&
Sport Ontspanning
23
11 december 2014. jaargang 59
Nieuwsblad voor en door Witteveners
▪smilder dames verslaan witteveense boys▪ ▪glasvezel achter iedere voordeur▪ ▪24 December drukke dag▪ Sport & Ontspanning 11 december 2014
Advertenties
Gespecialiseerd in slootonderhoud en kraanwerk Tevens levering grondsoorten Roelof Huizing Cultuurtechniek Ir.e.Biewingaweg 1 9439 PL Witteveen Tel. 06-52375631 0593-552358
administratiekantoor De Koningin van Frankrijk goedkoper dan een accountant Winfried Vermeulen 0593-552020
R. Huizing Bosweg 6 9439 TL Witteveen e-mail
[email protected] Website: www.huizingbouwbedrijf.nl
2 Sport & Ontspanning 11 december 2014
Het Nieuws Het wonderlijke heelal en de sterren Inleiding voor de Dorpshuiskamer Witteveen 10 december 2014 door Henk Köhnke De aarde, de maan, de zon en de planeten = ons zonnestelsel Vroeger, zo'n vijfhonderd jaar geleden nog, dacht men dat de aarde het middelpunt van het heelal was, en plat, en dat de sterren daar overheen bewogen. Nu weten we dat de aarde een bol is en in een jaar om de zon draait, en in een dag om zijn eigen as (de denkbeeldige lijn van noord- naar zuidpool). Om dit voor te stellen maak ik een model van de aarde, de zon en de maan een miljard maal verkleind. Dan is de aarde een bolletje van 1,3 centimeter, de zon een bol van 1,4 meter, de afstand hier tussen 150 meter en de maan een bolletje van 3,5 mm op 40 cm van het aardbolletje. De maan draait om de aarde in vier weken. Er draaien twee planeten dichterbij dan de aarde om de zon: Mercurius en Venus, en zes verder: Mars, Jupiter, Saturnus Uranus, Neptunes en Pluto, en nog wat kleine. Dit geheel noemt men ons zonnestelsel. Vroeger begreep men niet hoe dit alles bewoog. De planeten leken te dolen; van daar de naam (Gr. planètès = ronddwalend). Nu weten we: rond de zon, in ongeveer het zelfde vlak. De aardas staat daar schuin op. Daardoor hebben zomer en winter. De zon straalt. Planeten niet. Door de zon hebben we licht en donker op aarde. Wij zien de maan en de planeten als de kant daarvan die de zon bestraalt naar ons toe is gericht, mits de zon onder de horizon is, anders overstraalt die alles. De aarde is omgeven door een laag lucht die naar boven ijler en anders wordt: de dampkring. Dit is bijzonder. De andere planeten hebben geen dampkring. Wij hebben profijt van de dampkring. Die filtert de zonnestraling. Slechts een klein deel van de zonnestraling bereikt de aarde in de vorm van licht en warmtestraling.
Zonder de filterwerking van de dampkring zouden we verbranden door de straling. We gebruiken ook de zuurstof in de dampkring. Daar leven wij en vele dieren op via langzame verbranding van voedsel, daar branden we vuur mee we mee en daar lopen verbrandingsmotoren op. Zo wordt de dampkring verbruikt en vervuilt met afval, vooral CO2. De zwaartekracht = gravitatie De meest fundamentele kracht in het heelal is de zwaartekracht of gravitatie. Dit is de aantrekkende kracht tussen voorwerpen, materie, hemellichamen, massa's, tussen alles. Van deze kracht zijn wij ons (als mensheid) nog maar kort bewust, sinds Newton in 1687 zijn gravitatie-wet formuleerde.
De zwaartekracht houdt ons bijvoorbeeld op de aarde en trekt 'alles' naar de aarde. Hemellichamen bewegen daardoor naar elkaar toe of in elliptische* banen om elkaar. Schijnbaar. Als we scherp kijken blijkt dat de banen veranderen, dat alles in het heelal beweegt. Newton dacht dat alles in het heelal naar elkaar toe bewoog en uiteindelijk op elkaar zou botsen maar dit is anders. * Een ellips is een platte figuur waarvan de afstanden tot twee punten samen steeds gelijk is. De sterren Sterren produceren elektromagnetische straling inclusief licht in alle kleuren, radiostraling met alle golflengten, röngten- en radioactieve straling, alles tegelijk, een soort ruis. De zon is dichtstbijzijnde ster, afstand: 150 miljoen kilometer. Licht, beter gezegd alle straling, beweegt in de ruimte met 300.000 kilometer per seconde: de lichtsnelheid. Zonlicht doet er dus 500 seconden over om hier te komen. Als we de zon zien dan zien we die niet op dat zelfde moment maar zoals die was 500 seconden daarvoor. We zien hem in het verleden! We kijken terug in de tijd!
Newton 1643 - 17 Newtons gravitatie-wet zegt: massa's trekken elkaar aan en sterker naarmate ze 'zwaarder' en dichter bij elkaar zijn. Terzijde: Newton was een geniaal natuurkundige, wiskundige en filosoof.
