Sneon 6 december e Jiergong nû. 2131

Sneon 6 december 2014 51e Jiergong nû. 2131

2

DOARPSNIJS Dorpskrant voor Exmorra en Allingawier Jaargang 51, Nr. 2131 april 2014 Redactie:

Petra Tolsma Griet Reitsma Willem de Boer Thea de Boer Gerda Ettema

Redactieadres:

Petra Tolsma Surein 7 8759 LW Exmorra E-mail: [email protected]

0515-576911 0515-574408 0515-851040 0515-575439 0517-531465

Ledenadministratie: Willem de Boer, tel. 0515-851040 Internet:

www.doarpsnijs.net

Verschijning:

Maandelijks

Drukker:

Printwurk Iris, Makkum

Abonnementsprijs:

Bezorging € 17,50 per jaar Postabonnees € 32,50 per jaar

Bankrekening:

NL55RABO0340632704 bij Rabo Sneek-Zuidwest Frl.

e.o t.n.v. Stichting Doarpsnijs te Exmorra Bezorging:

Voor vragen over de bezorging kunt u contact opnemen met Fokje Postma, tel.: 0515-574406

Het volgende nummer verschijnt op zaterdag 3 januari. Kopij en advertenties uiterlijk dinsdag 16 december inleveren! Aanlevering bij voorkeur digitaal op A5 formaat (CD, E-mail of USB-stick).

3

VOORWOORD

December Beste mensen, Het nadert weer. De winterstilte. Het moment in het jaar waarin veel van de kleurrijke, beweeglijke en levendige verschijnselen van de natuur uit beeld verdwijnen, er niet meer zijn, een winterslaap houden, zijn afgestorven, overdekt raken met mist, ijzel of sneeuw en meer van dat. Maar de winter heeft ook weer mooie dingen. Misschien binnenkort wel ijs, dat de schaatsen uit het vet kunnen of sneeuw waar menig kind van kan genieten. En natuurlijk het warme kacheltje, iets te drinken en natuurlijk het Doarpsnijs bij de hand. Ook deze keer is het Doarpsnijs goed gevuld en we hopen dat u veel plezier beleeft aan het lezen van dit prachtige krantje, wat alweer 50 jaar onder ons is. Tevens wensen wij u/jullie fijne feestdagen en een voorspoedig nieuwjaar De redactie

4

INHOUD Soarch en blydskip……………………………………..5 Tusken tomme en wiisfinger………………………7 Troch Eksmoarre en Allingawier…………………12 Nieuws van het Dorpsbelang…………………….. 14 Jo sille it mar beleve…………………………………..18 Fan alles wat………………………………………………20 Raad je plaatje………………………………………….. 32 Kleurplaat…………………………………………………..33 Sportnijs……………………………………………………. 34 Uit de Allingawierster oude doos……………….39 Nieuws vanuit de kerk………………………………..42 Ut it laadsje………………………………………………..44 Waarstasjon Skettens……………………………….. 45 Maandkalender………………………………………….46

5

SOARCH EN BLYDSKIP Tegearre op wei Tefreden oer de wei dy 't we besochten Lokkich mei de wei dy 't we gean Nijsgjirrich nei de wei dy 't noch komt Tige dank foar de bêste winsken Mei ús 50 jierige troudei Pier en Hanny ***************************************************************************

TIGE bij Tige Tank, Mear Frysk behearskje ik net wat skriuwen betreft, dat.……….. ik gjin oer yn it Hollânsk… Als dorpsgenoot, doe ik al een tijd niet meer actief mee in het dorpsleven, toch kreeg ik van buren en dorpsgenoten veel reacties en aandacht na mijn knie-OK. Wat dan ook echt als een steun in het herstel werkt. Je realiseert je, dat al die dingen waar je nog nooit over nadacht hebt, zoals : lopen, zitten, aan/uitkleden, wassen, wc,…zo’n gigantische klus wordt!! Vanaf deze plaats , wens ik, samen met Corry, alle dorpsgenoten Exmorra-Allingawier, Goede kerstdagen en een Gezond 2015 toe. Met vriendelijke groet, Kobus Faber

6

7

Herinneringen aan mijn jeugd in Allingawier (deel 9) door Jack Feenstra

Als wettelijk vertegenwoordiger van het gezag had Allingawier destijds de heer Kloosterhuis. Deze aardige man woonde in Tjerkwerd en zijn gezagsgebied was vrij groot en daar behoorde ook Allingawier onder. Genoemde “pliesie” reed op een motorfiets met een grote nikkelen koplamp. Wanneer hij Allingawier bezocht dan kwam hij eigenlijk nooit verder dan de winkel van Feenstra, zette zijn vehikel tegen de muur onder het keukenraam en stapte door de achterdeur naar binnen om dan onder het genot van een kop koffie een praatje met ons te maken. Na een tijdje vertrok hij weer om dan verder zijn ronde te doen. Ach in Allingawier gebeurde toch praktisch nooit iets waar de “sterke arm” aan te pas moest komen. Tot die nacht in november 1960. Heel Allingawier leek in rust te zijn. Zo rond middernacht begon de klok in de toren plotseling te luiden. We zaten rechtop in bed en vroegen ons af hoe dit kon gebeuren. Voordat we van de schrik waren bekomen hield het luiden op en was het weer even stil als daarvoor. Heit en ik schoten in de kleren om buiten poolshoogte te nemen. De grote voordeur van de kerk stond open en ook de deur naar de ruimte achter het 8

