REND-TARTOMÁNYI KÖZLÖNY

K é zirat gyanánt.

V I. évf. 4. szám.

REND-TARTOMÁNYI KÖZLÖNY a ka p . sz. Jánosról n e vezeti Ferenerendi tartom ány

HIVATALOS LAPJA. Megjelenik Juíius kivételévei minden Inónap közepén.

1917. Nov. A

FŐTISZT ELENDÖ

P. P R O V 1N C I A L 1 S M E G B Í Z Á S Á B Ó L

SZERKESZTI:

P. POZNIK RAJNER theologiai tanár. K iad ó tu iajd o n o sí A Kap. Sz, lánosról Név. Fercncrendi Tartumány Főnöksége Gyöngyösön.

A Generalis Constitutiókró ÍV . §. A h e ly e k r ő l és é p ü le ts k r ö l, 311. E g y z á rd á t v a g y re z id e n c iá t sem l e ­ h e t k á n c n s z e rü e n f ö lá llíta n i a ta rto m á n y fő n ö k és a k tírm á n y ta n á c s o s m egegyezése és a m i■niszter G e n e ra lis Írá s b e li e n g e d é lye n é lk ü l, a m e ly h e z h ozzá k e ll já r u ln ia a m e g yé sp ü s p ö k b e le e g y e z é s é n e k és az a p o s to li S z e n tszé k jó v á ­ h ag yá sá n a k. 312. H o g y v a la m e ly k á n o n s z e rü e n f ö lá llí ­ t o t t z á rd á t a p r o v in c iá i k á p ta la n o n q u a rd ia n a tu s v a g y fo rm á lis zá rd a c ím é v e l fö l lehessen tö rv é n y s z e rű e n ru h á z n i, szükséges, h o g y o tt a k la u z u ra és a kö zö s é le t p o n to s a n b e ta rta s s á k és a n n a k sz e rz e te s i csa lá d ja le g a lá b b h a t fo g a d a lm a s s z e rz e te s b ő l á lljo n , a k ik k ő iü l le g a lá b b n é g ye n p a p o k le g y e n e k , h o g y a k a rim a és a tö b b i sz e rz e te s i fu n k c ió k o tt a n n a k re n d je és m ó d ja s z e rin t e lv é g e z h e tő k le g y e n e k . 313. A z o k a h e ly e k , a m e ly e k n e k n in c s e ­ n e k m eg a fö n ti k e llé k e ik , n em n e v e z h e tő k f o r ­ m á lis z á rd á k n a k , h a n e m csa k re z id e n c iá k n a k és e zeket csupán P ra e sid e n se k k o rm á n y o z z á k , 314. A z o k a h á z a k p e d ig , a m e ly e k b e n a te s tv é re k n em ta rtó z k o d n a k á lla n d ó a n , h o s p ic íu m o k n a k n e v e z te tn e k és a le g k ö z e le b b i z á rd a Q u a rd iá n já n a k jo g h a tó s á g á tó l fü g g n e k , h a csa k a P ro v in c ia k o rm á n y ta n á c s a egyes e s e te k b e n m á s k é p nem re n d e li. 315. N e h o g y p e d ig a te s tv é re k nagyobb szám a m ia tt, m in t a m e k k o r á t a z á rd a re n d e s a la m iz s n á i fö n ta rta n í tu d n a k , a szerzetesi fe g y e ­ le m és a szegénység m egszegésének ve s z é ly é b e jussa na k, a p r o v in c iá i k á p ta la n o k o n m in d e n

z á rd a szá m á ra m eg k e ll á lla p íta n i a p a p o k és a la jk u s te s tv é re k szá m á t, a m e ly ú g y a h e ly i k ö ­ v e te lm é n y e k n e k , m in t a s z o k o tt a la m iz s n á n a k m e g fe le lje n , 316. M e g tilt ju k az összes e lö ljá r ó k n a k , h o g y a S z e n ts z é k k ü lö n ö s e n g e d é ly e n é lk ü l a z á rd a v a g y a te m p lo m fö lé p íté s é b e , k ib ő v íté s é ­ be v a g y á ta la k ítá s á b a b e le ne k e z d je n e k , ha e z e k h e z n in c s e n m eg a szükséges k ö lts é g és íg y adó sság ot v a g y m ás a n y a g i te r h e k e t k e lle n e e lv á lla ln i, ha m in d já rt a h á z h e ly , v a g y az anya g, v a g y az é p ü le t egy része in g y e n a já n d é k o z ta tík v a g y é p ítte tik is, v a g y az egyes jó te v ő k n a g y a la m iz s n á t h e ly e z te k k ilá tá s b a , 317. A z u j z á rd á k é p íté s é n é l v a g y e lfo g a ­ d á sá n á l m in d n y á ja n e m lé k e z z e n e k m eg sz. F e ­ re n c A t y á n k fo n to s in te lm é r ő l a T e s ta m e n tu m ­ b a n : ,,Ó v a k o d ja n a k a te s tv é re k , h o g y a z á rd á ­ k a t és te m p lo m o k a t, a m e ly e k e t az ő ré s z ü k re é p íte n e k , v é g k é p e l ne fo g a d já k , h a c s a k a z o k , m in t i l l i k a sze nt szegénységnek, a m e ly e t fo ­ g a d tu n k , m eg n em fe le ln e k ," A z é r t V , K e le m e n m a g y a rá z a ta s z e rin t a te s tv é re k n e k a re n d b e n m in d e n ü tt e g y s z e rű és szegényes é p ü le te k k e l m eg k e ll e lé g e d n iö k , n e h o g y az, a m i k ív ü l l á t ­ s z ik , e lle n tm o n d jo n a s z e rá fi sze gé nysé gn ek, 318. H o g y e z e k az egész re n d b e n jo b b a n m e g ta rth a tó k le g ye n e k, a m in is te r G e n e ra lis e n g e d é ly e n é lk ü l n e m szabad u j z á rd á t v a g y te m p lo m o t é p íte n i, a te r v e t s z a k é rtő k n e k és a m i s z e g é n ysé g ü n kb e n já r ta s o k n a k k e ll c s ín á ln io k , a m it a k o rm á n y ta n á c s n a k k e ll jó v á h a g y ­ n i és a n n a k tu d ta n é lk ü l n e m szabad lé n y e g e ­ sen m e g v á lto z ta tn i, A z á rd a a b la k a i, m e ly e k a n y ilv á n o s u tc á k r a v a g y a szom széd h á z a k ra

26 n é z n e k , ú g y k é s z ítte s s e n e k , h o g y a te s tv é r e k ­ n e k le h e te tle n le g y e n a k ite k in té s , 319. A z e lő d jé tő l e lk e z d e tt é p ítk e z é s t e g y ik h e ly i e lö ljá ró se m e ré s z e lje le r o n ta n i v a g y m e g v á lto z ta tn i; sem ne c s in á ljo n a zá rd a é p ü le te ib e n s e m m ifé le v á lto z á s t v a g y á th e ly e ­ zést, 320. A z összes e lö ljá r ó k , ú g y a n a g y o b b a k á v iz ítá c ió a lk a lm á v a l, m in t a h e ly ie k d is c re tu s o k k a l, szcrgo san v ig y á z z a n a k , h o g y a z á rd a és a te m p lo m é p ü le te i jó k a rb a n és tis z tá n ta r ta s ­ sanak és a szükséges ta ta ro z á s o k , k ü lö n ö s e n a te tő k ö n , a n n a k id e jé n m e g tö rté n je n e k . A m e ­ l y i k h á z íő n ö k e b b e n n a g y o b b m é rv ű hanyag­ s á g o t ta n ú s íta n a , h iv a ta lá tó l fo s z ta s s é k m eg, 321. A g y ü m ö lc s fá k a t v a g y d ís z fá k a t v a g y a te s tv é re k k é n y e lm é re szo lg á ló fá k a t a d is c r e ­ to r iu m és a to rta m á n y fő n ö k e n g e d é lye n é lk ü l k iv á g n i nem szabad, h a csa k nem v a la m i k is z á ­ r a d t fá ró l van szó, a m e ly e t u j csem etével p ó ­ to lu n k .