Elliptische baan van een hemellichaam
De dichtstbijzijnde ster na de zon (α Cen C) staat zo ver weg dat zijn licht er 4 jaar over doet om hier te komen. Zijn afstand is 4x365x24x60x60x300.000 km, dit is bijna 40 biljoen km (40 met 12 nullen); we zeggen 4 lichtjaar (lj). In ons één miljard maal verkleinde model is dit 40 duizend km. Een heldere ster die vaak is te zien is Orion. Die staat op een afstand van 8 lj. We zien deze dus zoals die 8 jaar geleden was. De poolster, de ster op de denkbeeldige aardas 431 lj boven de noordpool, zien we 431 jaar in het verleden. Zo kunnen we doorgaan. Alle sterren die we met het blote oog kunnen zien, zien we in het verleden en staan alle binnen zo'n 100.000 lj. In het heelal is dit dichtbij; eigenlijk ons 'voortuintje'. In ons schaalmodel is dit 1 miljard km.
Sport & Ontspanning 11 december 2014 3
Als sterren ver weg staan en/of weinig licht uitstralen dan kunnen ze vaak nog wel worden waargenomen met telescopen. In de ruimte kan dit nog veel beter omdat daar geen verstoring en filtering door dampkring optreedt. De beelden worden dan opgenomen met camera's. Zo is met de Hubble-ruimte -telescope de laatste jaren ontzaglijk veel ontdekt.
sterren regelmatig pulseren en Henrietta Leavitt ontdekte in 1908 dat er bij bepaalde pulserende sterren een vast verband is tussen de helderheid en de pulsperiode. Doordat in 1913 de afstand tot één daarvan kon worden gemeten kon die van vele andere worden berekend.
Er zijn ook hemellichamen die geen licht maar andere straling uitzenden en die kunnen worden waargenomen met radiotelescopen zoals die te Dwingelo, Hooghalen en Witteveen (Lofar).
anders is dan een soort schijf van sterren waar we dwars in kijken. Dan zie je een band van sterren. In de dikterichting van de schijf zijn de sterren afzonderlijk te zien. De Melkweg is dus niets anders dan 'ons' spiraalstelsel. Er ontstond een spraakverwarring: andere spiraalnevels noemde men ook melkwegstelsels, galactieën. Het zijn 'gewoon' spiraalvormige sterrenstelsels.
Hubble constateerde meer, iets buitengewoons dat hij in 1929 publiceerde: dat bijna alle stelsels die hij waarnam evenredig sneller van elkaar af bewegen naar mate ze verder van ons verwijderd zijn, en dat als de bewegingen terug in de tijd In de oudheid trok men denkbeeldige worden gevolgd alle vanuit één punt lijnen tussen de sterren. Zo maakte blijken te komen en met grote men figuren, sterrenbeelden, en snelheid uit elkaar bewegen. Alle bedacht daar verhalen bij. Elke pulserende ster Heic1323a latere kosmologische waarnemingen cultuur zijn eigen. Bij maanloze, bevestigen en preciseren Hubbles heldere nachten zag men er zelfs een constatering. Onder kosmologen weg van melk in en noemde die Leavitts ontdekking veroorzaakte een wordt daarom algemeen aanvaardt dat Melkweg. Begrijpelijk want dan is een totaal andere kijk op het heelal, een het heelal van uit één punt ontstond lichte band waar te nemen. revolutie, ook omdat de afstanden Sterrenbeelden worden nu gebruikt veel groter dan 100.000 lj waren, veel en dat dit gebeurde met een onvoorstelbare energie en snelheid als hulpmiddel om sterren te vinden. groter dan tot dan toe werd de Oerknal - 13,72 milard jaar aangenomen. Sterrenstelsels, 'onze' Melkweg geleden. Met telescopen zag men ook vlekken Sterrekundigen weten al lang dat er en nevels, soms gekleurde, kleine en Bij de Oerknal ontstonden en vulde meer is in het heelal dan stralende de ruimte zich met extreem kleine sterren maar tot 1916 dacht men toch grote. Met een betere telescoop bleek deeltjes en vormden zich vervolgens een vlek in het sterrenbeeld dat alles deel uitmaakte van een atomen waterstof (H). Die trokken Andromeda een spiraalvorm te statisch geheel van zo'n 100.000 lj elkaar aan (zie hiervoor) en zo hebben. Later zag men er veel meer grootte in een verder lege ruimte. In ontstonden dichtere concentraties en noemde deze daarom 1784 werd ontdekt dat sommige van deeltjes en minder dichte. Rond spriraalnevels. de dichtere werden de krachten groter (zie hiervoor) en groter enz. en daardoor werden de dichtere In 1916 voltooide Einstein zijn concentraties dichter en dichter, tot beroemde theorieën over massa, energie, ruimte en tijd, zeg maar: over bollen. Het werden bollen omdat de krachten (alleen) daarin in balans zijn. het heelal. Lemaitre, een Belgisch priester, bewees daarmee in 1927 dat In het binnenste van die bollen werden de krachten dermate groot dat het heelal uitdijt. de deeltjes vervormden en als het Hubble constateerde een pulserende ware versmolten, fuseerden. Daarbij ster in het sterrenbeeld Andromeda, ontstonden nieuwe deeltjes en in het stelsel M31, op zo'n 2,5 miljoen straling. Zo ontstonden sterren die lj en publiceerde vervolgens in 1925 straalden. Intussen is vastgesteld dat een onderzoek aan spiraalnevels. Hij er honderden miljarden sterrenstels concludeerde dat de sterren die wij zijn en dat die gemiddeld uit met het blote oog kunnen zien ook honderden miljarden sterren bestaan. Henrietta Leavitt deel uitmaken van een spiraalvormig Het verste sterrenstelsel dat is stelsel, waar wij zelf in zitten dus, en waargenomen staat op 13,3 miljard lj dat de Melkweg die wij zien niets
4 Sport & Ontspanning 11 december 2014
en zien we dus 420 miljoen jaar na de Oerknal (MACS0647-JD), als jong stelsel dus. Atomen en moleculen
kunnen zich met andere verbinden tot moleculen, bijvoorbeeld twee atomen waterstof (H) met één zuurstof (O) tot water (H2O), één koolstof (C) met twee zuurstof (O) tot koolzuur (CO2), één koolstof (C) en vier waterstof (H) tot methaan (CH4). Zo ontstaan overal, op aarde en in het heelal, ontelbaar veel 'nieuwe' stoffen met 'nieuwe' eigenschappen en mogelijkheden.