voorportaal en de consistorie stond open. Op het pad naar de kerk en in het voorportaal lag een dik touw dat eindigde onder de toren. Al spoedig bleek dat de touwen die altijd in de ruimte achter de kerk, wij noemden dat de “achtertsjerke”, waren opgeslagen, aan elkaar waren gebonden en aan het klokkentouw was vastgemaakt. Zo kon men buiten de kerk de klok gaan luiden en als er onraad was er snel vandoor gaan. Het kon niet anders dat dit kwajongenswerk was. Soms werd wel eens vergeten om de voordeur van de kerk op slot te doen en met het gegeven dat er in Allingawier toch nooit iets gebeurde, werd ons dat min of meer noodlottig. Terug in huis heb ik Kloosterhuis gebeld en hem het gebeuren verteld en vroeg hem snel naar Allingawier te komen. Wellicht kon hij de daders nog opsporen. Maar Kloosterhuis zei: Och jonge, ik kin net komme. It ljocht op de motor docht it net”. Daar moesten wij het maar mee doen. Het gezag liet het afweten. Toch was het wel een vermakelijke situatie en getuigde van durf van die jonge knapen om op deze manier het dorp “yn opskuor” te brengen. We hebben de voordeur van de kerk na die tijd wel steeds op slot gedaan. Er kwamen bij mijn ouders veel vertegenwoordigers over de vloer. Op donderdag was dat steeds de heer Nijdam als vertegenwoordiger van de Végé grossier, de fa. Sipkes in Dokkum. Maandags werden dan de bestelde goederen met een grote vrachtwagen afgeleverd. Op maandag kwam ook de tabakskoopman Van der Gaast uit Harlingen zijn opwachting maken. Daarnaast waren er vele anderen die probeerden hun koopwaar aan de man te brengen. En Mem stond steeds met koffie of thee klaar. Maar ook veel mensen die bij mijn ouders om een bakkie kwamen. Het was eigenlijk een húske van háld oan. Zij namen ook vaak de tijd voor die mensen, met hun nieuws van de dag of die soms hun (persoonlijke) problemen even wilden uiten. Het was wel gezellig en bracht ook afleiding 9

in het vaak harde dagelijkse bestaan. Het jaar 1960 hadden we achter ons gelaten. Het nieuwe jaar bracht nieuwe uitdagingen. Zoals mijn naderende dienstplichtvervulling. Het bracht dan wel met zich mee dat Heit dan weer alleen de winkel en het “suteljen” moest runnen. Of dat zou lukken was de vraag. Begin april was het zover. Ik was ingedeeld bij de Intendancetroepen en moest voor de eerste oefening in Bussum opkomen. Voor mij, die tot had dan heel weinig met de trein had gereisd, was het een belevenis en spannend. Eerst met de LAB-bus naar Bolsward en dan verder met de NTM naar Heerenveen. Dan met de trein via Amersfoort naar Bussum. Er zaten veel nieuwbakken soldaten in de trein en allen waren we erg nerveus. In Bussum aangekomen werden we met een militaire vrachtwagen Kolonel Palmkazerne Bussum van het station gehaald en naar de Kolonel Palmkazerne vervoerd. “Vanaf heden staan jullie onder militaire krijgstucht”! Dat waren zowat de eerste woorden die we kregen te horen. Dat betekende zoiets van:” Vanaf nu hebben jullie niets meer te vertellen. Dus houd je gedeisd want anders zwaait er wat!!” Derhalve ware militaire intimidatie. Een rondje langs de magazijnen van de foerier verschafte ons de militaire uitrusting. Dat ging niet allemaal zachtzinnig zoals in burger kledingwinkel. Zo van: Kijk 10

meneer, ik heb hier nog een jasje met een kwart maatje groter. Probeert u dat maar eens. Daar is de paskamer. Gaat uw gang!!” Nee, dit was meer het rouwdouw werk en je moest niet te kieskeurig zijn. Ook moest je voortaan hoge schoenen naar Amerikaans model dragen. Ik was ingedeeld bij de Acompagnie. Deze bestond uit een drietal kamers waarin elk ongeveer 10 stapelbedden stonden. In het middenpad stonden twee houten tafels met dito banken er om heen. Onze compagnie werd geleid door de dienstplichtige vaandrig Van der Valk. De beroepssergeants Van der Vlist, Vogel waren onze instructeurs. Van der Vlist was min of meer een dienstklopper.

Pelotonsfoto april 1961 (in de witte cirkel uw schrijver) Vanaf die dag werden je allerlei basisvaardigheden bijgebracht. Een ieder die in dienst is geweest weet precies wat ik bedoel. Ik mocht graag exercitie en marcheeroefeningen doen, maar aan 11

de zogenaamde stormbaan had ik een hekel. Vooral als je over een stelling van drie balken hoog moest klauteren en hoogtevrees hebt, was voor mij niet de meest plezierige oefening. De eerste alarmoefening midden in de nacht bracht ook veel hilariteit met zich mee. Met al je uitrusting moest je dan binnen een bepaalde tijd buiten staan. Dat gaf de eerste keren lachwekkende situaties te zien. De een had zijn pukkel* nog half aan de ransel hangen. Een ander kon de “berelul”** niet goed ingepakt krijgen. En ga zo maar door. Ik vond het eten niet slecht. Wat dat betreft was ik thuis geen luxe gewend en daardoor klaagde ik niet. De eerste veertien dagen mochten we niet naar huis. Wel mochten we naar de militaire tehuizen die buiten de poort waren gesitueerd. Ook de kerkdiensten werden in deze tehuizen gehouden. De protestanten en de “heidenen” werden in het PMT (Protestant Militair Tehuis) verwacht en daarentegen de rooms-katholieken in het KMT. De basisopleiding duurde twee maanden. Daarna kreeg je voortgezette opleiding. Dat hield in dat je dan een meer specifieke training kreeg voor specialist of wat dan ook. Voor mij liet die voortgezette opleiding nog wel even op zich wachten. Hoe dat kon vertel ik u een volgende keer. *) “Pukkel” is klein soort ransel (soldaten bargoens) **) “Berelul” is een in zeildoek opgerolde deken (soldaten bargoens) Wordt vervolgd

12

TROCH EXMORRA EN ALLINGAWIER Beste dorpsgenoten in Exmorra – Allingawier. Hierbij de laatste informatie van Dorpshuis 't Honk. bestuurszaken Vorige keer schreven we over de veranderingen binnen het bestuur. Om alles goed op elkaar af te stemmen hebben we een globale verdeling van de taken opgesteld. Zodra het overzicht gereed is, kunt u het inzien op onze website: www.dorpshuisithonk.nl Een van de veranderingen is dat vanaf heden de vrijwilligerslijsten niet meer door Simon worden opgesteld, maar door Jeanette en Agnes. Vragen over deze lijsten dan ook graag met hen opnemen. onderhoud Het uitgevoerde binnenschilderwerk maakt mensen enthousiast. Allereerst om het te doen, maar ook de bezoekers van 't Honk. Een woord van dank aan die noeste vrijwilliger is hier op zijn plaats. Maar ook de gordijnen leveren aan de gezellige sfeer hun bijdrage. Mooi werk zo mensen. snacken Gelet op de geringe belangstelling voor snacken op de zondag, heeft het bestuur besloten om met ingang van het nieuwe jaar zondags geen snacks meer aan te bieden. vrijwilligers Zoals zo vaak gezegd is het open houden van ons dorpshuis in hoofdzaak afhankelijk van het beschikbaar zijn van vrijwilligers. We hebben er veel, daar zijn we blij om, maar toch zouden we graag zien dat mensen zich hiervoor aanmelden bij het bestuur. Hoe meer vrijwilligers, hoe langer de tussenpozen op de vrijwilligerslijsten zijn. We zoeken mensen voor: achter de bar, frituren, schoonmaken en het doen van de was.

