Schiedam-Vlaardingen

Dichterbij Verenigde Naties: 2012 jaar van de coöperatie Piet Moerland ‘De coöperatie sluit perfect aan bij de tijdgeest’ Lidmaatschap Wat zijn de voordelen? Vermogensopbouw Inzicht in uw financiële toekomst Magazine voor leden - winter 2011 Huisartsencoöperatie succesvol in Nijmegen

3656

Schiedam-Vlaardingen

Beste lezer, De Verenigde Naties hebben 2012 uitgeroepen tot het Jaar van de Coöperatie. Daarom in deze Dichterbij ruim aandacht hiervoor. Als grootste coöperatie van Nederland weet de Rabobank hoe belangrijk het is om krachten te bundelen. Lid zijn van de Rabobank betekent dat u samen met andere leden kunt bouwen aan een duurzame ontwikkeling van uw omgeving. Daarnaast hecht de Rabobank aan kennisuitwisseling. Lokale banken organiseren daarom netwerkbijeenkomsten en panels. De meeste coöperaties zijn de financiële crisis goed doorgekomen. Vanaf pagina 8 leest u hoe dat komt, hoe een coöperatie werkt en wat de voordelen zijn. Het aantal Nederlandse coöperaties neemt snel toe. Zo richtte zzp’er Hans Heijnen coöperatie Arcovida op. Op pagina 14 vertelt hij waarom hij voor deze ondernemingsvorm koos. In deze Dichterbij ook andere onderwerpen zoals de Geluksindex op pagina 20 en een artikel over Life Planning op pagina 28. Rabobank Nederland

3656

Exclusiefvooru! KomnaareenvandeRaboLedendagenop11of12februariof 10maart2012indeEfteling. Voormeerinformatiezie www.rabobank.nl/dichterbij.

INHOUD

2 RABOBANK WELKOM

3 RABOBANK INHOUDSOPGAVE

INHOUD 04 06 08 12 13 14 16 19 20 22 25 26 28 31 32 34 42 43

3656

44

Nieuws & weetjes Coöperaties bouwen een betere wereld Samen slagvaardig in een coöperatie Exclusieve ledendagen in de Efteling! Column door Wim Boonstra Zzp'er Hans Heijnen richt coöperatie op voor veranderprojecten De Rabobank Foundation steunt bananenboeren door samenwerking Haal meer uit uw creditcard Is welzijn te meten? De coöperatie als ondernemingsvorm wereldwijd succesvol Zorgverzekering Interpolis met aantrekkelijke korting Financiële dienstverlening in Rwanda Vermogensopbouw voor de ondernemer Kom kijken naar Rabo Kunst Bouwstenen van lidmaatschap Robert Gesink over 2011 Los de puzzel op en win een van de drie winterse prijzen Contact met de Rabobank: telefoon, e-mail en bezoekadressen Bestel nu kaarten voor Tommy the Rockopera

4 RABOBANK NIEUWS & WEETJES

NIEUWS OVER 2011

50 JAAR WERELD NATUUR FONDS In 2012 bestaat het WNF vijftig jaar en ter ere van dit jubileum geeft het ministerie van Financiën een herdenkingsmunt uit: het 50 Jaar WNF Vijfje. Deze herdenkingsmunt is op 12 september geslagen in het bijzijn van minister Jan Kees de Jager, Johan van den Gronden van het WNF, en ambassadeurs Ellen ten Damme en Humberto Tan. Het WNF Vijfje is er ook in een speciale actieverpakking: de Munt met een Missie. Als u deze Munt koopt, steunt u het Wereld Natuur Fonds bij het behoud van onmisbare bossen op Borneo, ter bescherming van het leefgebied van de orang-oetan. Dus bestel de Munt, help het WNF en maak ook nog kans op een mooie prijs!

3656

Bestel hem via www.wnfvijfje.nl of koop hem op het postkantoor.

Dit jaar is het voor het eerst dat u uiterlijk 31 december 2011 uw jaarruimte gestort moet hebben op uw Rabo Toekomstspaarrekening. Dit moet, als u uw inleg af wilt trekken in uw belastingaangifte over 2011 (de aangifte die u vóór 1 april 2012 moet invullen). Op uw Rabo Toekomstspaarrekening kunt u zo fiscaal voordelig sparen voor later. Op www.rabobank.nl/jaarruimte rekent u gemakkelijk uw jaarruimte voor 2011 uit. Wees dus op tijd met storten!

15 MILJOEN TWEETS Nederland telt ruim een miljoen Twitter-accounts. Per week versturen Nederlandse Twitteraars ongeveer 15 miljoen tweets. Ruim 80% verstuurt ongeveer tien berichtjes per week. Volgens Twitter zelf worden er wereldwijd 200 miljoen tweets per dag geplaatst. De Rabobank volgt 3.650 mensen en bedrijven en heeft 13.824 followers.

GENIETEN IN DE EFTELING! Als Rabobanklid kunt u met korting een compleet weekend doorbrengen in de betoverende wereld van de Efteling. Heeft u kaarten voor een van de Rabo Ledendagen op 11 en 12 februari of op 10 maart 2012? Boek dan nu met korting uw verblijf. En sluit de dag af met een extra bezoek aan de musical Droomvlucht, waarvoor u ook met korting tickets kunt bestellen. Kijk op www.rabobank.nl/dichterbij

TEKST: KIRSTEN MEIJER BEELD: WNF, EFTELING

Belastingvoordeel

5 RABOBANK NIEUWS & WEETJES

& WEETJES RABO KUNSTZONE VOOR IEDEREEN

VOORKOMEN IS BETER DAN VERZEKEREN Al bent u goed verzekerd, niemand kan de emotionele schade die u oploopt bij bijvoorbeeld inbraak of brand vergoeden. Daarom gelooft Interpolis in preventie. Voor iedereen is er www.preventiewinkel.nl. Een online winkel met preventieartikelen en -diensten. Handig! Klanten van Interpolis of de Rabobank krijgen korting op bepaalde producten, zoals het brandpakket en het inbraakpakket, beide inclusief montage. Inzicht in uw risico's krijgt u met de veiligheidsmeter, die risicovolle plekken in uw huis toont. Kijk op www.interpolis.nl/particulier

TEKST: KIRSTEN MEIJER BEELD: RABOBANK, VDBJ_

3656

De toonaangevende kunstcollectie van Rabobank Nederland is niet langer alleen te bewonderen door medewerkers en hun relaties. Sinds kort kan iedereen de kunstwerken zien in de Rabo Kunstzone, naast de hoofdingang van het nieuwe Rabobankkantoor in Utrecht. De Rabo Kunstzone is een ruimte waar mensen elkaar kunnen ontmoeten, werken, lezen en uitrusten. In een inspirerende omgeving waarin kunst – schilderijen, beelden, foto’s, video’s, installaties – alom aanwezig is. De Rabo Kunstzone is onlangs in gebruik genomen. De Rabobank wil hiermee iedereen in de gelegenheid stellen te genieten van de kunstcollectie die zij de afgelopen 27 jaar heeft opgebouwd. De collectie bestaat uit werken van jonge, talentvolle kunstenaars, maar ook van uitzonderlijk goede oudere kunstenaars. Deze kunstenaars worden gezien als de top van opeenvolgende generaties sinds de jaren vijftig van de vorige eeuw. Voor leden heeft de Rabobank iets bijzonders in petto. Op vier vrijdagmiddagen in december en januari kunt u een gratis rondleiding krijgen in de Rabo Kunstzone. De rondleidingen vinden plaats op 9 december en 13, 20 en 27 januari van 16.00 uur tot 17.30 uur. Na ontvangst met een kopje koffie of thee start de rondleiding onder begeleiding van een gids die tekst en uitleg geeft bij de diverse kunstwerken. U kunt zich aanmelden via de website www.rabobank.nl/dichterbij. Wees er snel bij, want vol is vol!

6 RABOBANK COÖPERATIE

Samenwerkenin2012 Levedecoöperatie! De Verenigde Naties hebben 2012 uitgeroepen tot het Jaar van de Coöperatie. De Rabobank – de grootste coöperatie van Nederland – heeft zich als partner van de VN aangesloten. Bestuursvoorzitter Piet Moerland: ‘Coöperaties bouwen een betere wereld.’

willen er voor onze klanten en leden zijn. Dát is het kernprincipe van coöperatief bankieren zoals wij dat hanteren.’ Het motto van het Jaar van de Coöperatie luidt: ‘Co-operative enterprises build a better world’. Moerland: ‘De Verenigde Naties focussen daarbij vooral op thema’s als armoede en voedselschaarste. Die vinden wij ook belangrijk. Dat bewijst bijvoorbeeld de Rabobank Foundation, die boeren- en kredietcoöperaties steunt in ontwikkelingslanden.’ Het partnerschap beperkt zich niet tot financiële steun, maar richt zich ook op zaken als onderlinge kennisuitwisseling, publiciteit en een aantal gezamenlijke initiatieven om de bekendheid mét en waardering vóór het coöperatieve gedachtegoed te vergroten. DIALOOG MET JONGEREN De Rabobank zal in eigen land verschillende activiteiten ontplooien tijdens het Jaar van de Coöperatie. Moerland: ‘We hebben daarbij drie speerpunten: onze expertise delen met anderen die zich coöperatief willen organiseren, de dialoog met jongeren aangaan over de coöperatie van de toekomst, en uiteraard laten zien dat de werkwijze van de Rabobank authentiek en succesvol is.’ Bekijk het videointerview met Piet Moerland over het Jaar van de Coöperatie op rabobank.nl/dichterbij.

TEKST: ELSE DE JONGE BEELD: REUTERS

3656

D

De coöperatie beleeft de laatste jaren een opmerkelijke revival. Wereldwijd telt de coöperatieve sector ongeveer één miljard leden in ruim honderd landen en biedt werk aan meer dan honderd miljoen mensen. Ook Nederland kent van oudsher veel coöperatieve bedrijven. Anno 2011 bestaan er nog altijd talrijke agrarische coöperaties, waarvan vele zijn uitgegroeid tot internationale ondernemingen met miljardenomzetten. Van vleesverwerker VION tot zuivelgigant Friesland Campina. De laatste jaren ontstaan er ook steeds meer andersoortige coöperaties: in de zorg en in het onderwijs. Piet Moerland, bestuursvoorzitter van de Rabobank heeft daar een verklaring voor: ‘Het coöperatieve model sluit perfect aan bij de tijdgeest. Individualisme en samenwerking zijn niet langer elkaars tegenpolen, maar gaan samen. Ook ambities op het gebied van duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen combineren goed met een coöperatieve bedrijfsstructuur.’ De meeste coöperatieve banken zijn in de financiële storm fier overeind gebleven. Ook andere coöperaties kwamen de financiële crisis redelijk goed door. Moerland: ‘Coöperaties kennen geen financiële aandeelhouders, maar leden die samen verantwoordelijk zijn voor het beleid. Dat geldt ook voor de Rabobank: financiële resultaten zijn ondergeschikt aan het leveren van klantwaarde. Wij

3656

8 RABOBANK DOSSIER COÖPERATIE

Zowerkthet! Samenslagvaardigin eencoöperatie Het aantal coöperaties is de afgelopen jaren met 25 procent toegenomen. Steeds meer bedrijven kiezen voor deze ondernemingsvorm, veel zzp’ers verenigen zich in een coöperatie. Waarom? Hoe werkt het en wat zijn de voordelen?

de akte opstellen en legt u verantwoordelijkheden en bevoegdheden vast. De besluitvorming van de coöperatie vindt plaats in de algemene ledenvergadering. Maar het is ook belangrijk dat het bestuur een bepaalde ondernemingsruimte krijgt, zodat het slagvaardig kan opereren. ZIJN ER OOK NADELEN? Jazeker. U opereert niet in uw eentje en moet dus overleggen. Wilt u iets snel regelen of hebt u een idee dat u wilt uitvoeren, dan is de coöperatie niet de meest ideale ondernemingsvorm. Maar zoals bij alles: elk nadeel heeft zijn voordeel. Want als u uw idee deelt met anderen, zal het tot nieuwe inzichten leiden. En is iedereen het eens over uw voorstel, dan gaat de invoering meestal snel. WAAR VIND IK MEER INFORMATIE? Er is geen algemeen loket waar u met vragen terechtkunt. De Rabobank wil onderzoeken of zo’n loket te realiseren is. Ondernemers in de landen tuinbouw kunnen terecht bij de NCR, de Nationale Coöperatieve Raad. Andere ondernemers kunnen informatie inwinnen bij de Kamer van Koophandel of de belastingdienst. Ook zijn steeds meer advocaten en notarissen gespecialiseerd in de coöperatie.