Bizar is dat het onvoorstelbaar grote heelal - àlles dat we zien, waarnemen, ervaren - beheerst wordt door onnoemelijk veel onzichtbare, onvoorstelbaar kleine deeltjes zoals atomen, neutronen, protonen, elektronen, fotonen (stralingsdeeltjes), 'Onze' aarde gravitonen (gravitatiedeeltjes) enz.. Ook sterren trekken elkaar aan en In sterren ontstaan complexere vormen zo concentraties van sterren, atomen dan waterstof, bijvoorbeeld sterrenhopen en sterrenstelsels. atomen helium (He), lithium (Li), Sterren botsen ook. Daarbij breken koolstof (C), zuurstof (O), aluminium (Al), koper (Cu), ijzer (Fe), zink (Zn) stukken af. Die kunnen terugvallen naar deze sterren maar ook de ruimte enz. tot en met uranium (U). Daarbij in gaan. Alles trekt elkaar aan zoals komt veel energie vrij. Uiteindelijk gezegd. De stukken en stofwolken ontploft de ster. Daarbij worden kunnen zo grotere concentraties ontzaglijke hoeveelheden het heelal vormen en als ze groot genoeg zijn ingeschoten. Zo ontstaan enorme door de inwendige krachten van wolken van deeltjes in het heelal. Die gaan samentrekken en zo vormen zich binnen smelten en bolvormig worden. Zo ontstonden en ontstaan planeten weer concentraties (zie hiervoor) en zo ontstond ook de aarde, de maan maar nu met die van de verschillende, en de andere genoemde planeten, genoemde atomen, en vormen zich nieuwe sterren. Dit gebeuren herhaalt tezamen ons zonnestelsel, zo'n 4,6 miljard jaar geleden. zich steeds weer. Zo ontploft gemiddeld in elk sterrenstel elke honderd jaar een ster.
De aarde koelde af en werd een planeet met veel water en een dampkring. Door deze omstandigheden kon zich leven op aarde ontwikkelen. Al het leven op aarde op zijn beurt is aangepast aan de omstandigheden op aarde, inclusief de mens. Het leuke is dat u nu weet dat de atomen waar u uit bestaat afkomstig zijn van vele ontplofte sterren. Niet van één maar van allemaal verschillende, van miljoenen. Van welke is onbekend. Hoe de Oerknal ontstond is ook onbekend. Zo blijven er altijd vragen. Meer weten: zoek op internet naar bijvoorbeeld 'Hubble-ruimtetelescope' en op 'periodiek systeem der elementen'. Dan vindt u vele links naar sites met wetenswaardigheden en prachtige opnamen. Met het gratis te downloaden pc-programma 'Stellarium' (stellarium.org) kan het heelal uitgebreid worden bekeken. Doet u dat in Witteveen dan bent u in het middelpunt van het heelal. Henk Köhnke * * *
Doorlopend ontstaan en vergaan er sterren. In het heelal is niets stabiel en verandert en beweegt alles. De schijnbaar lege ruimte in het heelal is gevuld met deeltjes, materie, energie en straling. Energie, straling, deeltjes en materie zijn uitwisselbaar: E = m c2 (Einstein; c is de lichtsnelheid). Atomen zijn de elementare bouwstenen in het heelal. Er zijn er 92. Dit zijn de natuurlijke 'elementen'. Mendelejev ontdekte hiervan het systeem en presenteerde dat in 1869. Veel atomen
spiraalstelsel M31 in sterrenbeeld Andromeda afstand 2,5 miljoen lj diameter 0,22 miljoen lj
Sport & Ontspanning 11 december 2014 5
Advertenties
Klussenbedrijf R.Snippe Mr. J. B. Kanweg 65 9439 PC Witteveen 0593-552348
Ons kindercentrum is een liefdevolle en sfeervolle omgeving Voor kinderen in de leeftijd 0-12 jaar, waar gezellige, geborgen en kleinschalige opvang centraal staat KC Oes Plekkie 9439 PE Witteveen Mej. A. Talmaweg 0593-552299 / 06 15346671 www.oesplekkie.nl
[email protected]
Mr. H. Smeengeweg 37 9439 PA Witteveen Tel.: 0593 322289 / 06 21400745
In– en verkoop van auto’s (nieuw en occasions) Onderhoud en APK van alle merken Eventueel gratis leenauto Schade afhandeling met verzekering mogelijk
6 Sport & Ontspanning 11 december 2014
Het Nieuws
lekker mee. Het is meteen de gelegenheid om de sociale contacten eens weer wat op te vijzelen. Uitslag klootschieten d.d. 30 november 2014:
De volgende keer is op 21 december 2014. Aanvang is 09.30 uur vanuit de Tille te Witteveen.