13

Daarom een oproep aan iedereen die 't Honk goed gezind is: meldt u aan bij Jeanette of Agnes! oud/nieuw Het is bijna traditie dat 't Honk in de nacht van de jaarwisseling open is. Zo ook dit jaar weer. Vanaf 0.30 uur is iedereen van harte welkom om elkaar het beste voor het nieuwe jaar toe te wensen. planning/reservering activiteiten Voor reserveringen, ook voor feesten en partijen, kunt u terecht bij Simon Steigenga. Tel. 0515-577949, e-mail [email protected] of via www.dorpshuisithonk.nl Met een vriendelijke groet, namens het stichtingsbestuur, Gerrit van der Steege. Tel.: 0515-580155, e-mail: [email protected]

Hallo Dorpsgenoten............, Zo als jullie waarschijnlijk al wel gehoord zullen hebben gaan wij in februari naar de Filippijnen . Er zijn veel dingen die we niet kunnen meenemen. Misschien is er iets bij wat jullie leuk vinden. Daarom houden wij 13 december een ''KIJK - en - VERKOOPDAG " waar bij minimale prijzen zullen gelden. Onder het genot van een hapje en drankje kunnen jullie komen kijken of er iets van je gading bijzit van 10:00 - 16:00 uur.

Groeten van, Lourdes

14

D

o

r p

s

Exmorra

b

e

l

a

n

g

sinds 1957

NIEUWS van het DORPSBELANG EXMORRA Dorpsbelang vindt het belangrijk haar leden op de hoogte te houden. Waar houden we ons momenteel mee bezig ? Resultaten Wijkschouw: Een paar maanden geleden zijn een aantal dorpsgenoten samen met medewerkers van de gemeente door het dorp geweest om aan te geven waar zij aanpassingen wensen. Het heeft even geduurd, maar inmiddels zijn er een aantal zaken aangepakt. Lichtmast nr. 1720 brandt niet. Deze staat tegenover de speeltuin en werkt inmiddels weer. Er is een verzoek gedaan om het schelpenpad te verhogen of de waterafvoer goed te regelen. Er is een paar meter nu opgehoogd. Langs de Bolswarderweg naar Bolsward zijn forse gaten naast het beton. Deze gaten zijn nu aangevuld met modder. Het putdeksel tegenover van der Weijstrjitte 7 rammelt. Deze is inmiddels hersteld en geeft geen geluid meer als je er overheen rijdt. We zijn blij met het begin ! Leugenbank: Zoals u heeft gezien is een deel van de leugenbank weer gesausd. Hier stonden geen fraaie teksten op. Met dank aan Ane Boersma. Hij heeft zijn restpartij saus gepakt en dit weer gewit voor ons. Hartelijk dank !! Het ziet er weer een stuk mooier uit.

15

Informatieavond voor inwoners over de veranderingen in de zorg: Zoals u weet, verandert de zorg. U bent hier huis-aan-huis geïnformeerd door de gemeente. Er komen clusters binnen de gemeente waar de zorg zich concentreert. Zoals het nu staat behoort Exmorra tot de cluster Bolsward en Allingawier tot de cluster Makkum. Hier hebben we een inmiddels een vraag over uitstaan bij de gemeente. Het lijkt ons niet handig. Kunt u niet bij de bijeenkomsten aanwezig zijn en wilt u de informatie op het internet opzoeken: er staat veel informatie op de internetsite www.watverandertindezorg.nl. Extra container aanvragen bij gemeente SWF: Per 1 oktober jl. kunt u bij de gemeente een tweede container aanvragen voor restafval. Hier betaalt u € 160,- voor per jaar. U kunt dit aanvragen via het aanvraagformulier op de website van de gemeente SWF. Als u nu al een tweede restafvalcontainer in gebruik heeft en deze wilt blijven gebruiken, dan kan dat. Ook dan het formulier invullen en ook hier moet u 160 euro voor betalen. Dorpsvisie 2014 werkgroep Golle, werkgroep duurzaam en werkgroep jeugd: Zoals u weet hebben wij een actieplan gemaakt voor alle activiteiten die we opgenomen hebben in de dorpsvisie. In 2014-2015 ligt de focus o.a. op de werkgroep Golle, de werkgroep duurzaam en de werkgroep jeugd. Mocht iemand belangstelling hebben voor de werkgroep duurzaam, Golle of de werkgroep jeugd, dan graag melden bij één van de bestuursleden. Dat kunnen uiteraard ook jongeren zelf zijn. Vrijwilligersverzekering: Het gemeentebestuur hecht 16

een

groot

belang

aan

vrijwilligerswerk en vindt het belangrijk dat alle vrijwilligers goed verzekerd zijn tegen de gevolgen van ongevallen en voor aansprakelijkheid. Daarom heeft de gemeente bij Raetsheren van Orden een collectieve verzekering afgesloten voor alle vrijwilligers in de gemeente. Bent u vrijwilliger en komt u in een situatie waarin uw eigen verzekering niet toereikend is? Dan kunt u op dat moment gebruik maken van de collectieve verzekering. Uitgangspunt van de Vrijwilligerspolis is dat de vrijwilliger bij schade niet ‘in de kou komt te staan’. De Vrijwilligerspolis is bedoeld als aanvulling, niet als vervanging. Mocht u hierover vragen hebben, kijk dan op de website van de gemeente SWF of leg het voor bij het bestuur van Dorpsbelang. Werkgroep Sport: Inmiddels zijn de eerste sportactiviteiten opgestart. We zien kinderen tafeltennissen, mensen hardlopen en er is een groep jeugd gestart met yogalessen. Vanaf januari start het tweede programma met vechtsporten voor de jeugd en volwassenen, nordic walking en peuter- en kleuterdansen. U bent inmiddels weer huis-aan-huis geïnformeerd. Vergeet u niet aan te melden uiterlijk 1 december. Voor meer informatie: Willem Jan Postma, Asia Steigenga, Nynke Steigenga, Mirjam van der Helm of Sarie Lycklama à Nijeholt Melding onderhoud: Wilt u een melding doen over bijvoorbeeld een loszittende stoeptegel, loshangende takken of omgewaaide bomen ? Dan kan dit door een klachtenformulier in te leveren bij de gemeente. Heeft de melding spoed omdat er gevaar bestaat voor de omgeving? Bel dan de gemeente via (0515 - 48 90 00).