TEKST: MARC VAN DE VEN BEELD: MARIEKE VAN DER VELDEN

3656

O

Opmerkelijke uitkomst in een recent onderzoek: organisaties die groeien, worden steeds inefficiënter. Terwijl grote steden beter werken dan kleine. Reden: in steden is geen centraal gezag, zij zijn veel meer aangewezen op netwerken dan van boven aangestuurde organisaties. En dat blijkt in de praktijk beter te werken. Zo werkt het bij een coöperatie ook. Een coöperatie is een gestructureerde samenwerkingsvorm van leden. Belangrijk is dat die leden ieder hun eigen verantwoordelijkheid houden, dat ze beseffen samen meer te kunnen bereiken dan alleen en de coöperatie samen besturen. Alleen dan kan een coöperatie een succes worden. De voordelen kunnen groot zijn. Zo kan er gezamenlijk worden ingekocht, waardoor u kosten bespaart. U kunt scholing en professionaliteitsontwikkeling samen oppakken. Datzelfde geldt voor bijvoorbeeld marketingactiviteiten. Samenwerking maakt u minder kwetsbaar. Door in een coöperatie samen te werken, kunt u uw organisatie dus verbeteren. Daar profiteren uw klanten ook van. Een coöperatie begint met een noodzaak. Bijvoorbeeld omdat u het financieel lastig hebt. Vervolgens hebt u gelijkgestemden nodig die dezelfde noodzaak voelen; mensen die op basis van gelijkwaardigheid zaken willen doen. Deze groep, de leden van de coöperatie, kiest uit zijn midden een bestuur en een raad van toezicht. Voor het formele deel gaat u naar de notaris. Hier laat u


COÖPERATIE IS DE IDEALE ORGANISATIEVORM

3656

Iederestemtelt Coöperatie ParkeerService voert het parkeerbeleid voor gemeenten uit. ‘Omdat veel gemeenten de uitvoering graag bij een professionele organisatie neerleggen, maar wel zeggenschap willen houden, is de coöperatie ideaal’, vertelt directeur John van Dijk. ParkeerService werkt inmiddels voor elf gemeenten. ‘Iedere gemeente heeft een stem op de algemene ledenvergadering. In onze statuten staat precies over welke onderwerpen ze mogen stemmen, bijvoorbeeld over onze producten en uitvoeringskosten.’ In totaal biedt ParkeerService 26 standaardproducten: van handhaving tot het uitgeven van vergunningen, van garagebeheer tot advies.

Van Dijk: ‘Ons doel is lage kosten en een hoge kwaliteit te realiseren. Dat kan alleen als je voor standaardoplossingen kiest. En dat is ook goed mogelijk.’ De deelnemende gemeenten zijn tevreden over ParkeerService, aldus Van Dijk. ‘Alles wat we doen, doen we in het belang van onze leden. We besparen kosten omdat we bijvoorbeeld door schaalgrootte goedkoper kunnen inkopen, dan gaan de uitvoeringskosten voor gemeenten omlaag. De samenwerking biedt veel voordelen. Maar je moet als gemeente wél bereid zijn om te standaardiseren; bij sommige gemeenten is daarvoor een cultuurverandering nodig.’


VEERTIG HECTARE BLAUWE BESSEN DANKZIJ COÖPERATIE

3656

Sameninvesteren Blauwe bessen: lekker zoet en vol vitaminen, mineralen en antioxidanten. Daardoor hebben ze onder meer een remmend effect op het ontstaan van kanker. Groente- en fruitbedrijf The Greenery zag er handel in, dat was de reden dat het in 2006 in Drenthe op zoek ging naar potentiële telers. Uiteindelijk besloten drie families de blauwe bes te telen onder de naam Coöperatieve Blauwe Bes Drenthe U.A. ‘Samen zijn we ons in de blauwe bes gaan verdiepen’, vertelt Renco Bussemaker, een van de telers. ‘Omdat we ook moesten investeren in bijvoorbeeld machines en koelcellen, bleek de coöperatie de beste manier om de

samenwerking vorm te geven. Deze organisatievorm biedt de drie leden louter voordelen’, aldus Bussemaker. ‘We leren van elkaar, kopen gezamenlijk in en ook met de promotie trekken we samen op. Terwijl we toch ieder de vrijheid hebben om dingen op onze eigen manier te doen.’ Zonder de samenwerking met de familie IJken en de familie Koops was Bussemaker er niet aan begonnen. ‘Te veel werk, te grote investeringen.’ Nu, drie jaar na de aanplant van veertig hectare blauwe bessen, zijn de eerste oogsten binnen. De verkoop is veelbelovend, aldus Bussemaker. ‘Het gaat goed, het is duidelijk een groeimarkt.’


HET BOEGBEELD VAN DE HUISARTSEN IN NIJMEGEN EN OMSTREKEN

3656

Invloedopdekwaliteit Het CIHN, de Coöperatie voor Integrale Huisartsenzorg Nijmegen en omgeving, regelt de acute huisartsgeneeskundige zorg in avond, nacht en weekend. Ook verzorgt de CIHN de chronische eerstelijnszorg. ‘We zijn in 1999 begonnen, op initiatief van de huisartsen zelf’, vertelt directeur Marion Borghuis. ‘De huisartsen wilden de kwaliteit van de acute zorg verbeteren en de werkbelasting verlagen. Door de toenemende hulpvraag was die flink toegenomen. Buiten kantooruren werkten de huisartsen ongeveer 800 uur per jaar. Dat was niet meer te doen.’ Bij CIHN zijn 238 huisartsen aangesloten. Volgens Borghuis is de coöperatie

de ideale ondernemingsvorm voor de samenwerking. ‘De huisartsen zijn ook verantwoordelijk voor de kwaliteit van zorg buiten kantooruren, dan moeten zij daar ook invloed op hebben. In de coöperatie hebben we hun betrokkenheid en invloed geregeld. Zoals het gebruik van zwaailichten of de uitbreiding van de dienstverlening. Op verzoek van de huisartsen ontwikkelen we chronische-eerste-lijnszorgprogramma's. Ook voor diabetici en patiënten met longziekten hebben we programma’s. We onderzoeken wat we nog meer kunnen doen. Wij willen het boegbeeld van de huisartsen in Nijmegen en omstreken zijn.’

Een wereld vol avontuur en vermaak! Kom naar de Rabo Ledendag in de Efteling

Data: zaterdag 11 februari, zondag 12 februari of zaterdag 10 maart 2012 van 11.00 tot 19.00 uur. Kosten: € 15 per entreebewijs (kinderen t/m 3 jaar gratis). Wegens groot succes wordt de Rabo Ledendag opnieuw georganiseerd! Geniet van live-entertainment en maak plezier in de vele attracties. Unieke dag! Beleef het sprookje van ‘Feetje en de Kluis’ Eén groot feest met de Sprookjesbosbewoners Veel muzikaal vermaak Wees er snel bij want op=op Kom op 11, 12 februari of 10 maart 2012!

Rabo ag in Ledend g in de Eftel bruari e f 2 1 , 1 1 art of 10 ma

Exclusieve dag voor Rabobankleden Rabobank. Een bank met ideeën.

Start verkoop vanaf 5 december 9.00 uur. Voor meer informatie en voorwaarden: www.rabobank.nl/dichterbij

13 RABOBANK WIM BOONSTRA

MAGERE JAREN Er is te weinig geld en de kans dat de rekening voor een groot deel naar de jongere generaties wordt doorgeschoven is vrij groot. Het duurt onverantwoord lang totdat de knopen hierover zijn doorgehakt. Het is alom onzekerheid wat de klok slaat. Dat biedt de overheid, zelfs nu de budgettaire ruimte beperkt is, nog steeds mogelijkheden om goede maatregelen te treffen. Hoe minder onzekerheid, hoe beter het zal gaan. Schep dus helderheid over de wijze waarop de problemen ten aanzien van Europa, de woningmarkt, de arbeidsmarkt en de vergrijzing gaan worden opgelost. Het duurt enige tijd voordat structurele maatregelen bijdragen aan groeiherstel. Tot dan zal de economie zich op zijn best op een laag groeipad bevinden. Dat moet geen reden zijn om dan maar niet te bezuinigen. Dat is nodig. Aan de politiek de taak om de lasten eerlijk te verdelen. In de tweede helft van de twintigste eeuw is onze welvaart tot nooit eerder bereikte hoogten gestegen. We maken een stagnatie mee op een heel hoog welvaartsniveau. Dat voelt niet altijd leuk aan, maar het had nog veel slechter gekund.

CHEFECONOOM BIJ RABOBANK NEDERLAND WIM BOONSTRA

TEKST: WIM BOONSTRA

We maken moeilijke tijden door. Na het faillissement van de Amerikaanse zakenbank Lehman Brothers in september 2008 raakte ons land in een korte maar hevige recessie. Het sindsdien ingetreden herstel is inmiddels vertraagd door onder meer het wegvallen van de bestedingsimpulsen van de overheid en het ruime monetaire beleid. Daar is de Griekse crisis, die de geloofwaardigheid van de euro in de kern heeft aangetast, en de Amerikaanse schuldenproblematiek overheen gekomen. Op het moment dat ik dit opschrijf – in de week na Prinsjesdag – doemt de dreiging van een nieuwe recessie aan de horizon op. Misschien niet onafwendbaar, maar wel steeds groter. Een nieuwe recessie kan niet op een ongelukkiger moment komen. Ieder land, ook Nederland, staat er nu slechter voor dan in 2008. Nog een recessie en ons land heeft een veel te groot overheidstekort. De bezuinigingen drukken de koopkracht, wat de consumptiegroei zal beperken. De onzekerheid over de hypotheekrenteaftrek houdt de woningmarkt in een ijzeren greep. Vrijwel iedereen begrijpt dat, door de gestaag oplopende levensverwachting, mensen langer zullen moeten doorwerken.

14 RABOBANK ONDERNEMER & CO

InterviewHansHeijnen: 'Eencoöperatiebiedt veelkansen' Tien jaar geleden begon Hans Heijnen voor zichzelf als begeleider in veranderprojecten. Hij deed ervaring op met verschillende organisatiestructuren, maar haalde daarmee niet het onderste uit de kan. Daarom richtte hij anderhalf jaar geleden coöperatie Arcovida op.