1. Groep 1: Jan Snoeijing, Jeanette de Namens de klootschietcommissie: Blecourt, Sip Wiersma Jannie Dolfing en Jan Snoeijing Klootschieten: 70 worpen en 34 meter 2. Groep 2:Henri Snoeijing, Jannie Hebt u belangstelling of lijkt het u Dolfing, Gösta van Reijn leuk om mee te doen, schroom niet 71 worpen en 7 meter en kom gewoon eens kijken en doe Sport & Ontspanning 11 december 2014 7
Advertentie
Schapendijk 4 9438 TA GarmingeTel. 0593-552200 8 Sport & Ontspanning 11 december 2014
De Noesten 6 9439 TC Westerbork Internet: www.autostrijker.nl E-mail:
[email protected] Onderhoud en APK
De Column
Joly Slot Keuze ….......... (II). “Het nieuws gaat gewoon door”, zo luidde een reactie van de redacteur en vormgever van S&O onlangs (21-11-2014). Goed, daar gaan we dan … . Hoe U/ jij en ik tegen het nieuws aankijken … ieder van ons reageert hier op verschillende wijze op. Ik weet niet hoe het U/jou vergaat … soms bekruipt mij het gevoel dat het vergaren en brengen van nieuws door de media eerder om het scoren van de melding gaat dan om relevante informatie. Hoe wordt het nieuws geselecteerd? Wat zijn de politieke keuzes? In het nieuws was/is dezer dagen o.a.: dat een bekend uitzendbureau (nog) dieper in de kosten gaat snijden …. wereldwijd moet er 600 à 700 miljoen euro worden bezuinigd. Voor Nederland geldt een kostenbesparing van 23 miljoen euro. Ten gevolge van samenvoeging van diensten verdwijnen er (alleen al in ons land) 250 banen. Meldde nog niet onlangs ditzelfde uitzendbureau dat via haar bemiddeling het aantal werkzoekenden sterk daalde ….!?; – Dezelfde Randstad en Adecco schenden de privacy van personeel dat zich als uitzendkracht aanbiedt (21-11-2014). Mijn vraag: waar blijven de gegevens bij de gestelde opslagtermijn van 24 jaren als de bureaus sluiten!? Het CBP (College Bescherming Persoonsgegevens) komt personeel tekort om alle Ned. privacyschendingen, die (overheids-) instanties begaan, onder de loupe te nemen!; – De werkloosheid laat een versterkend karakter zien. Trainingsprogramma's lijken “als paard achter de wagen” te werken; – Een wethouder uit Twente vertelt in een radioprogramma dat beschikbare overheidsgelden voor 170.000 werkzoekende mensen nu (per 1-1-20150) over 280.000 mensen moeten worden verdeeld (nov. 2014); - Er is geen geld meer voor grootschalige gesubsidieerde banenplannen, die effect resulteerden. De tafelgesprekken welke werden gehouden tussen werkzoekenden en gemeenten worden vanwege de kos-
ten gestopt!; - Eenheidsbrieven van gemeenten over de op handen zijnde veranderingen in de zorg, die bij de ontvangers “verkeerd” uitpakken, vragen om een gerechtelijke uitspraak! Hoe communiceert de overheid? Via een bulkzending, terwijl ze “zorg-opmaat” beoogde!; – Ieder jaar overlijden in ons land 550-760 dementerende mensen voortijdig door de medicijnen, die zij krijgen, aldus een dagbladmelding. Conclusie van een medisch wetenschapsjournaliste (18-11-2014): “Er wordt onvoldoende zorgpersoneel ingezet en dat zorgpersoneel loopt zich de benen uit het lijf, maar komt kennis en scholing tekort”. Voorwaar!!! Daarnaast durf ik te stellen dat er nog meer aan te wijzen valt als redenen voor het ontbreken van goede zorg …; – Onze overheid geeft ontzettend veel geld uit aan haperende ict-projecten, die zij nodig denkt te hebben in het beter kunnen functioneren … !?; – “Hoe kan dat nou!?” roept een tante van mij op verontwaardigde toon uit: “We stemmen op onze regeringsmensen. Alles wat zij beloven … maar vele mensen moeten intussen wel naar de voedsel- en kledingbanken. Het zou goed gaan met de economie, maar waarom is het bezoekersaantal naar deze voorzieningen alsmaar groeiende!?” Deze uitroep van mijn tante hakt erin!!! Hierin vindt zij de Kinderombudsman aan haar zijde. Zijn bevindingen luiden: “We hebben de gelukkigste kinderen ter wereld en een ander ranglijstje toont aan dat we in de top-10 van rijkste landen staan. Toch groeit een op de negen kinderen hier op onder de armoedegrens. Armoede is: zonder ontbijt naar school, in zomerkleren de winter in. Maar heel erg is ook de spirituele armoede. Het zit in het hoofd van kinderen. Hun perspectief houdt op aan het einde van de week. Hun vragen zijn: “Zijn we dan al uit huis gezet? Is het gas afgesloten? Hoeveel geruzie over geld zal er thuis dan alweer zijn geweest?” Deze kinderen dromen niet over een toekomst. Als je met ze over een vervolgopleiding praat, dan moet die niet zo lang zijn. Anders is-ie zo duur. Of het moet een