Magyarázat, A 311. p o n t le ír ja a k á n o n i p ro cessu st az u j z á rd a a la p ítá s á ra , A k á n o n jo g az uj k ó d e x ­ b e n is m e g k ív á n ja , h o g y az u j zá rd a a la p ítá s á ra m in d e n e k e lő tt szükséges a ta rto m á n y fő n ö k és k o rm á n y ta n á c s b e le e g ye zé se , a m it csa k ú g y a d h a tn a k m eg, ha az a la p íta n d ó z á rd á n a k v a n k ilá tá s a a n n y i jö v e d e le m re , h o g y o tt 12 s z e r­ zetes m egélhessen. D e ezen fe lü l m e g k iv á n ta t ik persze a m in is z te r G e n e ra lis e ng ed élye is. E z szükséges a re n d ré s z é rő l. M á s o ld a lr ó l m e g k iv á n ta tik a S ze ntszék b e n e p la c itu m a és a m eg y é s p ü sp ö k e n g e d é lye . A m e g y é s p ü s p ö k az e n ­ g e d é ly m egadása e lő tt k ö te le s m e g k é rd e z n i a k á p ta la n t és a k ö rn y é k e n le v ő tö b b i s z e rz e te ­ s e k e t és v é g ü l az a la p íta n d ó u j z á rd a p lé b á n o ­ sát, ha e ze k m in d h e ly e s lik az u j zárda, m e g a la ­ p ítá s á t, ú g y m e g a d h a tó az e n g e d é ly az a la p í­ tá s ra . N á lu n k M a g y a ro rs z á g o n m eg k e ll m ég k é rd e z n i a h e rc e g p rím á s t és a k u ltu s z m in is z te rt is, m in t a v a llá s a la p k e z e lő jé t, m id ő n u j zá rd a a la p ítá s á ró l v a n szó. — M a jd ha le sz a u to n ó ­ m iá n k , ez u tó b b i d o lo g v á lto z n i fo g az a u to n ó ­ m ia i s z a b á ly z a t e lő írá s a s z e rin t. E s z e rin t te ­ h á t m e g le h e tő s e n h ossza da lm a s processus egy u j zá rd a a la p ítá sa , de szükséges íg y e ljá rn i, h o g y s e n k in e k a jog a m eg ne c s o rb u ljo n az uj z á rd a a la p ítá s á v a l. A z á rd á k k ö z ö tt a b e n n la k ó s z e rz e te s e k szám a s z e rin t k ü lö n b s é g va n . A z t a z á rd á t, a h o l a sze rz e te s e k csa k id ő n k in t ta rtó z k o d n a k p l. a n y á r fo ly a m á n , m á s k o r p e d ig ü re s e n á ll v a g y a v ilá g ia k g o n d ja ira v a n b íz v a , h o s p itiu m n a k n e v e z z ü k . N e k ü n k ily e n h o s p íc íu m u n k n in ­ csen. Ily e n le n n e p l. v a la m e ly gazdasági é p ü le t, a h o l n y á r i id ő b e n ta rtó z k o d n á n a k te s tv é re in k , v a g y v a la m e ly b u c s u já ró h e ly , a h o l csa k a b ú ­ csú k id e jé b e n la k n á n a k . A z ily e n h o s p íc íu m n a k p ersze csa k s u p e rio rja v a n , a k i a le g k ö z e le b b i Q u a rd íá n tó l fü gg , h a c s a k a k o rm á n y ta n á c s m ás­ k é p n e m in té z k e d ik .

A h o l a te s tv é re k á lla n d ó a n ta rtó z k o d n a k , de n in c s e n e k o ly a n n a g y szám ban, h o g y a z t a z á rd á t Q u a rd ia n a tu s s á le h e tn e te n n i, az ily e n z á rd á t re z id e n c iá n a k n e v e z z ü k . A re z id e n c ia e lö ljá r ó já t P ra e s id e n s n e k h ív ju k , aki ugyan e gye ne sen a ta r to m á n y fő n ö k tő l függ, de n in c s o ly a n jo g o k k a l fö lru h á z v a , m in t a Q u a rd iá n , a m e n n y ib e n a p r o v in c iá i k á p ta la n o n n in c s e n s z a v a z a ti joga. — N á lu n k m o s t az e g y é n h iá n y m ia tt so k ily e n re z id e n c ia v a n , á m b á r e re d ie tile g a re z id e n c ia á lla n d ó je lle g ű v o lt, a m e n n y i­ b e n b iz o n y o s z á rd á k m in d ig re z id e n c iá k v o lta k , m íg a tö b b ie k Q u a rd ia n a tu s o k , a z é rt sokan ú g y v é le k e d n e k , h o g y h a n in c s is m eg a k e llő lé ts z á m , a Q u a rd ia n a tu s o k ,m é g sem le s z n e k r e ­ z id e n c iá k , m e r t ez cs a k id e ig le n e s á lla p o t és a m in t le h e t, k ie g é s z ítik a lé ts z á m o t, ép a z é rt az ily e n z á rd á k b a n m in d ig Q u a rd iá n t k e ll v á la s z ­ ta n i, E n n e k a z o n b a n e lle n m o n d a n i lá ts z ik a 312. p o n t, a m e ly b iz o n y o s k e llé k e k e t k ív á n m eg a Q u a rd ia n a tu s h o z és a fo rm á lis z á rd á h o z és cs a k ú g y e n g e d i m eg, h o g y o t t Q u a rd iá n v á la s z ta s s é k , ha e z e k a k e llé k e k m e g v a n n a k . L e ­ h e t a zo n b a n ezen p o n to t ú g y m a g y a rá z n i, h o g y ezen k e llé k e k n e k cs a k a k k o r k e ll m e g le n n iö k , m id ő n k e z d e tb e n v a la m e ly z á rd á t a p r o v in c iá i k á p ta la n Q u a rd ia n a tu s n a k v a g y is fo rm á lis z á r ­ d á n a k d e k la r á lt és ez a z á rd a m in d v é g ig ily e n m a ra d , ha i t t - o t t h iá n y o z n i is fo g n a k b e n n e az e lő ír t k e llé k e k , m e r t k ic s it fu rc s a d o lo g va|,am e ly z á rd á t e gysze r Q u a rd ia n a tu s n a k , e g ysze r m eg re z id e n c iá n a k d e k la r á ln i. M id e n n e k d a c á ra a p ra x is az, h o g y a m in t n in c s e n e k m eg v a la m e ly z á rd á b a n az e lő ir t k e l­ lé k e k a hh o z, h o g y fo rm á lis z á rd a le g y e n , a k á p ­ ta la n n em v á la s z t oda Q u a rd iá n t, h a n e m c sa k p ra e s íd e n s t n e v e z k i. I l y m ó d o n p e rs z e e g y ik m á s ik z á rd a m a jd Q u a rd ia n a tu s , m a jd m eg r e ­ z id e n c ia . P e rsze n e m is le h e t e z t re n d e s á lla ­ p o tn a k n e v e z n i és cs a k a d d ig le sz íg y, m íg az e g y é n h iá n y a P ro v in c iá b a n e le n y é s z ik .. L á s s u k a zo n b a n m o s t m i k ív á n t a tik m eg a fo rm á lis z á rd á h o z v a g y is a Q u a rd ia n a tu s h o z ? — A 312. p o n t ehhez m in d e n e k e lő tt m e g k ív á n ja a v ita c o m m u n is t, ú g y h o g y az a z á rd a , a h o l n in c s m eg a v ita c o m m u n is, h a m in d já rt b írja is a tö b b i k e llé k e k e t, Q u a rd ia n a tu s n e m le h e t. A v ita c o m m u n is o n f ö lü l a zo n b a n szükséges m ég, h o g y az o tt la k ó fo g a d a lm a s te s tv é re k szám a le g a lá b b h a t le g y e n és e z e k k ö z ü l le g k e v e s e b b n é g y p ap le g y e n . — A z é r t k e ll n é g y p a p n a k le n n i, m e rt a fo rm á lis z á rd á b a n m e g k ív á n ta tik a re n d e s k ó ru s , a m i n e h e z e n m eg y, h a c s a k le g a lá b b n é g y p re s b y te r n in c s e n . H a a z o n b a n a n é g y p re s b y te r k ö z ü l v a la m e ly ik öregség v a g y b ete gsé g m ia tt n e m k é p e s a k ó ru s ra já r n i, a z é rt p e rs z e le h e t az a z á rd a Q u a rd ia n a tu s . •— A fo ­ g a d a lm a s te s tv é re k a la tt az e g y s z e rű fo g a d a l­ m as te s tv é re k is é rte n d ő k , a z é rt ha a szükséges h a t te s tv é r k ö z ü l e g y ik -m á s ik e g y s z e rű fo g a ­ d a lm a s , le h e t a z á rd a Q u ardia na tt» s. T o v á b b á