3656

WAAROM KOOS U VOOR EEN COÖPERATIE? ‘Deze ondernemingsvorm verenigt waarden die ik belangrijk vind. Ik wil het mooiste uit mezelf en anderen halen. De coöperatieve gedachte gaat uit van onderlinge betrokkenheid en gelijkwaardigheid. Ik wilde een lage juridische drempel, zodat anderen makkelijk kunnen in- en uitstappen. Je bent zelfstandig ondernemer, maar maakt tegelijkertijd deel uit van een groter geheel. Als zelfstandige vervul je alle taken binnen het bedrijf, dat is soms best lastig. In een coöperatie kunnen leden elkaar aanvullen. En alleen bij een coöperatie kunnen klanten ook lid worden. Ten slotte had ik ook nog een

ideologisch aspect voor ogen: ik wilde duurzaam en maatschappelijk verantwoord ondernemen, innovatieve projecten ontwikkelen, maar bijvoorbeeld ook een onderlinge waarborgregeling treffen.’ HOE HEEFT ARCOVIDA ZICH ONTWIKKELD? ‘Arcovida is een coöperatie met uitgesloten aansprakelijkheid, maar we waren wel persoonlijk verbonden aan de kredietfaciliteit. Dat krediet is inmiddels verleden tijd. Verder zijn we als elk ander bedrijf en moeten we groeien. Omdat we dicht bij onze klanten willen staan en goed zichtbaar willen zijn, hebben we gekozen voor een structuur van regionale coöperaties. Om ondernemers op weg te helpen, hebben we het Arcovidaconcept vertaald naar coöperatieve licenties. De Rabobank helpt ons onze ambitie te verwezenlijken en een regionaal en landelijk bereik op te bouwen.’ EEN AANRADER? ‘Zeker. De coöperatie is een eigentijdse manier om zelfstandig en toch samen te kunnen ondernemen. Een coöperatie biedt veel kansen. We lopen bijvoorbeeld mee in een subsidieproject. Daar zou ik als zzp'er nooit voor in aanmerking komen.’ Bestel het boek ‘10 stappen op weg naar persoonlijk ondernemerschap’ via www.rabobank.nl/dichterbij.

TEKST: URSULA WOPEREIS BEELD: REMCO BOHLE

W

WAT STOND U VOOR OGEN? ‘Ik had vijftien jaar met veel plezier bij de Rabobank gewerkt. Toen was het tijd voor een volgende stap en ik begon als begeleider van veranderprojecten. Ik heb ervaring met organisatiestructuren, maar merkte dat ik er niet alles uit haalde wat er in zat. Ik had een boek geschreven, ‘10 stappen op weg naar persoonlijk ondernemerschap’, en wilde de inhoud graag in de praktijk toepassen. Met enkele collega’s en met krediet van Rabobank Helmond heb ik in 2009 coöperatie Arcovida Nederland opgericht. We zijn actief op het gebied van veranderprojecten in het mkb, de zorg, het onderwijs en de lokale Rabobanken, en hebben onze focus op persoonlijk ondernemerschap.’

3656

16 RABOBANK FOUNDATION

Duurzaamondernemen Eenbetereprijsvoorde bananenboereninPeru Bananentelers in Peru hebben in drie jaar tijd hun omzet en inkomen meer dan verdubbeld. Hoe? Door samen te werken in een coöperatie en de export van hun Fairtrade-bananen in eigen hand te nemen. De Rabobank Foundation heeft ze daarbij geholpen.

3656

D

De banaan is de meest gegeten vrucht ter wereld. In Nederland eten we gemiddeld 6,5 kilogram per persoon per jaar. De meeste bananen komen uit India, Brazilië en Ecuador. Net onder Ecuador, in het noorden van Peru, groeit de bananenboom ook volop. Een kleine 1500 boeren met elk een hectare grond hebben zich hier in 2007 verenigd in een coöperatie, Cepibo. Doel: het verbeteren van de levensomstandigheden van de leden en hun families, onder meer door zélf naar Europa te exporteren, in plaats van alleen aan grote multinationals te leveren. De bananentelers hadden namelijk gehoord dat er vanuit Europa grote vraag was naar Fairtrade-producten. Door de export zelf ter hand te nemen, konden ze een veel betere prijs voor hun bananen krijgen. De multinationals zagen dit niet zitten en dreigden te stoppen met het afnemen van bananen als Cepibo zijn ideeën zou doorzetten. Cepibo sloeg het dreigement in de wind en besloot certificering aan te vragen voor Fairtrade én voor het feit dat ze honderd procent biologisch telen. Er worden dus geen pesticiden en chemicaliën gebruikt. Deze certificeringen zorgen namelijk voor een hogere exportprijs. Maar certificeringstrajecten zijn duur, weet Dille Dijkstra van de Rabobank Foundation. ‘Daarnaast wilde Cepibo de boeren direct betalen voor hun productie. Zouden ze dat niet doen, dan liepen ze het risico dat de boeren alsnog aan de multinationals

zouden leveren, die betalen namelijk wél meteen bij levering. Cepibo had dus behoefte aan werkkapitaal. Daarom klopte ze bij de Rabobank Foundation aan.’ De Rabobank Foundation is in 1973 opgericht met als doel kansarme en achtergestelde groepen mensen een perspectief op een zelfstandig bestaan te geven. In Nederland en in ontwikkelingslanden. Dijkstra: ‘In ontwikkelingslanden steunen we vooral kleine coöperaties op het platteland. Dat doen we met financieringen, maar ook met kennis en menskracht.’ VLIEGENDE START De Rabobank Foundation honoreerde het verzoek van Cepibo. ‘We hebben het project ter plekke beoordeeld’, aldus Dijkstra. ‘Het was allemaal dik in orde en sloot perfect aan bij onze doelen.’ De voorfinanciering van de Foundation gaf Cepibo in 2008 een vliegende start met de directe export van haar bananen: de coöperatie realiseerde een groei van honderden procenten in omzet en een verdubbeling van het inkomen van het boerengezin. Dijkstra: ‘Door de samenwerking in de coöperatie hebben de boeren volume gecreëerd. Daardoor werden ze interessant voor grote spelers en hebben ze makkelijker toegang tot de internationale markten gekregen. In Europa liggen de prijzen hoger dan in de eigen thuismarkt. Voeg daarbij de premie, omdat de Peruanen biologische Fairtrade-bananen

3656

leveren, en het is duidelijk dat ze een betere prijs bij Cepibo krijgen dan bij levering aan multinationals.’ INVESTEREN IN MACHINES Na die eerste voorfinanciering in 2008 kreeg Cepibo in 2010 een nieuwe, hogere financiering van de Rabobank Foundation. Het ging nu niet alleen om werkkapitaal: een substantieel deel van het geld is gebruikt om in machines te investeren. ‘Om nog meer grip op de keten te krijgen, wilde Cepibo een eigen pakstation aanschaffen’, aldus Dijkstra. ‘De bananen worden hier gewassen, gesorteerd, op kwaliteit getest, verpakt in de bekende bruine dozen en onmiddellijk in een container verscheept.’ Van een ander deel van de financiering liet de coöperatie een soort kabelbaan over de plantages aanleggen. ‘De trossen bananen die aan een boom hangen, kunnen wel vijftig kilo wegen. De boeren versleepten die handmatig. Zwaar werk. Nu kunnen ze de tros vanaf de boom rechtstreeks aan de kabelbaan hangen en ze vervolgens naar de pakmachine duwen. Dat maakt het voor de boer een stuk comfortabeler.’ De investeringen in het pakstation en de kabelbaan

hebben de coöperatie een duidelijke meerwaarde gegeven voor de bananentelers, stelt Dijkstra. ‘Behalve dat ze een betere prijs krijgen, helpt de coöperatie de boeren ook om duurzamer te produceren. Dat zorgt voor binding. Boeren weten dat de coöperatie goed voor hen is, ze zullen daardoor niet snel meer kiezen voor de multinationals.’ Ook op andere terreinen wil Cepibo de boeren ondersteunen, aldus Dijkstra. ‘Ze wil de biodiversiteit in de bananenteelt vergroten en monocultuur, het continu verbouwen van één gewassoort op dezelfde grond, tegengaan. Monocultuur put de bodemvruchtbaarheid uit en vergroot de kans op plantenziekten. Cepibo gaat dan ook de mogelijkheid onderzoeken om andere fruitsoorten te telen.’ Een ander doel van Cepibo is veel voorkomende ziektes bij boeren en arbeiders in de bananenteelt tegen te gaan. Dijkstra: ‘Langdurig gebruik van pesticiden kan tal van gezondheidsproblemen opleveren: onvruchtbaarheid, longkanker, huidkanker, eczeem en aangeboren afwijkingen. Cepibo maakt de boeren hiervan bewust en helpt ze met trainingen om duurzaam te ondernemen.’

zoeken actief mee naar een lokale oplossing.’ SAMENWERKING De Foundation kan bijvoorbeeld garanties verstrekken aan een lokale bank die besluit om Cepibo te financieren. ‘Het risico voor die bank wordt daardoor kleiner’, legt Dijkstra uit. ‘Dat geeft de coöperatie de tijd om zich te bewijzen, haar capaciteit te versterken en de bedrijfsvoering verder te professionaliseren. Op termijn kan zo’n coöperatie dan zonder onze garantie geld lenen bij een lokale bank.’ Dijkstra heeft goede hoop dat Cepibo zich zodanig kan ontwikkelen en dat steun van de Foundation inderdaad niet meer nodig is. In ieder geval laat Cepibo zien dat coöperaties in ontwikkelingslanden de leefomstandigheden van de lokale plattelandsbevolking kunnen verbeteren. En dat de Rabobank Foundation dat met kennis, kunde en financieringen succesvol kan ondersteunen. Soms zelfstandig, maar vaak ook in samenwerkingsverbanden met andere organisaties. Want ook de Foundation komt voort uit de coöperatieve gedachte dat je samen meer bereikt.

TEKST: MARC VAN DE VEN BEELD: RABOBANK FOUNDATION, ED LONNEE

3656

OP EIGEN BENEN Het gaat dus goed met Cepibo. En ondanks de economische crisis heeft de coöperatie de export weten uit te breiden. Naar bijvoorbeeld Zwitserland, Frankrijk, Italië, Duitsland en Nederland: ook bij ons ligt de biologische Fairtrade-banaan van Cepibo in de supermarkt. Dijkstra verwacht dan ook dat de bananencoöperatie binnenkort voor een nieuwe lening aanklopt bij het Rabo Rural Fund, dat gespecialiseerd is in handelsfinancieringen. ‘Cepibo is geen spaar- of kredietcoöperatie. Al het geld dat binnenkomt, wordt geïnvesteerd of gaat rechtstreeks naar de leden. Ze moet werkkapitaal dus steeds extern aantrekken.’ Tot nog toe zagen binnenlandse banken weinig heil in de financiering van de coöperatie, ze vonden het risico te groot. Maar in de toekomst moet toch naar een lokale oplossing gezocht worden, aldus Dijkstra. ‘Als Rabobank Foundation kunnen en willen wij Cepibo niet eeuwig financieren. Wij stimuleren nadrukkelijk de zelfredzaamheid, wij ondersteunen coöperaties zodat ze op termijn op eigen benen kunnen staan. Uiteraard laten we Cepibo daarbij niet aan haar lot over; wij

19 RABOBANK CHECKLIST

Kiezenvoordecreditcard Veiligbetalenenveelvoordeel Met uw creditcard kunt u op een veilige manier (vrijwel) overal betalen. Maar wist u dat er nog veel meer voordelen te behalen zijn bij het gebruik van uw creditcard?

Uw aankopen verzekerd

Alles wat u hebt gekocht en betaald met uw RaboCard (óók online) is 180 dagen verzekerd tegen verlies, diefstal en beschadiging. Hebt u een Rabo GoldCard? Dan zijn uw aankopen 360 dagen verzekerd.

