap die u hebt geselecteerd.

1.11.3 Uw portefeuille naar een andere computer kopiëren KWallet bevindt zich in het venster en wordt indien noodzakelijk geactiveerd. U kunt uw portefeuillebestanden echter naar een andere computer kopiëren (bijvoorbeeld uw laptop). De portefeuilles kunnen van het beheervenster naar een bestandsbrowservenster worden gesleept om deze taak te vereenvoudigen. Zodoende kunt u eenvoudig een nieuwe portefeuille maken voor overdracht naar een andere omgeving. Er kan bijvoorbeeld een nieuwe portefeuille worden gemaakt en gekopieerd naar een verwisselbaar apparaat met Flash-geheugen. Mogelijke worden er belangrijke wachtwoorden overgedragen, zodat u deze ook op andere locaties beschikbaar hebt.

1.12 Archieven weergeven, uitpakken en maken Om ruimte op de vaste schijf te besparen, kunt u een inpakprogramma gebruiken waarmee u de bestanden en directory's kunt comprimeren tot een fractie van de oorspronkelijke grootte. De toepassing Ark kan worden gebruikt voor het beheren van dergelijke archieven. De toepassing ondersteunt veelgebruikte indelingen als zip, tar.gz, tar.bz2, lha en rar. Start Ark vanuit het hoofdmenu of vanaf een opdrachtregel met de opdracht ark. Als u al enkele gecomprimeerde bestanden hebt, verplaatst u deze vanuit een geopend Konqueror-venster naar een Ark-venster om de inhoud van het archief weer te geven. Als u geïntegreerde voorbeeldweergaven van het archief wilt bekijken in Konqueror, klikt u met de rechtermuisknop in Konqueror en selecteert u Preview in Archiver (Voorbeeld in archiefprogramma). U kunt ook Bestand > Openen in Ark selecteren om het bestand rechtstreeks te openen.

40


Afbeelding 1.17 Ark: voorbeeldweergave archiefbestand

Wanneer u het archief hebt geopend, kunt u verschillende acties uitvoeren. Actie biedt u opties als Bestand toevoegen, Map toevoegen, Verwijderen, Uitpakken, Beeld, Bewerken met en Openen met. Als u een nieuw archief wilt maken, selecteert u Bestand > Nieuw. Geef in het dialoogvenster dat wordt geopend, de naam van het nieuwe archief op en gebruik Filter om een indeling op te geven. Nadat u hebt bevestigd door op Opslaan te klikken of door op Enter te drukken, opent Ark een leeg venster. U kunt bestanden en directory's vanuit het bestandsbeheerprogramma naar dit venster slepen. Ten slotte comprimeert Ark alle gegevens in de eerder geselecteerde archiefindeling. Selecteer Help > Arkhandboek voor meer informatie over Ark.

1.13 Schermafbeeldingen maken Met KSnapshot kunt u afbeeldingen van het scherm of afzonderlijke toepassingsvensters maken. Start het programma vanuit het hoofdmenu of druk op Alt + F2 en geef ksnapshot op. Het dialoogvenster KSnapshot bestaat uit twee gedeelten. Het bovenste gebied (Huidige schermafbeelding) bevat een voorbeeld van het huidige scherm en drie knoppen om de schermafbeelding te maken en op te slaan. Het onderste gebied bevat extra opties voor het maken van de schermafbeelding.


41

Afbeelding 1.18 KSnapshot

Als u een schermafbeelding wilt maken, gebruikt u Schermafbeelding met vertraging om te bepalen hoe lang (in seconden) er moet worden gewacht voordat de schermafbeelding daadwerkelijk wordt genomen nadat u op Nieuwe schermafbeelding hebt geklikt. Als de optie Alleen een opname van het venster met de muisaanwijzer maken is geselecteerd, wordt alleen het venster met de muisaanwijzer opgeslagen. Als u de schermafbeelding wilt opslaan, klikt u op Save Snapshot (Schermafbeelding opslaan) en geeft u een directory en bestandsnaam op voor de afbeeldingen in het betreffende dialoogvenster. Klik op Print Snapshot (Schermafbeelding afdrukken) om de schermafbeelding af te drukken. U kunt ook GIMP gebruiken om schermafbeeldingen te maken. Als u GIMP wilt openen, drukt u op Alt + F2 en geeft u gimp op. Wanneer u GIMP voor de eerste keer uitvoert, worden er enkele bestanden geïnstalleerd in de home directory en wordt er een dialoogvenster weergegeven waarin u het programma kunt aanpassen aan uw omgeving. Ga naar Hoofdstuk 18, Afbeeldingen bewerken met GIMP (pagina 247) of raadpleeg de Help voor meer informatie over het gebruik van de GIMP. Mogelijk moet u de Help met YaST (kdeutils3-extra) installeren.

42


1.14 PDF-bestanden weergeven met KPDF PDF is waarschijnlijk een van de belangrijkste bestandsindelingen. KPDF is een KDEprogramma waarmee u bestanden van dit type kunt weergeven. Start KPDF door op Alt + F2 te drukken en kpdf op te geven. Laad een PDF-bestand door op Bestand > Openen te klikken. Het bestand wordt in KPDF weergegeven in het hoofdvenster. Aan de linkerkant vindt u een zijbalk met miniaturen en een inhoudsweergave. Miniaturen bieden u een overzicht van de pagina. De inhoudsweergave bevat bladwijzers voor het navigeren in uw document. Soms worden er geen bladwijzers weergegeven. Dit betekent dat dit PDF-bestand geen bladwijzers ondersteunt. Als u twee pagina's in het hoofdvenster wilt weergeven, selecteert u Beeld > Twee pagina's. De weergave is afhankelijk van de laatste twee opties die u hebt geactiveerd in het menu Beeld. Een andere aardige mogelijkheid is om het selectiehulpmiddel op de werkbalk het gebied te selecteren waarin u geïnteresseerd bent. Trek een rechthoek en kies in het pop-upmenu of u de geselecteerde gebieden voor tekst of voor afbeeldingen wilt gebruiken. Het gebied wordt naar het Klembord gekopieerd. U kunt het gebied zelfs opslaan naar een bestand.

1.15 Het volume regelen met KMix YaST herkent en configureert automatisch de geluidskaarten op uw computer. Als dit niet het geval is, start u de YaST Hardware-module en configureert u de geluidskaart handmatig. Wanneer uw geluidskaart is geconfigureerd, kunt u het volume en de balans van het geluid regelen met een mixer. TIP: De mixer starten Als het mixerpictogram (een luidsprekersymbool) niet wordt weergegeven in het venster van uw bureaublad, drukt u op Alt + F2 en geeft u kmix op of start u de mixer vanuit het hoofdmenu. Doorgaans vindt u deze onder Volumeregeling.


43

Wanneer u op het KMix-pictogram in het systeemvak klikt, wordt standaard de hoofdregelaar weergegeven waarmee u het algemene volume kunt instellen. Als u het geluid wilt uitschakelen, klikt u op het groene LED-lampje. Wanneer het geluid is gedempt, brandt het lampje niet. U kunt het geluid weer inschakelen door nogmaals op het LED-lampje te klikken. Als u de geluidsinstellingen wilt afstellen voor verschillende kanalen, klikt u met de rechtermuisknop op het KMix-pictogram en selecteert u Show Mixer Window (Mixervenster weergeven). In het hoofdvenster kunt u de Uitvoer, Invoer en Switches instellen. Elk van de getoonde apparaten, heeft een eigen contextmenu dat kan worden geopend door met de rechtermuisknop op het apparaatpictogram te klikken. U kunt ze afzonderlijk dempen of verbergen. Raadpleeg de online Help voor meer informatie over KMix. Afbeelding 1.19 De KMix-mixer

1.16 Pakketten beheren met de ZEN-hulpmiddelen De ZEN-hulpmiddelen fungeren als grafische front-ends voor ZENworks Management Daemon (zmd), zodat u eenvoudig software kunt installeren of verwijderen, beveiligingsupdates kunt uitvoeren en met slechts een paar klikken services en catalogussen kunt beheren.

44


1.16.1 Machtigingen verkrijgen Voor het beheren van pakketten op een Linux-systeem hebt u privileges voor de root nodig. De ZEN-hulpmiddelen en rug hebben hun eigen beheersysteem waarmee gebruikers updates van de software kunnen installeren. Wanneer een gebruiker voor de eerste keer een handeling uitvoert waarvoor er speciale privileges in de ZENhulpmiddelen nodig zijn, wordt naar het wachtwoord voor de root gevraagd. Wanneer het wachtwoord is geverifieerd, wordt de account van de gebruiker automatisch via de ZEN-hulpmiddelen toegevoegd aan het systeem voor gebruikersbeheer en worden er updatemachtigingen aan de account toegewezen. Als u deze instellingen wilt weergeven of wijzigen, gebruikt u de opdracht rug voor gebruikersbeheer (zie de paragraaf "rug User Management" (Hoofdstuk 8, System Configuration with YaST, ↑Deployment Guide) voor meer informatie).

1.16.2 Software-updates verkrijgen en installeren Software Updater bevindt zich in het berichtgebied (GNOME) of het systeemvak (KDE) van het venster en wordt weergegeven als een pictogram van een wereldbol. De kleur en het uiterlijk zijn afhankelijk van de beschikbaarheid van een netwerkkoppeling en nieuwe updates. Software Updater controleert een keer per dag automatisch of er updates voor uw systeem beschikbaar zijn (klik met de rechtermuisknop op het pictogram van de toepassing en kies Vernieuwen om een controle te forceren). De applet Software Updater in het venster verandert van een globe in een uitroepteken tegen een oranje achtergrond wanneer er nieuwe updates beschikbaar zijn. Klik met de linkermuisknop op het vensterpictogram om het updatevenster te openen. Dit venster bevat een overzicht van de beschikbare patches en nieuwe pakketversies. Voor elk item wordt een korte omschrijving en, indien van toepassing, een categoriepictogram weergegeven. Beveiligingspatches zijn gemarkeerd met een geel schild. Optionele patches zijn gemarkeerd met een lichtblauwe cirkel. Aanbevolen patches zijn niet gemarkeerd met een pictogram. Beveiligingspatches worden eerst weergegeven, vervolgens worden aanbevolen patches, optionele patches en ten slotte de nieuwe pakketversies weergegeven. Gebruik de koppelingen Alles, Pakketten en Patches om de lijst met pakketten die worden weergegeven, te filteren.


45

OPMERKING: Pakketten versus patches Officiële updates van Novell worden weergegeven als Patches. Nieuwe pakketversies van andere bronnen worden weergegeven als Pakketten. Voor meer informatie over een bepaald item, markeert u het item met de muis en klikt u op de koppeling Details onder het lijstvenster. Als u een bepaald item wilt installeren, schakelt u het selectievakje voor het betreffende item in. Gebruik de koppelingen Alles en Geen om alle patches te selecteren of te deselecteren. Als u op Bijwerken klikt, worden de geselecteerde programma's geïnstalleerd. Afbeelding 1.20 De software-updates selecteren

46


1.16.3 Software installeren Als u softwarepakketten wilt installeren, start u Software installeren vanuit het menu of voert u de opdracht zen-installer uit. De interface is vrijwel gelijk aan die van Software Updater (zie de paragraaf "Software-updates verkrijgen en installeren" (pagina 45)). Het enige verschil is dat u een zoekvenster kunt gebruiken om pakketten te zoeken of om de lijst te filteren. Schakel het selectievakje in voor de pakketten die moeten worden geïnstalleerd en klik vervolgens op Installeren om het pakket te installeren. Mogelijke afhankelijkheden van andere pakketten worden automatisch door het installatieprogramma opgelost.

1.16.4 Software verwijderen Start Software verwijderen vanuit het menu of voer de opdracht zen-remover uit om softwarepakketten te verwijderen. De lijst met pakketten kan worden afgebakend met de koppelingen Producten (volledige producten verwijderen), Patronen (zie Gedeelte "Installing and Removing Patterns" (Hoofdstuk 8, System Configuration with YaST, ↑Deployment Guide) voor meer informatie over patronen), Pakketten en Patches. Schakel het selectievakje voor een lijstitem in dat u wilt verwijderen en klik vervolgens op Verwijderen om het pakket te verwijderen. Als er andere pakketten zijn die afhankelijk zijn van de pakketten die u hebt gemarkeerd, worden deze pakketten ook verwijderd. U moet de verwijdering van de extra pakketten bevestigen. Als u op Annuleren klikt in het bevestigingsdialoogvenster, worden er geen pakketten verwijderd.

1.16.5 Software Updater configureren Als u de ZEN-hulpmiddelen wilt configureren, klikt u in het venster van de toepassing op Configureren. Er wordt een venster met drie tabbladen weergegeven: Services, Catalogussen en Voorkeuren.

Services en catalogussen Services zijn in principe bronnen die softwarepakketten en informatie over softwarepakketten verstrekken. Elke service kan een of meer catalogussen aanbieden. Het tabblad Services bevat alle beschikbare services, inclusief informatie over het type en de status (als u het type en de status niet kunt zien, past u de grootte van het venster Aan de slag met het KDE-bureaublad

47

aan). Gebruik Service verwijderen of Service toevoegen om services toe te voegen of te verwijderen. De volgende typen services zijn beschikbaar: YUM Een HTTP-, HTTPS- of FTP-server die de RPM-MD-indeling voor pakketgegevens gebruikt. ZYPP ZYPP-services zijn de YaST-installatiebronnen die in YaST zijn toegevoegd met Software > Installatiebron. Gebruik Software Updater of YaST om installatiebronnen toe te voegen. De bron waarmee u de installatie hebt uitgevoerd (in de meeste gevallen is dit een dvd of cd-rom) is vooraf geconfigureerd. Als u deze bron wijzigt of verwijdert, moet u het vervangen door een andere geldige installatiebron (ZYPP-service) omdat u anders geen nieuwe software kunt installeren. OPMERKING: Terminologie De termen YaST-installatiebron, YaST-pakketrepository en ZYPP-service zijn verschillende namen voor een bron die u kunt gebruiken om software te installeren. Koppeling Met Mount (Koppelen) kunt u een directory insluiten die aan uw computer is gekoppeld. Dit bijvoorbeeld handig in een netwerk dat regelmatig de Novell YUMserver als mirror gebruikt en waarvan de inhoud wordt geëxporteerd naar het lokale netwerk. Als u de directory wilt toevoegen, geeft u in Service-URI het volledige pad op. NU NU staat voor Novell Update. Novell biedt de updates voor SUSE Linux Enterprise alleen aan als NU-services. Als u het updateproces tijdens de installatie hebt geconfigureerd, staat de officiële Novell NU-server al in de lijst. Als u de configuratie van het updateproces hebt overgeslagen tijdens de installatie, voert u vanaf de opdrachtregel de opdracht suse_register uit of gebruikt u de YaST-module Software > Productregistratie als hoofdgebruiker. De Novell Update-server wordt automatisch toegevoegd aan Software Updater.

48


RCE en ZENworks De services van Opencarpet, Red Carpet Enterprise of ZENworks zijn alleen beschikbaar als uw bedrijf of organisatie deze services heeft ingesteld binnen het interne netwerk. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als uw organisatie software van derden gebruikt waarvoor er software-updates worden geïmplementeerd vanaf één server. Nadat SUSE Linux Enterprise is geïnstalleerd, worden er vooraf twee services geconfigureerd: uw installatiebron (dvd, cd-rom of netwerkbron) als een ZYPP-service en updateserver van SUSE Linux Enterprise als een service die is toegevoegd tijdens de productregistratie. Doorgaans hoeft u deze instellingen niet te wijzigen. Als er geen service wordt weergegeven, opent u een hoofdshell en voert u de opdracht suse_register uit. Een service wordt automatisch toegevoegd.

Catalogussen Er zijn services beschikbaar die pakketten beschikbaar stellen voor verschillende software of verschillende versies van de software (doorgaans via RCE of ZENworks). Deze zijn onderverdeeld in verschillende categorieën die catalogussen worden genoemd. U kunt zich abonneren op een catalogus of het abonnement annuleren door het selectievakje voor de betreffende catalogus in of uit te schakelen. Op dit ogenblik zijn er geen verschillende catalogussen beschikbaar voor de SUSE Linux-services (YUM en ZYPP). Elke service heeft slechts één catalogus. Als Software Updater tijdens de installatie is geconfigureerd of is geconfigureerd met suse_register, bent u automatisch geabonneerd op de YUM- en ZYPPcatalogussen. Als u handmatig een service toevoegt, moet u zich abonneren op de bijbehorende catalogussen. WAARSCHUWING: Een abonnement op een catalogus annuleren Als u pakketten uit een catalogus wilt installeren, moet u zich abonneren op deze catalogus. Als u het abonnement annuleert, worden de pakketten uit deze catalogus nog wel weergegeven in het updatevenster, maar kunt u ze niet installeren.


49

Voorkeuren Geef op het tabblad Voorkeuren op of Software Updater bij het opstarten moet worden gestart. Als hoofdgebruiker kunt u de Software Updater-instellingen ook wijzigen. Als gebruiker zonder machtigingen kunt u de instellingen alleen weergeven. Raadpleeg de handleidingpagina rug voor meer informatie over de instellingen.

1.17 Meer informatie Naast de toepassingen die hier worden beschreven om aan de slag te kunnen, kan KDE talloze andere toepassingen uitvoeren. Meer informatie over de vele belangrijke toepassingen vindt u in de andere delen van deze handleiding. • Ga naar http://www.kde.org/ en http://www.kde-apps.org/ voor meer informatie over de KDE en KDE-toepassingen. • Ga naar http://bugs.kde.org/ als u bugs wilt melden of functies wilt aanvragen.

50


Uw instellingen aanpassen

2

U kunt het uiterlijk en gedrag van uw KDE-bureaublad aanpassen aan uw persoonlijke smaak en behoeften. Uiterlijk en gedrag van het KDE-bureaublad kunnen op diverse manieren worden beïnvloed, afhankelijk van aard en omvang van de wijzigingen in kwestie. Gebruikers hebben de volgende opties: • Als u alleen het uiterlijk of het gedrag van afzonderlijke bureaubladobjecten wilt wijzigen, kunt u doorgaans een configuratiedialoog openen door met de rechtermuisknop op het object te klikken. • Om het algemene uiterlijk en gedrag van uw KDE-bureaublad te wijzigen, maakt u gebruik van het KDE-besturingscentrum. Dit biedt talrijke configuratiemodules en -dialogen, waarvan sommige ook kunnen worden geopend via het contextmenu van afzonderlijke bureaubladobjecten.

2.1 Het KDE-besturingscentrum Het KDE-besturingscentrum is de plek waar gebruikers het algemene uiterlijk en gedrag van praktisch alle onderdelen van het KDE-bureaublad kunnen wijzigen Start het besturingscentrum vanuit het hoofdmenu door Favorieten > Persoonlijke instellingen te selecteren of door op Alt + F2 te drukken en kcontrol in te voeren.


51

Afbeelding 2.1 KDE-besturingscentrum

TIP: Afzonderlijke modules starten U kunt afzonderlijke modules van het KDE-besturingscentrum ook starten vanaf een terminal of door een speciale applet aan het venster toe te voegen. Om modules vanuit een shell te starten, voert u kcmshell --list in voor een lijst met alle beschikbare modules. Voer vervolgens kcmshell module name in om de gewenste module te starten. U kunt ook de applet Instellingen in het venster gebruiken, zoals beschreven in Vensterelementen toevoegen en verwijderen (pagina 62). In de zijbalk vindt u diverse categorieën met elk een reeks instellingen. Klik op een categoriepictogram om de aangeboden mogelijkheden te verkennen. U kunt altijd naar een hogere categorie terugkeren door op Terug te klikken. Voor een overzicht van alle categorieën schakelt u over naar een boomstructuurweergave. Wijzig de weergave door Weergave > Modus > Boomstructuurweergave te selecteren. Als u op een item klikt, worden rechts de bijbehorende instellingen getoond. Wijzig de instellingen naar wens. Wijzigingen worden pas van kracht als u op Toepassen klikt.

52


Als u een optie hebt gewijzigd maar daarop terug wilt komen, klikt u op Opnieuw instellen om de wijzigingen te herstellen. Als u alle items op de pagina naar de standaardwaarden wilt terugzetten, klikt u op Standaard. Voor het wijzigen van bepaalde instellingen hebt u root-machtigingen nodig. Meld u desgevraagd aan als root. In de volgende lijst worden de belangrijkste categorieën vermeld en worden de belangrijkste instellingen genoemd die u kunt wijzigen. Uitgebreide informatie over de instellingen van iedere categorie is te vinden via de knop Help op iedere pagina met instellingen of in het documentatiecentrum. Uiterlijk en thema's Hier vindt u instellingen voor de achtergrond van het bureaublad, de schermbeveiliging en de lettertypen die op het bureaublad worden gebruikt. U kunt thema's, vensterversieringen en de stijl van bureaublad-elementen wijzigen, zoals knoppen, menu's en schuifbalken. Ook kan hier het gedrag van de cursor en het opstartscherm van KDE worden beïnvloed. Bureaublad Hier vindt u instellingen om het aantal virtuele bureaubladen te verhogen of verlagen en om vensteropties als grootte, positie, lengte en uiterlijk te configureren. Ook kan hier het hoofdmenu worden gewijzigd. In de taakbalksectie kunt u taakbalkopties configureren, bijvoorbeeld of u wilt dat vensters vanaf alle bureaubladen op de taakbalk kunnen worden weergegeven. In twee andere secties kunt u het gedrag van de vensters configureren. Internet en netwerk Hier kunt u Bluetooth-opties en voorkeuren definiëren, zoals timeout-waarden voor bepaalde verbindingen. U kunt ook uw bureaublad delen, het delen van bestanden activeren of deactiveren en opties instellen voor het surfen op lokale netwerken en voor proxyservers. Het gedrag van Konqueror als webbrowser kan hier worden gewijzigd. KDE-componenten Met de Componentenkiezer kunt u de standaard e-mailclient, teksteditor, messenger, terminal en webbrowser wijzigen. Telkens als een toepassing van een van deze types door een KDE-toepassing moet worden gestart, wordt de standaardcomponent aangeroepen die hier is ingesteld. Hier kunt u opties configureren voor zoekopdrachten op uw bureaublad met Kerry Beagle®, bijvoorbeeld om te bepalen welke directory's moeten worden geïndexeerd. Indien gewenst kunt u de standaardbestandskoppelingen wijzigen om een bestandstype te identificeren en


53

een geschikte toepassing te starten. Hier kunt u opties voor Konqueror als webbrowser instellen. Ook kunt u definiëren hoe KDE bij het aanmelden en afsluiten met sessies omgaat en uw spellingcontroleopties wijzigen. Randapparatuur Hier kunt u opties configureren voor apparaten als digitale camera's, displays, joysticks, toetsenborden, muizen, OBEX-apparatuur, printers, externe besturingselementen en verwisselbare media als cd-roms of USB-sticks. U kunt bijvoorbeeld uw cameramodel toevoegen en het type poort definiëren waarmee dit model op uw computer wordt aangesloten of toetsenborden muisinstellingen wijzigen, zoals herhalingsvertraging, enkel- of dubbelklik-opties en dubbelklikintervallen. U kunt standaardacties aan bepaalde typen verwisselbare media toewijzen (bijvoorbeeld: altijd KsCD starten als een audio-cd wordt gedetecteerd) en printers configureren. Regio en toegankelijkheid Hier kunt u land- en taalspecifieke opties configureren, zoals valuta, getals- en datumnotatie en toetsenbordindelingen voor diverse talen waartussen u kunt schakelen. U kunt ook de vooraf gedefinieerde KDE-sneltoetsen weergeven en wijzigen (bijvoorbeeld Alt + Ctrl + L om het scherm te vergrendelen). Deze categorie biedt ook toegankelijkheidsopties voor lichamelijk gehandicapte gebruikers, bijvoorbeeld geluids- en toetsenbordopties en muisbewegingen. Beveiliging en privacy Hier kunt u uw wachtwoord wijzigen, opties voor KWallet wijzigen (dit is de KDEwachtwoordbeheerder), codering voor KDE configureren of persoonlijke gegevens beheren, zoals recent geopende documenten, recent bezochte websites, cookies en de inhoud van het klembord. Geluid en multimedia Hier kunt u opties instellen voor het configureren van de systeembel en systeemmeldingen en de codering en apparaatinstellingen voor audio-cd's. Systeembeheer Met deze categorie kunt u het uiterlijk en gedrag van de KDE-aanmeldingsbeheerder (KDM) configureren en de standaardpaden van enkele belangrijke directory's voor uw gegevens wijzigen: Bureaublad, Autostart en Documenten. U kunt hier ook persoonlijke en systeemlettertypen installeren.

54


In de volgende secties worden voorbeelden gegeven van de manier waarop u enkele aspecten van uw KDE-bureaublad die u mogelijk wilt aanpassen, kunt aanpassen.

2.2 Bureaubladobjecten configureren Uw KDE-bureaublad beschikt over een vooraf gedefinieerde set bureaubladpictogrammen. Door uiteenlopende objecten als mappen, bestanden of koppelingen toe te voegen, kunt u extra pictogrammen op uw bureaublad maken en naar wens schikken. Procedure 2.1 Bureaubladpictogrammen maken en schikken. 1 Als u een nieuw bureaubladobject wilt toevoegen, bijvoorbeeld via het hoofdmenu of de bestandbeheerder van Konqueror, selecteert u een item en sleept u het naar het bureaublad. Een contextmenu verschijnt waarmee u een object kunt kopiëren, verplaatsen of een koppeling naar het object kunt maken.

2 Om een nieuw bureaubladobject toe te voegen, kunt u ook met de rechtermuisknop op een leeg gedeelte van het bureaublad klikken en Nieuw selecteren. Kies in het submenu het type object dat u wilt maken: een map, een bepaald type bestand of een koppeling naar een toepassing, bestand, website of apparaat (bijvoorbeeld het cd-rom-station). 3 Om de pictogrammen op uw bureaublad te schikken, klikt u met de rechtermuisknop op een leeg gedeelte van het bureaublad en selecteert u een van de opties onder Pictogrammen.


55

SUSE Linux Enterprise® bevat vooraf gedefinieerde schermbeveiligingsinstellingen. Deze kunnen worden aangepast. Procedure 2.2 De schermbeveiliging configureren 1 Klik met de rechtermuisknop op een leeg gedeelte van het bureaublad en selecteer Bureaublad configureren. 2 Klik in de dialoog die nu wordt geopend op Schermbeveiliging. 3 Klik in de lijst op een schermbeveiliging en bekijk de voorbeeldweergave rechts in de dialoog.

4 Klik op Installatie om opties als snelheid en vormen aan te passen. 5 U kunt ook een leeg scherm laten weergeven in plaats van KDE een willekeurige schermbeveiliging te laten weergeven. Deze opties zijn te vinden aan het eind van de lijst met schermbeveiligingen. 6 Bepaal onder Instellingen na hoeveel tijd van inactiviteit de schermbeveiliging moet worden gestart en of een wachtwoord is vereist om het scherm te ontgrendelen nadat de schermbeveiliging is gestart. 7 Klik op OK om de wijzigingen toe te passen en de configuratiedialoog te sluiten.

56


U kunt de achtergrondkleuren van het bureaublad wijzigen of een afbeelding selecteren als achtergrond. Kde BIEDT virtuele bureaubladen, dus u kunt deze wijzigingen toepassen op een of al uw virtuele bureaubladen. Procedure 2.3 De achtergrond van het bureaublad wijzigen 1 Klik met de rechtermuisknop op een leeg gedeelte van het bureaublad en selecteer Bureaublad configureren. Er verschijnt een configuratiedialoog.

2 Selecteer in Instellingen voor bureaublad de virtuele bureaubladen waarop de wijzigingen moeten worden toegepast. 3 Als u de afbeelding op de achtergrond wilt wijzigen, klikt u op Afbeelding en selecteert u een van de afbeeldingen in de lijst. Als u een andere afbeelding wilt gebruiken, klikt u op de mapknop onder de lijst en selecteert u een afbeeldingsbestand in het bestandssysteem. 4 Klik op Diavoorstelling als u meerdere afbeeldingen in een diavoorstelling wilt bekijken. 5 Als u geen afbeelding als achtergrond wilt, klikt u op Geen afbeelding. 6 Klik in de groep Opties op de linkerknop onder Kleuren om de achtergrondkleur te selecteren. Als u een achtergrond met meerdere kleuren wilt, stelt u Kleuren


57

in op een andere optie dan Eén kleur en klikt u op de rechterknop onderin om een tweede kleur te selecteren. 7 Klik op Toepassen en OK om de configuratiedialoog te sluiten. Sommige gebruikers hebben meer bureaubladen nodig dan standaard worden aangeboden. Procedure 2.4 Meer virtuele bureaubladen toevoegen 1 Klik met de rechtermuisknop op de voorbeeldweergave in het venster en selecteer Bureaubladen configureren. Er verschijnt een configuratiedialoog waarin u het aantal virtuele bureaubladen kunt verhogen. U kunt ook de standaardnamen van de bureaubladen wijzigen.

2 Klik op OK om de wijzigingen toe te passen en de configuratiedialoog te sluiten. 3 Als u niet het aantal bureaubladen maar de namen van de bureaubladen in de voorbeeldweergave wilt wijzigen, klikt u met de rechtermuisknop op de voorbeeldweergave en selecteert u Pager-opties > Naam bureaublad.

58


2.3 3D-bureaubladeffecten configureren Voor het configureren van bureaubladeffecten (Xgl) voor uw KDE-bureaublad zijn slechts enkele klikken in YaST nodig; en het KDE-configuratiecentrum (Persoonlijke instellingen). Afbeelding 2.2 3D-bureaubladeffecten op KDE

Ga als volgt te werk om te zien of uw hardware bureaubladeffecten ondersteunt en om de configuratie voor te bereiden: 1 Installeer de volgende pakketten met YaST: compiz-kde, xgl, xgl-hardware-list, and compiz. 2 Controleer met behulp van het bestand /etc/X11/xgl-hardware-list of uw hardware wel bureaubladeffecten ondersteunt. 3 Volg de instructies van de fabrikant en download en installeer indien nodig ontbrekende stuurprogramma's. Ga als volgt te werk om 3D-bureaubladeffecten op uw bureaublad in te schakelen:


59

1 Start YaST vanuit het hoofdmenu of door te drukken op Alt + F2 en yast in te voeren. 2 Selecteer in YaST Systeem > /etc/sysconfig-editor. 3 Vouw in de lijst aan de linkerkant de items Bureaublad > Displaybeheer open. 4 Selecteer het item DISPLAYMANAGER_XSERVER en stel de waarde in op Xgl. 5 Klik op Voltooien om de wijzigingen toe te passen. 6 Start uw machine opnieuw op. Nu zijn de bureaubladeffecten beschikbaar. Hieronder vindt u de belangrijkste functies die beschikbaar zijn bij het gebruik van bureaubladeffecten, met hun standaard sneltoetsen: • U kunt uw virtuele bureaubladen om een kubus wikkelen en de kubus draaien om van virtueel bureaublad te wisselen. Draai de kubus Ctrl + Alt + → of Ctrl + Alt + ←. • U kunt de beschikbare virtuele bureaubladen bekijken zonder de pager te gebruiken. Selecteer het bureaublad dat u wilt gebruiken. Met Ctrl + Alt + ↓ kunt u overschakelen naar deze paneelweergave. Houd Ctrl + Alt ingedrukt en gebruik → en ← om naar een bureaublad dat zich links of rechts van het huidige bureaublad bevindt te bladeren. • U kunt inzoomen op bepaalde onderdelen van het bureaublad. Selecteer het gebied dat u wilt vergroten en klik met de rechtermuisknop, met de toets Vensters ingedrukt. • U kunt alle vensters die open zijn weergeven op een virtueel bureaublad, alsof ze op grootte zijn gemaakt om allemaal tegelijk op het display te passen. U kunt de vensters rangschikken met Ctrl + Alt + ↑. Houd Ctrl + Alt ingedrukt en bepaal de focus met de pijltoetsen. • U kunt virtuele regendruppels op uw bureaublad maken en ze met een virtuele ruitenwisser wegvegen. Schakel de regendruppels in en uit met Shift + F9 en de ruitenwisser met Shift + F8.

60


TIP: Bureaubladeffecten configureren Gebruik het hulpprogramma gnome-xgl-instellingen voor de selectie van de gewenste bureaubladeffecten, de configuratie van sneltoetsen en het uitvoeren van andere fijnafstellingen met betrekking tot bureaubladeffecten. Voer het commando gnome-xgl-instellingen uit in een terminalvenster of de prompt Commando uitvoeren. Ga als volgt te werk om de bureaubladeffecten in een actieve sessie uit te schakelen: 1 Open het KDE-configuratiecentrum en selecteer KDE-onderdelen > Sessiebeheer. 2 Stel in de groep Geavanceerd de optie Gewenst vensterbeheer in op kwin. 3 Klik voor het Toepassen van uw instellingen en verlaat de module. Ga als volgt te werk om de bureaubladeffecten permanent uit te schakelen: 1 Start YaST. 2 Selecteer Systeem > /etc/sysconfig-editor. 3 Vouw in de lijst aan de linkerkant de items Bureaublad > Displaybeheer open. 4 Selecteer het item DISPLAYMANAGER_XSERVER en stel de waarde in op Xorg. 5 Klik op Voltooien om de wijzigingen toe te passen. 6 Start uw machine opnieuw op.

2.4 Het venster configureren U kunt de volgende objecten aan het venster toevoegen: toepassingen, applets (miniprogramma's) en meer vensters. Toepassingen en applets kunnen worden toegevoegd aan de snelstarter of het systeemvak in het hoofdvenster of in extra vensters. Vensterelementen en extra vensters kunnen op elk gewenst moment worden verplaatst naar verschillende locaties of volledig worden verwijderd.


61

Procedure 2.5 Vensterelementen toevoegen en verwijderen 1 Klik met de rechtermuisknop op een leeg gedeelte van het venster. 2 Ga als volgt te werk om een nieuwe toepassing aan het venster toe te voegen: 2a Selecteer Add Application to Panel (Toepassing aan venster toevoegen) in het contextmenu. 2b Selecteer de toe te voegen toepassing in een van de categorieën van het submenu. Het pictogram van de toepassing wordt aan het venster toegevoegd. 2c Als u het pictogram wilt wijzigen, klikt u met de rechtermuisknop op de knop en selecteert u Configure Application Button (Toepassingsknop configureren). Door in het dialoogvenster dat nu verschijnt op het pictogram van de toepassing te klikken, wordt er een nieuw venster geopend waarin u een ander pictogram kunt selecteren. 2d Als u het pictogram uit het venster wilt verwijderen, klikt u met de rechtermuisknop en selecteert u Knop verwijderen. 3 Ga als volgt te werk om een nieuwe applet aan het venster toe te voegen: 3a Selecteer Applet aan venster toevoegen in het contextmenu. 3b Er verschijnt een dialoogvenster. Selecteer de applet die wilt toevoegen en klik op Aan venster toevoegen. Het pictogram van de applet wordt aan het venster toegevoegd.

62


3c Als u de applet uit het venster wilt verwijderen, klikt u met de Rechtermuisknop en selecteert u Knop verwijderen. Als in het contextmenu van de applet het item Afsluiten ontbreekt, houdt u de muisaanwijzer boven de linkerrand van het gebied en klikt u met de rechtermuisknop op het zwarte pijltje. Selecteer Verwijderen. 4 U kunt ook extra venster van diverse typen toevoegen. Hiertoe klikt u met de rechtermuisknop op een leeg gedeelte van het venster en selecteert u Venster toevoegen. Selecteer in het submenu het type venster dat u wilt toevoegen. 5 Als u het extra venster wilt verwijderen, klikt u met de rechtermuisknop op een leeg gedeelte van een venster, selecteert u Venster verwijderen en selecteert u het venster dat u van het bureaublad wilt verwijderen. Procedure 2.6 Elementen binnen vensters verplaatsen 1 Als u het pictogram van een toepassing naar een andere plek in het venster wilt verplaatsen, klikt u met de rechtermuisknop op het pictogram en selecteert u Verplaatsen. De muisaanwijzer verandert in een vizier. Sleep de aanwijzer naar de plek in het venster waar u het pictogram wilt hebben en klik met de linkermuisknop. Het pictogram wordt op de nieuwe plek gezet. 2 Op dezelfde manier kunt u ook gedeelten van het venster verplaatsen, zoals de voorbeeldweergave van het bureaublad, de taalbalk en het systeemvak. Houd de muisaanwijzer boven de rand van het gebied en klik op het zwarte pijltje. Selecteer Verplaatsen in het contextmenu. Klik nogmaals om het gedeelte op de nieuwe plek te zetten. U kunt vele aspecten van het hoofdvenster en extra vensters configureren. U kunt bijvoorbeeld de grootte, lengte en positie van een venster wijzigen of transparantieeffecten activeren. Ook het gedrag van de taakbalk kan worden beïnvloed. Procedure 2.7 Uiterlijk en gedrag van een venster wijzigen 1 Klik met de rechtermuisknop op een leeg gedeelte van het venster en selecteer Venster configureren. Er verschijnt een dialoog waarin u diverse aspecten van het venster kunt configureren. Klik op een van de pictogrammen in het linkerdeelvenster om de verschillende categorieën te openen. Standaard worden in de dialoog de opties van de categorie Volgorde getoond.


63

2 Als u extra vensters hebt toegevoegd, wordt boven in het venster een lijst met de beschikbare vensters getoond. Selecteer het venster dat u wilt configureren. 3 Indien gewenst kunt u een andere positie op het bureaublad selecteren, de lengte van het venster aanpassen of het venster vergroten of verkleinen en uw instellingen Toepassen. 4 Als u de functie voor automatisch verbergen wilt activeren of deactiveren of de standaardverbergingsopties wilt wijzigen, klikt u op Verbergen in het linkerdeelvenster. Stel de opties naar wens in en klik op Toepassen. 5 Als u de kleur van het venster wilt wijzigen of transparantie of achtergrondafbeeldingen voor het venster wilt activeren, klikt u op Uiterlijk. 6 Onder Button Backgrounds (Knopachtergronden) kunt u een achtergrond voor verschillende delen van het venster kiezen. Als u een deel van het venster een kleur wilt geven, selecteert u Aangepaste kleur in de lijst voor de desbetreffende knop en klikt u op de rechterknop om een kleur te kiezen.

64


7 Als u het venster transparant wilt maken, activeert u Enable transparency (Transparantie activeren). Als u de zichtbaarheid van het transparante venster ook tegen zeer lichte of donkere achtergronden wilt verbeteren, klikt u op Geavanceerde opties en stelt u een kleur en tinthoeveelheid voor het venster in. Klik op Toepassen. 8 Als u het standaardgedrag van de taalbalk wilt wijzigen, klikt u op Taakbalk in het linkerdeelvenster. 9 Als u wilt dat de taakbalk niet alle toepassingen weergeeft maar alleen de toepassingen van het bureaublad dat op dat moment actief is, deactiveert u Show windows from all desktops (Vensters van alle bureaubladen weergeven). 10 Wijzig indien gewenst de andere taakbalkopties en klik op Toepassen. 11 Als alle vensteropties naar wens zijn ingesteld, verlaat u de configuratiedialoog met OK. Procedure 2.8 Het hoofdmenu configureren Ga als volgt te werk om het hoofdmenu te configureren: 1 Start het KDE-besturingscentrum vanuit het hoofdmenu of druk op Alt + F2 en voer kcontrol in. 2 Klik op Bureaublad > Vensters.


65

Afbeelding 2.3 Het hoofdmenu bewerken

3 Klik op het tabblad Menus (Menu's). 4 U kunt bepalen of u de namen of de omschrijvingen (of beide) van de toepassingen in het hoofdmenu wilt weergeven. U kunt kiezen uit Alleen naam, Naam (omschrijving), Alleen omschrijving en Omschrijving (naam). 5 Als u een menu-item wilt wijzigen, klikt u op Edit K Menu (K-menu bewerken). Links in de K-menu-editor wordt een lijst met menu-items weergegeven. 5a Klik op het item in de lijst en wijzig de opties van het item rechts in de editor. 5b U kunt nieuwe menu-items, submenu's of scheidingstekens toevoegen met het menu Bestand of met de werkbalk. 5c Als u objecten in het hoofdmenu wilt knippen, kopiëren, plakken of verwijderen, gebruikt u het menu Bewerken of de pictogrammen op de werkbalk. 5d Klik op Bestand > Afsluiten om de wijzigingen in de K-menu-editor toe te passen. 6 Als u alle wijzigingen op het tabblad Menus (Menu's) wilt toepassen en het KDEbesturingscentrum wilt afsluiten, klikt u op Toepassen.

66


2.5 Systeem- en beveiligingsaspecten configureren SUSE Linux Enterprise beschikt standaard over diverse lettertypen die algemeen verkrijgbaar zijn in verschillende bestandsformaten (Bitmap, TrueType enz.). Dit worden systeemlettertypen genoemd. Gebruikers kunnen daarnaast hun eigen lettertypen installeren. Deze door de gebruiker geïnstalleerde lettertypen zijn echter alleen zichtbaar en beschikbaar voor de desbetreffende gebruiker. Procedure 2.9 Nieuwe lettertypen installeren Om na te kijken welke lettertypen momenteel beschikbaar zijn, typt u de URL fonts: / in op het adresveld van een Konqueror-sessie. Er worden twee vensters weergegeven: Persoonlijk en Systeem. Door gebruikers geïnstalleerde lettertypen worden geïnstalleerd in Persoonlijk. Alleen root kan lettertypen installeren in de map Systeem folder. Ga als volgt te werk om nieuwe lettertypen te installeren: 1 Start het besturingscentrum vanuit het hoofdmenu of druk op Alt + F2 en voer kcontrol in. 2 Klik op Systeembeheer > Lettertype-installatie. 3 Om systeemlettertypen bij te werken, klikt u op Beheerdermodus en voert u het wachtwoord van root in. Ga vervolgens te werk als hieronder beschreven. 4 Als u lettertypen wilt installeren in de hoedanigheid van gebruiker, klikt u op Lettertypen toevoegen. 5 Er verschijnt een dialoog. Selecteer een of meer lettertypen die u wilt installeren. De gemarkeerde lettertypen worden vervolgens geïnstalleerd in uw persoonlijke map met lettertypen. Als u een lettertype selecteert, wordt een voorbeeldweergave getoond.


67

Deel II. Kantoor en samenwerking

3

Het kantoorpakket OpenOffice.org OpenOffice.org is een krachtig open-source kantoorpakket met hulpmiddelen voor het uitvoeren van alle soorten kantoortaken, zoals teksten schrijven, werken met rekenbladen en het maken van grafieken en presentaties. Met OpenOffice.org kunt u dezelfde gegevens in verschillende computerplatforms gebruiken. U kunt ook bestanden in andere bestandsindelingen, inclusief Microsoft Office, openen en bewerken, en ze indien nodig weer in die bestandsindeling opslaan. In dit hoofdstuk vindt u informatie over de Novell®-editie van OpenOffice.org en er worden enkele van de belangrijkste functies besproken die u moet kennen als u begint met het pakket. • de paragraaf "OpenOffice.org begrijpen" (pagina 72) • de paragraaf "Tekstverwerken met Writer" (pagina 84) • de paragraaf "Rekenbladen gebruiken met Calc" (pagina 95) • de paragraaf "Presentatie gebruiken met Impress" (pagina 97) • de paragraaf "Databases gebruiken met Base" (pagina 100) • de paragraaf "Grafieken maken met Draw" (pagina 104) • de paragraaf "Wiskundige formules maken met Math" (pagina 105) • de paragraaf "Help en informatie vinden over OpenOffice.org" (pagina 105) OpenOffice.org bestaat uit verschillende toepassingsmodules (subprogramma's), die zo zijn ontworpen dat u ze in combinatie met elkaar kunt gebruiken. Zie Tabel 3.1, "De OpenOffice.org toepassingsmodules" (pagina 72) voor een overzicht. Een volledige Het kantoorpakket OpenOffice.org

71

beschrijving van iedere module vindt u in de online help, beschreven in de paragraaf "Help en informatie vinden over OpenOffice.org" (pagina 105). Tabel 3.1

De OpenOffice.org toepassingsmodules

Module

Doel

Writer

Tekstverwerkingsmodule

Calc

Rekenbladmodule

Impress

Presentatiemodule

Base

Databasemodule

Draw

Tekenmodule voor vectorgrafieken

Math

Module voor het genereren van wiskundige formules

Hoe de toepassing eruit ziet is afhankelijk van het bureaublad of het type vensterbeheer dat u gebruikt. De basislay-out en de functies zijn steeds hetzelfde, ongeacht het uiterlijk.

3.1 OpenOffice.org begrijpen In dit deel vindt u informatie die van toepassing is op alle modules in OpenOffice.org. Modulespecifieke informatie vindt u in de delen die betrekking hebben op iedere module. • de paragraaf "Voordelen van de Novell-editie van OpenOffice.org" (pagina 73) • de paragraaf "Gebruik van de standaardeditie van OpenOffice.org" (pagina 75) • de paragraaf "Compatibiliteit met andere kantoortoepassingen" (pagina 75) • de paragraaf "OpenOffice.org starten" (pagina 78) • de paragraaf "Laadtijd OpenOffice.org verbeteren" (pagina 78) • de paragraaf "OpenOffice.org aanpassen" (pagina 78)

72


• de paragraaf "Sjablonen vinden" (pagina 84)

3.1.1 Voordelen van de Novell-editie van OpenOffice.org SUSE Linux Enterprise Desktop bevat de Novell-editie van OpenOffice.org. De Novelleditie bevat enkele verbeteringen die nog niet zijn opgenomen in de standaardeditie.

Verbeteringen in Calc In de Novell-editie van OpenOffice.org vindt u in Calc de volgende verbeteringen die niet in de standaardeditie zijn opgenomen: • Verbeterde compatibiliteit met Excel voor bepaalde functies (bijvoorbeeld ADDRESS/OFFSE) • Verbeterde ergonomie, bijvoorbeeld oplossingen voor de ontbrekende sneltoetsen in de standaardedities en het probleem met "samenvoegen en centreren" • Ondersteuning voor adressen van het type R1C1 • Uitwisselingsmogelijkheden tussen OpenOffice.org DataPilots en Microsoft* draaitabellen* • De mogelijkheid DataPilots te bewerken nadat ze gemaakt zijn • Toevoeging van de functie GETPIVOTDATA om informatie vanuit draaitabellen te helpen bewerken • Opname van een deelverzameling Excel VBA-macro's die in OpenOffice.org kunnen worden geladen en uitgevoerd alsof ze er oorspronkelijk deel van uitmaken. Dankzij deze macro's kan een aantal kleine financiële en beheershulpmiddelen naar OpenOffice.org worden overgezet, zonder dat ze opnieuw moeten worden geschreven in StarBasic. • Een eenvoudige lineaire oploshulp voor eenvoudige numerieke analyse

Het kantoorpakket OpenOffice.org

73

Verbeteringen in Writer In De Novell-editie van OpenOffice.org vindt u in Writer de volgende verbeteringen die niet in de standaardeditie zijn opgenomen: • De Navigator geeft een boomweergave van de documentstructuur, waardoor betere navigatie door de documenten mogelijk is • Verbeterde uitwisselbaarheid voor wijzigingen bijhouden • Betere HTML-export • Verbeterd afdrukken van lettertypen

Lettertypeverbeteringen In de Novell-editie van OpenOffice.org vindt u verschillende verbeteringen in lettertypen, zoals: • Aliaslettertypen (bitmap) zijn niet toegestaan, om te voorkomen dat lettertypen slecht worden weergegeven bij projectie van een document • Opname van een reeks lettertypen onder licentie van AGFA. Deze lettertypen zijn metrisch compatibel met enkele belangrijke standaard Microsoft-lettertypen en er vindt bij het exporteren of importeren van documenten mappen ze transparant naar het bijbehorende Microsoft-lettertype • Een verbeterd OpenSymbol-lettertype, met betere ondersteuning voor opsomtekens. Nu worden mooie opsomtekens weergegeven, in plaats van de "ontbrekende glyph" vierkante vakjes die soms verschijnen

OpenClipart De linux-versie van de Novell-editie van OpenOffice.org bevat een groot assortiment gratis clipart uit het project OpenClipart http://openclipart.org. Klik voor toegang tot de clipart op Hulpmiddelen Galerie.

74


Multimedia De Novell-editie bevat een eigen platform multimedia-ondersteuning met gstreamer op Linux.

Verbeteringen in de prestaties De Novell-editie van OpenOffice.org op Linux start dankzij enkele verbeteringen sneller dan de standaardeditie. Dit geldt zelfs voor systemen met een klein geheugen.

Integratie met GroupWise De Novell-editie van OpenOffice.org bevat basisintegratie met GroupWise, waardoor documenten in het documentenbeheersysteem van GroupWise kunnen worden geplaatst of daar vandaan kunnen worden geladen.

3.1.2 Gebruik van de standaardeditie van OpenOffice.org U kunt in plaats van de Novell-editie de standaardeditie van OpenOffice.org gebruiken. Als u de nieuwste versie van OpenOffice.org installeert, blijven alle documenten die u hebt gemaakt in de Novell-editie compatibel. De standaardeditie bevat echter niet de verbeteringen die zijn aangebracht in de Novell-editie.

3.1.3 Compatibiliteit met andere kantoortoepassingen OpenOffice.org kan werken met documenten, rekenbladen, presentaties en databases in veel andere bestandsindelingen, waaronder Microsoft Office. Deze worden probleemloos geopend en kunnen weer worden bewaard in de oorspronkelijke bestandsindeling. De Microsoft-bestandsindelingen zijn eigendom van Microsoft en de specificaties zijn niet beschikbaar voor andere toepassingen, waardoor er soms formattingproblemen ontstaan. Als u problemen hebt met documenten kunt u proberen ze te openen in de oorspronkelijke toepassing en ze opnieuw op te slaan in een open bestandsindeling, zoals RTF voor tekstdocumenten of CSV voor rekenbladen.


75

TIP Raadpleeg de Migratiegids OpenOffice.org [http://documentation .openoffice.org/manuals/oooauthors2/0600MG-MigrationGuide .pdf] voor nuttige informatie over migratie van andere kantoorpakketten naar OpenOffice.org

Documenten converteren naar de OpenOffice.org-bestandsindeling OpenOffice.org kan documenten in verschillende bestandsindelingen lezen, bewerken en opslaan. U hoeft bestanden niet van deze bestandsindelingen te converteren naar de OpenOffice.org-bestandsindeling om ze te kunnen gebruiken. U kunt bestanden als u dat wenst wel converteren. Ga als volgt te werk om een aantal documenten te converteren, bijvoorbeeld bij de eerste keer dat u overschakelt naar OpenOffice.org: 1 Selecteer Bestand > Assistent > Documentconverter. 2 Kies de bestandsindeling van waaruit u wilt converteren. Er zijn verschillende bestandsindelingen van StarOffice en Microsoft Office beschikbaar. 3 Klik op Volgende. 4 Geef op waar u wilt dat OpenOffice.org zoekt naar sjablonen en documenten om te converteren en in welke directory u de geconverteerde bestanden wilt plaatsen. BELANGRIJK Documenten uit een Windows-partitie bevinden zich gewoonlijk in een subdirectory van /windows. 5 Controleer of alle andere instellingen goed zijn en klik vervolgens op Volgende. 6 Bekijk het overzicht van de uit te voeren handelingen en start vervolgens de conversie door te klikken op Converteren.

76


De tijd die nodig is voor de conversie is afhankelijk van het aantal bestanden en de gecompliceerdheid ervan. Voor de meeste documenten duurt de conversie niet zo lang.

Bestanden delen met gebruikers van andere kantoorpakketten OpenOffice.org is beschikbaar voor verschillende besturingssystemen. Hierdoor is het een uitstekend hulpmiddel voor een groep gebruikers die vaak bestanden moeten delen en niet hetzelfde systeem op hun computer hebben. U hebt verschillende opties voor het delen van documenten met anderen. Als de ontvanger in staat moet kunnen zijn het bestand te bewerken: Sla het document op in de bestandsindeling die de andere gebruiker nodig heeft. Klik voor opslaan als Microsoft Word-bestand bijvoorbeeld op Bestand Opslaan als en selecteer het bestandstype Microsoft Word voor de versie die de andere gebruiker nodig heeft. Als de ontvanger het document alleen hoeft te lezen: Exporteer het document naar een PDF-bestand met Bestand > Exporteren als PDF. PDF-bestanden met een viewer als Adobe Acrobat Reader op elk platform worden gelezen. Als u een document wilt delen om te bewerken: Gebruik een van de standaard documentindelingen. De standaardindelingen voldoen aan de standaard bestandsindeling XML van OASIS, waardoor ze compatibel zijn met vele toepassingen. TXT- en RTFbestandsindelingen, ook al zijn ze beperkt in hun opmaak, zijn mogelijk een goed optie voor tekstdocumenten. CSV is geschikt voor rekenbladen. OpenOffice.org beschikt mogelijk ook over de bestandsindeling waaraan uw ontvanger de voorkeur geeft, in het bijzonder Microsoft-bestandsindelingen. Om een document als PDF te e-mailen: Klik op Bestand Verzenden E-mailen als PDF. Uw standaard e-mailprogramma wordt geopend met het bestand in bijlage. Als u een document wilt e-mailen naar een gebruiker van Microsoft Word: Klik op Bestand Verzenden E-mailen als Microsoft Word. Uw standaard e-mailprogramma wordt geopend met het bestand in bijlage. Een document verzenden als de tekst van een e-mail: Klik op Bestand Verzenden Document als e-mail. Uw standaard e-mailprogramma wordt geopend met de inhoud van het document als de tekst van de e-mail. Het kantoorpakket OpenOffice.org

77

3.1.4 OpenOffice.org starten U kunt de toepassing op een van de volgende manieren starten: • Klik op Computer OpenOffice.org Writer. De Writer wordt geopend. Klik om een andere module te openen op Bestand Nieuw in het net geopende Writer-document en kies de module die u wilt openen. • Klik op Computer Meer toepassingen Kantoor en klik vervolgens op de naam van de OpenOffice.org-module die u wilt starten. • Voer in een terminalvenster ooffice in. Het OpenOffice.org-venster wordt geopend. Klik op Bestand Nieuw en kies vervolgens de module die u wilt openen. Als er een OpenOffice.org-toepassing open is kunt u de andere applicaties openen door te klikken op Bestand > Nieuw > Naam van toepassing.

3.1.5 Laadtijd OpenOffice.org verbeteren U kunt de laadtijd van OpenOffice.org versnellen door het systeem direct bij het opstarten al te laden: 1 Klik op Extra Opties Geheugen. 2 Selecteer OpenOffice.org laden bij opstarten. De volgende keer dat u uw systeem start, wordt OpenOffice.org direct geladen. Als u nu een OpenOffice.org module opent, gaat dat sneller.

3.1.6 OpenOffice.org aanpassen U kunt OpenOffice.org aanpassen aan uw wensen en uw manier van werken. Werkbalken, menu's en sneltoetsen kunnen opnieuw worden geconfigureerd, zodat u sneller toegang hebt tot de functies die u het meest gebruikt. U kunt ook macro's toewijzen aan gebeurtenissen in een toepassing als u wilt dat bepaalde handelingen worden uitgevoerd als deze gebeurtenissen plaatsvinden. Als u bijvoorbeeld altijd met

78


een bepaald rekenblad werkt, kunt u een macro maken waarmee het rekenblad wordt geopend en deze macro toewijzen aan de gebeurtenis Toepassing starten. In dit deel vindt u eenvoudige, algemene instructies voor het aanpassen van uw omgeving. De wijzigingen zijn direct van toepassing, dus u kunt zien of de wijzigingen naar wens zijn en teruggaan en ze veranderen als ze dat niet zijn. Zie de helpbestanden van OpenOffice.org voor uitgebreide instructies.

Werkbalken Aanpassen Gebruik de dialoog Aanpassen om werkbalken in OpenOffice.org te wijzigen. 1 Klik op het pijlpictogram aan het uiteinde van een werkbalk. 2 Klik op Werkbalk aanpassen. 3 Selecteer de werkbalk die u wilt aanpassen. De werkbalk waar u op hebt geklikt is als het goed is al geselecteerd. U kunt de werkbalk die u wilt aanpassen wijzigen door de gewenste werkbalk te selecteren in het menu Werkbalk. 4 Kruis de vakjes aan naast de commando's die u op de werkbalk wilt hebben en deselecteer de commando's die u niet op de werkbalk wilt hebben. 5 Selecteer of u de aangepaste werkbalk wilt opslaan in de module van OpenOffice.org die u gebruikt of in het document. • Module OpenOffice.org De aangepaste werkbalk wordt gebruikt als u de betreffende module opent. • Bestandsnaam document De aangepaste werkbalk wordt gebruikt als u het betreffende document opent. 6 Herhaal deze handelingen om andere werkbalken aan te passen. 7 Klik op OK.


79

U kunt de knoppen die u op een bepaalde werkbalk wilt hebben snel kiezen. 1 Klik op het pijlpictogram aan het uiteinde van de werkbalk die u wilt wijzigen. 2 Klik op Zichtbare knoppen om een lijst van de knoppen weer te geven. 3 Selecteer de knoppen in de lijst die verschijnt om ze in te schakelen (aankruisen) of uit te schakelen (deselecteren).

Menu's aanpassen U kunt items aan bestaande menu's toevoegen of eruit verwijderen, menu's opnieuw ordenen en zelfs nieuwe menu's maken. 1 Klik op Extra Aanpassen Menu. 2 Selecteer het menu dat u wilt wijzigen of klik op Nieuw om een nieuwe menu te maken. Klik op Help voor meer informatie over de opties in de dialoog Aanpassen. 3 U kunt nu menu-items naar wens wijzigen, toevoegen of verwijderen. 4 Klik op OK.