27 h a v a la m e ly z á rd á b a n a k á p ta la n o n Q u a rd iá n t v á la s z to tta k , az egész a k ö v e tk e z ő k á p ta la n ig Q u a rd iá n m a ra d , ha m in d já rt id ő k ö z b e n az ö z á rd á já b a n a m e g k ív á n t k e llé k e k h iá n y o z n a k is. A z u j z á rd á k é p íté sé n é l m in d e n b iz o n y ­ n y a l szem e lő tt k e ll ta r ta n i a sz. szegénységet, u g y a n e z t k e ll m o n d a n i a n a g y o b b re n o v á c ió k n á l is, m e r t h isz te rm é s z e te s e n fu rc s a d o lo g v o l­ na, ha a szegény sze rz e te s e k fé n y e s p a lo tá k ­ b a n la k n á n a k . A z é r t h e ly e s e n k ív á n ja m eg a 317, p o n t, h o g y a te r v e k e t ta p a s z ta lt és h o z z á ­ é rtő sze rz e te s e k k é s z íts é k v a g y le g a lá b b is irá n y íts á k , h o g y ig y az é p ü le te k m e g fe le lő k le ­ g y e n e k a m i á lla p o tu n k n a k . — ■ M ik o r a z o n b a n a z t m o n d ju k , h o g y az é p ü le te k m e g fe le lő k le ­ g y e n e k a m i á lla p o tu n k n a k , n em a z t a k a r ju k k ife je z n i, h o g y a ré g i szokásos s z e rz e te s i m ó d ­ tó l n e m szabad e lté r n i az é p ítk e z é s b e n , h a n e m csupán, h o g y az é p ü le t ne m u ta sso n n a g y ú ri la ­ k o t, h a n e m e g ysze rű s z e rz e te s i h á za t. A b e ls ő b e re n d e zé s a zo n b a n e lté r h e t a je le n v is z o n y o k ­ n a k m e g fe le lő le g a ré g i m ó d o k tó l. N e m szü k s é ­ ges p l. a z á rd a é p ü le té n e k n ég yszög be n é p ü ln i, m in t a h o g y n á lu n k ő s id ő k tő l fo g v a szokásos. A k is n égyszögü k e r t re n d e se n rossz le v e g ő jű z á rt te r ü le t és a le g fő b b o ka , h o g y z á rd á in k fö ld ­ s z in tje i m in d n e d v e s e k . A n é g ys z ö g n e k u g ya n is r it k á n v a n jó v íz le v e z e tő c s a to rn á ja és igy, a v íz a fa la k b a m eg y, n ö v e lik a n e d ve ssé g e t a fá k és v irá g o k , a m e ly e k e t szü ksé g sze rü e n ü lte ttü n k a k is nég yszög ü k e rtb e n , m e r t h isz n a g yo n v is z s z a ta s z itó v o ln a o tt egy nég yszög ü p u szta sá g o t v a g y s z e m é td o m b o t lá tn i. S o k k a l m e g fe le lő b b az e g yso r n y ilt é p ü le t, v a g y az L a la k ú é p ü le t, k ü lö n ö s e n , ha a s zo b á k m in d k é t o ld a lra v a n ­ n a k , m e r t a n égyszög fe lé n y íló s zo b á k u g y a n ­ cs a k s z ű k ö lk ö d n e k a le g tö b b e se tb e n ú g y v i ­ lágosságban, m in t jó le v e g ő b e n , h a c s a k n em ig e n n a g y a négyszög. — A z t m o n d h a tja v a ­ la k i, h o g y h a e lh a g y ju k a négyszög é p íté s t és egy so rb a n é p ítü n k , ú g y ig e n n a g y fu n d u s ra v a n sz ü k sé g ü n k, a m i v á ro s h e ly e k e n ré s z in t e g y á l­ ta lá n n in cs, v a g y ha va n , ig e n so kb a k e rü l. M in d e n b iz c n n y a l ig y v o ln a a d o lo g , ha az é p ü ­ le te t ig e n h o sszú ra n y ú jta n á n k , de sohasem szükséges hosszú é p ü le t, m e r t e g y ré s z t m a m á r n in c s szükség o ly a n n a g y z á rd á k ra , m in t a m e k k o rá k a t ré g e n é p íte tte k , m á s ré s z t m eg le ­ h e t tö b b e m e le te t c s in á ln i, a m i á lta l az é p ü le t m égis n a g y lesz és so k te tő t ta k a r ítu n k m eg, a m i n em k is e lő n y , m e r h is z a je le n le g i n e g y szögü z á rd á in k ó riá s i te tő in e k fo ly to n o s re s ta u ­ rá lá sa ú g y s z ó lv á n fö le m é s z ti a z á rd a jö v e d e l­ m e it, a n n y ib a k e r ü l é v rő l- é v re . S o k k a l jo b b