Korting met je creditcard

Een deel van het aankoopbedrag terug! Wie wil dat niet? Logt u via de speciale site in en shopt u bij de aangesloten webwinkels (bijvoorbeeld Bol.com, De Bijenkorf of Apple Store), dan krijgt u een deel van het aankoopbedrag retour in de vorm van een Cashback Korting. Dit is een vast bedrag of een percentage van de (netto-) aankoopprijs. Zodra u een bedrag van minimaal € 5 aan Cashback Korting hebt opgebouwd, wordt de korting overgemaakt op uw creditcardrekening. U kunt zich met uw RaboCard of GoldCard aanmelden op www.haalmeeruitjecard.nl of op www.mastercard.com (optie promoties).

Veilig online betalen

3656

Hebt u online iets gekocht en betaald met uw RaboCard of Rabo GoldCard dat vervolgens niet wordt geleverd? Geen probleem. U krijgt uw geld terug!

De MasterCard SecureCode maakt het overigens nog veiliger om online met uw credicard te betalen. De SecureCode is een persoonlijke code die ervoor zorgt dat u wordt herkend als de rechtmatige eigenaar van uw creditcard. U ontvangt de code via uw vertrouwde Random Reader. Vrijwel alle Nederlandse webwinkels en steeds meer buitenlandse webwinkels vragen bij het betalen van een aankoop om deze code. Dit geldt voor alle Rabobank-creditcards. Kijk voor meer info op www.rabobank.nl/creditcard

TEKST: RABOBANK BEELD: RABOBANK

GeldTerug Service

20 RABOBANK ECONOMIE

Geluksindex Iswelzijntemeten? Anno 2011 staan mensen, overheden en organisaties – zoals de Rabobank – voor de uitdaging een koers te kiezen die economisch gezond is én bijdraagt aan het welzijn van iedereen. Maar wat is welzijn, noem je het geluk, hoe meet je het, en is het maakbaar?

3656

W

Welzijn is te omschrijven als de mate waarin mensen in hun materiële en immateriële behoeften kunnen voorzien. Dat betekent meteen al dat het bbp per capita – de som van producten en diensten die een land in een jaar produceert, per hoofd van de bevolking – als maatstaf voor welzijn niet voldoet. Het is te beperkt, het geeft een aanwijzing voor materiële welvaart. En in de versleten leuze ‘geld maakt niet gelukkig’, schuilt veel waarheid. Maar immateriële behoeften zijn een subjectieve beleving, laat staan dat eventjes te meten valt in hoeverre eraan voldaan wordt. Bij gebrek aan beter geldt het bbp, bijvoorbeeld in de politiek, maar al te vaak als welzijnsindicator. Iets heeft welvaart natuurlijk wel met welzijn te maken. Geld brengt geluk dichterbij. In landen met een hoog bbp per capita staat het er met sociale en politieke waarden, zoals de mate van democratie en vrijheid en de kwaliteit van de leefomgeving, vaak beter voor. Maar denk niet dat wanneer het bbp verdubbelt, ook de mate waarin mensen in hun immateriële behoeften weten te voorzien tweemaal zo groot wordt. Integendeel, hoe rijker zij zijn, hoe belangrijker die andere waarden voor hen worden, en hoe meer er te vervullen is. In het kille bbp wordt ook – bijvoorbeeld – de waarde van onbetaald werk niet meeberekend, terwijl vrijwilligers en mantelzorgers zowel een grote economische als een

sociaal-maatschappelijke – welzijnverhogende – waarde hebben. Bovendien neemt het bbp niet mee dat lucratieve economische activiteiten slecht zijn voor de leefomgeving en daardoor op den duur afdoen aan het welzijn van de gemeenschap. ALLESOMVATTEND Een betere indicator moet rekening houden met welzijnverhogende activiteiten als vrijwilligerswerk, ouderschap, mantelzorg, maar ook met gevoelens van veiligheid en vrijheid, met gezondheid, schone leefomgeving, vrije tijd en andere aspecten van kwaliteit van leven. Daarnaast met positieve en negatieve effecten die productie en consumptie hebben voor later, effecten die niet in huidige marktprijzen tot uiting komen. En met nog veel meer. Het is niet mogelijk al die aspecten in cijfers onder te brengen. Een allesomvattend middel om een perfect beeld te krijgen van welzijn is onhaalbaar. BRUTO NATIONAAL GELUK Maar stappen in die richting zijn te zetten. In Bhutan, een klein koninkrijk ingeklemd tussen Tibet en India, meet de overheid het zogenoemde Bruto Nationaal Geluk (bng) door de burgers uitvoerig schriftelijk te bevragen over hun psychologisch welbevinden, tijdsbesteding, scholing, ecologische, sociale en culturele

aspecten van welzijn dekken zij niet. MAAKBAARHEID Het streven naar geluk is een fundamenteel recht van de mens. Dat stelden de Verenigde Naties afgelopen zomer vast in een resolutie. Overheden moeten mensen helpen door hun welzijn te maximaliseren. Is welzijn dan, behalve tot op zekere hoogte meetbaar, ook tot op zekere hoogte maakbaar? Ruth van de Belt van KEO, de afdeling Kennis en Economisch Onderzoek van Rabobank Nederland, denkt van wel. ‘Overheden kunnen bijvoorbeeld scholing stimuleren, ervoor zorgen dat de gezondheidszorg voor iedereen toegankelijk is, mensen een politieke stem geven, een gevoel van veiligheid geven. Maar het blijft uiteindelijk wel het individu, dat binnen de door de overheid geschapen randvoorwaarden, zijn eigen levensvoldoening moet bewerkstelligen.’ Creatie van welvaart en welzijn gaan hand in hand. Het streven van de Rabobank is bij te dragen aan verbetering van de wereld in het algemeen en aan uw leefomgeving in het bijzonder.

TEKST: EGBERT JAN RIETHOF BEELD: RABOBANK

3656

omstandigheden, gezondheid en levensstandaard. Het streven is in Bhutan het bng te verhogen, niet het bbp. Het is een arm land, en vele aspecten van welzijn worden niet in het bng verdisconteerd. Maar we kunnen er iets van leren: economische groei zou geen doel op zich moeten zijn, maar een middel om immateriële vooruitgang te bewerkstelligen. Er zijn ook andere welzijnsindicatoren ontwikkeld. Zoals het dni (Duurzaam Nationaal Inkomen), een index die, simpel gezegd, aangeeft wat een land aan goederen en diensten zou kunnen produceren als het met de in dat jaar beschikbare technologie natuurlijke hulpbronnen en andere milieufuncties volledig intact zou houden. Verder is de isew (Index of Sustainable Economic Welfare) belangrijk. Deze index tracht effecten van informele economische activiteiten mee te nemen, zoals mantelzorg en milieuverontreiniging. De hdi (Human Development Index) van de Verenigde Naties meet behalve levensstandaard ook analfabetisme, onderwijs en levensverwachting. Indicatoren als deze drie en ook het bng trachten het bbp aan te vullen met duurzame en sociale dimensies. Maar alle

22 rabobank Coöperaties wereldwijd

Coöperatie als bedrijfsvorm Een solide en modern business model De coöperatie heeft wereldwijd bijgedragen aan vermindering van de armoede, het creëren van werkgelegenheid, financiële stabiliteit en sociale integratie. Ongeveer de helft van het inkomen van de wereldbevolking wordt gewaarborgd door een coöperatie.

D

De eerste coöperaties ontstonden in Engeland in de 19e eeuw. In antwoord op hun slechte levens omstandigheden legden textielarbeiders hun geld bij elkaar om kleine winkeltjes te beginnen. Ze kochten gezamenlijk levensmiddelen in en verkochten die vervolgens tegen een redelijke prijs aan de leden van de vereniging. De winst vloeide terug naar de leden. Het voorbeeld van met name The Rochdale Society of Equitable Pioneers (1844) vond al snel navolging in andere sectoren en landen. Tot op de dag van vandaag vormen de principes van Rochdale nog steeds de kern van de coöperatieve gedachte. Anno 2011 is een coöperatie een ondernemingsvorm waarin individuele ondernemers en/of consumenten hun krachten bundelen om hun gemeenschappelijke economische, sociale en culturele behoeften en ambi ties te verwezenlijken. De coöperatie is het gemeen schappelijk bezit van de leden. De ledeneigenaren nemen gezamenlijk beslissingen over de te volgen strategie en investeringen, houden toezicht en delen in de winst van de onderneming. Autonomie, partici patie en democratie staan hoog in het vaandel, even als gelijkheid, eerlijkheid, transparantie en sociale verantwoordelijkheid. Investeren in de toekomst Afhankelijk van de doelstelling worden drie soorten

coöperaties onderscheiden: in een bedrijfscoöperatie oefenen de leden zelfstandig hun beroep uit en verzorgt de coöperatie de inkoop, verkoop en/of bepaalde diensten. Een consumentencoöperatie koopt goederen in, die voor een billijke prijs aan de leden worden verkocht en in een producten- of diensten coöperatie zijn de leden tegelijkertijd werknemer van de coöperatie. Door zich te verenigen, kunnen kleine ondernemers en consumenten doelen realiseren die individueel onbereikbaar zijn. Coöperaties bieden met name ondernemers veel meerwaarde, omdat ze de leden de mogelijkheid bieden om individueel, maar vooral gezamenlijk te investeren in kennis- en productontwikkeling. Daardoor wordt niet alleen de positie van de leden, maar ook die van de coöperatie zelf versterkt. Spiegel van de samenleving Een coöperatie is een afspiegeling van de maatschap pelijke omgeving en ontstaat met name daar waar door samenwerking en schaalvergroting voordeel kan worden behaald. Zo ontstonden de eerste Nederlandse coöperaties in de 19e eeuw in de landen tuinbouw, een sector die destijds sterk in ontwikkeling was. Al snel ontstonden door het hele land consumenten organisaties, woningbouwcorporaties, verenigingen voor financiële dienstverlening, kredietverstrekking,

23 rabobank XXX

24 rabobank Coöperaties wereldwijd

krachten bundelen

Eigentijdse ondernemingsvorm Het terugtreden van de overheid heeft mede bijgedragen aan het ontstaan van nieuwe coöperatieve samenwerkingsvormen in de zorg, onderwijs, energie en publieke dienstverlening. Het transparante en duurzame karakter van deze ondernemingsvorm en het feit dat leden ook eigenaar zijn en direct invloed kunnen uitoefenen op het beleid van de organisatie, sluiten naadloos aan op de tijdgeest. Nederland heeft zich ontwikkeld tot een hoogwaardige diensteneconomie en dat zien we terug in het palet aan coöperaties: anno 2011 staan bijna 6000 coöperaties ingeschreven bij de Kamers van Koophandel. Dat is 25 procent meer dan twee jaar geleden. Zo’n 500 coöperaties vallen in de categorie zakelijke dienstverlening. Crisisbestendig Hoewel elk bedrijf, waar ook ter wereld, wordt beïnvloed door de economische crisis, houden de meeste coöperaties zich goed staande en kunnen ze zich zonder overheidssteun bedruipen. Dat is met name te danken aan de bestuurlijke structuur en de keuzes die worden gemaakt in de bedrijfsvoering. Coöperaties worden gefinancierd door de leden in plaats van door aandeelhouders en maken in de bedrijfsvoering een evenwichtige afweging van het belang van álle stakeholders: leden, klanten en werknemers. Dat het kapi-

taal gemeenschappelijk bezit is, vergroot het moreel appel op verantwoord investeren. Met hun kennis van de lokale markt en de focus op goede service, continuïteit en de lange termijn, dragen coöperaties bij aan een stabiel economisch klimaat.