Sneltoetsen aanpassen U kunt reeds toegewezen sneltoetsen opnieuw toewijzen en nieuwe sneltoetsen toewijzen aan vaak gebruikte functies. 1 Klik Op Extra Aanpassen Toetsenbord. 2 Selecteer de toetsen die u aan een functie wilt toewijzen of selecteer de functie en wijs de toetsen of de toetsencombinaties toe. Klik op Help voor meer informatie over de opties in de dialoog Aanpassen. 3 U kunt nu sneltoetsen naar wens wijzigen, toevoegen of verwijderen.

80


4 Klik op OK.

Gebeurtenissen aanpassen Met OpenOffice.org kunt u ook macro's toewijzen aan gebeurtenissen, zoals het starten van een toepassing of het opslaan van een document. De toegewezen macro wordt automatisch uitgevoerd zodra de geselecteerde gebeurtenis zich voordoet. 1 Klik op Extra Aanpassen Gebeurtenissen. 2 Selecteer de gebeurtenis die u wilt wijzigen. Klik op Help voor meer informatie over de opties in de dialoog Aanpassen. 3 U kunt macro's voor de geselecteerde gebeurtenis toewijzen of verwijderen. 4 Klik op OK.

De Globale instellingen wijzigen De globale instellingen kunt u in alle OpenOffice.org-toepassingen wijzigen via Extra > Opties op de menubalk. Het hieronder afgebeelde venster wordt geopend. U ziet een boomstructuur met de weergave van de categorieën instellingen. Afbeelding 3.1 Het venster Opties

In de onderstaande tabel vindt u een overzicht van de categorieën instellingen, met een korte beschrijving van iedere categorie: Het kantoorpakket OpenOffice.org

81

OPMERKING De categorieën instellingen die te zien zijn, zijn afhankelijk van de module waarin u aan het werk bent. Als u bijvoorbeeld in Writer bent, verschijnt de categorie OpenOffice.org Writer in de lijst, maar de categorie OpenOffice.org Calc niet. De categorie OpenOffice.org Base verschijnt zowel in Calc als Writer. De kolom Toepassing in de tabel geeft aan waar elke categorie instellingen beschikbaar is. Tabel 3.2

Categorieën Globale instellingen

Categorie Beschrijving instellingen

Toepassing

Alles OpenOffice.org Verschillende basisinstellingen, waaronder uw gebruikersgegevens (bijvoorbeeld uw adres en email), belangrijke paden en instellingen voor printers en externe programma's. Laden/Opslaan Instellingen met betrekking tot het openen en opslaan Alles van verschillende typen bestanden. Er is een dialoog voor algemene instellingen en verschillende speciale dialogen waarin wordt gedefinieerd hoe externe bestandsindelingen dienen te worden behandeld. Taalinstellingen Verschillende instellingen met betrekking tot talen Alles en schrijfhulpmiddelen, zoals instellingen over locatie en spellingscontrole. Hier kunt u ook ondersteuning voor de Aziatische talen inschakelen.

82

OpenOffice.org Writer

Hier kunt u de algemene opties voor tekstverwerking Writer configureren, waaronder instellingen voor basislettertypen en lay-out die u wilt dat Writer gebruikt.

OpenOffice.org Writer/Web

Wijzigt de instellingen met betrekking tot HTMLauthoringfuncties van OpenOffice.org.


Writer

Categorie Beschrijving instellingen

Toepassing

OpenOffice.org Voor het wijzigen van de instellingen voor Calc, Calc waaronder instellingen voor het sorteren van lijsten en voor rasters.

Calc

OpenOffice.org Impress

Voor het wijzigen van de instellingen die van Impress toepassing zijn op alle presentaties. U kunt bijvoorbeeld de meeteenheid opgeven voor het raster dat wordt gebruikt om elementen te rangschikken.

OpenOffice.org Draw

Instellingen met betrekking tot de module voor het tekenen van vectoren, zoals de tekenschaal, rastereigenschappen en enkele afdrukopties.

Draw

OpenOffice.org Verschaft een enkele dialoog voor het instellen van speciale afdrukopties voor formules. Math

Math

OpenOffice.org Verschaft dialogen voor het instellen en bewerken van verbindingen en geregistreerde databases. Base

Base

Grafieken

Voor het definiëren van de standaardkleuren voor nieuwe grafieken.

Alles

Internet

Dialogen voor de configuratie van proxy's en voor het wijzigen van instellingen met betrekking tot zoekmachines.

Alles

BELANGRIJK Alle instellingen in de tabel zijn algemeen van toepassing voor de genoemde toepassingen. Ze worden gebruikt als standaard voor ieder nieuw document dat u maakt.


83

3.1.7 Sjablonen vinden Sjablonen vergroten het gebruiksgemak van OpenOffice.org enorm door opmaaktaken voor een groot aantal verschillende soorten documenten te vereenvoudigen. OpenOffice.org wordt geleverd met enkele sjablonen en u kunt meer sjablonen vinden op het internet. U kunt ook zelf sjablonen maken. Het maken van sjablonen valt buiten het doel van deze handleiding, maar in het helpsysteem van OpenOffice.org en in andere documenten en handleidingen die online beschikbaar zijn, vindt u uitgebreide instructies. Behalve sjablonen, vindt u online ook andere extra's en invoegtoepassingen. In de volgende tabel staan enkele belangrijke plaatsen waar u sjablonen en andere extra's kunt vinden. (Mogelijk is de informatie in onderstaande tabel niet actueel, vanwege de frequent wisselende inhoud van websites of websites die sluiten.) Tabel 3.3

Locaties van sjablonen en extra's voor OpenOffice.org

Locatie

Wat staat daar

Documentatiewebsite OpenOffice.org [http://documentation .openoffice.org/Samples _Templates/User/template_2 _x/index.html]

Sjablonen voor Calc-rekenbladen, cdhoezen, zaadzakjes, faxvoorbladen en meer

Worldlabel.com [http://www .worldlabel.com/Pages/ openoffice-template.htm]

Sjablonen voor veel typen etiketten

Zie de paragraaf "Sjablonen gebruiken voor de opmaak van documenten" (pagina 90) en de paragraaf "Sjablonen gebruiken in Calc" (pagina 96) voor meer informatie over sjablonen.

3.2 Tekstverwerken met Writer OpenOffice.org Writer is een complete tekstverwerker met mogelijkheden voor het opmaken van pagina en tekst. De interface lijkt of de interfaces van andere bekende

84


tekstverwerkers en er zijn ook enkele functies in opgenomen die u gewoonlijk alleen aantreft in dure dtp-toepassingen. In dit deel worden enkele belangrijke functies van Writer besproken. Voor meer informatie over deze functies en voor complete instructies voor het gebruik van Writer, kunt u de help van OpenOffice.org raadplegen of gebruik maken van de bronnen die u vindt in de paragraaf "Help en informatie vinden over OpenOffice.org" (pagina 105). OPMERKING Veel van de informatie in dit deel is ook van toepassing op andere OpenOffice.org-modules. Zo worden stijlen in andere modules op vergelijkbare wijze als in Writer gebruikt. • de paragraaf "Een nieuw document maken" (pagina 85) • de paragraaf "Document delen met andere tekstverwerkers" (pagina 86) • de paragraaf "Opmaak met stijlen" (pagina 87) • de paragraaf "Sjablonen gebruiken voor de opmaak van documenten" (pagina 90) • de paragraaf "Met grote documenten werken" (pagina 91) • de paragraaf "Writer gebruiken als HTML-editor" (pagina 94)

3.2.1 Een nieuw document maken Er zijn twee manieren om een nieuw document te maken: Klik op Bestand > Nieuw > Tekstdocument om vanaf nul een document te maken. U kunt ook met behulp van een assistent een standaardindeling voor uw documenten gebruiken of vooraf gedefinieerde elementen toepassen. Assistenten zijn kleine hulpmiddelen waarmee u een aantal basisbeslissingen maakt en vervolgens een kanten-klaar document op basis van een sjabloon produceert. U kunt bijvoorbeeld een zakenbrief maken via Bestand > Assistenten > Brief. Met de dialogen van de assistent kunt u eenvoudig een basisdocument maken op basis van een standaardindeling. In Figuur 3.2,"Een OpenOffice.org-wizard" (pagina 86) ziet u een voorbeeld van een wizard-dialoog. Het kantoorpakket OpenOffice.org

85

Afbeelding 3.2 Een OpenOffice.org-wizard

Voer in het documentvenster de gewenste tekst in. Gebruik de werkbalk Opmaak of het menu Opmaak om het uiterlijk van het document aan te passen. Gebruik het menu Bestand of de betreffende knoppen op de werkbalk om uw document af te drukken en op te slaan. Met de opties onder Invoegen kunt u extra items aan uw document toevoegen, zoals een tabel, een afbeelding of een grafiek.

3.2.2 Document delen met andere tekstverwerkers U kunt in Writer documenten die in verschillende andere tekstverwerkers zijn gemaakt bewerken. U kunt bijvoorbeeld een Microsoft Word-document importeren, bewerken en vervolgens weer opslaan als Word-document. De meeste Word-documenten kunt u zonder problemen importeren in OpenOffice.org. De opmaak, lettertypen en alle andere aspecten van het document blijven intact. Soms moeten zeer gecompliceerde documenten—zoals documenten met gecompliceerde tabellen, Word-macro's of ongebruikelijke lettertypen of een ongebruikelijke opmaak—enigszins bewerkt worden na de import. OpenOffice.org kan ook vele populaire bestandsindelingen van tekstverwerkers opslaan. Documenten die zijn gemaakt in OpenOffice.org en als Wordbestanden zijn opgeslagen kunnen probleemloos worden geopend in Microsoft Word.

86


Dus als u OpenOffice.org gebruikt in een omgeving waar u vaak documenten deelt met Word-gebruikers, hebt u nauwelijks of geen problemen met het uitwisselen van documentbestanden. Open de bestanden, bewerk ze en sla ze op als Word-bestanden.

3.2.3 Opmaak met stijlen OpenOffice.org maakt gebruik van stijlen voor het toepassen van een consistente opmaak op verschillende elementen in een document. De volgende typen stijlen zijn beschikbaar: Tabel 3.4

Over de typen stijlen

Type stijl

Functie

Alinea

Voor het toepassen van een gestandaardiseerde opmaak op de verschillende typen alinea's in uw document. U kunt bijvoorbeeld een alineastijl toepassen op een kop van het eerste niveau om het lettertype, de tekengrootte, de afstand voor en de afstand na de kop, de plaats van de kop en andere opmaakkenmerken in te stellen.

Teken

Voor het toepassen van gestandaardiseerde opmaak voor typen tekst. Als u bijvoorbeeld beklemtoonde tekst cursief wilt laten verschijnen, kunt u een klemtoonstijl maken die de geselecteerde tekst cursief maakt als u de stijl erop toepast.

Frame

Voor het toepassen van een gestandaardiseerde opmaak op frames. Als uw document bijvoorbeeld zijbalken gebruikt, kunt u frames maken met bepaalde grafische voorstellingen, randen, locatie en andere opmaak, zodat al uw zijbalken consistent zijn.

Pagina

Voor het toepassen van een gestandaardiseerde opmaak op een bepaald type pagina. Als iedere pagina in uw document bijvoorbeeld kaptekst en voettekst bevat, behalve de eerste pagina, dan kunt u een stijl voor de eerste pagina gebruiken waarin kop- en voetteksten zijn uitgeschakeld. U kunt ook verschillende paginastijlen gebruiken voor linker- en rechterpagina's, zodat u bredere marges hebt aan de


87

Type stijl

Functie binnenkant van de pagina's en de paginanummers in de buitenhoek staan.

Lijst

Voor het toepassen van een gestandaardiseerde opmaak op bepaalde typen lijsten. U kunt bijvoorbeeld een controlelijst definiëren met vierkante aankruisvakjes en een opsommingslijst met rondjes en eenvoudig de juiste stijl toepassen als u uw lijsten maakt.

Het venster Stijlen en opmaak openen Het venster Stijlen en opmaak (in eerdere versies van OpenOffice.org de Stylist) is een flexibel opmaakhulpmiddel voor het toepassen van stijlen op tekst, alinea's, pagina's, frames en lijsten. Klik op Opmaak Stijlen en opmaak om dit venster te openen. OpenOffice.org wordt geleverd met verschillende vooraf gedefinieerde stijlen. U kunt de stijlen ongewijzigd gebruiken, of ze wijzigen of nieuwe stijlen maken. TIP Standaard is het venster Stijlen en opmaak een zwevend venster; ofwel, het wordt geopend in een nieuw venster dat u waar u wilt op het scherm kunt plaatsen. Als u vaak gebruik maakt van stijlen, kunt u het venster dokken, zodat het altijd op een vaste plaats in de Writer-interface aanwezig is. Druk om het venster Stijlen en opmaak te dokken op Control en dubbelklik op een grijs gebied in het venster. Deze tip is ook van toepassing op andere vensters in OpenOffice.org, waaronder de Navigator.

Een stijl toepassen Selecteer om een stijl toe te passen eerste het element waarop u de stijl wilt toepassen en dubbelklik vervolgens op de stijl in het venster Stijlen en opmaak. Als u bijvoorbeeld een stijl wilt toepassen op een alinea, plaatst u de cursor ergens in die alinea en klikt u op de gewenste stijl.

88


Het gebruik van stijlen versus het gebruik van Opmaakknoppen en menu-opties Met het gebruik van stijlen in plaats van de menu-opties en knoppen van Opmaak kunt u uw pagina's, alinea's, teksten en lijsten een consistenter uiterlijk geven. Daarnaast is het op deze manier eenvoudiger om de opmaak te veranderen. Als u bijvoorbeeld tekst beklemtoont door de tekst te selecteren en op de knop Vet drukt en later besluit u dat u de beklemtoonde tekst cursief wilt hebben, betekent dit dat u alle vetgedrukte tekst moet vinden en handmatig moet veranderen in cursieve tekst. Als u een tekenstijl gebruikt hoeft u alleen maar de stijl te vernaderen van vet in cursief. Alle tekst waarop die stijl is toegepast wijzigt automatisch van vet in cursief. Als u een menu-optie of -knop gebruikt voor het opmaken van tekst, wordt een eventueel toegepaste stijl opgeheven. Als u de knop Vet gebruikt voor de opmaak van een stuk tekst en een klemtoonstijl voor de opmaak van andere tekst, dan leidt het wijzigen van de stijl niet tot het wijzigen van de tekst die u met de knop hebt opgemaakt, ook niet als u de stijl later toepast op de tekst die u vet hebt gemaakt met de knop. U moet handmatig de opmaak vet van de tekst verwijderen en vervolgens de stijl toepassen. Als u handmatig uw alinea's opmaakt met Opmaak Alinea is het waarschijnlijk dat u uiteindelijk een niet-consistente opmaak van de alinea's hebt. Dit geldt in het bijzonder als u alinea's met een andere opmaak uit andere documenten kopieert en plakt.

Een stijl wijzigen Met stijlen kunt u de opmaak in een heel document wijzigen door de stijl te wijzigen. U hoeft dan niet overal waar u de nieuwe opmaak wilt toepassen, afzonderlijk de wijziging toe te passen. 1 Klik in het venster Stijlen en opmaak met de rechtermuisknop op de stijl die u wilt wijzigen. 2 Klik op Wijzigen. 3 Wijzig de instellingen voor de geselecteerde stijl. Raadpleeg de online help van OpenOffice.org voor informatie over beschikbare instellingen.


89

4 Klik op OK.

Een stijl maken OpenOffice.org wordt geleverd met een verzameling stijlen die voldoet aan de behoeften van veel gebruikers. De meeste gebruikers hebben uiteindelijk echter een stijl nodig die nog niet bestaat. Een nieuwe stijl maken: 1 Klik met de rechtermuisknop in een lege ruimte in het venster Stijlen en opmaak. Controleer of u zich bevindt in de lijst met stijlen voor het type stijl dat u wilt maken. Als u bijvoorbeeld een tekenstijl wilt maken, controleer dan of u zich in de lijst met tekenstijlen bevindt. 2 Klik op Nieuw. 3 Klik op OK. 4 Geef een naam aan uw stijl en kies de instellingen die u met de stijl wilt toepassen. Bijzonderheden over de stijlopties die beschikbaar zijn in de tabbladen vindt u in het tabblad zelf als u klikt op Help.

3.2.4 Sjablonen gebruiken voor de opmaak van documenten De meeste gebruikers van tekstverwerkers gebruiken meer dan een soort document. U schrijft wellicht brieven, memo's en rapporten die er allemaal verschillend uitzien en allemaal een andere stijl nodig hebben. Als u voor ieder documenttype een sjabloon maakt, zijn de stijlen die u nodig hebt voor ieder document altijd direct beschikbaar. Voor het maken van een sjabloon is wat planning vooraf nodig. U moet bepalen hoe u wilt dat het document er uit gaat zien, zodat u de stijlen die u nodig hebt in de sjabloon kunt maken. U kunt uw sjabloon altijd wijzigen, maar met wat planning bespaart u zich later een hoop tijd.

90


OPMERKING U kunt Microsoft Word-sjablonen converteren op dezelfde manier als andere Word-documenten. Zie Gedeelte "Documenten converteren naar de OpenOffice.org-bestandsindeling" (pagina 76) voor informatie. Een uitgebreide uitleg van sjablonen valt buiten het bestek van dit deel. U vindt meer informatie in het helpsysteem en uitgebreide handleidingen vindt u op de Documentatiepagina van OpenOffice.org [http://documentation.openoffice .org/HOW_TO/index.html].

Een sjabloon maken Een sjabloon is een tekstdocument dat alleen de stijlen en inhoud bevat die u wilt gebruiken in ieder document, zoals uw adresinformatie en het briefhoofd bovenaan een brief. Als u een document maakt of opent met de sjabloon, worden de stijlen automatisch op dat document toegepast. Een sjabloon maken: 1 Klik op Bestand Nieuw Tekstdocument. 2 Stel de stijlen en inhoud samen die u in alle documenten die u met deze sjabloon maakt wilt gebruiken. 3 Klik op Bestand Sjablonen Opslaan. 4 Geef een naam op voor de sjabloon. 5 In het vak Categorieën klikt u op de categorie waarin u de sjabloon wilt plaatsen. De categorie is de map waarin de sjabloon wordt opgeslagen. 6 Klik op OK.

3.2.5 Met grote documenten werken U kunt met Writer aan grote documenten werken. Grote documenten kunnen een enkel bestand zijn of een verzameling bestanden die zijn samengebracht in een enkel document. Het kantoorpakket OpenOffice.org

91

Navigeren in grote documenten Met het hulpmiddel Navigator kunt u informatie over een document weergeven. U kunt ook snel naar verschillende elementen springen. U kunt bijvoorbeeld de Navigator gebruiken om snel een overzicht te krijgen van alle afbeeldingen in een document. Klik op Bewerken> Navigator om de Navigator te openen. De elementen in de lijst in de Navigator zijn afhankelijk van het document dat u in Writer hebt geladen. Afbeelding 3.3 Hulpmiddel Navigator in Writer

Klik op een item in de Navigator om naar dat item in het document te gaan.

Met een hoofddocument kunt u een enkel document maken van meerdere bestanden Als u met een zeer groot document, zoals een boek, werkt, is het wellicht eenvoudiger het boek te beheren met een hoofddocument dan het boek te bewaren in een enkel bestand. Met een hoofddocument kunt u snel opmaakwijzigingen doorvoeren in een groot document of naar ieder subdocument gaan om het te bewerken. Een hoofddocument is een Writer-document dat dient als houder voor meerdere Writerbestanden. U kunt onderhoud plegen aan hoofdstukken of andere subdocumenten als afzonderlijke documenten in het hoofddocument. Hoofddocumenten zijn ook nuttig als er meerdere mensen aan een document werken. U kunt de portie van het document van iedere persoon onderbrengen in subdocumenten, die zijn verzameld in een hoofddocument, waardoor meerdere schrijvers tegelijkertijd kunnen werken aan hun 92


subdocumenten, zonder dat er gevaar is dat het werk van andere mensen wordt overschreven. OPMERKING Als u van Microsoft Word overgaat naar OpenOffice.org bent u wellicht enigszins huiverig over het gebruik van hoofddocumenten omdat de functie voor hoofddocumenten in Word er bekend om staat dat documenten corrupt kunnen raken. Dit probleem doet zich niet voor in OpenOffice.org Writer, dus u kunt hoofddocumenten veilig gebruiken voor het beheren van uw documenten. Een hoofddocument maken: 1 Klik op Nieuw Hoofddocument. of Open een bestaand document en klik op Bestand Verzenden Hoofddocument maken. 2 Voeg subdocumenten in. 3 Klik op Bestand Opslaan. De helpbestanden van OpenOffice.org bevatten completere informatie over het werken met hoofddocumenten. Zoek naar het onderwerp "Hoofddocumenten en subdocumenten gebruiken." TIP De stijlen van al uw subdocumenten worden in het hoofddocument geïmporteerd. Om ervoor te zorgen dat de opmaak in het hele hoofddocument consistent is, moet u dezelfde sjabloon gebruiken voor alle subdocumenten. Dit is niet verplicht; maar als subdocumenten een verschillende opmaak hebben, moet u wellicht opnieuw opmaken om de subdocumenten met succes onder te brengen in het hoofddocument, zonder inconsistenties te veroorzaken. Als u bijvoorbeeld twee documenten hebt geïmporteerd in het hoofddocument die verschillende stijlen hebben met dezelfde naam, dan zal het hoofddocument de opmaak gebruiken die is opgegeven voor de stijl van het eerste document dat u importeert.


93

3.2.6 Writer gebruiken als HTML-editor Writer is niet alleen een complete tekstverwerker, maar werkt ook als HTML-editor. In Writer vindt u HTML-tags die kunnen worden toegepast op dezelfde manier als waarop u een stijl in een Writer-document toepast. U kunt het document bekijken zoals het er online uit zal zien, of u kunt de HTML-code direct bewerken.

Een HTML-document maken 1 Klik op Bestand Nieuw HTML-document. 2 Klik op de pijl onderaan het venster Opmaak en stijlen. 3 Selecteer HTML-stijlen. 4 Maak uw HTML-document, met gebruik van de stijlen om uw tekst te voorzien van tags. 5 Klik op Bestand Opslaan als. 6 Selecteer de locatie waar u uw bestand wilt opslaan, geef het bestand een naam en selecteer HTML-document (.html) uit de lijst Filter. 7 Klik op OK. Als u liever direct HTML-code bewerkt, of als u de HTML-code die is gemaakt tijdens het bewerken van het HTML-bestand als Writer-document, kunt u klikken op Beeld HTML-bron. In de modus HTML-bron is de lijst Opmaak en stijlen niet beschikbaar. OPMERKING De eerste keer dat u naar de modus HTML-bron schakelt, wordt u gevraagd het bestand op te slaan als HTML, als u dat niet al hebt gedaan.

94


3.3 Rekenbladen gebruiken met Calc Calc is de rekenbladtoepassing van OpenOffice.org. Maak een nieuwe rekenblad met Bestand > Nieuw > Spreadsheet of open een rekenblad met Bestand > Openen. Calc kan de bestandsindeling van Microsoft Excel lezen en opslaan, dus u kunt eenvoudig rekenbladen uitwisselen met gebruikers van Excel. OPMERKING Calc kan veel VBA-macro's in Excel- documenten verwerken, maar de ondersteuning VBA-macro's is nog niet volledig. Als u een Excel-rekenblad opent dat veel gebruik maakt van macro's, zult u misschien merken dat deze niet allemaal werken. Voer in de rekenbladcellen vaste gegevens of formules in. Een formule kan gegevens uit andere cellen manipuleren en zo een waarde genereren voor de cel waarin de formule zich bevindt. U kunt op basis van celwaarden ook grafieken maken. • de paragraaf "Opmaak en stijlen gebruiken in Calc" (pagina 95) • de paragraaf "Sjablonen gebruiken in Calc" (pagina 96)

3.3.1 Opmaak en stijlen gebruiken in Calc Calc wordt geleverd met enkele ingebouwde cel- en paginastijlen waarmee u een mooier uiterlijk kunt geven aan uw rekenbladen en rapporten. Deze ingebouwde stijlen zijn geschikt voor uiteenlopend gebruik, maar u vindt het waarschijnlijk nuttig stijlen te maken voor uw eigen vaak gebruikte opmaakvoorkeuren.

Een stijl maken 1 Klik op Opmaak Stijlen en opmaak. 2 Klik in het venster Opmaak en stijlen op het pictogram Celstijlen of Paginastijlen. 3 Klik met de rechtermuisknop in het venster Opmaak en stijlen en klik vervolgens op Nieuw.


95

4 Geef een naam op voor uw stijl en gebruik de verschillende tabbladen om de gewenste opmaakopties in te stellen. 5 Klik op OK.

Een stijl wijzigen 1 Klik op Opmaak Stijlen en opmaak. 2 Klik in het venster Opmaak en stijlen op het pictogram Celstijlen of Paginastijlen. 3 Klik met de rechtermuisknop op de naam van de stijl die u wilt wijzigen en klik vervolgens op Wijzigen. 4 Wijzig de gewenste opmaakopties. 5 Klik op OK.

3.3.2 Sjablonen gebruiken in Calc Als u verschillende stijlen gebruikt voor verschillende typen werkbladen, kunt u sjablonen gebruiken om de stijlen voor ieder type rekenblad op te slaan. Als u dan een bepaald type rekenblad maakt, opent u de toepasselijke sjabloon. De stijlen die u nodig hebt voor die sjabloon zijn beschikbaar in het venster Opmaak en stijlen. Een uitgebreide uitleg van sjablonen valt buiten het bestek van dit deel. U vindt meer informatie in het helpsysteem en uitgebreide how-tos vindt u op de documentatiepagina van Openoffice.org [http://documentation.openoffice.org/HOW_TO/ index.html].

Een sjabloon maken Een Calc-sjabloon is een rekenblad dat stijlen en inhoud, bijvoorbeeld koppen of andere celstijlen, bevat die u wilt laten verschijnen in ieder rekenblad dat met die sjabloon wordt gemaakt. Als u een rekenblad maakt of opent met de sjabloon, worden de stijlen automatisch op dat rekenblad toegepast. Een sjabloon maken:

96


1 Klik op Bestand Nieuw Rekenblad. 2 Stel de stijlen en inhoud samen die u in alle rekenbladen die u met deze sjabloon maakt wilt gebruiken. 3 Klik op Bestand Sjablonen Opslaan. 4 Geef een naam op voor de sjabloon. 5 In het vak Categorieën klikt u op de categorie waarin u de sjabloon wilt plaatsen. De categorie is de map waarin de sjabloon wordt opgeslagen. 6 Klik op OK.

3.4 Presentatie gebruiken met Impress Met OpenOffice.org Impress kunt u presentaties maken voor weergave op het scherm of om af te drukken, bijvoorbeeld diavoorstellingen of transparanten. U kunt gemakkelijk overstappen op Impress als u eerder andere presentatiesoftware hebt gebruikt; de werking van het programma is vergelijkbaar met die van andere presentatiesoftware. Impress kan Microsoft Powerpoint-presentaties openen en opslaan, hetgeen betekent dat u presentaties kunt uitwisselen met Powerpoint-gebruikers, mits u uw presentaties opslaat in de Powerpoint-bestandsindeling. • de paragraaf "Een presentatie maken" (pagina 97) • de paragraaf "Modelpagina's gebruiken" (pagina 98)

3.4.1 Een presentatie maken 1 Klik op Bestand Nieuw Presentatie. 2 Selecteer de optie die u wilt gebruiken voor het maken van de presentatie.


97

Er zijn twee manieren om een presentatie te maken: • Een lege presentatie maken Impress wordt geopend met een lege dia. Gebruik deze optie om vanaf nul een nieuwe presentatie te maken, zonder enige vooraf opgemaakte dia's te gebruiken. • Een presentatie maken op basis van een sjabloon Impress wordt geopend met de sjabloon die u hebt gekozen. Gebruik deze optie om een nieuwe presentatie te maken met een vooraf ontworpen OpenOffice.org-sjabloon of een sjabloon die u zelf hebt gemaakt of geïnstalleerd, bijvoorbeeld een presentatiesjabloon van uw bedrijf. Impress maakt op dezelfde manier als andere OpenOffice.org-modules gebruik van stijlen en sjablonen. Zie de paragraaf "Sjablonen gebruiken voor de opmaak van documenten" (pagina 90) voor meer informatie over sjablonen.

3.4.2 Modelpagina's gebruiken Met modelpagina's kunt u uw presentatie een consistent uiterlijk geven, door te definiëren hoe elke dia eruit ziet, welke lettertypen er worden gebruikt en andere grafische elementen. Impress gebruikt twee typen modelpagina's: • Diamodel Deze bevat elementen die op alle dia's verschijnen. Als u bijvoorbeeld wilt dat het logo van uw bedrijf op iedere dia op dezelfde plaats verschijnt. Het diamodel bepaalt ook de stijl van de tekstopmaak voor de kop en de omtreklijn van iedere dia die deze modelpagina gebruikt, alsmede informatie die u wilt laten verschijnen in kopof voettekst. • Notitiemodel Dit model bepaalt de opmaak en het uiterlijk van de notities in uw presentatie.

98


Een diamodel maken Impress wordt geleverd met een verzameling vooraf opgemaakte modelpagina's. Uiteindelijk willen de meeste gebruikers hun presentaties aanpassen door hun eigen diamodellen te maken. 1 Start Impress en maak een nieuwe lege presentatie. 2 Klik op Beeld Model Diamodel. Het huidige diamodel wordt geopend in de modelweergave. 3 Klik met de rechtermuisknop in het linkervenster en klik vervolgens op Nieuw model. 4 Bewerk het diamodel tot u het gewenste resultaat hebt bereikt. 5 Klik op Modelweergave sluiten of Beeld Normaal om terug te keren naar de normale weergave. TIP Wanneer u alle diamodellen die u in uw presentaties wilt gebruiken hebt gemaakt, kunt u ze opslaan in een Impress-sjabloon. Voor het maken van presentaties op basis van deze diamodellen, opent u een nieuwe presentatie met uw sjabloon.

Een diamodel toepassen U kunt diamodellen toepassen op geselecteerde dia's of op alle dia's in een presentatie. 1 Open uw presentatie en klik vervolgens op Beeld Model Diamodel. 2 (optioneel) U kunt de dia's waarvan u wilt dat ze dit diamodel gebruiken selecteren, als u het diamodel wilt toepassen op meerdere dia's, maar niet op alle dia's. Klik met Control ingedrukt, om meerdere dia's te selecteren, op de dia's in het Diavenster waarvan u wilt dat ze het diamodel gebruiken.


99

3 Klik met de rechtermuisknop in het Taakvenster op de modelpagina die u wilt toepassen. Klik op Beeld Taakvenster als u het Taakvenster niet ziet. 4 U kunt het diamodel toepassen door te klikken op: • Toepassen op alle dia's Het geselecteerde diamodel wordt toegepast op alle dia's in de presentatie. • Toepassen op geselecteerde dia's Het geselecteerde diamodel wordt toegepast op de huidige dia, of op de dia's die u hebt geselecteerd voordat u het diamodel toepaste. Als u bijvoorbeeld een ander diamodel wilt toepassen op de eerste dia in een presentatie, selecteer dan die dia, ga over naar Modelweergave en pas een diamodel toe op die dia.

3.5 Databases gebruiken met Base In OpenOffice.org vindt u ook een databasemodule, Base. Met Base kunt u een database ontwerpen voor het opslaan van vele uiteenlopende soorten informatie, van een eenvoudig adresboek of receptenboek tot een geavanceerd documentbeheersysteem. U kunt handmatig tabellen, formulieren, query's en rapporten maken of handige wizards gebruiken. De wizard Tabel bijvoorbeeld bevat een aantal algemeen gebruikte velden voor zakelijk en privégebruik. Databases die u hebt gemaakt in Base kunt u gebruiken als gegevensbronnen, bijvoorbeeld bij het maken van standaardbrieven. Het valt buiten het bestek van dit document om nader in te gaan op het ontwerpen van een database met Base. U kunt meer informatie vinden in het overzicht van bronnen in de paragraaf "Help en informatie vinden over OpenOffice.org" (pagina 105).

100


3.5.1 Een database maken met vooraf gedefinieerde opties Base wordt geleverd met verschillende vooraf gedefinieerde velden die u helpen bij het maken van een database. De stappen in dit deel hebben specifiek betrekking op het maken van een adresboek aan de hand van vooraf gedefinieerde velden, maar u kunt deze stappen ook volgen voor het gebruik van vooraf gedefinieerde velden voor alle ingebouwde databaseopties. De procedure voor het maken van een database kan worden verdeeld in meerdere subprocedures: • Gedeelte "De database maken" (pagina 101) • Gedeelte "De databasetabel instellen" (pagina 102) • Gedeelte "Een formulier maken" (pagina 103) • Gedeelte "Het formulier wijzigen" (pagina 103) • Gedeelte "Het vervolg" (pagina 104)

De database maken Maak eerst de database. 1 Klik op Bestand Nieuw Database. 2 Selecteer Een nieuwe database maken en klik vervolgens op Volgende. 3 Klik op Ja, registreer de database om de informatie in de database beschikbaar te maken voor andere OpenOffice.org-modules, kruis beide aankruisvakjes in de onderste helft van de dialoog aan, en klik vervolgens op Voltooien. 4 Blader naar de directory waar u de database wilt opslaan, geef een naam op voor de database en klik vervolgens op OK.


101

De databasetabel instellen Definieer nu de velden die u wilt gebruiken in de databasetabel. 1 Klik in de wizard Tabel op Privé. De lijst met Voorbeeldtabellen wordt aangepast en laat u vooraf gedefinieerde tabellen voor privégebruik zien. Als u op Zakelijk zou hebben geklikt zou de lijst vooraf gedefinieerde tabellen voor zakelijk gebruik hebben bevat. 2 Klik in de lijst met Voorbeeldtabellen op Adressen. De beschikbare velden voor het vooraf gedefinieerde adresboek verschijnen in het menu Beschikbare velden. 3 Klik in het menu Beschikbare velden op de velden die u wilt gebruiken in uw adresboek. U kunt de items een voor een selecteren of u kunt, met shift ingedrukt, op meerdere items klikken om ze te selecteren. 4 Klik op de enkele pijl naar rechts om de geselecteerde items naar het menu Geselecteerde velden te verplaatsen. Klik op de dubbele pijl naar rechts als u alle beschikbare velden naar het menu Geselecteerde velden wilt verplaatsen. 5 Gebruik de pijl omhoog en de pijl omlaag om de volgorde van de geselecteerde velden aan te passen. De velden verschijnen in de tabel en de formulieren in de volgorde waarin ze in de lijst staan. 6 Klik op Volgende. 7 Controleer of alle velden correct zijn gedefinieerd. U kunt de veldnaam en het type wijzigen, wijzigen of invoer verplicht is en de maximumlengte voor het veld instellen (het aantal tekens dat u in het veld kunt invoeren). Voor dit voorbeeld behouden we bestaande instellingen.

102


8 Klik op Volgende. 9 Klik op Primaire sleutel maken, klik op Automatisch een primaire sleutel toevoegen, klik op Automatische waarde en klik vervolgens op Volgende. 10 Accepteer de standaardnaam voor de tabel, selecteer Een formulier op basis van deze tabel maken en klik op Voltooien.

Een formulier maken Maak vervolgens het formulier dat u wilt gebruiken voor het invoeren van gegevens in uw adresboek. 1 Dubbelklik in de wizard Formulier op de dubbele pijl naar rechts om alle beschikbare velden naar de lijst Velden in het formulier te verplaatsen. Klik vervolgens tweemaal op Volgende. 2 Selecteer hoe u uw formulier wilt indelen en klik vervolgens op Volgende. 3 Selecteer de optie voor het gebruik van het formulier om alle gegevens weer te geven en laat alle aankruisvakjes leeg. Klik vervolgens op Volgende. 4 Pas een stijl en een rand voor het veld toe en klik op Volgende. Accepteer voor dit voorbeeld de standaardselecties. 5 Geef een naam aan het formulier, selecteer de optie Het formulier wijzigen en klik vervolgens op Voltooien.

Het formulier wijzigen Nadat u het formulier hebt gedefinieerd kunt u het uiterlijk van het formulier aanpassen aan uw voorkeuren. 1 Sluit het formulier dat werd geopend toen u de vorige stap afrondde. 2 Klik met de rechtermuisknop in het hoofdvenster voor uw database op het formulier dat u wilt wijzigen (als het goed is slechts een optie) en klik vervolgens op Bewerken.


103

3 Rangschik de velden op het formulier door ze naar hun nieuwe locaties te slepen. Verplaats bijvoorbeeld het veld Voornaam naar de rechterkant van het veld Achternaam en pas dan de locaties aan van de andere aan uw voorkeuren. 4 Sla het formulier op als u gereed bent met het wijzigen en sluit het formulier.

Het vervolg Nadat u uw databasetabellen en -formulieren hebt gemaakt, kunt u uw gegevens invoeren. U kunt ook query's en rapporten ontwerpen waarmee u de gegevens kunt sorteren en weergeven. Raadpleeg de online help van OpenOffice.org en de andere bronnen in de paragraaf "Help en informatie vinden over OpenOffice.org" (pagina 105) voor meer informatie over Base.

3.6 Grafieken maken met Draw Met Draw van OpenOffice.org kunt u grafieken en diagrammen maken. U kunt uw tekeningen opslaan in de tegenwoordig meest gebruikte bestandindelingen en ze importeren in alle applicaties waarin grafieken geïmporteerd kunnen worden, waaronder ook de andere OpenOffice.org-modules. U kunt ook Flash-versies maken van uw tekeningen. De OpenOffice.org-documentatie bevat volledige instructies voor het gebruik van Draw. Zie de paragraaf "Help en informatie vinden over OpenOffice.org" (pagina 105) voor meer informatie. Een grafiek uit Draw in een document gebruiken: 1 Open Draw en maak de grafiek. 2 Sla de grafiek op. 3 Kopieer de grafiek en plak de grafiek in het document, of voeg de grafiek direct vanuit het document in.

104


Een bijzonder handige functie van Draw is de mogelijkheid het programma te openen vanuit andere OpenOffice.org-modules, zodat u een tekening kunt maken die automatisch in uw document wordt geïmporteerd. 1 Klik vanuit een OpenOffice.org-module (bijvoorbeeld Writer) op Invoegen Object OLE- object OpenOffice.org 2.0-tekening OK. Draw wordt geopend. 2 Maak uw tekening. 3 Klik in uw document, buiten het Draw-frame. De tekening wordt automatisch in uw document gevoegd.

3.7 Wiskundige formules maken met Math Het is gewoonlijk moeilijk om gecompliceerde formules in uw documenten op te nemen. Met de formule-editor Math van OpenOffice.org Math kunt u formules maken met operators, functies en opmaakassistenten. U kunt deze formules vervolgens opslaan als objecten, die u kunt importeren in andere documenten. Math-functies kunt u invoegen in andere OpenOffice.org-documenten, op dezelfde manier als andere grafische objecten. OPMERKING Math is geen rekenmachine. De functies die worden gemaakt zijn grafische objecten. De functies kunnen zelfs als ze in Calc worden geïmporteerd niet worden berekend.

3.8 Help en informatie vinden over OpenOffice.org OpenOffice.org beschikt over uitgebreide ontwikkelaarforums Daarnaast wordt het door een grote gemeenschap van gebruikers en ontwikkelaars ondersteund. Hierdoor


105

is het zelden moeilijk om informatie te vinden over het gebruik van OpenOffice.org. In de volgende tabel worden enkele plaatsen gegeven waar u meer informatie kunt vinden. (Mogelijk is de informatie in onderstaande tabel niet actueel, vanwege de frequent wisselende inhoud van websites of websites die sluiten.) Tabel 3.5

106

Informatie over OpenOffice.org

Locatie

Wat staat daar

Menu online help OpenOffice.org

Uitgebreide hulp bij het uitvoeren van alle taken in OpenOffice.org

Officiële ondersteuningspagina OpenOffice.org [http://support .openoffice.org/index.html]

Handboeken, tutorials, gebruikers- en ontwikkelaarforums, mailinglist [email protected], FAQ's en meer

Migratiegids OpenOffice.org [http:// documentation.openoffice .org/manuals/oooauthors2/ 0600MG-MigrationGuide.pdf]

Informatie over migreren naar OpenOffice.org vanuit andere kantoorpakketten, waaronder Microsoft Office

OpenOffice.org beheersen [http:// www.taming-openoffice-org .com/]

Boeken, nieuw, tips en trucs

Macro's in OpenOffice.org [http:// www.pitonyak.org/oo.php]

Uitgebreide informatie over het maken en gebruiken van macro's


4

Kontact: e-mail en agendaplanning In Kontact wordt de functionaliteit van een aantal KDE-toepassingen samengebracht in één handige interface voor het beheren van persoonlijke informatie. Deze toepassingen omvatten KMail voor e-mail, KOrganizer voor agendaplanning, KAddressbook voor contactpersonen en KNotes voor notities. Ook kunnen gegevens worden gesynchroniseerd met externe apparaten, zoals een PalmPilot of een ander draagbaar apparaat. Kontact sluit naadloos aan op de rest van het KDE-bureaublad en verscheidene groupwareservers. Kontact heeft diverse extra functies, zoals een spam- en virusfilter en een RSS-lezer. Start Kontact vanuit het hoofdmenu. U kunt ook kontact invoeren op de opdrachtregel of in de dialoog Opdracht uitvoeren. Als u slechts een deel van de functionaliteit nodig hebt, kunt u in plaats van de gecombineerde toepassing ook afzonderlijke componenten openen.

4.1 Overzicht Kontact De standaardvensterweergave, waarin het Overzicht wordt weergegeven, wordt getoond in Figuur 4.1,"Het Kontact-venster met het overzicht" (pagina 108). Gebruik de knoppen in de linkersectie om de verschillende componenten te openen. Het Overzicht geeft basisinformatie, zoals komende verjaardagen, uit te voeren taken en het aantal nieuwe e-mailberichten. In de nieuwssectie kunnen RSS-feeds worden geopend met bijgewerkte nieuwsberichten over onderwerpen waarvoor u zich interesseert. Gebruik Instellingen > Overzichtsweergave instellen om de weergegeven informatie te configureren.

Kontact: e-mail en agendaplanning

107

Afbeelding 4.1 Het Kontact-venster met het overzicht

4.1.1 E-mail Het mappengebied aan de linkerkant bevat een lijst met e-mailmappen (postbussen) en een indicatie van het aantal berichten en hoeveel daarvan ongelezen zijn. Om een map te openen, hoeft u er slechts op te klikken. De berichten in die map verschijnen in het frame rechtsboven. Het aantal berichten in de map wordt ook weergegeven op de statusbalk onder in het toepassingsvenster. Onderwerp, afzender en ontvangsttijd van de berichten worden weergegeven in het headergebied aan de rechterkant. Klik op een bericht om het te selecteren en in het berichtvenster weer te geven. Sorteer de berichten door op een van de kolomheaders (onderwerp, afzender, datum enz.) te klikken. De inhoud van het geselecteerde bericht wordt weergegeven in het berichtframe van het venster. Bijlagen worden weergegeven als pictogrammen aan het eind van het bericht, op basis van het MIME-type van de bijlage, of kunnen in de tekst zelf worden weergegeven.

108


Berichten kunnen worden gemarkeerd met verschillende statusvlaggen. U kunt de status wijzigen me Bericht > Bericht markeren. Met deze functie kunt u een status aan een bericht toewijzen, zoals belangrijk of genegeerd. U kunt bijvoorbeeld belangrijke berichten markeren die u beslist niet wilt vergeten. Met Status op de zoekbalk kunt u alleen de berichten met een bepaalde status weergeven.

4.1.2 Contactpersonen In het frame linksboven worden alle adressen weergegeven van de adresboeken die op dat moment actief zijn. In het frame linksonder worden alle adresboeken weergegeven plus welke adresboeken op dat moment actief zijn. In het rechterframe wordt de contactpersoon weergegeven die op dat moment is geselecteerd. Gebruik de zoekbalk boven in het venster om een contactpersoon te zoeken.

4.1.3 Agenda De agendaweergave is onverdeeld in een aantal frames. Standaard wordt een kleine agenda voor deze maand weergegeven en een weekweergave van de huidige week. Hier vindt u ook een lijst met uit te voeren taken, een gedetailleerde weergave van de huidige gebeurtenis of taak en een lijst met agenda's en hun status. U kunt een andere weergave selecteren via de zoekbalk of het menu Weergave.

4.1.4 Takenlijst In de Takenlijst wordt uw lijst met taken weergegeven. Klik op het bovenste veld als u een nieuwe taak aan de lijst wilt toevoegen. Klik met de rechtermuisknop in een kolom van een bestaande taak als u de waarde in die kolom wilt wijzigen. Een taak kan worden onderverdeeld in verschillende subtaken. Klik met rechtermuisknop en selecteer New Sub-to-do (Nieuwe subtaak) om een subtaak te maken. U kunt taken ook aan anderen toewijzen.

4.1.5 Logboek Het Logboek biedt plaats aan uw gedachten, belevenissen en ervaringen. Kies een datum in het agendaframe en klik op Add Journal Entry (Logboekitem toevoegen) om een


109

nieuw item toe te voegen. Als voor de gekozen datum al een logboekitem bestaat, kunt u dit bewerken in het rechterframe.

4.1.6 Notities Gebruik de Notities-component om memo's voor uzelf bij te houden. Als u KDE gebruikt, kunt u op het KNote-pictogram in het systeemvak klikken om uw notities op het bureaublad zichtbaar te maken.

4.1.7 Feeds Het venster Feeds is onderverdeeld in drie frames: een boomstructuurweergave met RSS-feeds aan de linkerkant, een lijst met artikelen rechtsboven en de artikelweergave rechtsonder. Klik op een feed in de boomstructuur om deze weer te geven. Klik met de rechtermuisknop op een feed om deze bij te werken, te bewerken of te verwijderen. Klik met de rechtermuisknop in de boomstructuur om een menu te openen waarin u een nieuwe feed kunt toevoegen of bestaande feeds in deze map kunt bewerken.

4.2 E-mail Kontact maakt gebruik van KMail als e-mailcomponent. U kunt KMail configureren door de e-mailcomponent te openen en Instellingen > KMail configureren te selecteren. KMail is een complete e-mailclient en ondersteunt meerdere protocollen. Extra bevat diverse handige hulpprogramma's voor het beheren van ongewenste e-mailberichten. Met Zoeken kunt u gedetailleerde zoekopdrachten naar berichten uitvoeren. Met de Anti-spamwizard kunt u hulpprogramma's voor het filteren van ongewenste commerciële e-mailberichten beheren. Met de Anti-viruswizard kunt u e-mailvirusscanners beheren. Deze twee wizards werken met externe spam- en virussoftware: Als de opties zijn gedeactiveerd, installeert u aanvullende pakketten tegen spam en virussen.

110


Afbeelding 4.2 De e-mailcomponent van Kontact

4.2.1 Identiteiten en accounts configureren Met Kontact kunt u meerdere e-mailaccounts beheren, bijvoorbeeld uw persoonlijke en uw zakelijke e-mailadres. Tijdens het schrijven van een e-mailbericht selecteert u een van de eerder gedefinieerde identiteiten door op Weergave > Identiteit te klikken. Om een nieuw identiteitsprofiel te maken, selecteert u Instellingen > KMail configureren en Identiteiten > Toevoegen. Er wordt een dialoog geopend, waarin u de nieuwe identiteit een naam geeft, bijvoorbeeld "persoonlijk" of "kantoor." Klik op OK. Er wordt een dialoog geopend waarin u extra informatie kunt invoeren. U kunt een identiteit ook aan een map toewijzen, zodat deze identiteit wordt geselecteerd als u een bericht in die map beantwoordt. Voer op het tabblad Algemeen uw naam, organisatie en e-mailadres in. Selecteer onder Cryptografie uw sleutels en verzend digitaal ondertekende of gecodeerde berichten. De coderingsfuncties werken alleen als u eerst een sleutel hebt gemaakt met KGpg, als omschreven in Hoofdstuk 10, Codering met KGpg (pagina 187). Onder Geavanceerd kunt u een standaard antwoordadres en een standaard Blind Carbon Copy (BCC)-adres invoeren, een woordenboek kiezen, de mappen voor concepten en


111

verzonden berichten selecteren en bepalen hoe berichten moeten worden verzonden. Onder Handtekening kunt u bepalen of en hoe al uw berichten moeten worden ondertekend met een extra tekstblok aan het eind. U kunt bijvoorbeeld ieder e-mailbericht ondertekenen met uw contactgegevens. U kunt deze optie activeren door handtekening activeren te selecteren en te bepalen of u de handtekening wilt verkrijgen via een bestand, een invoerveld of het resultaat van een opdracht. Met Afbeelding kunt u het pad opgeven naar een klein (48x48 pixels) monochroom pictogram, dat u in al uw e-mailberichten kunt opnemen als de software van de ontvanger deze functie ondersteunt. Als u alle identiteitsinstellingen hebt voltooid, klikt u op OK. De instellingen onder Accounts bepalen hoe e-mailberichten door Kontact worden ontvangen en verzonden. Er zijn twee tabbladen, een voor het verzenden en een voor het ontvangen van e-mail. Veel van deze instellingen zijn afhankelijk van het systeem en het netwerk waarop uw e-mailserver zich bevindt. Als u twijfelt over de instellingen of de te selecteren items, kunt u contact opnemen met uw internetprovider of systeembeheerder. Als u onder het tabblad Verzenden postbussen voor uitgaande berichten wilt maken, klikt u op Toevoegen. Bepaal of u gebruik wilt maken van het transporttype SMTP of sendmail. In de meeste gevallen is SMTP de juiste keuze. Als u voor SMTP kiest, verschijnt een venster waarin u de gegevens van de SMTP-server moet invoeren. Geef een naam op en voer het serveradres in (dit hebt u van uw internetprovider gekregen). Als de server u vraagt uzelf te verifiëren, activeert u Server requires authentication (Server vereist verificatie). Onder het tabblad Beveiliging vindt u de beveiligingsinstellingen. Geef hier de gewenste coderingsmethode op. Configureer de instellingen voor het ontvangen van e-mail onder het tabblad Ontvangen. Gebruik Toepassen om een nieuwe account aan te maken. Kies een methode voor het ontvangen van e-mail, bijvoorbeeld lokaal (opgeslagen in Mbox- of Maildir-formaat), POP3 of IMAP. Configureer de instellingen die passen bij uw server.

4.2.2 E-mail importeren van andere e-mailprogramma's Als u e-mail wilt importeren van andere toepassingen, selecteert u Bestand > Berichten importeren in de e-mailweergave van Kontact. Deze bevat momenteel importfilters voor onder meer Outlook Express, het mbox-formaat, e-mail-tekstformaat, Pegasus

112


Mail, Opera en Evolution. Het importprogramma kan ook afzonderlijk worden gestart met de opdracht kmailcvt. Selecteer de desbetreffende toepassing en klik op Doorgaan. Afhankelijk van het geselecteerde type moet een bestand of map worden opgegeven. Het proces wordt daarna voltooid door Kontact.

4.2.3 Berichten maken Als u nieuwe berichten te maken, selecteert u Message > Nieuw bericht of klikt u op het desbetreffende pictogram op de werkbalk. Als u berichten vanuit verschillende emailaccounts wilt verzenden, selecteert u een van de identiteiten als beschreven in de paragraaf "Identiteiten en accounts configureren" (pagina 111). Voer in Naar een emailadres of een deel van een naam of adres uit uw adresboek in. Als Kontact uw invoer kan koppelen aan een vermelding in het adresboek, wordt een keuzelijst geopend. Klik op de gewenste contactpersoon of voltooi de invoer als er geen match met het adresboek wordt gevonden. U kunt het e-mailadres ook rechtstreeks in het adresboek selecteren door op de knop ... naast het adresveld te klikken. Als u koppelingen met uw bericht wilt meesturen, klikt u op het paperclippictogram en selecteert u het bestand dat u wilt bijsluiten. U kunt ook een bestand van het bureaublad of een andere map naar het venster Nieuw bericht slepen of een optie in het menu Koppelen selecteren. Normaal gesproken wordt het formaat van het bestand correct herkend. Als het formaat niet wordt herkend, klikt u met de rechtermuisknop op het pictogram. Er verschijnt een menu. Selecteer Eigenschappen. Stel in de volgende dialoog het formaat en de bestandsnaam in en voeg een omschrijving toe. Bepaal verder of het gekoppelde bestand moet worden ondertekend of gecodeerd. Als u klaar bent met uw bericht, kunt u het meteen verzenden met Bericht > Verzenden of naar het Postvak UIT verplaatsen met Bericht > Send Later (Later verzenden). Als u een e-mailbericht verzendt, wordt het bericht na afloop gekopieerd naar Verzonden berichten. Berichten die naar het Postvak uit zijn verplaatst, kunnen worden bewerkt of verwijderd.


113

4.2.4 Gecodeerde e-mailberichten en handtekeningen Voordat u uw e-mailberichten kunt coderen, moet u eerst een sleutelpaar aanmaken als omschreven in Hoofdstuk 10, Codering met KGpg (pagina 187). Om de details van de coderingsprocedure te configureren, selecteert u Instellingen > KMail configureren > Identiteiten om de identiteit op te geven waaronder gecodeerde en ondertekende berichten moeten worden verzonden. Klik daarna op Wijzigen. Als u afsluit met OK, wordt de sleutel weergegeven in het bijbehorende veld. Sluit de configuratiedialoog met OK.

4.2.5 Mappen Berichtenmappen helpen u uw berichten netjes op orde te houden. Deze mappen bevinden zich standaard in de directory ~/.kde/share/apps/kmail/mail. Als u KMail voor het eerst start, worden diverse mappen gemaakt. In Postvak in worden nieuwe berichten die van een server zijn opgehaald, aanvankelijk geplaatst. In Postvak uit worden berichten die in de wachtrij voor verzenden staan, tijdelijk opgeslagen. In Verzonden worden kopieën van verzonden berichten opgeslagen. De Prullenbak bevat kopieën van alle e-mailberichten die zijn verwijderd met Del of Bewerken > Naar prullenbak verplaatsen. In Concepten kunt u onvoltooide berichten opslaan. Als u IMAP gebruikt, worden de IMAP-mappen onder de lokale mappen weergegeven. De mappen van alle servers voor inkomende e-mail worden opgenomen in de mappenlijst. Als u uw berichten in extra mappen wilt onderbrengen, kunt u nieuwe mappen maken door Mappen > Nieuwe map te selecteren. Er verschijnt een venster waarin de naam en formaat van de nieuwe map moet worden ingevoerd. Klik met de rechtermuisknop op de map. Er wordt een contextmenu weergegeven met diverse mapbewerkingen. Klik op Verlopen om de verloopdatum voor gelezen en ongelezen berichten vast te stellen en te bepalen wat er na de verloopdatum met deze berichten moet gebeuren en of verlopen berichten moeten worden verwijderd of verplaatst naar een map. Als u een map wilt gebruiken om berichten van een mailinglijst op te slaan, kunt u de vereiste opties instellen via Map > Mailing List Management (Mailinglijstbeheer). Om een of meer berichten van de ene map naar de andere te verplaatsen, sleept u de berichten uit het bovenste venster en plaatst u deze in de gewenste map in het linkervenster. Berichten kunnen ook worden verplaatst door deze te markeren en op M 114


te drukken of Bericht > Verplaatsen naar te selecteren. Er verschijnt een mappenlijst. Selecteer de map waarnaar u de berichten wilt verplaatsen.

4.2.6 Filters Filters zijn een handig hulpmiddel om inkomende e-mailberichten automatisch te verwerken. Ze maken gebruik van bepaalde kenmerken van de berichten (bijvoorbeeld afzender of grootte) om e-mailberichten naar specifieke mappen te verplaatsen, naar de afzender terug te sturen of een aantal andere acties uit te voeren.

Een filter instellen U kunt een volledig nieuw filter maken met Instellingen > Filters configureren. Als u een filter wilt maken op grond van een bestaand bericht, klikt u met de rechtermuisknop op het betreffende bericht en selecteert u Filter maken en de gewenste filtercriteria. Selecteer de matchmethode voor filtercriteria (één of alle). Selecteer vervolgens criteria die alleen op de gewenste berichten van toepassing zijn. Geef in Filterhandelingen op wat het filter moet doen met de berichten die aan de criteria voldoen. Met Geavanceerde opties kunt u bepalen wanneer het filter moet worden toegepast en of voor de betreffende berichten meer filters nodig zijn.

Filters toepassen Filters worden toegepast in de volgorde die is vermeld in de dialoog die kan worden geopend met Instellingen > Filters configureren. U kunt de volgorde wijzigen door een filter te selecteren en op de pijltjesknoppen klikken. Filters worden alleen toegepast op nieuwe inkomende berichten of verzonden berichten als vastgelegd in de geavanceerde opties van het filter. Om filters op bestaande berichten toe te passen, klikt u met de rechtermuisknop op de gewenste berichten en selecteert u Filter toepassen en het gewenste filter. Als uw filters niet het gewenste resultaat opleveren, kunt u ze bewaken via Extra > Filter Log Viewer (Filterlogbestand-viewer). Als het maken van logbestanden in deze dialoog is geactiveerd, wordt weergegeven hoeveel berichten door uw filters zijn verwerkt en wordt u geholpen het probleem op te sporen.