17

U bent weer even bijgepraat. Volgende maand meer ! Website en emailadres dorpsbelang Exmorra: www.exmorra.info en [email protected] Een groet namens Dorpsbelang: Gosse Reitsma, Chris Drost, Sylvia Hemminga en Sarie Lycklama à Nijeholt.

De nieuwe Ha-ra productwereld =====

WORLDWIDE

=====

====== Schoonmaakmiddelen ======== Sinds kort voeren wij onder de merknamen,

“Haraspa” wellness “Hara belle” cosmetica “Haravita” voedingssupplementen Ook producten voor de mens zelf. Voor jullie waardevolle lichaam en hun eigen unieke uitstraling. op basis van zuiver biologische planten en hoogwaardige ingrediënten hebben we uiterst werkzame cosmetica ontwikkeld, Veelvuldig getest en gecertificeerd. Nadere informatie bij Thea.

18

JO SILLE IT MAR BELEVE! Briefkerij tusken Eksmoarre en Boalsert Bêste Freerk, Bist do ek hielendal klear mei dy swarte Pieten diskusje? Ik sit der hielendal trochhinne. Sinterklaas is Sinterklaas net mear. Swarte Pyt is swarte Pyt net mear en myn lytsbern binne myn lytsbern ek net mear. Eartiids, Freerk, siet ik mei myn lytsbern op de knibbels foar de kachel ûnnoazele Sinterklaasferskes te sjongen. En as de heiten en memmen fan myn pakesizzers dan de doar út wiene, fuort de pakesizzers in grof ferske leare mei goare wurden. En dan ferwûndere tsjin Lieske sizze, hoe as it kin dat dy bern fan dy groffe wurden brûke. Prachtich, en dan moast ik efkes in wike wachtsje en dan hie Lieske dat fansels mei ús bern bepraten om in ûntspoaring yn de takomst fan de jongerein foar te kommen. En dan noch in wike wachtsje en dan hie ik myn dochter oan de lijn dy’t har dan ôffrege hoe as it koe dat de bern mar sizzen bleaunen dat pake it ferske betocht hie. En Freerk, dan kin ik lige jonge ! Der is gjin bettere… Mar no? De lytsbern moatte sneins sa no en dan ferplicht mei om harren noch efkes foar it each sjen te litten bij pake en beppe. Hoe giet it mei pake? No wol goed jonge.. en hoe giet it mei dy op skoalle? No pake, sille we it dêr mar net oer ha? En dêrmei einde gesprek en dan krûpe se op in bank mei de mobyl yn de hân en hast der gjin bern oan. De kadolisten foar Sinterklaas binne allang klear. Dat stiet net mear op papier mei fan dy moaie útknipte plaatsjes út de boartersguodwinkel, nee hear, dat stiet gewoan yn de famyljeapp. Dêr komt gjin Sinterklaas mear oan te pas. Gesellich lotsje lûke by inoar bart ek net mear. Nee pake en beppe, sizze de bernsbern, dat dogge we no fia ‘Lootjes trekken.nl’! Pake en beppe kinne de kadootjes gewoan fia internet bestelle.... Wol in bytsje útsjen foar internet fraude, mar hawar, dat kin eltsenien oerkomme, sizze se. We krije ek wolris fremde mailtjes fan fremde minsken. “Dat neamme se phishing 19

mails, pake!” Ja, dan moatte pake en beppe der mar in goeie firusskanner opsette, sizze se. Ik doarst hast net te sizzen dat ik de rekkens noch mei de hân útskriuw. Enfin, ik bin yntusken oan dizze fase wend. Mar dat eameljen oer dy swarte Pieten? Brek my de bek net iepen! Hoe sa, haw wy gjin blanke Pieten? Hearken noch oan ta, it doarp rint der fol fan. Yn Eksmoarre haw we safolle blanke Pieten dat we dèr earst mar in diskussje oer haw moatte. Bist it dochs mei my iens, Freerk. Wat te sizzen van Pieter van der Z., Pieter Z. Pieter Y., Pieter G. Piet Hé, Piet Hein Pieter Jan L., Piet P. Pieter Jan v. O. en ik wit net hoefolle wol mear. It reint hjir blanke Pieten. Ik haw hjir sels noch nea in swarte Piet sjoen ? Kinst der wol in Blanke Pietenhûs mei folle! Miskien wol in idee foar Sinterklaas 2015 om it Blanke Pietenhûs te bouwen op it bouterrein fan (ek al Blanke Piet) van Zuiden. Dan hat dat ek einliks in bestemming. Ik sil myn stânpunt ris ynbringe yn de mannenferiening by Pieter Dijkstra. (ferrek alwer in blanke Piet). Dêr diskusjearje we ús trije kilo pipernùten bijienoar yn de rûnte oer dit soart wichtige maatskiplike kwestjes. Dêr binne wy mannen op leeftiid ôfgryslik goed yn. Ja Freerk, dêr bist it ek fêst wol mei my oer iens. Ik soe sizze, groetnis oan Trees. En as der yn Boalsert noch romte is om wat blanke Pieten kwyt te kinnen, dan skilje!!! Dy Broeretsjerke stiet der ek noch leech.. Dyn maat, Hindrik.