Coöperaties in cijfers • Coöperaties bieden wereldwijd werk aan meer dan 100 miljoen werknemers, dat is 20 procent meer dan alle multinationals. • In Duitsland en de Verenigde Staten is een kwart van de inwoners lid van een coöperatie, in Canada en Japan is dat een derde en in Singapore zelfs de helft van de bevolking. • 91 procent van de Japanse boeren is aangesloten bij een coöperatie. In Noorwegen, Nieuw-Zeeland, Uruguay en de Verenigde Staten zijn landbouw coöperaties verantwoordelijk voor 80 tot 99 procent van de melkproductie. • In Korea is 71 procent van de visproductie in handen van coöperaties. • Een vijfde van alle inwoners van Bangladesh betrekt energie van een elektriciteitscoöperatie. In de Verenigde Staten leveren 900 Amerikaanse coöperaties elektriciteit aan 37 miljoen mensen. • Onder de vleugels van de World Council of Credit Unions bedienen 49.000 kredietcoöperaties 177 miljoen leden in 96 landen; de coöperaties die zijn aangesloten bij de European Association of Coöperative Banks hebben 149 miljoen klanten.

Tekst: ursula wopereis Beeld: kay coenen

nutsvoorzieningen, onderlinge verzekeringsmaatschappijen en uitvaartverenigingen. Na een terugval in het aantal coöperaties in Nederland in de jaren ’60 en ’70 staan coöperaties in Nederland tegenwoordig opnieuw in de belangstelling.

25 rabobank Zorgverzekering

Interpolis ZorgActief

Zorgverzekering met flinke korting Onlangs kreeg u van uw verzekeraar een aanbod voor uw zorgverzekering voor 2012. U kunt daarop ingaan, maar ook overstappen naar de Rabobank. Marco Oskam (39) deed het.

Waarom kozen jullie voor de Rabobank? ‘Ik werk als freelancer in de ICTsector. Ik ben dus zelfstandig en kan daardoor geen gebruikmaken van een collectieve verzekering van een werkgever. Als lid van de Rabobank krijg ik die korting wél. Je krijgt 10 procent korting op de basispremie en 15 procent op aan vullende verzekeringen. Daarnaast zijn we al jaren tevreden klanten van de Rabobank. Het voelt ver trouwd.’

Wat zijn uw ervaringen met Interpolis ZorgActief? ‘We hebben de verzekering nu zo’n drie jaar en de ervaringen zijn posi tief. Vorig jaar heb ik behoorlijk vaak een beroep moeten doen op de verzekering. Eind 2010 heb ik namelijk mijn enkel gebroken. Het was glad, ik gleed weg en het was gebeurd. De rekeningen van het ziekenhuis en de fysiotherapeut heb ik niet gezien. Die zijn allemaal rechtstreeks door Interpolis betaald. Ook van de apotheek bijvoorbeeld, krijg ik nooit een rekening.’ U bent dus blij dat u nu ook met uw zorgverzekering bij de Rabobank zit? ‘Zeker. De premie is scherp, de dekking goed en de service in orde. Bovendien kan Interpolis bemidde len als je snel en goede zorg nodig hebt. Als je wilt, maken ze zelfs de afspraak bij de specialist. Zelf heb je er dan helemaal geen omkijken meer naar. Prima geregeld.’

Interpolis ZorgActief heeft aantrekkelijke extra’s voor leden van de Rabobank. Zo kunt u gebruikmaken van gratis gezondheidsservices als zorgbemiddeling, zorgregelaar of vakantiedokter. Kijk voor meer informatie of een premieberekening op www.rabobank.nl/zorgverzekering.

Tekst: marc van de ven Beeld: de beeldredaktie

Waarom bent u overgestapt? ‘Mijn vrouw Hanneke en ik zaten ieder bij een andere maatschappij. Omdat we graag alles bij één partij wilden onderbrengen, heb ben we op internet diverse zorg verzekeringen met elkaar verge leken. De keuze viel op Interpolis ZorgActief, de zorgverzekering van de Rabobank. Een verzekering voor ons hele gezin: Hanneke, ik en onze drie zoontjes.

26 RABO DEVELOPMENT

Nieuwe partnerbank ActiefinRwanda

3656

Rabo Development streeft ernaar boeren in ontwikkelingslanden toegang te geven tot financiële dienstverlening waardoor zij een beter bestaan kunnen opbouwen. Theeboeren in het Afrikaanse Rwanda plukken er de vruchten van. In grote delen van Afrika is het niet zo goed gesteld met de toegang tot financiële dienstverlening. Dat geldt voor de bevolking op het platteland en dat geldt ook voor de lokale landbouwsector. Boeren gebruiken hun producten namelijk deels voor eigen consumptie. Dit informele karakter van de agrarische sector maakt financiering riskant waardoor de sector beperkte ontwikkelingsmogelijkheden heeft en banken slechts een

deel van hun afzetmarkt benutten. Rabo Development (RD) wil deze patstelling graag doorbreken. De bank vindt het belangrijk om te voorzien in financiële dienstverlening en geeft zo invulling aan haar oorspronkelijke coöperatieve doelstelling. Vier jaar geleden begon Rabo Development met het opzetten van een partnerbank in Rwanda. De Union des Banques Populaires du Rwanda (BPR) was op dat

27 RABO DEVELOPMENT

THEECOÖPERATIE Een eerste stap naar een volwaardige, rurale retailbank was de overgang van de unie naar een commerciële organisatie met een banklicentie van de centrale bank van Rwanda. Om de lokale betrokkenheid niet te verliezen, werd het coöperatieve karakter van de bank behouden. Alle zeshonderdduizend leden van de bank werden aandeelhouder en kregen daarmee 65 procent van de bank in bezit. Van de overige 35 procent werd RD eigenaar. BPR-aandeelhouders kiezen hun eigen afvaardiging in de aandeelhoudersraad en oefenen daarmee invloed uit op de besluitvorming. Ook breidde RD het aantal geldautomaten uit en regelde voorzieningen voor mobiel bankieren. Vandaag de dag is BPR met 190 vestigingen en 1,3 miljoen klanten met voornamelijk een rurale en agrarische achtergrond de grootste, rurale retailbank van Rwanda.

Om hun marktkracht en daarmee hun belang voor financiers te versterken, ondersteunt RD in samenwerking met Rabobank Foundation en BPR boeren en coöperaties bij het verbeteren van de productieketen. Een voorbeeld is de vijfduizend leden tellende Rwandese coöperatie van theetelers die hun gezamenlijke productie leveren aan één grote fabriek. EXTRA INKOMEN De coöperatie slaagde er met behulp van RD in het logistieke proces te verbeteren. Import van kennis uit Kenia leidde tot een aanzienlijke kwaliteitsverbetering van de thee. De activiteiten van RD resulteerden in enkele jaren tijd in substantieel extra inkomen voor de streek: de fabriek draait inmiddels behoorlijke winsten en de leden van de coöperatie – allemaal aandeelhouder – krijgen periodiek een dividend dat ze delen met hun theeplukkers. RD wil nu in samenwerking met de coöperatie de opbrengst per hectare verhogen door het management te verbeteren. De bedoeling is deze succesvolle aanpak in de toekomst ook uit te rollen over de andere negen theecoöperaties in het land.

TEKST: ELSE DE JONGE BEELD: RABO DEVELOPMENT

3656

moment een unie van 150 kleine coöperatieve banken met een centraal kantoor in Kigali. Deze unie, die eenvoudige spaar- en leenproducten verstrekte, vroeg RD om ondersteuning bij de verbetering en uitbreiding van haar dienstverlening.

28 rabobank private banking

Voldoende vermogen? ‘Ik wil straks vaker zelf een balletje slaan’ Jacq Koch, ondernemer en eigenaar van golfpark de Leemskuilen in Uden, zet geld opzij voor zijn pensioen. Rabobank Private Banking adviseert hem nu daarbij en zorgt voor een planning waardoor hij inzicht krijgt in zijn financiële toekomst.

H

Het uitzicht is adembenemend: vanachter zijn bureau kijkt Jacq Koch uit over de greens van zijn acht hectare tellende golfpark dat hij samen met zijn vrouw Annette runt. Twintig jaar geleden kwam hij voor het eerst met golf in aanraking. Koch: ‘Ik vond het direct fantastisch. Het leuke van golf is dat er van alles mis kan gaan. Je moet knokken voor het resultaat. Het is een combinatie van lichaamsbeheersing en de juiste keuzes maken. Daarnaast leent de sport zich ook uitstekend om te netwerken. Op een golfbaan kom je veel mensen tegen die wat voor je kunnen betekenen. Als je achttien holes loopt, ben je vier uur onderweg. Dat biedt voldoende gelegenheden. En tijdens het beoefenen van een sport leer je de mensen kennen. De maskers vallen af.’ Enthousiast Die eerste kennismaking zette hem aan het denken. ‘Op dat moment was ik nog docent lichamelijke opvoeding, maar ik speelde al een tijdje met de gedachte om een eigen bedrijf te starten. Iets met sport en buitenlucht. Het werd een golfpark. Het project realiseren was niet eenvoudig. Je kunt niet met één hole beginnen, je moet direct in het groot denken. Ik had eigen vermogen en overwaarde op mijn huis. Daarnaast zochten we leden die geld wilden inleggen. Het lukte om een groep mensen enthousiast te krijgen. Bij de Rabobank reageerde men positief op mijn plan.

De cijfers klopten. Uiteindelijk kostte het vijf jaar voordat het golfpark in 2001 openging.’ De afgelopen tien jaar heeft de onderneming een gezonde groei doorgemaakt. De groei wordt gevoed door een toename van het aantal leden en het aantal lessen dat wordt gegeven. De crisis heeft daar nog geen verandering in gebracht. Koch: ‘Wel zie je dat leden die we de afgelopen jaren al weinig zagen, nu hun lidmaatschap opzeggen.’ Uitdaging Jacq Koch houdt van een uitdaging. De lange aanlooptijd voordat het golfpark in 2001 openging, maakte hem niet kopschuw. Integendeel. In 2004 startte hij met de voorbereidingen voor een tweede golfbaan, veel groter nog dan de Leemskuilen. Samen met zijn broer en de eigenaren van Landgoed Princepeel heeft hij plannen voor een golfbaan met 36 holes, 140 hectare groot. Na zeven jaar is het bijna zover. ‘Het is een unieke uitdaging. Je praat over een oppervlakte van 250 voetbalvelden. Er zijn maar drie van dergelijke golfbanen in Nederland. Omdat het groter is dan de Leemskuilen, is het krijgen van toestemming ook complexer. Financieel hebben we de risico’s goed afgedekt. De gemeente heeft al toestemming gegeven. Nu is het wachten op de Raad van State. Als die ook akkoord

30 rabobank Private Banking

vaker zelf een balletje slaan en vaker samen met Annette op vakantie gaan. Maar ik blijf wel betrokken bij de operationele kant. Ik wil dit bedrijf zien groeien. Dit is een stuk van mijn leven.’