115

4.3 Contactpersonen De contactpersonencomponent maakt gebruik van KAddressBook. Configureer KAddressBook met Instellingen > KAddressBook configureren. Gebruik de zoekbalk om naar contactpersonen te zoeken. Met Filter kunt u ervoor kiezen alleen contactpersonen van een bepaalde categorie weer te geven. Klik met de rechtermuisknop op een contactpersoon. Er wordt een menu met diverse opties geopend, bijvoorbeeld voor het verzenden van contactgegevens per e-mail. Afbeelding 4.3 Het adresboek van Kontact

4.3.1 Contactpersonen toevoegen Als u een contactpersoon met naam en e-mailadres wilt toevoegen vanuit een emailbericht, klikt u met de rechtermuisknop op het adres in de e-mailcomponent en selecteert u Openen in adresboek. Om een nieuwe contactpersoon toe te voegen zonder daarvoor een e-mailbericht te gebruiken, selecteert u Bestand > Nieuwe contactpersoon in de adrescomponent. In beide gevallen wordt een dialoog geopend waarin u informatie over de contactpersoon kunt invoeren.

116


Voer op het tabblad Algemeen de basisgegevens van de contactpersoon in, zoals naam, e-mailadressen en telefoonnummers. Categorieën kunnen worden gebruikt om adressen te sorteren. Op het tabblad Details kunt u nadere gegevens invoeren, zoals verjaardag en naam partner. Als uw contactpersoon gebruikmaakt van een instant messenger, kunt u de bijbehorende identiteiten toevoegen in IM Addresses (IM-adressen). Als u dit doet en tegelijk met Kontact ook Kopete of een ander KDE-chatprogramma uitvoert, kunt u de statusgegevens van deze identiteiten bekijken in Kontact. In Crypto Settings (Coderingsinstellingen) kunt u de coderingsgegevens van de contactpersoon invoeren, zoals de openbare sleutel. In Misc (Divers) kan extra informatie worden ingevoerd, zoals een foto en de locatie van de vrij/bezet-gegevens van de gebruiker. Met Aangepaste velden kunt u uw eigen informatie aan de contactpersoon of het adresboek toevoegen. Contactpersonen kunnen ook in diverse formaten worden geïmporteerd. Gebruik Bestand > Importeren en selecteer het gewenste formaat. Selecteer vervolgens het te importeren bestand.

4.3.2 Een distributielijst maken Als u vaak e-mailberichten naar dezelfde groep mensen stuurt, kunt u met een distributielijst meerdere e-mailadressen als één contact-item opslaan, zodat u niet telkens als u die groep een e-mailbericht wilt sturen alle adressen hoeft in te voeren. Klik eerst op Instellingen > Show Extension Bar (Uitbreidingsbalk tonen) > Distribution List Editor (Distributielijst-editor). Klik in de nieuwe sectie op Nieuwe lijst. Voer een naam voor de lijst in en klik op OK. Voeg contactpersonen aan de lijst toe door deze van de adressenlijst naar het venster van de distributielijst te slepen. Gebruik deze lijst bij het maken van een e-mailbericht op dezelfde manier als een losse contactpersoon.

4.3.3 Adresboeken toevoegen BELANGRIJK: Groupware-adresboeken De beste manier om groupwarebronnen toe te voegen is met de Groupwarewizard, een apart hulpprogramma. Als u deze wizard wilt gebruiken, moet u Kontact afsluiten en groupwarewizard uitvoeren via een opdrachtregel of de groep Kantoor van het KDE-menu. Selecteer het servertype (bijvoorbeeld


117

SLOX, GroupWise of Exchange) in de lijst en voer het adres en de verificatiegegevens in. De wizard voegt vervolgens de beschikbare bronnen aan Kontact toe. In Kontact kunnen meerdere adresboeken worden geopend, bijvoorbeeld gedeelde adresboeken van Novell GroupWise of een LDAP-server. Selecteer Instellingen > Show Extension Bar (Uitbreidingsbalk tonen) > Adresboeken om de huidige adresboeken weer te geven. Klik op Toevoegen om een adresboek toe te voegen, selecteer het type adresboek en voer de vereiste informatie in. De keuzevakjes voor de boeken laten zien of het adresboek is geactiveerd. Deselecteer het keuzevakje van een adresboek dat u niet wilt weergeven maar ook niet wilt verwijderen. Met Verwijderen wordt het geselecteerde adresboek uit de lijst verwijderd.

4.4 Agenda In Kontact wordt KOrganizer gebruikt als agendacomponent. U kunt KOrganizer configureren met Instellingen > KOrganizer configureren. Met de agenda kunt u afspraken invoeren en vergaderingen plannen. U kunt u ook laten waarschuwen voor naderende gebeurtenissen. Verder kunt u agenda's importeren, exporteren en archiveren met de opties in het menu Bestand.

118


Afbeelding 4.4 De agenda van Kontact

4.4.1 Een gebeurtenis plannen Voeg een nieuwe gebeurtenis of vergadering toe met Actions (Acties) > New Event (Nieuwe gebeurtenis). Voer de gewenste gegevens in. Geef onder Herinnering de exacte tijd (minuten, uren of dagen van tevoren) wanneer de deelnemers aan de gebeurtenis moeten worden herinnerd. Geef voor regelmatig terugkerende gebeurtenissen het desbetreffende interval op. U kunt een gebeurtenis ook op een specifiek punt in de agenda plaatsen door op het betreffende veld in een van de agendaweergaven te dubbelklikken. Op deze manier wordt hetzelfde dialoogvenster geopend als via het menu. U kunt ook een tijdspanne in de agendaweergave selecteren en met de rechtermuisknop klikken. Geef de deelnemers van een gebeurtenis op door hun gegevens handmatig in de dialoog in te voeren of door gegevens uit het adresboek in te voegen. Selecteer Nieuw om de gegevens handmatig in te voeren. Klik op Select Addressee (Geadresseerde selecteren) en selecteer de betreffende vermeldingen in de dialoog om gegevens van adresboeken te importeren. Als u de gebeurtenis wilt plannen op grond van de beschikbaarheid van de deelnemers, gaat u naar Free/Busy (Vrij/bezet) en klikt u op Pick Date (Datum kiezen). Kontact: e-mail en agendaplanning

119

Gebruik het tabblad Recurrence (Herhaling) om een gebeurtenis te configureren die regelmatig plaatsvindt. Bijlagen kunnen handig zijn om andere informatie aan de gebeurtenis te koppelen, zoals een agenda voor een vergadering.

4.4.2 Agenda's toevoegen BELANGRIJK: Groupware-agenda's De beste manier om groupwarebronnen toe te voegen is met de groupwarewizard, een apart hulpprogramma. Als u deze wizard wilt gebruiken, moet u Kontact afsluiten en groupwarewizard uitvoeren via een opdrachtregel of de groep Kantoor van het KDE-menu. Selecteer het servertype (bijvoorbeeld SLOX, GroupWise of Exchange) in de lijst en voer het adres en de verificatiegegevens in. De wizard voegt vervolgens de beschikbare bronnen aan Kontact toe. De agendamodule kan aan meerdere agenda's tegelijk worden gekoppeld. Dit kan handig zijn als u bijvoorbeeld een privé-agenda wilt combineren met een zakelijke agenda. Als u een nieuwe agenda wilt toevoegen, klikt u op Toevoegen en selecteert u het type agenda. Vul de vereiste velden in. De keuzevakjes voor de agenda's laten zien of de betreffende agenda is geactiveerd. Deselecteer het keuzevakje van een agenda die u niet wilt weergeven maar ook niet wilt verwijderen. Met Verwijderen wordt de geselecteerde agenda de lijst verwijderd.

4.5 Gegevens synchroniseren met een handapparaat Kontact is zodanig gemaakt dat Kontact-gegevens kunnen worden gesynchroniseerd met handapparaten, zoals Palm. Informatie over de status van KPilot wordt weergegeven in het overzicht. Zie Hoofdstuk 6, Een PDA synchroniseren met KPilot (pagina 143) voor informatie over de configuratie en het gebruik van KPilot.

120


4.6 Kontact voor gebruikers van GroupWise Als u gewend bent aan GroupWise, hebt u waarschijnlijk geen problemen met het gebruik van Kontact. De twee programma's hebben vele concepten gemeen en voorzien in veel dezelfde diensten. In dit deel worden belangrijke terminologieverschillen besproken en vind u enkele tips om gebruikers van GroupWise optimaal gebruik te laten maken van Kontact.

4.6.1 Terminologieverschillen In de onderstaande tabel vindt u de belangrijkste terminologische verschillen tussen Kontact en GroupWise. Tabel 4.1

Terminologieverschillen tussen Kontact en GroupWise

GroupWise

Kontact

Afspraken

Gebeurtenissen

Tijden zoeken

Vrij/bezet

Opmerkingen

Agenda-items

Geplaatste, niet-geplaatste items

Een gebeurtenis zonder deelnemers is geplaatst. Een gebeurtenis met deelnemers is een Verzonden item.

Taken

Taken

4.6.2 Tips voor gebruikers van GroupWise In dit deel vindt u hints die gebruikers van GroupWise helpen bij het omgaan met verschillen tussen GroupWise en Kontact.


121

Contactpersoneninformatie U kunt de contactpersonen uit GroupWise Messenger en e-mail toevoegen aan de contactpersoneninformatie in Kontact. Daarna kunt u een e-mail maken of een sessie met expresberichten openen met die contactpersoon door met de rechtermuisknop op de naam te klikken in de weergave Contactpersonen.

Kleurcodering Het is handig om items uit GroupWise items of afkomstig van andere bronnen van een kleurcodering te voorzien. Met kleurcodering kunt u gemakkelijk e-mails, contactpersonen en andere informatie doorzoeken op items die afkomstig zijn van een bepaalde bron.

Deelnemers uitnodigen voor gebeurtenissen Anders dan in GroupWise, neemt Kontact u niet automatisch op als deelnemer in gebeurtenissen die u plant. Nodig uzelf uit.

4.7 Meer informatie Kontact beschikt over helpteksten over zichzelf en diverse andere componenten. U kunt deze openen met Help > Kontact-handboek. Ook de webpagina van het project, http://www.kontact.org, biedt veel informatie.

122


GroupWise Linux-client: e-mails verzenden en agenda's beheren

5

GroupWise® is een krachtig, betrouwbaar systeem voor berichten en samenwerken waarmee u altijd en overal toegang hebt tot uw universele e-mailpostbus. In dit gedeelte krijgt u een overzicht ter introductie van de GroupWise-client om u te helpen snel en eenvoudig aan de slag te kunnen met de GroupWise-client voor verschillende platforms.

5.1 Het GroupWise-hoofdvenster leren kennen Het belangrijkste werkgebied in GroupWise is het hoofdvenster. In het hoofdvenster van GroupWise kunt u uw berichten lezen, afspraken plannen, uw agenda bekijken, contacten beheren, de modus waarin GroupWise wordt uitgevoerd, wijzigen, mappen openen, documenten openen en nog veel meer.


123

Afbeelding 5.1 Hoofdvenster van GroupWise

U kunt meerdere hoofdvensters openen in GroupWise door op Venster te klikken en vervolgens op Nieuw hoofdvenster. Dit is handig wanneer u als gemachtigde voor een andere gebruiker optreedt. U kunt dan uw eigen hoofdvenster weergeven en een hoofdvenster voor de persoon waarvoor u als gemachtigde optreedt. U kunt ook een bepaalde map openen in het ene venster en uw agenda bekijken in een ander venster. U kunt zoveel hoofdvensters openen als het geheugen van de computer toestaat. In het volgende overzicht worden de basiselementen van het hoofdvenster beschreven.

5.1.1 Werkbalk Met de werkbalk kunt u regelmatig terugkerende taken in GroupWise snel uitvoeren, zoals het openen van het adresboek, het verzenden van berichten en het zoeken van een item. Zie de paragraaf "De werkbalk gebruiken" (pagina 136) voor meer informatie over de werkbalk.

124


5.1.2 Kop van mappen- en itemlijst In de koptekst van de mappen- en itemlijst vindt u een vervolgkeuzelijst waarin u kunt aangeven in welke modus GroupWise moet worden uitgevoerd (Online of Opslaan in cache), waarin u uw gearchiveerde postbus of een reservekopie daarvan kunt openen en waarin u een gemachtigde postbus kunt selecteren.

5.1.3 Mappenlijst Met de mappenlijst aan de linkerzijde van het hoofdvenster ordent u uw GroupWiseitems. U kunt nieuwe mappen maken waarin u uw items kunt opslaan. Naast elke map (behalve gedeelde mappen) ziet u het aantal ongelezen items tussen vierkante haakjes. Naast de map Verzonden items geeft het nummer tussen vierkante haakjes weer hoeveel items in afwachting van verzending zijn vanuit de modus Opslaan in cache. In de verschillende standaardmappen vindt u het volgende: • Gedeelte "Gebruikersmap" (pagina 126) • Gedeelte "De map Postbus" (pagina 126) • Gedeelte "Map Verzonden items" (pagina 126) • Gedeelte "De map Agenda" (pagina 127) • Gedeelte "De map Contactpersonen" (pagina 127) • Gedeelte "De map Checklist" (pagina 127) • Gedeelte "De map Documenten" (pagina 129) • Gedeelte "Prullenbak" (pagina 129) • Gedeelte "Gedeelde mappen" (pagina 130)


125

Gebruikersmap Uw gebruikersmap (hier wordt uw naam weergegeven) vertegenwoordigt uw GroupWise-database. Alle mappen in uw hoofdvenster zijn submappen van uw gebruikersmap.

De map Postbus In de Postbus worden alle items weergegeven die u hebt ontvangen, met uitzondering van geplande items (afspraken, taken en notities) die u hebt geaccepteerd of geweigerd. Geplande items die u hebt geaccepteerd, worden verplaatst naar de Agenda.

Map Verzonden items In de map Verzonden items worden alle verzonden items weergegeven uit de Postbus en Agenda. In oudere versies van GroupWise (voor versie 6.5) was de map Verzonden items een querymap. Deze map was enigszins anders dan de huidige map Verzonden items. Hieronder wordt de oude querymap Verzonden items vergeleken met de huidige gelijknamige map. Tabel 5.1

126

Vergelijking tussen querymap Verzonden items en map Verzonden items

Map Verzonden items (nieuw)

Querymap Verzonden items (oud)

Alle verzonden items bevinden zich in deze map, tenzij deze zijn verplaatst naar een andere map dan de postbus of de agenda. Als een verzonden item naar een andere map is verplaatst, wordt dat item niet meer weergegeven in de map Verzonden items.

Er staan geen items in deze map. De map is een map met zoekresultaten, wat betekent dat er een zoekactie wordt uitgevoerd wanneer u op de map klikt en dat de resultaten van de zoekopdracht (alle verzonden items) in deze map worden weergegeven. Als u een item uit deze map verwijdert, blijft het originele item in de oorspronkelijke map staan en wordt dit opnieuw weergegeven wanneer u deze map opnieuw opent.


Map Verzonden items (nieuw)

Querymap Verzonden items (oud)

U kunt verzonden items in deze map U kunt verzonden items in deze map opnieuw opnieuw verzenden, opnieuw plannen verzenden, opnieuw plannen en intrekken. en intrekken.

De map Agenda De map Agenda

bevat verschillende weergaveopties voor de agenda.

De map Contactpersonen De map Contactpersonen bevat standaard het adresboek Voorkeurslijst in het Adresboek. Elke wijziging die u doorvoert in de map Contactpersonen wordt ook doorgevoerd in het adresboek Voorkeurlijst. In deze map kunt u contactpersonen, faciliteiten, organisaties en groepen weergeven, maken en aanpassen. Gemachtigden kunnen de map met contactpersonen niet bekijken.

De map Checklist Gebruik de map Checklist om een takenlijst te maken. U kunt alle typen items (emailberichten, telefoonnotities, notities, taken of afspraken) naar deze map verplaatsen en deze indelen in de volgorde die u wilt. Elk item is voorzien van een selectievakje zodat u items kunt afvinken wanneer ze voltooid zijn. Hieronder volgt een vergelijking van de map Checklist en de querymap Taakoverzicht uit vorige versies van GroupWise. Tabel 5.2

Vergelijking tussen map Checklist en map Taakoverzicht

De map Checklist

Map Taakoverzicht

Deze map bevat de volgende items:

Er staan geen items in deze map. Dit is een map met zoekresultaten, wat betekent dat er een


127

De map Checklist • Items die u naar deze map hebt verplaatst • Items die u in deze map hebt geplaatst • Items die deel uitmaken van een checklist die u hebt gemaakt in een andere map

Map Taakoverzicht zoekactie wordt uitgevoerd wanneer u op de map klikt en dat de resultaten van de zoekopdracht (alle geplande taken) worden weergegeven in de map. Als u een item uit deze map verwijdert, blijft het originele item in de oorspronkelijke map staan en wordt dit weergegeven wanneer u deze map de volgende keer opent.

Elk type item kan in deze map staan.

Alleen taken worden weergegeven in deze map. Taken zijn geplande items die zijn voorzien van een vervaldatum.

Klik op het selectievakje naast het item in de itemlijst om een item als voltooid te markeren.

Als u een item wilt markeren als voltooid, opent u het items en klikt u op Voltooid.

Vervaldatums worden ingesteld door de persoon die de taak heeft verzonden. Als u een taak voor uzelf post, kunt u een vervaldatum instellen. Als u de prioriteit van een item wilt instellen, opent u het item en typt u de prioriteit in het veld Prioriteit. Checklist-items worden niet weergegeven in het taakoverzicht van de Agenda.

Taken worden weergegeven in het taakoverzicht van de Agenda en kunnen in de Agenda als Voltooid worden gemarkeerd. Taken waarvan de vervaldatum voorbij is worden rood weergegeven in de Agenda.

128


De map Documenten De documentverwijzungen worden ondergebracht in de map Documenten deze gemakkelijk kunt vinden.

zodat u

De map Documenten kan alleen documenten bevatten. Als een andere type item naar deze map wordt verplaatst door een GroupWise-client die ouder is dan versie 5.5, wordt het item verwijderd.

Map Dossierkast De Dossierkast bevat al uw persoonlijke mappen. U kunt mappen indelen en nesten door op Bewerken > Mappen te klikken. U kunt aanpassen hoe de mappen worden ingedeeld door met de rechtermuisknop te klikken op de map Dossierkast en op Eigenschappen en vervolgens te selecteren hoe u de mappen wilt indelen.

De map Junk Mail Alle e-mailitems van adressen en internetdomeinen die zijn aangemerkt als ongewenste e-mail worden in de map Junk Mail geplaatst. Deze map wordt niet in de mappenlijst gemaakt, tenzij een optie voor Ongewenste e-mail wordt ingeschakeld. Als opties voor Ongewenste e-mail zijn ingeschakeld, kunt u deze map niet verwijderen. U kunt wel de naam van de map wijzigen of de map naar een andere locatie in de mappenlijst verplaatsen. Als alle opties voor Ongewenste e-mail uitgeschakeld zijn, kunt u de map verwijderen. U kunt de map ook verwijderen als de functie Verwerking van ongewenste e-mail door de systeembeheerder uitgeschakeld is. Als u items uit de map Junk Mail wilt verwijderen, klikt u met de rechtermuisknop op de map, klikt u op Ongewenste e-mail verwijderen en klikt u vervolgens op Ja.

Prullenbak Alle verwijderde e-mail en telefoonberichten, afspraken, taken, documenten en notities worden opgeslagen in de map Prullenbak . Items in de Prullenbak kunnen worden weergegeven, geopend of teruggezet in de Postbus voordat de Prullenbak is geleegd. (Wanneer de prullenbak wordt geleegd, worden de items in de prullenbak definitief uit het systeem verwijderd.) GroupWise Linux-client: e-mails verzenden en agenda's beheren

129

U kunt de hele prullenbak legen of alleen geselecteerde items verwijderen. Items in de Prullenbak wordt automatisch verwijderd na het aantal dagen dat is opgegeven op het tabblad Archiveren en verwijderen in Omgeving. U kunt de Prullenbak ook handmatig legen. De systeembeheerder kan opgeven dat uw prullenbak regelmatig automatisch wordt geleegd.

Gedeelde mappen Een gedeelde map is identiek aan elke andere map in uw dossierkast, met dit verschil dat andere mensen ook toegang hebben tot de map. U kunt gedeelde mappen maken of bestaande persoonlijke mappen in uw dossierkast delen. U kunt zelf opgeven met wie u de map wilt delen en welke rechten iedere gebruiker krijgt. Vervolgens kunnen gebruikers berichten naar de gedeelde map verzenden, bestaande items naar de map slepen en discussie-overzichten maken. U kunt systeemmappen, zoals de mappen Dossierkast, Prullenbak en Werk in uitvoering, niet delen.

5.1.4 Itemlijst In de itemlijst aan de rechterzijde van het hoofdvenster worden uw berichten, telefoonnotities, afspraken, notities, taken en documentverwijzingen weergegeven. U kunt de itemlijst sorteren door op een kolomkop te klikken. Als u de sorteervolgorde wilt omkeren, klikt u nogmaals op de kolomkop. Zie de paragraaf "Pictogrammen die worden weergegeven naast items in uw Postbus en Agenda" (pagina 133) voor meer informatie over de pictogrammen die worden gebruikt voor de verschillende items.

5.1.5 QuickViewer De QuickViewer wordt onder de mappen- en itemlijst geopend. In de QuickViewer kunt u items snel doorkijken zonder dat u de items afzonderlijk hoeft te openen in een apart venster.

130


5.2 Verschillende GroupWise-modi gebruiken GroupWise biedt twee verschillende manieren om de GroupWise-client uit te voeren: de modus Online en Opslaan in cache. U kunt GroupWise uitvoeren in een van de beide modi, maar het is mogelijk dat de systeembeheerder heeft ingesteld dat u slechts één bepaalde modus kunt gebruiken. De meeste functies in GroupWise zijn beschikbaar in beide GroupWise-modi, maar er zijn enkele uitzonderingen. Ondertekenen van berichten van andere gebruikers is niet beschikbaar in de cachemodus.

5.2.1 Modus Online Wanneer u de modus Online gebruikt, bent u verbonden met uw postkantoor op het netwerk. In uw postbus staan de berichten en informatie die zijn opgeslagen in uw netwerkpostbus (ook wel online postbus genoemd). Bij de modus Online bent u continu verbonden met uw netwerkpostbus. In de modus Online verliest u tijdelijk de verbinding met uw postbus als uw Postkantoor-agent wordt afgesloten of de verbinding wordt verbroken. Gebruik deze modus als er niet veel netwerkverkeer plaatsvindt of als u verschillende werkstations gebruikt en u niet naar elk werkstation een lokale postbus wilt downloaden.

5.2.2 Modus Opslaan in cache Bij de modus Opslaan in cache wordt een kopie van uw netwerkpostbus, inclusief uw berichten en andere informatie, opgeslagen op een lokaal station. Hierdoor kunt u GroupWise gebruiken ongeacht of uw netwerk of uw Postkantoor-agent beschikbaar is. Omdat u niet continu met het netwerk bent verbonden, vermindert deze modus het netwerkverkeer en zorgt op die manier voor de beste prestaties. Er wordt automatisch een verbinding tot stand gebracht om nieuwe berichten op te halen en te verzenden. Alle updates worden op de achtergrond uitgevoerd, zodat uw werk niet wordt onderbroken.


131

Als u de modus Opslaan in cache wilt gebruiken, moet de client-installatie een standaard installatie zijn, en niet een installatie op een werkstation. Gebruik deze modus als uw lokale station over voldoende schijfruimte beschikt om uw postbus te kunnen opslaan. Verschillende gebruikers kunnen hun cachepostbussen instellen op een enkele gedeelde computer.

5.3 Uw Postbus Alle items, of deze zijn verzonden of ontvangen, wordt opgeslagen in de GroupWise Postbus. U kunt snel alleen de ontvangen items, verzonden items, geplaatste items of concept-items weergeven door op een instelling in de vervolgkeuzelijst Weergave te klikken. U kunt nader beperken welke items in uw Postbus worden weergegeven door filters te gebruiken. U kunt uw berichten indelen door deze naar mappen te verplaatsen in uw Dossierkast, en u kunt indien gewenste nieuwe mappen maken.

5.3.1 Vetgedrukte items in uw Postbus Alle ongeopende items in uw Postbus zijn vetgedrukt zodat u eenvoudig kunt zien welke items en documenten u nog niet hebt bekeken. Het pictogram dat naast een item wordt weergegeven, geeft ook aan of het item ongeopend is. Verzonden items worden ook vetgedrukt weergegeven om aan te geven dat deze nog niet zijn geüpload maar wel in de wachtrij staan, dat er nog geen statusinformatie beschikbaar is over het item dat wordt afgeleverd, of dat deze nog niet zijn overgedragen naar het internet.

132


5.3.2 Pictogrammen die worden weergegeven naast items in uw Postbus en Agenda De pictogrammen die naast items in uw postbus of agenda worden weergegeven, geven informatie over de items. In onderstaande tabel vindt u een beschrijving van elk pictogram. Tabel 5.3 Pictogram

Beschrijvingen pictogrammen Beschrijving Naast een item dat u hebt verzonden in de modus Opslaan in cache geeft het pictogram aan dat het item in de wachtrij is geplaatst, maar de wachtrij nog niet is geüpload. Wanneer het item is geüpload, duidt dit pictogram aan dat de statusinformatie of het item is bezorgd naar het doelpostkantoor of is overgebracht naar het Internet, niet is ontvangen. Naast de map Verzonden items, geeft het pictogram aan dat er ten minste één item in de wachtrij staat, maar nog niet is geüpload. Verschijnt naast een item dat u hebt verzonden. Als het item door ten minste één persoon is geopend, wordt dit pictogram weergegeven totdat alle ontvangers 1) de e-mail, het telefoonbericht of de notitie hebben geopend; 2) de afspraak hebben geaccepteerd; of 3) de taak hebben voltooid. Verschijnt naast een item dat u hebt verzonden. Het item kan niet worden bezorgd op de bestemming of het overbrengen naar het internet is mislukt. Verschijnt naast een item dat u hebt verzonden. Naast een afspraak of een taak duidt dit pictogram aan dat ten minste één persoon het item heeft geweigerd of verwijderd. Naast een e-mail, telefoonnotitie of notitie duidt dit pictogram aan dat ten minste één persoon het item heeft verwijderd zonder het te openen.


133

Pictogram

Beschrijving Het item bevat een of meer bijlagen. Het item bevat een of meer geluidsfragmenten, of het item is een voicemailbericht. Conceptitem. Verschijnt naast een item dat u hebt verzonden. Verschijnt naast een item dat u hebt beantwoord. Verschijnt naast een item dat u hebt doorgestuurd. Verschijnt naast een item dat u hebt gedelegeerd. Verschijnt naast een item dat u hebt beantwoord en doorgestuurd Verschijnt naast een item dat u hebt beantwoord en gedelegeerd. Verschijnt naast een item dat u hebt doorgestuurd en gedelegeerd. Verschijnt naast een item dat u hebt beantwoord, doorgestuurd en gedelegeerd Gepost item. Specifieke versie van een document. Officiële versie van een document. Ongeopend bericht met een lage, standaard of hoge prioriteit. Geopend bericht met een lage, standaard of hoge prioriteit.

134


Pictogram

Beschrijving Ongeopende afspraak met een lage, standaard of hoge prioriteit. Geopende afspraak met een lage, standaard of hoge prioriteit. Ongeopende taak met een lage, standaard of hoge prioriteit. Geopende taak met een lage, standaard of hoge prioriteit. Ongeopende notitie met een lage, standaard of hoge prioriteit. Geopende notitie met een lage, standaard of hoge prioriteit. Ongeopende telefoonnotitie met een lage, standaard of hoge prioriteit. Geopende telefoonnotitie met een lage, standaard of hoge prioriteit. Item waarbij de afzender om een antwoord heeft gevraagd. Dit kan een item zijn met een lage, standaard of hoge prioriteit. Wordt weergegeven bij Tijden zoeken Als deze aan de linkerkant van de gebruikersnaam of bron wordt weergegeven, kunt u op het geplande tijdstip klikken tegenover de gebruikersnaam of bron op het tabblad Afzonderlijke planningen om meer informatie weer te geven over de afspraak in het onderstaande vak. De gebruiker of eigenaar van de bron moet u echter leesrechten geven in de lijst Toegang voordat dit pictogram wordt weergegeven. Wordt weergegeven in de Agenda; geeft aan dat een signaal is ingesteld voor dit item. Wordt weergegeven in de Agenda; geeft aan dat dit item een groepsafspraak, notitie of taak is.


135

Pictogram

Beschrijving Wordt weergegeven in de Agenda; geeft aan dat dit item is gemarkeerd als privé. Wordt weergegeven in de Agenda; geeft aan dat u het item hebt afgewezen maar niet verwijderd.

5.4 De werkbalk gebruiken Met de werkbalk hebt u toegang tot een groot aantal functies en opties van GroupWise. De werkbalk boven aan een map of item is contextgevoelig; deze verandert om de opties te bieden die u het beste kunt gebruiken op die locatie.

5.5 Sneltoetsen gebruiken Er zijn een aantal sneltoetsen beschikbaar in GroupWise voor toegang tot bepaalde functies of om tijd te besparen wanneer u verschillende bewerkingen uitvoert. In de onderstaande tabel worden enkele van deze sneltoetsen weergegeven, hun functies en de context waarbinnen deze worden gebruikt. Tabel 5.4

136

Sneltoetsen

Toetsaanslag

Actie

Waar

F1

Opent de online Help.

Hoofdvenster, agenda, item, dialoogvenster

F2

Tekst zoeken.

In een item

F5

Weergave vernieuwen

Hoofdvenster, agenda

F7

De spellingcontrole openen

In een item

F8

Het geselecteerde item markeren

Itemlijst


Toetsaanslag

Actie

Waar

F9

Het dialoogvenster voor lettertypes openen

In een item

Ctrl+A

Alle items selecteren; alle tekst selecteren

Itemlijst; tekst.

Ctrl+B

Tekst vet maken

In tekst

Ctrl+C

Geselecteerde tekst kopiëren

In tekst

Ctrl+F

Dialoogvenster Zoeken openen


Ctrl+G

Gaat naar de datum van vandaag.

Agenda

Ctrl+I

Tekst cursief maken

In tekst

Ctrl+L

Voegt een bestand aan een bericht toe.

In een item

Ctrl+M

Nieuw e-mailbericht openen


Ctrl+O

Geselecteerd bericht openen

Itemlijst

Ctrl+P

Dialoogvenster Afdrukken openen

Hoofdvenster, item

Ctrl+Q

QuickViewer in- of uitschakelen

Hoofdvenster, agenda

Ctrl+R

Geselecteerd item markeren als ongelezen

Itemlijst

Ctrl+S

Concept opslaan in de map Werk in In een item uitvoering

Ctrl+U

Tekst onderstrepen

In tekst


137

Toetsaanslag

Actie

Waar

Ctrl+V

Geselecteerde tekst plakken

In tekst

Ctrl+X

Geselecteerde tekst knippen

In tekst

Ctrl+Z

Laatste actie ongedaan maken

In tekst

Ctrl+pijl-omhoog

Het vorige of volgende item openen In een item

of Ctrl+pijl-omlaag Ctrl+Shift+pijllinks

Selecteert één woord.

In tekst

Ctrl+Shift+A

Opent een nieuwe afspraak


Ctrl+Shift+T

Een nieuwe taak openen


Ctrl+Shift+R

Een nieuwe notitie openen


Ctrl+Shift+P

Een nieuw telefoonbericht openen


Alt+F4

GroupWise sluiten vanuit het hoofdvenster of de agenda


of Ctrl+Shift+pijlrechts

Item sluiten vanuit het item

138


Toetsaanslag

Actie

Waar

Dialoogvenster sluiten vanuit het dialoogvenster Alt + [letter]

De menubalk activeren (gebruik de onderstreepte letters in de menunamen)

Hoofdvenster, agenda, item

Alt+D

Item verzenden

In een nieuw item.

Alt+S

Item verzenden

In een nieuw item.

Alt+Enter

Eigenschappen weergeven van het geselecteerde item

Itemlijst

Alt+Del

Verwijdert een item.

In een item

Shift+pijl-links

Eén teken tegelijk selecteren

In tekst

of Shift+pijl-rechts Shift+End

Tekst selecteren tot aan het einde of In tekst begin van een regel

of Shift+Home Shift+[letter]

In de mappenlijst met Shift + de eerste letter van een submapnaam naar deze submap gaan

Mappenlijst

Tab

Door velden, knoppen en werkgebieden heen bewegen


Shift+Tab

In tegengestelde richting door velden, knoppen en werkgebieden heen bewegen



139

Toetsaanslag

Actie

Waar

Ctrl+Tab

Springt tekst in.

In tekst, dialoogvenster.

Opent het volgende tabblad in een dialoogvenster met tabbladen. Alt+pijl-omhoog

Inzoomen op het berichtengedeelte van een item.

In een item

Alt+pijl-omlaag

Uitzoomen op het berichtengedeelte In een item van een item.

5.6 Meer informatie In de volgende documenten vindt u meer informatie over GroupWise: • de paragraaf "Online Help" (pagina 140) • de paragraaf "Website met GroupWise 7-documentatie" (pagina 140) • de paragraaf "GroupWise Cool Solutions Webcommunity" (pagina 141)

5.6.1 Online Help Volledige gebruikersdocumentatie is beschikbaar in Help. Klik in het hoofdvenster op Help > Help-onderwerpen en gebruik het tabblad Inhoud, Index of Zoeken om de gewenste helponderwerpen te vinden.

5.6.2 Website met GroupWise 7-documentatie Ga voor de nieuwste versie van de GroupWise-gebruikershandleiding en voor uitgebreide GroupWise-administratiedocumentatie naar het gedeelte over GroupWise 7 op de

140


website met documentatie van Novell (http://www.novell.com/ documentation/gw7). Deze gebruikershandleiding is ook beschikbaar via de GroupWise-client door op Help > Gebruikershandleiding te klikken.

5.6.3 GroupWise Cool Solutions Webcommunity Bij GroupWise Cool Solutions vindt u tips, trucs, artikelen en antwoorden op veelgestelde vragen. Klik in het hoofdvenster op Help > Cool Solutions Web Community of ga naar http://www.novell.com/coolsolutions/gwmag.


141

Een PDA synchroniseren met KPilot

6

Handcomputers zijn wijdverbreid onder gebruikers die hun agenda, takenlijst en notities overal bij zich willen dragen. Vaak willen die gebruikers op hun bureaucomputer en het draagbare apparaat over dezelfde gegevens beschikken. En daar biedt KPilot uitkomst. Het is een hulpprogramma om gegevens op een handcomputer te synchroniseren met de gegevens uit de KDE-toepassingen KAddressBook, KOrganizer en KNotes, die allemaal onderdeel zijn van Kontact. Het belangrijkste doel van KPilot is het delen van gegevens tussen de toepassingen van een handcomputer en hun KDE-tegenhangers. KPilot wordt geleverd met een eigen ingebouwde memo-viewer, adressen-viewer en bestandsinstallatieprogramma, maar die kunnen niet buiten de KPilot-omgeving worden gebruikt. Voor alle functies zijn zelfstandige KDE-toepassingen beschikbaar, met uitzondering van het bestandsinstallatieprogramma. Voor de communicatie tussen de handcomputer en de verschillende programma's maakt KPilot gebruik van conduits. KPilot zelf is het programma dat de gegevensoverdracht controleert tussen de twee computers. Als u een bepaalde functie van de handcomputer op uw bureaucomputer wilt gebruiken, moet u de overeenkomstige conduit inschakelen en configureren. Het merendeel van deze conduits is ontworpen voor interactie met bepaalde KDE-programma's, dus in het algemeen kunnen die niet worden gebruikt voor andere bureautoepassingen. De Time Synchronization Conduit is bijzonder omdat daar geen voor de gebruiker zichtbaar programma bij is. Bij elke synchronisatie wordt deze conduit op de achtergrond geactiveerd. De conduit mag echter uitsluitend worden ingeschakeld als de computer gebruikmaakt van een netwerktijdserver om de eigen tijdafwijking te corrigeren.


143

Wanneer een synchronisatie wordt gestart, worden de conduits na elkaar geactiveerd om de gegevensoverdracht te activeren. Er zijn twee verschillende synchronisatiemethoden: een HotSync-bewerking synchroniseert de gegevens waarvoor een conduit is ingeschakeld, terwijl bij het maken van een reservekopieën van alle op de handcomputer opgeslagen gegevens een backup wordt gemaakt. Sommige conduits openen tijdens het synchroniseren een bestand. Dat betekent dat het corresponderende programma op dat moment niet actief mag zijn. Met name KOrganizer mag tijdens het synchroniseren niet actief zijn.

6.1 Conduits die door KPilot worden gebruikt De conduits die door KPilot worden gebruikt kunnen worden ingeschakeld en ingesteld na het selecteren van Instellingen > Conduits instellen. In de volgende lijst worden de belangrijkste conduits opgesomd: Addressbook Deze conduit verzorgt de gegevensuitwisseling met het adresboek van de handcomputer. De KDE-tegenhanger voor het beheer van deze contacten is KAddressBook. Start het programma in het hoofdmenu of met de opdracht kaddressbook. KNotes/Memos Met deze conduit kunt u notities die u met KNotes hebt gemaakt overzetten naar de memotoepassing van de handcomputer. Start de KDE-toepassing in het hoofdmenu of met de opdracht knotes. Kalender (KOrganizer) Deze conduit is verantwoordelijk voor het synchroniseren van de afspraken (gebeurtenissen) op de handcomputer. De bureautegenhanger is KOrganizer. Taken (KOrganizer) Deze conduit verzorgt het synchroniseren van taken. De bureautegenhanger is KOrganizer.

144


Tijdsynchronisatie Met het inschakelen van deze conduit wordt de klok van de handcomputer bij elke synchronisatie aangepast aan de klok van de bureaucomputer. Dit is alleen een goed idee als de klok van de bureaucomputer regelmatig wordt gecorrigeerd door een tijdserver. Afbeelding 6.1 Dialoogvenster met de beschikbare conduits

6.2 De verbinding met de handcomputer configureren Om te kunnen werken met KPilot moet u eerst een verbinding instellen met de handcomputer. De configuratie hangt af van het type cradle (houder) dat bij de handcomputer wordt gebuikt. Er zijn twee typen: USB-cradles of -kabels en seriële cradles of kabels.


145

6.2.1 De verbinding configureren vanuit KPilot De makkelijkste manier om de verbinding in te stellen is het gebruik van de configuratieassistent. Ga als volgt te werk: 1 Selecteer Instellingen > Configuratie-wizard om de assistent te starten. 2 Voer uw gebruikersnaam in en de naam van het apparaat waarmee de handcomputer is verbonden. 3 Kies een van de volgende opties: • Selecteer Handheld & gebruikersnaam automatisch detecteren als u wilt dat de assistent de handcomputer detecteert. Raadpleeg de paragraaf "Een /dev/pilot-koppeling maken" (pagina 146) als het automatisch detecteren mislukt. • Klik op Volgende om de verbinding handmatig te configureren. 4 Geef de toepassingen op die u voor het synchroniseren wilt gebruiken. U kunt kiezen uit de KDE-toepassingen (standaard), Evolution en geen. Nadat u een keuze hebt gemaakt, sluit u het venster met Voltooien.

6.2.2 Een /dev/pilot-koppeling maken De instellingen voor een verbinding met een seriële cradle verschillen van de instellingen voor een USB-cradle. Afhankelijk van het type cradle dat u gebruikt, kan het nodig zijn een symbolische link te maken met de naam /dev/pilot. USB Standaard wordt een USB-cradle automatisch gedetecteerd en is het niet nodig de eerder besproken symbolische link te maken. Serieel Bij een seriële cradle moet u weten op welke seriële poort de cradle is aangesloten. Een serieel apparaat heeft de naam /dev/ttyS?, te beginnen met /dev/ttyS0

146


voor de erste poort. Als u een cradle wilt instellen die is aangesloten op de eerste seriële poort, voert u de volgende opdracht in: ln -s /dev/ttyS0 /dev/pilot

6.3 De KAddressBook-conduit configureren Eerst zou het voldoende moeten zijn de KAddressBook-conduit in te schakelen zonder de standaardinstellingen te wijzigen. Nadat de gegevens de eerste keer zijn gesynchroniseerd, configureert u de bijzonderheden: hoe moet een conflict worden afgehandeld, hoe moeten backupdatabases worden opgeslagen en hoe moeten bepaalde op de handcomputer opgeslagen velden worden toegewezen aan de velden die KAddressBook verwacht.

6.4 Taken en gebeurtenissen beheren Vanaf het KDE-bureaublad kunt u taken en gebeurtenissen (afspraken) beheren met KOrganizer. Start de toepassing vanuit het hoofdmenu met de opdracht korganizer of als onderdeel van Kontact. Nadat u de kalender- en taken-conduit van KPilot hebt ingeschakeld, stelt u enkele configuratieopties in alvorens de conduit te gebruiken. Afbeelding 6.2 KPilot configureren


147

De bestanden van KOrganizer worden opgeslagen in de map ~/.kde/share/apps/ korganizer. Maar omdat de naam van de map .kde begint met een punt, wordt deze mogelijk niet weergegeven in het dialoogvenster voor bestandsselectie. Als dat het geval is, voert u het volledige pad handmatig in of schakelt u in het dialoogvenster voor bestandsselectie de weergave in van verborgen bestanden (puntbestanden). De standaard sneltoets daarvoor is F8. Nadat u de map ~/.kde/share/apps/korganizer hebt geopend, selecteert u een bestand dat door KOrganizer kan worden gebruikt als kalenderbestand. In dit voorbeeld is dat het bestand palm.ics. Voor een gebruiker met de naam tux is het volledige pad en de bestandsnaam /home/tux/.kde/share/apps/ korganizer/palm.ics, zoals is te zien in Figuur 6.3,"Dialoogvenster met het pad naar een KOrganizer-kalenderbestand" (pagina 148). Afbeelding 6.3 Dialoogvenster met het pad naar een KOrganizer-kalenderbestand

KOrganizer mag niet worden uitgevoerd wanneer gegevens worden uitgewisseld met de handcomputer. Is dit toch het geval, dan kan KPilot de synchronisatiebewerking niet uitvoeren.

148


6.5 Werken met KPilot De gegevens van KDE-toepassingen synchroniseren met de gegevens van de handcomputer is eenvoudig. Start KPilot en klik op de HotSync-knop op de cradle of de kabel om het synchroniseren te starten. Afbeelding 6.4 Het hoofdvenster van KPilot

6.5.1 Reservekopieën maken van de gegevens van de handcomputer Als u reservekopieën wilt maken van alle gegevens (een volledige backup), selecteert u Bestand > Reservekopieën. De reservekopieën worden gemaakt tijdens de volgende synchronisatiebewerking. Nadat de reservekopieën zijn gemaakt, schakelt u weer om door in het menu Bestand > HotSync te selecteren. Als u niet omschakelt, wordt bij een volgende synchronisatie het tijdrovende reservekopieën maken van alle gegevens opnieuw uitgevoerd.


149

Nadat van alle bestanden van de handcomputer een reservekopie in gemaakt, bevinden alle kopieën van de programma's en databases van de handcomputer zich in ~/.kde/ share/apps/kpilot/DBBackup/GEBRUIKERSNAAM, waarbij GEBRUIKERSNAAM de naam is van de op de handcomputer geregistreerde gebruiker. U kunt de twee ingebouwde viewers van KPilot gebruiken om snel adressen of memo's op te zoeken, maar ze zijn niet geschikt om die gegevens daadwerkelijk te beheren. De eerder genoemde KDE-toepassingen zijn veel beter geschikt voor deze taak.

6.5.2 Programma's installeren op de handcomputer De module Bestandsinstallatieprogramma is een handig hulpmiddel voor het installeren van programma's op de handcomputer. Gewoonlijk hebben deze programma's de extensie .prc. De programma's kunnen onmiddellijk worden gestart nadat u die op de handcomputer hebt geïnstalleerd. Lees de licentie en de instructies bij die programma's voordat u de programma's installeert.

150


Expresberichten versturen met Kopete

7

Kopete is een online berichtenprogramma waarmee meerdere partners via internet met elkaar kunnen chatten. Kopete ondersteunt momenteel alle protocollen voor tekstberichten, zoals AOL* Instant Messenger (AIM), GroupWise® Messenger, ICQ, IRC, Jabber*, Lotus* Sametime, MSN, SMS en Yahoo!*.

7.1 Kopete configureren U configureert Kopete door uw persoonlijke gebruikersgegevens op te geven Klik op Settings (Instellingen) > Configure (Configureren). Geef bij Accounts uw gebruikersgegevens op. U moet zich registreren bij een provider van expresberichten voordat u de service kunt gebruiken. Klik op New (Nieuw) om de configuratie-assistent te openen ter ondersteuning bij het invullen van uw gebruikersprofiel. Bij de volgende stap wordt er een overzicht van de beschikbare berichtenservices weergegeven. Selecteer de service waarbij u zich hebt geregistreerd en klik op Continue (Doorgaan). Geef vervolgens de gebruikersgegevens op die u van de berichtenservice hebt ontvangen bij het registreren. Doorgaans gaat het hier om een bijnaam of emailadres en wachtwoord. Voltooi de configuratie van de account door op Finish (Voltooien) te klikken.


151

Afbeelding 7.1 Configuratievenster in Kopete

Het volgende item in het configuratievenster is Appearance (Weergave). Dit item is van invloed op het uiterlijk van Kopete. Emoticons bevat verschillende soorten lachebekjes of smileys. Gebruik Chat window (Chatvenster) en Colors & Fonts (Kleuren en lettertypen) om de weergave van het chatvenster voor de communicatie met andere deelnemers aan te passen. Kies uit de klassieke thema's van de betreffende providers of maak een aangepast thema door de gewenste kleuren of het gewenste lettertype te kiezen.

7.2 Contactpersonen toevoegen Voeg contactpersonen toe om met ze te chatten. Als u al een account op een andere computer hebt gemaakt, worden deze gegevens automatisch geïmporteerd en toegevoegd aan uw lijst met contactpersonen. Als u handmatig een contactpersoon wilt toevoegen, klikt u op File (Bestand) > Add Contact (Contactpersoon toevoegen). Er wordt een nieuwe assistent weergegeven om u hierbij te helpen. U moet echter online zijn en via Kopete verbinding maken met de geselecteerde berichtenservice om een contactpersoon aan uw lijst toe te voegen.

152


7.3 Groepen toevoegen U kunt een groep toevoegen door op File (Bestand) > Create New Group(Nieuwe groep maken) te klikken. Geef een naam op voor de groep en bevestig deze door te klikken op OK. Er wordt een nieuwe map in de lijst met contactpersonen weergegeven. Deze map kan worden gebruikt om de gewenste contactpersonen in op te slaan. Sleep de contactpersonen naar de gewenste map. Door contactpersonen te groeperen, maakt u het geheel doorgaans overzichtelijker. Afbeelding 7.2 Het hoofdvenster van Kopete

Lege groepen kunnen worden uitgeschakeld door op Settings (Instellingen) > Hide Empty Groups (Lege groepen verbergen) te klikken.


153

7.4 Kopete gebruiken Als u met andere deelnemers wilt chatten, moet u verbinding met internet maken. Wanneer dit is gedaan, moet u de status instellen door op File (Bestand) > Set Status (Status instellen) > Online te klikken. Hiermee maakt u een verbinding tussen Kopete en de geselecteerde berichtenservice. Nadat u zich hebt aangemeld, kunnen anderen u zien. Het hoofdvenster van de toepassing bevat onder andere een lijst met contactpersonen. U moet contactpersonen in deze lijst hebben staan om met anderen te kunnen chatten (zie de paragraaf "Contactpersonen toevoegen" (pagina 152) voor meer informatie). Wanneer u met de rechtermuisknop op een online contactpersoon klikt, wordt er een menu met verschillende opties weergegeven. Verstuur een bericht naar de betreffende persoon om een chatsessie te starten. Tijdens een chat kunt u andere deelnemers uitnodigen voor een realtime discussie. De verbinding met alle deelnemers wordt beëindigd wanneer de initiator van de chat de sessie sluit. Afbeelding 7.3 Chatvenster

154


Als u eerdere chatsessies wilt weergeven, selecteert u een contactpersoon en klikt u op Edit (Bewerken) > View History (Geschiedenis weergeven) Hiermee opent u een dialoogvenster waarin u chatsessies met de betreffende persoon kunt zoeken en weergeven. U kunt andere opties weergeven door met de rechtermuisknop op een gebruikersnaam te klikken. Er verschijnt een pop-upmenu. Een belangrijke optie is de optie Start Chat (Chat starten). Hiermee start u een chatsessie. Met de opties Rename Contact (Contactpersoon hernoemen) en Remove Contact (Contactpersoon verwijderen) kunt u de naam van een contactpersoon wijzigen of de contactpersoon verwijderen. Het popupmenu bevat tevens een submenu-item met de gebruikersnaam om de gebruiker te blokkeren of meer informatie over de gebruiker op te vragen.


155

8

Voice over IP gebruiken Linphone is een kleine webtelefonietoepassing voor het Linux-bureaublad. Met dit programma kunt u een-op-een-gesprekken voeren via internet. Er is geen speciale hardware nodig; een standaardwerkstation met een correct geconfigureerde geluidskaart, microfoon en luidsprekers of hoofdtelefoon is genoeg om met Linphone te werken.

8.1 Linphone configureren Voordat u Linphone kunt gebruiken, moeten enkele beslissingen worden genomen en enkele configuratietaken worden verricht. Bepaal en configureer eerst de uitvoeringsmodus van Linphone en bepaal het type verbinding dat u wilt gebruiken. Daarna begint u met de configuratie van Linphone (Go (Uitvoeren) > Preferences (Voorkeuren)) en maakt u de noodzakelijke aanpassingen.

8.1.1 De uitvoeringsmodus van Linphone bepalen Linphone kan in twee verschillende modi worden uitgevoerd, afhankelijk van het type bureaublad dat u uitvoert en van de configuratie. Normale toepassing Als de software van Linphone is geïnstalleerd, kan deze worden gestart via de toepassingsmenu's van GNOME en KDE of via de opdrachtregel. Als Linphone niet wordt uitgevoerd, kunnen er geen inkomende gesprekken worden ontvangen.

Voice over IP gebruiken

157

GNOME-vensterapplet Linphone kan worden toegevoegd aan het GNOME-venster Klik met de rechtermuisknop op een leeg gedeelte van het venster, selecteer Add to Panel (Aan venster toevoegen) en selecteer Linphone. Linphone is nu blijvend aan het venster toegevoegd aan wordt bij aanmelding automatisch gestart. Zolang u geen inkomende gesprekken ontvangt, draait het programma op de achtergrond. Zodra u een inkomend gesprek krijgt, wordt het hoofdvenster geopend en kunt u het gesprek ontvangen. Als u het hoofdvenster wilt openen om zelf iemand te bellen, klikt u op het pictogram van de applet.

8.1.2 Het type verbinding bepalen U kunt in Linphone op diverse manieren telefoongesprekken voeren. Hoe u een gesprek tot stand brengt en hoe de andere partij bereikt, wordt bepaald door de manier u op het netwerk of internet bent aangesloten. Linphone maakt gebruik van het SIP (Session Initiation Protocol) om verbinding te maken met een externe host. In SIP worden de partijen geïdentificeerd door een SIPURL: sip:username@hostname

gebruikersnaam is uw gebruikersnaam op uw Linux-computer en hostnaam is de naam van de computer die u gebruikt. Als u een SIP-provider hebt, ziet de URL er ongeveer als volgt uit: sip:username@sipserver

gebruikersnaam is de gebruikersnaam die is gekozen bij registratie op een SIPserver. sipserver is het adres van de SIP-server of uw SIP-provider. Zie de paragraaf "De SIP-opties configureren" (pagina 161) en de registratiedocumentatie van de provider voor meer informatie over de registratieprocedure. Ga naar de webpagina's die worden genoemd in de paragraaf "Meer informatie" (pagina 168)voor een lijst met providers die u hierbij van dienst kunnen zijn. Welke URL moeten worden gebruikt, wordt bepaald door het gekozen type verbinding. Als u besluit de andere partij rechtstreeks te bellen zonder tussenkomst van de SIPprovider, voert u een URL van het eerste type in. Als u besluit de andere partij via een SIP-server te bellen, voert u een URL van het tweede type in.

158


Bellen binnen hetzelfde netwerk Als u een vriend of collega binnen hetzelfde netwerk wilt bellen, hoeft u alleen de juiste gebruikersnaam en hostnaam in te voeren om een geldige SIP-URL te maken. Hetzelfde geldt als die persoon u wil bellen. Als er tussen u en de andere partij geen firewall staat, hoeft er niets meer geconfigureerd te worden.

Bellen via verschillende netwerken of internet (instellingen met statisch IP-adres) Als u op met een statisch IP-adres op internet bent aangesloten, heeft degene die u wil bellen alleen uw gebruikersnaam en hostnaam of het IP-adres van uw werkstation nodig om een geldige SIP-URL te maken, als beschreven in Gedeelte "Bellen binnen hetzelfde netwerk" (pagina 159). Als u of degene die u wilt bellen zich achter een firewall bevindt die inkomend en uitgaand verkeer filtert, opent u de SIP-poort (5060) en de RTP-poort (7078) op de computer met de firewall om Linphone-verkeer door de firewall mogelijk te maken.

Bellen via verschillende netwerken of internet (instellingen met dynamisch IP-adres) Als u geen statisch IP-adres hebt (als u volgens de dynamische methode elke keer dat u verbinding met internet maakt een nieuw IP-adres krijgt), is het voor eventuele bellers onmogelijk om een geldige SIP-URL op basis van uw gebruikersnaam en een IP-adres te maken. In dat geval kunt u gebruikmaken van de diensten van een SIP-provider of een DynDNS-instelling gebruiken om ervoor te zorgen dat externe bellers op de juiste hostcomputer worden aangesloten. Zie http://en.wikipedia.org/wiki/ Dynamic_DNS voor meer informatie over DynDNS.

Bellen over netwerkgrenzen en firewalls heen Computers achter een firewall maken hun IP-adres niet op internet bekend. Ze kunnen daardoor niet rechtstreeks worden bereikt door iemand die een gebruikers van zo'n computer probeert te bellen. Met Linphone kan over netwerkgrenzen en firewalls heen worden gebeld door gebruik te maken van een SIP-proxy of door de gesprekken om te leiden naar een SIP-provider. Zie de paragraaf "De SIP-opties configureren" (pagina 161)


159

voor een gedetailleerde beschrijving van de noodzakelijke aanpassingen om van een externe SIP-provider gebruik te kunnen maken.

8.1.3 De netwerkparameters configureren De meeste instellingen op het tabblad Network (Netwerk) hoeven niet te worden aangepast. Doorgaans kunt u uw eerste gesprek voeren zonder deze instellingen te wijzigen. NAT Traversal-opties Activeer deze optie alleen als u zich in een particulier netwerk achter een firewall bevindt en als u geen SIP-provider gebruikt om uw oproepen te routeren. Schakel het keuzevakje in en voer het IP-adres van de firewallcomputer in met puntnotatie, bijvoorbeeld 192.168.34.166. RTP-eigenschappen Linphone maakt gebruik van het Real-time Transport Protocol (RTP) om de audiogegevens van uw oproepen te versturen. De poort voor RTP is ingesteld op 7078 en mag niet worden gewijzigd, tenzij u een andere toepassing hebt die van deze poort gebruikmaakt. De jittercompensatieparameter wordt gebruikt om te bepalen hoeveel audiopakketten door Linphone in de buffer worden geplaatst voordat ze worden afgespeeld. Door deze parameter te verhogen, wordt de kwaliteit van de overdracht verbeterd. Hoe meer pakketten in de buffer, hoe groter de kans dat "laatkomer" worden afgespeeld. Anderzijds wordt met het verhogen van het aantal pakketten in de buffer ook de latentie verhoogd; dit betekent dat u de stem van uw gesprekspartner met enige vertraging hoort. Weeg deze twee factoren zorgvuldig af als u de parameter wijzigt. Overig Als u een combinatie van VoIP en vaste telefonie gebruikt, wilt u mogelijk de DTMF (Dual Tone Multiplexed Frequency)-technologie toepassen om bepaalde acties tot stand te brengen; zo kunt u bijvoorbeeld uw voicemail op afstand beluisteren door simpelweg op een paar toetsen te drukken. Linphone ondersteunt twee protocollen voor DTMF-overdracht: SIP INFO en RTP rfc2833. Als u in Linphone de functionaliteit van DTMF wilt gebruiken, zoek dan een SIP-provider die een van deze protocollen ondersteunt. Ziede paragraaf "Meer informatie" (pagina 168) voor een uitgebreide lijst met VoIP-providers.

160


8.1.4 Het geluidsapparaat configureren Nadat uw geluidskaart door Linux is gedetecteerd, wordt deze door Linphone automatisch gebruikt als standaardgeluidsapparaat. Laat de waarde van Use sound device (Geluidsapparaat gebruiken) ongewijzigd. Gebruik Recording source (Opnamebron) om te bepalen welke opnamebron moet worden gebruikt. In de meeste gevallen is dit een microfoon (micro). Als u een aangepast belgeluid wilt selecteren, klikt u op Browser (Bladeren) om er een te kiezen en op Listen (Beluisteren) om uw keuze te testen. Klik op Apply (Toepassen) om de wijzigingen te accepteren.