te h á t m in d e n n é g yszö g ü é p ü le tn é l a k é t h á ro m e m e le te s e g y s o r é p ü le t, a m e ly n e k i l y m ó d o n n in c s o ly n a g y te te je , m á s ré s z t m eg a fu n d u s b ó l sem fo g la l e l a k k o r a h e ly e t, m in t a n é g y ­ szögü, tö b b h e ly m a ra d k e r tn e k és u d v a rn a k és v é g ü l a sz o b á k , fo ly o s ó k , m in d ig v ilá g o s a b ­ b a k és s z e llő s e b b e k . Ig a z m á s ré s z rő l, h o g y a n ég yszög ü h a g y o m á n y o s é p ü le t s o k k a l m is z ti­ k u s a b b és a z á rt s z e rz e te s i é le tn e k m e g fe le ­ lő b b . A z e lő b b in e k a z o n b a n a n y a g i és egészségi s z e m p o n tb ó l s o k k a l tö b b e lő n y e i v a n n a k , A m i a b e ls ő b e re n d e z é s t ille t i, a fo ly o s ó ­ re n d s z e rtő l p e rsze n e m té r h e tü n k el, m e r t a s z e rz e te s i é le t m e g k ív á n ja , h o g y c e llá in k e l­ k ü lö n ítv e le g y e n e k , de le h e tő le g a rra k e ll tö ­ re k e d n i, h o g y a k ö z é p fo ly o s ó k a t, a m e ly e k b ő l m in d k é t o ld a lo n c e llá k n y íln a k és a m e ly e k i ly m ó d o n s ö té te k és rossz le v e g ő jü e k , le h e tő le g k ik ü s z ö b ö ljü k , — n e m le h e t ta g a d n i, h o g y az ily e n k ö z é p fo ly o s ó k k a l s o k a t le h e t ta k a r íta n i az é p ítk e z é s n é l, m e r t h isz i l y m ódon k é t sor c e llá t n y e r ü n k egy s z á rn y b a n , m íg ha a fo ly o s ó k ö z v e tle n ü l az u d v a rra n y ílik , cs a k egy s o r szoba lehetséges; de az ily e n sö tét k ö z é p fo ly o ­ só n a g y o n le h a n g o ló , b ö rtö n s z e rű , a le v e g ő je p e d ig le g tö b b n y ire f ü lle d t és egészségtelen. N in c s k e d v e s e b b a n y ilt , v ilá g o s és v e rő fé n y e s fo ly o s ó n á l és h a s o n ló szo b á n á l. M e g a z tá n n e ­ k ü n k a fo ly o s ó , k iv á lt rossz id ő b e n , szükséges egy k is s é tá ra is, a z á rt s ö té t k ö z é p fo ly o s ó n a z o n b a n s e n k in e k sincs k e d v e s é tá ln i. A z é r t az ily e n fo ly o s ó t, h a c s a k le h e t e l k e ll k e r ü ln i, v a g y ha n e m k e rü lh e tő el, a k k o r le g a lá b b azon le ­ g y ü n k , h o g y r ö v id le g y e n és m in d k é t vé g é n jó l v ilá g íth a tó és s z e llő z te th e tő le g y e n , A c e llá k n á l k á rh o z ta tn u n k k e ll a n a g y ú ri te rm e k e t, m a ra d ja n a k csa k azok s z e rz e te s i c e llá k m e g fe le lő n ag yság ga l, a fő g o n d o t in ­ k á b b a k e llő v ilá g o s s á g ra és fü th e tő s é g re k e ll fo rd íta n i. A z e b é d lő k n é l is m a m á r n in c s s z ü k ­ s é gü nk o ly a n n a g y e b é d lő k re , m in t a ré g ie k , m e rt a z o k n a k ú g y a tis z to g a tá s a , m in t a fű té ­ se sok gon db a k e rü l, s o k k a l kis e b b e k is e le ­ g e n d ő k , A b e re n d e z é s i m ó d o t a zo n b a n o k v e t­ le n m eg k e ll a r é g it ta rta n i, m e rt cs a k a m e l­ le t t le h e t le c tio m e n s a lis t és s íle n tíu m o t t a r ­ ta n i. N a g y o n üdvö s m in d e n h o l té li k ó ru s t k é ­ s z íte n i, a m e ly r ő l a ré g ie k n e m a k a rta k , tu d n i, de m i lá tju k , m e n n y iv e l e lő n y ö s e b b az im á ra m e le g és k e d v e s h e ly e t b iz to s íta n i, a h o l a hosszabb im á tó l s e n k i sem fo g fé ln i. ( F o ly ta tju k .)

Egy néhány fontosabb benedictio. í

I

-t

I I. B e n é z ic tip m u líe ris p o s t g a ^ t u m / ,

^

( P r o p te r 'xa tió n e s obvias fia iilg tijB e /ljF ia iry -® fe rt discipM na J e rtiin a ru m , q u o d ,p o s t dM uiP; t? S i.«a; £. - - '■ ' í k i Íb E

pus, p rini.a v ic e a n te q u a m te m p lu m in g re d e re n ­ tu r, b e n e d iijtio n e n i gid.^eius lim in a , p e ta n t a .sa­ c e rd o te a q uo j i t i 4 ,ícqn|ueto, q u e m fe ^ .e t.

28 a le O rd in is (pag. 27. cu m a s te ris c o ] in e cc le s ia m in tro d u c u n tu r. D e h a c c o n s u e tu d in e , q ua e n u lla m q u id e m p a r it in m u lie rib u s p u e rp e ris o b lig a tio n e m , m a x im o p e re n ih ilo m in u s la u d a n d a est, e x e m ­ p lu m d e d it p ra e s ta n tis s im u m ip sa V ir g o v ir g i­ num , u t suam e x im ia m p u rita te m , h u m ilita te e t z e lo d e c o ra re t, e t u t p a rtu m d iv in u m D e o P a tr i p ro n o b is o ife r r e t. F in is ob q u e m h u iu s m o d i r itu s est in s t it u ­ tus, u t ipsa r u b r ic a r itu a lis c e rto s nos r e d d it, n o n n is i g ra tia r u m est a c tio , q u a m p u e rp e ra r e d d it D e o p ro in c o lu m ita te sua. A d h a n c b e n e d ic tio n e m ius ta n tu m illa e h a b e n t m u lie re s , quae ex le g itim o m a trim o n io p e p e re ru n t. A d e o u t ad h a n c a d m itti n e q u e u n t illa e , qua e n o to rie e x a d u lte r io a u t fo rn ic a tio n e p r o le m s u s c e p e ru n t. N o ta n d u m ta m e n est, d ic i; ius ta n tu m h a b e re m u lie re s , qua e e x le g itim o m a tr im o n io p e p e re ru n t, n o n a u te m quae e x le g itim o m a trim o n io c o n c e p e ru n t; cu m e n im m a trim o n iu m subsequens p ra e c e d e n tia sa n e t e t p u rg e t, s u ffic it u t m u lie re s iu s h a b e a n t ad b e n e ­ d ic tio n e m , si e x le g itim o m a trim o n io p e p e re ­ ru n t. M u lt i a u c to re s p u ta n t h a n c b e n e d ic tio ­ n e m solis p u e rp e ris esse in s titu ta m , e t n o n p ro e a ru m p ro le . H in c de iu r e q u a m v is n o n d a m ­ n a n d a m u lie r , qua e p ro le m secum p ro b e n e d ic ­ tio n e a c c ip ie n d a d e fe rt, n ih ilo m in u s , v i r itu s e t c o n s u e tu d in is n o n est n e ce sse riu m , sed ipsa sola, si v e lit, p o te s t, b e n e d ic i, Q u in im o haec b e n e d ic tio n o n est n e g a n d a m u lie r i, cu iu s p r o ­ les m o rtu a est. H a e c b e n e d ic tio n o n est de iu rib u s m e re p a ro c h ia lib u s . S a cra R itu u m C o n g re g a tio d e ­ c e rn it, b e n e d ic tio n e m m u lie ris p o s t p a r tu m f ie r i d e b e re a p a ro c h o , si e x p e titu s ipse fu e r it; posse a u te m f ie r i a q u o c u m q u e s a c e rd o te si e x p e titu s ipse p a r it e r fu e r it, e t in q u a c u m q u e e ccle s ia v e l p u b lic o o ra to r io , c e rtio re fa c to s u p e rio re e ccle sia e . H a e c b e n e d ic tio e x tr a e c c le s ia m d a r i n e ­ q u it; a) q u ia r itu a le e x p lic ite lo i^ u itu r de eccle ­ sia, in qua e iu sm o d i b e n e d ic tio d a n d a est; b) q u ia n a tu ra r itu u m e t c e re m o n ia e te m p lu m o m n in o e x ig u n t; c) q u i r a tio p ru d e n tia e d ic ta t esse p r o r ­ sus in d e ce n s, u t p a ro c h u s v e l a liu s q u ic u m q u e "safcerdcs d ic ta m b e n e d ic tio n e m in d o m o m u li­ e ris im p e r tia t. S u pra s u p e rp e llic e o s to la m sem per a lb i c o ­ lo r is in d u a t sa cerdo s, h a c u n ic a de causa, q u ia h ae c b e n e d ic tio p e r a g itu r in m e m o ria m p u r if i­ c a tio n is a lm ae V irg in s , quo in fe sto c o lo r p ra e s ­ c rip tu s est albus. M u lie r e x p e c ta t a d fo re s seu o s tiu m e c c ­ le s ia e v e l in s a c ris tia , in sig n u m h u m ilita tis , se in d ig n u m d e c la ra n s u t e c c le s ia m in g re d ia tu r, ^ n te q u á rn a s a c e rd o te in tirc d u c a tu r, E x p e c ta t gen ufle xW e t n ia n e t g e n u fle x a d o n e c e i s to la p o r r ig a tu r ; ü t In ír ö d u c a tu r . D e ­