Vragen Vanaf het moment dat Koch ondernemer werd, heeft hij zelf vermogen opzijgezet.‘In eerste instantie beleg de ik het pensioenkapitaal zelf op de beurs. Daarmee begon ik in 2008, dus dat gaf geen goede resultaten. Daarna stond het vermogen op spaarrekeningen. Ik wist hoeveel vermogen ik had gereserveerd, maar het is de vraag hoe lang je het daarmee volhoudt als je morgen stopt met werken. Ik maakte mij geen zor gen over mijn pensioen. Als docent had ik natuurlijk al 23 jaar pensioen opgebouwd. Toch bleven er veel vragen. Vanaf welk jaar kan ik bijvoorbeeld stoppen met werken? Welke financiële gevolgen heeft het voor mijn vrouw als ik kom te overlijden? Als ik nu stop met werken, wat is de onderneming dan waard? Op dat moment kwam accountmanager Private Banking Pascal van Berkel in beeld. De Rabobank zag natuurlijk ook dat de cijfers ieder jaar goed waren.’ Voor Koch vormen de adviezen van Van Berkel een welkome aanvulling. Koch: ‘Nu hebben mijn vrouw en ik voor het eerst een beeld van onze financiële toekomst. Het is prettig om daar een deskundige naar te laten kijken. Het verandert niets aan mijn toekomst plannen. Ik heb geen luxewensen. Als ik 65 ben, heeft iemand anders de dagelijkse leiding over de onder neming. Ik wil wel graag op de achtergrond beschik baar blijven voor adviezen. Dat is een werkwijze die bij mij past. Ik gebruik graag de input van anderen als basis voor mijn beslissingen. Gaan we nog wel de goede kant op? Dat kun je aan iedere medewerker vragen. Wat hopelijk wel verandert, is dat ik na mijn pensioen meer baas over mijn tijd word. Ik wil straks

Rabobank Private Banking kijkt naar alle aspecten rond het vermogen: het beleggingsbeleid, de bedrijfsoverdracht, de zorg voor de nalatenschap maar ook de maatschappelijke belangstelling. Het team maakt een vermogensplan dat rekening houdt met de verschillende fasen in het leven van een directeur grootaandeelhouder en biedt oplos singen die daarbij passen. Door nauwe samenwer king met de klant, kennen we het verhaal achter zijn vermogen. Door de toevoeging van onze kennis en expertise kan Rabobank Private Banking vervolgens optimaal financieel advies geven dat aansluit bij de wensen van de klant. Pascal van Berkel, accountmanager van Rabobank Private Banking: ‘Jacq heeft de afgelopen jaren pensioen opgebouwd, maar hij had als onder nemer niet echt inzicht in wat zijn pensioen nu eigenlijk inhield. Aan de hand van een plannings programma kunnen we dergelijke scenario’s doorrekenen en laten zien welk pensioeninkomen hij kan verwachten dat hij in eigen beheer en in loondienst heeft opgebouwd. Een deel van zijn vermogen beleggen we nu samen met een beleg gingsspecialist. Het vermogen wordt gespreid belegd in een portefeuille met een neutraal beleggingsprofiel. Ook hebben we gekeken naar wat er is geregeld wanneer hij overlijdt of als hij arbeidsongeschikt wordt. In dat geval kan zijn vrouw de onderneming verkopen. Daarmee is het voor haar financieel goed geregeld. We hebben wel geadviseerd het testament aan te passen en tijdens leven al vermogen over te dragen aan de kinderen. Daarmee voorkom je dat er later te veel erfbelasting betaald moet worden.’

Tekst: Peter Steeman Beeld: frank ruiter

gaat, kunnen we binnen een jaar starten met de bouw. Je moet voor dit soort projecten een volhouder zijn. Die rol ligt mij wel.’

Wat doet Rabobank Private Banking voor Jacq Koch?

31 RABOBANK KUNSTZONE

Rabo Kunstzone geopend

Kijken naar kunst Rabobank Nederland bouwt sinds 1984 aan een collectie van eigentijdse kunst. De kunstwerken zijn nu te zien in de Rabo Kunstzone aan de Croeselaan in Utrecht.

WAT IS DE RABO KUNSTZONE EIGENLIJK? Dat is een tentoonstellingsruimte in de ontvangsthal van het nieuwe Rabobankkantoor in Utrecht. Als medewerker of als gast kunt u naar binnen lopen om onder het genot van kunst elkaar te ontmoeten, te brainstormen of te werken. Passanten zijn uiteraard ook welkom.

3656

WAAROM HECHT DE RABOBANK ZO VEEL BELANG AAN KUNST? Vanuit haar oorsprong staat de Rabobank midden in de samenleving. Daarom hebben wij oog voor kunst en cultuur. Kunst inspireert en is een barometer van de samenleving. We verzamelen kunst, maar ontsluiten deze ook weer voor een breed publiek, zoals leden van lokale banken. ZIEN WE ALLE WERKEN TEGELIJK IN DE KUNSTZONE? Nee. Twee keer per jaar is er een andere tentoonstelling in de Kunstzone: één rondom een thema uit de collectie (zoals de tentoonstelling IKJIJWIJ, met het thema identiteit) en één solo van een belangrijke kunstenaar uit de collectie. Voor meer informatie kijk op www.rabobank.nl/kunst.

TEKST: BERT MOL BEELD: RUUD HOORNSTRA

WAAROM DOET RABOBANK NEDERLAND DIT? In de laatste 27 jaren zijn ongeveer tweeduizend werken van honderd kunstenaars verzameld. Niet alleen van jong talent, maar ook van oudere kunstenaars; de top van opeenvolgende generaties sinds de jaren vijftig. Ze werden tijdens hun loopbaan gevolgd. Hun werken hebben altijd in gangen en in recepties van kantoren gehangen en gestaan. De collectie verdient een breder publiek, vindt de Rabobank. Dankzij de Rabo Kunstzone kan iedereen er nu van genieten.

32 RABOBANK LIDMAATSCHAP

Samenambitiesrealiseren Bijdragenaanuweigen leefomgeving De Rabobank is gebouwd op de gedachte dat mensen samen meer bereiken dan alleen. Bijdragen aan een duurzame omgeving is voor de Rabobank vanzelfsprekend. Het lidmaatschap biedt de kans om samen ambities en idealen te realiseren.

3656

VERSTERKEN REGIONALE IDENTITEIT In de Zuidelijke Baronie in Brabant steunde de Rabobank een project dat de regionale identiteit moest versterken. Op verzoek van leden die meer economische dynamiek wensten voor de streek, bracht de Rabobank (agrarische) producenten, vertegenwoordigers van verwerkingsbedrijven, horeca en maatschappelijke organisaties met elkaar in contact. De vraag was: hoe

kunnen we samen een impuls geven aan de economische bedrijvigheid in het gebied? De kracht van onze streek, zo luidde de conclusie, ligt in een combinatie van lokale streekproducten en toeristisch potentieel. Dat resulteerde in De Smaak van de Zuidelijke Baronie: een activiteitenprogramma rondom streekproducten en toerisme. Zo konden leden met korting eten in lokale restaurants en waren er diverse ‘smaakmarkten’. De partners in het project werken nu samen aan een nog grootser opgezet programma voor regiobranding: De Magie van de Baronie. COMPETENTIEBEURS Rabobank Amersfoort organiseerde in samenwerking met maatschappelijke organisaties een ‘coöperatiebeurs’ met als motto ‘Doe wat voor een ander en werk aan je eigen ontwikkeling’. Maatschappelijke organisaties die behoefte hadden aan bepaalde competenties – bijvoorbeeld op het gebied van communicatie of ondernemerschap – presenteerden zich op de beurs met hun vraag. Genodigde Rabobankleden konden zich oriënteren en aanbieden als vrijwilliger bij een van de organisaties. 170 medewerkers en 80 leden van de lokale Rabobank zetten hun deskundigheid in voor maatschappelijke organisaties in de stad.

TEKST: ELSE DE JONGE BEELD: ANNET SCHOLTEN

R

Rabobankleden genieten een aantal voordelen, zoals ledenaanbiedingen en de mogelijkheid ledencertificaten te kopen. Daarnaast hecht de Rabobank aan kennisuitwisseling. Lokale banken organiseren daarom netwerkbijeenkomsten en lezingen. Leden worden niet alleen uitgenodigd voor deelname: ze brengen ook onderwerpen voor kennisuitwisseling in. En ze stemmen over de besteding van het lokale coöperatief dividend. Rabobanken investeren dit in projecten die de sociaal-economische dynamiek in het gebied bevorderen. Leden hebben zo invloed op hun leefomgeving. Ten slotte ondersteunt de bank leden die initiatieven ontplooien waarmee ze bijdragen aan de missie van de Rabobank: coöperatief bouwen aan een duurzame ontwikkeling van welvaart en welzijn. De bank brengt de verbindingen tussen partijen tot stand, stimuleert de uitwisseling van relevante kennis en steunt samenwerking met raad en daad. Twee concrete voorbeelden.

3656

34 RABOBANK SPONSORT

RaborennerRobertGesink: 'Zonderploeggenoten benjenergens' Kopman van het Rabobank ProTeam Robert Gesink viel tijdens de afgelopen Tour de France. In de dagen erna, ervoer hij de kracht van het collectief: ‘Zonder mijn ploeggenoten had ik het niet gered.’

3656

R

Robert Gesink kende ook in 2011 een opvallend seizoen. Met mooie overwinningen, maar ook met een bizarre julimaand. Zijn hoofddoel van het jaar, de Tour de France, draaide uit op een drama. In de vijfde etappe kwam Gesink zwaar ten val en die crash deed een enorme aanslag op zijn gestel. Hij kon de klap in het restant van de Tour vooral fysiek niet meer verwerken. Weer bleek dat je als wielrenner aan de top zeer kwetsbaar bent. In een fractie van een seconde verdween een voorbereiding van bijna een jaar in de prullenmand. Gesink: ‘Buitengewoon frustrerend wanneer je dat overkomt. Voor mezelf, maar ook voor de ploeggenoten die er zo intensief mee bezig zijn geweest. Wielrennen is bovenal een teamsport.’ De kopman van het Rabobank ProTeam kon na de Tour de knop snel omzetten. Hij trok naar de Schotse Hooglanden en nam daar even afstand van het wieler-metier. In de Tour of Colorado pikte hij in augustus koersritme op en kreeg hij ook weer veel plezier in wedstrijden. Gesink: ‘Het was heel leuk om weer met de mannen te rijden. Een mooie koers ook. Wel een vreemde ervaring om een hele week permanent ver boven de tweeduizend meter hoogte in wedstrijdverband te rijden. Loodzwaar ook. De eerste dagen leek het wel rijden in slowmotion, want alle renners hadden er last van. We herstelden slecht, want we sliepen ook vaak op meer dan 2500 meter hoogte.

Het was een gekke belevenis, maar toch ook een heel mooie. En vooral leuk om mee te maken.’ ONVOORWAARDELIJK LOYAAL ‘Met de mannen rijden.’ Het is voor Robert Gesink als kopman een van de belangrijkste voorwaarden om succes te boeken. In de Tour bleek dat zijn ploeggenoten onvoorwaardelijk loyaal zijn. Ook toen het na de val niet goed meer ging. ‘Zonder mijn ploeggenoten had ik het niet gered in de Tour. Zonder ploegmaats ben je als kopman sowieso nergens, maar dat gold nu nog meer. De val was fysiek heel hard aangekomen. Veel harder ook dan veel mensen dachten en misschien ook zichtbaar was. Van mijn rug heb ik de hele Tour last gehouden. We reden zeventig per uur toen ik viel, dus de klap was keihard. In de eerste dagen na de val bleef het verlies beperkt, maar vooral door de onvoorwaardelijke steun van de mannen. Ze deden werkelijk alles voor me. We konden zo de zaak nog lang stabiliseren. Het leek die dagen wel redelijk te gaan, maar het was heel erg zwaar.’ Met de ploegmaats om zich heen leek er in de Tour dus aanvankelijk nog wel wat mogelijk voor Robert. Pas toen het serieus bergop ging, waren zijn beperkingen door de val niet langer te compenseren. Aanvankelijk vroeg Gesink zich af wat hij in de Tour deed. Al dacht hij niet aan opgeven, want er konden in dezelfde Tour

NOG JONG Louis Delahaye, de trainer van het Rabobank ProTeam, stippelde samen met Robert Gesink zijn weg uit tussen de Tour en het naseizoen. Pas daarna keken ze naar 2012. ‘Het doel was na de mislukte Tour vooral een goed najaar te draaien’, aldus Delahaye. ‘Ik wist al snel dat dat mogelijk moest zijn. 2011 is in fysiek opzicht Roberts beste jaar ooit. Bij alle koersen voor de Tour

was hij beter dan in voorgaande jaren. Robert ging in topvorm naar de Tour en na de Tour zat hij ook weer razendsnel op een heel erg hoog niveau.’ Delahaye ziet vooralsnog geen aanleiding de aanpak voor 2012 rigoureus te veranderen. Delahaye: ‘Deze winter gaan we samen met Frans Maassen 2011 evalueren en dan pas bekijken we Roberts programma voor 2012. Robert is nog jong. We moeten eerst bekijken waar hij nog stappen kan en wil maken. Aan de hand daarvan bepalen we zijn programma en de trainingsopbouw voor 2012. Maar de veranderingen zullen niet echt spectaculair zijn.’