opleiding zijn zonder al te veel kostbare boeken” (20-11-2014).Ik beloof mijn spitsvondige scherp analyserende op de politiek georiënteerde lieve tante haar hartenkreet in een column op te nemen; – Drie Duitse gemeenten (Borkum, Krumhorn en Jemgum) blijven voorthameren op hun bezwaren tegen de kolencentrale RWE/ Essent in de Eemshaven bij Delfzijl. Uit hun bevindingen – gesteund door “Greenpeace” – concludeert de Raad van State dat de aan de centrale verleende natuurvergunning niet in orde was. Het Ned. Ministerie van Economische Zaken en de drie noordelijke provincies werden een half jaar in de gelegenheid gesteld om aan de bezwaren – de gevolgen van stikstof- en kwikuitstoot, plm. 100 kilo per jaar tegemoet te komen. Een wakkere milieu-ambtenaar van het eiland Borkum haalt een onjuiste berekening naar de effecten van de kwikuitstoot boven water, dit in tegenstelling tot een berekening van de provincie Groningen. Inmiddels scharen zich ook het Nationaal Park “Niedersaksische Wattenmeer” en Duitse Natuurbeschermingsorganisaties tegen het nadere onderzoek van de Ned. Overheid. De Raad van State komt nog met een eindoordeel. Hoe loopt dit af!? (24-11 -2014). Met een soortgelijke vraag worstelt ook de Griekse journalist Giannis Palaiologos. Hoe kon het toch zo fout gaan met relatief welvarende Europese landen, zo stelt hij! Het grootste probleem dat hij ziet “is dat de overheden de bevolking vooral zien als cliënten, die in ruil voor hun stem tevreden moeten worden gehouden”. En vervolgens: “Niemand bekommert zich om het algemeen belang”. Zie daar, mijn lieve scherpe tante, ligt m.i. ook een groot deel van de oorzaak in Nederland, dat zich uit diepten van ellende (grote werkloosheid en twee wereldoorlogen) heeft weten omhoog te werken en gezien dat er heel veel goeds is opgebouwd door mensen met hart en ziel en dat nu dit alles als sneeuw voor de zon verdwijnt! Dat is wat U en velen met ons zo erg vinden!
Sport & Ontspanning 11 december 2014 9
Het Nieuws
Joly Slot We spraken samen over een van de vele voorbeelden. Een Somalische mevrouw, die vanuit een grote betrokkenheid en met veel inzet zich de Nederlandse taal probeert eigen te worden, maakt tot haar plezier veelvuldig gebruik van de bibliotheek in haar woonplaats. “Hoe moet ik nu verder?” nadat zij hoorde over een gemeentelijk voornemen de subsidie in te trekken!? Welke littekens laat deze economische depressie achter!? Opnieuw een vraag van de Griekse journalist en auteur van het boek “The 13th Labour of Hercules” (het 13e werk van Hercules). Er is een toenemend onbehagen bij een groeiend aantal mensen. Voor dat onbehagen zijn er redenen genoeg. De vertrouwde voorzieningen zonder wenkend perspectief leiden tot onzekerheid op nagenoeg alle niveaus van de samenleving! Maatschappelijke ontwrichting in een hypernerveuse samenleving, die zwaar op de proef wordt gesteld door krachten, waarop burgers zelf geen greep hebben! Het euroteken is groter geworden dan het algemeen belang. Winstmarges moeten overeind worden gehouden! Vanuit welk oogmerk worden de politici toevertrouwde financiële geldstromen beheerd? De investeringsachterstand sinds het uitbreken van deze crisis telt inmiddels 800 miljoen euro (per 26-11 -2014). Opklimmen uit deze achterstand zal tientallen jaren vergen! Lieve tante. U en ik kennen Witteveen. De liefde heeft U naar Witteveen gedreven. Na de WOII heeft U de voortgang van het pionierswerk met belangstelling gevolgd. U heeft waargenomen hoe hiervoor enerzijds onder zeer zware – en dikwijls erbarmelijke – omstandigheden en anderzijds op welk een sportieve en ontspannen wijze alle inwoners van Witteveen met hart en ziel hun schouders er onder hebben gezet!. Maar hoe lang nog kunnen sterke schouders alle veranderingen dragen!? Opbouw is het omgekeerde van afbraak. Hier is het dorp door niets anders dan uit bur-
