SPELREGELS spelers
1-4
leeftijd
8+
speelduur
25 min.
et klassieke patiencespel, waarbij een speler rijen speel kaarten legt met afwisselende kleuren en aflopende nummers, bestaat al honderden jaren en in vele variaties. Generaal de Gaulle was aan het patiencen toen hij stierf, Napoleon speelde zijn eigen variant op het eiland Sint-Helena. Alleen een patiencespel met letters en kleurvariaties bestond tot nu toe nog niet. “Woord Patience” brengt daar verandering in en is daardoor een instant klassieker geworden. En het leuke is dat je het nu met meerdere spelers tegelijk kunt spelen. “Woord Patience” gebruikt 52 kaarten: 25 met RODE letters, 25 met ZWARTE letters en 2 joker kaarten die gebruikt mogen worden voor elke letter in elke kleur. De voorbereiding van “Woord Patience” gaat helemaal zoals bij “Patience”. Je schudt de kaarten, ROOD en ZWART door elkaar. Nu leg je 7 kaarten in een horizontale rij. De linker kaart leg je open; de andere 6 kaarten dicht. Dan leg je 1 letter open op de tweede kaart en telkens een kaart dicht, dus met de letter onzichtbaar op de overige vijf. Daarna leg je een kaart open op de derde kaart en telkens 1 kaart dicht op de overige vier kaarten. Zo ga je door, tot je 7 stapeltjes vol zijn, dat wil zeggen tot je de bovenste kaart op de zevende stapel zichtbaar legt. Als het goed is, heb je nu 7 stapeltjes op een rij, het eerste met 1 kaart, het tweede met 2 kaarten enzovoort. Er zijn nu ook 7 letters zichtbaar. Behalve in het eerste stapeltje liggen onder elke zichtbare letter nog andere kaarten, met onzichtbare, omgedraaide letters. De kaarten die overblijven vormen de pot. NU BEGINT HET SPEL Je kan “Woord Patience” in je eentje spelen of met meer spelers. Laten we aannemen dat je alleen speelt. In plaats van de klassieke
verticale rijtjes met opeenvolgende speelkaarten van “Patience”, tracht je verticale rijtjes met letters te maken, die samen een goed Nederlands woord vormen. De voorwaarden voor “een goed Nederlands woord” zijn dezelfde als bij elk letterspelletje, dat wil zeggen: geen afkortingen en geen eigennamen met een hoofdletter, wél alle Nederlandse woorden en hun meervouden, verbuigingen of vervoegingen. Je mag dus zowel “HOND” als “HONDJE” als “HONDEN” als “HONDJES” leggen. “HONDS” is ook goed, “HONDSE” ook. “LOPEN” is goed, maar ook “LOOP”, “LIEP”, “LOOPT”, “GELOPEN” en zelfs (dat hij) “LOPE”. Eigenlijk komt het er niet eens op aan wat wél mag en wat niet, zolang alle spelers het maar eens zijn. (Als je “Woord Patience” alleen speelt, moet je natuurlijk niet vals spelen tegen jezelf!). De benodigde letters haal je ofwel van andere letters die op de bovenste rij liggen ofwel uit de pot op de manier van patience, wat we verder zullen uitleggen. Je beslist eerst of je woorden van drie letters of woorden van vier letters mag wegnemen. Beginnende spelers kiezen drie letters; met vier letters wordt het veel moeilijker om het spel uit te spelen. LET OP! Je moet altijd een ZWARTE letter afwisselen met een RODE en er mag nooit een woord in het spel liggen dat nog niet “af” is. Elk gelegd woord, ook eentje van 2 letters, moet op zichzelf bestaan. “VO” leggen mag dus niet, al denk je: “bij de volgende beurt maak ik er “VOL” van of “VOS”, want “VO” is geen bestaand Nederlands woord. Je mag de letters alleen aanleggen bij woorden die al liggen of bij een letter op de bovenste rij, ook weer zoals de speelkaarten bij Patience. Je mag geen letters tussenvoegen. Je mag bijvoorbeeld van niet maken.
EEN VOORBEELD: Bij het begin van het spel, als je je 7 stapeltjes hebt gemaakt, heb je de letters . Wat zijn dan je mogelijkheden? kunnen maken, door onder de Je zou het woord en een een te leggen. Je mag dit woord , een wegnemen, want het heeft immers meer dan drie letters. Het doel van “Woord Patience” is om àlle letters van het spel op die manier af te leggen. Pas dan heb je gewonnen. Je mag ook woordjes van twee letters leggen, maar die mag je niet wegnemen. Het is slim om ze wel te leggen, want hierdoor kun je snel nieuwe letters omdraaien die nog dicht liggen en misschien kun je die kleine woordjes later langer maken. In je oorspronkelijke rij van 7 letters zijn er nu nog maar 4 zichtbaar. Zoals bij “Patience” draai je nu de kaarten om van de stapeltjes waar geen letter meer te zien is. Je krijgt dan opnieuw een rij van 7 letters en je kan verder spelen en combineren. Als er lege plaatsen ontstaan in de rij van 7 letters, mag je die aanvullen met de bovenste kaarten van de pot. Er moeten altijd 7 letters in de “beginlijn” liggen, tot er geen vervangletters meer in de pot zitten. Pas als je alle mogelijkheden van de beginletters hebt uitgeput, mag je extra letters nemen uit het resterende stapeltje kaarten, de pot. Net zoals bij “Patience”, hou je het pakje met kaarten zo vast dat je de letters niet kan zien. Je draait dan telkens de 3de kaart van het stapeltje om en probeert met die letter een nieuwe combinatie te maken. Lukt dat niet, neem je weer 3 kaarten en probeer het
met dié 3de letter, tot het stapeltje op is. Dan begin je opnieuw van bovenaan. Als je “Woord Patience” makkelijker of moeilijker wil maken, kan je met jezelf afspreken dat je ook woorden van 2 letters mag afleggen, of pas woorden van 4 letters. De 2 joker kaarten in het spel mag je gebruiken voor elke letter en voor elke kleur. EEN VOORBEELD: Je hebt gelegd.