20

FAN ALLES WAT…. Beste mensen, In onze dorpen leeft de vraag om gezamenlijk iets te gaan doen met foto s. Het zal dan gaan om kennis en ervaring te delen. Ook het bewerken van foto s en het maken van digitale fotoboeken kan besproken worden. De eerste keer dat we bij elkaar willen komen is op donderdag 15 januari 2015. Mocht u mee willen doen, dan kunt u zich opgeven voor 5 jan bij: Gerard van de Hel telf 0515574959 E mail : [email protected] of bij :Thomas Postma telf 0515575392 E mail: brakeltje@ kpnmail.nl Over plaats en tijd krijgt u dan nader bericht. Tot ziens op 15 januari. ***********************************************************************************

Festival of Lessons & Carols Koor Joachim Martinikerk Bolsward

7 dec 2014 19.00 uur o.l.v. Cecilia Bekema Organist Jan Sterenberg

21

U bent van harte welkom! Op zondag 7 december zal om 19.30 een “ Festival of Lessons and Carols” worden gehouden in de Hervormde kerk van Exmorra. Deze dienst zal gezongen worden door het Chr. Gemengd koor uit Ferwoude o.l.v. Gerrit de Vries. Organist is Klaas Hoek. Rond negen schriftlezingen zal het koor prachtige Christmas Carols zingen. Tevens zijn een aantal liederen opgenomen die door koor en aanwezigen worden gezongen. Op 24 december 1918, kort na het einde van de Eerste Wereldoorlog, begon in Cambridge een traditie die het ‘kerkmuzikale gezicht’van het kerstfeest in Engeland tot op de dag van vandaag zou bepalen. De pas benoemde Dean van King’s College, the Revd. Eric Millner White, ontwierp mede aan de hand van oudere bronnen een orde van dienst, bestaande uit schiftlezingen, gebeden en Christmas Carols die over de gehele wereld bekend zou worden als “The Festival of Nine Lessons and Carols”. Tien jaar later begon de BBC met het uitzenden van de dienst via de radio, in Engeland en daar buiten. Daardoor werd ”The Festival of Nine Lessons and Carols” bekend onder een miljoenenpubliek. In 1954 werd voor het eerst een gefilmde versie van de dienst gemaakt. Het koor van King’s College te Cambridge heeft inmiddels vele plaat- en cd opnamen gemaakt van “a Festival of Lessons and Carols”. En nog steeds is op Kerstavond een live uitzending van deze dienst via de BBC te volgen op de televisie. Het Chr. Gemengd Koor uit Ferwoude staat sinds september 2014 onder leiding van Gerrit de Vries uit Sexbierum. Het zal de eerste keer zijn dat het koor uit Ferwoude in de rijke Engelse koortraditie een Festival of Lessons and Carols zal zingen. “a Festival of Lessons and Carols” op zondag 7 december in de Hervormde kerk te Exmorra. 22

Aanvang: 19.30 uur. Voorganger : Ds. G. Rol. Chr. Gemengd Koor uit Ferwoude o.l.v. Gerrit de Vries. Organist: Klaas Hoek. Toegang gratis. Collecte bij de uitgang. Uitnodiging voor en informatie over het Repair Café plus in Workum

Gaat er bij u ook wel eens een huishoudelijk apparaat kapot die u vervolgens weggooit omdat repareren duurder is dan het kopen van een nieuw apparaat? Of heeft u een kapotte rits in uw broek die daardoor maar blijft liggen? Binnenkort kunt u hiermee naar het Repair Café Plus in Workum! Een Repair Café is een ontmoetingsplek gerund door vrijwilligers die samen met u uw kapotte spullen repareren. Op deze manier dragen we bij aan een meer duurzame samenleving. Het samen repareren en herstellen is bij uitstek ook een moment om anderen te ontmoeten. De plus achter Repair Café staat er omdat we ook vrijwilligers vanuit Mind-Up, Tellens, Talant en Philadelphia bij het Repair Café gaan betrekken. Op dit moment zijn Timpaan Welzijn en Solidair Friesland volop bezig met de voorbereidingen om in het Oanrinhûs Waldrikhiem in Workum in januari 2015 te gaan starten met een Repair Café Plus. De locatie hebben we dus al en ook een aantal zeer gemotiveerde vrijwilligers. Maar er kunnen we zeker nog een aantal bij!. Dus, bent u goed in naaiwerk, het repareren van computers en andere elektronica, fietsen of huishoudelijke apparaten? Dan zijn we op zoek naar u! 23

Maar ook mensen die het leuk vinden om bijvoorbeeld de PR te verzorgen of die de coördinatie van het café op zich willen nemen zijn van harte welkom. In Waldrikhiem zijn het afgelopen jaar al een aantal mooie initiatieven van start gegaan waar veel mensen uit Workum bij betrokken zijn. Hier sluiten we ons als Repair Café Plus graag bij aan. Mede initiatiefnemers van het Repair Café Plus zijn: Tellens, MindUp en het Oanrinhûs Waldrikhiem en de gezamenlijke kerken. Hierbij nodigen we u van harte uit om aanwezig te zijn op onze opening van het nieuwe Repair Café Plus en wel op 11 december vanaf 13.30 uur in het Oanrinhûs Waldrikhiem, Het Noard 177 Workum. Vanwege de kerstvakantie zijn we dan vervolgens vanaf 8 januari elke 2e en 4e donderdag van de maand geopend van 13.30-15.30 uur. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Kees van Kordelaar via tel: 06-19905519 of via de mail [email protected]

24

Op bezoek bij het Gemaal Buurtgenoten uit de Jelle Huitema- en Van der Weystrjitte fietsen al jaren met elkaar. Met mooi weer, dat wel! En op een paar avonden in de zomermaanden. Het rondje gaat door de polders met een kleine tussenstop op een mooi plekje. Het laatste tochtje heeft meestal iets extra's. Op een van de mooie nazomerdagen fietsten we als afsluiting naar onze oud-buurtgenoten Hendrik en Akke op het gemaal in Makkum. Ze zijn er dit jaar gaan wonen met drie van hun kinderen. De oudste bleef Exmorster! Het pad er heen is al een avontuur. Iedereen is enthousiast over de omgeving: langs het Panhuyskanaal, over het bruggetje en op het eerste veldje de twee nieuwsgierige wouters van Douwe Rients..... We worden door Hendrik en Akke uitgenodigd in het "hart" van het gemaal. Het is bijzonder