Peuternieuws december 2014 Wat een feest was het op 5 december. Alle peuters waren bij het Broekhoes in Balinge om te zingen en te kijken naar de Sint en zijn Pieten. Het lied van de pepernoot deed het goed en daarvan hebben we ook lekker gesmuld. Het ene feest hebben we gehad en de volgende is er alweer. Ook zijn er verschillende kinderen jarig deze periode, van harte gefeliciteerd! Voor Senn is het speciaal hij wordt 4 jaar en gaat in het nieuwe jaar naar de Wenteling, heel veel plezier op de basisschool! Een ander feest is er op 18 en 19 december dan vieren we samen kerst in ons lokaal in Witteveen. Kling klokje kling zingen we samen met instrumentjes en we luisteren naar een voorleesboekje, we hebben gerparticipatie – binnen een segment van onderlinge sterke verbondenheid – opgebouwd! Tot spoedig een goed en gezellig weerzien bij U! Gezamenlijk gaan wij dan op zoek naar iemand, en/of naar mensen, die onbevreesd zijn/haar/hun stem(men) durft/
10 Sport & Ontspanning 11 december 2014
onze kaarsjes aan en zo maken we er wat gezelligs van. Waar ook u als ouders/grootouders en belangstellende welkom bent rond 10.00 uur. Samen drinken we wat en delen met elkaar wat lekkers. Daarna krijgen de peuters hun werkjes in het plakboek mee naar huis, want het is dan kerstvakantie. We wensen u fijne feestdagen en alle goeds voor het nieuwe jaar ! Hartelijke groeten van alle Witte Broekies: Niels – Morten – Rik – Kevin – Nola – Maud – Jorick – Alwin – Mila – Lauren – Priscilla – Ties- Liz - Ilse Senn – Ischa – Sam – Meadow – Lola – Kobus – Ray – Lindsey – Sil – Sam – Nadia - Wesley Vrijwilligster Michelle, Vrijwilligster Yvonne, Vrijwilligster Margery, Stagejuf Lisanne, Vrijwilligster Hilda en
durven te verheffen. Een andere stem, die velen met ons nu node missen. Onder “vrede en alle goeds”. Mijn allerbeste wensen, hartelijke groeten, Joly Slot.
Het Nieuws In de eerste helft van 2015 wordt de bevolking van de gemeente Midden Drenthe voorgelicht en kan iedereen zich opgeven voor deelname aan de glasvezel. In totaal hebben zich 43 ambassadeurs aangemeld om mee te helpen aan de informatiecampagne. De ambassadeurs zullen proberen op Sterk Midden Drenthe, zoveel mogelijk plaatsen aanwezig te zoals op bijeenkomsten, eveneglasvezel achter iedere zijn, menten en jaarmarkten, om alle vravoordeur gen uit de bevolking te kunnen beantwoorden. Als meer dan 65 procent Vanaf januari 2015 komen de ambas- van de inwoners meedoet wordt er de sadeurs van de stichting Sterk Midden coöperatie 'Sterk Midden Drenthe -Drenthe graag naar u toe om u alles U.A.' opgericht die verantwoordelijk te vertellen over snel internet in heel is voor de aanleg en beheer van het netwerk. De leden van de coöperatie Midden-Drenthe. hebben het netwerk in eigendom. Sterk Midden Drenthe is ontstaan uit een burgerinitiatief en heeft als doelstelling een netwerk te realiseren waardoor binnen de gemeente Midden Drenthe een glasvezelverbinding achter iedere voordeur komt.
Door het coöperatieve model is het mogelijk om meer aanbieders voor TV, telefonie en internet op het netwerk toe te laten. Verder heeft de coöperatie ook zeggenschap over de kwaliteit van de apparatuur die bij de gebruikers thuis worden geïnstalleerd. Bij voldoende deelname en financie- Niet alleen de snelle glasvezel tot achring zal eind 2015 het glasvezelnetter de voordeur is belangrijk, ook de werk daadwerkelijk worden aangelegd laatste draadloze stap (Wifi) naar PC, door de coöperatie Sterk Middenlaptop en tablet bepaalt de kwaliteit Drenthe. De leden van de coöperatie van de verbinding. zullen marktconforme tarieven betalen voor een hoge internetsnelheid. De vraagbundeling in alle dorpen en Televisie kijken in HD kwaliteit, sukernen in de gemeente Middenpersnel internetten en bellen is nog maar het begin. Het project gaat sla- Drenthe start in januari 2015 en gaat een paar maanden duren. In de tusgen als we als inwoners solidair met sentijd is het belangrijk u niet te binelkaar zijn. den aan langdurige contracten met andere partijen voordat u weet wat de Het belang van een glasvezelnetwerk aanbieding van de coöperatie Sterk gaat veel verder dan tv-kijken en inter- Midden-Drenthe is. Het zou immers netten. Deze symmetrische breedjammer zijn als u straks met de coöpebandverbinding zorgt voor een toeratie mee wilt doen en u het solidarikomstbestendige infrastructuur die teitsprincipe steunt, maar nog even flink gaat bijdragen aan de leefbaarniet over kan stappen. heid van de dorpen en de buitengebieden. Om deze reden heeft de politiek (Provincie en gemeente) brede steun aan de stichting toegezegd. Landelijk gezien blijkt overigens ook dat woningen die aangesloten zijn op een glasvezelnetwerk beter in de markt liggen en dus makkelijker te verkopen zijn.
