LAPORAN SKRIPSI
SISTEM PENDUKUNG KEPUTUSAN PEMILIHAN GURU TELADAN PADA SMK TAMAN SISWA KUDUS MENGGUNAKAN METODE SIMPLE ADDITIVE WEIGHTING (SAW) Laporan ini disusun guna memenuhi salah satu syarat untuk menyelesaikan program studi Sistem Informasi S-1 pada Fakultas Teknik Universitas Muria Kudus
Disusun Oleh : Nama
:
Hendi Yulianto
NIM
:
2008-53-213
Program Studi
:
Sistem Informasi
Fakultas
:
Teknik
UNIVERSITAS MURIA KUDUS KUDUS 2013
i
ii
iii
iv
HALAMAN MOTTO DAN PERSEMBAHAN
MOTTO Allah meninggikan orang-orang yang beriman diantara kamu dan orang-orang yang diberi ilmu pengetahuan beberapa derajat
Jika ingin urusan kita dimudahkan oleh allah, maka mudahlah jalan urusan orang lain
Allah tidak akan memberikan ujian diluar batas kemampuan umat-Nya
PERSEMBAHAN Skripsi ini penulis persembahkan kepada: 1. Allah beserta Rosul-Nya. 2. Bapak dan Ibu yang selalu memberikan doa terbaiknya. 3. Istri
tercinta
dan
adik
yang
selalu
memberikan semangat dan dukungan. 4. Sahabat
dan
Teman-teman
memberikan motivasi . 5. Almaterku.
v
yang
RINGKASAN
Laporan skripsi dengan judul “Sistem Pendukung Keputusan Pemilihan Guru Teladan pada SMK Taman Siswa Kudus menggunakan metode Simple Additive Weighting (SAW)” telah dilaksanakan dengan tujuan untuk menghasilkan suatu aplikasi untuk mempermudah dalam pengambilan keputusan Pemilihan Guru Teladan pada SMK Taman Siswa Kudus. Sistem pendukung keputusan ini menggunakan metode SAW (Simple Additive Weighting) dan dirancang dengan menggunakan pemodelan UML. Sedangkan bahasa pemrograman yang digunakan adalah Visual Basic.Net 2010 dengan database MySQL. Hasil dari perancangan ini berupa aplikasi desktop yang mana dititikberatkan pada pengambilan keputusan. Kata Kunci : SPK, SAW, SELEKSI GURU TELADAN
vi
KATA PENGANTAR
Alhamdulillah segala puji bagi Allah SWT yang telah melimpahkan rahmat dan pertolongan kepada penulis serta ni’mat dan karunia yang lebih sehingga tak mampu bagi penulis untuk sekedar menghitung dan mengucap syukur atas segala yang dianugrahkan Allah kepada penulis satu per satu. Rahmat dan salam kepada Rosulullah, Muhammad kekasih Allah. Beliaulah yang telah membawa kita dari kegelapan ke jalan cahaya. Alhamdulillah segala puji kepadaMu, ya Allah, atas segala hal yang Engkau berikan padaku. Aku menyadari, aku hanyalah makhluk lemah yang tak berdaya. Karena Engkaulah, ya Allah, dan memang hanya karena Engkaulah skripsi ini dapat terselesaikan. Segala puji bagiMu.. Segala puji bagi-Mu Tuhanku. Penyusunan skripsi ini merupakan salah satu syarat yang harus dipenuhi untuk menyelesaikan Program Studi Sistem Informasi S-1 pada Fakultas Teknik Universitas Muria Kudus. Pada kesempatan ini, penulis ingin menyampaikan rasa terima kasih yang sebesar-besarnya kepada : 1.
Prof. Dr. dr. Sarjadi, Sp. PA selaku Rektor Universitas Muria Kudus.
2.
Bapak Rochmad Winarso, S.T., M.T. selaku Dekan Fakultas Teknik Universitas Muria Kudus.
3.
R.Rhoedy Setiawan, M.Kom selaku Kepala Program Studi Sistem Informasi Fakultas Teknik Universitas Muria Kudus.
4.