25

dat Hendrik, naast zijn baan, hier "machinist" is. Een keer in de acht weken zet hij de motoren in gang. Water stroomt in-en-uit en alles wordt gecontroleerd. Hendrik is hier opgegroeid. Zijn vader bediende het gemaal tot 1995. Na het overlijden van zijn ouders kreeg hij de kans om weer "op het Gemaal" te wonen. Als we binnen zijn geeft Hendrik uitleg over de machines, de pompen (Gebr. Stork & Co Hengelo), alle metertjes, de vacuüm meter, peilschaal e.d. Tegenwoordig wordt e.e.a. elektrisch aangedreven. Tot 1924 was het een stoomgemaal. In de buitengevel staat het jaartal 1881 met de naam van Carl Fellinger. Hij, een in Italië geboren Amsterdammer, was een van de ondernemers van de vennootschap "De Friese Landaanwinningmaatschappij". De vennootschap had als doel de droogmakerij en de bedijking van de MakkumerParregaster- en Workumermeren. Dit gemaal was er een onderdeel van. In 1938 is het voormalig ketelhuis verbouwd tot woning voor de machinist én z'n gezin. Er zitten nog veel authentieke elementen aan en in het gebouw. Zoals de voormalige bestuurskamer met een peilglas en een aantrekkelijke (!) potkachel. In 2007 heeft "Wetterskip Fryslân" het gemaal overgedragen aan de Stichting Waterschapserfgoed. Na de technische uitleg én het in bedrijfstellen (er waren net acht weken om!) krijgen we een rondleiding buitenom. Hoewel het hier allemaal om water draait is er genoeg op het droge te beleven. In het boomgaardje staan oude hoogstam pere- en appelbomen waaronder de mooie notarisappel. Kippen genieten van hun vrije uitloop en 'snachts houden de uilen de omgeving muizenvrij....Aardige zitjes worden rond het huis gecreëerd en vooral in de zomer zal het een aantrekkelijke "landingsplek" zijn voor de familie en vriendenkring! De rondleiding wordt afgesloten in de gezellige keuken. Douwe Rients staat al aan de knoppen van het koffiezetapparaat en we genieten van de koffie en verdere verhalen op het gemaal. Een gebouw van waaruit je

26

naar alle windstreken kunt kijken, de zon en de maan ziet op- en ondergaan, mee kunt leven (én voelen!) met de jaargetijden. Hartelijk dank aan het gezin Van der Goot en veel geluk op het gemaal gewenst! Namens het fietsgroepje, betty schellevis

27

KERSTFAIR! Waar? De Oerdracht Wanneer? Donderdag 18 december Hoelaat? 17.30-19.30 Wat? Koperblazers Kerstspel Samenzang Marktkraampjes Delen Ontmoeten Gezelligheid Hapjes Samen zijn

Wij zien er naar uit om u te mogen begroeten op school! Kerstgroet namens Team en OR van De Oerdracht

28

24 December a.s. Aanvang 22.30 uur, entree gratis Dorpshuis ’t Honk Exmorra m.m.v. DJ Hendry DJ Jappie DJ Eb & Vloed

Dresscode: Gala Vraag je favoriete plaat aan!

29

Genôch is genôch Simon Berndsen is tsjin wynenerzjy; is net slim, kom mei in plan dat better en goedkeaper is yn jo eagen. As je dat net kinne, lit je je eigen dommens sjen. Sa ek mei de FNP. Tsjin roppe, mar net in better plan, net te begripen. Yn ‘e L.C. fan 27 juny stie dat de goedkeapste enerzjy wie wynenerzjy. In rendemint fan 50%, stienkoal 40%, sinne-enerzjy 15%. Dêr stie by; ik wol mei elk, hoe geleard ek, prate oer dizze sifers. Hessel hat net ien stik sjoen fan ‘e nee roppers dy’t dy sifers oanfochten hat. Dus de man hie gelyk. Mar Berndsen, tinke jo wolris oan de huzen en eigners yn Grins skuorren yn ‘e muorre, skeef sakje, stoart it aanst ek noch yn. As de koalemynen, soms komme de minsken net libjend wer boppe de grûn. Wy binne mei ferantwurdlik foar dizze saak. Te min wynenerzjy? Ferpartsje de molens sa as by Makkum in natoerlike opstelling oer Fryslân. Net sa as by Boalsert dat fabryksmatige. Oars sein, de ien kriget 7 foar de glêzen en oaren neat. In bisteftiche tinkwize. Op elke 30 ha grûn stie eartiids in mole. En bij wiet waar sûsen de wjukken troch de wyn. Dat is no wer sa, mar no heger yn ‘e loft. It sûset jo sawat yn ‘e sliep. Gun ús dat lûd. Turns

Hessel Bouma

30

DOARPSNIJS 2015 Inleverdatum kopij: 16 december 27 januari 24 februari 24 maart 21 april 26 mei 23 juni 21 juli 25 augustus 22 september 27 oktober 24 november 15 december

Verschijningsdatum: 3 januari 7 februari 7 maart 4 april 2 mei 6 juni 4 juli 1 augustus 5 september 3 oktober 7 november 5 december 2 januari

31

OUD PAPIER 2014 Het schema voor het ophalen van het oud papier ziet er als volgt uit voor 2014. Wil iedereen die niet kan, tijdig vervanging regelen, zodat er overal voldoende mensen aanwezig zijn ? Coördinator ten aanzien van het oud papier is vanuit het Dorpsbelang: Sarie Lycklama à Nijeholt en vanuit Kaatsvereniging Exmorra: Klaasje Bijlsma. Oud papier hoort verpakt bij de oprit of straat te staan!!!!! Ook dit jaar is er weer een schema gemaakt. Ben je ingedeeld, maar verhinderd, ga dan zelf ruilen of benader iemand van de reserve lijst. (Vriendin of echtgenoot mag natuurlijk ook) . Elkaar een paar dagen van te voren een seintje geven om het oud papier te gaan ophalen is reuze handig. We hebben daarom dit jaar ingevoerd dat de onderstreepte persoon op de lijst de andere personen vooraf even benaderen die met hem meelopen. Dit geldt alleen voor het gebied Exmorra. In Exmorra is de start om 9.30 uur op “de Golle” met Harm of Jappie Kooistra. Voor de Bolswarderweg en Allingawier graag onderling even contact met elkaar opnemen over tijd en plaats. Zaterdag 20 december 2014 Bolswarderweg, De Zyl, Meerswal: Simon Steigenga, Eelke Brunia Allingawier : Gerrit Piet Boersma en Klaasje Bijlsma Exmorra : Yep de Witte, Marten Welbedacht, Piet van der Zee, Sipke Kuiper Reserve : Jelle Elgersma, Bindert Faber, Martijn Ypma Namens Dorpsbelang Exmorra en de Kaatsvereniging Exmorra: Sarie Lycklama à Nijeholt en Klaasje Bijlsma 32

33

RAAD JE PLAATJE.. Onderstaande afbeelding is een fragment van iets. Ziet u wat dit is en weet u waar dit is?