8.1.5 De SIP-opties configureren De SIP-dialoog bevat alle configuratie-instellingen voor SIP. SIP-poort Bepaal op welke poort de SIP-gebruikersagent moet worden uitgevoerd. De standaardpoort voor SIP is 5060. Laat de standaardinstelling ongewijzigd tenzij u weet dat een andere toepassing of een ander protocol deze poort nodig heeft. Identiteit Iedereen die u direct wil bellen zonder een SIP-proxy of SIP-provider te gebruiken, moet uw geldige SIP-adres kennen. Linphone maakt een geldig SIP-adres voor u aan. Externe diensten Deze lijst bevat een of meer SIP-providers waar u een gebruikersaccount hebt aangemaakt. Servergegevens kunnen op elk gewenst moment worden toegevoegd, gewijzigd of verwijderd. Zie Een SIP-proxy toevoegen en registreren bij een externe SIP-server (pagina 162) voor meer informatie over de registratieprocedure. Verificatiegegevens Om u te registreren bij een externe SIP-server, moet u bepaalde verificatiegegevens invoeren, zoals een wachtwoord en een gebruikersnaam. Deze gegevens worden vervolgens door Linphone opgeslagen. Als u deze gegevens om veiligheidsredenen wilt verwijderen, klikt u op Clear all stored authentification data (Alle opgeslagen verificatiegegevens wissen). De lijst Remote services (Externe diensten) kan diverse adressen van externe SIP-proxy's of SIP-providers bevatten. Voice over IP gebruiken

161

Procedure 8.1 Een SIP-proxy toevoegen en registreren bij een externe SIP-server 1 Kies een geschikte SIP-provider en maak bij die provider een gebruikersaccount aan. 2 Start Linphone. 3 Ga naar Go (Uitvoeren) > Preferences (Voorkeuren) > SIP. 4 Klik op Add proxy/registrar (Proxy toevoegen/registreren). Er wordt een registratieformulier geopend. 5 Geef waarden op voor Registration Period (Registratieperiode), SIP Identity (SIP-identiteit), SIP Proxy (SIP-proxy) en Route. Als u achter een firewall werkt, selecteert u altijd Send registration (Registratie verzenden) en voert u een waarde in voor Registration Period (Registratieperiode). Hierdoor worden de oorspronkelijke registratiegegevens na een bepaalde tijd opnieuw verzonden, zodat de voor Linphone vereiste poorten van de firewall open blijven. Anders zouden deze poorten automatisch worden gesloten als de firewall geen pakketten van dit type meer zou ontvangen. Een andere reden dat de registratiegegevens opnieuw moeten worden verzonden, is dat de SIP-server aldus op de hoogte wordt gehouden van de huidige status van de verbinding en de locatie van de beller. Voor bij SIP identity (SIP-identiteit) de SIP-URL in die voor lokale gesprekken moet worden gebruikt. Om deze server ook als SIP-proxy te gebruiken, voert u dezelfde gegevens in bij SIP Proxy (SIP-proxy). Voeg tot slot zo nodig een route in en sluit de dialoog af met OK.

8.1.6 De audiocodecs configureren Linphone ondersteunt diverse codecs voor de overdracht van geluidsgegevens. Stel uw type verbinding in en selecteer de gewenste codecs in het lijstvenster. Codecs die ongeschikt zijn voor uw huidige type verbinding worden rood weergegeven en kunnen niet worden geselecteerd.

162


8.2 Linphone testen Controleer de configuratie van Linphone met sipomatic, een testprogrammaatje dat oproepen vanuit Linphone kan beantwoorden. Procedure 8.2 Een Linphone-configuratie testen 1 Open een terminal. 2 Voer sipomatic in op de opdrachtregel. 3 Start Linphone. 4 Voer sip:[email protected]:5064 in bij SIP address (SIP-adres) en klik op Call of Answer (Oproepen of beantwoorden). 5 Als Linphone correct is geconfigureerd, hoort u een telefoon overgaan en is even later een kort bericht te horen. Als deze procedure met goed gevolg wordt doorlopen, weet u zeker dat uw audioinstellingen en de netwerkconfiguratie werken. Als de test mislukt, moet u controleren of uw geluidsapparaat correct is geconfigureerd en of het volume op een redelijke waarde is ingesteld. Als u nog altijd niets hoort controleert u de netwerkconfiguratie, inclusief de poortnummers voor SIP en RTP. Als een andere toepassing of een ander protocol de door Linphone voorgestelde standaardpoorten, gebruikt, kunt u deze poorten wijzigen en de test herhalen.

8.3 Een telefoongesprek voeren Zodra Linphone correct is geconfigureerd, kunt u bellen zoals u gewend bent. Afhankelijk van het type oproep (zie de paragraaf "Het type verbinding bepalen" (pagina 158)), bestaan er verschillende oproepprocedures die slechts weinig van elkaar afwijken. 1 Start Linphone met het menu of de opdrachtregel. 2 Voer bij SIP address (SIP-adres) het SIP-adres van de andere partij in. Dit adres moet eruitzien als sip:gebruikersnaam@domeinnaam of


163

gebruikersnaam@hostnaam voor rechtstreekse lokale oproepen of als gebruikersnaam@sipserver of gebruiker@sipserver voor oproepen via een SIP-proxy of een SIP-provider. 3 Als u een SIP-proxy of SIP-provider gebruikt, selecteert u de betreffende proxy of provider in Proxy to use (Te gebruiken proxy) en voert u de gevraagde verificatiegegevens in. 4 Klik op Call or Answer (Oproepen of beantwoorden) en wacht totdat de andere partij de telefoon opneemt. 5 Als u klaar bent of de oproep wilt beëindigen, klikt u op Release or Refuse (Verbreken of weigeren) en sluit u Linphone af. Als u tijdens een oproep de geluidsparameters wilt wijzigen, klikt u op Show more (Meer opties tonen). Er verschijnen vier tabbladen met extra opties. Het eerste tabblad bevat de opties Sound (Geluid) en Playback level (Afspeelniveau) en Recording level (Opnameniveau). Gebruik de schuiven om deze volumes naar wens aan te passen. Op het tabblad Presence (Aanwezigheid) kunt u uw online status instellen. Deze informatie kan worden doorgestuurd naar iedereen die contact met u wil opnemen. Als u blijvend afwezig bent en de andere partij hiervan op de hoogte wilt brengen, selecteert u Away (Afwezig). Als u met iets anders bezig bent maar graag wilt dat de andere partij u terugbelt, selecteert u Busy, I'll be back in ... min (Bezig, ik ben over ... min. terug) en geeft u aan hoelang u niet bereikbaar bent. Zodra u weer bereikbaar bent, stelt u de status weer in op de standaardwaarde (Reachable (Bereikbaar)). Of een andere partij uw online status kan controleren, wordt bepaald door het Subscribe Policy (Inschrijvingsbeleid) dat in het adresboek is ingesteld zoals beschreven in de paragraaf "Het adresboek gebruiken" (pagina 165). Als partijen in uw adresboek worden vermeld en hun online status publiceren, kunt u deze raadplegen op het tabblad My online friends (Mijn online vrienden). Op het tabblad DTMF kunt u DTMF-codes invoeren voor het beluisteren van voicemail. Om uw voicemail te beluisteren, voert u het betreffende SIP-adres in en gebruikt u het toetsenblok op het tabblad DTMF om de voicemailcode in te voeren. Klik tot slot op Call or Answer (Oproepen of beantwoorden) alsof u een normaal telefoongesprek voert.

164


8.4 Een oproep beantwoorden Afhankelijk van de geselecteerde uitvoeringsmodus voor Linphone, kunt u een inkomende oproep op verschillende manieren herkennen. Normale toepassing Inkomende oproepen kunnen alleen worden ontvangen en beantwoord als Linphone al wordt uitgevoerd. U hoort dan het belgeluid via uw headset of luidsprekers. Als Linphone niet wordt uitgevoerd, kan de oproep niet worden ontvangen. GNOME-vensterapplet Normaal gesproken wordt de Linphone-vensterapplet uitgevoerd zonder dat u er iets van merkt. Dit verandert zodra er een oproep binnenkomt. Het hoofdvenster van Linphone wordt geopend en u hoort een belgeluid via uw headset of luidsprekers. Als u merkt dat er een inkomende oproep is, klikt u op Call or Answer (Oproepen of beantwoorden) om de telefoon op te nemen en een gesprek te voeren. Als u de oproep niet wilt beantwoorden, klikt u op Release or Refuse (Verbreken of weigeren).

8.5 Het adresboek gebruiken Met Linphone kunt u uw SIP-contactpersonen beheren. Start het adresboek met Go (Uitvoeren) > Address book (Adresboek). Een leeg lijstvenster verschijnt. Klik op Add (Toevoegen) om een contactpersoon toe te voegen Een contactpersoon is alleen geldig als het volgende wordt ingevoerd: Naam Voer de naam van uw contactpersoon in. Dit kan de volledige naam zijn, maar ook een schuilnaam. Kies een naam die u gemakkelijk voor deze persoon kunt onthouden. Als u de online status van deze persoon wilt bekijken, wordt deze naam weergegeven op het tabblad My online friends (Mijn online vrienden) van het hoofdvenster. SIP-adres Voer een geldig SIP-adres voor de contactpersoon in.


165

Te gebruiken proxy Voer zo nodig de proxy in die voor deze verbinding moet worden gebruikt. In de meeste gevallen is dat het SIP-adres van de SIP-server die door u wordt gebruikt. Inschrijvingsbeleid Uw inschrijvingsbeleid bepaalt of uw aan- of afwezigheid door anderen kan worden gevolgd. Om een contactpersoon uit het adresboek te bellen, selecteert u de contactpersoon met de muis, klikt u op Select (Selecteren) zodat het adres op het adresveld van het hoofdvenster verschijnt en start u de oproep met Call or Answer (Oproepen of beantwoorden) zoals u gewend bent.

8.6 Problemen oplossen Ik probeer iemand te bellen, maar de verbinding wordt niet tot stand gebracht. Een oproep kan om diverse redenen mislukken: Uw internetverbinding is verbroken. Linphone maakt gebruik van internet voor de overdracht van uw gesprekken. Dit betekent dat uw computer correct moet zijn aangesloten op en geconfigureerd voor internet. Dit kan eenvoudig worden getest door met uw browser te proberen een webpagina te openen. Als de internetverbinding goed werkt, kan het zijn dat de andere partij niet bereikbaar is. De persoon die u wilt bellen is niet bereikbaar. Als de andere partij uw oproep weigert, wordt de verbinding niet tot stand gebracht. Als Linphone niet wordt uitgevoerd op de computer van de andere partij, wordt de verbinding niet tot stand gebracht. Als de internetverbinding van de andere partij is verbroken, kan de verbinding niet tot stand worden gebracht. Ik lijk verbinding te krijgen, maar ik hoor niets. Controleer eerst of uw geluidssysteem goed is geconfigureerd. Hiertoe kunt u een andere toepassing starten die eveneens van het geluidsysteem gebruikmaakt, zoals een mediaspeler. Controleer of Linphone over de juiste machtigingen beschikt om het geluidssysteem te gebruiken. Sluit alle andere programma's die van het geluidssysteem gebruikmaken om bronconflicten te voorkomen.

166


Als al deze controles niets negatiefs oplevert maar u nog altijd niets hoort, verhoog dan het opname- en afspeelniveau op het tabblad Sound (Geluid). De stemmen hebben aan beide kanten van de lijn een vreemde, bijtende klank. Probeer de jitterbuffer aan te passen met RTP properties (RTP-eigenschappen) in Preferences (Voorkeuren) > Network (Netwerk) om de vertraging van de stempakketten te compenseren. Houd er wel rekening mee dat de vertraging hierdoor toeneemt. DTMF werkt niet. U hebt geprobeerd uw voicemail af te luisteren met het DTMF-blok, maar de verbinding is niet tot stand gebracht. Er zijn drie verschillende protocollen voor de overdracht van DTMF-gegevens, waarvan slechts twee door Linphone worden ondersteund (SIP INFO en RTP rfc2833). Neem contact op met de provider om te controleren of een van deze twee protocollen door de provider wordt ondersteund. Het standaardprotocol dat door Linphone wordt gebruikt, is rfc2833. Als dat protocol niet werkt, kunt u het SIP INFO-protocol instellen via Preferences (Voorkeuren) > Network (Netwerk) > Other (Overig). Als beide protocollen niet werken, kan de DTMF-overdracht niet met Linphone worden uitgevoerd.

8.7 Woordenlijst Hier volgt een korte uitleg bij de belangrijkste technische begrippen en protocollen in dit document. VoIP VoIP staat voor Voice over Internet Protocol. Met deze technologie kunnen gewone telefoongesprekken via internet worden overgedragen langs pakketgekoppelde routes. De geluidsdata worden in discrete pakketten verzonden, net als alle andere data die met IP via internet worden overgedragen. SIP SIP staat voor Session Initiation Protocol. Dit protocol wordt gebruikt om mediasessies via netwerken tot stand te brengen. In Linphone is SIP de toverformule waardoor de bel op de computer aan de andere kant van de lijn overgaat, de oproep wordt gestart en ook wordt afgesloten zodra een van de gesprekspartners besluit op te hangen. De daadwerkelijke overdracht van de geluidsdata wordt uitgevoerd door RTP.


167

RTP RTP staat voor Real-time Transport Protocol. Met dit protocol worden mediastreams via netwerken overgedragen. Het werkt met UDP. De data worden overgedragen in discrete pakketten die zijn genummerd en een tijdstempel dragen, zodat ze in de juiste volgorde kunnen worden geplaatst en kan vastgesteld waar pakketten ontbreken. DTMF Een DTMF-encoder, zoals een gewone telefoon, maakt gebruik van toonparen die de toetsen vertegenwoordigen. Iedere toets is gekoppeld aan een unieke combinatie van een hoge en een lage toon. Een decoder zet deze toets-toon-combinaties weer om in cijfers. Linphone ondersteunt DTMF-signalen om externe acties in gang te kunnen zetten, zoals het beluisteren van voicemail. codec Codecs zijn algoritmes die speciaal zijn ontwikkeld voor de compressie van audioen videodata. jitter Jitter is de variatie van latentie (vertraging) op een verbinding. Voor audioapparatuur en verbindingsgeoriënteerde systemen als ISDN of PSTN is een ononderbroken datastroom nodig. Om dit te ondervangen, wordt door VoIP-terminals en -gateways een jitterbuffer gebruikt waarin de pakketten worden verzameld voordat ze naar de audioapparatuur of verbindingsgeöriënteerde lijnen (zoals ISDN) worden doorgestuurd. Door de jitterbuffer te vergroten, wordt de kans op ontbrekende data verkleind maar neemt ook de latentie van de verbinding toe.

8.8 Meer informatie Zie de VoIP Wiki op http://voip-info.org/tiki-index.php voor algemene informatie over VoIP. Ga naar http://voip-info.org/wiki-VOIP+Service +Providers+Residential voor een uitgebreide lijst met providers van VoIPdiensten in uw eigen land.

168


9

Netwerkbronnen openen Vanaf het bureaublad kunt u bestanden en directory's of bepaalde services op externe hosts openen of uw eigen bestanden en directory's beschikbaar stellen aan andere gebruikers op het netwerk. SUSE Linux Enterprise® biedt diverse methoden om gedeelde netwerkbronnen te openen en te maken: Bladeren op het netwerk Met uw bestandsbeheerder Konqueror kunt u binnen het netwerk zoeken naar gedeelde bronnen en services. Zie de paragraaf "Netwerkshares openen" (pagina 171) voor meer informatie. Mappen delen in een gemengde omgeving Gebruik Konqueror om uw bestanden en mappen zodanig te configureren dat ze worden gedeeld met andere leden van het netwerk. Maak uw gegevens leesen schrijfbaar voor gebruikers vanaf ieder Windows- of Linux-werkstation. Zie de paragraaf "Mappen delen in een gemengde omgeving" (pagina 172) voor meer informatie. Windows-bestanden beheren SUSE Linux Enterprise kan zodanig worden geconfigureerd dat het kan worden geïntegreerd in een bestaand Windows-netwerk. Uw Linux-systeem functioneert dan als een Windows-client. Alle accountgegevens worden overgenomen van Active Directory-domeincontrollers, net als bij Windows-clients. Zie de paragraaf "Windows-bestanden beheren" (pagina 175) voor meer informatie.

Netwerkbronnen openen

169

Een Windows-netwerkprinter configureren en openen U kunt een Windows-netwerkprinter configureren via het KDE-besturingscentrum. Zie de paragraaf "Een Windows-netwerkprinter configureren en openen" (pagina 179) voor meer informatie over deze procedure. Sneltoetsen naar netwerkmappen configureren Door sneltoetsen naar externe netwerkmappen te maken (FTP, WebDAV, Windows Network Drives en SSH), kan de interactie met deze mappen aanzienlijk worden vereenvoudigd. Zie de paragraaf "Sneltoetsen naar netwerkmappen configureren" (pagina 181) voor meer informatie over deze procedure. Een kleine webserver configureren Als u op zoek bent naar een eenvoudige methode om informatie met anderen te delen, kunt u een kleine webserver instellen. Zie de paragraaf "Een kleine webserver configureren en gebruiken" (pagina 183) voor meer informatie.

9.1 Algemene opmerkingen over het delen van bestanden en het bladeren op een netwerk Of en in hoeverre u het delen van bestanden netwerkbrowsen op uw computer en in uw netwerk kunt gebruiken, is sterk afhankelijk van de structuur van uw netwerk en de configuratie van uw computer. Neem, voordat u uw computer of netwerk instelt, contact op met de systeembeheerder om te controleren of deze functie door de netwerkstructuur wordt ondersteund en of het beveiligingsbeleid van uw onderneming dit toestaat. Bladeren op een netwerk (SMB-browsen naar shares onder Windows of SLP-browsen naar externe services) is sterk afhankelijk van het vermogen van de computer om broadcast-berichten naar alle clients op het netwerk te sturen. Aan de hand van deze berichten en de antwoorden van de clients kan de computer shares of services opsporen. Broadcasts zijn alleen effectief als de computer deel uitmaakt van hetzelfde subnet als alle computers waarnaar deze een query verstuurt. Neem contact op met de systeembeheerder om te controleren of u op het juiste subnet bent verbonden als het netwerkbrowsen op uw computer niet werkt of de aangetroffen shares en services niet overeenstemmen met uw verwachtingen.

170


Netwerkbrowsen is alleen mogelijk als op uw computer diverse netwerkpoorten open worden gehouden voor het verzenden en ontvangen van berichten met gegevens over het netwerk en de beschikbaarheid van shares en services. De standaardversie van SUSE Linux Enterprise is voorzien van een stringente beveiliging en een actieve firewall die de computer beschermt tegen de gevaren van internet. Als u de configuratie van de firewall wilt wijzigen, moet u de systeembeheerder vragen om bepaalde poortreeksen naar het netwerk open te zetten of moet u de firewall volledig uitschakelen in overeenstemming met het veiligheidsbeleid van uw onderneming. Als u op een netwerk probeert te bladeren vanaf een computer met een scherp ingestelde firewall, wordt u gewaarschuwd dat de netwerkquery vanwege uw beveiligingsrestricties niet kan worden uitgevoerd.

9.2 Netwerkshares openen Werkstations op een netwerk kunnen zodanig worden ingesteld dat mappen kunnen worden gedeeld. Bestanden en mappen worden doorgaans zodanig gemarkeerd dat ze door externe gebruikers kunnen worden geopend. Dit heten netwerkshares. Als uw systeem is geconfigureerd met toegang tot netwerkshares, kunt uw de bestandsbeheerder gebruiken om deze shares te openen en door deze shares te bladeren alsof ze op uw lokale computer stonden. Of u alleen-lezen-toegang of ook schrijftoegang tot de gedeelde mappen hebt, is afhankelijk van de machtigingen die door de eigenaar van de shares aan u zijn toegewezen. Om netwerkshares te openen, klikt u op het pictogram Network Browsing (Bladeren op het netwerk) op het bureaublad of opent u Konqueror en voert u remote:/ in op de locatiebalk. Er wordt een virtuele map geopend waarin de typen netwerkshares worden weergegeven die door u kunnen worden geopend. Klik op een type netwerkbron en klik op de netwerkshare die u wilt openen. Mogelijk wordt u door de bron gevraagd uzelf te verifiëren door een gebruikersnaam en wachtwoord in te voeren.


171

Afbeelding 9.1 Netwerkbrowsen

9.3 Mappen delen in een gemengde omgeving In een bedrijfsomgeving is het delen en uitwisselen van documenten een absolute noodzaak. In Konqueror kunt u bestanden delen met behulp van Samba, waarmee u uw bestanden en mappen beschikbaar kunt maken voor zowel Linux- als Windowsgebruikers. Ga als volgt te werk om het delen van bestanden met Samba te configureren: 1 Open Konqueror. 2 Klik met de rechtermuisknop in de achtergrond van het venster en selecteer Eigenschappen in het contextmenu. 3 Klik in de dialoog Eigenschappen op het tabblad Delen. Als het delen van bestanden nog niet op algemene schaal is geactiveerd, wordt dat op dit tabblad gemeld. Om het delen van bestanden te activeren of de bestanden wilt selecteren die u wilt delen, klikt u op Bestandsindeling instellen en voert u het wachtwoord van root in.

172


4 Om het delen van bestanden te activeren of te deactiveren, selecteert of deselecteert u Bestandsindeling op lokaal netwerk inschakelen. Afbeelding 9.2 Bestandsindeling inschakelen

5 Selecteer de gewenste optie: Eenvoudig delen of Geavanceerd delen. 6 Als u het aantal gebruikers dat mappen mag delen wilt beperken tot bepaalde groepen, klikt u op Toegestane gebruikers, selecteert u Enkel gebruikers van een bepaalde groep mogen mappen delen, klikt u op Groep kiezen en selecteert u de gewenste groep in het venster dat vervolgens wordt geopend. 7 Voeg de map die u wilt delen toe aan de lijst met gedeelde items onder in de dialoog door te klikken op Toevoegen en het precieze pad van de map op te geven.


173

Afbeelding 9.3 Gedetailleerde opties voor shares

8 Vink Met Samba delen aan om Samba te activeren. Indien nodig kunt u de Sambaopties verfijnen: Naam Geef een andere naam op dan de standaardnaam. Openbaar/schrijfbaar Bepaald welk type toegang u wilt bieden tot uw share. U kunt gebruikers volledige leesen schrijftoegang geven of uw shares alleen leesbaar maken. Meer Samba-opties Dit zijn basisinstellingen zoals naam, een eventuele toelichting en algemene toegangsrechten, alsmede gebruikers- en beveiligingsinstellingen en een optie om bepaalde bestanden en submappen in de gedeelde map te verbergen. 9 Pas de instellingen toe en verlaat de dialoog met OK. Het mappictogram verschijnt nu in Konqueror met een plug.

174


Afbeelding 9.4 Gedeelde map

Als u de share wilt intrekken, gaat u weer naar de dialoog voor het delen van bestanden en verwijdert u de map met gedeelde items. Het mappictogram verschijnt zonder plug. Andere leden van uw netwerk kunnen uw share bereiken door smb:/ op de locatiebalk van Konqueror in te voeren en op het betreffende werkgroeppictogram en de hostnaam te klikken. BELANGRIJK: Domeinbrowsen met Samba Domeinbrowsen met Samba werkt alleen als de firewall van uw systeem daarop is ingesteld. Schakel de firewall volledig uit of wijs de browse-interface toe aan de interne firewallzone. Neem contact op met de systeembeheerder voor de procedure. Meer hierover in de paragraaf "Configuring a Linux Client for Active Directory" (Hoofdstuk 12, Active Directory Support, ↑Deployment Guide).

9.4 Windows-bestanden beheren Uw SUSE Linux Enterprise-computer is een Active Directory-client (als omschreven in Hoofdstuk 12, Active Directory Support (↑Deployment Guide)), waarmee u gegevens op Windows-servers kunt zoeken, bekijken en manipuleren. De volgende voorbeelden zijn alleen nog de belangrijkste: Netwerkbronnen openen

175

Windows-bestanden browsen met Konqueror Gebruik de browseoptie smb:/ van Konqueror om naar uw Windows-gegevens te browsen. Windows-gegevens bekijken met Konqueror Gebruik Konqueror om de inhoud van uw Windows-gebruikersmap weer te geven zoals u gewend bent voor het weergeven van Linux-directory's. Maak nieuwe bestanden en mappen op de Windows-server. Windows-gegevens manipuleren met KDE-toepassingen Met KDE-toepassingen als de teksteditor Kate kunt u bestanden op een Windowsserver openen, manipuleren en opslaan. Eenmalige aanmelding KDE-toepassingen, inclusief Konqueror, ondersteuning eenmalige aanmeldig. Dit betekent dat u andere Windows-bronnnen, zoals webserver, proxyservers of groupwareservers als MS Exchange kunt openen zonder uzelf opnieuw te hoeven verifiëren. Tijdens de aanmeldingsprocedure geeft u uw gebruikersnaam en wachtwoord op. De verificatie voor andere Windows-bronnen geschiedt daarna op de achtergrond. Ga als volgt te werk om uw Windows-gegevens met Konqueror te openen: 1 Druk op Alt + F2 en voer smb:// in. Er wordt een Konqueror-venster geopend met alle Samba-werkgroepen en domeinen op het netwerk. 2 Klik op het pictogram van de werkgroep of het domein van uw AD-server.

176


Afbeelding 9.5 Gegevens zoeken op de AD-server

3 Klik op de map Gebruikers en selecteer het pictogram van uw persoonlijke gebruikersmap. De inhoud van uw map Mijn documenten wordt weergegeven. Als u met Konqueror mappen in uw Windows-gebruikersmap wilt maken, gaat u op dezelfde manier te werk als voor het maken van een Linux-map. 1 Klik met de rechtermuisknop op de achtergrond van de mapweergave van Konqueror om het menu te openen. 2 Selecteer Nieuw > Map. 3 Voer de naam van de nieuwe map in als daarom wordt gevraagd. Als u een bestand op de AD-server wilt maken, gaat u te werk als omschreven in het volgende voorbeeld voor de teksteditor Kate. 1 Druk op Alt + F2 en voer kate in. 2 Voer uw tekst in.


177

Afbeelding 9.6 Een tekstbestand bewerken met Kate

3 Selecteer Opslaan als als u de nieuwe tekst wilt opslaan. 4 Klik op het pictogram Netwerkmappen links in het venster en selecteer SMB Shares. Afbeelding 9.7 Een bestand opslaan in een externe Windows-map

5 Ga naar uw Windows-map. 6 Voer de bestandsnaam in en klik op Opslaan. Het bestand wordt opgeslagen op de Windows-server. Maak gebruik van de eenmalige aanmelding in Konqueror zoals in het volgende voorbeeld (webtoegang tot uw MS Exchange-postbus):

178


1 Controleer of u onder de huidige Windows-gebruikersidentiteit een geldig MS Exchange-account hebt. 2 Vraag het adres van de Exchange-server op bij de systeembeheerder. 3 Druk op Alt + F2 en voer konqueror http://address_exchange_server in. U wordt bij uw Exchange-account aangemeld zonder uzelf opnieuw te hoeven verifiëren. Afbeelding 9.8 MS Exchange openen via Konqueror.

4 Lees en schrijf uw e-mails en meld u af zoals u gewend bent.

9.5 Een Windows-netwerkprinter configureren en openen Omdat u deel uitmaakt van een bedrijfsnetwerk en via een Windows Active Directoryserver wordt geverifieerd, hebt u toegang tot bedrijfsbronnen zoals printers. Met KDE kunt u de procedure configureren waarmee documenten vanaf uw Linux-client worden afgedrukt op een Windows-netwerkprinter. Ga als volgt te werk om een Windows-netwerkprinter te configureren om te worden gebruikt vanaf een Linux-werkstation:


179

1 Start het KDE-besturingscentrum vanuit het hoofdmenu. 2 Selecteer Randapparatuur > Printers. Afbeelding 9.9 Een printer toevoegen

3 Selecteer Toevoegen > Speciale (pseudo-)printer toevoegen. Afbeelding 9.10 Printerdetails toevoegen

180


4 Voer de naam van de printer, een korte omschrijving en de locatie van de printer in. 5 Voer een opdrachtregel in die lijkt op het volgende voorbeeld in Command Settings (Opdrachtinstellingen): smbclient //domain/printer -k -d 0 -c 'put %in' > /dev/null 2>&1

Vervang domein en printer met de exacte waarden die overeenstemmen met uw installatie. 6 Vink Enable output file (Uitvoerbestand activeren) en selecteer application/postscript (toepassing/postscript) om alle afdruktaken over te brengen naar een postscriptbestand. 7 Verlaat de printerconfiguratie met OK. 8 Verlaat het KDE-besturingscentrum met Bestand > Afsluiten. De printer is klaar voor gebruik. Als u afdrukken wilt maken met een Windows-netwerkprinter die is geconfigureerd zoals hierboven is omschreven, hoeft u deze slechts te selecteren in een lijst met beschikbare printers in KPrinter.

9.6 Sneltoetsen naar netwerkmappen configureren Met KNetAttach kunt u ook nieuwe netwerkmappen aan deze weergave toevoegen door in een Konqueror remote:/-weergave te klikken op Add a Network Folder (Een netwerkmap toevoegen). Er wordt een wizard geopend waarin u het type netwerkmappen kunt selecteren dat u toegankelijk wilt maken en de details kunt invoeren, zoals een naam voor de netwerkmap, het adres van de server (IP-adres of domeinnaam), de aanmeldingsnaam, de poort en het pad naar de map die u toegankelijk wilt maken.


181

Afbeelding 9.11 Een netwerkmap toevoegen

Na afloop kunt u de netwerkshare in Konqueror openen door op de zojuist gemaakte koppeling te klikken in plaats van een lange URL voor deze share op de locatiebalk in te voeren. Afbeelding 9.12 Nieuwe netwerkmap

Als u op deze manier een netwerkmap toevoegt, kunt u deze map ook eenvoudig openen als u een bestand opent of opslaat vanuit een KDE-toepassing. Als u op de linkerbalk van een dialoog Bestand openen of Bestand opslaan klikt op Netwerkmappen , verschijnt de door u toegevoegde netwerkmap.

182


Afbeelding 9.13 Een bestand openen vanuit een netwerkshare

TIP: Bureaubladkoppelingen naar netwerkshares maken Als u snel toegang wilt tot netwerkshares die u veelvuldig gebruikt, kunt u ook koppelingen naar deze bronnen op het bureaublad maken. Selecteer daartoe u de gewenste bron in Konqueror en sleep deze naar het bureaublad terwijl u de linkermuisknop ingedrukt houdt. Selecteer Koppeling hier. Er verschijnt een nieuw pictogram op uw bureaublad. Als u op dat pictogram klikt, wordt Konqueror geopend en verschijnt de inhoud van deze directory.

9.7 Een kleine webserver configureren en gebruiken Het hulpprogramma kpf is een eenvoudige manier om bestanden te delen met behulp van HTTP (Hyper Text Transfer Protocol), het protocol dat ook door websites wordt gebruikt om gegevens naar uw webbrowser te sturen. kpf is uitsluitend bedoeld als publiekelijk toegankelijke bestandsserver. Dit betekent dat de toegang tot gedeelde bestanden niet wordt beperkt. Wat u verkiest te delen, is beschikbaar voor iedereen.


183

BELANGRIJK: Opmerkingen m.b.t. beveiliging Voordat u een bestandsserver installeert met kdf, moet u contact opnemen met de systeembeheerder om te controleren of het beveiligingsbeleid van uw onderneming dat toelaat. Installeer nooit een bestandsserver in een bedrijfsof privé-omgeving als u er niet absoluut zeker van bent dat uw netwerk wordt beschermd door een firewall. Anders loopt u het gevaar dat per ongeluk gevoelige informatie naar het web wordt gelekt. Bovendien vormt iedere webserver een potentieel doelwit van hackers. Een webserver veilig installeren is een zeer lastige opgave en kpf is niet bedoeld als een dergelijke webserver. kpf is bedoeld om te worden gebruikt voor het delen van bestanden met vrienden, niet als een volwassen webserver als Apache. kpf is vooral bedacht om bestanden tijdens het chatten op IRC (Internet Relay Chat, of chatruimten) op een eenvoudige manier te kunnen delen met anderen. kpf is wordt doorgaans zodanig ingesteld dat bestanden vanuit een public_html-map in uw home directory worden opgeslagen. Als u bijvoorbeeld een bestand toegankelijk wilt maken voor bepaalde mensen met wie u op internet aan het chatten bent, kunt u kpf gebruiken om het bestand naar uw public_html-map te kopiëren en bij uw chatpartners aan te kondigen dat uw bestand beschikbaar is op http://www .mijncomputer.net:8001/hetbestand (in plaats van hen allemaal een email te sturen met het bestand als bijlage). 1 Klik met de rechtermuisknop op het onderste venster in KDE, klik op Applet aan venster toevoegen en selecteer Publiekelijk toegankelijke bestandsserver. Een nieuw pictogram in de vorm van een kleine wereldbol verschijnt op het onderste venster. 2 Klik met de rechtermuisknop en klik op Nieuwe server. 3 Geef de directory op met de bestanden die u wilt delen en klik op Volgende.

184


Afbeelding 9.14 De hoofddirectory van de bestandsserver selecteren

Alle bestanden in de map en de submappen daarvan, inclusief verborgen bestanden (bestanden die beginnen met een punt) en symbolische koppelingen worden openbaar gemaakt. Pas dus op dat u geen gevoelige informatie deelt, zoals wachtwoorden, cryptografische sleutels, uw adresboek of interne documenten van uw organisatie. Controleer of alle symbolische koppelingen niet naar zaken buiten de gepubliceerde map verwijzen, omdat anderen daardoor toegang zouden krijgen tot delen van uw systeem die niet zijn bestemd voor vreemde ogen. 4 Voltooi de rest van de wizard Nieuwe server om de in Stap 3 (pagina 184) opgegeven map te delen. Het directorypictogram verschijnt nu in Konqueror met rechtsonder een pictogram in de vorm van een wereldbol. Andere partijen die verbinding met deze server willen maken, hoeven alleen een URL als http://hostname:8001 in hun browser in te voeren. Er wordt een overzicht van de gepubliceerde inhoud weergegeven.


185

Afbeelding 9.15 Gepubliceerde inhoud

Op de hostcomputer kunt u het netwerkverkeer op uw bestandsserver controleren door met de rechtermuisknop op het wereldbolpictogram te klikken en Monitor (Controleren) te selecteren. Er wordt een korte reeks statistieken weergegeven die er ongeveer als volgt uitziet. Afbeelding 9.16 Statistieken bestandsserver

186


10

Codering met KGpg

KGpg is een belangrijk onderdeel van de coderingsinfrastructuur van uw systeem. Met dit programma kunt u alle sleutels maken en beheren die u nodig hebt. Met de editorfunctie kunt u snel bestanden maken en coderen, met de applet in het venster kunt u bestanden middels sleepbewerkingen coderen en decoderen. Andere programma's, zoals uw e-mailprogramma (Kontact of Evolution), maken gebruik van de sleutelgegevens om ondertekende of gecodeerde inhoud te verwerken. In dit hoofdstuk komen de basisfuncties aan bod die u tijdens uw dagelijkse werkzaamheden met gecodeerde bestanden nodig hebt.

10.1 Een nieuw sleutelpaar maken Om gecodeerde berichten met andere gebruikers te kunnen uitwisselen, maakt u eerst uw eigen sleutelpaar. De ene helft, de openbare sleutel, wordt naar uw communicatiepartners verstuurd. Die kunnen de sleutel gebruiken om hun bestanden of e-mailberichten te coderen.. De andere helft, de persoonlijke sleutel, wordt gebruikt om de gecodeerde inhoud te decoderen. BELANGRIJK: Persoonlijke versus openbare sleutel De openbare sleutel is bedoeld voor het publiek en moet worden verspreid onder al uw communicatiepartners. Alleen u mag echter toegang hebben tot de persoonlijke sleutel. Geef andere gebruikers geen toegang tot deze gegevens. Start KGpg vanuit het hoofdmenu of druk op Alt + F2 en voer kgpg in. Als u het programma voor het eerst start, verschijnt een assistent die u door de configuratie leidt. Codering met KGpg

187

Volg de instructies totdat u wordt gevraagd een sleutel te maken. Voer een naam, een e-mailadres en eventueel een toelichting in. Als u niet akkoord gaat met de standaardinstellingen, kunt u ook de vervaldatum van de sleutel, de grootte van de sleutel en het te gebruiken coderingsalgoritme instellen. Zie Figuur 10.1,"KGpg: een sleutel maken" (pagina 188). Als u KGpg later opnieuw start, verschijnt in het systeemvak alleen een klein pictogram met een hangslot. Klik op dat pictogram om het hoofdvenster van KGpg op het bureaublad weer te geven. Afbeelding 10.1 KGpg: een sleutel maken

Bevestig uw instellingen met OK. In de volgende dialoog wordt u gevraagd twee maal een wachtwoord in te voeren. De relatieve kracht van het gekozen wachtwoord wordt gemeten en weergegeven door de Wachtwoordsterktemeter. Vervolgens wordt een sleutelpaar gemaakt en een overzicht weergegeven. Het is raadzaam om meteen ook een intrekkingscertificaat op te slaan of af te drukken. U hebt dit certificaat nodig als 188


u het wachtwoord voor uw persoonlijke sleutel kwijt bent en dus moet intrekken. Sluit af met OK. Het hoofdvenster van KGpg wordt weergegeven. Zie Figuur 10.2,"De sleutelbeheerder" (pagina 189). Afbeelding 10.2 De sleutelbeheerder

10.2 De openbare sleutel exporteren Als u het sleutelpaar hebt aangemaakt, moet u de openbare sleutel aan andere gebruikers ter beschikking stellen. Dit stelt hen in staat de berichten of bestanden die ze u toesturen, te coderen of ondertekenen. Om de openbare sleutel aan anderen ter beschikking te stellen, selecteert u Sleutels > Publieke sleutel(s) exporteren. De dialoog die nu wordt geopend, biedt vier opties. E-mail De openbare sleutel wordt naar een ontvanger van uw keus gestuurd per e-mail. Als u deze optie activeert en bevestigt met OK, verschijnt de dialoog voor het maken van een nieuw e-mailbericht met KMail Voer de ontvanger in en klik op Verzenden. De ontvanger ontvangt de sleutel en kan u vervolgens gecodeerde inhoud sturen. Klembord Hier kunt u de openbare sleutel plaatsen voordat u deze verder verwerkt. Default Key server (Standaard sleutelserver) U kunt de openbare sleutel ter beschikking van een breed publiek stellen door deze naar een van de sleutelservers op internet te sturen. Zie de paragraaf "De sleutelserverdialoog " (pagina 191) voor meer informatie.

Codering met KGpg

189

Bestand Als u de sleutel liever niet per e-mail verzendt maar als bestand op een gegevensmedium, klikt u op deze optie, bevestigt of wijzigt u naam en pad van het bestand en klikt u op OK.

10.3 Sleutels importeren Als u een sleutel in een bestand ontvangt (bijvoorbeeld als e-mailbijlage), kunt u deze in uw sleutelring integreren met Sleutel importeren en gebruiken voor uw gecodeerde communicatie met de afzender. De procedure is vergelijkbaar met de eerder beschreven exportprocedure.

10.3.1 Sleutels ondertekenen Sleutels kunnen als ieder ander bestand worden ondertekend om hun authenticiteit en integriteit te garanderen. Als u zeker weet dat een geïmporteerde sleutel afkomstig is van degene die als eigenaar is opgegeven, kunt u uw vertrouwen in de authenticiteit van de sleutel uitdrukken met uw handtekening. BELANGRIJK: Een netwerk van vertrouwen opbouwen Gecodeerde communicatie is alleen veilig voorzover u de openbare sleutels die in roulatie zijn met het volste vertrouwen kunt koppelen aan de opgegeven gebruiker. Door deze sleutels dubbel te controleren en te ondertekenen, levert u uw bijdrage aan een netwerk van vertrouwen. Selecteer de te ondertekenen sleutel in de sleutellijst. Selecteer Sleutels > Sign Keys (Sleutels ondertekenen). In de dialoog die vervolgens wordt weergegeven, kunt u de persoonlijke sleutel opgeven die u voor de handtekening wilt gebruiken. Er verschijnt een waarschuwing die u eraan herinnert de authenticiteit van de sleutel te controleren voordat u deze ondertekent. Als u dat gedaan hebt, klikt u op Doorgaan en voert u in de volgende stap het wachtwoord voor de geselecteerde persoonlijke sleutel in. Andere gebruikers kunnen de handtekening voortaan controleren met uw openbare sleutel.

190


10.3.2 Sleutels vertrouwen Doorgaans wordt u door het bijbehorende programma gevraagd of u de sleutel vertrouwt (m.a.w. of u aanneemt dat deze sleutel echt door de bevoegde eigenaar wordt gebruikt). Dit gebeurt telkens als een bericht moet worden gecodeerd of een handtekening moet worden gecontroleerd. U kunt dit voorkomen door het vertrouwensniveau van de geïmporteerde sleutel te bewerken. Standaard wordt een nieuwe geïmporteerde sleutel weergegeven met een leeg vak. Dit betekent dat aan het vertrouwensniveau geen concrete waarde is toegekend. Klik met de rechtermuisknop op de nieuwe geïmporteerde sleutel. Er wordt een klein contextmenu voor sleutelbeheer geopend. Selecteer Sign Keys (Sleutels ondertekenen) in dit menu. Er wordt een tekstvak geopend en de gebruiker wordt door KGpg gevraagd de vingerafdruk van de sleutel opnieuw te controleren. Met Doorgaan opent u de dialoog waarin u de sleutel ondertekent. Selecteer het vertrouwensniveau, bijvoorbeeld I have done very careful checking (Ik heb een zeer nauwkeurige controle uitgevoerd). Na voltooiing van deze dialoog moet u een wachtwoord invoeren om de ondertekening te voltooien. De geïmporteerde sleutel wordt nu weergegeven met het groene vertrouwensniveau van een vertrouwde sleutel. Het vertrouwensniveau van de sleutels in uw sleutelring wordt aangegeven door een gekleurde blak naast de naam van de sleutel. Hoe lager het niveau, hoe minder u erop vertrouwt dat de ondertekenaar van de sleutel de ware identiteit van de ondertekende sleutels heeft gecontroleerd. Ook als u volstrekt zeker bent van de identiteit van de ondertekenaar, kan het zijn dat deze niet zorgvuldig handelt als het erop aankomt de identiteit van anderen te controleren alvorens de sleutels te ondertekenen. U kunt de ondertekenaar en diens eigen sleutel dus wel vertrouwen, maar een lager vertrouwensniveau toekennen aan de sleutels van anderen die door die ondertekenaar zijn ondertekend. Het vertrouwensniveau dient uitsluitend als herinnering. Het leidt niet tot automatische acties van KGpg.

10.4 De sleutelserverdialoog Op internet worden de openbare sleutels voor vele gebruikers aangeboden op zogeheten sleutelservers. U kunt deze servers gebruiken om uw openbare sleutel te verspreiden en met grote aantallen gebruikers gecodeerd te communiceren. Exporteer daarom uw openbare sleutel naar een van deze servers. Op een vergelijkbare wijze stelt KGpg u in

Codering met KGpg

191

staat op een van deze servers te zoeken naar de sleutels van bepaalde mensen en hun openbare sleutels van die server te importeren. Open de sleutelserverdialoog met Bestand > Key Server Dialog (Sleutelserverdialoog).

10.4.1 Een sleutel importeren van een sleutelserver Als u openbare sleutels wilt importeren van een van de sleutelserver op internet, selecteert u het tabblad Importeren in de sleutelserverdialoog. Selecteer een van de vooraf geconfigureerde sleutelservers en voer een zoekreeks (e-mailadres van de communicatiepartner) of de ID van de sleutel waar u naar op zoek bent in. Als u op Zoeken klikt, wordt door uw systeem verbinding met internet gemaakt en op de opgegeven sleutelserver gezocht naar een sleutel die overeenstemt met uw specificaties. Zie Figuur 10.3,"Zoekscherm voor het importeren van een sleutel" (pagina 192). Afbeelding 10.3 Zoekscherm voor het importeren van een sleutel

Als uw zoekopdracht op de sleutelserver het gewenste resultaat oplevert, wordt een nieuw venster geopend met een lijst met alle aangetroffen vermeldingen. Selecteer de sleutel die u in uw sleutelring wilt opnemen en klik op Importeren. Zie Figuur 10.4,"Hits en importeren" (pagina 193). Bevestig het bericht dat vervolgens wordt weergegeven met OK en sluit de sleutelserverdialoog af met Sluiten. De geïmporteerde sleutel verschijnt in het hoofdoverzicht van de sleutelbeheerder en is klaar voor gebruik.

192


Afbeelding 10.4 Hits en importeren

10.4.2 Uw sleutels exporteren naar een sleutelserver Als u uw sleutel wilt exporteren naar een van de gratis toegankelijke sleutelservers op internet, selecteert u het tabblad Exporteren in de sleutelserverdialoog. Geef de doelserver en de te exporteren sleutel op met behulp van twee vervolgkeuzelijsten. Start de exportprocedure met Exporteren. Afbeelding 10.5 Een sleutel exporteren naar een sleutelserver

Codering met KGpg

193

10.5 Teksten en bestanden coderen KGpg biedt ook de mogelijkheid om teksten of de inhoud van het klembord te coderen. Klik met rechtermuisknop op het hangslotpictogram. Er verschijnt een contextmenu met de opties Encrypt clipboard (Klembord coderen) en Decrypt clipboard (Klembord decoderen) en de optie voor het openen van de geïntegreerde editor.

10.5.1 Het klembord coderen en decoderen Naar het klembord gekopieerde bestanden kunnen met een paar muisklikken worden gecodeerd. Open het functieoverzicht door met de rechtermuisknop op het hangslotpictogram van KGpg te klikken. Selecteer Encrypt Clipboard (Klembord coderen) en geef de sleutels op die u wilt gebruiken. Op het bureaublad verschijnt een bericht met de status van de coderingsprocedure. De gecodeerde inhoud kan nu naar wens vanaf het klembord worden verwerkt. De decodering van het klembord werkt al even eenvoudig. Open het menu in het venster, selecteer Decrypt Clipboard (Klembord decoderen) en voer het wachtwoord van uw persoonlijke sleutel in. De gedecodeerde versie is nu beschikbaar voor verwerking in het klembord en in de editor van KGpg.

10.5.2 Coderen en decoderen met de sleepbewerking Om bestanden te coderen of decoderen, klikt u op de pictogrammen op het bureaublad of in de bestandsbeheerder, sleept u deze naar het hangslot in het venster en laat u de muisknop weer los. Als het bestand niet is gecodeerd, vraagt KGpg welke sleutel u wilt gebruiken. Zodra u een sleutel selecteert, wordt het bestand zonder verdere berichtgeving gecodeerd. In de bestandsbeheerder worden gecodeerde bestanden aangeduid met het achtervoegsel .asc en het hangslotpictogram. Deze bestanden kunnen worden gedecodeerd door op het bestandspictogram te klikken, dit naar het PGpg-pictogram in het venster te slepen en de muisknop weer los te laten. Als de oorspronkelijke bestandsnaam reeds bestaat, wordt een dialoog geopend waarin u wordt gevraagd naar de naam van het bestand en of het moet worden overschreven.

194


10.5.3 De KGpg-editor U kunt te coderen inhoud in een externe editor aanmaken en het bestand daarna coderen volgens een van de methoden die hiervoor zijn beschreven, maar u kunt het bestand ook aanmaken met de geïntegreerde editor van KGpg. Open de editor (Open Editor (Editor openen) in het contextmenu), voer de gewenste tekst in en klik op Coderen. Selecteer de sleutel die u wilt gebruiken en voltooi de coderingsprocedure. Om bestanden te decoderen gebruikt u Decoderen en voert u het wachtwoord van de sleutel in. Het aanmaken en controleren van handtekeningen op documenten werkt al even eenvoudig als het rechtstreeks coderen vanuit de editor. Selecteer een bestand in de bestandsbeheerder en kopieer het naar het klembord. Klik met de rechtermuisknop op het hangslotpictogram in het venster en selecteer Sign/Verify Clipboard (Klembord ondertekenen/controleren). Selecteer daarna de persoonlijke sleutel die wilt gebruiken en voer het bijbehorende wachtwoord in. Er wordt een bericht weergegeven als de handtekening met goed gevolg is aangemaakt. Bestanden kunnen ook eenvoudig vanuit de editor worden ondertekend door te klikken op Sign/Verify (Ondertekenen/controleren). Als u een ondertekend bestand wilt controleren, gaat u naar Bestand > Open Editor (Editor openen), laadt u het bestand om het in de editor te controleren en klikt u op Sign/Verify (Ondertekenen/controleren).

10.6 Meer informatie Lees de korte en heldere inleiding over het GnuPG-project op http://www.gnupg .org/documentation/howtos.html.en voor theoretische achtergrondinformatie over de codeermethode. In dit document is ook een lijst met informatiebronnen opgenomen.

Codering met KGpg

195

11

Zoeken met Kerry

Kerry is een KDE-frontend voor het Beagle-zoekprogramma dat uw persoonlijke informatieruimte indexeert zodat u kunt vinden wat u nodig hebt. U kunt Kerry gebruiken om te zoeken naar documenten, e-mails, webgeschiedenis, expresberichten, ITCconversaties, broncode, afbeeldingen, muziekbestanden, toepassingen, enzovoort. Omdat Kerry een frontend is voor Beagle, moet een functionerende beagle-daemon aanwezig zijn. Kerry en Beagle zijn nu in staat veel KDE-specifieke informatiebronnen te indexeren zoals Kopete-conversaties, Konquer-geschiedenis of KMail-berichten. Het resultaat is een soepele integratie in de KDE-omgeving via de Kerry-interface. Lees meer over Beagle in GNOME Gebruikershandleiding.

11.1 Zoeken met Kerry Volg de onderstaande stappen om gegevens te zoeken met het hulpprogramma Kerry: 1 Druk op Alt + Spatiebalk om het Beagle-zoekvenster van Kerry te openen. U kunt het zoekvenster ook openen door met de linkermuisknop te klikken op het pictogram van de Kerry-applet (een hondenkop) in het systeemvak. 2 Voer in het vak Zoeken de zoekterm in. Klik op de zwarte pijl links om eerder ingevoerde tekst snel te verwijderen. Het zoeken is niet hoofdlettergevoelig. Het doet er niet toe of u hoofdletters of kleine letters gebruikt. Als u naar optionele termen wilt zoeken, gebruikt u het sleutelwoord OR (in hoofdletters). Zo vindt u met Mars OR Venus alle gegevens

Zoeken met Kerry

197

waarin Mars, Venus of beide voorkomen. Als u zoektermen wilt uitsluiten, gebruikt u het minteken (–) voorafgaand aan de zoekterm. Met Mars -Venus bijvoorbeeld vindt u alle gegevens waarin Mars voorkomt maar Venus niet. Als u wilt zoeken naar een exacte zinsnede, plaatst u de zinsnede tussen aanhalingstekens. Wilt u uitsluitend bepaalde bestandstypen in de resultaten opnemen, dan geeft u de bestandsnaamextensie op met ext:. Zo vindt u met Mars ext:xml xml-bestanden waar Mars in voorkomt. 3 U kunt het bereik van de zoekbewerking selecteren in het gedeelte Weergeven in het rechterpaneel. Als u alle geïndexeerde inhoud wilt doorzoeken, kiest u Alles. U kunt het zoeken echter beperken tot geïndexeerde Toepassingen, Contacten, Office-documenten, IM-Conversaties, Afbeeldingen, Media-bestanden, Webpagina's of Bestands-/Padnamen door op het gewenste item in het paneel te klikken. U kunt het bereik van de zoekbewerking wijzigen, zowel voor als na het zoeken. U wijzigt de sorteervolgorde van de resultaten in de sectie Sorteren op van het rechterpaneel. Als u de resultaten op type wilt sorteren, klikt u op Type. Tevens kunt u sorteren op Datum, Naam en Relevantie. U kunt de sorteervolgorde wijzigen voorafgaand aan het zoeken of nadat het zoeken is voltooid. U kunt het aantal resultaten beperken op basis van de datum van de laatste wijziging. Als u alle resultaten wilt weergeven, ongeacht de datum van de laatste wijziging, klikt u in het rechterpaneel op Elke datum. Door op het juiste item te klikken in het rechterpaneel kunt u items weergeven die vandaag zijn gewijzigd, sinds gisteren, deze week, maand of dit jaar. U kunt een item kiezen voorafgaand aan het zoeken of nadat het zoeken is voltooid. 4 Druk op Enter of klik op het pictogram rechts van het zoekveld om het zoeken te starten. De resultaten worden weergegeven in het hoofdgebied van het venster. De resultaten worden in een venster weergegeven, gesorteerd volgens uw instellingen. Klik op een item om het te activeren. Als u in plaats van een gevonden bestand de map wilt openen waarin dat bestand zich bevindt, klikt u rechts van de bestandsnaam op de naam van die map. U kunt meer informatie over een item weergeven door links op het pictogram met de i te klikken. U kunt op elk gewenst moment een wijziging aanbrengen in het bereik van de zoekbewerking, de sorteervolgorde of de beperking met de wijzigingsdatum door op het juiste item te klikken in het paneel rechts.

198


Gebruik Vorige resultaten en Volgende resultaten om door de pagina's te bladeren van de lijst met resultaten. Het aantal gevonden items wordt in het onderste gedeelte van het venster weergegeven.

11.2 Kerry instellen U kunt Kerry instellen door op het pictogram van Kerry te klikken in het systeemvak en Kerry instellen te kiezen of door op Instellen te klikken in het hoofdvenster van Kerry. Het dialoogvenster dat verschijnt heeft vier tabbladen. Op het tabblad Zoeken kunt u de het volgende wijzigen: Standaard sorteervolgorde resultaten, Maximum aantal getoonde resultaten op één pagina of sneltoetsen voor het activeren van Kerry Beagle Search. Op het tabblad Indexeren stelt u in of de Beagle-indexeerdienst automatisch moet worden gestart en of gegevens geïndexeerd moeten worden terwijl de computer werkt op accustroom. Tevens kunt u bepalen welke mappen door Kerry Beagle Search moeten worden geïndexeerd en welke mappen juist niet. Zie de paragraaf "Meer mappen indexeren" (pagina 199) en de paragraaf "Bestanden en mappen van indexeren uitsluiten" (pagina 200) voor meer gedetailleerde instructies. Op het tabblad Backends kiest u welke van de beschikbare Beagle-backends moeten worden ingeschakeld. Als u een backend wilt uitschakelen, maakt u de selectie daarvan ongedaan. Als u bijvoorbeeld niet wilt dat de Kopete-conversatie worden geïndexeerd door Kerry Beagle, schakelt u de Kopete-backend uit. Op het tabblad Daemon-status kunt u de status van de Beagle-daemon controleren. U kunt de daemon hier handmatig starten en stoppen. Om van de Kerry Beagle Searchfunctionaliteit gebruik te kunnen maken, moet de daemon worden uitgevoerd.

11.2.1 Meer mappen indexeren Standaard indexeert Kerry uitsluitend uw persoonlijke map. Als u niet wilt dat uw persoonlijke map wordt geïndexeerd, schakelt u de optie Mijn persoonlijke map indexeren uit op het tabblad Indexeren in het dialoogvenster voor het configureren van Kerry. Ga als volgt te werk als u meer mappen wilt indexeren:

Zoeken met Kerry

199

1 Als het dialoogvenster Kerry Beagle instellen niet wordt weergegeven, klikt u met de rechtermuisknop op het Kerry-pictogram in het systeemvak en kiest u Kerry instellen. 2 Klik op het tabblad Indexeren. 3 Klik op de knop Toevoegen in het middelste gedeelte (Indexeren) van het tabblad. 4 Kies in het dialoogvenster dat wordt weergegeven de te indexeren map en klik op OK. 5 Klick op OK.

11.2.2 Bestanden en mappen van indexeren uitsluiten Ga als volgt te werk als u mappen of bestanden wilt uitsluiten van indexeren door Kerry: 1 Als het dialoogvenster Kerry Beagle instellen niet wordt weergegeven, klikt u met de rechtermuisknop op het Kerry-pictogram in het systeemvak en kiest u Kerry instellen. 2 Klik op het tabblad Indexeren. 3 Klik op Toevoegen in het onderste gedeelte (Privacy) van het tabblad. 4 Kies in het dialoogvenster dat verschijnt de map die niet mag worden geïndexeerd door de optie Map te kiezen. Geef in het tekstveld het pad naar de map op of klik op knop Map en kies de map in het dialoogvenster. Tevens kunt u bestanden opgeven die niet mogen worden geïndexeerd door Bestandsnaampatroon te selecteren en het patroon op te geven. 5 Klik op OK.

200


12

Printers beheren

Printers kunnen op uw lokale systeem worden aangesloten of in een netwerk worden opgenomen. Er zijn verschillende manier waarop een printer in SUSE Linux Enterprise® kan worden ingesteld: met YaST, met KDE-afdrukbeheer op via de opdrachtregel. In dit hoofdstuk wordt beschreven hoe u printers kunt instellen met KDE-afdrukbeheer Nadat de printer goed is geconfigureerd, kan deze door iedere toepassing worden aangeroepen. Voor informatie over het beheren van printers met iPrint® gaat u naar de gebruikershandleiding van iPrint op http://www.novell.com/ documentation/sled10/. OPMERKING: Problemen oplossen Neem contact op met de systeembeheerder als u bij het configureren van een printer problemen ondervindt. Uitgebreide informatie over het configureren van printers voor beheerders is te vinden in Hoofdstuk 20, Printer Operation (↑Deployment Guide).

12.1 Een printer installeren Om een printer te kunnen installeren, moet u het root-wachtwoord en uw printergegevens bij de hand houden. Afhankelijk van de verbinding met de printer moet u mogelijk ook de URI, het TCP/IP-adres, de TCP/IP-host en het stuurprogramma voor de printer weten. Een aantal bekende printerstuurprogramma's wordt meegeleverd met

Printers beheren

201

SLED. Raadpleeg de website van de fabrikant als u voor een bepaalde printer geen stuurprogramma kunt vinden. Om een printer in KDE in te stellen, start u Afdrukbeheer vanuit het hoofdmenu (Extra > Afdrukken > Afdrukbeheer). U kunt ook op Alt + F2 drukken en kcontrol indrukken. Klik op de linkernavigatiebalk van het KDE-besturingscentrum op Randapparatuur > Printers. Afbeelding 12.1 Afdrukbeheer

Als root kunt u een printer instellen met behulp van een wizard. Deze werkt als volgt. Als u twijfelt welke optie u moet kiezen en welke gegevens u moet invoeren, kunt u contact opnemen met de systeembeheerder. Zie de paragraaf "Een Windows-netwerkprinter configureren en openen" (pagina 179) voor uitgebreide informatie over het aanroepen en configureren van een Windowsnetwerkprinter. 1 Klik op Administrator Mode (Beheerdermodus) en voer het root-wachtwoord in.