Bapak Andy Prasetyo Utomo, S.Kom, MT yang berkenan menjadi dosen pembimbing saya. Terima Kasih atas waktu, ilmu, saran, semangat, dan nasihat yang Bapak berikan selama bimbingan.
5.
Bapak Fajar Nugraha, M.Kom. selaku pembimbing dua saya. Terima Kasih atas waktu, ilmu, saran, semangat, dan nasihat yang Ibu berikan selama bimbingan.
6.
Bapak Suyoto BA selaku kepala sekolah Terima kasih atas ijin yang telah diberikan untuk melakukan penelitian di SMK TAMAN SISWA KUDUS.
vii
7.
Bapak dan Ibuku, Terima kasih. Do’a restu dan kasih sayangnya sehingga aku bisa jadi seperti ini.
8.
Buat Istriku tercinta dan adikku terima kasih atas dukungan dan semangatnya.
9.
Sahabatku, terima kasih atas motivasinya.
10.
Teman-temanku, yang telah menjadi teman setia selama perjalan hidup di kampus. Penulis menyadari bahwa dalam penyusunan Laporan Skripsi masih jauh
dari sempurna. Oleh karena itu, saran dan kritik yang membangun sangat penulis harapkan guna perbaikan penulisan di masa-masa mendatang. Penulis mohon maaf atas segala kekurangan dan kesalahan yang ada. Akhirnya, penulis berharap semoga tulisan ini bermanfaat. Amin.
Kudus,14 Februari 2014
Penulis
viii
DAFTAR ISI
HALAMAN JUDUL .......................................................................................... i HALAMAN PERSETUJUAN ........................................................................... ii HALAMAN PENGESAHAN............................................................................. iii SURAT PERNYATAAN PERSETUJUAN PUBLIKASI KARYA ILMIAH .. iv HALAMAN MOTTO DAN PERSEMBAHAN ................................................. v RINGKASAN .................................................................................................... vi KATA PENGANTAR ....................................................................................... vii DAFTAR ISI ...................................................................................................... ix DAFTAR TABEL .............................................................................................. xi DAFTAR GAMBAR ........................................................................................ xiii DAFTAR LAMPIRAN ...................................................................................... xvi BAB I PENDAHULUAN ........................................................................................1 1.1
Latar Belakang Masalah .................................................................... 1
1.2
Rumusan Masalah .............................................................................. 2
1.3
Batasan Masalah ................................................................................ 2
1.4
Tujuan Skripsi .................................................................................... 2
1.5 Manfaat Skripsi .................................................................................... 3 1.5.1. Bagi Penulis ............................................................................ 3 1.5.2. Bagi Akademik ....................................................................... 3 1.6. Tinjauan Pustaka .................................................................................. 3 1.7.Metodologi Penelitian ........................................................................... 4 1.7.1. metode pengumpulan data ...................................................... 4 1.7.2. sumber data sekunder.............................................................. 4 1.7.3. metode pengembangan sistem ................................................. 4 1.8. Sistematika Penulisan ........................................................................... 6 BAB II LANDASAN TEORI ..................................................................................7 2.1.Pengertian Sistem pendukung keputusan .............................................. 7 2.2 Pengertian SAW .................................................................................... 9 2.3 Teladan ............................................................................................... 12
ix
2.4 Guru .................................................................................................... 12 2.5 Flow Of Documen .............................................................................. 13 2.6 Konsep Dasar Pemodelan Objek ........................................................ 14 2.7 Unified Modeling Language ............................................................... 17 2.7.1. tujuan UML........................................................................... 17 2.7.2. Bagi Akademik ..................................................................... 17 2.8 Entity Relational Diagram .................................................................. 26 2.8.1. Bagi Penulis .......................................................................... 30 2.9 Database Managemen System ............................................................. 32 2.9.1. Bagi Penulis .......................................................................... 33 2.9.2. Bagi Akademik ..................................................................... 34 2.9.3. Bagi Penulis .......................................................................... 34 2.9.4. Bagi Akademik ..................................................................... 