De joker gebruik je voor een , dus je hebt het woord . Je besluit nog niet af te leggen en te wachten tot je een een échte krijgt, zodat je de joker opnieuw kan gebruiken, maar dan krijg je ineens een in je handen. Je mag dan de joker vervangen door die , want is ook een goed woord. Een , een , een en een kunnen ook. , een , een , een Zodra je een joker in een woord hebt weggelegd, is hij definitief uit het spel en mag hij niet meer vervangen worden. Je kunt een woord met een joker daarom beter nog niet afleggen, in de hoop dat je de joker nog op tijd zal kunnen vervangen door de geschikte letter en kleur. Als de pot nog maar 3 letters bevat, mag je ze alle 3 zichtbaar voor je leggen en ze gebruiken om er woorden mee te maken.
Denk erom: ook helemaal op het eind moeten alle woorden die je aflegt minstens 3 letters bevatten en moeten rood en zwart elkaar afwisselen. Daar zit vaak de moeilijkheid van “Woord Patience” en dat wordt heel vaak heel slim puzzelen en vroeg genoeg aan je eindtactiek denken.
WOORDPATIENCE VOOR MEER SPELERS Het spel kan ook gespeeld worden met meer spelers. Het spel wordt op dezelfde manier voorbereid en gespeeld; het is het handigste als een van de spelers het solo-spel al eens heeft gespeeld. Die speler kan het spel dan goed uitleggen. DOEL VAN HET SPEL: Wie de meeste kaarten verdient, heeft gewonnen. HET SPEL BEGINT: Beslis welke speler de eerste beurt krijgt. Die speler legt op dezelfde manier woorden als bij het solo-spel. Met één belangrijke uitzondering: Hij moet altijd als eerste het langst mogelijke woord leggen. Als hij dit verzuimt, dan mag een andere speler op tafel kloppen en hem op dit langere woord wijzen. Als het kloppen terecht blijkt, neemt die speler de beurt over. Een speler behoudt de beurt, totdat hij ervoor kiest een woord af te leggen. Dat woord moet minimaal uit drie letters bestaan. Hoe langer het woord, hoe meer punten je scoort, want iedere kaart telt voor een punt bij je eindscore. Als een speler er voor kiest om een woord nog niet af te leggen, omdat hij hoopt een langer woord te kunnen maken, dan neemt hij een risico: als hij een fout maakt en er wordt door een andere speler geklopt, dan verliest hij de beurt en daarmee kostbare punten.
WANNEER MOGEN DE ANDERE SPELERS KLOPPEN? Als de speler een woord legt, terwijl hij een langer woord had kunnen leggen. Hij legt bijvoorbeeld een woordje van twee letters, terwijl hij ook een woordje van drie letters had kunnen leggen. Een woord verlengen gaat dus meestal voor een nieuw woord leggen, tenzij dat dit nieuwe woord langer wordt dan het verlengde woord zou zijn. De andere spelers mogen ook kloppen als de speler die aan de beurt is drie kaarten van de stapel omdraait, terwijl hij nog nieuwe woordjes had kunnen leggen of woorden die al gelegd zijn had kunnen verlengen. Je mag pas je drie kaarten omdraaien als je met de kaarten op tafel en de eventueel openliggende kaart van de stapel écht geen woord meer kunt leggen. De andere spelers mogen kloppen, zodra de speler die aan de beurt is, een kaart heeft gelegd of zodra hij nieuwe kaarten van de stapel heeft omgedraaid. Als een speler terecht klopt kan een andere speler daardoor ook zijn beurt verliezen. Als de nieuwe speler zijn woord opneemt, is de speler links van hem namelijk aan de beurt. EINDE VAN HET SPEL: Het spel is afgelopen als geen van de spelers nog een woord kan leggen of als alle kaarten zijn weggespeeld. De spelers tellen dan hun kaarten. Wie de meeste kaarten heeft, is de winnaar. VEEL SPELPLEZIER!
SPELIDEE: © Leijten Games DESIGN: Just Works ©2014, JUST FORMATS Beste speler, Wat leuk dat je een van de spellen van Just Formats speelt. We hopen dat je veel speelplezier beleeft met dit spel. Als je nog vragen of ideeën hebt of nog wat extra speluitleg wilt, check dan even onze website of stuur een e-mail naar
[email protected] De spellenmakers van Just2play. Voor meer leuke spellen kijk je op: WWW.JUST2PLAY.NL
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van de uitgever.
Waarschuwing: Wegens kleine onderdelen niet geschikt voor kinderen jonger dan 36 maanden, verstikkingsgevaar. Bewaar deze informatie zorgvuldig.
N.B. Just Formats kan geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor enige fout of onduidelijkheid die in deze uitgave zou kunnen voorkomen en waaruit eventuele schade zou kunnen voortvloeien. Just Formats BV | Koninginneweg 31 | 1217 KR Hilversum | Nederland