f e r t c a n d e la m accen sam , ju x ta r it u a lis p ra e ­ s c rip tio n e m , U tra q u a e a s p e rs io (in in itio e t in fin e ) cum a q u a b e n e d ic ta f i t t r ip lic it e r in m o ­ d u m c ru c is , s c ilic e t in m e d io , ad d e x tr is m u lie ­ ris e t ad eius s in is tris . S a ce rd o s in m a n u m d e x te ra m m u lie r is p o r r ig it e x tre m ita te m s to la e , q u ia m in u s d e c e t m a n u m u lie re m in d u c e re ; p o r r ig it u r a u te m s i­ n is tra p a rs sto la e , q u ia sic fa c iliu s a m u lie re m a n u d e x te ra te n e b itu r e t sa ce rd o s p ra e e u n ­ do ta n q u a m d ig n io r a d e x tr is in c e d e re p o te s t. S a ce rd o s m u lie re m d u c it ad a lta r e v e l ss. S a c ra m e n ti v e l B , M , V , v e l a d a liu d a lta r e p ro x im u m . Ib id e m m u lie r g e n u fle c tit, e t sa­ c e rd o s cum d e b itis r e v e re n tiis suppedaneum ascendens, te s is tit, n o n in m e d io a n te a lta re , sed versus c o rn u e p is to la e v e l e v a n g e lii, e t c o n v e rs u s ad m u lie ie m p ra e s c rip ta s p re c e s r e ­ c ita t; ad P a te r n o s te r ad a lta r e se c o n v e rte re p o te s t. P o s tre m o aqu a lu s t r a li ite ru m m u lie re m a s p e rg it, d ic e n s q u o d in r it u a li p ra e s c r ib itu r. S i m issa p e ta tu r, o cca sio n e b e n e d ic to n is m xulieris, c e le b r a ri n e q u it m issa fe s ti p u r if ic a ­ tio n is , sed si de B , M , V , c e le b ra n d a s it, assu­ m e n d a est u na e x q u in q u e v o tiv is e iu sd e m V i r ­ g in is in fin e m is s a lis p ro d iv e rs ita te te m p o ris assignata. H ae c ta m e n n u llo g a u d e t p riv ile g io , e t ta n tu m d ic i p o te s t d u m v o tiv a p r iv a ta p e r ­ m it t it u r , I I L B e n e d ic tio n o v a e C ru c is , 1. A r itu á lé b a n k é t fo rm u la v a n e rre a b e n e d ik c ió ra . A z e g y ik az e g y s z e rű v a g y k e ­ vé sbé ü n n e p é ly e s , a m á s ik ü n n e p é ly e s . M in d ­ k e ttő a fe n n ta r to tt a ró m a i r itu á lé s z e rin t, m i­ n e k k ö v e tk e z té b e n p ü s p ö k i e n g e d é ly n é lk ü l egysze rű p a p o k nem v é g e z h e tik , n e k ü n k a z o n ­ b a n m e g va n e rre a fe lh a ta lm a z á s u n k az 1910b e n k ia d o t t P ro m p tu a riu m s z e rin t, m it re n d ü n k h iv a ta lo s a n a d o tt k i az a k k o r i r e n d fö n ö k a p p ro b á lá s á v a l. E z e n g e d é ly is csa k az e g ysze rű v a g y k e v é s b é ü n n e p é ly e s re v o n a tk o z ik , v a g y is a rra , a m e ly ik b á r n y ilv á n o s a n , de csa k kev.és h iv w je le n lé té b e n t ö r t é n ik és n e m o ly k e re s z t m e g á ld á s á t e re d m é n y e z i, a m e ly ik k ö z tis z te le tre á l­ la n d ó h e ly e n — p l. u ta k m e n té n — v a n f e lá llí t ­ va , A z ily e n e k r e az ü n n e p é ly e s fo rm u la szo lg á l és ez a p ü s p ö k n e k , n á lu n k p e d ig az e lü ljá r ó k n a k v a n fe n n ta rtv a . C sak m is s ió k u tá n szabad e g y s z e rű p a p n a k ezzel a fo rm u lá v a l m e g á ld a n i a m.issiós k e re s z te t, ( A m i r itu á lé n k b a n az e g y ­ szerű 351, o ld a lo n , az ü n n e p é ly e s a 3 52.-en va n,) 2, A z e g y s z e rű fo rm u lá v a l cs a k a c o rp u s n é lk ü li k e re s z te k e t le h e t m e g á ld a n i. H a c o rp u s sa l e llá to t t k e re s z te t k e ll m e g á ld a n i, az ü n n e ­ p é lye ssé g m e llő z é s é v e l tö rté n ő á ld á s o k a t a B e ­ n e d ic tio im a g in is v e l n u m is m a tis fo rm u lá v a l k e ll vé ge ztíi. t K - i t . '^ r d , pag. 357.) A z o ltá rk e re s z te t b á r n e m kelT de p ra e c e p to n ie g á ld a n i, de ha v á lá k i m eg a k a rja e z t te n n i, ú g y -é z u tó b b it k e ll v é g e z n i,

