SStichting StichtingHoutrookVrij

Nieuwsbrief Nieuwsbrief

oktober oktober november / november2015 2015

S

Stichting HoutrookVrij StichtingHoutrookVrij

S .

o o o o o o o o o

Eerste bijeenkomst van het Platform Houtstook GGD-rapport waarschuwt voor schadelijke rook uit houtkachels Longfonds neemt houtrookoverlast mee in campagne Verklaring Longfonds: Kies voor je longen, stook niet op hout Reacties van gemeenten op onze ingezonden brief Nederlands Dagblad: Houtstoken is zó primitief Het belang van melden Vertel ons uw verhaal! Vraag van de maand: Waar kan ik op vakantie gaan?

Voorwoord Enkele jaren geleden kon je houtrookoverlast en de strijd hiertegen nog zien als een sneeuwballetje dat maar niet wou rollen. Maar daar is inmiddels verandering in gekomen! Zo heeft het Longfonds afgelopen maand duidelijk stelling genomen tegen houtstoken in en om het huis, is er een landelijk Platform Houtstook opgestart waar gezocht gaat worden naar oplossingen en heeft de GGD eind oktober een rapport naar buiten gebracht waarin gepleit wordt voor regelgeving die mensen beter beschermt tegen houtrook. In de NRC was te lezen dat houtrook en roet kankerverwekkend zijn. Al eerder publiceerde de WHO een rapport dat houtstoken ontmoedigt in landen waar de meeste mensen beschikken over CV, omdat houtrook ongezond is voor de stoker en zijn omgeving en slecht voor het milieu. Dit alles en meer in deze nieuwsbrief! Er is heel voorzichtig een kleine verschuiving ten opzichte van houtstoken waar te nemen in de maatschappij: zo nam een vrijwilliger van onze Stichting onlangs in verband met zijn werk deel aan een bijeenkomst over duurzaam bouwen. Eén van de sprekers pleitte voor houtstoken als een goed en klimaatvriendelijk verwarmingsalternatief. Voordat onze vrijwilliger kon reageren waren er al vier andere aanwezigen die protesteerden: houtstoken was vervuilend en gaf stankoverlast! Een paar jaar geleden was zoiets nog ondenkbaar. Nederland komt dus in beweging en de Stichting HoutrookVrij is erg blij met deze ontwikkelingen. De sneeuwbal wordt heel langzaam groter. Hoewel gemeenten nog steeds niet thuis geven groeit de druk op de Nederlandse overheid om actie te ondernemen. De Stichting zal zich actief blijven inzetten en proberen invloed uit te oefenen via het Platform en via contacten met andere landelijke organisaties. Wij gaan door, met uw hulp!

1. Eerste bijeenkomst van het Platform Houtstook Op 8 oktober is het Platform Houtstook bijeen gekomen bij het RIVM in Bilthoven. De bijeenkomst had een tweeledig doel, te weten: • vaststellen gemeenschappelijke doel(en) en uitgangspunten • bepalen uitvoeringsplan Aanwezig waren een delegatie van het RIVM, het Ministerie van I&M, GGDen, het Longfonds, de kachelbranche, het ECN, een jurist, gemeenten, inhoudsdeskundigen, Milieu Centraal en de Stichting HoutrookVrij. Bij het inventariseren van de gewenste doelen/uitgangspunten heeft de Stichting aangegeven dat wij voor een verbod op houtstook door particulieren zijn. GGD-en en Longfonds gaven aan dat de negatieve gezondheidseffecten van houtstook voorkomen moeten worden. Gemeenten vragen om beleid en regels waarmee zij in staat zijn de overlast aan te pakken. Doel: Hoewel een en ander nog officieel vast moet worden gesteld is het gemeenschappelijk doel als volgt neergezet:

Het voorkomen en/of verminderen van overlast en/of gezondheidseffecten van houtrook door particulieren. Uitgangspunten: Er zijn een tiental uitgangspunten/spelregels besproken gerelateerd aan de samenwerking tussen de verschillende groepen in het platform. Aan de paragraaf Communicatie wordt op korte termijn apart aandacht besteed. Want zowel de Stichting als het Longfonds vinden dat het Platform en alle communicatie-uitingen (zoals website, film, flyers) per definitie geen uithangbord voor de kachelbranche/het stoken van hout mag zijn! De werknaam Platform Houtstook is daar al één voorbeeld van. Diverse partijen pleiten voor een andere naam, bij voorbeeld Platform Aanpak Houtrookoverlast. Vervolgstappen (nog dit jaar): Bepalen uitvoeringsplan: Er is nog geen uitvoeringsplan vastgesteld. Hiervoor is het eerst noodzakelijk om vanuit de gemeenschappelijke doelstelling verschillende oplossingsrichtingen te benoemen en te toetsen op realiteitsgehalte. Voor elke beoogde oplossing wordt een plan van aanpak opgesteld. Sommige kunnen snel te realiseren zijn (website, informatie, e.d). Andere zullen langere tijd in beslag gaan nemen. Bijvoorbeeld het komen tot wet- en regelgeving. Voor de Stichting is het belangrijk dat elke stap direct een toegevoegde waarde heeft. Het informeren om het informeren is ons inziens niet relevant.

etmaalgemiddelden boven de advieswaarde te zijn. De etmaalgemiddelde advieswaarde is een wetenschappelijke norm ter bescherming van gezondheid. Een overschrijding van die advieswaarde kan meewegen in In februari van dit jaar namen de GGD’s van Friesland, Groningen en bestuurlijke en juridische procedures. Drenthe het initiatief voor een onderzoek onder burgers die De huidige wet- en regelgeving regelmatig geurhinder of biedt gemeenten geen goede basis gezondheidsproblemen ervaren door rook van houtkachels in hun om maatregelen te nemen tegen overlast door houtrook. buurt. De GGD’s deden fijnstofmetingen Op grond van de bevindingen van om de overlast door rook van houtkachels in de buurt objectief het onderzoek deden de GGD’s aanbevelingen voor toekomstig te kunnen beoordelen. lokaal en landelijk beleid, die de In 8 van de 10 gevallen bleken de overlast van houtkachels moeten

2. GGD-rapport waarschuwt voor schadelijke rook uit houtkachels

beperken. Vervolgonderzoek zal echter nog noodzakelijk zijn. De media pakten het nieuws gretig op, van NOS tot Volkskrant tot regionale kranten, onder de koppen ‘GGD: Pak schadelijke rook houtkachels wettelijk aan’, ‘Fijn stof door rook van houtkachels overschrijdt gezondheidsnormen’ en ‘Betere wetgeving voor houtrook nodig’. Lees hier het persbericht van de GGD. Bekijk hier een PowerPointpresentatie Lees hier een korte samenvatting Lees hier het volledige onderzoeksrapport.

3. Longfonds neemt houtrookoverlast mee in campagne In de brochure van het Longfonds: Gezonde lucht, wat kan ik doen? wordt aandacht besteed aan de bewustwording rond het inademen van schadelijke stoffen. Wat adem ik precies in? Hoe ongezond is dat? En wat doe ik zelf om gezonde lucht in te ademen? Het is belangrijk om te weten wat je inademt. En wat er gebeurt met ons lichaam als we fijnstof, roet en ozon inademen. Dat je ziek kan worden door wat je inademt en zelfs dood kunt gaan, dat beseft bijna niemand. Voor het eerst besteedt het Longfonds ook aandacht aan houtstoken! Lees het hele verhaal op onze site.

4. Verklaring Longfonds: Kies voor je longen, stook niet op hout In een nieuwe onlangs uitgegeven verklaring (waarin onze Stichting twee maal wordt genoemd!) adviseert het Longfonds mensen expliciet om niet op hout te stoken, onder de slogan Kies voor je longen, stook niet op hout. Het Longfonds schrijft: Nederland heeft één miljoen longpatiënten. Houtrook leidt in veel gevallen tot verergering van hun gezondheidsklachten. De rook van houtkachels, open haarden, barbecues en vuurkorven is echter voor níemand gezond. Lokaal kunnen de concentraties en daarmee de blootstelling van mensen hoog oplopen. Het Longfonds pleit voor strengere maatregelen om gezondheidsrisico’s te beperken. Lees hier de verklaring, die u ook kunt gebruiken om uw buren te overtuigen!

5. Nederlands Dagblad: Houtstoken is zó primitief (3 okt. 2015) - Een interview door Hilbert Meijer met de voorzitster van de Stichting HoutrookVrij – Het Platform Houtstook, dat de overlast van hout stoken wil beperken, komt donderdag bij elkaar. Pauline van der Heiden van Stichting HoutrookVrij is van de partij. Thuis hout stoken wordt wat haar betreft bij wet verboden.