NASCHRIFT In september kwam Robert Gesink opnieuw zwaar ten val tijdens een training in Nederland. Hij brak daarbij zijn rechterbovenbeen en was tot aan het einde van het seizoen uitgeschakeld.

TEKST: FRANK VAN GELOVEN - SPORTFLITZ BEELD: COR VOS

3656

nog betere tijden aankomen. Maar herstellen in een grote ronde van zo’n zware val bleek toch onmogelijk. Verder in de Tour, toen de situatie niet verbeterde, wilde hij niet meer opgeven, mede vanwege het teamgevoel. ‘Later heb ik niet meer aan opgeven gedacht. Ik kon dat tegenover mijzelf niet maken, maar ook niet tegenover de mannen die voor mij zo vreselijk hard hebben gewerkt. Ik vond het voor hen ook heel jammer dat de Tour niet heeft gebracht wat wij er ons allemaal van hadden voorgesteld. Je start zo’n ronde als collectief en ik maak deel uit van dat team. Ik rijd voor mezelf, maar ook voor hen. Het deed pijn dat ik het door die val niet kon waarmaken.’

36 RABOBANK VOORDEEL GELDIG TOT 02-03-'12 TENZIJ ANDERS VERMELD

SPECIAAL Maak uw dromen waar!

Besparen met water en energie is erg belangrijk voor het milieu. Niets nieuws! Maar nu is er hulp. De Mr Finney TijdMeester zorgt er niet alleen voor dat deze boodschap nog breder verspreid wordt, hij helpt u te besparen in het dagelijks leven. Beter voor het milieu en uw eigen portemonnee. We kunnen de tijd niet stilzetten, maar u kunt er wel bij stilstaan. Al is het maar heel even. De TijdMeester kunt u gebruiken bij vele dagelijkse bezigheden, bijvoorbeeld tijdens het douchen. Zet hem dan bijvoorbeeld maximaal op 7 minuten en u zult zien dat u meer dan genoeg tijd hebt. U kunt de TijdMeester ook gebruiken bij het tandenpoetsen, het koken van een eitje en als eindsignaal voor een half uurtje computeren. Wees creatief… er zijn vast nog veel meer activiteiten waarvoor u de TijdMeester in kunt zetten om water en/of energie te besparen. De TijdMeester telt terug. U kunt dus zelf kiezen hoe lang u iets wilt doen. Op vertoon van de geprinte voucher van internet ontvangt u in alle Bruna winkels deze Mr Finney TijdMeester voor maar € 9,95 (normaal € 14,95). U kunt de TijdMeester ook online bestellen via www.kadowereld.nl. De actie geldt t/m 31 december 2011. Kijk voor meer informatie en bestellen op www.rabobank.nl/dichterbij

www.rabobank.nl/dichterbij

TEKST: VDBJ_ BEELD: PURPLE PROOF

3656

Zuinig met energie!

In Theater de Efteling is nu de betoverende musical Droomvlucht te zien. Als Rabobanklid krijgt u elk tweede musicalticket met 50% korting. De musical Droomvlucht vertelt over de betoverende reis van het meisje Lila naar de Elfenwereld. Een sprookjesachtig avontuur, waarbij dromen werkelijkheid worden. Droomvlucht is een co-productie van Efteling Theaterproducties en Joop van den Ende Theaterproducties. Rabobankleden ontvangen op elk tweede ticket 50% korting. Reserveer telefonisch via 0900-0161 (€ 0,15 p/m), o.v.v. Rabobank ledenmagazine Droomvlucht-actie. De actie geldt t/m 31 januari 2012. Voor meer informatie en actievoorwaarden zie

MEER LEDENVOORDEEL OP WWW.RABOBANK.NL/DICHTERBIJ

VOOR U Handmade with love

Winterdip?

De kettingen van Beads for Life hebben een betoverende uitstraling. Ze worden met de hand gemaakt door vrouwen in Nepal. Deze vrouwen waren voorheen afhankelijk van gunsten van familie; met het maken van kettingen kunnen ze nu voor zichzelf zorgen. Een prachtig cadeau, voor de ontvanger, de gever én de vrouwen van Beads for Life. De ultieme kerstgedachte! Keuze uit zwart of multicolor. De prijs van de ketting is € 29,95 (sluiting op 55 en 60 cm). Rabobankleden ontvangen gratis een bijpassende armband t.w.v. € 14,95 (sluiting op 20 en 23 cm) met een sieradenzakje. Excl. € 3,50 verzendkosten. Bestel via 035-7600036 of op www.rabobank.nl/dichterbij

Moe? Weinig energie? Winterdip? Doe dan het licht aan van de populaire Litebook Elite lichttherapielamp! Lichttherapie maakt onderdeel uit van de reguliere geneeskunde en wordt met succes ingezet bij winterdepressie, winterdip, slaapproblemen, vermoeidheid en andere gezondheidsklachten. De Litebook Elite heeft een handzaam formaat, een geïntegreerde accu en een korte gebruikstijd. In slechts 15 minuten per dag hebt u meer energie, een betere stemming en slaapt u beter. Rabobankleden profiteren tijdelijk van maar liefst 25% korting op de aankoop van een Litebook. U betaalt nu € 171,75 incl. verzendkosten i.p.v. € 229. Meer informatie via 0299-405328 of op

DE ULTIEME KERSTGEDACHTE!

LICHTTHERAPIE


Indoor Brabant

Van 19 t/m 22 april staan de Brabanthallen in Den Bosch in het teken van de paardensport tijdens Indoor Brabant. Zowel de wereldbekerfinale springen als dressuur wordt dit jaar verreden. Daarnaast worden er nog allerlei verschillende activiteiten georganiseerd. U, als Rabobanklid, kunt dit evenement met een maximale korting van 50% bijwonen (op = op). Voor verdere informatie en de voorwaarden zie www.rabobank.nl/dichterbij


3656

TOT 50% KORTING OP KAARTJES


SPECIAAL Geknipt voor u!

Bij de winter denken we aan sneeuw en kou. Maar ook aan de feestdagen! Daarom geven we u drie cadeautips. Als klant van de Rabobank ontvangt u tot 30% korting! Tip 1: De meest bekroonde regenbroek met de naam Rainlegs biedt op de fiets bescherming tegen regen, wind en kou. Gemaakt van wind- en waterdicht nylon. De broek is open aan de achterkant voor meer bewegingsvrijheid en ter voorkoming van transpiratie. Hij is er in zwart of fluorescerend geel, in diverse maten. Van € 27,95 voor € 19,95 (excl. verzendkosten). Tip 2: De schoenspike geeft u extra grip bij het lopen in de sneeuw of op gladde ondergronden. Simpel te bevestigen met klittenband en passend onder vrijwel elk schoeisel. In diverse maten verkrijgbaar. Van € 32,50 voor € 24,95 (excl. verzendkosten). Tip 3: De warmtesjaal is een 'pittenzak in een hip jasje', alleen gevuld met tarwekorrels in plaats van kersenpitten. Even in de magnetron en u kunt hem om uw nek leggen, of uw voeten of buik ermee verwarmen ter ontspanning van pijnlijke spieren. De warmtesjaal is 70 x 20 cm groot. Van € 26,90 voor € 20 (incl. extra hoes en verzending). Bestellen kan online of via 035-7600036. Meer informatie over deze en andere cadeautips zie www.rabobank.nl/dichterbij



3656

Fijne wintercadeaus

Op zoek naar een goed cadeau voor uzelf of een dierbare voor de feestdagen? Denk dan aan de Kappersbon. De Kappersbon kost € 24,95 maar vertegenwoordigt een waarde van maar liefst € 50. Als Rabobanklid krijgt u nu € 10 korting op deze bon, dus u betaalt € 14,95. Met deze bon kunt u drie keer naar een kapsalon in de buurt. De bon geeft recht op een behandeling die bestaat uit wassen, knippen en stylen en vrijblijvend nog twee keer € 10 korting op een tweede en derde behandeling. De Kappersbon is geldig bij ruim 400 kapsalons door heel Nederland. Lees de actievoorwaarden en bestel de Kappersbon voor slechts € 14,95 (excl. verzendkosten) via 0416-750220 of via


VOOR U SPECTACULAIRE AANBIEDING VAN APPLE

3656

Of u nu een MacBook of een desktop wilt, de mensen van de Apple Premium Reseller helpen u de Mac te kiezen die aan al uw wensen voldoet. Stapt u bij een Apple Premium Reseller (APR) van een pc over op een Mac, dan wordt u bij elke stap geholpen door een gecertificeerde Apple-expert. Deze zet uw

bestanden voor u over, zodat u direct aan de slag kunt. Wilt u alles uit uw Mac halen wat erin zit, dan kunt u gratis een workshop volgen bij de Apple Premium Reseller waar u uw Mac heeft gekocht. Speciaal voor Rabobankleden zijn er gratis seminars 'Aan de slag met de Mac'. U leert hoe makkelijk het is om te werken met een Mac. Verder

komen onderwerpen als fotografie, muziek en video uitgebreid aan bod. Kijk op www.rabobank.nl/dichterbij voor een gratis seminar 'Aan de slag met Mac' en schrijf u snel in. GRATIS OFFICE VOOR MAC Of u nu uw administratie of uw huiswerk doet, met Office behaalt u de beste resultaten. Creëer de prachtigste documenten, spreadsheets en presentaties. En communiceer met uw vrienden. De Apple Premium Resellers hebben nu een aantrekkelijke aanbieding voor Rabobankleden. Tot 1 januari 2012 ontvangt u bij aanschaf van een Apple computer (met uitzondering van Mac mini) gratis het Office voor Mac Thuisgebruik 2011-pakket. Het pakket bevat Word, Excel en Powerpoint 2011. Wilt u gebruikmaken van deze actie? U vindt de actievoorwaarden en uw dichtstbijzijnde APR-dealer op www.rabobank.nl/dichterbij. Vul hier uw gegevens in op de Apple Dichterbij-voucher en print deze uit met de unieke code. Bij aanschaf van een Apple computer ontvangt u bij inlevering van deze voucher een Office voor Mac 2011-pakket ter waarde van € 99. NOG MEER VOORDEEL Rabobankleden ontvangen een gratis iTunes-kaart t.w.v. € 15 bij aanschaf van een iPod Touch. Meer informatie en voorwaarden op www.rabobank.nl/dichterbij


Makkelijk met Mac


SPECIAAL Bachs Hohe Messe

De feestdagen staan weer voor de deur. Misschien bent u te gast bij familie of gaat u er even lekker tussenuit. Berg uw waardevolle spullen thuis dan veilig op. Volgens een testpanel van de Consumentenbond is de inbraak- en brandwerende kluis van De Raat Brandkasten niet te kraken. Daarom krijgt hij het stempel ‘Beste Koop’. Als klant van de Rabobank kunt u nu gebruikmaken van een spectaculaire aanbieding (tot € 149,95 voordeel). U profiteert van € 75 korting en betaalt voor deze kluis geen € 324, maar € 249 (inclusief verankeringsmateriaal). Daarbij wordt de kluis gratis bij u thuisbezorgd, normaal betaalt u hiervoor € 25. De buitenmaten zijn h330 x b450 x d380 mm, de binnenmaten zijn h240 x b380 x d292 mm. Er worden twee sleutels meegeleverd. De meerprijs voor een elektronisch slot is € 100. En met het oog op de feestdagen krijgt u bij aanschaf van de kluis ook nog een minikluis t.w.v. € 49,95 cadeau. Handig voor op reis, in een studentenkamer of als sieradenkluisje. U kunt kiezen uit zwart of wit. Deze minikluis kunt u ook los bestellen met € 10 korting. U betaalt dan € 39,95 (inclusief gratis verzending). Meer productinformatie en bestellen bel 035-7600036 of kijk op www.rabobank.nl/dichterbij



3656

Niet te kraken!