202


2 Klik op Toevoegen en selecteer Printer/klasse toevoegen. De Assistent printer toevoegen wordt geopend. 3 Klik op Volgende. 4 Selecteer het type verbinding voor deze printer. U kunt kiezen uit de volgende opties: • Lokale printer (parallel, serieel, USB): een printer die op uw eigen werkstation is aangesloten via een parallelle, seriële of USB-verbinding. • LPD-wachtrij op afstand: een printer die op een ander UNIX- of Linuxsysteem is aangesloten en kan worden aangeroepen via een TCP/IP-netwerk (bijvoorbeeld een printer die aan een ander Linux-systeem in uw netwerk is gekoppeld). • SMB-gedeelde printer (Windows): een printer die op een ander systeem is aangesloten waarop de printer wordt gedeeld via een SMB-netwerk (bijvoorbeeld een printer die aan een Microsoft Windows-computer is gekoppeld). • Netwerkprinter (TCP): een printer die op een netwerk met het TCP-protocol is aangesloten. • CUPS op afstand (IPP/HTTP): een printer die op een ander Linux-systeem op hetzelfde netwerk is aangesloten waarop CUPS wordt uitgevoerd of een printer die op een ander besturingssysteem met IPP is geconfigureerd. • Netwerkprinter met IPP (IPP/HTTP): een printer die is aangesloten op een netwerk met IPP/HTTP-protocol. • Ander printertype: kies deze optie als uw printer niet in een van de andere klassen valt. • Printerklasse: kies deze optie als u printers van een bepaalde klasse wilt zoeken. 5 Klik op Volgende en voer de gevraagde informatie in. Klik in de laatste dialoog van de wizard op Voltooien. De wizard wordt gesloten.

Printers beheren

203

6 Klik OK om de dialoog Afdrukbeheer te sluiten. Als u vanuit een KDE-toepassing wilt afdrukken, kunt u nu de printer selecteren in de KPrinter-dialoog en een afdruktaak starten. Zie de paragraaf "Afdruktaken in KDE starten" (pagina 205) voor meer informatie over het verzenden en bewaken van afdruktaken in KDE.

12.2 Printerinstellingen wijzigen 1 Start Afdrukbeheer vanuit het hoofdmenu (Extra > Afdrukken > Afdrukbeheer). 2 Klik op Administrator Mode (Beheerdermodus) en voer uw root-wachtwoord in. 3 Selecteer de printer waarvan u de instellingen wilt wijzigen in het weergaveveld met de lijst met printers. 4 Klik met de rechtermuisknop en selecteer Configureren. 5 Wijzig de eigenschappen in de configuratiedialoog en klik op OK.

12.3 Een printer verwijderen 1 Start Afdrukbeheer vanuit het hoofdmenu (Extra > Afdrukken > Afdrukbeheer). 2 Klik Op Administrator Mode (Beheerdermodus) en voer uw root-wachtwoord in. 3 Selecteer de printer die u wilt verwijderen in het weergaveveld met de lijst met printers. 4 Klik met de rechtermuisknop en selecteer Verwijderen. 5 Klik OK om de dialoog Afdrukbeheer te sluiten.

204


12.4 Afdruktaken in KDE starten In KDE worden afdruktaken doorgaans gestart met KPrinter. Deze toepassing wordt automatisch gestart zodra u vanuit een KDE-toepassing gaat afdrukken. Kies een printer in de dialoog van KPrinter en bewerk de Eigenschappen van de afdruktaak, zoals afdrukstand, pagina's per vel en duplexafdrukken. TIP: Bestanden naar een printer verzenden zonder de toepassing te openen U kunt KPrinter ook handmatig starten door op Alt + F2 te drukken en kprinter in te voeren. Dit is handig als u een of meer bestanden wilt afdrukken zonder de toepassing te starten om het bestand te bekijken of bewerken. In dat geval bevat de dialoog van KPrinter een extra tabblad Bestanden, waarop u de bestanden kunt opgeven die u wilt afdrukken. Sleep de gewenste bestanden van het bureaublad naar de lijst of gebruik de bestandsdialoog om ze te zoeken. Klik op Uitbreiden linksonder in de dialoog om het aantal exemplaren op te geven en voor andere opties. Het venster wordt vervolgens uitgebreid en heeft drie tabbladen: Exemplaren, Geavanceerde opties en Additional Tags (Extra tags). Zie Figuur 12.2,"Een afdruktaak starten met KPrinter" (pagina 206).

Printers beheren

205

Afbeelding 12.2 Een afdruktaak starten met KPrinter

Op het tabblad Exemplaren bepaalt u welke pagina's moeten worden afgedrukt (alle pagina's van het geselecteerde document, de huidige pagina of een reeks pagina's) en het aantal exemplaren. U kunt ook alleen de even of oneven pagina's van het geselecteerde document laten afdrukken. Gebruik Geavanceerde opties om aanvullende informatie over de afdruktaak te geven. Voer indien gewenst Billing information (Factureringsgegevens) in of stel een aangepast paginalabel boven of onder in de pagina in. Hier kan ook de Job Priority (Taakprioriteit) worden ingesteld. Het laatste tabblad Additional Tags (Extra tags) is zelden nodig. Zodra uw afdruktaak is geregistreerd, kunt u de voortgang ervan bekijken met KJobViewer.

12.5 Afdruktaken in KDE bewaken Start KJobViewer vanuit het hoofdmenu of voer kjobviewer in op de opdrachtregel. Er wordt een venster geopend, als in Figuur 12.3,"Afdruktaken bewaken met KJobViewer" (pagina 207), met alle afdruktaken in wachtrij op uw printer. Zolang uw 206


afdruktaak niet actief is, kunt u deze nog bewerken. Gebruik hiervoor de items van het menu Taken. Afbeelding 12.3 Afdruktaken bewaken met KJobViewer

Als bijvoorbeeld wilt controleren of u het juiste document naar de printer hebt gestuurd, kunt u de afdruktaak stopzetten en weer hervatten als u besluit het document alsnog af te drukken. Verwijder u eigen afdruktaken uit de wachtrij met Verwijderen. Als u een andere printer wilt gebruiken, kunt u deze selecteren met Move to Printer (Verplaatsen naar printer). Met Restart (Opnieuw starten) kunt u een document opnieuw afdrukken. Hiertoe selecteert u Filter > Toggle Completed Jobs (Voltooide taken aan/uit) en het gewenste document en klikt u op Taken > Restart (Opnieuw starten). Door op Taken > Job Ipp Report (IPP-rapport taak) te klikken, worden de technische gegevens van een taak weergegeven. Gebruik Taken > Increase Priority (Prioriteit verhogen) en Taken > Decrease Priority (Prioriteit verlagen) om de prioriteit in te stellen, afhankelijk van de spoedeisendheid van het document. Met Filter kunt u schakelen tussen diverse printers, voltooide taken in- en uitschakelen en de weergave tot uw eigen afdruktaken beperken door Show Only User Jobs (Alleen taken van gebruiker tonen). De huidige gebruiker wordt dan in het veld rechtsboven in het scherm weergegeven. Met Instellingen > Configure KJobViewer (KJobViewer configureren) wordt een configuratiedialoog geopend. Bepaal hier het maximumaantal afdruktaken dat moet worden weergegeven. Voer in het veld een getal in of gebruik de rechterschuif om een waarde vast te stellen. Klik op OK om de instelling te bewaren of op Annuleren om de dialoog zonder opslaan te sluiten.

Printers beheren

207

De pictogrammen op de werkbalk komen overeen met de functies die u via het menu kunt oproepen. U kunt een helptekst over een functie laten weergeven door de muisaanwijzer boven een van de pictogrammen te houden. De takenlijst bestaat uit acht kolommen. De taak-ID wordt automatisch door het afdruksysteem toegewezen om de diverse taken van elkaar te onderscheiden. De volgende kolom bevat de aanmeldgegevens van de gebruiker die de taak heeft verzonden, gevolgd door de bestandsnaam van het document. De statuskolom laat zien of de taak zich nog in de wachtrij bevindt, momenteel wordt afgedrukt of is voltooid. De grootte van het document wordt in de volgende kolom weergegeven in kilobyte en aantal pagina's. De standaardprioriteit van 50 kan naar wens worden verhoogd of verlaagd. Factureringsgegevens kunnen kostenplaatsen of andere bedrijfsspecifieke informatie zijn. Als u met de rechtermuisknop op een taak in de lijst klikt, wordt onder de muisaanwijzer het menu Taken geopend, zodat u een actie kunt selecteren.. Voor voltooide taken zijn slechts enkele functies beschikbaar. Als u Keep window permanent (Venster permanent behouden), wordt KJobViewer bij uw volgende aanmelding automatisch geopend.

208


Deel III. Internet

Netwerkverbindingen beheren

13

Als u wilt surfen op internet of e-mailberichten wilt verzenden of ontvangen, configureert u eerst een internetverbinding met YaST. Afhankelijk van uw omgeving selecteert u in YaST of u NetworkManager wilt gebruiken. In KDE kunt u internetverbindingen tot stand brengen met NetworkManager of met KInternet. Raadpleeg de paragraaf "Managing Network Connections with NetworkManager" (Hoofdstuk 30, Basic Networking, ↑Deployment Guide) en de paragraaf "Integration in Changing Operating Environments" (Hoofdstuk 25, Mobile Computing with Linux, ↑Deployment Guide) voor een lijst met criteria die u kan helpen beslissen al dan niet NetworkManager te gebruiken.

13.1 Werken met KNetworkManager De juiste NetworkManager-applet start automatisch met de bureaubladomgeving. De applet wordt vervolgens als pictogram weergegeven in het systeemvak. Kies met de applet het netwerk dat u bij voorkeur wilt gebruiken. Die keuze heeft voorrang op automatisch geselecteerde netwerken. Het gekozen netwerk wordt gebruikt zolang het beschikbaar is. Dit houdt in dat bij het aansluiten van een netwerkkabel niet automatisch wordt overgeschakeld naar het bekabelde netwerk. Als KNetworkManager nog niet wordt uitgevoerd, kunt u KNetworkManager starten met de opdracht knetworkmanager. Wanneer KNetworkManager wordt uitgevoerd, geeft een pictogram in het systeemvak de huidige netwerkstatus weer. Het uiterlijk van het pictogram verandert afhankelijk van de status van de netwerkverbinding:


211

Er is een verbinding tot stand gebracht via het bekabelde netwerk.

Op dit moment is er geen verbinding met internet.

Er is een draadloze verbinding tot stand gebracht. Blauwe balkjes geven de signaalsterkte weer. Meer blauwe balkjes betekenen een sterker signaal.

Er wordt een verbinding tot stand gebracht of beëindigd. Klik met de rechtermuisknop op het pictogram om het KNetworkManager-menu te openen met verschillende opties voor het beheer van netwerkverbindingen. Zie Figuur 13.1,"Beschikbare netwerken in de applet KNetworkManager" (pagina 213). Het menu bevat beschikbare netwerkverbindingen, zowel voor bekabelde als voor draadloze apparaten. Wanneer u de muisaanwijzer op een verbinding plaatst, worden bijzonderheden over die verbinding weergegeven. De verbinding die op dat moment wordt gebruikt, is gemarkeerd in het menu.

212


Afbeelding 13.1 Beschikbare netwerken in de applet KNetworkManager

13.1.1 Draadloze netwerken De signaalsterkte van draadloze netwerken wordt weergegeven in het menu. Gecodeerde draadloze netwerken worden in het menu gemarkeerd met een pictogram van een hangslot. Als u verbinding wilt maken met een gecodeerd netwerk, kiest u dit in het menu. In het dialoogvenster dat verschijnt, kiest u het type Coderen dat voor het netwerk wordt gebruikt en voert u de juiste Wachtwoordzin of Sleutel in. TIP: Verborgen netwerken Als u verbinding wilt maken met een netwerk dat de ESSID (Extended Service Set ID) niet uitzendt om automatische detectie te voorkomen, kiest u Verbinden met ander draadloos netwerk. In het dialoogvenster dat verschijnt, voert u de ESSID in en stelt u de coderingsparameters in als dat nodig is.


213

Als u alle vertrouwde en niet-vertrouwde netwerken wilt weergeven, klikt u op Opties > Netwerken weergeven.

13.1.2 Inbelverbindingen Om toegang te krijgen tot inbelverbindingen, kiest u Inbelverbindingen. Wanneer al inbelverbindingen zijn gedefinieerd, maakt u verbinding door op de verbinding te klikken die u gebruikt. Met Inbelverbindingen configureren opent u YaST waar u een nieuwe inbelverbinding kunt definiëren.

13.1.3 NetworkManager gebruiken met een VPN NetworkManager ondersteunt meerdere VPN-technologieën. Om daarvan gebruik te kunnen maken, moet u eerst NetworkManager-ondersteuning installeren voor de gewenste VPN-technologie. U kunt kiezen uit: • NovellVPN • OpenVPN • vpnc (Cisco) VPN-ondersteuning is onderdeel van de pakketten NetworkManager-novellvpn, NetworkManager-openvpn en NetworkManager-vpnc. U configureert een nieuwe VPN-verbinding met KNetworkManager door met de linkermuisknop op de KNetworkManager-applet te klikken en de volgende stappen uit te voeren: 1 Kies VPN-verbindingen > VPN configureren. 2 Klik op Toevoegen en Volgende om een configuratie-wizard te starten. 3 In het volgende dialoogvenster kiest u het type VPN-verbinding dat u wilt maken. 4 Geef uw configuratie een naam in Verbindingsnaam.

214


5 Voer alle benodigde informatie in voor het type verbinding. U vult bijvoorbeeld bij een OpenVPN-verbinding Gateway in en kiest de verificatiemethode uit Verbindingstype. Kies afhankelijk van de gekozen verbinding de overige vereiste opties. U kunt ook instellingen laden uit een opgeslagen configuratiebestand door op Opgeslagen configuratie importeren te drukken en het configuratiebestand te kiezen in het dialoogvenster. 6 Klik op Volgende. Nadat de VPN-verbinding is geconfigureerd, kunt u die selecteren bij VPN-verbindingen. Als u een VPN-verbinding wilt beëindigen, klikt u op VPN-verbinding verbreken.

13.1.4 NetworkManager en beveiliging NetworkManager onderscheidt twee typen draadloze verbindingen: vertrouwde en nietvertrouwde. Een vertrouwde verbinding is elk netwerk dat u in het verleden expliciet hebt geselecteerd. Alle andere verbindingen zijn niet-vertrouwd. Vertrouwde verbindingen worden geïdentificeerd met de naam en het MAC-adres van het toegangspunt. Gebruik van het MAC-adres voorkomt dat u een ander toegangspunt gebruikt met dezelfde naam als de vertrouwde verbinding. Als geen verbinding mogelijk is via het bekabelde netwerk, zoekt NetworkManager naar beschikbare draadloze netwerken. Als meerdere vertrouwde netwerken worden gevonden, wordt automatisch het laatst gebruikte netwerk geselecteerd. Als uitsluitend niet-vertrouwde netwerken worden gevonden, wacht NetworkManager tot u een netwerk selecteert. Als de instelling voor het coderen anders is maar de naam en het MAC-adres zijn ongewijzigd, probeert NetworkManager verbinding te maken. Eerst wordt u echter gevraagd de nieuwe coderingsinstellingen te bevestigen en bijgewerkte gegevens te verstrekken zoals een nieuwe sleutel. Bij een systeem met uitsluitend een draadloze verbinding, brengt NetworkManager tijdens het opstarten de verbinding niet automatisch tot stand. U moet zich eerst aanmelden om verbinding te kunnen maken. Als u zonder aanmelding een draadloze verbinding toegankelijk wilt maken, configureert u de vertrouwde verbinding met YaST.


215

Uitsluitend draadloze verbindingen die met YaST zijn geconfigureerd zijn voor NetworkManager voldoende betrouwbaar om tijdens het opstarten te gebruiken. Als u overschakelt naar de modus offline, maakt NetworkManager de ESSID leeg. Daardoor bent u er zeker van dat de kaart daadwerkelijk wordt ontkoppeld.

13.1.5 Het netwerk uitschakelen in KDE Als u zich in een vliegtuig bevindt of in een andere omgeving waar geen draadloos netwerk mag worden gebruikt, kunt u dit eenvoudig uitschakelen met de applet KNetworkManager. Tevens kunt u alle netwerken uitschakelen, zowel bekabeld als draadloos. Als u het draadloze netwerk wilt uitschakelen vanaf het KDE-bureaublad, klikt u met de rechtermuisknop op de KNetworkManager-applet en selecteert u Opties > Draadloos netwerk uitschakelen. Als u het draadloze netwerk weer wilt inschakelen, klikt u met de rechtermuisknop op de KNetworkManager-applet en selecteert u Opties > Draadloos netwerk aanzetten. Als u alle netwerken wilt uitschakelen vanaf het KDE-bureaublad, klikt u met de rechtermuisknop op de KNetworkManager-applet en selecteert u Opties > Overschakelen naar de modus offline. Als u alle netwerken weer wilt inschakelen, klikt u met de rechtermuisknop op de KNetworkManager-applet en selecteert u Opties > Overschakelen naar de modus online.

13.2 KInternet Als u NetworkManager niet gebruikt maar wel met KDE werkt, kunt u uw internetverbindingen beheren met KInternet. Als KInternet niet standaard is geïnstalleerd, installeert u het pakket kinternet met YaST. Het programma controleert of een internetverbinding tot stand kan worden gebracht. Als dat het geval is, verschijnt het KInternet-pictogram, een plugin, automatisch in het rechtergedeelte van het KDEscherm. Het uiterlijk van het pictogram verandert afhankelijk van de status van de netwerkverbinding:

Op dit moment is er geen verbinding met internet.

216


De verbinding wordt tot stand gebracht of beëindigd.

De verbinding is tot stand gebracht.

Er worden gegevens van internet ontvangen en naar internet verzonden.

Er heeft zich een fout voorgedaan. Als al een verbinding is geconfigureerd met YaST, gebruikt u Logbestand tonen om de oorzaak van de fout op te sporen. Klik met de rechtermuisknop op het KInternet-pictogram om het menu te openen.

De verbinding is nog niet actief, maar wordt tot stand gebracht zodra een verzoek wordt ontvangen. Klik met de rechtermuisknop op het pictogram van het KInternet-scherm om het configuratiemenu te openen. Open het YaST-configuratiedialoogvenster met Instellingen > Met YaST configureren. Na het invoeren van het root-wachtwoord wordt YaST gestart. Afhankelijk van de manier waarop u verbinding maakt, start u de configuratie van YaST voor modem, ISDN, netwerk of DSL. Als u gebruik maakt van een ISDN-verbinding en in YaST Kanalen bundelen hebt geselecteerd, voegt u met Link toevoegen een tweede ISDN-kanaal toe aan een bestaande verbinding. Daarmee verdubbelt de overdrachtssnelheid (maar ook de kosten worden hoger). Activeer kanalen bundelen als u grote bestanden wilt downloaden. Wanneer kanalen bundelen is ingeschakeld, wordt in de linkerbovenhoek van het KInternetpictogram een rood plusteken weergegeven. Als de computer met meer dan een netwerkinterface is uitgerust en u hebt die alle geconfigureerd met YaST, gebruikt u de optie Interface van KInternet om te schakelen tussen die interfaces. Om dit te kunnen doen moet voor apparaatactivering Gebruikergecontroleerd worden geselecteerd in het betreffende netwerkdialoogvenster van YaST. Als u bovendien met meerdere providers werkt, kiest u die met Provider in KInternet. U kunt ook providers instellen in YaST.


217

Als u automatisch verbinding wilt maken met internet, gebruikt u Inbellen op verzoek (dial on demand - Dod). Als deze modus wordt geselecteerd, maakt KInternet automatisch verbinding met uw provider (Internet service provider, ISP) zodra een verzoek wordt ontvangen. Na een bepaalde time-out wordt de verbinding beëindigd. Wanneer sprake is van een verbinding op verzoek (Dod), wordt een blauwe D weergegeven in de rechterbenedenhoek van het KInternet-pictogram. WAARSCHUWING: Kostenbewaking Houd er rekening mee dat inbellen op verzoek alleen handig is als u een internetaccount hebt met een vast tarief. Als dat niet het geval is, kan telkens inbellen en verbreken erg kostbaar worden. Als u een draadloze netwerkkaart gebruikt voor de verbinding met internet, configureert u die met YaST zoals beschreven in Reference en zorgt u ervoor dat de apparaatactivering in YaST is ingesteld op Gebruikergecontroleerd. Zodra de interface is geconfigureerd, kunt u KInternet gebruiken om de draadloze netwerkverbinding te besturen. Als u de WLAN-functionaliteit van KInternet wilt instellen, klikt u met de rechtermuisknop op het pictogram om het menu te openen. Selecteer Draadloze verbinding om een venster weer te geven met twee tabbladen. Zoek eerst naar geschikte netwerken om verbinding mee te maken. Selecteer de tab Draadloze netwerken scannen en start het zoeken met Scan starten. Als u wilt dat KInternet voortdurend de netwerkomgeving doorzoekt, selecteert u tevens Autoverversen. Als u voor elke gevonden verbinding een geluidssignaal wilt weergeven, activeert u Akoestische scan. Elk gevonden netwerk wordt in het lijstvenster weergegeven. Selecteer een netwerk en klik op Verbinden om verbinding te maken met het geselecteerde netwerk. Als meer instellingen moeten worden geconfigureerd om verbinding te kunnen maken met het geselecteerde netwerk, klikt u op YaST starten om de YaST-netwerkmodule voor draadloze netwerken te starten. Op het tabblad Huidige verbinding kunt u de status controleren van de huidige draadloze verbinding. Het linkergedeelte van dit tabblad bevat een samenvatting van alle verbindingsparameters voor netwerkadres en ESSID, signaalkwaliteit, signaal- en ruisniveau, kanaalfrequentie en -snelheid en coderingsparameters zoals het type codering en de lengte van de sleutel. Selecteer een van de parameters in de boomstructuur om bijzonderheden weer te geven in het rechtergedeelte van het venster.

218


13.3 Problemen oplossen Er kunnen zich problemen voordoen met de verbinding. De methodes voor het oplossen en voorkomen van die problemen hangen af van het gebruikte hulpprogramma.

13.3.1 KNetworkManager Enkele problemen die zich soms voordoen met KNetworkManager zijn het niet starten van de applet, een ontbrekende VPN-optie en problemen met SCPM.

NetworkManager-bureaubladapplet start niet De KNetworkManager-applet automatisch starten als het netwerk is ingesteld op besturing met NetworkManager. Als de applet niet start, controleert u eerst of het pakket NetworkManager-kde is geïnstalleerd. Als de bureaubladapplet is geïnstalleerd maar niet wordt uitgevoerd (misschien hebt u de applet ongemerkt afgesloten), start u die handmatig. Om de applet handmatig te starten voert u knetworkmanager uit vanaf een opdrachtprompt.

NetworkManager-applet bevat geen VPN-optie NetworkManager-applets en VPN-ondersteuning voor NetworkManager worden in afzonderlijke pakketten gedistribueerd. Als in de NetworkManager-applet de VPNoptie ontbreekt, controleert u of het pakket met NetworkManager-ondersteuning voor uw VPN-technologie is geïnstalleerd. De volgende pakketten bevatten VPN-ondersteuning: • NovellVPN—pakket NetworkManager-novellvpn • OpenVPN—pakket NetworkManager-openvpn • vpnc (Cisco)—pakket NetworkManager-vpns


219

SCPM schakelt de netwerkconfiguratie niet om U gebruikt SCPM waarschijnlijk samen met NetworkManager. Op dit moment is NetworkManager niet in staat met SCPM-profielen te werken. Gebruik NetworkManager niet samen met SCPM als SCPM-profielen tevens worden gebruikt om netwerkinstellingen te wijzigen. Als u SCPM en NetworkManager tegelijkertijd wilt gebruiken, schakelt u de netwerkbron uit in de SCPM-configuratie.

13.3.2 KInternet Met KInternet kan zich onder andere het probleem voordoen dat de applet niet start of dat niet alle apparaten verschijnen.

KInternet-bureaubladapplet start niet Als KInternet niet automatisch start, controleert u eerst of het pakket kinternet is geïnstalleerd. Als KInternet is geïnstalleerd maar om welke reden dan ook niet wordt uitgevoerd, start u KInternet handmatig. Om KInternet te starten, voert u kinternet uit van de opdrachtprompt.

KInternet bevat niet alle apparaten Standaard zijn in KInternet uitsluitend geconfigureerde modems zichtbaar. Als u in KInternet andere netwerkinterfaces wilt inschakelen, schakelt u in het betreffende YaSTnetwerkdialoogvenster voor apparaatactivering de optie Gebruikergecontroleerd in.

220


Surfen met Konqueror

14

Konqueror is niet alleen een veelzijdige bestandsbeheerder. Het is ook een moderne webbrowser. Als u de browser met het pictogram in het venster start, wordt Konqueror geopend met het browserprofiel. Als browser biedt Konqueror surfen met tabbladen, de mogelijkheid webpagina's met afbeeldingen, internettrefwoorden, bladwijzers en ondersteuning van Java en JavaScript. Afbeelding 14.1 Het browservenster van Konqueror


221

Start Konqueror vanuit het hoofdmenu of door de opdracht konqueror in te voeren. Om een webpagina te laden, voert u het adres in op de locatiebalk, bijvoorbeeld: http://www.suse.com. Konqueror probeert nu het adres te bereiken en de pagina weer te geven. Aan het begin van het adres hoeft het protocol (http:// in dit geval) niet per se te worden ingevoerd. Het programma kan het adres automatisch aanvullen, maar dit werkt alleen goed voor webadressen. Voor een ftp-adres moet u aan het begin van het invoerveld altijd ftp:// invoeren.

14.1 Surfen met tabbladen Als u vaak meerdere webpagina's tegelijk gebruikt, kan surfen met tabbladen uitkomst bieden om gemakkelijk tussen de pagina's te kunnen schakelen. Laad websites op afzonderlijke tabbladen in één venster. Voordeel is dat u meer controle over uw bureaublad houdt omdat u slechts één hoofdvenster hebt. Nadat u zich hebt afgemeld, wordt u door KDE-sessiebeheer in de gelegenheid gesteld de websessie in Konqueror op te slaan. De volgende keer dat u zich aanmeldt, worden de URL's in Konqueror geladen die u tijdens de vorige sessie hebt bezocht. Om een nieuw tabblad te openen, selecteert u Beeld > Nieuw tabblad of drukt u op Ctrl + Shift + N. U kunt het gedrag van tabbladen wijzigen met Instellingen > Konqueror instellen. Selecteer in de dialoog Webgedrag > Browsen met tabbladen. Om nieuwe tabbladen in plaats van vensters te openen, vinkt u de optie Koppelingen openen in nieuw tabblad in plaats van nieuw venster aan. U kunt de tabbalk ook verbergen met Hide the tab bar when only one tab is open (De tabbalk verbergen als slechts één tabblad is geopend). Voor meer opties klikt u op Geavanceerde opties.

14.2 Automatisch schuiven Normaal gesproken schuift u met de muis naar informatie die zich lager op de webpagina bevindt. Soms verdient het echter de voorkeur om geen muis te gebruiken. Het kan heel prettig zijn om toetscombinaties te gebruiken, zodat de handen aan het toetsenbord kunnen blijven. Gebruik Shift + ↓ om automatisch naar beneden te schuiven.. Hierdoor wordt zonder verdere onderbreking naar beneden geschoven. U verhoogt de schuifsnelheid door nogmaals op Shift + ↓ te drukken. U verlaagt de schuifsnelheid door op Shift + ↑ te drukken. Druk op ↓ om te stoppen met schuiven. 222


14.3 Profielen In de paragraaf "Surfen met tabbladen" (pagina 222) wordt beschreven hoe u in Konqueror met tabbladen moet omgaan. U kunt uw tabbladen met URL's en de positie van het venster opslaan in een profiel. Dit werkt anders dan bovengenoemd sessiebeheer. Met profielen hebt u de opgeslagen tabbladen onder handbereik zonder de tijdrovende opstartprocedure van sessiebeheer te hoeven doorlopen. Ga als volgt te werken om een profiel te maken: 1 Ga naar Instellingen > Weergaveprofielen instellen. 2 Er verschijnt een dialoog. Voer in het veld Profielnaam een naam in. 3 Om uw URL's op te slaan, selecteert u URL-adressen in profiel opslaan. 4 Als u de positie en grootte van de vensters wilt bevriezen, selecteert u Venstergrootte in profiel opslaan. 5 Bevestig de instellingen met Opslaan. De volgende keer dat u uw verzameling tabbladen nodig hebt, gaat u naar Instellingen > Weergaveprofiel laden en zoekt u de naam in het menu. Als u de naam selecteert, worden de tabbladen door Konqueror teruggezet.

14.4 Webpagina's en afbeeldingen opslaan Net als met andere browsers kunt u met Konqueror webpagina's opslaan. Om een webpagina op te slaan, selecteert u Locatie > Opslaan als en geeft u een naam voor het HTML-bestand op. Afbeeldingen worden echter niet opgeslagen. Als u een complete webpagina inclusief afbeeldingen wilt opslaan, selecteert u Hulpmiddelen > Webpagina archiveren. Er wordt een bestandsnaam voorgesteld; deze kunt u doorgaans accepteren. De bestandsnaam eindigt op .war, de extensie voor webarchieven. Als u het opgeslagen webarchief later wilt bekijken, hoeft u slechts op het betreffende bestand te klikken. De webpagina wordt compleet met afbeeldingen in Konqueror weergegeven.


223

14.5 Zoeken met Konqueror Zoeken met Konqueror is heel eenvoudig. U kunt gebruikmaken van de zoekbalk of van webkoppelingen.

14.5.1 De zoekbalk gebruiken Konqueror bevat een zoekbalk waar u kunt kiezen uit een groot aantal zoekmachines. Ga als volgt te werk om op een specifiek zoekwoord wilt zoeken: 1 Start Konqueror. 2 Ga naar de zoekbalk. Deze bevindt zich rechts naast de locatiebalk. 3 Klik op het pictogram op de zoekbalk. Kies een zoekmachine in het pop-upmenu. 4 Voer uw zoekwoord in en druk op Enter. Het resultaat wordt weergegeven in Konqueror. Als u een zoekmachine nodig hebt die niet in het pop-upmenu wordt vermeld, kunt u deze als volgt toevoegen: Procedure 14.1 Meer zoekmachines toevoegen 1 Start Konqueror. 2 Klik op het pictogram op de zoekbalk. 3 Klik op Select Search Engines (Zoekmachines selecteren). 4 Controleer of Enable Web shortcuts (Webkoppelingen inschakelen) is ingeschakeld. 5 Activeer de betreffende zoekmachine en sluit de dialoog met Ok. U kunt zien welke zoekmachine is geselecteerd door op het pictogram op de zoekbalk te klikken.

224


14.5.2 Webkoppelingen gebruiken Iedere gedefinieerde zoekmachine wordt gekoppeld aan een webkoppeling. Deze sneltoets kan worden ingevoerd in de locatiebalk. Om te zien welke zoekmachines al zijn gedefinieerd, gaat u naar Instellingen > Konqueror instellen > Webkoppelingen. U krijgt dan de namen van de zoekmachines en de sneltoetsen te zien. Konqueror kent vele zoekmachines: Google, Yahoo, Lycos, plus een aantal minder gebruikelijke bronnen, zoals een databases met acroniemen, de Internet Movie Database (IMDb) en zoekopdrachten van KDE-toepassingen. Mocht de zoekmachine van uw keuze niet worden vermeld, dan kunt u deze eenvoudig toevoegen. U kunt bijvoorbeeld in Novell Cool Solutions™ op zoek gaan naar boeiende artikelen. Normaliter gaat u dan naar http://www.novell.com/ coolsolutions, zoekt u de zoekpagina op en voert u uw zoekopdracht in. Dit kan worden vereenvoudigd met de volgende procedure: Procedure 14.2 Nieuwe webkoppelingen maken 1 Ga naar de zoekbalk, klik op het pictogram en selecteer Select Search Engines (Zoekmachines selecteren). 2 Controleer of Enable Web Shortcuts (Webkoppelingen inschakelen) is ingeschakeld. 3 Klik op Nieuw. 4 Ga als volgt te werk om een nieuwe webkoppeling te maken: 4a Geef een naam voor de webkoppeling op in Search provider name (Naam zoekmachine). 4b Voer de zoek-URI in. Druk op Shift + F1 en klik in het veld; er wordt een korte helptekst weergegeven. De zoekopdracht wordt aangeduid als \{@}. Nu is het van belang om dit op de juiste plaats in te voegen. Gebruik http://search.novell.com/qfsearch/SearchServlet ?sortbydate=true&noredirect=true&index=Cool +Solutions&query=\{@} om in de database van Novell Cool Solutions te zoeken.


225

4c Voer uw afkortingen in URI shortcuts (URI-sneltoetsen). Als u meerdere afkortingen invoert, moeten deze worden gescheiden door komma's. 5 Ga verder met Ok. TIP: Sneltoetsen gebruiken zonder Konqueror te openen U hoeft Konqueror niet te openen om een webkoppeling in te voeren. De koppeling kan ook rechtstreeks worden opgeroepen. Selecteer Commando uitvoeren in het hoofdmenu of druk op Alt + F2. Voer in de dialoog die nu verschijnt uw sneltoets plus uw zoekwoord in. Nadat u een nieuwe webkoppeling hebt gemaakt, bijvoorbeeld nc, kunt u deze gebruiken op de locatiebalk. Het resultaat wordt weergegeven in het huidige venster.

14.6 Bladwijzers U hoeft de adressen van veelbezochte websites niet te onthouden en telkens weer in te voeren. In plaats daarvan kunt u bladwijzers van de URL's maken met het menu Bladwijzers. Op dezelfde manier kunt u ook bladwijzers maken van directory's op uw vaste schijf. U maakt een nieuwe bladwijzer in Konqueror door te klikken op Bladwijzers > Bladwijzer toevoegen. Bestaande bladwijzers zijn in het menu opgenomen als menuitem. Het is raadzaam om de bladwijzers in een hiërarchische structuur naar onderwerp te ordenen, zodat u altijd het overzicht behoudt. Maak een nieuwe subgroep van bladwijzers met Nieuwe bladwijzermap. Als u Bladwijzers > Bladwijzers bewerken selecteert, wordt de bladwijzer-editor geopend. Gebruik dit programma om bladwijzers te ordenen, te herschikken en te verwijderen. Als u Netscape, Mozilla of Firefox als extra browser gebruikt, hoeft u uw bladwijzers niet opnieuw aan te maken. Met Bestand > Importeren > Netscape-bladwijzers importeren in de bladwijzer-editor kunt u uw Netscape- en Mozilla-bladwijzers integreren in uw huidige collectie. Het omgekeerde kan ook met Export as Netscape Bookmarks (Exporteren als Netscape-bladwijzers). U kunt uw bladwijzers wijzigen door er met de rechtermuisknop op te klikken. Er verschijnt een pop-upmenu waarin de gewenste actie kan worden geselecteerd (knippen, 226


kopiëren, verwijderen enz.). Als u tevreden bent, kunt u de bladwijzers opslaan met Bestand > Opslaan. Als u alleen de naam of koppeling wilt wijzigen, hoeft u slechts met de rechtermuisknop te klikken op de vermelding op de werkbalk voor bladwijzers en Eigenschappen te selecteren. Wijzig de naam en locatie en bevestig met Bijwerken. Als u uw lijst met bladwijzers wilt opslaan en direct toegankelijk wilt maken, moet u de bladwijzers zichtbaar maken in Konqueror. Selecteer Instellingen > Werkbalken > Werkbalk Bladwijzers (Konqueror). In het huidige Konqueror-venster wordt automatisch een bladwijzervenster weergegeven.

14.7 Java en JavaScript Haal deze talen niet door elkaar. Java is een objectgeoriënteerde, platform-onafhankelijke programmeertaal van Sun Microsystems. Java wordt vaak gebruik voor kleine programma's (applets) die via internet worden uitgevoerd voor zaken als internetbankieren, chatten en winkelen. JavaScript is een geïnterpreteerde scripttaal die vooral wordt gebruikt om webpagina's dynamisch te structureren, bijvoorbeeld voor menu's. In Konqueror kunt u deze talen activeren of deactiveren. Dit kan zelfs op een domeinspecifieke manier worden gedaan. Dat betekent dat u sommige hosts kunt toelaten en andere kunt blokkeren. Java en JavaScript worden vaak om veiligheidsredenen gedeactiveerd. Helaas kunnen sommige webpagina's zonder Javascript niet goed worden weergegeven.

14.8 Reclameblokkade activeren Sommige webpagina's gaan gepaard met irritante reclame-uitingen. Met Konqueror kunnen deze reclamevensters worden geblokkeerd. Ga als volgt te werk: Procedure 14.3 Irritante reclame-uitingen blokkeren 1 Start Konqueror. 2 Ga naar Instellingen > Konqueror instellen > AdBlock-filter. 3 Vink Filters inschakelen aan.


227

4 Klik op Invoegen. 5 Voer een uitdrukking in waarop de webpagina moet worden gefilterd. Bijvoorbeeld: http://www.example.com/*

Dit filtert alles afkomstig van die URL.

14.9 Meer informatie Mochten er bij het werken met Konqueror vragen of problemen rijzen, raadpleeg dan het handboek van de toepassing. Dit kan worden opgevraagd met het menu Help. Konqueror heeft zelf ook een webpagina: http://www.konqueror.org.

228


Surfen met Firefox

15

SUSE Linux Enterprise wordt geleverd inclusief de webbrowser Mozilla Firefox. Firefox combineert de meest recente webtechnologieën en bevat functies voor tabbladen, het blokkeren van pop-upvensters en voor het beheren van downloads en afbeeldingen. U kunt meerdere webpagina's in één venster weergeven. U kunt vervelende advertenties onderdrukken en de weergave van afbeeldingen die voor vertraging zorgen, uitschakelen. U hebt eenvoudig toegang tot verschillende zoekmachines, waardoor u snel kunt vinden wat u zoekt. Start het programma vanuit het hoofdmenu of via de opdracht firefox. In de volgende gedeelten worden de belangrijkste programmafuncties omschreven.

15.1 Surfen op het web Het uiterlijk en de functionaliteit van Firefox is vergelijkbaar met andere browsers. Een voorbeeld vindt u in Figuur 15.1,"Het browservenster van Firefox" (pagina 230). De navigatiebalk bevat onder andere de knoppen Volgende en Vorige en een adresbalk voor webadressen. Daarnaast kunt u bladwijzers maken voor een snelle toegang. Gebruik het menu Help voor meer informatie over de verschillende functies in Firefox.

Surfen met Firefox

229

Afbeelding 15.1 Het browservenster van Firefox

15.1.1 Surfen met tabbladen Als u vaak meerdere webpagina's tegelijkertijd weergeeft, kunt u met de tabbladen makkelijker tussen de verschillende pagina's schakelen. Meerdere website in één venster weergeven door gebruik te maken van tabbladen. Als u een nieuw tabblad wilt openen, selecteert u Bestand > Nieuw tabblad. Hiermee opent u een nieuw tabblad in het Firefox-venster. U kunt ook met de rechtermuisknop op een koppeling klikken en Koppeling in nieuw tabblad openen selecteren. Klik met de rechtermuisknop het tabblad voor meer tabbladopties. U kunt een nieuw tabblad maken of één of alle tabbladen opnieuw laden of sluiten. Daarnaast kunt u de volgorde van de tabbladen wijzigen door een tabblad naar de gewenste positie te slepen.

230


15.1.2 De zijbalk gebruiken Gebruik de linkerkant van het browservenster om de bladwijzers of de geschiedenis weer te geven. Met uitbreidingen kunt u nieuwe gebruiksfuncties voor de zijbalk toevoegen. Als u de zijbalk wilt weergeven, selecteert u Beeld > Zijbalk en selecteert u de gewenste inhoud.

15.2 Informatie zoeken Er zijn twee manieren om informatie te zoeken in Firefox: de zoekbalk en het zoekvak. De zoekbalk gebruikt u om pagina's te zoeken, terwijl u met het zoekvak items op de huidige pagina zoekt.

15.2.1 Informatie zoeken op het web Firefox beschikt over een zoekbalk waarmee u toegang tot verschillende zoekmachines hebt, zoals Google, Yahoo en Amazon. Als bijvoorbeeld informatie over SUSE wilt zoeken met de huidige zoekmachine, klikt u in de zoekbalk en typt u SUSE. Vervolgens drukt u op Enter. De resultaten worden weergegeven in het venster. Als u een zoekmachine wilt kiezen, klikt u op het pictogram rechts van de zoekbalk. Er wordt een menu geopend met een lijst van beschikbare zoekmachines.

15.2.2 Een andere zoekmachine installeren Als uw favoriete zoekmachine hier niet wordt weergegeven, kunt u deze in Firefox configureren. Voer hiervoor de volgende procedure uit: 1 Maak verbinding met internet. 2 Klik op het pictogram links van de zoekbalk. 3 Selecteer in het menu de optie Zoekmachines toevoegen. 4 Klik op Zoekmachines.

Surfen met Firefox

231

5 Er wordt een webpagina met beschikbare zoekmachines in Firefox weergegeven. U kunt bijvoorbeeld kiezen uit Wikipedia, IMDB en vele andere zoekmachines. Klik op de gewenste invoegtoepassing voor zoeken. 6 Installeer de invoegtoepassing door op Toevoegen te klikken of annuleer de installatie door op Annuleren te klikken.

15.2.3 Zoeken op de huidige pagina Als u een bepaalde webpagina wilt doorzoeken, klikt u op Bewerken > In deze pagina zoeken of drukt op Ctrl + F. Hiermee opent u het zoekvak. Doorgaans wordt deze weergegeven onder aan het venster. Typ uw zoekopdracht in het veld Zoeken. Firefox zoekt de eerste instantie van de zoekopdracht die u hebt opgegeven. U kunt naar de volgende instantie gaan door op F3 te drukken of door naast het zoekvak op de knop Volgende zoeken te klikken. U kunt alle instanties markeren door op de knop Alles markeren te klikken.

15.3 Bladwijzers beheren Met Bladwijzers kunt u op een handige manier koppelingen naar uw favoriete websites opslaan. Als u de huidige website aan uw lijst met bladwijzers wilt toevoegen, klikt u op Bladwijzers > Bladwijzer voor deze pagina maken. Als er op dit moment meerder websites op tabbladen worden weergegeven, wordt alleen de URL van het geselecteerde tabblad toegevoegd aan uw bladwijzers. Wanneer u een bladwijzer toevoegt, kunt u een alternatieve naam voor de bladwijzer opgeven en een map selecteren waarin Firefox de bladwijzer moet opslaan. Als u websites op meerdere tabbladen wilt toevoegen aan uw lijst met bladwijzers, selecteert u Bladwijzer voor alle tabbladen maken. Firefox maakt een nieuwe map met een bladwijzer voor elke site die op de tabbladen worden weergegeven. Als u een website uit de lijst met bladwijzers wilt verwijderen, klikt u in het menu Bladwijzers met de rechtermuisknop op de bladwijzer in de lijst en klikt u vervolgens op Verwijderen.

232


15.3.1 Bladwijzerbeheer gebruiken De functie voor bladwijzerbeheer kan worden gebruikt om de eigenschappen (naam en adreslocatie) voor elke bladwijzer te beheren en om de bladwijzers te ordenen in mappen en secties. De functie voor bladwijzerbeheer is vergelijkbaar met Figuur 15.2,"De functie voor bladwijzerbeheer van Firefox gebruiken" (pagina 233). Afbeelding 15.2 De functie voor bladwijzerbeheer van Firefox gebruiken

Als u de functie voor bladwijzerbeheer wilt openen, klikt u op Bladwijzers > Bladwijzers beheren. Er wordt een venster met daarin uw bladwijzers weergegeven. Klik op Nieuwe map om een nieuwe map met een naam en omschrijving te maken. Als u een nieuwe bladwijzer nodig hebt, klikt u op Nieuwe bladwijzer Zodoende kunt u een naam, een locatie, sleutelwoorden en een omschrijving opgeven. Het sleutelwoord is een snelkoppeling naar uw bladwijzer. Als u de nieuwe bladwijzer wilt weergeven in de zijbalk, schakelt u het selectievakje Deze bladwijzer in de zijbalk laden in.

Surfen met Firefox

233

15.3.2 Bladwijzers uit andere browsers importeren Als u in het verleden verschillende browser hebt gebruikt, wilt u waarschijnlijk de ingestelde voorkeuren en bladwijzers ook in Firefox gebruiken. Op dit moment kunt u bladwijzers importeren uit Netscape 4.x, 6, 7, Mozilla 1.x en Opera. Als u uw instellingen wilt importeren, klikt u op Bestand > Importeren. Selecteer de browser waaruit moet worden geïmporteerd. Nadat u op Volgende hebt geklikt, worden uw instellingen geïmporteerd. De geïmporteerde bladwijzers vindt u in een nieuwe map die begint met Uit.

15.3.3 Live bladwijzers Met live bladwijzers worden er koppen in uw bladwijzers weergegeven zodat u op de hoogte blijft van het laatste nieuws. Hiermee bespaart u tijd doordat u in een oogopslag uw favoriete sites kunt bekijken. Veel sites en blogs ondersteunen deze indeling. In dat geval wordt er rechts in de adresbalk een oranje pictogram weergegeven. Klik op het pictogram en kies Abonneren op NAAM VAN DE FEED. Klik op de pagina die wordt geopend op Nu abonneren. Er wordt een dialoogvenster geopend waarin u de naam en de locatie van uw live bladwijzer kunt opgeven. Bevestig door op Toevoegen te klikken. Soms vertelt Firefox u niet dat ze een nieuwe feed ondersteunen, terwijl dit wel het geval is. Als u handmatig een live bladwijzer wilt toevoegen, hebt u de URL van de feed nodig. Voer de volgende procedure uit: Procedure 15.1 Handmatig een live bladwijzer toevoegen 1 Open de functie voor bladwijzerbeheer door op Bladwijzers > Bladwijzers organiseren te klikken. Er wordt een nieuw venster geopend. 2 Selecteer Bestand > Nieuwe live bladwijzer. Er wordt een dialoogvenster geopend. 3 Geef een naam op voor de live bladwijzer en geef in het vak Feedlocatie de URL op, bijvoorbeeld http://www.novell.com/newsfeeds/rss/ coolsolutions.xml. De live bladwijzers in Firefox worden bijgewerkt.

234


4 Sluit de functie bladwijzerbeheer.

15.4 De dowloadmanager gebruiker Met de downloadmanager kunt u bijhouden welke downloads u momenteel en in het verleden hebt uitgevoerd. Klik op Extra > Downloads om de downloadmanager te openen. Er wordt een Firefox-venster met uw downloads geopend. Tijdens het downloaden van een bestand wordt er een voortgangsbalk weergegeven en kunt u zien welk bestand er wordt gedownload. Indien noodzakelijk kunt u het downloaden onderbreken en op een later tijdstip hervatten. Als u een gedownload bestand wilt openen, klikt op Openen. Door op Verwijderen te klikken, verwijdert u het bestand uit de lijst. Als u informatie over het bestand nodig hebt, klikt u met de rechtermuisknop op de bestandsnaam en kiest u Eigenschappen. Voor nog meer controle over de downloadmanager opent u het configuratiescherm door op Bewerken > Voorkeuren te klikken en het tabblad Algemeen te openen. Hier kunt u de downloadmap en de gewenste respons van de downloadmanager opgeven.

15.5 Firefox aanpassen Firefox kan uitgebreid worden aangepast. U kunt uitbreidingen installeren, thema's wijzigen en slimme sleutelwoorden toevoegen voor uw online zoekopdrachten.

15.5.1 Uitbreidingen Mozilla Firefox is een multifunctionele toepassing. Dit betekent dat u invoegtoepassingen, ook wel uitbreidingen genoemd, kunt downloaden en installeren. U kunt bijvoorbeeld een nieuwe downloadmanager en nieuwe muisfuncties toevoegen. Het voordeel hiervan is dat Firefox zelf klein en slank blijft. Als u een uitbreiding wilt toevoegen, klikt u op Extra > Add-ons > Extensies. Klik in de rechterbenedenhoek op Extensies verkrijgen om de website van Mozilla voor het bijwerken van de uitbreidingen te openen. Op deze site kunt u kiezen uit verschillende uitbreidingen. Klik op de uitbreiding die u wilt installeren en klik vervolgens op de installatiekoppeling om de uitbreiding te downloaden en te installeren. Nadat u Firefox

Surfen met Firefox

235

opnieuw hebt gestart, is de uitbreiding functioneel. Voor meer uitbreidingen kunt u ook terecht ophttp://addons.mozilla.org/. Afbeelding 15.3 Firefox-uitbreidingen installeren

15.5.2 Thema's wijzigen Als niet tevreden bent met de standaardweergave van Firefox, kunt u een nieuw thema installeren. De thema's zijn niet van invloed op de functionaliteit van de browser. U kunt hiermee alleen het uiterlijk van de browser wijzigen. Wanneer u een thema installeert, vraagt Firefox u eerst om een bevestiging. U kunt de installatie voortzetten of annuleren. Nadat u een thema hebt geïnstalleerd, kunt u het nieuwe thema inschakelen. 1 Klik op Extra > Add-ons > Thema's. 2 In het dialoogvenster dat wordt weergegeven, klikt u op Thema's verkrijgen. Als u al een thema hebt geïnstalleerd, zoekt u deze in de lijst, zoals in Figuur 15.4,"Firefox-thema's installeren" (pagina 237).

236


Afbeelding 15.4 Firefox-thema's installeren

3 Er verschijnt een nieuw venster waarin de website https://addons .mozilla.org wordt weergegeven. 4 Kies een thema en klik op Install Now (Nu installeren). 5 Bevestig de download en de installatie. 6 Nadat u het thema hebt gedownload, selecteert u het in de lijst met thema's en klikt u op Thema gebruiken. 7 Sluit het venster en start Firefox opnieuw. Als het thema is geïnstalleerd, kunt u altijd een ander thema weergeven zonder dat u het programma opnieuw hoeft te starten door op Extra > Add-ons > Thema's en vervolgensThema gebruiken te klikken. Als u een bepaald thema niet meer wilt gebruiken, kunt u het in hetzelfde dialoogvenster verwijderen door op Deïnstalleren te klikken.

15.5.3 Slimme sleutelwoorden aan uw online zoekopdrachten toevoegen Het zoeken op internet is een van de belangrijkste taken die u met een browser kunt uitvoeren. Met Firefox kunt u slimme sleutelwoorden: een afkorting voor een "opdracht"

Surfen met Firefox

237

om op het web te zoeken. Als bijvoorbeeld vaak Wikipedia gebruikt, gebruikt u een slim sleutelwoord om deze taak te vereenvoudigen. 1 Ga naar http://en.wikipedia.org. 2 Nadat Firefox de webpagina hebt weergegeven, gaat u naar het zoekvak. Klik met de rechtermuisknop op het vak en kies in het menu dat wordt geopend, de optie Sleutelwoord voor deze zoektocht toevoegen. 3 Het dialoogvenster Bladwijzer toevoegen wordt weergegeven. Geef in het veld Naam een naam op voor deze website, bijvoorbeeld Wikipedia (en). 4 Geef in het veld Sleutelwoord een afkorting voor deze webpagina op, bijvoorbeeld wiki. 5 Kies in de keuzelijst Aanmaken in de locatie van het item in uw bladwijzers. U kunt het sleutelwoord in elke gewenste map plaatsen. 6 Voeg het sleutelwoord toe door op Toevoegen te klikken. U hebt nu een nieuw sleutelwoord gemaakt Wanneer u nu op Wikipedia wilt kijken, hoeft u niet de hele URL te gebruiken. Typ bijvoorbeeld wikilinux om een onderwerp over Linux te bekijken.

15.6 Afdrukken via Firefox Gebruik het dialoogvenster Pagina-instellingen om aan te geven hoe de inhoud die in Firefox wordt weergegeven, moet worden afgedrukt. Klik op Bestand > Paginainstellingen en open het tabblad Formaat & opties om de oriëntatie van uw afdruktaken te selecteren. U kunt ook automatisch schalen of de afdruktaak aanpassen aan het papierformaat. Als u een achtergrond wilt afdrukken, schakelt u het selectievakje Achtergrond afdrukken (kleuren & afbeeldingen) in. Klik op het tabblad Marges & kop-/voetteksten om de marges aan te passen en om aan te geven wat u in de kop- en voetteksten wilt opnemen. Nadat u de instellingen hebt geconfigureerd, kunt u de webpagina afdrukken via Bestand > Afdrukken. Selecteer de printer of het bestand waarin de uitvoer moet worden opgeslagen. Klik op Eigenschappen, geef het papierformaat op, geef de afdrukopdracht

238


op, kies de grijswaarde of kleurinstellingen en bepaal de marges. Wanneer u tevreden bent met de instellingen, bevestigt u dit door op Afdrukken te klikken.

15.7 Meer informatie Ga naar de officiële startpagina van Firefox ophttp://www.mozilla.com/ firefox/ voor meer informatie. Raadpleeg de geïntegreerde Help voor meer informatie over bepaalde opties of functies.

Surfen met Firefox

239

Gegevens overbrengen van het internet

16

KGet is het programma voor downloadbeheer voor KDE. Hiermee worden uw overdrachten in een venster beheerd. U kunt overdrachten onderbreken, hervatten, verwijderen, in een wachtrij zetten en toevoegen. Start KGet vanuit het hoofdmenu of door op Alt + F2 te drukken en kget op te geven. Wanneer u KGet de eerste keer start, kunt u ervoor kiezen het programma te integreren met Konqueror. Als u KGet integreert met Konqueror, wordt KGet toegevoegd aan het systeemvak als een pictogram met een pijl-omlaag. Klik op deze pijl om overdrachten met KGet te bekijken. Afbeelding 16.1 KGet

Gegevens overbrengen van het internet

241

16.1 Overdrachten toevoegen aan de lijst Als u een overdracht wilt toevoegen, klikt u op Bestand > Plakken. Geef een URL op en klik op OK. Selecteer ten slotte waar u het gedownloade bestand wilt opslaan. De vermelding van de overdracht wordt toegevoegd aan het hoofdvenster van KGet en de download wordt gestart. U kunt ook een overdracht toevoegen door eenvoudig een bestand (bijvoorbeeld van een FTP-server) van Konqueror te slepen en neer te zetten in het hoofdvenster van KGet. Pas de voorkeuren voor uw downloads aan door op Settings (Instellingen) > Configure KGet (KGet configureren) te klikken.

16.2 Overdrachten met timer U kunt instellen dat KGet overdrachten op een bepaald tijdstip uitvoert. 1 Start KGet. 2 Klik op Opties > Offline. Alle overdrachten die vanaf nu worden opgegeven, worden niet meteen gestart, maar in een wachtrij geplaatst. 3 Als u de klok wilt starten, dubbelklikt u op de vermelding en klikt u vervolgens op Geavanceerd. 4 Geef de dag, maand, jaar en tijd op waarop de overdracht moet worden gestart, klik op het pictogram Timer en sluit het dialoogvenster. 5 Wanneer u de gewenste instellingen voor alle overdrachten hebt opgegeven, klikt u op Opties > Offline om KGet opnieuw op de modus Online in te stellen. De overdrachten start op de opgegeven tijdstippen.

242


Nieuwsfeeds lezen met Akregator

17

Als u het laatste nieuws wilt ontvangen, gebruikt u een nieuwsfeedreader. Een voorbeeld van een feedreader is Akregator. Deze feedreader maakt verbinding met een server die een nieuwsticker-bestand bevat, en downloadt dit bestand. Vervolgens worden de hoofdpunten van het nieuws weergegeven en soms een kort overzicht van een nieuwsbericht. Zie Figuur 17.1,"Akregator met enkele nieuwsberichten." (pagina 243). Als u geïnteresseerd bent in een bepaald nieuwsbericht, klikt u hierop en bekijkt u het op een apart tabblad. Afbeelding 17.1 Akregator met enkele nieuwsberichten.

Akregator bevat enkele vooraf gedefinieerde nieuwsfeeds voor KDE. U kunt nieuwsfeeds handmatig toevoegen of overnemen van websites waarop deze worden aangekondigd. Een website met ondersteuning voor feeds bevat bijvoorbeeld een oranje driehoek in de rechterbenedenhoek. Klik hierop om een pop-upvenster te openen waarin u Feed Nieuwsfeeds lezen met Akregator

243

aan Akregator toevoegen kunt selecteren. Soms wordt op een website niet aangegeven dat deze een nieuwsfeed ondersteunt. In dat geval kunt u op deze site zoeken naar enkele zoekwoorden zoals feed of rss. Mogelijk vindt u dan een koppeling. Ga als volgt te werk om een nieuwsfeed toe te voegen: Procedure 17.1 Een nieuwsfeed toevoegen aan Akregator 1 Bepaal de URL van uw nieuwsfeed. Normaal gesproken vindt u deze op de betreffende website. Meer koppelingen vindt u in het hulpprogramma KNewsticker; een toepassing voor het KDE-venster. 2 Open Akregator door op Alt + F2 te drukken en akregator op te geven. Hiermee wordt een nieuw venster geopend met een lijst met alle feeds in uw configuratie. Als u dit venster sluit, wordt het gedokt in het systeemvak. 3 Maak een nieuwe map met Feed > Nieuwe map. Op deze manier kunt u uw feeds indelen in categorieën. 4 Geef de nieuwe map een naam. 5 Klik op deze map en kies Feed > Feed toevoegen. 6 Geef de feed-URL op, bijvoorbeeld, http://www.novell.com/ newsfeeds/rss/coolsolutions.xml Er wordt een nieuw venster geopend waarin u de naam, URL of update-interval van de feed kunt wijzigen. Geef op het tabblad Feedarchief op hoe lang artikelen moeten worden opgeslagen. 7 Ga verder met Ok. De nieuwste artikelen worden gedownload met Akregator. Wanneer de nieuwste nieuwsberichten zijn gedownload, kunt u op een artikel klikken. Afhankelijk van de feed wordt een korte samenvatting of alleen een koppeling weergegeven. Met Lees meer kunt u het gehele artikel lezen. Met Feeds ophalen kunt u handmatig controleren op nieuwe nieuwsberichten. U kunt ook een bepaalde update-interval opgeven. Dit kunt u configureren via Instellingen > Akregator instellen. Er wordt een venster weergegeven waarin u het interval kunt selecteren in Algemeen > Feeds met tijdsinterval ophalen. Bevestig met OK. U kunt het volledige artikel lezen in Akregator of in een externe browser. Dit kunt u selecteren door op Lees meer te klikken.