1 Waarom wil Stichting HoutrookVrij af van houtkachels, allesbranders, open haarden en vuurkorven? ‘De rook van het stoken van hout is schadelijk voor de gezondheid. Dat blijkt uit vele onderzoeken en dat ervaar ik zelf ook: tranende ogen, een prikkende neus, hoofdpijn. En het wordt alleen maar erger: misselijkheid, benauwdheid, slapeloosheid. Inmiddels is het zo erg dat ik oogontsteking krijg als er veel gestookt wordt. Daarnaast veroorzaken houtkachels geuroverlast. Het is geen pretje als je de hele dag in je slaapkamer,

huiskamer en keuken houtrook, roet en teer ruikt, daar krijg je stressverschijnselen van. In 2010 had tien procent van de Nederlandse bevolking last van ‘houtstooklucht’. Inmiddels moet dat meer zijn, want de kachel- en houtverkoop is sterk toegenomen.’ 2 Hoe ongezond is het inademen van ‘houtrook’ precies? ‘De Amerikaanse RIVM, het Environmental Protection Agency, geeft aan dat een hoge concentratie houtrook twaalf maal schadelijker is dan tabaksrook. Het blijft veertig keer langer in je lichaam en veroorzaakt daardoor langer schade dan een sigaret. Het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek IARC heeft voldoende bewijs dat het longkanker veroorzaakt. En volgens het Rijksinstituut

voor Volksgezondheid en Milieu verergert het astma, en worden de longfunctie en harten bloedvaten er slechter van. Doordat je de rook met je neus inademt, vergroot het ook de kans op ziektes in de hersenen; Parkinson, alzheimer. Zelfs autisme wordt er deels aan gelinkt.

De Wereldgezondheidsorganisatie adviseert geen hout te stoken in dichtbevolkte gebieden. Wie wil er nou giftige rook in zijn huis?’ 3 De overheid erkent het probleem volgens u niet. Hoe komt dat? ‘De meeste mensen weten niet hoe schadelijk houtrook is. En de overheid wil niet betuttelen. Het ligt politiek erg gevoelig. Je wint geen kiezers als je als politieke partij zegt: “Ho, stop je mag niet meer stoken.” In bijvoorbeeld Duitsland zijn ze veel verder. Daar zijn schoorsteengildes die erop letten dat particulieren goed stoken en die ook boetes kunnen geven.’ 4 Kunt u bij liefhebbers van de open haard en houtkachel op een beetje begrip rekenen? ‘Bepaald niet. In een straal van tweehonderd meter rond ons huis zijn 21 adressen waar hout wordt gestookt. Bij negen adressen ben ik langsgegaan, maar daar werd ik niet vrolijk van. Sommige mensen stoken heel voordelig doordat ze overal gratis hout vandaan halen. Anderen zeggen: “Ik vind het heel rot dat je in de rook zit van mijn kachel, maar dit is mijn leefstijl.” Die gaan hun gedrag niet aanpassen. In 2014 sprak ik professor Bert Brunekreef, milieuepidemioloog aan de Universiteit van Utrecht. Die verbaasde zich erover dat we nog steeds zulke primitieve, vervuilende methoden gebruiken om ons te verwarmen.’

5 Kun je meer of minder milieuvriendelijk hout stoken? ‘Milieuvriendelijk stoken bestaat niet. De kachelbranche verkoopt zijn product als CO2neutraal, maar dat is een fabeltje dat al lang ontkracht is door grote wetenschappelijke instituten. Recentelijk is er een groot onderzoek gedaan, gericht op Noordwest-Europa, om de luchtkwaliteit te verbeteren en de gezondheid van de burger te bevorderen. Daarin was ook aandacht voor de pelletkachel, die erg populair is. Uit dat onderzoek blijkt dat je huis verwarmen door middel van gas 59 keer schoner is dan met de pelletkachel.’ 6 Wat is uw boodschap, donderdag tijdens de bijeenkomst van het Platform Houtstook? ‘Wij willen dat de regelgeving wordt aangescherpt en dat er wetten komen die de bevolking beschermen tegen deze vorm van vervuiling.

Rond houtkachels moet een bewustwordingsproces op gang komen, net als destijds bij asbest en roken. Nederland is enorm dichtbevolkt. In een straal van negentig meter rond de houtkachel is de lucht giftig. Zo veel inwoners die de lucht van een houtkachel inademen, dat is gewoon niet handig.’ 7 Hoe moeten we ons warm houden als we geen hout mogen verbranden? ‘Allereerst door je huis goed te isoleren, daarmee maak je al een grote stap. En neem een HR combiketel op gas. Of kies voor warmte-koude-opslag, een warmtepomp, zonne- of windenergie of infraroodverwarming. En ik zou graag een oproep aan ontwerpers willen doen: bedenk iets wat gezellig is, mooi is om te zien, warmte geeft en niet vervuilend is. Dat zou geweldig zijn.’

