Sri Lanka
Stichting Santosa
Februari 2010
Het Geheim van Santosa, een verkenning Midden op een smalle landtong tussen Negombo en Ja-Ela ligt Pamunugama, ingeklemd tussen de Indische Oceaan en de lagune van Sirigama. De enige weg voert langs de kleine dorpskernen van Pamunugama, een lange sliert armoedige huisjes, afgewisseld met royale onderkomens van rijken die zich verschuilen achter ommuurde tuinen. Ze zijn onzichtbaar, behalve als ze met hun auto‟s de brokkelige straat oprijden en in hoog tempo verdwijnen. De arme bevolking in dit gebied bestaat voornamelijk uit vissers met hun gezinnnen. Ze halen hun vangst uit zee of uit de lagune. Er zijn ook fabrieksarbeiders in de paar kleine fabriekjes die dit gebied kent en bouwvakkers die helaas in dit gebied te weinig werk vinden. En niet te vergeten de tuc-tuc-drivers. Wil je een beter leven, een betere baan, dan moet je minstens naar Negombo, beter is Colombo. De bus rijdt vaak en stopt nog vaker, het is een mijl op zeven om voor je werk naar Colombo te gaan. Santosa, een dorpsgemeenschap in het dorp. Het ontstaan is terug te voeren tot 1993, toen twee nederlandse mannen hier begonnen gezinnen met kinderen te helpen. Waar een vakantie al niet toe kan leiden. Toen ze acht jaar geleden een ernstig gehandicapt kind tegenkwamen, zijn ze begonnen om hem les te geven. Het aantal kinderen groeide, inmiddels telt de school ruim 30 kinderen. Maar er is veel meer……..
Wat is het geheim van Santosa? Het is een mooi geheim, sure*! Santosa betekent gelukkig zijn. Zie je dat ook, voel je dat ook? Vraag het iedere bezoeker en je zult verschillende antwoorden krijgen. Wat maakt dat de mensen zich hier zo vaak gelukkig voelen? Is het de schaterlach van het kind, de liefdevolle blik van de leerkracht, de druk-kwebbelende kooksters in de keuken, de hulpvaardige vrouw in de bibliotheek? Of zijn het de stralende moeders die hun kinderen komen ophalen na het avondeten? De blije gezichten van de kinderen, die met de extra-Santosa-lessen hun examen hebben gehaald? Ik weet het niet. Deze uitingen van blijdschap zie je ook elders.
Sri lankanen zijn dankbare mensen als je hen helpt naar een beter bestaan. Je ziet deze positieve gevoelens ook in weeshuizen, scholen en bejaardenhuizen die gesteund worden door goede-doelenorganisaties. Op plaatsen waar westerse hulpverleners hun hand uitsteken naar de arme bevolking. De hulp die na de tsunami op gang kwam was enorm en de dankbaarheid was groot. Maar kon je toen spreken van geluk? Hooguit voor het feit dat ze het zelf hadden overleefd, maar ze hadden vaak alles verloren. Dat maakt in ieder geval een groot verschil met Santosa. Deze hulp is gericht op een kwalitatief beter bestaan in een relatief stabiele situatie, een hogere vorm van welzijn en geluk. Geen eenmalige noodhulp, maar structureel ingebed in het gebied van en rondom Pamunugama, bestemd voor de arme bevolking. Santosa staat hier op de kaart, het is een open huis, vrij toegankelijk voor iedereen. Santosa is een begrip geworden in het dorp, een betrouwbare plaats waar ouders hun kinderen met een gerust hart naar toe sturen. Daar is veiligheid, liefde en zorg. En veel praktische dingen, zoals onderwijs voor gezonde en gehandicapte kinderen, een sociale werkplaats, sport en spel, muziek en dans, boeken, cursussen en beroepsopleidingen. Gezinnen worden geholpen met voedselpakketten, schoolgeld en de kosten voor medicijnen bij chronisch zieken en gehandicapten worden (deels) vergoed. So happen!*
Maar wat is nu het geheim achter dit alles? Hoe ziet die liefde, zorg en aandacht er dan uit? Een van de krachtigste uitingen is de oprechte belangstelling voor het individu. Ieder kind en iedere ouder heeft het gevoel belangrijk te zijn, gehoord te worden. Je ziet die aandacht ook tussen de kinderen, als ze elkaar helpen in de klas, als ze gezamenlijk aan tafel zitten aan het einde van de dag. Het is een kakefonie van praten en lachen. Je ziet de aandacht vooral ook tussen de medewerkers, allemaal lokale mensen, de zorg voor elkaar, inspringen waar nodig, oog hebben voor de behoeften van de ander. De managers bezoeken de families, die hulp krijgen, een aantal keren per jaar. Samen met de ouders zoeken ze naar de beste oplossing voor het gezin: hoe kan Santosa helpen dat het leven een beetje beter wordt? Dat je verder kunt met je kinderen? Gezinnen zijn geen nummers, maar mensen met een gezicht en persoonlijke achtergrond. Kinderen die van school verzuimen worden thuis bezocht. Waarom komen ze niet? Wat is er nodig om ze wel naar de extra lessen te laten gaan? Iedere wolk heeft een zilver randje. Santosa helpt je dit randje te vinden. Soms is er ook volslagen duisternis. Ouders die hun kinderen in de steek laten, vaders die hun loon in de kwalijke kassipu (arak) omzetten, jongeren die het verkeerde pad op gaan, ernstig zieke en gehandicapte kinderen met een uitzichtloos bestaan. Hoe vind je dan een betere toekomst? Santosa wil en kan deze kinderen niet loslaten. Dit werk is echter ongelofelijk moeilijk. Daarom vinden deze kinderen vaak individuele steun bij de Santosa-medewerkers, die dan bij nacht en ontij klaar staan voor een gesprek, voor opvang, voor steun.