29

-

3. A k e re s z te k m e g á ld á sá n á l p iro s s z in ü s íó lá t és (ha e se tle g n a g y o b b p o m p a k e d v é é rt v a la k i a k a rja — ) p lu v iá lé t k e ll fe lv e n n i. 4. A k e re s z te k n e k k ijá r ó tis z te le tn y ilv á n itá s a fő h a jtá s , v a g y k a la p e m e lé s . K iv é te lt k é ­ p e z a c r u x c h o ri, m e ly e lő tt e lm e n v e té r d e t k e ll h a jta n i. 5. E tis z te le tn y ilv á n itá s s a l im á d á s t fe je ­ z ü n k k i, a m i a zo n b a n n e m szoros é rte le m b e n v e e n d ő , m iv e l ez csa k v o n a tk o z ó la g o s im á dá s. C u ltu s la tre u tic u s q u id e m , sed re la tiv u s . 6. A sze nt K e re s z t r e liq u iá já r a v o n a tk o ­ zó la g e ze k az irá n y a d ó e lő írá s o k : a] P a r tic u la e S. C ru c is d e b e n t s e p a ra tim c o n s e rv a ri et n on in illis re liq u ia r iis , u b i s im u l a lia e r e liq u ia e a s s e rv a n tu r. (S. R . C. 18. fe b . 1843,], b ] P a r tic u la e S. C ru c is v e n e ra tio n i fid e ­ liu m p o ssu n t e x p o n i s ic u t SS. E u c h a ris tia . In ta li e x p o s itio n e g e n u fle c te n d u m est, q u o tie s q u is tr a n s it a n te illa m p a r tic u la m e x p o s ita m . In c e n s a tio ta m e n ( t r ip lic i d u c tu , d u p lic i ic tu ] i i e i i d e b e t sta n d o e t n o n g e n u fle c te n d o a tta m e n a n te e t p o s t in c e n s a tio n e m g e n u fle c te n d u m . B e n e d ic tio e odem m o d o d a tu r ac cu m SS. E u c h a ris tia , ca n tu s ta m e n n o n p e r m itt it u r . (S. R . C. 7. m a ji 1846.) T ra n s e u n te s a n te C ru c e m Sanctam e xp o sita m , u n ic o genu d e b e n t g e n u fle c te re , re p o s ita e C ru c i c a p u t in c lin a tu r. c] P a rtic u la e S, C ru c is n u n q u a m debent e x p o n i su p e r ta b e rn a c u lu m , u b i a s s e rv a tu r SS. E u c h a ris tia . d] C o lo r p a ra m e n to ru m in fu n c tio n ib u s e r it lu b e r e x c e p to d ie p a ra s c e v e q u a n d o p lu ­ v ia le e t d a lm a tic a e su n t n ig r i c o lo ris , v e lu m e t u m b e lla v e l b a ld a c h in u m v io la c e i c o lo ris . N B , B á r n e m ta r t o z ik a tá rg y u n k h o z , m égis a lk a lo m s z e rű n e k ta r t ju k a sze nt k e re s z t r e liq u iá já v a l k a p c s o la tb a n • rö v id e n ö s s z e fo g la l­ va a d n i a S z e n te k e r e k ly é ir e és k é p e ire v o n a t­ k o z ó s z a b á ly o k a t is, 1. A S z e n te k e re k ly é in e k és k é p e in e k tis z te le te r e la tív ; n e m a k é p e k n e k szól, h a n e m a z o k n a k , a k ik e t á b rá z o l. 2. E g y e tle n r e liq u iá t sem szabad n y ilv á ­ nos tis z te le tr e k ite n n i a p ü s p ö k e lő ze te s m e g ­ vizs g á lá sa és e n g e d é ly e n é lk ü l, 3. B o ld o g o k e r e k ly é it n e m szabad n y il­ v á n o s k ö rm e n e te k b e n k ö r ü lh o rd o z n i. A z a z o n ­ b a n n in c s n je g tiltv a , h o g y a m ás S z e n te k e r e k ­ ly é iv e l egy ta rtó b a n le v ő k e t m a g u n k k a l v ig y ü k a p ro c e s s z ió k o n . 4. S z e n te k és B o ld o g o k k é p e it n e m sza­ b a d k in y o m a tn i és te rje s z te n i p ü s p ö k i e n g e d é ly n é lk ü l. : , 5. B o ld o g o k k é p e it b á rh o l,.g l^ le h e t,,u g y a n h e ly e z n ij d e n y ilv á n o s tis z te le ta d á s fe é liá h ó l k i ­ fü g g e s z te n i v a g y o ltá r r a te n n i c s a k . azo^n te m ­ p lo m b a n , s z a b a d j-a h o l r ó lu k a m is é z é s t m e g e n ­ g e d te az e gyház. /

6. .S ohasem szabad v a la m e ly e r e k ly é t v a g y k é p e t, m,ég az U r k é p é t v a g y k e re s z tjé t sem ú g y az o ltá r r a a ta b e rn á k u lu m fö lé á llíta n i, h o g y a ta b e rn á k u lu m , m e ly b e n a le g m é ltó s á g o sabb O ltá ris z e n ts é g ő r iz te tik , ta r tó ja le g y e n annak, 7. S zentség h íré b e n m e g h á lt e m b e re k é t le h e t u g y a n m agán á jta tö s s a g b a n tis z te ln i és ő k e t se gítség ül h ív n i, de h y ilv á n ó s tis z te le tb e n csa k a k lfo r ré s z e s ü lh e tn e k , ha az e gyh áz ő k e t b o ld o g o k k á v a g y s z e n tte k k é a v a tja . H a s o n ló ­ k é p e n tilo s k é p e ik e t fé n y k ö r r e l ö v e z n i és s ír­ ju k n á l lá m p á k a t é g e tn i tis z te le t je lé ü l, „p o s s u n t tam^en e c iu m im a g in e s v e i g esta e t fa c ta ín p a ­ r ie tib u s e c c le s ia e seu in v it r is c o lo ra tis e x h i­ b e ri, d u m m o d o im a gin es illa e neque a liq u o d c u l­ tus \ e l s a n c tita tis in d ic iu m p ra e se fe ra n t, n e q u e q u id q u a m p ro fa n i v e l ab E c c le s ia e c o n ­ s u e tu d in e a lie n i,“ (S. R. C. 14. aug. 1894.) 8. N é m e ly h e ly e k e n c s o d a te v ő k e g y k é p e ­ k e t ő riz n e k , a m ik h e z a h ív ő k n a g y b iz a lo m m a l k ö z e le d n e k . A z i ly k é p e k b e n se m m i k ü lö n ö ­ sebb e rő n in cs, h a n e m a jó Is te n k ü lö n ö s g o n d ­ v is e lé s e és irgalm .a ezen k é p e k á lta l és a z o k k ö z v e títé s é v e l, a k ik e t á b rá z o ln a k , e s z k ö z li a csodás m e g h a llg a tta tá s o k a t és k e g y e le m a d o jn á n v o z á ro k a t. A s z e n tszé k ezen k e g y h e g y e k e t r e n d k ív ü li búcsus k e g y e lm ie k k e l h a lm o z ta el, h o g y e z á lta l is n ö v e lje a já m b o r n é p á h íta tá t. 9. O ly s z o b ro k a t, m e ly e k h o lm i b e ls ő v á ­ z á ra s z a b o tt r u h á z a tb ó l és e rre r á h e ly e z e tt fő ­ b ő l á ll, tis z te le tr e k ite n n i n e m szabad, ha p e d ig v a la h o l ily e n v a n , e l k e ll tá v o líta n i. IV . A z egyházi szerelvények és ruhák m eg áldása. 1. A z o ltá rm e n z á h o z m eg k e ll á ld a n i: az o ltá r t e lit e k e t , azaz to b o le á k a t. M e g le h e t á l­ d a n i az o ltá r k e re s z tjé t és az a n típ e n d iu m o k a t. N e m ré s z e s ü ln e k á ld á s b a n a k riz m á lé , m e ly az o ltá rs z e n te ié s n é l s z e re p e l, és a p o rfo g ó te r ítő , m e lly e l fu n k c ió k u tá n le t e r it ik a m e n z á t. 2. M e g k e ll á ld a n i a k e ly h e t, m it a zo n b a n csa k a p ü s p ö k v é g e z h e t, to v á b b á a k o r p o r á lé t és p a llá t; m e g á ld h a tó a k e h e ly v é lu m és b u rz a ; n e m á ld a tik m eg a p u r ifik a to r iu m , (S zükség eseté n p u r if ik a to r iu m h e ly e tt le h e t h a s z n á ln i tis z ta z s e b k e n d ő t, a m it a zo n b a n tö b b e t p ro fá n c é lra nem szabad használni,.] 3. A c e le b rá n s és a s s z iszte n se k szá m á ra m eg k e ll á ld a n i a v á llk e n d ő t, az a lb á t, a c ín g iilu s t, a ra a n ip u lu s t, s tó lá t és k a z u lá t. E g y n é m e ly sze rző á llítá s a s z e rin t m eg k e ll á ld a n i m ég a d a lm a tik á t v a g y tu n ic e llá t és a p lu v iá lé t is. M á ­ sok a zo n b a n e z e k re n é zve ta g a d já k a m eg áld ás szükségességét, a n n y i b iz o n y o s a n á ll, h o g y ta ­ nácsos m e g á ld a n i. M e g le h e t á ld a n i g v é lu m o t, k a rin g e t és r o c h e ttá t. 4. A leg rn é ltó s á g o s a b b O ltá ris z e n ts é g c u ltu száh oz m eg k e ll ^ Id i^ n i a c íb ó ríu m o t, p ix is t, az e s e tle g has^snáít^custódiá^ to v á b b á á tu n u lá t. M e g ][e,HgtV^l4ani a m o n s tra n c íá t,'e g y e s e k