Carbidschieten 2014 “... de Carbidclub is er weer kloar veur, knallen met die hap.” Op oudejaarsdag, vanaf 14.00 uur tot 17.00 uur, wordt er weer gezellig carbid geschoten in het plantsoen bij de grote steen. Dit jaar zal er ook weer een mooie Loterij zijn, met mooie prijzen. Tijdens het carbidschieten kan men lootjes kopen. Ook dit jaar is er tijdens de loterij weer een leuke hoofdprijs. Natuurlijk is er weer gezellige muziek en live muziek. Voor de mensen en kinderen die zin hebben in een hapje en een drankje, is er genoeg te verkrijgen. Er is weer lekkere snert, gehaktbalen en andere lekkernijen. Natuurlijk zijn er ook bier, fris, schnaps e.d. te verkrijgen. Gezien de strenge regels van de gemeente en politie, zijn wij genoodzaakt extra te letten op de veiligheid. Vuurwerk afsteken binnen de omheining wordt daarom NIET getolereerd!! Hopende op jullie aller komst, De Carbidclub Witteveen
Sport & Ontspanning 11 december 2014 11
De Sport
12 Sport & Ontspanning 11 december 2014
De Sport maar dat mocht de pret niet drukken, de derde helft werd wel gewonnen. Volgend jaar komen de waterpoloërs in Witteveen voetballen. Op zondag 4 januari is het alternatieve snerttoernooi gepland. Dit is voor Het 1ste elftal deed afgelopen weekend iedereen – van jong tot oud – op De goede zaken in de 4de klasse D door Roskamp. Na afloop van de activiteimet 3-2 te winnen van DSC en zo te ten is er natuurlijk een lekkere kom klimmen naar de 8ste plaats. Op 14 snert! december spelen de Boys uit tegen Valther Boys en dan is het winterstop Verderop in dit blad staat het formutot 25 januari 2015. lier voor de oliebollen. Ook dit jaar WNBC’09 E1 werd afgelopen weekend ongeslagen kampioen! De laatste wedstrijd werd met 9-1 gewonnen. De spelers kregen de kampioensschaal en een fles kinderchampagne uitgereikt door Teun Hooijer. Daarna kon het feesten beginnen! Het 3de elftal heeft enige tijd terug in Smilde waterpolo gespeeld. Er werd verloren van de dames uit Smilde
veense Boys zijn ingedeeld bij Hoogeveen (zaterdag), VKW, Rolder Boys en Vitesse’63.
Laatste Vrijdag 19 december om 19.30 uur is de laatste training van 2015 voor heren 1, 2, 3 en dames. De training op donderdag 18 december komt hiermee te vervallen. Er wordt gezamenlijk getraind en onderling een potje gevoetbald. Daarna wordt in de kantine nog gezellig nagepraat over 2014 en maken we er een gezellige avond van!
bakt Echte Bakker Jordy Schepers de oliebollen en zaterdag 13 december komen we de formulieren bij uw thuis ophalen om de bestelling s’morgens Ook alle vrijwilligers, leiders, trainers, de 31ste december te komen brengen. onderhoudsvrijwilligers, bestuursleden, commissieleden, etc. zijn deze Natuurlijk doet een selectie van ons avond van harte welkom !! 1ste elftal weer mee aan het Protos Weering zaalvoetbaltoernooi. De voorronde van de Boys is op 27 december 2014 en wordt gespeeld in de Borkerkoel in Westerbork. De Witte-
Sport & Ontspanning 11 december 2014 13
Vervolgcursus AED Plaatselijk Belang is voornemens in januari een vervolgcursus AED te organiseren. De juiste datum is nog niet bekend. De opties zijn: 15, 19, 26 en 27 januari. Hierbij willen we iedereen die bij de AED in Witteveen betrokken is vragen zich te melden bij de secretaris van PB, Yvon Veldhoen:
[email protected] zodat we een lijst kunnen maken van ‘onze’AEDers. Graag ook even vermelden of je deelneemt aan de vervolgcursus en naar welke datum je voorkeur uitgaat. Dus ook wanneer je niet deel wilt nemen aan de cursus graag even je naam doorgeven op bovenstaand emailadres.
KERSTOCHTEND, WORKSHOP VOOR KINDEREN U leest het elders in de S&O, de fototentoonstelling ‘bewoners in beeld’ wordt geopend tijdens een kerstochtend in de dorps-huiskamer. Voor alle kinderen heeft de Tille daarom KreaKracht uitgenodigd om samen lekker te gaan knutselen! Dat gaat gebeuren op 24e december tussen 10.00 en 13.00 uur. Deze (gratis) workshop is een knutselactiviteit voor kinderen van alle leeftijden. De Tille heeft aan Adinda, Maleah en Jacqueline van KreaKracht gevraagd wat de kinderen gaan doen. Dat is het volgende……… “Nog 1 dagje en dan is het zover; KERST Daarom maken we mooie versieringen om thuis of in je kamer neer te zetten of om op te hangen. We hopen dat je ook gezellig komt”
14 Sport & Ontspanning 11 december 2014
OPENING FOTOTENTOONSTELLING ‘BEWONERS IN BEELD’ op KERSTOCHTEND 24 december IN DE DORPSHUISKAMER Afgelopen twee jaar heeft dorpsgenote Joke Petit 50 fotoportretten van dorpsbewoners gemaakt. Wat is gestart vanuit de dorps-huiskamer van de Tille met foto’s van verschillende oudere dorpsbewoners is uitgebreid naar foto’s van dorpsbewoners in ALLE leeftijden, jong en oud en hele gezinnen. Het bijzondere aan de foto’s is dat Joke er in is geslaagd om met moderne technieken de hobby’s of interesses van de dorpsbewoners op de gevoelige plaat vast te leggen. Nadat de mooiste foto’s waren geselecteerd en bewerkt werden deze afgedrukt en opgehangen aan een tijdelijk wandje. Doordat Witteveen met onder andere dit fotoproject meedeed aan de prijsvraag Mooi Op Eigen Kracht en daarmee een geldbedrag van de gemeente had gewonnen is besloten om een duurzame manier uit te zoeken om de eerste 50 bewerkte foto’s in de vorm van een permanente tentoonstelling door de gehele Tille te hangen, inclusief de Dorpshuiskamer.