244


Deel IV. Multimedia

Afbeeldingen bewerken met GIMP

18

GIMP (GNU Image Manipulation Program) is een programma voor het maken en bewerken van bitmapafbeeldingen. In de meeste opzichten zijn de functies van GIMP vergelijkbaar met die van Adobe Photoshop en andere commerciële programma's. Gebruik het programma om foto's te retoucheren en de grootte daarvan aan te passen, afbeeldingen te ontwerpen voor webpagina's, labels te maken voor uw eigen CD's of voor welk ander grafisch project dan ook. Het programma voldoet aan de eisen die door de amateur en de professional worden gesteld. Net als veel andere Linux-programma's is GIMP ontwikkeld als gezamenlijke inspanning van ontwikkelaars overal ter wereld die hun tijd en code vrijwillig bijdroegen aan dit project. Het programma wordt voortdurend verder ontwikkeld, dus kan de versie op uw systeem enigszins afwijken van de hier besproken versie. Met name de lay-out van de afzonderlijke vensters en vensteronderdelen kan verschillen. GIMP is een zeer complex programma. In dit hoofdstuk wordt slechts een klein aantal functies, gereedschappen en menu-items besproken. Zie de paragraaf "Meer informatie" (pagina 265) voor tips over plaatsen waar meer informatie over het programma te vinden is.

18.1 Grafische indelingen Er zijn twee hoofdindelingen voor afbeeldingen: bitmap en vector. GIMP werkt uitsluitend met bitmapafbeeldingen, de standaardindeling voor foto's en gescande afbeeldingen. Bitmapafbeeldingen bestaan uit pixels, kleine blokjes kleur die samen het totale beeld vormen. Het gevolg daarvan is dat de bestanden snel erg groot kunnen


247

worden. Bovendien is het niet mogelijk de afmetingen van een bitmapafbeelding te vergroten zonder kwaliteitsverlies. Anders dan bij bitmapafbeeldingen wordt bij vectorafbeeldingen geen informatie over alle afzonderlijke pixels opgeslagen. In plaats daarvan wordt informatie opgeslagen over de manier waarop punten, lijnen en vlakken in de afbeelding zijn gegroepeerd. Bovendien kunnen de afmetingen van vector-afbeeldingen zeer eenvoudig worden gewijzigd. Bijvoorbeeld Inkscape en de tekenfunctie van OpenOffice.org werken met deze indeling.

18.2 GIMP starten U kunt GIMP starten vanuit het hoofdmenu. Of u kunt gimp & invoeren op een opdrachtregel.

18.2.1 Eerste configuratie Wanneer u GIMP de eerste keer start, wordt een configuratie-wizard gestart voor een voorbereidende configuratie. De standaardinstellingen zijn geschikt voor de meeste doeleinden. Klik in elk dialoogvenster op Doorgaan, tenzij u de werking van de instelling kent en die wilt veranderen.

18.2.2 De standaardvensters Standaard worden er drie vensters weergegeven. Ze kunnen op het scherm worden gerangschikt en met uitzondering van het gereedschapsvenster worden gesloten als ze niet langer nodig zijn. Met het sluiten van het gereedschapsvenster wordt ook de toepassing afgesloten. In de standaardconfiguratie slaat GIMP bij het afsluiten de vensterlay-out op. Dialoogvenster die u niet hebt gesloten, verschijnen weer de eerstvolgende keer dat u het programma start.

Het Gereedschapsvenster Het gereedschapsvenster, het hoofdvenster van GIMP zoals weergegeven in Figuur 18.1,"Het hoofdvenster" (pagina 249), bevat de hoofdbesturingselementen van de toepassing. Met het sluiten van dit venster wordt tevens de toepassing afgesloten. 248


Helemaal bovenaan bevindt zich de menubalk die toegang geeft tot de functies Bestand, Xtra en Hulp. Daaronder bevinden zich de pictogrammen van de verschillende gereedschappen. Plaats de muisaanwijzer op een pictogram om informatie over het betreffende gereedschap weer te geven. Afbeelding 18.1 Het hoofdvenster

De huidige voor- en achtergrondkleur worden weergeven in twee overlappende vakken. De standaardkleuren zijn zwart voor de voorgrond en wit voor de achtergrond. Klik op een vak om een dialoogvenster voor kleurkeuze te openen. U kunt de voor- en achtergrondkleur verwisselen door op de gebogen pijl te klikken rechts boven de vakken. Gebruik het zwart-witsymbool linksonder om de standaardkleuren te herstellen. Rechts wordt het huidige penseel, patroon en verloop weergegeven. Klik op het weergegeven penseel, patroon of verloop om het bijbehorende selectievenster te openen. In het onderste gedeelte van het venster kunnen verschillende opties worden geconfigureerd voor het huidige gereedschap. Onder het gereedschap wordt een dialoogvenster weergegeven met de opties voor het geselecteerde gereedschap. Als het dialoogvenster niet wordt weergegeven, opent u het door te dubbelklikken op het pictogram van het gereedschap.

Lagen, kanalen, paden, ongedaan maken Gebruik de vervolgkeuzelijst in het eerste gedeelte om de afbeelding te selecteren waar de tab naar verwijst. Klik op Auto om in te stellen of automatisch de actieve afbeelding wordt gekozen. Standaard is Auto ingeschakeld. Met Lagen geeft u de verschillende lagen weer in de huidige afbeeldingen en kunt u die lagen bewerken. Meer informatie vindt u in de paragraaf "Lagen" (pagina 262). U gebruikt Kanalen om de kleurkanalen van de afbeelding weer te geven en te bewerken. Met Paden beschikt u over een op vectoren gebaseerde functie om gedeelten van een afbeelding te selecteren. De functie kan tevens worden gebruikt om te tekenen. Paden


249

geeft de voor een afbeelding beschikbare paden weer en geeft toegang tot padfuncties. Ongedaan maken geeft een beperkte geschiedenis weer van de wijzigingen die zijn aangebracht aan de huidige afbeelding. U vindt een beschrijving van het gebruik in de paragraaf "Fouten herstellen" (pagina 261).

18.3 Aan de slag Hoewel GIMP intimiderend kan zijn voor nieuwe gebruikers, vinden de meesten het programma makkelijk te gebruiken wanneer ze eenmaal de basis onder de knie hebben. Belangrijke functies zijn het maken, openen en opslaan van afbeeldingen.

18.3.1 Een nieuwe afbeelding maken Selecteer Bestand > Nieuw of druk op Ctrl + N om een nieuw bestand te maken. Er wordt een dialoogvenster weergegeven waarin u instellingen kunt opgeven voor de nieuwe afbeelding. Desgewenst kunt u tevoren gedefinieerde instellingen selecteren, een Sjabloon. Als u een eigen sjabloon wilt maken, selecteert u Bestand > Dialogen > Sjablonen en gebruikt u de besturingselementen in het geopende venster. Stel bij Afbeeldingsgrootte de grootte in van de afbeelding in pixels of in een andere eenheid. Klik op de eenheid om een andere eenheid te selecteren in de lijst beschikbare eenheden. De verhouding tussen pixels en de geselecteerde eenheid stelt u in bij Resolutie. Open het gedeelte Geavanceerde opties om de resolutie in te stellen. Een resolutie van 72 pixels per inch komt overeen met de gangbare schermweergave. Dat is goed genoeg voor afbeeldingen op webpagina's. Voor af te drukken afbeeldingen gebruikt u een hogere resolutie. Bij de meeste printers levert een resolutie van 300 pixels per inch een acceptabele kwaliteit op. Bij Kleurtype selecteert u of de afbeelding in kleur (RGB) of in Grijswaarden wilt maken. Zie de paragraaf "Afbeeldingmodi" (pagina 262) voor meer bijzonderheden over afbeeldingtypen. Geef bij Vullen met aan hoe u de nieuwe afbeelding wilt vullen. Met Voorgrondkleur en Achtergrondkleur gebruikt u de kleuren die u eerder selecteerde in het gereedschapsvenster. Met Wit stelt u een witte achtergrond in voor de afbeelding. Met Transparantie maakt u een doorzichtige afbeelding. Transparantie wordt aangegeven met een grijs schaakbordpatroon. Voer in het vak Tekstbijlage een aantekening in voor de nieuwe afbeelding.

250


Als u tevreden bent met de instellingen, drukt u op OK. Als u de standaardinstellingen wilt herstellen, drukt u op Opnieuw instellen. Klik op Annuleren om het maken van een nieuwe afbeelding af te breken.

18.3.2 Een bestaande afbeelding openen Selecteer Bestand > Openen of druk op Ctrl + O om een bestaande afbeelding te openen. Selecteer het gewenste bestand in het dialoogvenster dat wordt geopend. U kunt ook op Ctrl + L drukken en de URI van de gewenste afbeelding rechtstreeks invoeren. Klik vervolgens op Openen om het geselecteerde bestand te openen of klik op Annuleren om het openen van een afbeelding af te breken.

18.3.3 Een afbeelding scannen In plaats van een bestaande afbeelding te openen of een nieuwe afbeelding te maken, kunt u ook een afbeelding scannen. Als u rechtstreeks vanuit GIMP wilt scannen, moet u ervoor zorgen dat het pakket xsane is geïnstalleerd. Selecteer Bestand > Importeren > XSane: Device dialog (Apparaatdialoog). Maak een voorbeeld wanneer het te scannen object kleiner is dan het totale scangebied. Klik op Acquire preview (Voorbeeld importeren) in het dialoogvenster Preview om een voorbeeld te maken. Als u slechts een deel van het gebied wilt scannen, selecteert u het gewenste rechthoekige deel met de muis. In het dialoogvenster xsane selecteert u of u een binary- (binair - zwart-wit zonder grijswaarden), grayscale- (grijswaarden) of color- (kleuren) afbeelding wilt scannen. Tevens stelt u hier de gewenste scanresolutie in. Des te hoger de resolutie, des te beter de kwaliteit van de gescande afbeelding. Dit levert echter ook een overeenkomstig groter bestand op en bij hogere resoluties kan het scannen erg lang duren. De grootte van de uiteindelijke afbeelding (in pixels en in bytes) wordt weergegeven in het onderste gedeelte van het dialoogvenster. Gebruik de schuifregelaars in het dialoogvenster xsane om de gewenste waarden in te stellen voor gamma, brightness (helderheid) en contrast. De regelaars worden niet weergegeven in de binaire modus. Wijzigingen worden onmiddellijk weergegeven in het voorbeeld. Hebt u alle instellingen naar tevredenheid ingesteld, dan klikt u op Scan om de afbeelding te scannen.


251

18.3.4 Het afbeeldingvenster De nieuwe, geopende of gescande afbeelding verschijnt in een eigen venster. De menubalk boven in het venster geeft toegang tot alle afbeeldingfuncties. U krijgt ook toegang tot het menu door rechts te klikken in de afbeelding of door te klikken op de kleine pijlknop in de linkerhoek van de linialen. Bestand bevat de standaard bestandsopties zoals Opslaan en Print. Sluiten sluit de huidige afbeelding. Afsluiten sluit de toepassing. Met de opties in het menu Beeld stelt u de weergave in van de afbeelding en het afbeeldingvenster. Met de optie Nieuw beeld opent u een tweede weergavevenster voor de huidige afbeelding. Wijzigingen die u in het ene venster aanbrengt worden in alle andere weergavevensters van die afbeelding weerspiegeld. Extra weergaven zijn handig om een deel van de afbeelding tijdens het bewerken te vergroten, terwijl u in een ander venster de volledige afbeelding kunt zien. Kies de optie Zoomen om de vergrotingsfactor voor het huidige venster te wijzigen. Wanneer u Naar afbeeldingsgrootte selecteert, wordt het afbeeldingvenster zo gewijzigd dat het precies om de afbeelding past.

18.4 Afbeeldingen opslaan Geen afbeeldingfunctie is zo belangrijk als Bestand > Opslaan. Het is beter te veel dan te weinig op te slaan. Gebruik Bestand > Opslaan als om de afbeelding op te slaan met een nieuwe bestandsnaam. Het is een goede gewoonte de verschillende wordingsstadia van de afbeelding onder verschillende namen op te slaan of reservekopieën te maken in een andere map zodat u makkelijk een eerder stadium kunt herstellen. Wanneer u de afbeelding voor het eerst opslaat of Opslaan als kiest, wordt een dialoogvenster geopend waarin u de bestandsnaam en het bestandstype kunt opgeven. Voer in het bovenste veld de bestandsnaam in. Selecteer bij Opslaan in map de map waarin u de afbeelding wilt opslaan uit een lijst veelgebruikte mappen. Als u een andere map wilt kiezen of een nieuwe wilt maken, opent u Bladeren naar andere mappen. We raden u aan bij de optie Selecteer bestandstype de instelling Volgens extensie te handhaven. Met die instelling bepaalt GIMP het bestandstype op basis van de extensie die aan de bestandsnaam is toegevoegd. De volgende bestandstypen komen vaak voor:

252


XCF Dit is de eigen indeling van de toepassing. In deze indeling wordt alle informatie over lagen en paden samen met de afbeelding opgeslagen. Zelfs als u een afbeelding nodig hebt in een andere indeling, is het meestal een goed idee een kopie op te slaan als XCF om later makkelijk wijzigingen te kunnen aanbrengen. In de paragraaf "Lagen" (pagina 262) vindt u informatie over lagen. PAT Deze indeling wordt gebruikt voor patronen van GIMP. Wanneer u een afbeelding in deze indeling opslaat, kunt u die afbeelding later als vulpatroon gebruiken in GIMP. JPG JPG of JPEG is een gangbare indeling voor foto's en voor afbeeldingen zonder transparantie op webpagina's. De bij deze indeling gebruikte compressiemethode maakt het mogelijk de bestandsgrootte terug te brengen, maar bij het comprimeren gaat informatie verloren. Het is een goed idee de optie preview te gebruiken bij het aanpassen van het compressieniveau. Een niveau van 85% tot 75% levert meestal een acceptabele afbeeldingkwaliteit op met een redelijke compressie. Tevens is het raadzaam een reservekopie op te slaan in een indeling waarbij geen verlies optreedt, zoals XCF. Sla bij het bewerken van een afbeelding uitsluitend de definitieve afbeelding op als JPG. Het herhaaldelijk opslaan en laden van een JPG kan al snel uitlopen op een afbeelding van slechte kwaliteit. GIF In het verleden was GIF populair voor afbeeldingen met transparantie. Nu is dit minder het geval vanwege problemen met de licentie. GIF wordt tevens gebruikt voor animaties. In deze indeling kunnen uitsluitend geïndexeerde afbeeldingen worden opgeslagen. Zie de paragraaf "Afbeeldingmodi" (pagina 262) voor informatie over geïndexeerde afbeeldingen. Als slechts enkele kleuren worden gebruikt, kan het bestand zeer klein zijn. PNG Met ondersteuning voor transparantie, verliesvrije compressie, vrije verkrijgbaarheid en groeiende ondersteuning door browsers is PNG een vervanger voor GIF als favoriete indeling voor webafbeeldingen met transparantie. Een bijkomend voordeel is dat PNG gedeeltelijke transparantie biedt, bij GIF is dat niet het geval. Daardoor ontstaan vloeiender overgangen van gekleurde gebieden naar transparante gebieden (anti-aliasing).


253

Klik op Opslaan om de afbeelding op te slaan in de gekozen indeling. Klik op Annuleren om de bewerking af te breken. Als de afbeelding eigenschappen heeft die niet kunnen worden opgeslagen in de gekozen indeling, verschijnt een dialoogvenster met keuzes waarmee het probleem kan worden opgelost. Mits die optie beschikbaar is, bereikt u met het kiezen van de optie Exporteren meestal de beste resultaten. Vervolgens verschijnt een venster met de opties voor de indeling. Het venster bevat meestal acceptabele standaardwaarden.

18.5 Afbeeldingen bewerken GIMP bevat een aantal gereedschappen waarmee u afbeeldingen kunt wijzigen. De hier beschreven functies zijn het meest interessant voor thuisgebruikers.

18.5.1 De bestandsgrootte wijzigen Wanneer een afbeelding eenmaal is gescand of opgehaald van een digitale camera, is het vaak nodig de afmetingen aan te passen voor weergave op een webpagina of voor een afdruk. Afbeeldingen kunnen eenvoudig kleiner worden gemaakt door de schaal aan te passen of door delen af te knippen. Een afbeelding groter maken is lastiger. Door de aard van bitmapafbeeldingen gaat de kwaliteit achteruit wanneer een afbeelding groter wordt gemaakt. Het is raadzaam een kopie van de oorspronkelijke afbeelding op te slaan voordat u die herschaalt of knipt.

Een afbeelding knippen Het knippen van een afbeelding lijkt op het afknippen van de randen van een stuk papier. Selecteer het gereedschap in het gereedschapsvenster (het pictogram lijkt op een scalpel) of met Gereedschap > Transformatie > Knippen & herschalen. Klik op een hoekpunt en sleep tot het gebied dat u wilt behouden binnen het kader valt. Er verschijnt een klein venster met informatie over het beginpunt en de grootte van het geselecteerde gebied. Pas deze waarden aan door te klikken en een hoek van het kader te slepen of door de waarden in het venster aan te passen. Van selectie past het knippen zo aan dat het past op de huidige selectie (in de paragraaf "Gedeelten van een afbeelding selecteren" (pagina 256) vindt u een uitleg van selecties). Autokrimpen maakt het te knippen gebied kleiner op basis van kleurveranderingen in de afbeelding.

254


Klik op Annuleren om het knippen af te breken. Klik op Snijden om de afbeelding te knippen. De resultaten van Herschalen zijn vergelijkbaar met de resultaten van Canvasgrootte. U vindt de beschrijving daarvan in Gedeelte "De canvasgrootte wijzigen" (pagina 255).

Een afbeelding herschalen Selecteer Afbeelding > Afbeelding schalen om de algemene grootte van een afbeelding te wijzigen. Selecteer de nieuwe grootte door de gewenste waarde in te voeren in Breedte of Hoogte. Als u bij het schalen de verhoudingen van de afbeeldingen wilt wijzigen (daardoor vervormt de afbeelding), klikt u op het kettingpictogram rechts van de velden om de koppeling tussen de velden te verbreken. Wanneer deze velden zijn gekoppeld, worden alle waarden proportioneel gewijzigd wanneer de waarde in een van de velden wordt gewijzigd. Pas de resolutie aan met Resolutie X en Resolutie Y. Interpolatie is een optie voor de expert waarmee de methode voor het schalen wordt ingesteld. Wanneer u de grootte hebt aangepast, drukt u op Schalen om de afbeelding te schalen. U kunt de oorspronkelijke waarden herstellen met Opnieuw instellen. Klik op Annuleren als u de procedure wilt afbreken.

De canvasgrootte wijzigen Het wijzigen van de canvasgrootte lijkt op het inlijsten van een afbeelding. Zelfs als de lijst kleiner is, is de rest van de afbeelding nog aanwezig, maar kunt u slechts een deel ervan zien. Als de lijst groter is, ziet u de hele afbeelding met extra ruimte daar omheen. Selecteer Afbeelding > Canvasgrootte als u de canvasgrootte wilt wijzigen. Voer in het dialoogvenster dat verschijnt de nieuwe grootte in. Standaard behouden de breedte en hoogte dezelfde verhouding als de oorspronkelijke afbeelding. Als u de verhouding wilt wijzigen, klikt u op het kettingpictogram. Nadat u de grootte hebt aangepast, geeft u aan hoe de afbeelding moet worden geplaatst ten opzichte van de nieuwe grootte. Voer waarden in bij Verspringen of sleep het vak binnen het kader onderaan. Wanneer u tevreden bent met de wijzigingen, klikt u op Herschalen om de canvasgrootte te wijzigen. Klik op Opnieuw instellen om de oorspronkelijke waarden te herstellen of klik op Annuleren om het wijzigen van de canvasgrootte af te breken.


255

18.5.2 Gedeelten van een afbeelding selecteren Het is vaak handig een bewerking uit te voeren op slechts een deel van een afbeelding. U kunt dat doen door het gedeelte van de afbeelding te selecteren waarmee u wilt werken. U kunt gebieden selecteren met het selectiegereedschap in het gereedschapsvenster, met het Snelmasker of met een combinatie van verschillende opties. Bovendien kunnen selecties worden gewijzigd met de opties onder Selecteren. De selectie wordt omkaderd met een stippellijn, aangeduid als een colonne zwarte mieren.

Werken met het selectiegereedschap Het belangrijkste selectiegereedschap is erg eenvoudig in het gebruik. Het gereedschap Paden, dat voor meer dan alleen selecteren kan worden gebruikt, is wat lastiger te gebruiken en wordt daarom niet hier beschreven. Bij de opties voor de overige selectiegereedschappen kiest u een pictogram in de rij Modus om te bepalen of de selectie de huidige selectie moet vervangen, daar aan moet worden toegevoegd, daar van moet worden afgetrokken of die moet snijden. Rechthoek selecteren U gebruikt dit gereedschap om rechthoekige of vierkante gebieden te selecteren. Bij de opties voor het gereedschap kiest u uit Vrije selectie, Vaste grootte en Vaste verhouding om de vorm en grootte van de selectie te bepalen. Als u in de modus Vrije selectie een vierkant wilt selecteren, houdt u de Shift-toets ingedrukt tijdens het selecteren van een gebied. Ellips selecteren Gebruik dit gereedschap om een ellips- of cirkelvormig gebied te selecteren. Dezelfde opties zijn beschikbaar als bij de selectie van rechthoeken. Houd de Shift-toets ingedrukt om een cirkel te selecteren. Handmatig (lasso) Teken handmatig een selectiegebied met dit gereedschap door de muis over de afbeelding te slepen met de linkermuisknop ingedrukt. Zodra u de muisknop loslaat worden de eindpunten met een rechte lijn met elkaar verbonden. Het omsloten gebied wordt vervolgens geselecteerd.

256


Vage selectie (toverstok) Met dit gereedschap selecteert u een aaneengesloten gebied op basis van overeenkomst. In het dialoogvenster stelt u bij de gereedschapsoptie Drempel het maximale verschil in tussen de kleuren. Op kleur selecteren Met dit gereedschap selecteert u alle pixels in de afbeelding met dezelfde of een soortgelijke kleur als de pixel waarop u klikt. Het maximale verschil tussen kleuren kan worden ingesteld met Drempel in het dialoogvenster gereedschapsopties. Scharen Klik in de afbeelding op een reeks punten. Zodra u klikt wordt het ene punt verbonden met het andere op basis van kleurverschillen. Klik op het eerste punt om het gebied te omsluiten. Klik in het gebied om het in een gewone selectie om te zetten.

Werken met het Snelmasker Het snelmasker is een manier om delen van een afbeelding te selecteren met het tekengereedschap. Een goede manier om het snelmasker te gebruiken is een ruwe selectie te maken met de scharen of het lasso (handmatige selectie). Activeer vervolgens het snelmasker door op het kleine pictogram met het gestippelde vakje te klikken in de hoek linksonder. Het snelmasker geeft de selectie weer met een rood masker. De met rood bedekte gebieden zijn niet geselecteerd. Gebieden die net zo worden weergegeven als voor de toepassing van het masker zijn geselecteerd. Gebruik het tekengereedschap om de selectie te wijzigen. Schilderen met wit selecteert de geschilderde pixels. Schilderen met zwart maakt de selectie van pixels ongedaan. Grijstonen (kleuren worden behandeld als grijstonen) vormen een gedeeltelijke selectie. Gedeeltelijke selectie maakt vloeiende overgangen mogelijk tussen geselecteerde en niet-geselecteerde gebieden. Als u een andere kleur wilt gebruiken voor de weergave van het snelmasker, klikt u met de rechtermuisknop op de knop Snelmasker en selecteert u Kleur en ondoorzichtigheid configureren in het menu. Klik in het dialoogvenster dat wordt geopend op het gekleurde vak om een nieuwe kleur te selecteren. Na het gebruik van het tekengereedschap om de selectie naar wens aan te passen, gaat u van de snelmaskerweergave terug naar de normale selectieweergave door op het pictogram te klikken in de linkerbenedenhoek van het afbeeldingvenster (op dat moment


257

weergegeven als een rood vak). De selectie wordt opnieuw weergegeven met de colonne mieren.

18.5.3 Kleur aanbrengen of verwijderen Een groot deel van het bewerken van afbeeldingen bestaat uit het aanbrengen of verwijderen van kleur. Door een deel van de afbeelding te selecteren, beperkt u het gebied waar kleur kan worden aangebracht of verwijderd. Wanneer u gereedschap selecteert en de aanwijzer op een afbeelding plaatst, verandert het uiterlijk van de aanwijzer om aan te geven welk gereedschap is geselecteerd. Bij veel gereedschap wordt naast een pictogram van het huidige gereedschap tevens een pijl weergegeven. Bij tekengereedschap wordt een omtrek van het huidige penseel weergegeven, zodat u precies kunt zien waar u in de afbeelding schildert en hoe groot het geschilderde gebied zal zijn.

Kleuren selecteren Tekengereedschap werkt met de voorgrondkleur. Om de kleur te selecteren, klikt u eerst op het weergavevak van de voorgrondkleur. Er verschijnt een dialoogvenster met vier tabs. Elk van deze tabs vertegenwoordigt een andere methode van kleuren selecteren. Uitsluitend de eerste tab, afgebeeld in Figuur 18.2,"Het standaarddialoogvenster voor kleurselectie" (pagina 258), wordt hier beschreven. De nieuwe kleur wordt weergegeven in Huidige. De vorige kleur wordt weergegeven in Oude. Afbeelding 18.2 Het standaarddialoogvenster voor kleurselectie

258


De makkelijkste manier om een kleur te selecteren is de gekleurde vakken links te gebruiken. Klik in de smalle verticale balk op een kleur die lijkt op de gewenste kleur. In het grotere vlak links worden vervolgens de nuances weergegeven. Klik op de gewenste kleur. Die kleur verschijnt vervolgens in Huidige. Als de kleur u niet bevalt, herhaalt u deze procedure. Met de pijlknop rechts van Huidige kunt u een aantal mogelijke kleuren opslaan. Klik op de pijl om de huidige kleur naar de geschiedenis te kopiëren. U kunt dan later een kleur selecteren door te klikken in de geschiedenis. U kunt een kleur ook selecteren door de hexadecimale kleurcode rechtstreeks in te voeren in HTML-notatie. Standaard wordt kleurselectie via kleurtoon aangeboden. Voor een nieuwe gebruiker is dit meestal de makkelijkste manier. Als u wilt selecteren op verzadiging, waarde, rood, groen of blauw, selecteert u het betreffende keuzerondje rechts. Tevens kunt u de schuifregelaars en getalvelden gebruiken om de huidige geselecteerde kleur aan te passen. Experimenteer om uit te zoeken wat het beste voor u werkt. Wanneer de gewenste kleur wordt weergegeven in Huidige, klikt u op OK. Om de oorspronkelijke waarden te herstellen die werden weergegeven bij het openen van het dialoogvenster, klikt u op Opnieuw instellen. Klik op Annuleren als u het wijzigen van de kleur wilt afbreken. Als u een kleur wilt selecteren die al in uw afbeelding aanwezig is, gebruikt u de Kleurkiezer, het pictogram in de vorm van een pipet. Met de opties voor het gereedschap kunt u aangeven of de voorgrondkleur of de achtergrondkleur moet worden geselecteerd. Vervolgens klikt u op een punt in de afbeelding met de gewenste kleur. Wanneer de kleur juist is, klikt u op Sluiten om het dialoogvenster Kleurenkiezer te sluiten.

Tekenen en wissen Gebruik het gereedschap uit het gereedschapsvenster om te tekenen en te wissen. Er zijn een aantal opties beschikbaar om de gereedschappen nauwkeurig af te stellen. Drukgevoelige opties werken uitsluitend wanneer een drukgevoelige grafische tablet wordt gebruikt. Het potlood, het penseel en de gom werken vrijwel net zo als in werkelijkheid. Het inktgereedschap werkt net zo als een kalligrafeerpen. U tekent door te klikken en te slepen. Met de emmer beschikt u over een methode om gebieden in een afbeelding met kleur te vullen. Het vullen vindt plaats op basis van kleurgrenzen in de afbeelding. Stel de drempel anders in om de gevoeligheid voor kleurveranderingen te wijzigen.


259

Tekst toevoegen Met het tekstgereedschap kunt u op een eenvoudige manier tekst toevoegen aan een afbeelding. Met de opties voor het gereedschap kunt u het gewenste lettertype, de gewenste grootte, kleur, uitlijning, inspringen en regelafstand selecteren. Klik vervolgens op een beginpunt in de afbeelding. Er wordt een dialoogvenster geopend waarin u tekst kunt invoeren. Voer een of meer regels tekst in en klik vervolgens op Sluiten. Het tekstgereedschap maakt tekst op een speciale laag. Lees de paragraaf "Lagen" (pagina 262) als u na het toevoegen van tekst verder wilt werken met de afbeelding. Wanneer de tekstlaag actief is, kunt u de tekst wijzigen door in de afbeelding te dubbelklikken om het dialoogvenster voor tekstinvoer opnieuw te openen. U kunt de instellingen wijzigen door de opties voor het gereedschap te wijzigen.

Afbeeldingen retoucheren — klonen Het gereedschap Klonen is ideaal voor het retoucheren van afbeeldingen. Met dit gereedschap kunt u in een afbeelding schilderen door informatie te gebruiken uit een ander deel van de afbeelding. Desgewenst kan in plaats daarvan informatie uit een patroon worden gebruikt. Retoucheren werkt vaak het best als u een klein penseel gebruikt met zachte randen. Op die manier vermengen de wijzigingen zich beter met de oorspronkelijke afbeelding. Om het punt van oorsprong te selecteren in de afbeelding, drukt u op de Ctrl-toets en houdt u die ingedrukt terwijl u op het gewenste punt klikt. Vervolgens schildert u met het gereedschap zoals u gewend bent. Wanneer u tijdens het schilderen de cursor verplaatst, wordt het punt van oorsprong, aangegeven met een kruis, eveneens verplaatst. Als de Uitlijning is ingesteld op Niet uitgelijnd (de standaardinstelling), wordt de oorsprong opnieuw ingesteld op het oorspronkelijk ingestelde punt wanneer u de linkermuisknop loslaat.

18.5.4 Kleurniveaus aanpassen Meestal moet een afbeelding enigszins worden aangepast om maximale resultaten te bereiken bij afdrukken of weergeven. Bij veel programma's bedoeld voor onervaren gebruikers worden de niveaus voor helderheid en contrast aangepast. Dit kan werken

260


en deze mogelijkheid bestaat ook in GIMP, maar u kunt betere resultaten behalen door de kleurniveaus aan te passen. Als u dat wilt doen, selecteert u Laag > Kleuren > Niveaus. Er wordt een dialoogvenster geopend om de niveaus voor de afbeelding in te stellen. Meestal worden goede resultaten bereikt door op Automatisch te klikken. Als u handmatig alle kanalen wilt aanpassen, gebruikt u het pipetgereedschap bij Alle kanalen om gebieden in de afbeelding te kiezen die zwart, neutraal grijs en wit moeten zijn. Als u een afzonderlijk kanaal wilt aanpassen, selecteert u het gewenste kanaal bij Kanaal. Vervolgens sleept u de indicatoren voor zwart, wit en midden in de schuifregelaar bij Invoerniveaus. U kunt ook de pipetten gebruiken om punten in de afbeelding te selecteren die kunnen dienen als de zwart-, wit en grijspunten voor dat kanaal. Als Vooruitblik wordt ingeschakeld, wordt in het afbeeldingvenster een voorbeeld weergegeven van de afbeelding zoals die eruitziet na het toepassen van de aanpassingen. Wanneer het gewenste resultaat is bereikt, klikt u op OK om de wijzigingen toe te passen. Met Opnieuw instellen herstelt u de oorspronkelijke instellingen. Annuleren breekt het instellen van de niveaus af.

18.5.5 Fouten herstellen De meeste wijzigingen die u met GIMP aanbrengt kunnen ongedaan worden gemaakt. Als u een geschiedenis van de wijzigingen wilt bekijken, gebruikt u het dialoogvenster dat onderdeel is van de standaard vensterlay-out of opent u de geschiedenis vanuit het hoofdvenster met Bestand > Dialogen > Overzicht ongedaan maken. In het dialoogvenster wordt een basisafbeelding weergegeven en een overzicht van de wijzigingen die ongedaan kunnen worden gemaakt. Gebruik de knoppen om wijzigingen ongedaan te maken of opnieuw uit te voeren. Op die manier kunt u terugwerken naar de basisafbeelding. Als u een wijziging ongedaan maakt en vervolgens een nieuwe wijziging aanbrengt, kunt u de wijziging die u ongedaan maakte niet meer opnieuw uitvoeren. U kunt wijzigingen eveneens ongedaan maken en opnieuw uitvoeren via het menu Bewerken. Daarnaast kunt u ook gebruik maken van de sneltoetsen Ctrl + Z en Ctrl + Y.


261

18.5.6 Lagen Lagen zijn een belangrijk onderdeel van GIMP. Door verschillende onderdelen van een afbeelding op afzonderlijke lagen te tekenen kunt u die onderdelen wijzigen, verplaatsen, of verwijderen zonder de rest van de afbeelding te beschadigen. U kunt zich de werking van lagen voorstellen als het opbouwen van een afbeelding met een stapel transparante vellen. Verschillende onderdelen van de afbeelding worden op afzonderlijke vellen getekend. De stapel kan worden gereorganiseerd, waardoor andere delen bovenop komen te liggen. Afzonderlijke lagen of groepen lagen kunnen naar een andere positie worden verschoven, waardoor gedeelten van de afbeelding op een andere plaats terechtkomen. Nieuwe vellen kunnen worden toegevoegd en andere kunnen terzijde worden geschoven. Gebruik het dialoogvenster Lagen om de beschikbare lagen in een afbeelding te bekijken. Het tekstgereedschap genereert automatisch speciale tekstlagen wanneer het wordt gebruikt. De actieve laag wordt gemarkeerd. De knoppen onder in het dialoogvenster bieden een aantal functies. Wanneer u met de rechtermuisknop op een laag klikt, wordt een menu geopend waarin meer functies beschikbaar zijn. De twee pictogramposities voor de afbeeldingnaam worden gebruikt voor het omschakelen van de zichtbaarheid van de afbeelding (oogpictogram geeft aan dat de afbeelding zichtbaar is) en voor het koppelen van lagen. Gekoppelde lagen worden gemarkeerd met het kettingpictogram en worden als groep verplaatst. Uitsluitend lagen met transparantie (een alfakanaal) kunnen boven andere lagen in een stapel worden geplaatst. Als u transparantie aan een laag wilt toevoegen, klikt u met de rechtermuisknop en selecteert u die laag in het menu.

18.5.7 Afbeeldingmodi GIMP kent drie afbeeldingsmodi: RGB, grijswaarden en geïndexeerd. RGB is een normale kleurmodus en dit is de beste modus voor het bewerken van de meeste afbeeldingen. Grijswaarden wordt gebruikt voor zwart-witafbeeldingen. Geïndexeerd beperkt het aantal in de afbeelding gebruikte kleuren tot een bepaald aantal. Deze modus wordt meestal gebruikt voor GIF-afbeeldingen. Als u een geïndexeerde afbeelding nodig hebt, kunt u het beste de afbeelding bewerken in RGB en vervolgens omzetten in geïndexeerd voordat u de afbeelding opslaat. Als u opslaat naar de indeling van een geïndexeerde afbeelding, biedt GIMP aan de afbeelding te indexeren tijdens het opslaan.

262


18.5.8 Speciale effecten GIMP bevat een brede reeks filters en scripts om afbeeldingen te verfraaien, speciale effecten toe te voegen of artistieke manipulaties uit te voeren. U vindt ze bij Filters and Script-fu. Experimenteren is de beste manier om vast te stellen wat er beschikbaar is. Xtra in het gereedschapsvenster bevat een aantal items voor het maken van knoppen, logo's en andere dingen.

18.6 Afbeeldingen afdrukken Als u een afbeelding wilt afdrukken, selecteert u Bestand > Print in het afbeeldingmenu. Als uw printer is geconfigureerd in het systeem, moet deze in de lijst worden weergegeven. In bepaalde gevallen kan het nodig zijn een geschikt printerstuurprogramma te selecteren met Printer instellen. Selecteer de juiste papierformaat met Mediagrootte en het juiste type met Mediatype. Meer instellingen zijn beschikbaar op het tabblad Afbeeldingen / Uitvoerinstellingen.


263

Afbeelding 18.3 Het dialoogvenster Print

Onder in het venster kunt u de afbeeldinggrootte aanpassen. Klik op Oorspronkelijk afbeeldinggrootte gebruiken om deze instellingen over te nemen van de afbeelding zelf. Dit wordt aanbevolen als u de juiste afdrukgrootte en resolutie in de afbeelding zelf hebt ingesteld. Pas de positie van de afbeelding op de pagina aan met de velden in Positie of door de afbeelding te slepen in Vooruitblik. Wanneer u tevreden bent met de instellingen, drukt u op Print. Als u de instellingen wilt bewaren voor later, drukt u in plaats daarvan op Printen en instellingen opslaan. Annuleren breekt het afdrukken af.

264


18.7 Meer informatie De volgende bronnen zijn nuttig voor gebruikers van GIMP, ook al hebben sommige betrekking op oudere versies. • Hulp geeft toegang tot het interne helpsysteem. Deze documentatie is tevens beschikbaar in HTML- en PDF-indeling op http://docs.gimp.org. • Op http://gimp.org/tutorials/ is veel (Engelstalig) materiaal voor zelfstudie beschikbaar met een uitleg van de basisfuncties of de geavanceerde functies voor beeldbewerking van GIMP. • GIMP User Group heeft een informatieve (Engelstalige) website op http://gug .sunsite.dk. • http://www.gimp.org is de officiële thuispagina van GIMP. • Grokking the GIMP van Carey Bunks is een voortreffelijk Engelstalig boek gebaseerd op een oudere versie van GIMP. Hoewel bepaalde aspecten van het programma zijn gewijzigd, biedt het nog steeds uitstekende richtlijnen voor het bewerken van afbeeldingen. De online versie vindt u op http://gimp-savvy .com/BOOK/.


265

Uw verzameling digitale afbeeldingen beheren

19

Het beheer van digitale foto's in Linux is erg gemakkelijk. digiKam van KDE downloadt uw afbeeldingen direct vanuit de camera. Met het programma kunt u uw afbeeldingen organiseren en bewerken zodat u een optimaal resultaat aan anderen kunt laten zien. De toepassing beschikt over diverse nuttige plugins, waarmee u uw afbeeldingen naar verschillende bestandsindelingen kunt omzetten. Met de plugins kunt u onder andere rode ogen reduceren, ruis verwijderen en hotpixels verwijderen. Met behulp van de verschillende filteren effect-plugins maakt u kunstwerkjes van uw digitale afbeeldingen. Start digiKam vanuit het hoofdmenu of door te drukken op Alt + F2 en digikam in te voeren. Bij het opstarten geeft digiKam een venster met twee hoofdgebieden: een lijst met uw albums aan de linkerkant en de afbeeldingen in het huidige album aan de rechterkant. Zie Figuur 19.1,"Het hoofdvenster van digiKam" (pagina 268). In de rechterrand van het venster ziet u het Tagfilter, waarmee u het aantal afbeeldingen dat wordt weergegeven in het hoofdvenster kunt filteren op basis van informatie in de tags. Zie de paragraaf "Tags beheren" (pagina 271) voor meer informatie over tags in digiKam.


267

Afbeelding 19.1 Het hoofdvenster van digiKam

19.1 Uw camera configureren Sluit uw digitale camera met de bij de camera geleverde USB-kabel aan op de USBpoort van uw computer, om afbeeldingen van uw digitale camera te downloaden. Afhankelijk van het model van uw camera, moet u wellicht de camera in een speciale modus voor het overdragen van gegevens zetten. Raadpleeg hiervoor de handleiding van uw camera. Er zijn drie mogelijkheden om toegang te krijgen tot de afbeeldingen op uw camera. USB-massaopslag of PTP (ook bekend als PictBridge) zijn de meest gebruikte protocollen. Bepaalde modellen camera's maken van geen van beide gebruik en hebben speciale stuurprogramma's nodig van gphoto2 (de paragraaf "Problemen oplossen" (pagina 289)). Selecteer de optie voor USB-massaopslagapparaat als uw camera hiervoor geschikt is. Het nieuwe USB-apparaat wordt automatisch herkend en gereed gemaakt voor gebruik, nadat u de camera hebt aangesloten op de USB-poort van uw computer en de camera hebt aangezet. KDE laat u kiezen welke handeling u wilt uitvoeren als een USB-apparaat gereed is voor gebruik. U kunt ervoor kiezen digiKam of een andere toepassing voor

268


het bekijken of verwerken van afbeeldingen te starten bij het aansluiten van een dergelijk apparaat. Selecteer Camera > Camera toevoegen om een camera in te stellen in digiKam. Probeer eerst de camera automatisch te vinden met Auto-Detect (Autodetecteren). Als dit mislukt, kunt u in de lijst met ondersteunde camera's uw model opzoeken met Toevoegen. Als uw model camera niet in de lijst voorkomt, kunt u een ouder model proberen of USB/IEEE mass storage camera (USB/IEEE massaopslagcamera) gebruiken. Bevestig met OK.

19.2 Afbeeldingen van de camera downloaden Sluit de camera aan op de computer en selecteer de camera in het menu Camera, om afbeeldingen te downloaden van een correct geconfigureerde camera. digiKam opent een venster en begint met het downloaden van de miniatuurafbeeldingen. Deze worden weergegeven zoals in Figuur 19.2,"Afbeeldingen van een camera downloaden" (pagina 269). Klik met de rechtermuisknop op een afbeelding voor een pop-upmenu met de opties voor Beeld van de afbeelding, weergeven van Eigenschappen of EXIFinformatie, of het Downloaden of Verwijderen van de afbeelding. Selecteer Geavanceerd onderaan het downloadvenster om de bestanden te hernoemen met behulp van de Renaming Options (Opties voor hernoemen) en om te bepalen hoe u wilt dat de EXIFgegevens die de camera verschaft worden behandeld. Afbeelding 19.2 Afbeeldingen van een camera downloaden


269

TIP: Afbeeldingen hernoemen Het is handig uw foto's groepsgewijs te hernoemen als de bestandsnamen van uw camera voor u geen betekenis hebben. Voer een uniek voorvoegsel in, voeg een optionele datum toe en laat digiKam een volgnummer toewijzen. Selecteer met de linkermuisknop ingedrukt alle afbeeldingen die u wilt downloaden van de camera, of klik op de afzonderlijke afbeeldingen met Ctrl ingedrukt. Klik op Downloaden en selecteer de bestemming in de lijst of maak een nieuw album met Nieuw album. Automatisch wordt een bestandsnaam met de huidige datum voorgesteld. Bevestig met OK om het downloaden te starten.

19.3 Informatie opzoeken Houd de muisaanwijzer op een afbeelding om informatie over de afbeelding op te zoeken. Er verschijnt knopinfo met basisgegevens over uw afbeelding. U kunt ook rechtsklikken op de afbeelding en Eigenschappen selecteren in het snelmenu. De volgende informatie is beschikbaar: Algemeen Onder dit tabblad vindt u basisinformatie over het bestand, zoals naam, datum, grootte, eigenaar en machtigingen, alsmede basisinformatie over het album, zoals het album waarin de afbeelding staat en eventuele tags of waarderingen die zijn toegewezen aan de afbeelding. EXIF EXIF-informatie is afkomstig van de camera en bevat technische informatie over de camera en de afbeelding, zoals de fabrikant van de camera, het model, de belichtingstijd en de resolutie. U kunt voor een basisoverzicht het Level of detail (Detailniveau) instellen op Simple (Eenvoudig). Selecteer Full (Volledig) als u alle gegevens wilt zien. Histogram Gebruik het tabblad Histogram voor een grafische weergave van het tonenbereik van donker naar licht in uw afbeelding. Met het histogram kunt u bekijken of u bij het maken van de afbeelding de juiste belichting hebt gebruikt.

270


19.4 Albums beheren digiKam maakt standaard een map Mijn albums voor al uw afbeeldingen. U kunt op een later moment uw afbeeldingen verplaatsen naar submappen. De albums kunnen worden gesorteerd op hun mapindeling op de harde schijf, op de verzamelingsnaam die is ingesteld in de albumeigenschappen, of op de datum dat het album is aangemaakt (deze datum kunt u veranderen in de albumeigenschappen). U kunt op verschillende manieren een nieuw album aanmaken: • U kunt een nieuw album aanmaken op het moment dat u nieuwe foto's vanuit uw camera downloadt. • U kunt een nieuw album aanmaken door te klikken op Nieuw album in de werkbalk. • Importeer een bestaande map met afbeeldingen van uw harde schijf (selecteer Album > Importeren > Mappen importeren). • Klik met de rechtermuisknop op Mijn albums en selecteer Nieuw album. Geef basisinformatie op voor het beheer van het album, zoals een titel voor het album, als u ervoor hebt gekozen een nieuw album aan te maken. Optioneel kunt u een verzameling kiezen, commentaar invoeren en een datum voor het album opgeven. Met verzamelingen kunt u uw albums organiseren aan de hand van een gemeenschappelijke tag. U kunt deze tag gebruiken via Weergave > Sort Albums (Albums sorteren) > By Collection (Op verzameling). Het commentaar ziet u in de titel bovenaan het hoofdvenster. U kunt de albumdatum gebruiken via Beeld > Albums > By Date (Op datum). digiKam gebruikt de eerste foto in het album als het voorbeeldpictogram in de lijst Mijn albums. Om een andere foto te selecteren, klikt u met de rechtermuisknop op de gewenste foto. Selecteer vervolgens Instellen als albumpictogram in het contextmenu.

19.5 Tags beheren Het beheren van vele verschillende afbeeldingen verdeeld over meerdere albums kan een verschrikking zijn. digiKam stelt het systeem Mijn tag ter beschikking om uw


271

afbeeldingen middels aangepaste categorieën en door albums heen te beheren. Tags delen afbeeldingen in categorieën en u kunt meer dan één tag toewijzen aan een foto. U hebt bijvoorbeeld meerdere foto's van uw vriend Jan genomen en deze foto's bevinden zich in verschillende albums. U wilt nu graag een manier vinden om een overzicht te krijgen van alle foto's die u van Jan hebt genomen. Ga met behulp van tags van digiKam als volgt te werk: 1 Selecteer Tags > Nieuwe tag in de bovenste menubalk en voer een naam in voor de nieuwe tag, in dit geval Jan. Voorzie de tag van een optioneel pictogram en verlaat de dialoog met OK. 2 Ga naar alle albums en voorzie alle afbeeldingen met Jan van een tag door met de rechtermuisknop op de afbeelding te klikken en Tag toewijzen > Jan te selecteren. Als het aantal te verwerken foto's enorm is kunt u tags gemakkelijker toewijzen met de optie Commentaar en tags bewerken in het contextmenu dat wordt geopend als u met de rechtermuisknop op een afbeelding klikt. Met deze dialoog kunt u tags toewijzen aan de afbeelding, een optioneel beschrijvend commentaar invoeren en een waardering geven aan de afbeelding. Sluit de dialoog niet als u klaar bent met de eerste afbeelding, maar klik op Verder en ga verder met alle andere afbeeldingen in dit album. Klik als u klaar bent op Toepassen en OK om uw instellingen toe te passen. Ga op dezelfde wijze te werk met alle andere albums en afbeeldingen. Ga als volgt te werk om alle afbeeldingen met een bepaalde tag (in dit geval Jan) in de hele verzameling op te zoeken: 1 Open het tabblad Tags in de linker tabbalk. 2 Vouw het item Mijn tag open. 3 Selecteer de tag Jan. Nu worden alle afbeeldingen met deze tag uit uw verzameling weergegeven.

272


Afbeelding 19.3 Alleen afbeeldingen met tag weergeven

Met de Tagfilter in de rechterrand van het hoofdvenster worden uit het huidige album alleen de afbeeldingen die voorzien zijn van de hier geselecteerde tag(s) weergegeven.

19.6 Effectieve zoekfilters maken Een verzameling afbeeldingen wordt al snel onbeheersbaar als u geen manier vindt om de afbeeldingen die u nodig hebt zonder al te veel inspanning te zoeken en vinden. digiKam biedt u twee zoekopties om uw verzameling te ordenen: Eenvoudige zoekopdracht Een basiszoekopdracht. Voer een stuk tekst in dat mogelijk aan de afbeelding is gekoppeld (naam van afbeelding of tag of commentaar) en klik op OK. U kunt deze zoekopdracht opslaan voor toekomstig gebruik en andere bestaande zoekopdrachten onder Mijn zoekopdrachten bewerken. Uitgebreide zoekopdracht Complexe zoekfilter Complexe regels instellen met gebruik van afbeeldingseigenschappen (album, tag, waardering, datum, enz.) en deze opties naar behoefte combineren. U kunt uw zoekfilter opslaan voor toekomstig gebruik en andere bestaande zoekopdrachten onder Mijn zoekopdrachten bewerken.


273

In het volgende voorbeeld ziet u hoe u een Advanced Search (Uitgebreide zoekopdracht) kunt opgeven met behulp van informatie over waardering of taginformatie om te zoeken naar afbeeldingen: 1 Selecteer het tabblad Searches (Zoekopdrachten) aan de linkerkant van het hoofdvenster. 2 Klik met de rechtermuisknop op My Searches (Mijn zoekopdrachten) en selecteer Add New Advanced Search (Nieuwe uitgebreide zoekopdracht toevoegen). 3 Selecteer het eerste zoekcriterium. Selecteer in dit geval Rating+Equals+5 Stars (Waardering+is gelijk aan+5 sterren) om naar alle afbeeldingen te zoeken die vijf sterren als waardering hebben. 4 Selecteer in de sectie Add/Delete Option (Optie toevoegen/verwijderen) de optie of en klik op Toevoegen. Onder de bestaande zoekregel wordt een nieuwe zoekregel toegevoegd. 5 Selecteer het tweede zoekcriterium. Selecteer in dit geval Tag+Equals+Filters (Tag+is gelijk aan+Filters) om naar alle afbeeldingen te zoeken die voorzien zijn van de tag Filters. 6 U kunt indien nodig zoekcriteria toevoegen, groeperen of verwijderen. De resultaten van uw zoekopdracht ziet u in het zoekvenster. 7 Als u de zoekopdracht voor toekomstig gebruik wilt opslaan, geef dan een naam op voor deze zoekopdracht en verlaat de dialoog Advanced Search (Uitgebreide zoekopdracht) met OK. Afbeelding 19.4 Een filter voor een uitgebreide zoekopdracht maken

274


19.7 Verzamelingen van afbeeldingen exporteren Met digiKam beschikt u over verschillende exportopties waarmee u uw persoonlijke afbeeldingsverzamelingen kunt archiveren en publiceren. U kunt verzamelingen archiveren op cd of dvd (met k3b), een HTML-export uitvoeren en exporteren naar een externe galerie. Ga als volgt te werk om uw afbeeldingsverzameling op een cd of dvd op te slaan: 1 Selecteer Bestand > Exporteren > Archive to CD/DVD (Archiveren op cd/dvd). 2 Maak uw instellingen in de dialoog Create CD/DVD Archive (Cd/dvd-archief maken) aan de hand van de verschillende submenu's. Klik vervolgens op OK om te beginnen met branden. 2a Bepaal met Selectie welk deel van uw verzameling u wilt archiveren, door de albums en tags te selecteren. 2b In HTML Interface (HTML-interface) kunt u opgeven of u wilt dat uw afbeeldingsverzameling toegankelijk is via een HTML-interface en of u een functie voor automatisch uitvoeren wilt geven aan het cd- of dvd-bestand. Stel een titel en afbeelding in voor de selectie en geef eigenschappen voor lettertype en achtergrond op. 2c U kunt indien nodig de instellingen voor de volumebeschrijving wijzigen in Media Volume Descriptor (Volumebeschrijving media). 2d Stel in Media Burning (Media branden) de opties voor branden indien nodig naar wens in. Ga als volgt te werk om een HTML-export van uw verzameling afbeeldingen te maken: 1 Selecteer Bestand > Exporteren > HTML Export (HTML-export).


275

2 Pas de instellingen naar behoefte aan met gebruik van de verschillende submenu's in Afbeeldingsgalerijen maken. Klik op OK als u gereed bent om het maken van de galerie te starten. 2a Bepaal welk deel van uw verzameling u wilt archiveren door albums en tags te selecteren in Selectie. 2b Gebruik Look (Uiterlijk) om de titel en de weergave van uw HTML-galerie in te stellen. 2c Bepaal de locatie van de galerie op de schijf en bepaal afbeeldingsgrootte, compressie, bestandsindeling en de hoeveelheid metadata die u wilt weergeven in de galerie met Album. 2d Geef in Thumbnails (Miniaturen) de grootte, de compressie en het bestandstype op voor de miniaturen die gebruikt worden voor de navigatie door de galerie. Ga als volgt te werk om uw verzameling te exporteren naar een externe afbeeldingengalerie op het internet: 1 Zorg ervoor dat u over een account voor een externe website beschikt als host voor uw galerie. 2 Selecteer Bestand > Exporteren > Export to Remote Gallery (Exporteren naar externe galerie) en geef de URL, de gebruikersnaam en het wachtwoord voor de externe site op wanneer daarom wordt gevraagd. digiKam brengt een verbinding tot stand met de opgegeven site en opent het venster Gallery Export (Naar galerie exporteren). 3 Bepaal de locatie van uw nieuwe album in de galerie. 4 Klik op Nieuw album en verschaf de informatie waar digiKam om vraagt. 5 Upload de afbeeldingen naar het nieuwe album met Foto's toevoegen.

276


19.8 Afbeeldingen bekijken en bewerken digiKam wordt geleverd met een uitgebreide suite voor het bekijken en bewerken van afbeeldingen. De suite bestaat uit verschillende plugins. Dubbelklik op de miniatuur van een afbeelding om naar de modus voor bekijken en bewerken van digiKam te gaan. Om gebruik te kunnen maken van de plugins dient u het pakket digikamplugins te installeren. Gebruik Beeld om uw afbeelding in en uit te zoomen en om histogrammen in te voegen. Met de optie Histogram kunt u de belichting van de afbeelding beoordelen terwijl u naar de afbeelding kijkt. Afbeelding 19.5 Het histogram bekijken

Gebruik het menu Afbeelding om de eigenschappen, commentaren en tags van uw afbeeldingen te bewerken en om eenvoudige effecten toe te passen of tekst in te voegen:


277

Patroon toepassen Selecteer het type patroon dat u op uw afbeelding wilt toepassen en kies hoe duidelijk dit patroon moet zijn (Reliëf). digiKam past het patroon toe en slaat de wijzigingen op in de originele versie van uw afbeelding. Rand toevoegen Selecteer het type rand. Kies afhankelijk van het type rand dat u hebt geselecteerd, een of twee kleuren die u wilt gebruiken voor de rand en stel de breedte van de rand om uw afbeelding in. digiKam maakt de rand en slaat de wijzigingen op in de originele versie van uw afbeelding. Tekst invoegen Voer de tekst in die u op de afbeelding wilt plaatsen en kies het lettertype, de tekenstijl en de grootte. Selecteer de tekstuitlijning en geef aan of de tekst gedraaid moet worden en zo ja, hoeveel. Een optionele rand en semitransparantie toevoegen. digiKam voegt uw tekstlaag toe aan de originele afbeelding.

19.8.1 Uw afbeeldingen corrigeren en verfijnen Gebruik het menu Aanpassen om u te richten op een aantal veel voorkomende defecten in digitale fotografie: Kleuren Verfijn verschillende aspecten van de afbeelding met betrekking tot kleuren. Vervagen/verscherpen U kunt de scherpte van uw afbeelding verfijnen of de afbeelding zachter maken. Onscherp masker Verbeter de scherpte van uw afbeelding. Nieuwe focus U kunt met een nieuwe focus uw afbeelding scherper maken. Rode ogen reduceren Reduceer of verwijder rode ogen die zijn veroorzaakt door het gebruik van de flits.