30 s z e rin t ez szükséges a zon o k b ó l, h o g y a r itu á lé le g ú ja b b k ia d á s a e n n e k fo rm u lá já t fe lv e tte az a p p e n d ix b e . A ritu s -k o n g re g á c ió egy d e k la r á ­ c ió ja fo ly tá n m eg k e ll á ld a n i a ta b e rn á k u lu m o t is, m ie lő tt a S a n k tis s iu m o t ben ne e lh e ly e z ­ n é n k. 5. A sze nt O la jo k és E r e k ly é k ő riz e té re m eg le h e t s z e n te ln i azon k is d o b o z t, m e ly b e n az o la jo s ü v e g e p s k é k e t t a r t ju k és azon s z e k ­ r é n y t, m e ly b e n az e r e k ly é k e t e lh e ly e z z ü k , A k is ü v e g e c s k é k m e g s z e n te lé s é t tö b b e n k ö te le ­ z ő n e k ta r tjá k , m iv e l e zt a fo r m u lá t is h o zza a r itu á lé a p p e n d ix e . 6. A m e g sze n te lé s csa k az e rre r e n d e lt fo rm u lá v a l tö r té n h e tik és n e m v á lik s z e n te ltté a h a s z n á la t á lta l, a m in t e zt a k o n g re g á c ió fe le le te m o n d ja ; S i sa cerdo s b o n a fid e c e le b r a v e r it c u m v e s tim e n tis n o n d u m b e n e d ic tis , p o te ru n tn e a li] sacerdotes cu m iis d e m r ite c e le b ra re , q u ia p e r p rim a m c e le b ra tio n e m b o n a fid e fa c ta m , c o n ­ s e c ra ta seu b e n e d ic ta re m a n s e ru n t? S, R , C .“ re s c rib e n d u m c e n su it; N e g a tiv e ! 7. E ze n á ld á s o k h o z a fo r m u lá k e ze k:

Benedictio sacerdotalium indum entorum in genere. (R it. O rd . pag. 344.) E z t h a s z n á lju k a v á llk e n d ő , a lb a , cin g u lu s, m a n ip u lu s , s tó la , k a z u la , d a lm a tik a , tu n ic e lla , p lu v iá lé , v é lu m , k a rin g és ro c h e ttu m m e g á ld á sá n á l. A fo r m u lá ­ ban le vő h á ro m o rá tió t v á lto z a tla n u l k e ll m o n ­ d a n u n k az e se tb e n is, h a c s a k e gy ru h a d a ra b m e g á ld á s á t k e ll is vé g e zn i. íg y re n d e lte e z t a szent k o n g re g á c ió . E z z e l le h e t m e g á ld a n i to ­ v á b b á az a n tip e n d iu m o t, a ke he ly-^íé lu m o t és b u rz á t, de csa k a k k o r , ha a fe n tje lz e tte k k ö z ü l e gy \ a g y m á st is k e ll á ld a n i, m e r t csa k ig y fe lé l m eg a szöveg a té n y k e d é s n e k . E ze n fe n ti fo rm u lá n k iv ü l v a n a m i r itu á lé n k b a n v g y spe­ c iá lis fo rm u la is, m e ly e t a k k o r le h e t a lk a lm a z ­ n i, a m ik o r csa k egyes r u h á k m e g á ld á s á t k e ll v é g e zn i; n e k ü n k te h á t n in cs szü kség ün k ily e n k o r a fe n te m lite tt fo rm u lá ra .

Benedictio mapparum sive linteam inum altaris. A z o ltá r te r itő k e t k e ll ezzel m e g á ld a n i. (R it, O rd . pag. 346.]

Benedictio corporalium . (Ib , pag, 347,) E z ézolgál a k o r p o r á lé k és p a lá k m e g á ld á sá ra . M in d k e ttő t le h e t k ü lö n és fü g g e tle n ü l m e g á l­ d a n i v e le . Benedictio Tabernaculi

seu

vasculi

pro

SS. Eucharistia conservanda. (Ib . pag. 348.) E z t h a s z n á lju k a ca be rn áku lum , c ib o ru m , P ix is , k u s z tó d ia és lu n u la m e g á ld á sá n á l.)

Benedictio Ostensorii p ro Sanctissimo fid e liu m venerationi

Sacramento exponendo.

A m o n s tra n c iá t k e ll v e le m e g á ld a n i. M e g k e ll je g y e z n ü n k , h o g y a litu r g is tá k v é le m é n y e sze­ r in t a lu n u lá t k ü lö n is m eg k e ll á ld a n i, n em elég csa k ú g y á lta lá n e lv é g é z h i e sze n te lé s t. A /o n b a rí a k o n g re g á c iÁ rtá k riíncs' erre v o n a tk o ­ z ó la g se m m i p o z itiv nátározaV ár sem.

Benedictio Capsarum pro re liq u iis Santtó ru m includendis. (Ib . pag. 349.) I l y c im a la tt ta lá lu n k e gy fo r m u lá t a c e re m ó n iá ié e p is c o p o ru m b a n , m e ly e t a z o n b a n e gy s z e rű p a p o k n a k ne m szabad h a s z n á ln ií.'k az á lta lá n o s s z a b á ly o k é rte lm é b e n , m e ly e k s z e rin t n e k ik cs a k a r it u á ­ lé b a n fo g la lta k a t le h e t h a s z n á ln i.

Benedictio Vasorum pro sacris Oleis in ­ cludendis. (Ib . pag. 350.) E z z e l k e ll m e g á ld a n i a s z e n t O la jo k szá m á ra r e n d e lt e d é n y e k e t, a k á r a m in d e n n a p i h a s z n á la tra , a k á r a ta r t a lé k ő riz e té re s z o lg á ln a k is.

Benedictio sacrorum Vasorum et a lio ru m O rn a m e n ic rv m in genere. (Pag. 351.) E g y e n lő re e n n e k p o n te s a lk a lm a z h a tá s á t a d n i n e m tu d ­ ju k és p e d ig a z é rt, m e r t a K o n g re g á c ió s e m m i­ fé le ú tm u ta tá s t n e m fű z ö tt az a p p e n d ix b e n m e g je le n ő fo rm u lá h o z , a litu r g is tá k p e d ig n e m é rte n e k e g y e t a m e g h a tá ro z á s b a n . B iz to s a n le ­ h e t h a s z n á ln i az o ltá r k e r e s z t, a g y e r ty a ta r tó k , az a n tip e n d iu m o k , az a m p o ln á k , th u r ib u lu m o k és n a v ik u lá k á ld á s á n á l. 8. A z á ld á s o k ritu s a e k k é n t v a n ; A k á r a s e k re s ty é b e n , a k á r az o ltá ro n , a te m p lo m b a n , v a g y b á r h o l tiszte sség es h e ly e n e lh e ly e z i a m e g s z e n te lő p a p a tá rg y a k a t és m in d e n e k e lő tt a la p o s a n s z e m ü g y re ve s z i, m e g ­ v a n -e az, a m it az e gyh áz a m a té r iá ra és fo rm á ­ r a e lő ir t. H a v a la m i g y a n ú s a t ta lá l, e lő b b tü z e ­ te s e n u tá n a já r, és cs a k ha b iz to s , a k k o r á ld ja me;^, í i a ezt nem tu d ja fe ld e ríte n i, n em s z e n te li m eg. J C a rin g g e l és s tó lá v a l v é g z i a fu n k c ió t. A s tó la szine a n a p i s z in t k ö v e ti. V ig y á z n u n k k e ll a rra , h o g y a fo rm u la e lő írá s á t h ű e n m e g ta rts u k .