6. Reacties van gemeenten op onze ingezonden brief In juni heeft de Stichting een brief gestuurd aan alle gemeenten in Nederland, m.b.t. de problemen gerelateerd aan het stoken van hout door particulieren. Hierin werd Gemeenteraden en het College van Burgemeester en Wethouders gevraagd hun verantwoordelijkheid te nemen en inwoners te beschermen tegen de schadelijke gevolgen van houtrook. Wat zijn de conclusies:  

  



Er is geen gemeente die preventief wil optreden tegen het stoken van hout. Er zijn gemeenten die het stoken van hout promoten vanuit de ‘groene gedachte’ (biomassa), omdat zij veel groen snoeiafval hebben.* Gemeenten geven aan dat er jaarlijks slechts een handvol klachten zijn. Verder valt op dat veel gemeenten de overlast vooral zien als een probleem tussen buren. Een enkele gemeente geeft aan dat zij in haar communicatie extra aandacht wil besteden aan de problemen die het stoken van hout met zich meebrengt. De brief is bij veel gemeenten enkel voor kennisgeving aangenomen. Gemeenten zijn niet bereid zich in te zetten om nietstokers te beschermen anders dan ze nu doen. De Algemene Plaatselijke Verordeningen worden niet aangepast. Men wijst vooral naar de landelijke overheid. Al met al een helaas herkenbare en zorgelijke kwestie.

* Er is nog veel werk te doen als we het standpunt van de gemeente Schijndel lezen: Gelet op het voorgaande ambieert de gemeente Schijndel geen rol in het aanvullend reguleren van houtrook. Wanneer burgers schoon en goed gedroogd hout verstoken is de overlast en uitstoot van schadelijke stoffen minimaal. Het stoken van inlandse en gecertificeerde biomassa wordt bovendien beschouwd als een duurzame energiebron, omdat het een korte kringloop betreft (dit in tegenstelling tot het stoken van een relatief schone en eindige fossiele brandstof als aardgas). Daarom moedigt de gemeente Schijndel burgers aan om op een verantwoorde manier duurzame energiebronnen zoals biomassa te gebruiken. De gemeente Schijndel neemt de aanbevelingen van de Stichting Houtrookvrij ter harte, maar gaat ervan uit dat burgers hierin een eigen verantwoordelijkheid nemen. Dit past in de trend om onnodige overheidsbemoeienis te reduceren en administratieve lasten te verminderen.

7. Het belang van melden Meld uw klacht altijd! Hoewel het CBS al in 2010 aan heeft gegeven dat een groot deel van de Nederlandse bevolking hinder ondervindt van het stoken van hout geven gemeenten een ander beeld (zie hierboven). Om gemeenten en overheid in beweging te krijgen is het erg belangrijk dat zoveel mogelijk mensen klachten melden. Dit omdat politiek en gemeenten geen redenen hebben hun beleid aan te passen zolang het steeds maar om een handjevol klachten gaat. Waarom is het belangrijk om uw klachten over houtrook te melden? We weten dat meer dan 12% van de Nederlandse bevolking last heeft van de stank van houtstook. Inmiddels is dat waarschijnlijk meer geworden. Het is belangrijk dat zoveel mogelijk mensen klachten melden. Dat kan rechtstreeks bij de gemeente. Meestal kunt u op de site van de gemeente lezen hoe dat moet. U kunt ook een digitale melding doen via de Stichting Milieuklachten en via de Provinciale Milieuklachtentelefoon. De provincie stuurt de klacht ook door naar de gemeente.

Hoe vaak mag u een klacht indienen en wat is een logboek? U kunt zo vaak een klacht indienen als u wilt. Het is juist belangrijk om elke keer als u last van stank hebt dit te melden, bij voorkeur digitaal. Deze gegevens worden gebruikt door instanties om geuroverlast inzichtelijk te maken. Maar het is ook altijd verstandig een logboek bij te houden. Hierin houdt u bij op welke data u stankoverlast hebt ervaren, hoe lang dit duurde en hoe erg de stank was. Schrijf er bij wat de weersomstandigheden waren (mist, windstil). Doe dit langere tijd. Deze informatie kan als bewijslast dienen wanneer u eventueel een klacht bij de gemeente indient. Op onze site ziet u een overzicht van alle meldpunten.