Op woensdagmorgen 24 december wordt deze tentoonstelling officieel door wethouder Dolfing geopend. Alle dorpsbewoners zijn daarbij van harte uitgenodigd. Kom uw bewerkte foto bewonderen of kom de fotocollages van uw dorpsgenoten (jong en oud) bekijken.
Het programma die ochtend ziet er als volgt uit: 10.00 uur dorpshuiskamer open Vanaf 10.00 uur speciale knutselworkshop verzorgt door KreaKracht voor kinderen 11.00 uur opening tentoonstelling ‘bewoners in beeld’ Vanaf 12.00 uur heerlijke verse soep van de kok’s van de dorpshuiskamer 13.00 uur allemaal naar huis Muzikale omlijsting door de klarinettisten Henk Köhnke en Marjolijn Linschoten Natuurlijk is de Kerstman aanwezig. De gymzaal kan gebruikt worden om te spelen of te ballen door de allerkleinsten Joke Petit zet u, als u wilt, héél anders op de foto Tot slot:
De Tille wil graag NOG meer bewoners in beeld! U kunt zich tijdens de kerstochtend hiervoor opgeven bij Joke Petit, of stuur een bericht naar
[email protected] of gooi een briefje in de brievenbus van de Tille. MEDEDELING CONTRIBUTIE: PLAATSELIJK BELANG WITTEVEEN EN IJSVERENIGING WINTERVREUGD
In tegenstelling tot wat er op de jaarvergadering is voorgesteld, zal dit jaar toch ,als vanouds, de contributie bij u aan huis worden opgehaald. IJsvereniging Wintervreugd was te enthousiast in het drukken van de lidmaatschapskaarten waardoor deze niet meer per e-mail naar u toegestuurd kunnen worden zoals in eerste instantie dit jaar de bedoeling was. Eind 2015 willen beide verenigingen u in de gelegenheid stellen uw contributie per bank over te maken, u krijgt hier medio 2015 uitleg over. Dit jaar zullen Sterre Brouwer en Pascal Koopman bij u aanbellen in de kerstvakantie weken van 20 december tot en met 3 januari. De contributie van de IJsvereniging bedraagt €6,00 en van Plaatselijk Belang €10,00.
Sport & Ontspanning 11 december 2014 15
16 Sport & Ontspanning 11 december 2014
Sport & Ontspanning 11 december 2014 17
Colofon Jaargang 59, nummer 23 11-12-2014 Sport&Ontspanning is een uitgave van Stichting Sport en Ontspanning. Stichtingbestuur:
&
Sport Ontspanning
J. Jansens (voorzitter) W. Vermeulen I. Voortman Redactie: W. Vermeulen & M. Voortman
Drukker: De Koningin van Frankrijk
[email protected]
Inleverdata volgende S&O: 23-12-2014 (verschijnt 25-12-2014)
Insturen of reageren?
[email protected] 06 13280171 mark voortman
Bezorging en advertenties: W. Vermeulen (0593-552020)
Adverteren in de S&O? jaaradvertenties (excl btw) 9 x 6 cm (standaard) €80,- per jaar; 4,5 x 6 cm (liggend) € 80,- per jaar; 4,5 x 6 cm (half) € 40,- per jaar Zakelijk incidenteel (excl btw) 1/1 pag €35,- ; 1/2 pagina € 20,- ; 1/4 pagina € 12,50. Verenigingen en particulieren van buiten Witteveen (incl btw) 1/1 pagina € 20,- 1/2 pagina € 10,-; 1/4 pagina € 5,Bank: NL58 ASNB 8800 3248 27 stg. Sport en Ontspanning
Oud papier Het oud papier wordt met een oude vuilniswagen opgehaald. Het is dus mogelijk om je papier aan te bieden in een container. Dit vindt plaats elke eerste zaterdag van de maand, uitgezonderd augustus. Vanaf 09.00 uur wordt er gestart met ophalen. Graag het oud papier pas zaterdag bij de weg zetten dit is voor de mensen die het op moeten halen wel zo prettig. Alvast bedankt .Bij vragen kunt u contact opnemen met Jeroen Vos (06-55792497) OR de Wenteling
18 Sport & Ontspanning 11 december 2014
Agenda
Advertenties
Hond in de Kast Tweedehands boeken Gedichten en verhalen
www.hondindekast.nl Of volgens afspraak Telefoon 0619286514 Mr.J.B.Kanweg 20 (hoek Bente) Witteveen
Sport & Ontspanning 11 december 2014 19
Wilt u bij het ophalen van het formulier direct afrekenen. Als het kan met gepast geld. Dat werkt wel zo fijn.
20 Sport & Ontspanning 11 december 2014