Houdt u van de muziek van Bach? Dan is er nu een onweerstaanbare aanbieding. De Hohe Messe is Bachs laatste, voltooide meesterwerk. De Nederlandse Bachvereniging maakte hiervan, onder leiding van dirigent Jos van Veldhoven, een prachtige opname die veel lof kreeg in binnen- en buitenland. De cd kost normaal € 49,95 maar is nu voor Rabobankleden verkrijgbaar voor € 29,95 inclusief verzendkosten. U ontvangt er een rijk geïllustreerd boekwerk met afbeeldingen van liturgische voorwerpen uit Museum Catharijneconvent bij. U kunt de cd uiterlijk tot maandag 9 januari 2012 bestellen. Meer informatie op


VOOR U Edme van Wedgwood!

Zingen

Een mooi gedekte tafel tijdens de feestdagen maakt uw kerstdiner of -ontbijt af. Kies voor Edme, het beroemdste Wedgwoodservies. Roomwit met het ribbeltje. Edme is sinds 1908 onafgebroken in productie. Veel geïmiteerd, nooit geëvenaard. Als Rabobanklid schaft u dit servies aan voor slechts € 198 (incl. breukverzekering, excl. € 5,75 verzendkosten). Het servies bestaat uit 4 borden 26 cm, 4 borden 20 cm, 4 schaaltjes, 1 grote schaal, 4 grote mokken en 4 ovenschaaltjes. Edme van Wedgwood staat mooi tijdens de feestdagen, maar ook de rest van het jaar prachtig op tafel. Meer informatie en bestellen: www.rabobank.nl/dichterbij

In de reeks I Love … van Kidz-DJ-cd’s verschenen reeds de thema-cd’s Sint & Christmas en de genre-cd’s Disco, 80’s en Nederpop. Superleuke cd’s voor het hele gezin. Ideaal voor op vakantie, tijdens lange autoritten of gewoon voor thuis. Zo verandert bijvoorbeeld ‘Brand New Day’ uit de film The Wizzard of Oz in ‘Ik ben jarig wat een feest’. En ‘Think’ van Aretha Franklin in ‘Sint’. Voor Rabobankleden kosten ze in plaats van € 10,99 maar € 7,50 (inclusief verzendkosten) en bij drie cd’s naar keuze voor € 20 krijgt u ook nog eens een Doeboek van de Kidz-DJ t.w.v. € 6 cadeau (zolang de voorraad strekt). Bestel via 073-6100120 of

COMPLEET SERVIES VOOR 4 PERSONEN VOOR € 198

MET DE KIDZ-DJ-CD’S


SeniorWeb

SeniorWeb is al vijftien jaar expert in computerhulp. U krijgt hulp via e-mail, per telefoon en aan huis. Ook ontvangt u vier keer per jaar het magazine Enter met tips en stap-voor-stapuitleg. Sluit voor slechts € 26 uw lidmaatschap voor 2012 af en u krijgt gratis het boek Digitale foto's ordenen en bewerken met Picasa t.w.v. € 10,50. Ook ontvangt u een handig SeniorWeb memoblokje. Bel 030-2769965 of ga naar www.rabobank.nl/dichterbij


3656

DÉ COMPUTERHULP VOOR U!

WINNEN

42 RABOBANK SUDOKU

Los de puzzel op Vul het diagram zo in dat alle cijfers van 1 tot en met 9 slechts één keer voorkomen in alle horizontale en verticale kolommen, en dat alle cijfers van 1 tot en met 9 voorkomen in elk van de negen vierkantjes van 3 x 3 vakjes. Maak kans op een van de mooie winterprijzen: een paar schoenspikes t.w.v. € 32,50, comfortabele Rainlegs t.w.v. € 27,95, of een heerlijke warmtesjaal t.w.v. € 26,90. Kijk op www.rabobank.nl/dichterbij voor meer informatie. Stuur de ingevulde sudoku voor 20 januari 2012 naar Rabobank Nederland, o.v.v. Sudoku Dichterbij 4-2011, Postbus 17100, 3500 HG Utrecht. Of stuur een e-mail (met gescande of overgetypte oplossing) naar [email protected].

PUZZEL JFS

3656

EN WIN EEN VAN DE DRIE WINTERSE PRIJZEN

43 RABOBANK SERVICEPAGINA

CONTACT

colofon Redactieadres

Telefoon:

Redactie Niels van de Velde

E-mail:

Concept vdbj_ Bloemendaal

Internet:

Aanbiedingen Purple Proof BV, Soest

Bezoekadressen:

Vormgeving Studio Nico Swanink, Haarlem Druk & handling vdbj_ print support, Bloemendaal

NIETS IN DEZE UITGAVE MAG WORDEN OVERGENOMEN OF GEKOPIEERD ZONDER SCHRIFTELIJKE TOESTEMMING VAN DE RABOBANK. DE RABOBANK EN VDBJ_ BESTEDEN UITERSTE ZORG AAN DE BETROUWBAARHEID EN ACTUALITEIT VAN ALLE GEPUBLICEERDE DATA. ONJUISTHEDEN KUNNEN ECHTER VOORKOMEN. DE RABOBANK EN VDBJ_, ALSMEDE DE AAN HEN GELIEERDE ONDERNEMINGEN EN TOELEVERANCIERS, ZIJN NIET AANSPRAKELIJK VOOR ONJUISTHEDEN OF ENIG HANDELEN OP GROND VAN DE IN DIT BLAD GEGEVEN ADVIEZEN OF GEDANE MEDEDELINGEN EN AANBIEDINGEN. DE AANBIEDINGEN ZIJN, TENZIJ ANDERS VERMELD, GELDIG VAN 25 NOVEMBER 2011 - 2 MAART 2012.

Voordelen van het lidmaatschap: 1> 2> 3>

4>

3656

5>

SPECIALE LEDENPRODUCTEN WAARONDER LEDENCERTIFICATEN. EXCLUSIEVE AANBIEDINGEN MET KORTINGEN OP PRODUCTEN EN DIENSTEN. BETROKKENHEID BIJ MAATSCHAPPELIJKE ACTIVITEITEN. OP VERZOEK VAN LEDEN SPEELT DE RABOBANK EEN ACTIEVE ROL IN DE SAMENLEVING DOOR PROJECTEN EN ACTIVITEITEN MOGELIJK TE MAKEN. KENNIS EN NETWERKEN: UITNODIGINGEN VOOR THEMABIJEENKOMSTEN, SEMINARS, STUDIES EN PUBLICATIES EN TOEGANG TOT DIVERSE NETWERKEN (O.A. VAN ONDERNEMERS). INVLOED EN ZEGGENSCHAP. DE RABOBANK NODIGT LEDEN ACTIEF UIT IN GESPREK TE GAAN MET DE BANK: IN LEDENPANELS, KLANKBORDGROEPEN EN DE JAARLIJKSE LEDENVERGADERING KRIJGEN WE ONGEVRAAGDE EN GEVRAAGDE ADVIEZEN VOOR DE BESTE FINANCIËLE DIENSTVERLENING.

DE RABOBANK GAAT ZORGVULDIG OM MET PERSOONSGEGEVENS. MEER WETEN? ZIE PRIVACY STATEMENT RABOBANK OP WWW.RABOBANK.NL OF VRAAG ERNAAR BIJ UW RABOBANK. DICHTERBIJ IS GEMAAKT VAN EN VERPAKT IN MILIEUVRIENDELIJK MATERIAAL.

44 RABOBANK AANBIEDING

Fantastische nieuwe versie van

TOMMY THE ROCKOPERA!

Dit theaterseizoen kan het Nederlandse publiek zich onderdompelen in het melodieuze rockgeweld dat Tommy heet. In een adembenemend multimediaal decor, met daarin projectoren en surround sound, zorgen zestig medewerkers en een liveband voor een rockervaring die zijn weerga niet kent. De regie en choreografie zijn in handen van Gary Lloyd, die eerder verantwoordelijk was voor successen als The Queen Experience, Thriller Live en Hair live in Ahoy. Dave Keech is de Musical Supervisor. Onder hun bezielende leiding zorgt een Engelse topcast voor een spectaculaire nieuwe versie van The Who´s Tommy. See it, feel it! Toegangsprijzen

Normaal

Rabobankprijs

1e rang 2e rang 3e rang 4e rang 5e rang

€ 77,50 € 67,50 € 57,50 € 47,50 € 37,50

€ 58,00 € 50,50 € 43,00 € 35,50 € 28,00

Tommy is exclusief te zien op: Zaterdag, 9 juni 2012, Rotterdam - Ahoy, 20.00 uur Zaterdag, 16 juni 2012, Amsterdam - Ziggo Dome, 20.00 uur

45 RABOBANK AANBIEDING

The Who´s Tommy. See it, feel it! Rockspektakel Tommy komt naar Nederland Na het multimediaspektakel Hair dat in 2011 met veel succes in Nederland te zien was, presenteren de makers hiervan dit theaterseizoen een grootse versie van de rockopera Tommy. In 1993 werd deze baanbrekende musical een gigantische hit op Broadway en won toen vijf Tony Awards. Componist en rockpionier Pete Townshend, gitarist van de Engelse band The Who, nam er een mee naar huis voor ‘beste muziek'. Samen met zijn bandleden had hij eind jaren zestig nummer één hits als See me, Feel me, Acid Queen en Pinball Wizard. Het was muziek voor een nieuwe rockgeneratie. Maar hun sensationele nummers kwamen in de jaren negentig ook in het theater volledig tot hun recht. Dat bleek wel uit het feit dat Tommy eveneens de Theatre World Award en maar liefst zes Drama Desk Awards won.

Reserveer nu voor

ROCKOPERA TOMMY!

Dit theaterseizoen kan het Nederlandse publiek zich onderdompelen in het melodieuze rockgeweld dat Tommy heet. Rabobankleden ontvangen 25% korting op de normale entreeprijs (exclusief reserveringskosten) voor The Who’s Tommy Live in Ahoy en Ziggo Dome (onbeperkt aantal kaarten per reservering). Reserveer uw tickets via SEE tickets op 0900–3006000 (€ 0,45 p.m.) o.v.v. Rabobank-aanbieding Tommy of via www.rabobank.nl/dichterbij. Geen restitutie op reeds gemaakte reserveringen en niet boekbaar in combinatie met andere acties en/of aanbiedingen.

SPRING MAAR ACHTEROP 'Daarom ben ik lid geworden'

3656

Wie: Bram van der Vlugt, acteur en ‘vaste raadgever van Sinterklaas’ Waar: Zegveld Wat: Sinds vorig jaar lid van de Rabobank Waarom: ‘Vorig jaar heb ik voor Rabobankleden van Kamerik een toespraak gehouden over Het Groene Hart. Als je zo betrokken bent, moet je ook lid worden van de Rabobank, zei mijn accountmanager. En dat deed ik. Ik hoop dat mijn Rabobank mooi overzichtelijk blijft.’


Schiedam-Vlaardingen

Recommend Documents