34 BAB III TINJAUAN UMUM OBYEK PENELITIAN .........................................35 3.1. Gambaran Umum SMK Taman Siswa Kudus .................................. 35 3.2. Sejarah Singkat SMK Taman Siswa Kudus ...................................... 35 3.3. Visi dan Misi SMK Taman Siswa Kudus .......................................... 36 3.3.1. Visi ........................................................................................ 36 3.3.2. Misi ....................................................................................... 37 3.4. Letak Geografis SMK Taman Siswa Kudus ...................................... 37 3.5. Struktur Organisasi ............................................................................. 38 3.6. Tugas dan Tanggung Jawab ............................................................... 39 3.7. Proses Seleksi Calon Guru ................................................................ 42 BAB IV ANALISA DAN PERANCANGAN SISTEM........................................44 4.1.Gambaran tentang SPK ...................................................................... 44 4.2. Analisis Sistem ................................................................................... 44 4.2.1. analisa kebutuhan data dan informasi ................................... 44 4.2.2. annalisa kebutuhan sistem untuk perancangan ..................... 45 4.2.2.1. analisis kebutuhan perangkat keras (hardware) .......... 45 4.2.2.2. analisa kebutuhan perangkat lunak (software)............ 45
x
4.3. Perancangan Pemodelan Sistem ......................................................... 45 4.3.1..Analisa Aktor ............................................................................45 4.3.2..Use Case Diagram .....................................................................47 4.3.3..Class Diagram ...........................................................................54 4.3.4..Sequence Diagram.....................................................................58 4.3.5..Activity Diagram .......................................................................65 4.3.6..Statechart Diagram ....................................................................70 4.3.7..Entity Relational Diagram (ERD) .............................................78 1. entity ............................................................................................ 78 2. atribut beserta primary key ......................................................... 78 3. relationship.................................................................................. 79 4. erd (entity relationship diagram)................................................. 79 4.3.8..Transformasi dari ERD ke Database Rational ..........................80 4.3.9..Perancangan Struktur Tabel ......................................................81 4.4.0.Relasi Tabel ......................................................................................83 4.4.1..Desain Input dan Output ...........................................................84 BAB V PEMBAHASAN DAN IMPLEMENTASI...............................................87 5.1.Implementasi dan pembahasan aplikasi ...............................................87 5.1.1..Identifikasi Kebutuhan Perangkat Lunak ..................................87 5.1.2. Identifikasi kebutuhan perangkat keras .....................................87 5.1.3..Halaman Utama sistem..............................................................88 5.2.Pengujian ..............................................................................................92 BAB VI PENUTUP .............................................................................................. 98 6.1..Kesimpulan.....................................................................................98 6.2..Saran ...............................................................................................98 DAFTAR PUSTAKA LAMPIRAN
xi
DAFTAR TABEL
Tabel 2.1.
: Rating Kecocokan dari setiap Alternatif pada setiap kriteria...... 11
Tabel 2.2.
:
Tabel 2.3.
: Notasi pada Use Case Diagram .................................................. 19
Tabel 2.4.
: Notasi pada Class Diagram ........................................................ 21
Tabel 2.5.
: Tabel Multiplicity ........................................................................ 22
Tabel 2.6.
: Notasi Sequence Diagram ........................................................... 23
Tabel 2.7.
: Notasi Statechart Diagram ......................................................... 25
Tabel 2.8.
: Notasi Activity Diagram .............................................................. 26
Tabel 2.9.
: Simbol ERD ................................................................................ 30
Tabel 3.1.
: Proses Bisnis ............................................................................... 46
Tabel 3.2.
: Diskripsi Use Case Kelola User .................................................. 48
Tabel 3.3.
: Diskripsi Use Case Kelola Data Guru ......................................... 49
Tabel 3.4.
: Diskripsi Use Case Kelola kriteria .............................................. 50
Tabel 3.5.
: Diskripsi Use Case Kelola Subkriteria........................................ 51
Tabel 3.6.
: Diskripsi Use Case Kelola Seleksi Guru Teladan ....................... 52
Tabel 3.7.
: Diskripsi Use Case Kelola SPK/SAW ........................................ 53
Tabel 3.8.