278


Inkleuren U kunt onvolmaakte gebieden in uw afbeelding "Heal (Herstellen)". Correctie hotpixels U kunt in uw afbeelding pixels met problemen die veroorzaakt zijn door defecte pixels in de sensor van uw camera opsporen en wissen. Herstellen Een all-in behandeling voor afbeeldingen die problemen door digitale effecten hebben, bijvoorbeeld ruis en krassen. Ruisreductie Voor het verwijderen van door bijvoorbeeld stof op de lens of sensor veroorzaakte artefacten. U kunt pixelruis door hoge ISO-instellingen van uw camera en ruis en artefacten door scans van lage kwaliteit compenseren. Lensvervorming corrigeren U kunt vatvervorming en speldenkussenvervorming van uw afbeeldingen, veroorzaakt door het gebruik van een krachtige groothoeklens of telelens, compenseren. Antivignetting U kunt ronde schaduwen (vignetten) aan de randen of in het midden van uw afbeelding compenseren. Deze vignetten worden veroorzaakt door het gebruik van krachtige groothoeklenzen of telelenzen. Om een idee te krijgen van de werking van de opties voor Aanpassen kunt u bijvoorbeeld de optie Inkleuren bekijken. Laten we aannemen dat stof of krassen een afbeelding beschadigd hebben. Ga als volgt te werk om dit soort artefacten te verwijderen: 1 Open uw afbeelding. 2 Gebruik de muiscursor om het gebied te selecteren waarop u de correctie wilt toepassen. 3 Selecteer Aanpassen > Inkleuren of druk op Shift + I. 4 Kies een methode om het artefact te verwijderen: • Kies een van de vooraf ingestelde opties (Remove Small Artifact (Klein gebied verwijderen), Remove Medium Artifact (Middelgroot gebied verwijderen)


279

of Remove Large Artifact (Groot gebied verwijderen)) en ga verder met Stap 6. • Stel zelf de filterparameters in. Ga verder met Stap 5. 5 Als u ervoor hebt gekozen geen van de vooraf ingestelde filters te gebruiken (in het tabblad Preset (Voorinstellingen)), open dan de tabbladen Smoothing (Gladheidsinstellingen) en Advanced Settings (Geavanceerde instellingen) en pas de instellingen naar wens aan. 6 Klik op OK om uw instellingen toe te passen en breng de wijzigingen in de afbeelding aan. TIP: Uw eigen filterinstellingen maken en opnieuw gebruiken U kunt uw eigen reeks filterinstellingen maken als u een reeks instellingen meerdere malen wilt gebruiken, als bijvoorbeeld een kras op de lens een hele reeks afbeeldingen heeft beschadigd. Sla ze op voor later gebruik door te klikken op Opslaan als . Bewaar de instellingen in een tekstbestand. Open voor volgende afbeeldingen de dialoog Afbeelding inkleuren, klik op Laden en selecteer het tekstbestand. Pas de filterinstellingen toe met OK.

280


Afbeelding 19.6 Inkleuren gebruiken om artefacten te verwijderen

19.8.2 Afbeeldingstransformaties toepassen Gebruik het menu Transformeren om een afbeelding op maat te maken of te roteren: Roteren, Spiegelen, Vrije rotatie U kunt uw afbeelding met een bepaald aantal graden draaien. Roteren draait met veelvouden van 90 graden. Met Vrije rotatie kunt u zelf een draaihoek opgeven. Bijsnijden, Proportioneel bijsnijden U kunt uw afbeelding bijsnijden. Met Bijsnijden snijdt u een rechthoekige selectie van uw afbeelding af. Met Proportioneel bijsnijden snijdt u delen van de afbeelding af volgens geraffineerde ontwerpprincipes. Perspectief aanpassen U kunt het perspectief van een afbeelding aanpassen. Als u bijvoorbeeld ongewenste hoeken hebt in afdrukken met verticale of horizontale lijnen kunt u ze met behulp van deze functie corrigeren. Neem een van de vier hendels in de hoeken van uw afbeelding en verplaats ze tot het gewenste resultaat wordt bereikt. Gebruik Bijsnijden om de nu ontstane zwarte randen van uw afbeelding af te snijden en naar wens bij te snijden. Uw verzameling digitale afbeeldingen beheren

281

Schuintrekken U kunt een deel van de afbeelding horizontaal of verticaal in een richting trekken en het andere deel in de tegenovergestelde richting. Geef de hoeken op voor horizontaal en verticaal schuintrekken en gebruik Bijsnijden om het resultaat op maat te snijden. Afbeeldingsgrootte wijzigen, afbeelding opblazen Uw afbeelding vergroten of verkleinen. Met Afbeeldingsgrootte wijzigen kunt u eenvoudig de grootte van uw afbeelding wijzigen op basis van pixels of procenten. Selecteer of u de verhouding wilt behouden. Met Opblazen voert u dezelfde handeling uit als met het wijzigen van de grootte van uw afbeelding. Naast het eenvoudigweg vergroten of verkleinen van uw afbeelding kunt u filters toepassen op de geschaalde afbeelding om de kwaliteit van het eindresultaat te verbeteren. Selecteer Opblazen in plaats van Afbeeldingsgrootte wijzigen als u het eindresultaat wilt afdrukken. U kunt de filterinstellingen in een tekstbestand opslaan en ze later voor andere afbeeldingen laden en toepassen. Laten we ervan uitgaan dat u een perfecte afbeelding hebt, maar u bent nog niet helemaal tevreden met de compositie of u moet de afbeelding bijsnijden zodat hij op een bepaald papierformaat past. Gebruik in dit geval Proportioneel bijsnijden en ga als volgt te werk: 1 Open uw afbeelding. 2 Selecteer Transformeren > Proportioneel bijsnijden. 3 Bepaal de richting en de verhouding die u wilt gebruiken: Geen Geef met de schuiven X, breedte en Y, hoogte aan hoe u de afbeelding vrij wilt bijsnijden. Aangepast U kunt een aangepaste verhouding van breedte ten opzichte van hoogte selecteren in plaats van een van de vooraf ingestelde waarden te gebruiken. X:Y Ratio (X:Y-verhouding) Deze verhoudingen stemmen overeen met papierformaten die algemeen gebruikt worden voor het afdrukken van foto's. Kies de verhouding die het best overeenstemt met uw wensen.

282


Gulden verhouding Een verhouding (1:1.618) die van oudsher wordt gebruikt door kunstenaars en architecten om tot harmonieuze resultaten te komen. Gebruik Max. verhouding om het bij te snijden gebied in te stellen op de maximaal mogelijke grootte van de opgegeven verhouding. 4 Na het bepalen van de grootte van uw bij te snijden selectie, kunt u er optioneel compositieregels op toepassen. De Compositiehulplijnen kan u bijstaan bij het maken van een bij te snijden selectie die leidt tot een goed ogende afbeelding. Er worden stippellijnen weergegeven die u helpen te komen tot een betere compositie van uw afbeelding. TIP: Voor meer informatie Zie http://docs.kde.org/development/en/ extragear-graphics/digikam/using-kapp-imageeditor .html voor een uitgebreide beschrijving van de opties. 5 Als de positie van uw selectie niet naar tevredenheid voldoet aan de compositieregel, dan kunt u de selectie verplaatsen. 6 Klik op OK om de selectie bij te snijden.


283

Afbeelding 19.7 Een aangepaste selectie maken met proportioneel bijsnijden

19.8.3 Filters en effecten toepassen U kunt verschillende eenvoudige effecten en filters toepassen op uw afbeeldingen om ze er artistiek of overdreven uit te laten zien: Zwart-wit Maak een zwart-witfoto van uw kleurenfoto. Kies Neutral Black & White (Neutraal zwart-wit) voor een eenvoudige afbeelding in grijstinten. U kunt simuleren dat u een kleurenfilter, waarmee gebieden van een bepaalde kleur in de afbeelding worden benadrukt, hebt gebruikt (groen, oranje, rood of geel) door de opties Black & White with … Filter (Zwart-wit met … filter) te selecteren. U kunt ook het tinteffect van verschillende chemische stoffen in de donkere kamer simuleren door een van de opties Black & White with … Tone (Zwart-wit met … tint) te selecteren. Regendruppels U kunt het effect van regendruppels aanbrengen op uw afbeelding. Bepaal de grootte en het aantal druppels en geef de mate van vervorming aan die de druppels veroorzaakt (Fish eyes (Vissenoog)).

284


Infraroodfilm U kunt het gebruik van infraroodfilm simuleren voor een enigszins surrealistisch effect. Het resultaat verschilt nogal van de oorspronkelijke afbeelding. U kunt extra filmkorrel toevoegen en de gevoeligheid (ISO) verfijnen voor een artistiek effect. Olieverf U kunt een olieverfschilderij simuleren. Bepaal de grootte van het penseel en de gladheid die u wilt toepassen op de afbeelding. Reliëf U kunt uw afbeelding eruit laten zien of deze in reliëf op papier is aangebracht. Kies een geschikte diepte. Afbeelding solariseren U kunt simuleren dat de afbeelding overbelicht is door zonlicht. Vervormingseffecten U kunt verschillende vreemde vervormingseffecten toepassen op uw afbeelding, bijvoorbeeld vissenogen. Bepaald het type, het niveau en de herhaling. Filmkorrel toevoegen U kunt voor een ruw uiterlijk filmkorrel toevoegen aan uw foto. Vervagen U kunt uw afbeelding vervangen om te simuleren dat de afbeelding onscherp is of om het idee van een beweging toe te voegen die er niet was op het moment dat u de foto nam. Houtskooltekening U kunt uw afbeelding omzetten naar een zwart-witte houtskooltekening. Kies een geschikte grootte voor het staafje houtskool en bepaal de gladheid voor de afbeelding.


285

Afbeelding 19.8 IR-fotografie simuleren

19.9 Handige hulpmiddelen digiKam biedt enkele kleine hulpmiddelen voor het organiseren van uw verzameling afbeeldingen en het verwerken van uw afbeeldingen. U vindt ze in het menu Hulpmiddelen: Dubbele afbeeldingen zoeken Als het vermoeden bestaat dat zich in uw verzameling een aantal dubbele afbeeldingen bevinden, kunt u deze optie gebruiken om ze op te zoeken en te verwijderen. Geef eerst aan welk album of welke tag u wilt opnemen in de zoekopdracht. Klik op OK om de zoekopdracht te starten. Er verschijnt een gesplitst venster als er zich dubbele afbeeldingen in uw verzameling bevinden. In het venster ziet u beide afbeeldingen e u kunt een van de twee selecteren om te verwijderen. Kalender maken U kunt een eenvoudige kalender maken met een standaard lay-out. Selecteer de afbeeldingen die u wilt gebruiken, het papierformaat en de lettertypes.

286


Diavoorstelling U kunt met een diavoorstelling uw verzameling afbeeldingen laten zien. Geef op welke afbeeldingen u wilt opnemen in de diavoorstelling, wat voor effecten u wilt gebruiken en wat voor informatie u samen met de afbeeldingen wilt weergeven. Stel de vertraging tussen afbeeldingen in en start de diavoorstelling. Conversie RAW-afbeeldingen (enkelvoudig) digiKam ondersteunt de conversie van afbeeldingen van RAW-bestandsindelingen van verschillende fabrikanten naar algemeen gebruikte bestandsindelingen, zoals JPEG of PNG. Met deze optie kunt u afzonderlijke afbeeldingen converteren. Als u meerdere afbeeldingen wilt converteren kunt u ook gebruik maken van een batchconversie via (Hulpmiddelen > Batch Processes (Batch-bewerkingen) > RAW Images Converter (Batch) (Conversie RAW-afbeeldingen (Batch))). Zie http:// www.cybercom.net/~dcoffin/dcraw/ om te controleren of de RAWbestandsindeling van uw camera wordt ondersteund door de conversie-plugin van digiKam. Batch-bewerkingen U kunt bepaalde bewerkingen op een groot aantal bestanden tegelijk uitvoeren. U kunt bijvoorbeeld randen toevoegen, de kleuren bewerken, verschillende effecten en filters toepassen, afbeeldingen hernoemen, de grootte van afbeeldingen wijzigen, ze opnieuw comprimeren of een RAW-conversie uitvoeren. Een voorbeeld van een batch-bewerking op afbeeldingen kan bijvoorbeeld zijn een aantal afbeeldingen solariseren. Ga als volgt te werk om afbeeldingen in de wachtrij te zetten voor een batch-bewerking en vervolgens de bewerking uit te voeren: 1 Selecteer Hulpmiddelen > Batch Processes (Batch-bewerkingen) > Image Effects (Effecten afbeeldingen) of klik met de rechtermuisknop op de naam van het album en selecteer Batch Processes (Batch-bewerkingen) > Image Effects (Effecten afbeeldingen). 2 Stel het effect in op Solarize (Solariseren) en klik opOpties om op te geven in welke mate u het effect wilt toepassen en optioneel een voorbeeld weer te geven. 3 Geef op of u de originele afbeeldingen wilt hernoemen of overschrijven of zelfs wilt verwijderen na de transformatie. 4 Stel de doelmap in waar u de resultaten wilt bewaren. Als u niet wilt dat de nieuwe afbeeldingen in de oorspronkelijke map worden bewaard, selecteer dan Nieuw


287

en voeg een nieuwe map of submap toe. Selecteer de nieuwe map met uw muisaanwijzer. 5 Accepteer of wijzig de lijst met afbeeldingen die in de wachtrij voor de transformatie staan. 6 Klik op Starten om te beginnen met de transformatie. digiKam laat u weten hoever de transformatie is gevorderd en of deze succesvol verloopt. Afbeelding 19.9 Batch-bewerking: Afbeeldingen solariseren

288


19.10 Problemen oplossen Ondanks het feit dat SUSE Linux Enterprise en digiKam een groot aantal camera's ondersteunen, is het mogelijk dat u op een van de volgende problemen stuit als u uw digitale camera gebruikt met SUSE Linux Enterprise: Het downloaden van afbeeldingen van uw camera mislukt Als het downloaden van uw afbeeldingen mislukt, ongeacht het gekozen protocol (PTP of USB), kunt u proberen de commandoregel te gebruiken in plaats van digiKam. Het commando gphoto2 --P initialiseert de camera en downloadt de afbeeldingen, als gphoto2 deze camera ondersteunt. Uw camera wordt niet officieel door digiKam ondersteund Probeer gphoto2 --lijst camera's en de informatie in http://www .gphoto.org/ om meer informatie te verkrijgen over de status van ondersteuning voor uw camera door Linux. Verwijder het opslagmedium uit de camera als de camera niet in de lijst voorkomt, en gebruik een (externe of interne) kaartlezer. Zodra het medium wordt gedetecteerd, wordt het automatisch gereed gemaakt en kunt u de afbeeldingen in uw digiKamverzameling importeren. Ga naar Albums > Importeren > Afbeeldingen toevoegen of Albums > Importeren > Mappen importeren.

19.11 Voor meer informatie Zie voor meer informatie over het gebruik van digitale camera's met Linux de volgende websites: • http://docs.kde.org/development/en/extragear-graphics/ digikam/index.html—Het officiële handboek voor digiKam • http://docs.kde.org/development/en/extragear-graphics/ digikamimageplugins/index.html—Documentatie over digiKam-plugins • http://www.gphoto.org—Informatie over gPhoto2 • http://www.gphoto.org/proj/libgphoto2/support.php—Een volledig overzicht van ondersteunde camera's


289

20

Muziek en films afspelen Tijdens de installatie herkent en configureert YaST gewoonlijk automatisch de geluidskaarten in uw computer. Start anders (of na de installatie van een nieuwe geluidskaart) YaST en configureer de geluidskaart handmatig in de module Geluid. Nadat uw geluidskaart is geconfigureerd kunt u het volume en de balans regelen met een mixer en kunt u andere geluidstoepassingen starten. Linux beschikt over een groot assortiment aan geluids- en multimediatoepassingen. Enkele van deze toepassingen zijn standaard op uw Linux-systeem geïnstalleerd. Met de hier beschreven toepassingen kunt u volume en balans tijdens het afspelen regelen en cd's, muziek en filmbestanden afspelen. Installeer eventueel ontbrekende pakketten met YaST als niet alle genoemde toepassingen standaard op uw systeem zijn geïnstalleerd. U kunt de namen van de pakketten vinden met de zoekfunctie van de functie pakketbeheer van YaST.

20.1 Mixers Met mixers kunt eenvoudig volume en balans regelen van de geluidsuitvoer en -invoer van computers. Zie de hoofdstukken KDE en GNOME voor een beschrijving van de standaard KDE- en GNOME-mixerapplets.

Muziek en films afspelen

291

Het belangrijkste verschil tussen de verschillende mixers is het uiterlijk van de gebruikersinterface. Er zijn echter ook mixers die voor bepaalde hardware zijn ontworpen. Een voorbeeld hiervan is de mixer envy24control, die voor de Envy 24 soundchip is ontworpen. Een andere is hdspmixer, speciaal voor RME Hammerfallkaarten. Selecteer uit de beschikbare mixers de mixer die het beste tegemoet komt aan uw behoeften. TIP: De mixer starten U kunt meestal het beste een mixertoepassing openen alvorens andere geluidstoepassingen te openen. Gebruik de mixer om de regelinstellingen voor invoer en uitvoer van de geluidskaart te testen en af te stellen.

20.2 Muziekbestanden afspelen In Linux vindt u verschillende programma's voor het afpelen van muziekbestanden, zoals OGG- of WAV-bestanden. KDE biedt bijvoorbeeld amaroK en JuK.

20.2.1 Mediaspeler amaroK De mediaspeler amaroK ondersteunt verschillende audiobestandsindelingen en speelt streaming van audio-uitzendingen van radiozenders op het internet af. De ondersteund bestandstypes zijn afhankelijk van de engine die u gebruikt, momenteel xine of Helix. De eerste keer dat u amaroK opstart, verschijnt de Configuratie-assistent, die u helpt bij het instellen van amaroK. In de eerste stap kunt u configureren hoe u wilt dat amaroK eruit zal zien. U kunt ervoor kiezen de speler en de afspeellijst in verschillende vensters weer te geven (zie Figuur 20.1,"De mediaspeler amaroK" (pagina 293)) of u kunt hun functies combineren in een enkel venster (standaard). In de tweede stap kunt u opgeven waar amaroK uw muziekverzameling kan vinden. amaroK doorzoekt deze mappen op afspeelbare mediabestanden. Standaard doorzoekt amaroK de mappen recursief (zodat alle subdirectories in de scan worden opgenomen), controleert de inhoud van de geselecteerde directories op wijzigingen en importeert eventuele afspeellijsten die daar worden aangetroffen. Alle instellingen die u maakt met de assistent kunt u later wijzigen door de assistent opnieuw te starten met Hulpmiddelen > Configuratie-assistent.

292


Afbeelding 20.1 De mediaspeler amaroK

Snel starten Bij het opstarten doorzoekt amaroK de mappen die deel uitmaken van uw verzameling muziekbestanden. U kunt amaroK ook gebruiken zonder een verzameling op te bouwen, maar we adviseren u dat wel te doen, omdat de meeste krachtige, geavanceerde functies alleen beschikbaar zijn met een bestaande collectie. Het hoofdvenster van amaroK bestaat uit twee delen. De zijbalkbrowsers aan de linkerkant bevatten verschillende weergaven van uw muziekverzameling en uw afspeellijsten, een bestandsbrowser en een interface voor gebruik met een iPod. Wijzig de browser door op het tabblad uiterst links te klikken. Het rechterdeel bevat het afspeellijstvenster met daaronder de speler (als uw configuratie deze niet in een apart venster plaatst). Maak eerst een afspeellijst om muziek af te spelen. Sleep items vanuit de zijbalkbrowsers naar het afspeellijstvenster. Gebruik Shift of Ctrl om meerdere items te selecteren. Dubbelklik op een item in de afspeellijst om het af te spelen. U kunt items tijdens het afspelen aan de lijst toevoegen of eruit verwijderen. Gebruik de pictogrammen in de


293

rechterbenedenhoek voor het Ongedaan maken en Opnieuw uitvoeren van wijzigingen of om de hele lijst te Wissen.

De zijbalkbrowsers Context Met dit tabblad kunt u informatie en statistische gegevens bekijken over uw verzameling en de huidige artiest. Met de tabbladen bovenaan de Contextbrowser kunt u van weergave wisselen. De weergave Persoonlijk geeft statische gegevens over uw luistergewoonten, aan de hand van een overzicht met uw favoriete, nieuwste en minst afgespeelde tracks of albums. In Huidig vindt u gegevens over de track die op dat moment wordt afgespeeld, u vindt hier bijvoorbeeld de hoes van het album (zie Gedeelte "De Hoesbeheerder" (pagina 296)) en de luistergegevens die betrekking hebben op deze track. Indien beschikbaar, vindt u onder Liedteksten de liedteksten van de track die op dat moment wordt afgespeeld. Voor deze functie dient u verbinding te hebben met het internet. Artiest geeft informatie over de artiest. Deze informatie is afkomstig van Wikipedia, dus ook hiervoor is verbinding met internet nodig. Verzameling In deze weergave kunt u uw persoonlijke verzameling titels beheren en weergeven. Met de werkbalk bovenaan de browser kunt u instellen hoe uw verzameling wordt weergegeven en kunt u de verzameling opnieuw doorzoeken of opnieuw ordenen. In Groeperen op kunt u opgeven in welke volgorde de titels in de browser worden weergegeven. U kunt kiezen tussen vooraf gedefinieerde criteria of zelf een sorteercriterium maken met Eerste, Tweede en Derde. Met de onderstaande twee pictogrammen kunt u wisselen tussen een weergave in boomstructuur en een vlakke weergave. Gebruik het bijwerkpictogram om uw hele verzameling opnieuw te doorzoeken op wijzigingen. Met het sleutelpictogram kun u te doorzoeken mappen toevoegen of verwijderen. Gebruik Filter here (Hier filteren) als u zoekt naar een bepaald album, een bepaalde titel, een bepaald genre of een bepaald jaar. De selectie in de browser wordt terwijl u typt direct aangepast. U kunt alleen zoeken in criteria die worden gebruikt voor het groeperen van de verzameling. Als u uw verzameling hebt gegroepeerd op Artiest/Album, kunt u niet zoeken op titels die tot een bepaald genre behoren. Afspeellijsten Met de afspeellijstbrowser hebt u toegang tot de verschillende afspeellijsten. In Afspeellijsten staan de persoonlijke afspeellijsten die zijn aangetroffen in de mappen 294


van uw verzameling. Een nieuwe afspeellijst die u maakt en opslaat vanuit het afspeellijstvenster verschijnt hier. Klik met de rechtermuisknop om een menu te openen waarmee u handmatig een nieuwe afspeellijst of submap kunt toevoegen. Als u nieuwe items vanuit het afspeellijstvenster wilt toevoegen aan een bestaande afspeellijst, kunt u ze slepen en neerzetten op de afspeellijst in het browservenster. BELANGRIJK: Afspeellijsten delen met andere spelers U kunt afspeellijsten opslaan in de bestandsindelingen m3u of pls, zodat u ze kunt delen met andere spelers die gebruik maken van deze bestandsindelingen. Intelligente afspeellijsten biedt verschillende weergaven van uw verzameling, zoals nooit afgespeelde tracks, nieuwste tracks of in genres ingedeelde tracks. Klik met de rechtermuisknop om submappen toe te voegen of uw eigen intelligente afspeellijsten te maken. Met Radiostreams kunt u luisteren naar live radiostreams van het internet. Bij amaroK wordt een uitgebreide lijst geleverd. Klik met de rechtermuisknop om er meer toe te voegen of submappen te maken. Met Podcasts importeert u podcasts naar amaroK. Klik met de rechtermuisknop om een menu te openen waar u podcasts en submappen kunt toevoegen, alle podcasts kunt vernieuwen of het scaninterval kunt instellen. Onderaan het venster met de afspeellijstbrowser kunt u de Enable dynamic mode (Dynamische modus inschakelen) en configureren met Show Options (Opties weergeven). De Dynamische modus is een functie waarmee u de flexibiliteit hebt om muziek uit uw hele verzameling te kiezen, terwijl de afspeellijst relatief klein blijft en dus gemakkelijk te onderhouden is. Zie de documentatie online (openen met F1) voor bijzonderheden. Media-apparaat U kunt, als u in het bezit bent van een iPod, de browser gebruiken voor het afspelen van muziek op de iPod en muziek uit uw verzameling toevoegen aan de iPod. Sluit de iPod aan op /mnt/ipod voordat u amaroK opstart. Sleep tracks van de lijstweergave van de iPod naar het afspeellijstvenster om naar tracks op de iPod te luisteren. Voor het toevoegen van tracks uit uw verzameling aan de iPod, sleept u tracks van het afspeellijstvenster naar de lijstweergave.


295

Bestandsbrowser Met dit tabblad opent u een bestandsbrowser. Deze komt overeen met de standaard KDE-bestandsselectiedialoog met de gebruikelijke regelaars voor navigatie door het bestandssysteem. Voer een URL of een pad direct in het tekstinvoerveld in. Uit de inhoud die wordt weergegeven, kunt u elementen naar de afspeellijst slepen om ze erin te laten opnemen. U kunt ook recursief zoeken naar een bestand in een bepaalde directory. Voer daarvoor een stuk tekst in voor de titel en geef de locatie op waar moet worden begonnen met zoeken. Selecteer vervolgens Zoeken en wacht tot de resultaten verschijnen in het onderste gedeelte van het venster.

De Hoesbeheerder Met amaroK kunt u aan iedere album in uw verzameling een hoes toewijzen. Gebruik de Hoesbeheerder om eenvoudig albumhoezen toe te voegen, te verwijderen en op te zoeken. Start de hoesbeheerder met Hulpmiddelen > Hoesbeheerder. Een boomstructuur aan de linkerkant van het venster geeft een overzicht van alle artiesten in uw verzameling. Het hoofdgedeelte van het venster geeft een overzicht van de hoezen van alle albums. Klik op een artiest in de boomstructuur, of voer een term in in het invoerveld bovenaan het venster om de weergegeven hoezen te filteren. Gebruik Weergave om te wisselen tussen een weergave van alle albums, albums met hoezen of albums zonder hoezen. U kunt op drie verschillende manieren hoezen aan albums toewijzen: Automatisch hoezen toewijzen amaroK kan automatisch alle ontbrekende hoezen in het hoofdvenster ophalen van Amazon. Met Amazonlocatie kunt u opgeven van welke Amazon-webserver de hoezen moeten worden opgehaald. Klik vervolgens op Ontbrekende hoezen ophalen. BELANGRIJK: Correcte tags noodzakelijk amaroK haalt de hoezen op bij Amazon aan de hand van de zoektekst Artiest - Album. Deze informatie haalt amaroK uit de tags van uw muziekbestanden. Hoe beter de tags zijn, hoe beter het resultaat van het automatisch ophalen van hoezen.

296


Een bij Amazon opgehaalde hoes handmatig kiezen Klik met de rechter muisknop in het hoofdvenster en kies Ophalen bij amazon als u meer controle wenst over de afbeeldingen die worden gebruikt en over welke zoektekst wordt gebruikt voor het opzoeken van een hoes. Met Volgende hoes bladert u door alle beschikbare afbeeldingen. Met Opslaan selecteert u de huidige hoes en wijst deze toe aan het geselecteerde album. Als u niet tevreden bent met de hoezen die worden afgebeeld, kunt u met Nieuwe zoekopdracht de zoekopdracht verfijnen. Gebruik Amazonlocatie in de werkbalk van het hoofdvenster om op te geven van welke Amazon-webserver u wilt dat de hoezen worden opgehaald. Hoezen handmatig toewijzen Als u al beschikt over uw eigen hoesafbeeldingen, kunt u deze handmatig toewijzen door met de rechtermuisknop te klikken op een album. Kies Set Custom Image (Persoonlijke afbeelding instellen).

Visualisaties Bij amaroK wordt een aantal visualisaties geleverd die een grafisch effect weergeven voor de muziek die wordt afgespeeld. Bij amaroK horende visualisaties worden weergegeven in het venster van de speler. Blader door de verschillende beschikbare weergavemodi door op de animatie te klikken. Naast bovenstaande visualisaties ondersteunt amaroK ook de visualisatie-plugins van de XMMS-mediaspeler. U kunt deze gebruiken als u eerst het pakket xmms-plugins installeert. Selecteer vervolgens Hulpmiddelen > Visualisaties in het amaroK-menu. Er wordt een venster geopend met een overzicht van de beschikbare plugins. XMMSplugins worden altijd in afzonderlijke vensters weergegeven. In sommige gevallen is er een optie beschikbaar waarmee u ze in de modus volledig scherm kunt weergeven. Sommige plugins geven mogelijk geen glad visueel effect als u geen 3D-accelerated grafische kaart gebruikt.

Het amaroK-systeemvakpictogram Net als andere KDE-toepassingen, voegt amaroK een pictogram toe aan de KDE . U kunt dit pictogram gebruiken voor het regelen van een groot aantal functies van amaroK. Als u de muis beweegt over het pictogram, verschijnt informatie over de track die op dat moment wordt afgespeeld. Met een enkele klik met de linkermuisknop wordt het venster van de toepassing gesloten, zonder dat het afspelen wordt onderbroken. Klik opnieuw om het venster weer te openen. Klik met de middelste muisknop voor een


297

pauze in het afspelen—klik opnieuw om het afspelen te hervatten. Klikken met de rechtermuisknop geeft een contextmenu dat u toegang biedt tot de regelaars van de speler of waarmee u amaroK kunt verlaten. Als u aan het muiswiel draait, verandert het afspeelvolume. Met de toetsen Shift en Ctrl samen met de muis krijgt u toegang tot geavanceerdere opties. Houd Shift ingedrukt terwijl u aan het muiswiel draait voor verplaatsingen binnen de huidige track. Houd Ctrl ingedrukt terwijl u aan het muiswiel draait om tussen tracks in de afspeellijst te wisselen. U kunt ook items slepen en neerzetten op het systeemvakpictogram om ze aan de huidige afspeellijst toe te voegen. Er verschijnt een pop-upmenu waarin u wordt gevraagd of u de track aan de afspeellijst wilt toevoegen, wilt toevoegen en afspelen of in de wachtrij plaatsen na de huidige track.

20.3 Audio-cd's gebruiken U kunt op veel verschillende manieren luisteren naar uw favoriete muziektracks. U kunt een cd of een gedigitaliseerde versie ervan afspelen. In het volgende deel vindt u enkele applicaties voor het afspelen van cd's en applicaties voor het digitaliseren van audio-cd's. Zie Hoofdstuk 21, Cd's en dvd's branden (pagina 305) voor informatie over het maken van uw eigen cd's. BELANGRIJK: CDDA en het analoog afspelen van een cd U kunt audio-cd's op twee manieren afspelen. Cd- en dvd-stations waarin cd's analoog kunnen worden afgespeeld lezen de audiogegevens en sturen deze naar het geluidsuitvoerapparaat. Sommige externe stations die zijn aangesloten via PCMCIA, FireWire of USB hebben CDDA (Compact Disk Digital Audio) nodig, om eerst de audiogegevens over te nemen om ze vervolgens als digitale PCM af te spelen. De hieronder besproken spelers ondersteunen CDDA niet. Gebruik XMMS als u CDDA-ondersteuning nodig hebt.

20.3.1 KsCD—Speler audio-cd's KsCD is een eenvoudig te gebruiken speler voor audio-cd's. Druk op Alt + F2 en ga naar kscd om de toepassing te starten. KsCD maakt deel uit van uw KDE-paneel en

298


kan zo worden geconfigureerd dat het afspelen automatisch begint zodra een cd wordt geplaatst. Selecteer Extra's > KsCD configureren voor toegang tot het configuratiemenu. U kunt informatie over albums en tracks ophalen van een CDDB-server op het internet als KsCD daarvoor is geconfigureerd. U kunt ook CDDB-informatie uploaden om het met anderen te delen. Gebruik de CDDB-dialoog voor het opzoeken van informatie en uploaden. Afbeelding 20.2 De gebruikersinterface van KsCD

20.3.2 Audiogegevens comprimeren: rippen Er zijn verschillende hulpprogramma's waarmee u audio kunt comprimeren. In de volgende delen wordt uitgelegd hoe u via hulpmiddelen gebaseerd op commandoregels audiogegevens kunt coderen en afspelen. Tevens vindt u informatie over grafische toepassingen waarmee u audio kunt comprimeren.

Hulpmiddelen gebaseerd op commandoregels voor het coderen en afspelen van audiogegevens Ogg Vorbis (pakket vorbis-hulpmiddelen) is een gratis audiocompressiebestandsindeling die nu wordt ondersteund door de meeste audiospelers en zelfs door draagbare MP3-spelers. De webpagina van het project is http://www .xiph.org/ogg/vorbis. Uw systeem wordt geleverd met diverse hulpmiddelen die Ogg Vorbis ondersteunen. oggenc is een hulpmiddel op basis van commandoregels dat wordt gebruikt voor het coderen van WAV-bestanden naar Ogg. Voer oggenc myfile.wav uit om een gegeven .wav-bestand om te zetten naar Ogg Vorbis. De -h-optie geeft een overzicht van de andere parameters. Oggenc ondersteunt coderen met een variabele bitrate. Op Muziek en films afspelen

299

deze manier kan een nog hogere compressie worden bereikt. Geef in plaats van de bitrate de gewenste kwaliteit op met de parameter -q. -b bepaalt de gemiddelde bitrate. -m en -M specificeren de minimum en de maximum bitrate. Ogg123 is een Ogg-speler op basis van commandoregels. U kunt het starten met een commando als ogg123 mysong.ogg.

Audiogegevens comprimeren met KAudioCreator KAudioCreator is een kleine cd-rippertoepassing (zie Figuur 20.3,"Audio-cd's rippen met KAudioCreator" (pagina 300)). Zodra de toepassing wordt gestart geeft het alle tracks op uw cd weer in het tabblad Cd-tracks. Selecteer de tracks die u wilt rippen en coderen. U kunt de trackinformatie bewerken met de Albumeditor onder Bestand > Album bewerken. Anders kunt u beginnen met rippen en coderen via Bestand > Ripselectie. Via het tabblad Taken kunt u de voortgang van het proces bekijken. Als KAudioCreator daarvoor is geconfigureerd, worden ook afspeellijstbestanden gemaakt voor uw selectie. U kunt deze gebruiken in spelers als amaroK, XMMS, of Helix Banshee. Afbeelding 20.3 Audio-cd's rippen met KAudioCreator

300


Audio-cd's comprimeren met Konqueror Voordat u begint met het eigenlijke rippen met Konqueror, kunt u in het KDEconfiguratiecentrum instellen hoe moet worden omgegaan met audio-cd's en de Ogg Vorbis-encoder. Selecteer Sound & Multimedia (Geluid & Multimedia) > Audio-cd's. De configuratiemodule is verdeeld in drie tabbladen: Algemeen, Namen en Ogg Vorbisencoder. Gewoonlijk wordt een geschikt cd-apparaat automatisch gedetecteerd. Wijzig deze standaardinstelling niet tenzij de autodetectie is mislukt en u het cd-apparaat handmatig in moet stellen. Foutcorrectie en encoderprioriteit kunt u ook hier instellen. Het tabblad Ogg Vorbis Encoder bepaalt de kwaliteit van de codering. Selecteer Trackinformatie toevoegen als u wilt dat informatie over album, track en artiest online worden opgezocht voor uw geripte audiogegevens. Start het rippen door de cd in het cd-romstation te plaatsen en audiocd:/ in te voeren in de balk Locatie. Konqueror maakt nu een lijst van de tracks op de cd en enkele mappen (zie Figuur 20.4,"Audiogegevens rippen met Konqueror" (pagina 301)). Afbeelding 20.4 Audiogegevens rippen met Konqueror

Als u ongecomprimeerde audiogegevens op uw schijf wilt bewaren, selecteer dan de .wav-bestanden en sleep ze naar een ander Konqueror-venster om ze naar hun eindbestemming te kopiëren. Sleep de Ogg Vorbis-map of -bestanden vanuit deze map naar een ander Konqueror-venster om de Ogg Vorbis-codering te starten. Het coderen start zodra u de Ogg Vorbis-map neerzet op bestemming.


301

20.4 Filmbestanden afspelen U kunt kiezen tussen verschillende filmspelers die bij uw SUSE Linux Enterprise zijn geleverd. Kaffeine is de standaard KDE-filmspeler en kan worden uitgevoerd met verschillende backends, zoals Xine en MPlayer. Afbeelding 20.5 Hoofdvenster Kaffeine

Welke bestandsindelingen u kunt bekijken met Kaffeine is afhankelijk van de backend (standaard wordt Xine gebruikt). In Xine kunt u de meeste algemeen gebruikte multimediabestandsindelingen gebruiken. Zie http://xinehq.de/ voor meer informatie. Kaffeine kan ook over het internet gestreamde multimedia afspelen en kan worden gebruikt als plugin voor Konqueror. Het programma biedt de gebruikelijke opties voor het afspelen van bestanden op volledig scherm, het navigeren door bestanden, enz. U kunt ook een snapshot van de video maken en deze als afbeelding opslaan. Naast Kaffeine wordt ook RealPlayer voor Linux geleverd bij SUSE Linux Enterprise. RealPlayer ondersteunt RealAudio, RealVideo, Ogg Vorbis, Theora en anderen.

302


Afbeelding 20.6 RealPlayer voor Linux


303

21

Cd's en dvd's branden

K3b is een uitgebreid programma voor het schrijven van data- en audio-cd's en -dvd's. Start het programma vanuit het hoofdmenu of door de opdracht k3b in te voeren. In de volgende secties wordt uitgelegd hoe u een eenvoudig brandproces kunt starten om uw eerste Linux-cd of -dvd te maken.

21.1 Een data-cd of -dvd maken Als u een data-cd wilt maken, gaat u naar Bestand > Nieuw project > Nieuw data-cdproject. Als u een data-dvd wilt maken, gaat u naar Bestand > Nieuw project > Nieuw data-dvd-project. De projectweergave verschijnt in het onderste deel van het venster, als afgebeeld in Figuur 21.1,"Een nieuw dataproject maken" (pagina 306). Sleep de gewenste directory's of bestanden van uw home directory naar de projectmap. Sla het project onder de gewenste naam op met Bestand > Opslaan als.


305

Afbeelding 21.1 Een nieuw dataproject maken

Selecteer daarna Branden op de werkbalk of druk op Ctrl + B. Er verschijnt een dialoog met zes tabbladen met diverse opties voor het schrijven van de cd of dvd. Zie Figuur 21.2,"Het brandproces aanpassen" (pagina 306). Afbeelding 21.2 Het brandproces aanpassen

Het tabblad Schrijven heeft diverse instellingen voor het brandapparaat, de snelheid en de brandopties. De volgende opties worden aangeboden:

306


Brandapparaat Het gedetecteerde schrijfapparaat wordt weergegeven onder dit pop-upmenu. U kunt hier ook de snelheid selecteren. WAARSCHUWING: Selecteer de schrijfsnelheid met zorg Normaal gesproken selecteert u Automatisch, zodat de hoogste schrijfsnelheid wordt gekozen. Als u deze waarde verhoogt maar uw systeem de gegevens niet snel genoeg kan verzenden, wordt de kans op bufferunderruns groter. Schrijfmodus Deze optie bepaalt hoe de cd of dvd door de laser wordt beschreven. Voor cd's zijn er drie modi: DAO, TAO en RAW. In de DAO (Disk At Once)-modus wordt de laser tijdens het schrijven niet gedeactiveerd. Deze modus wordt aanbevolen voor het maken van audio-cd's. In de TAO (Track At Once)-modus wordt voor iedere track een afzonderlijk schrijfproces uitgevoerd. De RAW-modus wordt niet vaak gebruikt, omdat het schrijfapparaat geen gegevenscorrecties uitvoert. Voor dvd's zijn eveneens drie modi beschikbaar: DAO, incrementeel en overschrijven. In de DAO-modus kunnen geen multisessie-dvd's worden gemaakt. Voor een multisessie-dvd selecteert u de incrementele modus. In de overschrijfmodus kunt u het ISO9660-bestandssysteem vanaf de eerste sessie op herschrijfbare media uitbreiden met growisofs. In de meeste gevallen kunt u het beste Automatisch selecteren, zodat K3b de meest geschikte instellingen kiest. Simuleren Deze functie kan worden gebruikt om te controleren of de geselecteerde schrijfsnelheid door uw systeem wordt ondersteund. Om het systeem te testen, wordt het schrijfproces uitgevoerd met gedeactiveerde laser. On-the-fly Brandt de gewenste gegevens zonder eerst een image-bestand te maken (deze functie kan beter niet worden gebruikt op minder krachtige computers). Een imagebestand— ook wel ISO-image— genoemd is een bestand met de volledige inhoud van de cd. Dit bestand wordt vervolgens op de cd gebrand.


307

Alleen een image aanmaken Met deze optie wordt een image-bestand gemaakt. Stel het pad voor dit bestand in onder Tijdelijk bestand op het tabblad Image. Het image-bestand kan op een later moment op een cd worden gebrand. Hiervoor gebruikt u Hulpmiddelen > Cd-image branden. Als deze optie wordt gebruikt, worden alle andere opties in deze sectie gedeactiveerd. Remove Image (Image verwijderen) Verwijder na afloop het tijdelijke image-bestand van de vaste schijf. Verify Written Data (Geschreven gegevens controleren) Controleer de integriteit van de geschreven gegevens door de MD5-controlesom van de oorspronkelijke en de gebrande gegevens te vergelijken. Het tabblad Image is alleen toegankelijk als de optie Only create image (Alleen imagebestand maken) is geselecteerd. Geef in dit geval het bestand op waarnaar de ISO moet worden geschreven. Het tabblad Instellingen bevat twee opties. Het eerste, Datatrack Mode (Datatrackmodus), is alleen beschikbaar voor cd's. Hier kan de configuratie worden vastgelegd van de wijze waarop datatracks kunnen worden geschreven. Over het algemeen wordt Automatisch beschouwd als de beste methode. De Multisession Mode (Multisessiemodus) wordt gebruikt om gegevens toe te voegen aan een reeds beschreven maar nog niet voltooid medium. Op het tabblad Volume Desc (Omschrijving volume) kunt u algemene informatie invoeren die kan worden gebruikt om dit specifieke dataproject, de uitgever, de maker, de gebruikte toepassing en het gebruikte besturingssysteem te identificeren. Op het tabblad Bestandssysteem kunt u instellingen voor het bestandssysteem opgeven (RockRidge, Joliet, UDF). Hier kunt u ook bepalen hoe moet worden omgegaan met symbolische koppelingen, bestandsmachtigingen en spaties. Op het tabblad Geavanceerd kunnen ervaren gebruikers meer instellingen opgeven. Als alle instellingen zijn opgegeven, kunt u het daadwerkelijke brandproces starten met Branden. U kunt de instellingen ook opslaan met Opslaan om deze later te gebruiken of aan te passen.

308


21.2 Een audio-cd maken Een audio-cd wordt op ongeveer dezelfde manier gemaakt als een data-cd. Selecteer Bestand > Nieuw audio-cd-project. Sleep de afzonderlijke nummers naar de projectmap. De audiogegevens moeten zijn aangemaakt in wav- of Ogg Vorbis-indeling. Bepaal de volgorde van de nummers door ze in de projectmap omhoog en omlaag te bewegen. Met de functie Cd-tekst kunt u tekstuele informatie aan een cd toevoegen, zoals de titel van de cd en de afzonderlijke nummers en de naam van de artiest. Cd-spelers die deze functie ondersteunen, kunnen deze informatie lezen en weergeven. Als u cd-tekst aan uw nummers wilt toevoegen, selecteert u eerst het nummer. Klik met de rechtermuisknop en selecteer Eigenschappen. Een nieuw venster verschijnt waarin u uw tekst kunt invoeren. De dialoog voor het branden van een audio-cd is niet veel anders dan de dialoog voor het branden van een data-cd. Voor audio-cd's zijn de modi DAO (Disc At Once) en TAO (Track At Once) van groter belang. Bij de modus TAO wordt na ieder nummer een pauze van twee seconden ingelast. TIP: Gegevensintegriteit bewaren Kies bij het branden van audio-cd's een lagere brandsnelheid om brandfouten te voorkomen. Als alle instellingen zijn opgegeven, kunt u het daadwerkelijke brandproces starten met Branden. U kunt de instellingen ook opslaan met Opslaan om deze later te gebruiken of aan te passen.

21.3 Een cd of dvd kopiëren Selecteer Hulpmiddelen > CD kopiëren of Hulpmiddelen > DVD kopiëren, afhankelijk van het medium. Er wordt een dialoog geopend waarin u de instellingen voor het leesen schrijfapparaat maakt als afgebeeld in Figuur 21.3,"Een cd kopiëren" (pagina 310). Ook de besproken schrijfopties zijn hier te vinden. Er is ook een functie voor het maken van meerdere cd's of dvd's.


309

Afbeelding 21.3 Een cd kopiëren

Vink On-the-fly aan om het medium te branden terwijl het door een ander apparaat wordt gelezen. Selecteer Alleen een image aanmaken om een image te maken op het pad dat is opgegeven op het tabblad Image van de optie Write image file to (Imagebestand schrijven naar) en brand de image later.

21.4 ISO-images schrijven Als u al een ISO-image hebt, gaat u naar Hulpmiddelen > Cd-image branden. Er verschijnt een venster waarin u de locatie van de Image to Burn (Te branden image) kunt opgeven. K3b berekent een controletotaal en geeft deze weer in MD5 Sum (MD5controlesom). Als het ISO-bestand van internet is gedownload, laat deze som zien of het downloaden is geslaagd. Gebruik de tabbladen Opties en Geavanceerd om uw voorkeuren in te stellen. Klik op Starten om de cd te branden. Als u een ISO-image op dvd wilt branden, gaat u naar Hulpmiddelen > DVD-iso-image branden en selecteert u de te branden image. Geef de schrijfmodus en het aantal exemplaren op en kies de gewenste schrijfoptie. Vink Geschreven gegevens controleren aan om de integriteit van de gegevens op de voltooide dvd te controleren.

310


21.5 Een multisessie-cd of -dvd maken. Multisessieschijven kunnen worden gebruikt om gegevens gedurende meerdere brandsessies te schrijven. Dit is handig als u bijvoorbeeld back-ups wilt schrijven die kleiner zijn dan het gebruikte medium. Iedere sessie kunt u nieuw back-upbestand toevoegen. Het interessante is dat u daarbij niet wordt beperkt tot cd's of dvd's. Op een multisessiebestand kunt u ook audiobestanden branden. U start een nieuwe multisessieschijf als volgt: 1 Maak eerst uw gegevensschijf en voeg al uw bestanden toe. U kunt niet beginnen met een audio-cd-sessie. Controleer of u niet de hele schijf aan het vullen bent, anders kunt u geen nieuwe sessie toevoegen. 2 Brand uw gegevens met Project > Branden. 3 Ga in de dialoog die nu wordt geopend naar het tabblad Instellingen en selecteer Multisessie starten. Als u een dvd wilt branden, kunt u de schrijfmodus DAO niet gebruiken, omdat deze geen multisessie ondersteunt. 4 Configureer desgewenst ook andere opties. Zie ook de paragraaf "Een data-cd of -dvd maken" (pagina 305). 5 Start de brandsessie met Branden. Als het brandproces met goed gevolg is afgerond, hebt u een multisessieschijf gemaakt. Zolang de schijf voldoende vrije ruimte heeft, kunt u meer sessies toevoegen. Voltooi schijven alleen als u zeker weet dat er geen sessies meer nodig zijn of als de schijf vol is. OPMERKING: Opslagruimte op multisessieschijven Houd er rekening mee dat op multisessieschijven ruimte wordt gereserveerd om alle items van uw sessies te registreren. Hierdoor heeft uw schijf minder vrije ruimte. De hoeveelheid ruimte is afhankelijk van het aantal sessies.


311

21.6 Meer informatie Naast de twee functies die hierboven zijn beschreven biedt K3b ook andere functies, zoals het lezen van audiogegevens met wav-indeling, het herschrijven van cd's en het afspelen van muziek met de geïntegreerde audiospeler. Een gedetailleerde omschrijving van alle beschikbare programmafuncties is te vinden op http://k3b.org/.

312


De informatie vinden die u nodig hebt Ter ondersteuning van uw dagelijkse werkzaamheden in SUSE Linux Enterprise® en om u te helpen bij het verkennen van uw Linux-systeem, hebben Novell, SUSE, en de open-broncommunity een schat aan informatie verzameld. Er wordt relevante informatie verzameld en beschikbaar gesteld in verschillende indelingen. U kunt de gedetailleerde informatie bij het product alsmede de extra informatie op internet raadplegen.

A.1 Bijgeleverde documentatie De online documentatie die bij het product is geleverd, is op verschillende locaties te vinden. Het KDE-bureaublad bevat een Help Center met een grote verscheidenheid aan documentatie. Hier vindt u specifieke informatie voor SUSE Linux Enterprise– en omschrijvingen van toepassingen van de open-broncommunity. Als u nieuwe software installeert met YaST, wordt de softwaredocumentatie in de meeste gevallen automatisch geïnstalleerd en wordt deze doorgaans weergegeven in het Help Center van uw KDE-bureaublad. Voor bepaalde toepassingen, zoals GIMP, zijn er mogelijk nog andere helppakketten beschikbaar die afzonderlijk met YaST kunnen worden geïnstalleerd en die niet worden geïntegreerd in het Help Center.

A.1.1 Het Help Center gebruiken Het Help Center is op verschillende manieren toegankelijk: als u in een toepassing op de knop Help klikt of op F1 drukt, opent u het Help Center en gaat u rechtstreeks naar de documentatie voor de betreffende toepassing. Als u het Help Center echter opent

A

via het hoofdmenu of de opdracht susehelp, wordt het hoofdvenster weergegeven, zoals hieronder. Afbeelding A.1 Hoofdvenster van het Help Center

Het menu en de werkbalk bevatten opties voor het afdrukken van inhoud van het Help Center, het doorzoeken van de huidige pagina die wordt weergegeven en het navigeren in en aanpassen van het Help Center. In het weergaveveld aan de rechterkant van het venster wordt altijd de inhoud weergegeven die momenteel is geselecteerd, zoals online handleidingen, zoekresultaten of webpagina's. Het navigatiegebied aan de linkerkant bevat verschillende tabbladen. Inhoudsopgave Een boomstructuur van de beschikbare inhoud weergeven. Het Help Center is bedoeld voor verschillende doelgroepen, zoals gebruikers, beheerders en ontwikkelaars. Klik op de boekpictogrammen om een afzonderlijke categorie te openen en hier in te bladeren. Onder de kop Administratie kunt u bijvoorbeeld

314


bladeren in de handleidingen informatiepagina's van programma's met opdrachtregels. Het Help Center biedt ook toegang tot enkele online databases waarin specifieke hardware- en softwareproblemen voor uw product aan de orde komen. Zodra er een zoekindex is gegenereerd, kunt u eenvoudig zoeken in deze bronnen. De inhoud van uw Help Center is afhankelijk van de softwarepakketten die momenteel zijn geïnstalleerd en welke talen er voor het systeem zijn geselecteerd. Verklarende woordenlijst Eenvoudig en snel de definitie van onbekende woorden zoeken. Search Options (Zoekopties) Bevat opties voor het zoeken in de volledige tekst van het Help Center. U kunt meerdere zoekcriteria combineren. Als u wilt zoeken in de volledige tekst, genereert u een zoekindex en stelt u de zoekparameters in. Als de zoekindex nog niet is gegenereerd en u op het tabblad Zoeken klikt of een zoekopdracht opgeeft en op Zoeken klikt, wordt u automatisch gevraagd of u een zoekindex wilt genereren. Procedure A.1 Een zoekindex genereren 1 Als u een nieuw zoekindex wilt maken, selecteert u in het menu Instellingen > Build Search Index (Zoekindex samenstellen). Er verschijnt een venster met alle documentatie die momenteel beschikbaar is in het Help Center. 2 Selecteer de documenten die u in de zoekindex wilt integreren en klik op Index samenstellen. Nadat de index is gegenereerd, kunt u de volledige tekst doorzoeken. Afbeelding A.2 Een zoekindex genereren

De informatie vinden die u nodig hebt

315

Procedure A.2 De volledige tekst doorzoeken 1 Klik op Search Options (Zoekopties) en geef de tekenreeks op waarop u wilt zoeken. 2 Als u uw zoekopdracht wilt combineren met operandi, klikt u op Method (Methode) en selecteert u de operand die u wilt gebruiken. 3 Als het aantal resultaten dat wordt weergegeven, wilt beperken, kiest u een optie in Max. Results (Max. resultaten). 4 Als u de zoekopdracht wilt beperken tot een bepaald type documentatie, kiest u een optie in Scope (Bereik). Met de optie Default (Standaard) wordt er een vooraf gedefinieerd selectie van documenten doorzocht. Met Alle doorzoekt u alle soorten documenten. Met Aangepast kunt u definiëren in welke documenten u wilt zoeken. U hoeft alleen de gewenste documenten maar te activeren in de lijst. Afbeelding A.3 Zoekopties combineren

5 Wanneer u de gewenste instellingen hebt opgegeven, klikt u op Zoeken. De zoekresultaten worden vervolgens in het weergaveveld weergegeven als een lijst met koppelingen waarop u kunt klikken om te navigeren.

316


A.2 Aanvullende bronnen en meer informatie U kunt ook de specifieke online handleidingen en documentatie raadplegen op http:// www.novell.com/documentation/sled10/. Als u aanvullende informatie zoekt, kunt u ook de volgende internetsites raadplegen: Novell Knowledgebase voor ondersteuning http://www.novell.com/support/ Communitybronnen voor productondersteuning http://support.novell.com/forums/index.html Website met KDE-documentatie http://www.kde.org/documentation Websites met documentatie voor KDE-toepassingen http://www.kde-apps.org Daarnaast kunt algemene zoekmachines gebruiken. U kunt bijvoorbeeld zoeken op Linux cd-rw help of OpenOffice bestandsconversie probleem als u problemen hebt met het branden van een cd of met de bestandsconversie met OpenOffice.org. Google™ heeft ook een speciale zoekmachine voor Linux. Deze vindt u op http://www.google.com/linux.

De informatie vinden die u nodig hebt

317

Verplaatsen van Windows naar Linux Als u gewend bent Microsoft Windows te gebruiken, bekijkt u dan eens hoe bekende elementen in Windows overeenkomen met SUSE Linux Enterprise®. Wanneer u zich hebt aangemeld, zult u zien dat het bureaublad over een bekende lay-out en pictogrammen beschikt, en dat deze zeer vergelijkbaar zijn met de Windows- en Macintosh-bureaubladen. Afbeelding B.1 KDE-bureaublad

B

B.1 Toepassingen starten vanuit het hoofdvenster Net zoals vanuit het menu Start van Windows hebt u vanuit het hoofdvenster toegang tot alle programma's die zijn geïnstalleerd op uw systeem. Om het menu te openen, klikt u op het groene SUSE-pictogram aan de linkerkant van het venster. De functiegeoriënteerde menustructuur maakt het u eenvoudig de gewenste toepassing te vinden, zelfs wanneer u de naam van de toepassing niet kent. Ga naar de paragraaf "Het hoofdmenu openen" (pagina 11) voor meer informatie over het hoofdvenster. Afbeelding B.2 Hoofdvenster in KDE

U kunt ook programma's starten vanuit de opdrachtregel. Druk op Alt + F2 om een dialoogvenster te openen waarin u een opdracht kunt opgeven om de toepassing te starten. De naam van de opdracht is vaak (maar niet altijd) de naam van de toepassing in kleine letters.

320


B.2 Bestanden beheren Om Konqueror, de standaard KDE-bestandsbeheerder (en internetbrowser) te starten, drukt u op Alt + F2 en geeft u konqueror op. Als u de inhoud van de home directory wilt bekijken, klikt u op Persoonlijke map. Om deze weergave direct te openen, gebruikt u het pictogram met een huis in het venster. Afbeelding B.3 Windows Explorer en Konqueror

Zie de paragraaf "Mappen en bestanden beheren met Konqueror" (pagina 19) voor meer informatie over Konqueror als bestandsbeheerder.

B.3 De opdrachtregel gebruiken Als u opdrachten wilt uitvoeren in een omgeving met een opdrachtregel, zoals een opdrachtprompt in Windows, drukt u op Alt + F2 en geeft u konsole op of gebruikt u het pictogram in het venster.

Verplaatsen van Windows naar Linux

321

Afbeelding B.4 Windows-opdrachtprompt en Konsole-terminal

Meer informatie over het gebruik van de opdrachtregel vindt u in Hoofdstuk 15, Working with the Shell (↑Deployment Guide).

B.4 Uw bureaublad aanpassen Als u het uiterlijk en gebruik van uw KDE-bureaublad wilt wijzigen, drukt u op Alt + F2 en geeft u kcontrol op. Enkele instellingen die u kunt wijzigen zijn de bureaubladachtergrond, screensaver, toetsenborden muisconfiguratie, geluiden en bestandskoppelingen.

322


Afbeelding B.5 Windows-configuratiescherm en KDE-configuratiescherm

Zie de paragraaf "Het KDE-besturingscentrum" (pagina 51) voor meer informatie.

B.5 Printers instellen Als u een printer wilt instellen of toevoegen aan SUSE Linux Enterprise, start u de afdrukbeheerder in het hoofdmenu. U kunt printer toevoegen en verwijderen, afdruktaken beheren en uw afdruksysteem configureren. Zie Hoofdstuk 12, Printers beheren (pagina 201) voor meer informatie.


323

Afbeelding B.6 Windows-printers en -faxen en KDE-afdrukbeheerder

B.6 Schakelen tussen toepassingen Zoals in de taakbalk in Windows kunt u met het onderste venster in KDE eenvoudig schakelen tussen open vensters. In tegenstelling tot Windows kunt u in KDE meerdere bureaubladen instellen waarbij u op elke bureaublad andere programma's kunt uitvoeren. U kunt schakelen tussen deze bureaubladen met slechts één klik. TIP: Sneltoetsen gebruiken U kunt ook sneltoetsen gebruiken om te schakelen tussen uw bureaubladen en de toepassingen die worden uitgevoerd. Gebruik de bekende toetscombinatie Alt + →| om te schakelen tussen toepassingen. Met Ctrl + F1, Ctrl + F2, enzovoort kunt u schakelen tussen bureaubladen. Afbeelding B.7 Windows-taakbalk en KDE-venster

324


B.7 Netwerkbronnen openen Vanaf het bureaublad kunt u bestanden en directory's of bepaalde services op externe hosts openen of uw eigen bestanden en directory's beschikbaar stellen aan andere gebruikers in het netwerk. SUSE Linux Enterprise biedt u meerdere manieren om gedeelde netwerkbronnen te openen en maken. Op voorwaarde dat de netwerkstructuur en de configuratie van uw computer dit toestaan, kunt u eenvoudig zoeken naar gedeelde bronnen en services op het netwerk met uw bestandsbeheerder, Konqueror. Afbeelding B.8 Mijn netwerklocaties van Windows en Netwerkbrowser van Konqueror

Raadpleeg Hoofdstuk 9, Netwerkbronnen openen (pagina 169) voor meer informatie over de verschillende mogelijkheden voor het openen van netwerkbronnen.