8. Vertel ons uw verhaal! Het is erg belangrijk dat we de problemen die burgers ondervinden door het stoken van hout een gezicht kunnen geven. Geef daarom uw persoonlijke verhaal of klacht door aan de Stichting HoutrookVrij. We hebben inmiddels al een honderdtal individuele verhalen ontvangen. Maar dat is slechts een fractie van de problemen die spelen in ons kleine dichtbevolkte land. De Stichting HoutrookVrij gebruikt deze verhalen geanonimiseerd in overlegsituaties met de overheid, en met instanties zoals KWF, Longfonds en milieugroeperingen. Met uw verhalen ijveren wij ervoor dat er betere regelgeving komt die de overlast van houtrook beperkt. Wilt u ook uw verhaal kwijt? Ga dan naar de site of klik op de volgende link. Alvast hartelijk dank!

9. Vraag van de maand: Waar kan ik op vakantie gaan? Het valt tegenwoordig niet mee om je aan de houtrook van buren te onttrekken. Dat is op vakantieparken al niet anders. Vrije tijd, ontspanning en gezelligheid lijken ook op vakantieparken hand in hand te moeten gaan met het stoken van houtkachels en haardvuren. Regelmatig ontvangen wij dan ook vragen naar houtrookvrije locaties, is het niet om permanent te wonen (sommige houtrookgedupeerden zouden gráág verhuizen!), dan wel om vakantie te kunnen vieren. Wij hebben daarom een kleine inventarisatie gedaan van houtrookvrije vakantieparken. De onderstaande lijst is gebaseerd op informatie van de vakantieparken zelf, en is niet door ons geverifieerd. Sommige organisaties, zoals Landal, noemen hun park b.v. al houtrookvrij als 90% van de huisjes geen houtkachel heeft. Het verdient dus aanbeveling

om, als u één van de onderstaande parken op het oog heeft, altijd nog even expliciet hierover door te vragen. Houtrookvrije vakantieparken Landal GreenParks: Landal Ameland State Nes Landal Reevallis Vijlen Limburg (speciale COPD-bungalow aanwezig) Landal Domein De Schatberg Sevenum Landal De Veluwse Hoevegaerde Putten Landal West Terschelling (NB aan de rand van een woonwijk waar wel houtkachels gebruikt worden) Landal Waterparc Veluwemeer Biddinghuizen U kunt reserveringen voor een weekend, een midweek of een week maken. Wilt u een langere periode reserveren, dan kan dat via Landal Businessline (voor bedrijven én voor particulieren).

Roompot Vakantieparken: De Katjeskelder Oosterhout Noordzee Residence CadzandBad Duynhille Ouddorp Residence Klein Vink Arcen Noordzee Residence De Banjaard

Kamperland Buitenhof Domburg Hof Domburg RCN Vakantieparken: RCN De Potten Offingawier (bij Sneekermeer) DroomParken: DroomPark Molengroet NoordScharwoude DroomPark Spaarnwoude Halfweg DroomPark De Hooge Veluwe Arnhem Vakantiepark De Eeke in Schoonoord Vakantiepark De Lourenshoeve in Den Ham Niet boeken bij: Sunparks, EuroParks en Centerparcs (alle parken hebben huisjes met open haarden) Hogenboom Vakantieparken en Succesparken (zij willen geen info verstrekken). Kent u uit eigen ervaring parken of campings zonder houtrookoverlast, laat het ons weten, dan kunnen we deze lijst nog uitbreiden!


Folders bestellen U kunt de folder bestellen bij de Stichting. Ter informatie: het zelf dubbelzijdig in kleur afdrukken op zwaar papier via uw printer of via een printwinkel is vele malen duurder dan bestellen inclusief verzendkosten! Uw bestelling graag doorgeven via het bestelformulier. Kosten: 20 folders

€ 6,95

(€ 0,35 per folder)

50 folders

€ 11,60

(€ 0,23 per folder)

100 folders

€ 21,40

(€ 0,21 per folder)

Word donateur Vindt u ook dat de politiek in beweging moet komen? Steun ons dan door donateurslid te worden. U kunt met reductie een Dylos-fijnstofmeter aanschaffen. Een eenmalige donatie is natuurlijk ook erg welkom! Met uw steun kunnen wij meer mensen bereiken.

voor €20,- per jaar! Redactie [email protected] [email protected] www.houtrookvrij.nl twitter