Gooi uw oplossing in de bus op Surein 7 of stuur het naar ons e-mail adres [email protected] en maak kans op een leuke prijs! Het goede antwoord en de winnaar/winnares worden bekend gemaakt in één van de volgende nummers van DN.

De vorige afbeelding is geraden!! Er waren veel inzenders die wisten te vertellen dat het hier ging om een ‘rak’. Slechts twee inzenders wisten ook de plaats aan te geven; namelijk Age’s Húske in Allingawier. Als prijswinnaar is Jack Feenstra uit Hippolytushoef uit de bus gekomen. Hartelijk gefeliciteerd, de prijs komt naar u toe!

34

KLEURPLAAT

35

SPORTNIJS KAATSNIEUWS De welbekende “Oliebollenpartij” is op dinsdag 30 december a.s. in de sporthal te Makkum. Deze partij voor dames en heren senioren en meisjes en jongens begint om 19.30 uur. Opgave bij Astrid van der Pol (0622260386) vóór zaterdag 27 december a.s. 20.00 uur. ******************************************************* Op de najaarsledenvergadering van de KV is besloten om de kaatskantine van een verlaagd plafond te voorzien om de akoestiek te verbeteren. Dit nieuwe plafond kan bewonderd worden op zaterdagavond 3 januari 2015 vanaf 20.00 uur wanneer alle sponsoren, vrijwilligers en leden worden uitgenodigd voor een nieuwjaarsborrel. *******************************************************

UITNODIGING Graag nodigen wij u uit voor de Jaarvergadering van de IJsvereniging iiskâld. Deze staat gepland op donderdag 11 december om 20.00 uur in ‘ t Honk. Tevens maken wij u erop attent dat de contributie opgehaald wordt in december of automatisch geïncasseerd. Tot ziens op 11 december in ’t Honk. Bestuur iiskâld

36

Steun ook dit jaar weer de Kaatsvereniging Exmorra met Rabo Ledensponsoring! Ja, u leest het goed. Als lid van de Rabobank SneekZuidwestFriesland heeft u ook dit jaar weer de mogelijkheid om € 5,- uit het sponsorbudget van de Rabobank weg te geven aan de Kaatsvereniging Exmorra. Wij willen u vragen onze vereniging te steunen, doet u mee? Hoe? - U heeft een rekening bij de Rabobank - Ga naar de website: www.kvexmorra.nl voor een directe link naar het naar het stemformulier - kies uit de deelnemende verenigingen/stichtingen “Kaatsvereniging Exmorra” - Bent u geen lid, maar wilt u wel stemmen? Op het stemformulier kunt u ook eenvoudig aangeven dat u lid wilt worden (=gratis en levert regelmatig leuke aanbiedingen op) - Stemmen kan de hele maand december, maximaal één stem per lid. Mocht u uw stem op ons uitbrengen, hartelijk dank! Kaatsvereniging Exmorra doet op 21 maart 2015 ook mee aan NL-Doet. Het is de bedoeling om die dag de kantine en de kaatsmaterialen op te knappen. Wij zijn op zoek naar vrijwilligers die ons op deze dag willen en kunnen helpen. U kunt zich nu al als vrijwilliger aanmelden via de link op www.kvexmorra.nl. Bestuur Kaatsvereniging Exmorra

37

Nieuws van ‘De Tûke Goaiers’ De jaarvergadering is gehouden op donderdag 13 november jl. Na een minuut stilte voor ons overleden lid J. van Abbema werd de vergadering geopend door onze voorzitster W. van Swinden Koopmans. Zij heette 31 aanwezige leden welkom. P. Postma is weer herkozen als bestuurslid en werd door Lisa, Beth en Feikje in het zonnetje gezet door een ‘oorkonde in de orde van de ballen’. De prijsuitreiking van de competitie bij de dames: 1e prijs Beth Kienjet met wisselbeker e 2 prijs Anny Teerenstra 3e prijs Wiepie Dijkstra e 4 prijs Anke Postma 5e prijs Wiets van Swinden Koopmans Bij de heren was de volgorde: 1e prijs Klaas Yska met wisselbeker e 2 prijs Cor Kienjet 3e prijs Willem Feenstra e 4 prijs Pier Postma 5e prijs Sjouke de Boer De prijzen bestonden uit een gedeelte van een koe of een varken. De middag werd traditioneel afgesloten met bingo. De volgende bingo is op 5 februari, aanvang 14.00 uur. De ledenpartijen 14 mei, 2 juli en 10 september. Aanvang competitie 13 april.

38

- BOPPESLACH TOERNOOI Op vrijdagavond 9 en zaterdag 10 januari is alweer voor de vijfde keer het “Boppeslach” biljarttoernooi in het Honk. Een toernooi waarbij iedereen op zijn/haar eigen niveau evenveel kans maakt om in de prijzen te vallen en waar het er altijd gezellig en sportief aan toe gaat. Dus dames en heren biljarters noteer deze data alvast in je agenda!!! Deelname is vanaf 16 jaar en je kunt je opgeven bij: Gerard Brunia: 06-48313202 Gerrit Feenstra: 06-29386515 Ook kun je je opgeven d.m.v. de opgavelijst die in het Honk ligt in te vullen.

SC Bolsward E3 is kampioen! Met staand Harmen Reitsma (3e van rechts) en zittend Jarno Feenstra (2e van links) en Marten Leijenaar (3e van links). Gefeliciteerd mannen!

39

ZWEMKANJERS!!

Ivar Drost (L) en Kyano van Swinden Koopmans hebben op 31 oktober hun zwemdiploma A gehaald. Goed gedaan mannen! Gefeliciteerd!

40

Uit de Allingawierster oude doos

Een driemanschap op de foto. in verpleeghuis: Ielânen te Sneek. In het midden Geert Ringnalda oprichter van het doarpsnijs 50 jaar geleden! Links Jan Wiersma ook bewoner daar. Vroeger uit Dedgum: 88 jaar, kennis van Yde Schakel. Rechts Yde Schakel, was daar op bezoek. Hij fietste dit jaar al 500 km. Een hele prestatie op die leeftijd: 86 Over enige tijd de oudste inwoner van Exmorra/Allingawier.