325

Kennismaking met Linux-software Linux wordt geleverd met een groot aantal toepassingen die voor specifieke behoeften vaak meerdere oplossingen bieden. De uitdaging is nu om de meests geschikte toepassing te vinden. In de volgende secties worden enkele van de krachtigste tegenhangers van veelgebruikte Windows*-software aan u voorgesteld. Iedere secties is gewijd aan een specifiek toepassingsgebied en biedt een overzicht van de Windows-toepassingen en hun Linux-tegenhangers voor diverse taken. Onder iedere tabel wordt extra informatie over Linux-toepassingen gegeven, met koppelingen naar nog meer informatie. Deze lijst is zeker niet compleet, omdat softwareontwikkeling een evolutionair proces is er continu nieuwe toepassingen worden gemaakt. TIP: Ontbrekende toepassingen Niet alle toepassingen zijn standaard op uw systeem geïnstalleerd en sommige zijn niet met uw product meegeleverd. Neem contact op met de systeembeheerder als de toepassing van uw keuze ontbreekt. Als de toepassing wordt aangeboden door uw product, kunt u deze installeren met YaST. Gebruik de zoekfunctie van het hulpprogramma voor softwarebeheer van YaST om de pakketnamen te vinden.

C.1 Kantoor In deze sectie komen de populairste en krachtigste Linux-softwareoplossingen voor kantoor en bedrijf aan bod. Dit omvat kantoorruimtes, databases, boekhoudsoftware en projectbeheersoftware.

C

Tabel C.1

Kantoorsoftware voor Windows en Linux

Taak

Windows-toepassing

Linux-toepassing

Kantoorsuite

Microsoft Office, StarOffice*, OpenOffice.org

OpenOffice.org, StarOffice, KOffice

Tekstverwerker

Microsoft Word, StarOffice/OpenOffice.org Writer, WordPerfect

OpenOffice.org/StarOffice Writer, KWord

Spreadsheet

Microsoft Excel, StarOffice/OpenOffice.org Calc

OpenOffice.org/StarOffice Calc, Gnumeric, KSpread

Presentatie

Microsoft PowerPoint*, StarOffice/OpenOffice.org Impress

OpenOffice.org/StarOffice Impress, KPresenter

Dataplotten

Microsoft Excel, MicroCall Origin

OpenOffice.org Calc, Kst, Gnuplot, Grace (Xmgr), LabPlot

Lokale database

Microsoft Access, OpenOffice.org Base

OpenOffice.org Base, Rekall, kexi, Mergeant, PostgreSQL

Financiële boekhouding

Microsoft Money, Quicken

GnuCash, KMyMoney

Projectbeheer

Microsoft Project

Planner, Taskjuggler

Mindmapping

MindManager, Free Mind

VYM (View Your Mind), Free Mind, KDissert

FreeMind FreeMind help u uw gedachten te visualiseren door een mindmap te maken en bewerken. U kunt knooppunten of de knooppuntstijl eenvoudig kopiëren en teksten plakken van bronnen als HTML, RTF en e-mail. De mindmaps kunnen in diverse

328


formaten worden geëxporteerd, zoals HTML en XML. Zie http://freemind .sourceforge.net/wiki/index.php/Main_Page voor meer informatie. GnuCash GnuCash is een hulpprogramma waarmee u zowel uw zakelijke als uw privéfinanciën kunt beheren. Zie http://www.gnucash.org voor meer informatie over GnuCash. Gnumeric Gnumeric is een spreadsheetoplossing voor het GNOME-bureaublad. Zie http:// www.gnumeric.org voor meer informatie over Gnumeric. Gnuplot Gnuplot is een uiterst krachtig en draagbaar dataplotprogramma dat via de opdrachtregel wordt bestuurd. Ook verkrijgbaar voor MacOS en Windows. Door Gnuplot aangemaakte Gnuplot kunnen in diverse formaten worden geëxporteerd, zoals PostScript, PDF en SVG, zodat deze eenvoudig kunnen worden verwerkt. Zie http://www.gnuplot.info/index.html voor meer informatie over Gnuplot. Grace Grace is een zeer volwassen 2D-plotprogramma voor vrijwel alle Unix-varianten waaronder Linux. Maak en bewerk plots met een grafische gebruikersinterface. Grace kan een onbeperkt aantal grafieken per plot aan. Het programma kan diverse formaten exporteren, waaronder JPEG, PNG, SVG, PDF, PS en EPS. Zie http:// plasma-gate.weizmann.ac.il/Grace/ voor meer informatie. Kdissert Kdissert is een toepassing voor het structureren van ideeën en concepten. Het is vooral gericht op studenten maar kan ook van pas komen voor docenten, besluitvormers, technici en zakenmensen. Ideeën worden eerst op een plat vlak geplaatst en vervolgens in een boomstructuur ondergebracht. De mindmap kan worden opgeslagen in uitvoerbestanden in diverse formaten, zoals PDF-bestanden, tekstdocumenten (ook voor OpenOffice.org Writer) en HTML-bestanden. Zie http://freehackers.org/~tnagy/kdissert/ voor meer informatie. Kexi Zie KOffice (pagina 330).

Kennismaking met Linux-software

329

KMyMoney KMyMoney is een KDE-beheerprogramma voor de persoonlijk financiën. Met dit programma kunnen gebruikers van opensource besturingssystemen hun persoonlijke financiën volgen aan de hand van een breed spectrum van financiële functies en hulpmiddelen. Zie http://kmymoney2.sourceforge.net voor meer informatie over KMyMoney. KOffice KOffice is een geïntegreerde kantoorsuite voor het KDE-bureaublad. Het bevat diverse modules, zoals tekstverwerking (KWord), spreadsheets (KSpread), presentaties (KPresenter), diverse afbeeldingsbewerkingstoepassingen (Kivio, Karbon14, Krita), een database-interface (Kexi) en nog veel meer. Zie http:// www.koffice.org/ voor meer informatie over KOffice. KPresenter Zie KOffice (pagina 330). Kst Kst is een KDE-toepassing voor realtime dataweergave en -plotting met een rudimentaire functionaliteit voor gegevensanalyse. In Kst zijn veel krachtige functies ingebouwd, zoals robuuste plotting van realtime gegevens. Kst kan worden uitgebreid met plug-ins en uitbreidingsmodules. Zie http://kst.kde.org/ voor meer informatie over Kst. KWord Zie KOffice (pagina 330). LabPlot LabPlot is een programma voor het maken en beheren van twee- of driedimensionale dataplots. Grafieken kunnen worden gemaakt op grond van gegevens en functies en één plot kan meerdere grafieken omvatten. LabPlot biedt ook diverse gegevensanalysemethoden. Zie http://labplot.sourceforge.net/ voor meer informatie over LabPlot. Mergeant Mergeant is een database-interface voor het GNOME-bureaublad. Zie http:// www.gnome-db.org voor meer informatie.

330


OpenOffice.org OpenOffice.org is de open-sourcevariant van Microsoft Office. Het is een zeer krachtige kantoorsuite met onder meer een tekstverwerker (Write), een spreadsheet (Calc), een databasebeheerder (Base), een presentatiebeheerder (Impress), een tekenprogramma (Draw) en een fomule-editor voor het maken van wiskundige vergelijkingen en formules (Math). Gebruikers die bekend zijn met de Microsoft Office-toepassingen zullen de interface en functionaliteit van OpenOffice.org zeer herkenbaar vinden. Omdat OpenOffice.org gegevens van Microsoft Officetoepassingen kan importeren, kan soepel worden overgestapt van de ene kantoorsuite naar de andere. Er bestaat zelfs een Windows-versie van OpenOffice.org, zodat ook Windows-gebruikers op een opensource alternatief kunnen overschakelen en toch Windows blijven gebruiken. Zie http://www.openoffice.org/ voor meer informatie over OpenOffice.org en lees ons hoofdstuk over OpenOffice.org voor een korte inleiding tot de kantoorsuite. Planner Planner is een projectbeheerprogramma voor het GNOME-bureaublad dat een vergelijkbare functionaliteit moet bieden als de projectbeheerprogramma's die onder Windows worden gebruikt. Het programma biedt vele, uiteenlopende functies, waaronder Gantt-diagrammen en verschillende soorten weergaven van taken en bronnen. Zie http://www.imendio.com/projects/planner/ voor meer informatie over Planner. PostgreSQL PostgreSQL is een objectgeoriënteerd beheersysteem dat een uitgebreide subset van de SQL-norm ondersteunt, waaronder transacties, externe sleutels, subquery's, triggers en door de gebruiker gedefinieerde typen en functies. Zie http://www .postgresql.org/ voor meer informatie over PostgreSQL. Rekall Rekall is een programma voor het manipuleren van databases. Voorbeelden van databases die door Rekall worden ondersteund, zijn MySQL, PostgreSQL, XBase met XBSQL, IBM DB2 en ODBC. Met Rekall kunt u verschillende soorten rapporten en formulieren aanmaken, databasequery's ontwerpen of gegevens van diverse formaten im- en exporteren. Zie http://www.thekompany.com/ products/rekall/ voor meer informatie over Rekall. StarOffice StarOffice is een commerciële versie van OpenOffice.org en wordt gedistribueerd door Sun Microsystems. Het is verkrijgbaar voor meerdere platforms, waaronder


331

Windows en Solaris. Het bevat bepaalde geavanceerde functies die op de gratis versie ontbreken (OpenOffice.org). Zie http://www.sun.com/software/ star/staroffice/ voor meer informatie over StarOffice. Taskjuggler Taskjuggler is een sober maar uiterst krachtig projectbeheerprogramma. Neem het heft in handen met Gantt-diagramfuncties of door allerlei soorten rapporten te maken (in XML-, HTML- of CSV-indeling). Gebruikers die toepassingen liever niet besturen via de opdrachtregel, kunnen een grafische interface voor Taskjuggler gebruiken. Zie http://www.taskjuggler.org voor meer informatie over Taskjuggler. VYM (View Your Mind) Met VYM kunt u uw gedachten visualiseren door mindmaps te maken en manipuleren. Voor de meeste manipulaties is één muisklik voldoende. Takken kunnen moeiteloos worden ingevoegd, verwijderd en herhaald. VYM biedt ook een reeks markeringen waarmee u bepaalde delen van de mindmap kunt markeren (belangrijk, tijdkritisch enz.). Aan een mindmap kunnen ook koppelingen, opmerkingen en afbeeldingen worden toegevoegd. VYM-mindmaps maken gebruik van de XML-indeling, zodat u uw mindmaps eenvoudig kunt exporteren naar HTML. Zie http://www.insilmaril.de/vym voor meer informatie over VYM.

C.2 Netwerk In de volgende secties komen diverse Linux-toepassingen voor netwerkdoeleinden aan bod. Maak kennis met de populairste Linux-browsers en e-mailen chatclients. Tabel C.2

332

Netwerksoftware voor Windows en Linux

Taak

Windows-toepassing

Webbrowser

Internet Explorer, Firefox*, Konqueror, Firefox, Opera, Opera Epiphany

E-mailclient/persoonlijk informatiebeheer

Microsoft Outlook*, Lotus Notes, Mozilla Thunderbird*


Linux-toepassing

Evolution, Kontact, Mozilla Thunderbird

Taak

Windows-toepassing

Linux-toepassing

Instant Messaging/IRC Clients

MSN, AIM*, Yahoo!* Messenger, XChat, Gaim

Gaim, Kopete, Konversation, XChat

Conferenties (video en audio)

NetMeeting

Ekiga (v/h GnomeMeeting)

Voice over IP

X-Lite

Linphone, Skype

FTP-clients

leechftp, wsftp

gftp, kbear

Epiphany Epiphany is een sobere maar krachtige webbrowser voor het GNOME-bureaublad. Veel functies en uitbreidingen lijken op die van Firefox. Zie http://www.gnome .org/projects/epiphany/ voor meer informatie over Epiphany. Evolution Evolution is een beheerprogramma voor persoonlijke informatie voor het GNOMEbureaublad waarin de functionaliteit van e-mail, kalender en adresboek wordt gecombineerd. Het biedt geavanceerde filteren zoekopties voor e-mail, synchronisatiefuncties voor Palm-apparatuur en stelt u in staat om Evolution uit te voeren als een Exchange- of GroupWise®-client zodat het beter kan worden geïntegreerd in heterogene omgevingen. Zie http://www.gnome.org/ projects/evolution/ voor meer informatie over Evolution. Firefox Firefox is de jongste telg van de Mozilla-browserfamilie. Firefox kan op diverse platforms worden uitgevoerd, inclusief Linux, MacOS en Windows. Tot de belangrijkste functies van Firefox behoren ingebouwde aanpasbare zoekopdrachten, pop-upblokkering, RSS-nieuwsfeeds, wachtwoordbeheer, surfen met tabbladen en enkele geavanceerde beveiligings- en privacy-opties. Firefox is zeer flexibel en stelt u in staat om bijna alles naar wens in te richten (zoekopdrachten, werkbalken, uiterlijk, knoppen enz.). Van de Firefox-website (https://addons.update .mozilla.org/?application=firefox) kunnen handige addon-producten en uitbreidingen worden gedownload. Zie http://www.mozilla.org/ products/firefox/ voor meer informatie over Firefox. Of lees het hoofdstuk over Firefox in KDE Gebruikershandleiding of GNOME Gebruikershandleiding.


333

Gaim Gaim is een slim expresberichtenprogramma dat meerdere protocollen ondersteunt, zoals AIM en ICQ (Oscar-protocol), MSN Messenger, Yahoo!*, IRC, Jabber, SILC en GroupWise Messenger®. Het is mogelijk om op verschillende accounts en op verschillende IM (Instant Messaging)-netwerken in te loggen, zodat u op verschillende kanalen tegelijk kunt chatten. Gaim is er ook in een Windows-versie. Zie http://gaim.sourceforge.net/about.php voor meer informatie over Gaim. gftp is een FTP-client die gebruikmaakt van de GTK-toolkit. gftp biedt functies voor onder meer simultaan downloaden, hervatting van onderbroken bestandsoverdrachten, wachtrijen voor bestandsoverdrachten, het downloaden van volledige directory's, ondersteuning van FTP-proxy, externe directorycaching, passieve en niet-passieve bestandsoverdracht en ondersteuning van sleepbewerkingen. Zie http://gftp.seul.org voor meer informatie. kbear KBear is een FTP-client van KDE die verbinding kan maken met meerdere hosts tegelijk verbinding. KBear heeft drie afzonderlijke weergavemodi, ondersteunt protocollen (zoals FTP en SFTP) en beschikt over een plugin voor sitebeheer, firewall-ondersteuning, aanmeldingsmogelijkheden en nog veel meer. Zie http:// sourceforge.net/projects/kbear voor meer informatie. Konqueror Konqueror is een veelzijdige toepassing gemaakt door de KDE-ontwikkelaars. Het fungeert als bestandsbeheerder en documentviewer, maar is tevens een uiterst krachtige en zeer flexibele webbrowser. Konqueror ondersteunt de huidige webnormen, zoals CSS(2), Java-applets, JavaScript en Netscape-plug-ins (Flash en RealVideo), DOM en SSL. Het beschikt over uitgekiende hulpmiddelen, zoals een geïntegreerde zoekbalk en surfen met tabbladen. Bladwijzers kunnen worden geïmporteerd uit diverse andere webbrowsers, zoals Internet Explorer, Mozilla en Opera. Zie http://www.konqueror.org/ voor meer informatie over Konqueror. In KDE Gebruikershandleiding is ook een hoofdstuk gewijd aan Konqueror als webbrowser. Kontact Kontact is de beheersuite voor persoonlijke informatie van KDE. Het bevat e-mail, kalender-, adresboeken Palm-synchronisatiefunctie. Net als Evolution kan het fungeren als Exchange- of GroupWise-client. In Kontact zijn diverse autonome KDE-toepassingen (KMail, KAddressbook, KOrganizer en KPilot) samengebracht

334


tot een pakket met alle PIM-functionaliteit die u nodig hebt. Zie http://www .kontact.org/ voor meer informatie over Kontact. In KDE Gebruikershandleiding is ook een inleiding tot Kontact opgenomen. Konversation Konversation is een gebruikersvriendelijke IRC-client voor KDE. Het biedt onder meer ondersteuning voor SSL-verbindingen, doorhalen, multi-kanaalsverbindingen, verzonden en niet-verzonden berichten, negeerlijst-functionaliteit, Unicode, automatisch verbinden met een server, optionele tijdstempels in chatvensters en configureerbare achtergrondkleuren. Zie http://konversation.kde.org voor meer informatie over Konversation. Kopete Kopete is een uiterst intuïtief en gebruikersvriendelijk hulpprogramma voor expresberichten en ondersteunt protocollen als IRC, ICQ, AIM, GroupWise Messenger, Yahoo, MSN, Gadu-Gadu, Lotus Sametime, SMS-berichten en Jabber. Zie http://kopete.kde.org/ voor meer informatie over Kopete. In KDE Gebruikershandleiding is ook een inleiding tot Kopete opgenomen. Linphone Linphone is een slimme en eenvoudige Voice over IP-client. Het gebruikt het SIPprotocol om gesprekken tot stand te brengen. Zie http://www.linphone .org/ voor meer informatie. U kunt ook het hoofdstuk over Linphone raadplegen. Mozilla Thunderbird Thunderbird is een e-mailclienttoepassing en maakt deel uit van de Mozilla-suite. Het is ook verkrijgbaar voor Microsoft Windows en MacOS, wat de overgang vanuit deze besturingssystemen naar Linux vereenvoudigt. Zie http://www .mozilla.org/products/thunderbird/ voor meer informatie over Mozilla Thunderbird. Opera Opera is een krachtige webbrowser met uitgekiende addons, zoals een optionele e-mailclient en een chatmodule. Opera biedt pop-upblokkering, RSS-feeds, ingebouwde en aanpasbare zoekopdrachten, wachtwoordbeheer en surfen met tabbladen. De belangrijkste functies kunnen eenvoudig worden opgeroepen via de desbetreffende vensters. Omdat deze toepassing ook verkrijgbaar is voor Windows, maakt het de overgang naar Linux voor Windows-gebruikers aanzienlijk eenvoudiger. Zie http://www.opera.com/ voor meer informatie over Opera.


335

Skype Skype is een toepassing voor diverse platforms (Linux, Windows, MacOs X) die kan worden gebruikt voor telefoongesprekken via internet met een goede geluidskwaliteit en end-to-end-codering. De firewall of router hoeft voor Skype niet te worden geconfigureerd. Zie http://www.skype.com/products/ voor meer informatie. XChat XChat is een IRC-client die op de meeste Linux- en UNIX-platforms kan worden uitgevoerd, evenals onder Windows en MacOS X. Zie http://www.xchat .org/ voor meer informatie over XChat.

C.3 Multimedia In de volgende sectie worden de populairste multimediatoepassingen voor Linux voorgesteld. Maak kennis met mediaspelers, geluidsbewerkingstoepassingen en videobewerkingsprogramma's. Tabel C.3

336

Multimediasoftware voor Windows en Linux

Taak

Windows-toepassing

Audio-cd-speler

Cd-speler, Winamp, Windows KsCD, Grip, Helix Banshee Media Player

Cd-brander

Nero, Roxio Easy CD Creator

K3b

Cd-ripper

WM Player

kaudiocreator, Sound Juicer, Helix Banshee

Audiospeler

Winamp, Windows Media Player, iTunes

amaroK, XMMS, Rhythmbox, Helix Banshee

Videospeler

Winamp, Windows Media Player

Kaffeine, MPlayer, Xine, XMMS, Totem, RealPlayer

Audio-bewerking

SoundForge, Cooledit, Audacity

Audacity


Linux-toepassing

Taak

Windows-toepassing

Linux-toepassing

Geluidsmixer

sndvol32

alsamixer, Kmix

Muzieknotatie

Finale, SmartScore, Sibelius

LilyPond, MusE, Noteedit, Rosegarden

Video's maken en bewerken

Windows Movie Maker, MainActor, Kino Adobe Premiere, Media Studio Pro, MainActor

Tv-viewer

AVerTV, PowerVCR 3.0, CinePlayer DVR

xawtv (analog), motv (analog), xawtv4, tvtime, kdetv, zapping, Kaffeine

amaroK De mediaspeler amaroK ondersteunt diverse audioformaten en speelt audiostreams van radiostations op internet af. Het programma werkt met alle bestandstypen die worden ondersteund door de geluidsserver die als back/end fungeert (momenteel aRts of GStreamer). Zie http://amarok.kde.org/ voor meer informatie over amaroK. In KDE Gebruikershandleiding is ook een inleiding tot amaroK opgenomen. Audacity Audacity is een krachtig en gratis geluidsbewerkingsprogramma. Met Audacity kunt u ieder Ogg Vorbis- of WAV-bestand opnemen, bewerken en afspelen dat u maar wilt. Meng tracks, pas effecten toe en export het resultaat naar WAV of Ogg Vorbis. Zie http://audacity.sourceforge.net/ voor meer informatie over Audacity. Helix Banshee Helix Banshee is een muziekbeheer- en afspeeltoepassing voor het GNOMEbureaublad. Met Helix Banshee kunt u cd's importeren, uw muziekcollectie synchroniseren naar een iPod, muziek rechtstreeks vanaf een iPod afspelen, afspeellijsten maken met nummers uit uw eigen bibliotheek en audioen mp3-cd's maken met subsets van uw bibliotheek. In GNOME Gebruikershandleiding is een inleiding opgenomen met meer informatie over Helix Banshee.


337

Grip Grip biedt cd-afspeelfuncties voor het GNOME-bureaublad. Het programma viedt CDDB-zoekopdrachten voor track- en albumgegevens. Zie http://www .nostatic.org/grip/ voor meer informatie. Kaffeine Kaffeine is een veelzijdige multimediatoepassing en ondersteunt een breed spectrum van audioen videoformaten, waaronder Ogg Vorbis, WMV, MOV en AVI. Importeer en bewerk diverse soorten lijsten, maak schermvoorbeelden en sla mediastreams op op uw lokale vaste schijf. Zie http://kaffeine .sourceforge.net/ voor meer informatie over Kaffeine. KAudiocreator KAudioCreator is een sobere cd-ripper. Verder kan KAudioCreator zodanig worden geconfigureerd dan het afspeellijsten kan maken die kunnen worden geselecteerd voor gebruik in spelers als amaroK, XMMS of Helix Banshee. Lees meer over KAudioCreator in KDE Gebruikershandleiding of ga naar http://www.icefox .net/programs/?program=KAudioCreator. kdetv Een tv-viewer en -recorder voor het KDE-bureaublad die analoge TV ondersteunt. Zie http://kde-apps.org/content/show.php?content=11602 voor meer informatie over kdetv. KsCD KsCD is een kleine en handige cd-speler voor het KDE-bureaublad. De gebruikersinterface van KsCD lijkt sprekend op die van een normale hardware-cdspeler en is dus gegarandeerd eenvoudig in gebruik. KsCD ondersteunt CDDB en kan track- en albumgegevens van internet of uw lokale bestandssysteem ophalen. Zie http://docs.kde.org/en/3.3/kdemultimedia/kscd/ voor meer informatie. K3b K3b is een veelzijdig programma voor het maken van media. Maak data-, audioof video-cd- en -dvd-projecten door bestanden en mappen te slepen. Zie http:// www.k3b.org/ voor meer informatie over K3b. U kunt ook het hoofdstuk over K3b raadplegen.

338


LilyPond LilyPond is een gratis bladmuziekeditor. Omdat alle gegevens worden ingevoerd als tekst, kunt u iedere teksteditor gebruiken om bladmuziek te maken. De gebruiker hoeft zich niet druk te maken over opmaak- of notatieproblemen als uitlijning, afbreking of polyfonische complicaties. Al deze problemen worden opgelost door LilyPond. LilyPond ondersteunt vele speciale notatievormen als akkoordsymbolen en tabulatuur. Het resultaat kan worden geëxporteerd naar PNG, TeX, PDF, PostScript en MIDI. Zie http://lilypond.org/web/ voor meer informatie over LilyPond. MainActor MainActor is een volwassen video-authoringprogramma. Omdat er ook een Windows-versie van MainActor bestaat, kan eenvoudig worden overgestapt van Windows naar Linux. Zie http://www.mainactor.com/ voor meer informatie over MainActor. MPlayer MPlayer is een filmspeler die op verschillende systemen wordt uitgevoerd. Zie http://www.mplayerhq.hu/homepage/design7/info.html voor meer informatie over MPlayer.. MusE MusE is bedoeld als een volledige virtuele meersporenstudio voor Linux. Zie http://www.muse-sequencer.org/index.php voor meer informatie over MusE.. Noteedit Noteedit is een krachtige bladmuziekeditor voor Linux. U kunt het gebruiken om bladmuziek te maken en partituren te im- en exporteren van en naar vele formaten, zoals MIDI, MusicXML en LilyPond. Zie http://developer.berlios .de/projects/noteedit/ voor meer informatie over Noteedit. Rhythmbox Rhythmbox is een krachtige, veelzijdige mediaspeler voor het GNOME-bureaublad. Hiermee kunt u uw muziekcollectie ordenen en doorzoeken. Rhythmbox ondersteunt afspeellijsten en zelfs internetradio. Zie http://www.gnome.org/projects/ rhythmbox/ voor meer informatie over Rhythmbox.


339

Rosegarden Rosegarden is een gratis compositie- en muziekbewerkingsomgeving. Het programma biedt een audioen MIDI-sequencer en een partituureditor. Zie http://rosegardenmusic.com/ voor meer informatie over Rosegarden. Sound Juicer Sound Juicer is een sobere cd-ripper voor het GNOME-bureaublad. Zie http:// www.burtonini.com/blog/computers/sound-juicer voor meer informatie over Sound Juicer. Totem Totem is een filmspeler voor het GNOME-bureaublad. Het programma ondersteunt Shoutcast-, m3u-, asx-, SMIL- en ra-afspeellijsten, kan worden bediend met het toetsenbord en speelt een breed spectrum van audioen videoformaten af. Zie http://www.gnome.org/projects/totem/ voor meer informatie over Totem. tvtime tvtime is een sobere tv-viewer en ondersteunt analoge tv. Zie http://tvtime .sourceforge.net/ voor meer informatie over tvtime, inclusief uitgebreide gebruikershandleiding. xawtv en motv xawtv is een tv-viewer en -recorder en ondersteunt analoge tv. motv is in beginsel hetzelfde als xawtv, maar met een iets andere gebruikersinterface. Zie http:// linux.bytesex.org/xawtv/ voor meer informatie over het xawtv-project. xawtv4 xawtv4 is een opvolger van xawtv. Het programma ondersteunt zowel analoge en digitale audioen video-uitzendingen. Zie http://linux.bytesex.org/ xawtv/ voor meer informatie. Xine Xine is een multimediaspeler waarop cd's, dvd's en vcd's kunnen worden afgespeeld. Het programma ondersteunt vele multimediaformaten. Zie http://xinehq .de/ voor meer informatie. XMMS XMMS is de traditionele keuze voor het afspelen van multimedia. Het programma is vooral gericht op het afspelen van muziek en biedt ondersteuning voor het afspelen

340


van cd's en voor Ogg Vorbis-bestanden. Vanwege de gelijkenis tussen de programma's zullen gebruikers van Winamp eenvoudig kunnen overstappen op XMMS. Zie http://www.xmms.org/ voor meer informatie over XMMS. zapping Een tv-viewer en -recorder voor het GNOME-bureaublad die analoge tv ondersteunt. Zie http://zapping.sourceforge.net/cgi-bin/view/Main/ WebHome voor meer informatie over zapping.

C.4 Grafische toepassingen In de volgende sectie worden enkele grafische Linux-programma's aan u voorgesteld. Het gaat daarbij om zowel eenvoudige toepassingen als volwassen afbeeldingsbewerkingsprogramma's en krachtige rendering- en animatieprogramma's. Tabel C.4

Grafische software voor Windows en Linux

Taak

Windows-toepassing

Linux-toepassing

Eenvoudige grafische bewerking

Microsoft Paint

KolourPaint

Professionele grafische bewerking

Adobe Photoshop, Paint Shop GIMP, Krita Pro, Corel PhotoPaint, GIMP

Vectorafbeeldingen maken

Adobe Illustrator, CorelDraw, OpenOffice.org Draw, OpenOffice.org Draw, Inkscape, Dia Freehand

SVG-bewerking

WebDraw, Freehand, Adobe Illustrator

Inkscape, Dia, Kivio

3D-afbeeldingen maken 3D Studio MAX, Maya, POV- POV-Ray, Blender, Ray, Blender KPovmodeler Digitale foto's beheren

Software van de camerafabrikant

DigiKam, f-spot


341

Taak

Windows-toepassing

Linux-toepassing

Scannen

Vuescan

Vuescan, GIMP

Afbeeldingen weergeven ACDSee

gwenview, gThumb, Eye of Gnome, f-spot

Blender Blender is een krachtig rendering- en animatieprogramma voor vele platforms, waaronder Windows, MacOS en Linux. Zie http://www.blender3d.com/ voor meer informatie over Blender. Dia Dia is bedoeld als de Linux-tegenhanger van Visio. Het ondersteunt vele soorten speciale diagrammen, zoals netwerk- of UML-schema's. Tot de exportformaten behoren SVG, PNG en EPS. Ter ondersteuning van uw eigen soorten diagrammen kunt u uw eigen vormen aanleveren in XML-indeling. Zie http://www.gnome .org/projects/dia/ voor meer informatie over Dia. DigiKam DigiKam is een slim beheerprogramma voor digitale foto's voor het KDEbureaublad. Met een paar klikken kunt u uw digitale afbeeldingen importeren en ordenen. Maak albums, voeg tags toe om geen afbeeldingen in allerlei subdirectory's te hoeven kopiëren en exporteer uw afbeeldingen naar uw eigen website. Zie http://www.digikam.org/ voor meer informatie over DigiKam. Verder is in KDE Gebruikershandleiding een hoofdstuk over DigiKam opgenomen. Eye of Gnome (eog) Eye of Gnome is een afbeeldingsviewer voor het GNOME-bureaublad. Zie http://www.gnome.org/gnome-office/eog.shtml voor meer informatie. f-spot f-spot is een flexibel beheerprogramma voor digitale foto's voor het GNOMEbureaublad. Met dit programma kunt u albums maken en beheren. Het beschikt over diverse exportopties, zoals het exporteren van HTML-pagina's of het branden van afbeeldingsbestanden op cd. U kunt het ook gebruiken als afbeeldingsviewer op de opdrachtregel. Zie http://www.gnome.org/projects/f-spot/

342


voor meer informatie over f-spot. Verder is in GNOME Gebruikershandleiding een hoofdstuk over f-spot opgenomen. gThumb gThumb is een afbeeldingsviewer, browser en organisatiehulpmiddel voor het GNOME-bureaublad. Hiermee kunt u digitale afbeeldingen importeren via gphoto2, basistransformaties en -wijzigingen uitvoeren en tags maken om albums te maken op grond van door uzelf bepaalde categorieën. Zie http://gthumb .sourceforge.net/ voor meer informatie over gThumb. Gwenview Gwenview is een eenvoudige afbeeldingsviewer voor KDE. De viewer beschikt over een venster met mappen in boomstructuur en een venster met bestanden in een lijst, zodat u eenvoudig door uw bestandshiërarchie kunt navigeren. Zie http://gwenview.sourceforge.net/home/ voor meer informatie. Inkscape Inkscape is een gratis SVG-editor. Gebruikers van Adobe Illustrator, Corel Draw en Visio zullen de functies en gebruikersinterface van Inkspace herkenbaar vinden. Tot de functies behoren SVG-export naar PNG, lagen, transformaties, gradiènten en objectgroepering. Zie http://www.inkscape.org/ voor meer informatie over Inkscape. Kivio Kivio is een stroomschematoepassing en is geïntegreerd in de KOffice-suite. Voormalige gebruikers van Visio zullen het uiterlijk en de werking van Kivio herkenbaar vinden. Zie http://www.koffice.org/kivio/ voor meer informatie over Kivio. KolourPaint KolourPaint is een gebruikersvriendelijk tekenprogramma voor het KDE-bureaublad. Hiermee kunt u bijvoorbeeld diagrammen tekenen of inkleuren en schermvoorbeelden, foto's en pictogrammen bewerken. Zie http:// kolourpaint.sourceforge.net/ voor meer informatie. KPovmodeler KPovmodeler is een POV-Ray-interface die in het KDE-bureaublad is geïntegreerd. Voor KPovmodeler is geen gedetailleerde kennis van POV-Ray-scripts nodig omdat de POV-Ray-taal wordt omgezet in een eenvoudig te begrijpen boomstructuur. In


343

KPovmodeler kunnen ook POV-Ray-scripts van eigen makelij worden geïmporteerd. Zie http://www.kpovmodeler.org voor meer informatie. Krita Krita is KOffice's antwoord op Adobe Photoshop en GIMP. Het kan worden gebruikt voor het maken en bewerken van afbeeldingen op grond van pixels. Krita bevat vele geavanceerde afbeeldingsbewerkingsfuncties die u normaliter verwacht van Adobe Photoshop of GIMP. Zie http://www.koffice.org/krita voor meer informatie. OpenOffice.org Draw Zie OpenOffice.org (pagina 331). POV-Ray Met de Persistence of Vision (POV) Raytracer kunnen driedimensionale, fotorealistische afbeeldingen worden gemaakt met behulp van een renderingtechniek genaamd Ray Tracing. Omdat er ook een Windows-versie is van POV-Ray, zullen veel Windows-gebruikers weinig moeite hebben om over te schakelen op de Linuxversie van deze toepassing. Zie http://www.povray.org/ voor meer informatie over POV-Ray. GIMP GIMP een opensource alternatief voor Adobe Photoshop. De lijst met functies steekt die van Photoshop naar de kroon; zeer geschikt dus voor professionele afbeeldingsmanipulatie. Er is zelfs een Windows-versie van GIMP. Zie http:// www.gimp.org/ voor meer informatie. U kunt ook het hoofdstuk over GIMP raadplegen. VueScan VueScan is een scanprogramma voor diverse platforms. U kunt het naast de scansoftware van uw leverancier installeren. VueScan ondersteunt de specifieke hardware van de scanner met bijvoorbeeld batchscanning, autofocus, infraroodkanalen ter onderdrukking van stof en krasjes en multiscan ter vermindering van scannerruis in de donkere gebieden van dia´s. Ook beschikt het over een eenvoudige en nauwkeurige kleurcorrectie van kleurennegatieven. Zie http:// www.hamrick.com/index.html voor meer informatie.

344


C.5 Systeem- en bestandsbeheer De volgende sectie biedt een overzicht van Linux-programma's voor systeem- en bestandsbeheer Maak kennis met teksten broncode-editors, back-uptoepassingen en archiveringsprogramma's. Tabel C.5

Systeem- en bestandsbeheersoftware voor Windows en Linux

Taak

Windows-toepassing

Linux-toepassing

Bestandsbeheer

Windows Explorer

Konqueror, Nautilus

Teksteditor

NotePad, WordPad, (X)Emacs

kate, GEdit, (X)Emacs, vim

PDF's maken

Adobe Distiller

Scribus

PDF's weergeven

Adobe Reader

Adobe Reader, Evince, KPDF, Xpdf

Tekstherkenning

Recognita, FineReader

GOCR

Inpakprogramma's via opdrachtregel

zip, rar, arj, lha, etc.

zip, tar, gzip, bzip2, etc.

Inpakprogramma's via gebruikersinterface

WinZip

Ark, File Roller

Partitioneren van vaste schijf

PowerQuest, Acronis, Partition Commander

YaST, GNU Parted

Back-upsoftware

ntbackup, Veritas

KDar, taper, dump

Adobe Reader Adobe Reader voor Linux is de exacte tegenhanger van de Windows- en Macversies van deze toepassing. Uiterlijk en werking van het programma zijn hetzelfde als op andere platforms. De andere onderdelen van de Adobe Acrobat-suite zijn nog niet beschikbaar voor Linux. Zie http://www.adobe.com/products/ acrobat/readermain.html voor meer informatie. Kennismaking met Linux-software

345

Ark Ark is een GUI-inpakprogramma voor het KDE-bureaublad. Het programma ondersteunt de gebruikelijk formaten, zoals zip, tar.gz, tar.bz2, lha en rar. U kunt afzonderlijke bestanden binnen een archief weergeven, selecteren, inpakken en uitpakken. Ark is geïntegreerd in Konqueror, zodat u bepaalde acties (zoals het uitpakken van een archief) ook kunt aanroepen via het contextemenu van de bestandsbeheerder, vergelijkbaar met WinZip. Raadpleeg het hoofdstuk op het KDE-bureaublad in KDE Gebruikershandleiding voor een korte inleiding tot het gebruik van Ark. dump Het dump-pakket omvat de opdrachten dump en restore. Met de dump-opdracht worden bestanden in een bestandssysteem geanalyseerd, wordt bepaald van welke bestanden een back-up moet worden gemaakt en worden deze bestanden naar een specifieke schijf, tape of een ander opslagmedium gekopieerd. De restore-opdracht doet het tegenovergestelde: met deze opdracht kunt u een volledige back-up van een bestandssysteem herstellen. Zie http://dump.sourceforge.net/ voor meer informatie. Evince Evince is een PDF- en PostScript-documentviewer voor het GNOME-bureaublad. Zie http://www.gnome.org/projects/evince/ voor meer informatie. File Roller File Roller is een GUI-inpakprogramma voor het GNOME-bureaublad. De functies van File Roller zijn vergelijkbaar met die van Ark. Zie http://fileroller .sourceforge.net/home.html voor meer informatie. GEdit GEdit is de officiële teksteditor van het GNOME-bureaublad. De functies van GEdit zijn vergelijkbaar met die van Kate. Zie http://www.gnome.org/ projects/gedit/ voor meer informatie. GNU Parted GNU Parted is een opdrachtregelprogramma voor het maken, vernietigen, vergroten/verkleinen, controleren en kopiëren van partities en de bestandssystemen op die partities. Als u ruimte wilt vrijmaken voor nieuwe besturingssystemen, kunt u dit programma gebruiken om het schijfgebruik te reorganiseren en gegevens van de ene vaste schijf naar de andere te kopiëren. Zie http://www.gnu.org/ software/parted/ voor meer informatie.

346


GOCR GOCR is een OCR-programma (Optical Character Recognition, optische tekenherkenning). Het converteert gescande tekstafbeeldingen naar tekstbestanden. Zie http://jocr.sourceforge.net/ voor meer informatie. gzip, tar, bzip2 Er zijn vele inpakprogramma's om het schijfgebruik terug te dringen. Over het algemeen verschillen deze alleen in het gebruikte inpakalgoritme. Linux ondersteunt ook de inpakformaten die onder Windows worden gebruikt. bzip2 is iets efficiënter dan gzip, maar ook iets langzamer (afhankelijk van het inpakalgoritme). Raadpleeg het hoofdstuk over shells voor meer informatie over gzip en tar. kate Kate maakt deel uit van de KDE-suite. Het programma kan diverse bestanden, zowel lokaal als extern. Het beschikt over syntaxmarkering, kan projectbestanden maken en externe scripts uitvoeren en is daarmee het ideale hulpmiddel voor programmeurs. Zie http://kate.kde.org/ voor meer informatie. KDar Kerr staat voor KDE-schijfarchiveerder en is een hardwareonafhankelijke backupoplossing. KDar maakt gebruik van catalogi (in tegenstelling tot tar), zodat u afzonderlijke bestanden kunt extraheren zonder het hele archief te lezen en incrementele back-ups kunt maken. KDar kan een archief in meerdere delen opsplitsen en deze op afzonderlijke cd's of dvd's laten branden. Zie http://kdar .sourceforge.net/ voor meer informatie over KDar. Konqueror Konqueror is de standaardbestandsbeheerder voor het KDE-bureaublad en kan ook worden gebruikt als webbrowser, documenten afbeeldingsviewer en cd-ripper. Een inleiding tot Konqueror als bestandsbeheerder wordt gegeven in de hoofdstukken over het KDE-bureaublad in KDE Gebruikershandleiding. Zie http://www.konqueror.org/ voor meer informatie over deze multifunctionele toepassing. KPDF is een PDF-viewer voor het KDE-bureaublad. Met KPDF kunt u PDFbestanden op volledig scherm lezen en doorzoeken, net als in Acrobat Reader. Zie http://kpdf.kde.org/ voor meer informatie.


347

Nautilus Nautilus is de standaardbestandsbeheerder voor het GNOME-bureaublad. Het kan worden gebruikt om mappen en documenten te maken, bestanden en mappen weer te geven en te beheren, scripts uit te voeren, gegevens naar een cd te schrijven en URI-locaties te openen. Zie GNOME Gebruikershandleiding voor een inleiding tot Nautilus als bestandsbeheerder. Zie http://www.gnome.org/projects/ nautilus/ voor meer informatie over Nautilus. taper Taper is een back-up- en herstelprogramma met een gebruikersvriendelijke interface waarmee u back-ups kunt maken en bestanden kunt herstellen van en naar een tapestation. Van bestanden kan ook een back-up worden gemaakt in archiefbestanden Recursief geselecteerde directory's worden ondersteund. Zie http://taper.sourceforge.net/ voor meer informatie. vim vim (vi improved) is vergelijkbaar met de teksteditor vi. Voor sommige gebruikers zal de overstap naar vim wat tijd kosten, omdat in dit programma onderscheid wordt gemaakt tussen opdrachtmodus en invoegmodus. De basisfuncties zijn hetzelfde als in alle andere teksteditors. vim biedt enkele unieke opties, zoals macroopname, bestandsindelingdetectie en -conversie en meerdere buffers per scherm. Zie http://www.vim.org/ voor meer informatie. (X)Emacs GNU Emacs en XEmacs zijn uiterst professionele editors. XEmacs is gebaseerd op GNU Emacs. Volgens de handleiding van GNU Emacs is Emacs "de uitbreidbare, aanpasbare, automatisch gedocumentereerde realtime weergave-editor." Deze editors beiden vrijwel dezelfde functionaliteit, met enkele kleine verschillen. Dankzij de programmeertaal Emacs Lisp zijn deze editors in de handen van ervaren ontwikkelaars zeer goed uitbreidbaar. De editors ondersteunen vele talen, waaronder Russisch, Grieks, Japans, Chinees en Koreaans. Zie http://www.xemacs .org/ en http://www.gnu.org/software/emacs/emacs.html voor meer informatie. Xpdf Xpdf is een sobere PDF-weergavesuite voor Linux en Unix-platforms. De suite bevat een weergavetoepassing en sommige export-plugins voor PostScript of tekstformaten. Zie http://www.foolabs.com/xpdf/ voor meer informatie.

348


C.6 Softwareontwikkeling In deze sectie worden Linux-IDE's, toolkits, ontwikkelingshulpprogramma's en versioningsystemen voor professionele softwareontwikkeling voorgesteld. Tabel C.6

Ontwikkelingssoftware voor Windows en Linux

Taak

Windows-toepassing

Linux-toepassing

Geïntegreerde Borland C++, Delphi, ontwikkelingsomgevingen Visual Studio, .NET

KDevelop, Eric, Eclipse, MonoDevelop, Anjuta

Toolkits

MFC, Qt, GTK+

Qt, GTK+

Compilers

VisualStudio

GCC

Hulpprogramma's voor foutopsporing

Visual Studio

GDB, valgrind

GUI-ontwerp

Visual Basic, Visual C++

Glade, Qt Designer

Versioningsystemen

Clearcase, Perforce, SourceSafe

CVS, Subversion

Anjuta Anjuta is een IDE voor GNOME/GTK+-softwareontwikkeling. Het bevat een editor met automatische formattering, codevoltooiing en markering. Behalve GTK+ worden ook Perl, Pascal en Java ondersteund. Ook is een GDB-debugger opgenomen. Zie http://anjuta.sourceforge.net voor meer informatie over Anjuta. CVS CVS (Concurrent Versions System) is een van de belangrijkste versiebeheersystemen voor open source. Het vormt een front-end voor het Revision Control System (RCS) dat in de standaard-Linux-distributies is opgenomen. Ga naar de startpagina http://www.cvshome.org/ voor meer informatie.


349

Eclipse Het Eclipse Platform is bedoeld voor het bouwen van geïntegreerde ontwikkelingsomgevingen die met aangepaste plug-ins kunnen worden uitgebreid. De basisdistributie bevat ook een volledig functionele Java-ontwikkelingsomgeving. Zie http://www.eclipse.org voor meer informatie. Eric Eric is een IDE-geoptimaliseerde ontwikkelingstoepassing voor Python en PythonQt. Zie http://www.die-offenbachs.de/detlev/eric3.html voor meer informatie over Eric. GCC GCC is een verzameling compileerprogramma's met front-ends voor diverse programmeertalen. Zie http://gcc.gnu.org voor een volledige lijst met functies en uitgebreide documentatie. GDB GDB is een foutopsporingshulpmiddel voor programma's in verschillende programmeertalen. Zie http://www.gnu.org/software/gdb/gdb.html voor meer informatie over GDB. Glade Glade is een gebruikersinterface-builder voor GTK+- en GNOME-ontwikkeling. Behalve GTK+ worden onder meer ook C, C++, C#, Perl, Python en Java ondersteund. Zie http://glade.gnome.org/ voor meer informatie over Glade. GTK+ GTK+ is een toolkit voor het maken van grafische gebruikersinterfaces voor uiteenlopende platforms. Het wordt gebruikt voor alle GNOME-toepassingen, GIMP en diverse andere. GTK+ ondersteunt een reeks talen, niet alleen C/C++. Het was oorspronkelijk geschreven voor GIMP, vandaar de naam "GIMP Toolkit." Zie http://www.gtk.org voor meer informatie. De taalbindingen voor GTK+ zijn te vinden op http://www.gtk.org/bindings.html. KDevelop Met KDevelop kunt u programma's schrijven in verschillende talen (C/C++, Python, Perl enz.). Het bevat een documentatiebrowser, een broncode-editor met syntaxmarkering, een gebruikersinterface voor de compiler en nog veel meer. Zie http://www.kdevelop.org voor meer informatie.

350


MonoDevelop Het Mono Project is een open ontwikkelingsproject voor de ontwikkeling van een opensource Unix-versie van het .NET-ontwikkelingsplatform. Doel van het project is Unix-ontwikkelaars in staat te stellen om platformoverstijgende .NETtoepassingen te bouwen en installeren. MonoDevelop vult de Mono-ontwikkeling aan met een IDE. Zie http://www.monodevelop.com/ voor meer informatie over MonoDevelop. Qt Qt is een programmabibliotheek voor de ontwikkeling van toepassingen met grafische gebruikersinterfaces. Hiermee kunt u snel professionele programma's ontwikkelen. De Qt-bibliotheek is nier alleen beschikbaar voor Linux, maar voor een reeks Unix-versies en zelfs voor Windows en Macintosh. Dit stelt u in staat om programma's te schrijven die eenvoudig op die platforms kunnen worden overgebracht. Zie http://www.trolltech.com voor meer informatie. De taalbindingen voor Qt-ontwikkeling zijn te vinden op http://developer.kde .org/language-bindings/. Qt Designer Qt Designer is een builder voor gebruikersinterfaces en formulieren voor Qt- en KDE-ontwikkeling. Het kan worden uitgevoerd als een onderdeel van de KDevelopIDE of als autonome builder. QtDesigner kan worden uitgevoerd onder Windows en kan zelfs worden geïntegreerd in de ontwikkelingssuite Visual Studio. Zie http://www.trolltech.com/products/qt/designer.html voor meer informatie over Qt Designer. Subversion Subversion doet hetzelfde als CVS maar heeft belangrijke verbeteringen, zoals het verplaatsen, hernoemen en koppelen van metagegevens aan bestanden en directory's. De startpagina van Subversion is http://subversion.tigris.org/. Valgrind Valgrind is een programmasuite voor foutopsporing en het profileren van x86toepassingen. Zie http://valgrind.org/info/ voor meer informatie over Valgrind.


351

Register A aanmelden, 3 sessies, 4 Active Directory gegevens openen, 175 afbeeldingen afmetingen wijzigen, 254-255 albums, 271 bestandstypen, 253 bewerken, 247-265, 277 bitmap, 247 digitale camera's, 267 galerieën, 30 vector, 247 weergeven, 30 afbeeldingsbewerking digiKam, 277 Afdrukken netwerkprinter, 179 afdrukken Firefox, 238 GIMP, 263 KDE, 205 agenda's GroupWise, 123 Kontact, 109, 118 amaroK, 292 Audacity, 337

B bestanden archiveren, 40 beheren, 22 coderen, 194 gedeeld, 31 indelingen

GIF, 253 JPG, 253 PAT, 253 PNG, 253 XCF, 253 koppelingen, 27 machtigingen, 24 Bestanden gedeeld, 169-186 Browsers (Zie Webbrowsers) bureaubladen schakelen, 6 virtueel, 11

C cd's afspelen, 298-301 rippen, 298-301 spelers, 298 Cd's ISO-images, 310 kopiëren, 309 maken, 305-312 audio, 309 data-, 305 multisessie, 311 codering, 187-195 Kontact, 114

D digiKam, 267 afbeeldingsbewerking, 277 DigiKam, 342 digitale camera's, 267-289 digiKam, 267 Konqueror, 29 PTP-protocol, 268 toegang, 268 Documentatie, 313

downloadmanagers Firefox, 235 downloads beheren, 241 Dvd's ISO-images, 310 kopiëren, 309 maken data-, 305

E e-mailtoepassingen GroupWise, 123 Kontact, 107-122 editors Emacs, 348 GEdit, 346 Kate, 347 vim, 348 XEmacs, 348 Evolution, 333

F Firefox, 229-239, 333 afdrukken, 238 bladwijzers, 232 beheren, 233 importeren, 234 configureren, 235 downloadmanager, 235 één pagina vinden, 232 starten, 229 surfen, 229 tabbladen, 230 thema's, 236 uitbreidingen, 235 zijbalk, 231 zoeken met, 231, 237

G geluid gegevenscompressie KAudioCreator, 300 konqueror , 301 Ogg Vorbis, 299 oggenc, 299 mixers, 291 KMix, 43 spelers, 292 amaroK, 292 KsCD, 298 GIMP, 247-265, 344 afbeeldingen bewerken, 254-263 afbeeldingen herschalen, 255 afbeeldingen maken, 250 afbeeldingen openen, 251 afbeeldingen opslaan, 252 afbeeldingen retoucheren, 260 afbeeldingmodi, 262 afdrukken, 263 beeld, 252 configureren, 248 effecten, 263 kleuren, 258 knippen, 254 lagen, 262 niveaus, 260 ongedaan maken, 261 scannen, 251 selecteren, 256-258 sjablonen, 250 snelmasker, 257 starten, 248 tekst, 260 gphoto2, 289 GroupWise, 121, 123-141 Kontact met, 121 terminologie, 121

H Help, 313 Verklarende woordenlijst, 315 Help Center, 313

I internet chatten, 151 draadloos, 218 Internet verbinden met, 211

J Java, 227 JavaScript, 227

K K3b, 305-312, 338 audio-cd's, 309 cd's kopiëren, 309 configureren, 306 data-cd's, 305 data-dvd's, 305 dvd's kopiëren, 309 KAddressbook (Zie Kontact) KAudioCreator, 300 KDE afdrukken, 205 afmelden, 8 Akregator (nieuwsticker), 243 Ark, 40 besturingscentrum, 51 beveiliging, 54 bureaublad, 53 geluid, 54 KDE-componenten, 53 lokalisering, 54 modules, 52 netwerk, 53

randapparatuur, 54 systeembeheer, 54 uiterlijk en thema's, 53 configureren achtergrond bureaublad, 57 beveiliging, 67 bureaubladobjecten, 55 schermbeveiliging, 56 systeem, 67 venster, 61 virtuele bureaubladen, 58 installeren lettertypen, 67 KGpg, 187 Kopete, 151 KPDF, 43 KSnapshot, 41 KWallet, 37 persoonlijke instellingen, 51 sessiebeheerder, 6 vensters, 10 vergrendelen, 7 KGet, 241 KGpg, 187-195 bestand coderen, 194 editor, 195 klembord coderen, 194 openbare sleutels exporteren, 189 sleutels importeren, 190 sleutels maken, 187 sleutels ondertekenen, 190 sleutels vertrouwen, 191 sleutelservers, 191 sleutels exporteren, 193 sleutels importeren, 192 starten, 187 tekst coderen, 194 KInternet, 216 KMail (Zie Kontact) KNotes (Zie Kontact)

Konqueror, 19, 221-228, 334 beeldengalerieën, 30 bladwijzers, 226 digitale camera's, 29 Java, 227 JavaScript, 227 netwerkshares, 171 profielen, 29, 223 starten, 222 tabbladen, 222 trefwoorden, 224 webkoppelingen, 224 webpagina's opslaan, 223 Kontact, 107-122, 334 accounts, 111 adresboeken, 116 agenda, 109, 118 berichten maken, 113 codering, 114 contactpersonen, 109, 116 e-mail importeren, 112 Exchange, 117, 120 feeds, 110 filters, 115 GroupWise, 117, 120-121 identiteiten, 111 koppelingen, 113 logboek, 109 mappen, 114 notities, 110 ondertekening, 114 overzicht, 107 PDA's en, 120 RSS, 110 starten, 107 takenlijst, 109 KOrganizer (Zie Kontact) KPilot, 143-150 /dev/pilot, 145 instellen, 144

KAddressBook, 147 KOrganizer, 147 programma's installeren met, 150 reservekopieën, 149 synchroniseren, 149 KsCD, 298

L Linphone, 157-168 configureren, 157 firewalls en, 159 opbellen, 163 testen, 163 typen verbinding, 158

M machtigingen, 24 media, 13 Mozilla (Zie Firefox)

N Netwerken bestanden, 169 browsen, 171 Printers, 170 printers, 179 shares, 171 netwerken draadloos, 218 internet, 216 NetworkManager VPN, 214 nieuwsfeed, 243 nieuwsticker, 243

O Ogg Vorbis, 299 oggenc, 299 opdrachten

bzip2, 347 dump, 346 gzip, 347 KDar, 347 taper, 348 tar, 347

P partities GNU Parted, 346 PDA's Kontact, 120 KPilot, 143-150 PDF-viewers, 43 PTP-protocol, 268

S Samba, 172 scannen GOCR, 347 schermafbeeldingen KSnapshot, 41

T toepassing grafisch f-spot, 342 Kivio, 343 multimedia kdetv, 338 MainActor, 339 Toepassinge netwerk Gaim, 334 toepassingen, 327 afbeeldingen digiKam, 267 GIMP, 247 bestandsbeheerders

Konqueror, 347 Nautilus, 348 grafisch, 341 Blender, 342 Dia, 342 DigiKam, 342 Eye of Gnome, 342 GIMP, 344 gThumb, 343 Gwenview, 343 Inkscape, 343 KolourPaint, 343 KPovmodeler, 343 POV-Ray, 344 VueScan, 344 inpakprogramma Ark, 346 File Roller, 346 kantoor Evolution, 333 FreeMind, 328 GnuCash, 329 Gnumeric, 329 Gnuplot, 329 Grace, 329 Kdissert, 329 Kexi, 329 KMyMoney, 330 KOffice, 330 Kontact, 107, 334 KPresenter, 330 Kst, 330 KWord, 330 Mergeant, 330 OpenOffice.org, 344 Planner, 331 PostgreSQL, 331 Rekall, 331 StarOffice, 331 Taskjuggler, 332

VYM, 332 multimedia, 336 amaroK, 292, 337 Audacity, 337 Grip, 338 Helix Banshee, 337 K3b, 305, 338 Kaffeine, 338 KAudiocreator, 338 KMix, 43 KsCD, 298, 338 LilyPond, 339 motv, 340 MPlayer, 339 MusE, 339 Noteedit, 339 Rhythmbox, 339 Rosegarden, 340 Sound Juicer, 340 Totem, 340 tvtime, 340 xawtv4, 340 Xine, 340 XMMS, 340 zapping, 341 netwerk, 332 Epiphany, 333 Evolution, 333 Firefox, 229, 333 GroupWise, 123 kbear, 334 Konqueror, 334 Kontact, 107, 334 Konversation, 335 Kopete, 151, 335 Linphone, 157, 335 Mozilla Thunderbird, 335 Opera, 335 Skype, 336 XChat, 336

office GroupWise, 123 ontwikkeling, 349 Anjuta, 349 CVS, 349 Eclipse, 350 Eric, 350 GCC, 350 GDB, 350 Glade, 350 KDevelop, 350 MonoDevelop, 351 Qt, 351 Qt Designer, 351 Subversion, 351 Valgrind, 351 PDF-viewer Adobe Reader, 345 Evince, 346 Xpdf, 348 Toepassingen netwerk Konqueror, 221 ontwikkeling GTK+, 350

U USB digitale camera's, 13 media, 13

V venster vergrendelen, 7 voice over IP, 157-168 VPN, 214

W Webbrowsers

Firefox, 229-239, 333 Konqueror, 221-228 webbrowsers Konqueror, 334 Opera, 335 webpagina's archiveren, 223 Webservers kpf, 183

SUSE Linux Enterprise Desktop

Recommend Documents