Ook externe hulpverleners pakken deze handschoen regelmatig op. Bijna wekelijks komen nederlandse bezoekers naar Santosa (het is tenslotte een open huis) en bieden dan financiele steun aan het project of aan individuele hulpvragen van (gezinnen met) kinderen. Ze laten door Santosa huisjes en toiletten bouwen voor die gezinnen die in lemen of plastic hutjes wonen en geen wc hebben. In het moerasgebied is op dit terrein nog veel te doen. De kosten voor de bouw zijn extra hoog door de bijzondere techniek van bouwen in het moeras, anders zakken de bouwwerken weer weg. Ook voor deze bezoekers is Santosa “ a place to be”. Zij vinden hier de blijdschap van het kind of het gezin dat ze kunnen helpen. Je wordt als mens in je kracht gezet als je iets kunt betekenen voor een ander. Jouw kleine of grote bijdrage kan voor een kind of een gezin de wereld van verschil zijn. Sure!*
Een betere toekomst? Zien we daar al iets van? Ja zeker, het gebied is een stuk veiliger geworden. Waagde 10 jaar geleden de politie van het naburige Negombo zich „s avonds niet in de dorpskernen van Pamunugama als er weer gevochten werd, tegenwoordig is de criminaliteit een stuk minder. De bevolking leeft in een rustiger omgeving. Een ander resultaat is het hoge aantal Santosa-kinderen dat dit jaar het diploma O-level (Voortgezet Onderwijs, niveau VMBO) heeft gehaald: 72% tegen 24% van de kinderen die geen extra Santosa-lessen hebben gevolgd. En de toename van kinderen die besluiten door te leren naar A-level (HAVO/Atheneum) of een beroepsopleiding willen volgen. Alleen met een goede opleiding kom je in een betere baan en zul je de armoede ooit kunnen ontstijgen. De school voor gehandicapte kinderen functioneert zo goed, dat de ouders hun kinderen niet graag na hun 18e jaar weer thuis hebben: op Santosa is een sociale werkplaats opgezet in de vorm van een papierfabriekje waar geschept papier wordt gemaakt door de oudere gehandicapte jongens. Het is een groot succes. Van dit papier worden kaarten, enveloppen en mappen gemaakt, die verkocht worden via de website www.santosa.nl en binnenkort ook in het Santosa-winkeltje op het eigen terrein. Santosa kent veel invloeden vanuit de westerse, nederlandse cultuur. Het bestuur is Nederlands en wil ook concrete resultaten zien van alle toegeschoven gelden. Het werk in Santosa is niet aanbodgericht, maar
vraaggericht/behoeftegericht: Wat heeft de hulpvrager nodig? Is dat een voedselpakket of een tegemoetkoming in de schoolkosten? Is dit een computercursus of een beroepsopleiding? Is het een nieuw huisje of een toilet? En hoe kan dit het beste worden geraliseerd? In iedere situatie kan het antwoord anders zijn. Dus goed luisteren en kijken voordat je begint. En daarna begeleiden, steunen, motiveren, controleren en zonodig opnieuw beginnen. En je zegeningen tellen. Daar vind je hier ruim voldoende van. Daarom: Santosa is een goed voorbeeld hoe ontwikkelingshulp kan zijn: 99% van de gelden gaan rechtstreeks naar het project. Veel donaties zijn nodig om dit geweldige werk te kunnen voortzetten, in dit arme, maar o zo prachtige land. Ende*: singalees voor “ Kom” De woorden met * zijn veel gebruikte uitspraken van de drie managers als ze het bestuur en de bezoekers vertellen wat er zoal op Santosa gebeurt. Door Henny de Leeuw-Verbeek, bestuurslid