41

Acht jonge dames in Allingawier Een mooie foto uit ongeveer 1940 in Allingawier op het "âld hiem" gemaakt. Tussen de familie Swieringa en familie Harm en Anke. Rechts zie je Plantenga boerderij en links het huis van nu Swieringa. Er staan waarschijnlijk twee zussen op van Wytse Welbedacht die nu in Canada wonen (er is een foto naar toegestuurd). Helemaal rechts zit Maaike Algera, zij woonde in Koudum , was een jongere zus van Simkje Sieswerda Algera, de vrouw van Frits Sieswerda. Anderen zijn niet bekend.

42

Oud plaatje van de Wilhelmus à Brakelstrjitte in Exmorra

Hinke Rykje Gietema, Sjoukje Postma, Sarie Lycklama à Nijeholt, Geert Ringnalda en Jan Postma. Een jubileumfoto van Doarpsnijs; oprichter Geert en de bezorgers. 43

Kerknieuws v.d. Protestantse Gemeente:

Exmorra/Allingawier. Adres: J. Steigenga Dorpsstraat 74, Exmorra. Tel.: 575759.

Erediensten: 07 december, 9.30 uur: Da: J. Wessels- Nijzink, Stiens. 2de Advent. K.K. Collecten: 1. Diaconie 2. Eredienst. Fanôf 9.15 oere stiet de kofje klear..

19.30 oere: het koor

“Ta Gods Eare” van Ferwâlde zingt:

Cantate v. Christmas Carols o.l.v. Dhr. Gerrit de Vries. Organist: Klaas Hoek Verkondiging: Da. G. Rol. Gratis entree collecte bij de uitgang.

14 december: 9.30 uur: Da. G. Rol. 3de advent Doopdienst K.k . Collecten: 1. Diaconie . 2. Eredienst 44

21 december: 9.30 uur: Ds. J. Ariesen, Bolsward 4de Advent. K.K Collecten: 1. Diaconie. 2. Eredienst. 24 december: 21.00 uur : Kerstnachtdienst: Da. G Rol. m.m.v. Koor: “Samar” uit Makkum. Collecten: 1. Speciaal project. 2. Eredienst 25 december: 1ste Kerstdag 9.30 uur : Ds. J.K. Bolt, Drachten Collecten: 1. Diaconie. 2. Eredienst 26 december: 2de Kerstdag 9.30 uur: Da. G. Rol Afsluiting project Kinderkerk.Collecten:1.Kinderen in de Knel. 2. Eredienst. 28 december: 9.30 uur: Ouderling R. Poepjes. Collecten: 1. Diaconie 2. Eredienst 31 december,19.30 uur: Mw. H.Plantinga-Folkertsma, Oude-jaarsavonddienst. Collecten: 1. Diaconie. 2. Eredienst 01 januari, 10.00 uur: Nieuwjaarsdienst: Da. G. Rol. Collecten: 1. Diaconie 2, Eredienst. En dan is der kofje!!

Mei de beste winsken foar:

2015 !! 45

December 1999

Griene Gerrit Zondag jl. met de ezel gepraat in de jaarlijkse kerststal nabij de Leugenbank. Hij vindt het leuk in Exmorra, er is veel belangstelling voor hem en dat doet zelfs een ezel goed. De schapen die erbij lopen hebben vrede (op aarde) onder elkaar. Ze zijn allemaal even groot en dan hoef je niet te vechten. Vorig jaar was dat wel anders. Toen was er ook een wilde koe, die is nu niet gekomen. Direct na de kerstdagen verdwijnt de stal weer en kan de jeugd weer op de Leugenbank zitten. Afgelopen weekend maakte Arno bekend dat zijn beide kippen dood zijn gegaan. Gelukkig zorgde Sinterklaas een dag later voor nieuwe kippen. Hij zal de dieren met Ria verzorgen nu zijn kippen-compagnons Jeroen en Saskia deze maand nog gaan verhuizen.

46

WAARSTASJON SKETTENS – oktober 2014 2014 Normaal Temperatuer (C) Gemidd. maksimum Gemidd. etmel Gemidd. minimum Heechste (+datum) Leechste (+ datum) Tal froastdagen Tal waarme dagen

16.1 13.3 10.7 0 3

Record

13.7 10.6 7.7 20.6 (4) 24.1 (2011) 7.0 (30) -5.2 (1997) 1 ` 7 (2003) 1 3 (1990/'95)

In froastdei in in dei mei in leechste temperatuer ûnder nul. By in waarme dei komt de temperatuer boppe de 20 graden. Delslach (mm) Totaal Heechste deisom Dagel hagel Dagen tonger

62.5 0 1

78.4 11.1 (7) 1 3

171.0 (1998) 32.5 (2000) 7 (1974) 8 (1998)

It wie in tige mylde oktobermoanne. Oer de lêste hûndert jier wie it allinne yn 2006 (13,7 graden) en 2001 (14,2) noch waarmer west. Dat kaam foaral troch it folslein ûntbrekken fan kâlde nachten. It waard nea kâlder as 7 graden en dat is earder allinne yn 2001 noch ekstremer west (7,5). Mar ek wiene der in pear moaie, hast neisimmerske dagen. De kâldste otober bliuwt dy fan 2003 mei 7.1. C. It wie jusjes droeger as normaal en we moatte oant it jier 2009 werom foar in droegere wynmoanne. Doe foel der 39 mm. De droechste oktober fan de 40 jier bliuwt 1978, doe't der 27 mm foel. Fierder skynde de sinne wat minder as normaal en siet de wyn opfallende faak yn 'e súdhoeke.

47

DECEMBER 2014 Ma.

Di.

Wo.

Do.

Vrij.

Zat.

Zo.

1

2

3

4

5

6 Kerstm. Tine P. Bolsw. weg 1 11.00 uur

7 Lessons and Carols Kerk Exmorra 19.30 uur

8

9

10

11 Jaarverg. Iiskâld 20.00 uur ‘t Honk

12

13 Verkoopdag bij Lourdes En Fokke Hamstra 10.00 uur

14

15

16 LET OP! Inleveren kopij DN

17

18 Kerstfair school de Oerdracht 17.30 uur

19

20 Oud papier

21

22

23

24 LEX Kerstgala 22.30 uur ‘t Honk

25 Eerste Kerstdag

26 Tweede Kerstdag

27

28

29

30 Oliebollenpartij kaatsen 19.30 uur Makkum sporthal

31 Oudjaarsnacht ’t Honk open vanaf 0.30 uur

1 Nieuwjaars dag

2

3 Nieuwe DN in de bus

4

48