: Diskripsi Use Case Kelola Hasil SPK/SAW............................... 54
Tabel 3.9.
: Tabel User ................................................................................... 81
Simbol Flow Of Document......................................................... 13
Tabel 3.10. : Tabel Data Guru .......................................................................... 81 Tabel 3.11. : Tabel Kriteria .............................................................................. 81 Tabel 3.12. : Tabel Subkriteria ......................................................................... 82 Tabel 3.13. : Tabel Seleksi Guru Teladan ....................................................... 82 Tabel 3.14. : Tabel Hasil Spk/Saw ................................................................... 83 Tabel 5.1.
: Kriteria ........................................................................................ 93
Tabel 5.2.
: Nilai Crips ................................................................................... 93
Tabel 5.3.
: Calon Guru .................................................................................. 94
Tabel 5.4.
: Rating Kecocokan dari setiap alternatif pada setiap kriteria ....... 94
xii
DAFTAR GAMBAR
Gambar 2.1 : Kelas dan Objek ...............................................................................15 Gambar 2.2 : Atribut Dan Nilai .............................................................................15 Gambar 2.3 : Asosiasi ............................................................................................15 Gambar 2.4 : Multiplitas Banyak Ke Satu .............................................................16 Gambar 2.5 : Agregasi ..........................................................................................16 Gambar 2.6 : Pewarisan .........................................................................................16 Gambar 2.7 : Depedency ........................................................................................17 Gambar 2.8 : Contoh Bisnis Use Case Diagram ...................................................18 Gambar 2.9 : Contoh System Use Case Diagram ..................................................18 Gambar 2.10 : Contoh Class Diagram...................................................................21 Gambar 2.11 : Contoh Sequence Diagram ............................................................23 Gambar 2.12 : Contoh Statechart Diagram ...........................................................24 Gambar 2.13 : Contoh Activity Diagram ...............................................................25 Gambar 2.14 : Diagram Relationship Unary .........................................................27 Gambar 2.15 : Diagram Relationship Binary ........................................................27 Gambar 2.16 : Diagram Relationship Ternary .......................................................28 Gambar 2.17 : Diagram Kardinalitas one to one ...................................................29 Gambar 2.18 : Diagram Kardinalitas one to many ................................................29 Gambar 2.19 : Diagram Kardinalitas many to many .............................................29 Gambar 2.47 : Transmormasi Diagram ER one to one ke LRS .............................31 Gambar 2.48 : Transmormasi Diagram ER one to many ke LRS ..........................31 Gambar 2.49 : Transmormasi Diagram ER many to many ke LRS ......................32 Gambar 3.1 : Letak Geografis SMK Taman Siswa Kudus ....................................37 Gambar 3.2 : Struktur Organisasi SMK Taman Siswa Kudus ...............................38 Gambar 3.3 : Flow Of Diagram pemilihan guru teladan .......................................43 Gambar 4.1 : Bisnis Use Case pemiligan guru teladan ..........................................46 Gambar 4.2 : Use Case pemilihan guru teladan ....................................................47 Gambar 4.3 : Analisa kelas user............................................................................55 Gambar 4.4 : Analisa kelas data guru ...................................................................55
xiii
Gambar 4.5 : Analisa kelas kriteria ........................................................................56 Gambar 4.6 : Analisa kelas subkriteria ..................................................................56 Gambar 4.7 : Analisa kelas seleksi guru teladan ...................................................57 Gambar 4.8 : Analisa kelas hasil spk/saw ..............................................................57 Gambar 4.9 : Class Diagram Seleksi guru teladan ................................................58 Gambar 4.10 : Sequence Diagram login ................................................................59 Gambar 4.11 : Sequence Diagram data guru .........................................................60 Gambar 4.12 : Sequence Diagram mengelola kriteria ..........................................61 Gambar 4.13 : Sequence Diagram mengelola subkriteria .....................................62 Gambar 4.14 : Sequence Diagram seleksi guru teladan ........................................63 Gambar 4.15 : Sequence Diagram hasil spk ..........................................................64 Gambar 4.16 : Activity Diagram mengelola data user ...........................................65 Gambar 4.17 : Activity Diagram mengelola data guru ..........................................66 Gambar 4.18 : Activity Diagram mengelola kriteria ..............................................67 Gambar 4.19 : Activity Diagram mengelola subkriteria ........................................68 Gambar 4.20 : Activity Diagram seleksi guru teladan ...........................................69 Gambar 4.21 : Activity Diagram hasil spk/saw......................................................70 Gambar 4.22 : Statechart Diagram Method tambah dan simpan user...................70 Gambar 4.23 : Statechart Diagram Method edit user ............................................71 Gambar 4.24 : Statechart Diagram Method hapus user ........................................71 Gambar 4.25 : Statechart Diagram Method login user .........................................71 Gambar 4.26 : Statechart Diagram Method logout user .......................................72 Gambar 4.27 : Statechart Diagram Method tambah dan simpan data guru ..........72 Gambar 4.28 : Statechart Diagram Method ubah data guru..................................72 Gambar 4.29 : Statechart Diagram Method hapus data guru ................................73 Gambar 4.30 : Statechart Diagram Method tambah dan simpan data kriteria ......73 Gambar 4.31 : Statechart Diagram Method ubah data kriteria .............................73 Gambar 4.32 : Statechart Diagram Method hapus data kriteria ............................74 Gambar 4.33 : Statechart Diagram Method Tambah dan simpan Subkriteria ......74 Gambar 4.34 : Statechart Diagram Method ubah data subkriteria ........................74 Gambar 4.35 : Statechart Diagram Method hapus data subkriteria ......................75
xiv
Gambar 4.36 : Statechart Diagram Method tambah dan simpan data seleksi .......75 Gambar 4.37 : Statechart Diagram Method ubah data seleksi ..............................75 Gambar 4.38 : Statechart Diagram Method hapus data seleksi ............................76 Gambar 4.39 : Statechart Diagram Method tambah dan simpan data seleksi .......76 Gambar 4.40 : Statechart Diagram Method ubah data seleksi ..............................76 Gambar 4.41 : Statechart Diagram Method hapus data guru ................................77 Gambar 4.42 : Statechart Diagram Method proses data guru................................77 Gambar 4.43 : Statechart Diagram Method rangking pada kelas hasil ..................77 Gambar 4.44 : Statechart Diagram Method cetak pada kelas hasil.......................78 Gambar 4.45 : Himpunan Entitas ...........................................................................78 Gambar 4.46 : Atribut Entity beserta Primary key ................................................78 Gambar 4.47 : Atribut Relationship .......................................................................79 Gambar 4.48 : ERD (entity relationship diagram) .................................................79 Gambar 4.49 : one to many satu data guru ke banyak seleksi guru teladan .........80 Gambar 4.50 : one to one satu seleksi guru teladan ke hasil spk/saw ....................80 Gambar 4.51 : Relasi tabel spk pemilihan guru teladan ........................................83 Gambar 4.52 : Desain Form login ..........................................................................84 Gambar 4.53 : Desain Form data guru ...................................................................84 Gambar 4.54 : Gambar Desain form kriteria .........................................................85 Gambar 4.55 : Gambar Desain form subkriteria ....................................................85 Gambar 4.56 : Gambar Desain form seleksi guru teladan .....................................86 Gambar 4.57 : Laporan hasil seleksi pemilihan guru teladan ................................86 Gambar 5.1 : Form menu ......................................................................................88 Gambar 5.2 : Form login ........................................................................................89 Gambar 5.3 : Form guru .........................................................................................89 Gambar 5.4 : Form seleksi guru teladan ................................................................90 Gambar 5.5 : Form kriteria ....................................................................................91 Gambar 5.6 : Form subkriteria ...............................................................................91 Gambar 5.7 : Form laporan ....................................................................................92
xv
DAFTAR LAMPIRAN
Lampiran 1
: Buku Bimbingan Skripsi
Lampiran 2
: Surat Keterangan Penelitian
Lampiran 3
: Biografi Penulis
xvi
xvii