V. A pápának fe n n ta rto tt benedikciók, 1. A p a lliu m megáldása. A p a llú im egy h á r o n u jjn y i széles k ö ra la k u g y a p jú , szalag, hat a rá n y o s tá v o ls á g b a n fe k ­ v ő fe k e te k e re s z tte l, és k é t á te lle n e s részé n le c s ü n g ő fü g g e lé k k e l, m e ly e k a v á lla k r a h e ly e ­ z e tt p á lliu m r ó l e lü l és h á tu l le ló g n a k . E n n e k a tis z te le tte l te lje s ő sré gi e g y h á z i ru h á n a k m e g á ld á sa és a já n d é k o z á s a m in d ig p á p a i fu n k c ió v o lt és p e d ig a z é rt, m iv e l a f ő ­ p a p i h a ta lo m te ljé t je lz i és a ró m a i p á p á v a l v a lq k ö z ö s s é g e t fe je z i k i, e z t a d n i, ille tv e m e g á lla ­ p íta n i e g y e d ü l a p á p a h iv a to tt. E z e n m ag aszto s je le n té s n e k m e g fe le lő e n , n a g y g o n d d a l és tis z te le tte l k é s z ítik e lő a g y a p ­ jú t is, a m e ly b ő l a p a lliu m o t s z ö v ik . R é g i szokás s z e rin t, s z e n t Á g n e s n a p já n , ja n u á r 21-én , a s z e n tn e k R ó m a fa la in k iv ü l, a v ia N o m e n tá n á n le v ő te m p lo m á b a n é v e n k é n t k é t - k é t h ib á tla n fe h é r b á r á n y k á t a já n la n a k fe l az ü n n e p é ly e s m ise u tá n , a m ik o r a m isé ző p a p a z o k a t m e g ­ á ld ja és g o n d o zá sra a s z e n t C e c ilia - b a z ilik a m e lle tt le v ő a p á c á k n a k á ta d ja ,-' A íiíid ő n a b á r á n y k á k , e l^g g^' m e g n ő n e k , fflé g 'n ^ fjá k : ő k e t és a ^ó k’^«|*|^áj>jújSBól s z ö v ik a ^ p S lliú n io t, A ké s z páÜítíiírÓt<'Szerft P é te r és P á l á p o s to te k v ig iliá já n 'á M s z ik 'á - H 'a tikán b a z ilik á b a ^és o tt az a p o s -

31 to ! fe je d e lm e k s írjá ra h e ly e z ik , a h o l a m á sn a p i ve sp e rá s u tá n ig m a ra d n a k . E k k o r a p á p a ü n ­ n e p é ly e s e n m e g á ld ja és e züst lá d ik á b a z á rv a is m é t v is s z a h e ly e z ik az a p o s to lo k s írjá ra , a h o l a d d ig m a ra d n a k , m.ig az átad ás ille tv e e lk ü ld é s id e je el n em é rk e z ik . Jo g s z e rin t az e g y h á z m e g y é t v e z e tő p á t r i­ á rk á k n a k és é rs e k e k n e k já r az usus p a llii, de k ü lö n ö s k itü n te té s ü l egyes p ü s p ö k ö k is m e g ­ k a p h a tjá k a p á p á tó l. H a z á n k b a n a pécsi p ü s p ö k ­ n e k v a n ez a k iv á lts á g a . A z é rs e k e k k in e v e z é cük u tá n h á ro m h ó n a p a la tt ta rto z n a k a sze n ta ty á tc l „ in s ta n te r , in s ta n tiu s , in s ta n tis e sím e “

k é r n i a p a lliu m o t de c o rp o re s, P e tr i, és am íg e zt m eg n em k a p já k , n e m szabad p o n tifik á lis m i­ sét m o n d a n io k e g y h á z m e g y é jü k b e n , n e m g ya ­ k o r o lh a tjá k é rs e k i jo g h a tó s á g u k a t, ső t szorpsan vé ve n e m is n e v e z h e tő k é rs e k n e k , m iv e l a v é g ­ leges m e g e rő s íté s a p á lliu m á ta d á s á v a l tö r té n ik . A p á lliu m o t c sa k egyes m e g h a tá ro z o tt n a g y o b b ü n n e p e k e n sza ba d v is e ln i és e k k o r 5s csak a p o n tifik á lis m is é b e n a p la n é ta fö lö tt. A p á lliu m m a l fe lé k e s íte tt e g y h á z fő k e t h a ­ lá lu k u tá n p á llíu m b a n k e ll e lte m e tn i. ( F o ly ta tju k .)

Hírek a provinciábó A z e rd é ly i p r o v in c ia k á p ta la n ja . O k tó b e r hó 25-én ta r t o tt a fő tis z te le rid ő B e n d e s V a lé ­ r iá n v iz itá t o r a ty a a p r o v in c iá lis t v á la s z tó c a p itu lu m o t M e d g y e s e n , a h o l r it k a e g y e té rté s s e l és az első s za va za t le a d á s u tá n e re d m é n y t é r t el a v á la sztá s. M a jd n e m e g yh a n g ú la g v á la s z to ttá k m eg a k ö v e tk e z ő k e t; M in is z te r p r o v í i^ í á lis le t t P. T ré fá n L e o n á rd , k u s z to s P. C siszé r E le k , d e fin it o r o k P. K ó r y O ttó , P. B ir ó L ő rin c , P, S á n ­ d o r V itá i, P. K e le m e n Á g o s to n és ta rto m á n y i t it k á r r á P. G á l B a lá z s t v á la s z to ttá k . P. B e nd e s ali'4 í'ejezte be e k ü ld e té s é t, m á ris u ja b b m e g b í­ za tá sb a n ré s z e s íte tte ő t re n d fő n ö k ü n k : u g y a n ­ csa k v iz itá to r n a k k ü ld te a t r id e n t i p ro v in c iá b a , a ho l a h á b o rú s k ö rü lm é n y e k k ö z v e tle n s é g e f o ly ­ tá n e lk é p z e lh e te tle n n e h é z s é g e k e t k e ll le k ü z d e n ie . S zo lg á la tké szs é g e és e ngedelm essége a z o n ­ ban e lle n m o n d á s n é lk ü l v á lla lt a a te rh e s m e g ­ b íz a tá s t és m á r v é g z i is, ú gy, h o g y te r v e i s z e rin t n o v e m b e r 26-án a k á p ta la n t fo g ja ta rta n i. H a lá lo z á s , O k tó b e r hó 3 0-án v e s z íte tte el re n d ü n k és s z o ln o k i z á rd á n k e g y ik jó ta g já t fr . K e :i g y e 1 a S e b e styé n b e n , a k i r ö v id sze n v e ­ dés és a h a ld o k ló k sze n ts é g e in e k é p ü le te s b u z ­ g a lo m m a l tö r t é n t fe lv é te le u tá n az U rb a n csen­ desen e lh u n y t. A b o ld o g u lt te s tv é r e gysze rű , is te n fé lő és egész é le té n á t m u n k á s ta g ja v o lt szent re n d ü n k n e k . F á r a d h a ta tla n u l d o lg o z o tt k o ra re g g e ltő l ké ső e stig, csa k im á in a k vé g z é ­ sére s z a k íto tta m eg a te v é k e n y s é g e t. T ü re lm e az é lte s e b b e k n e k is é p ü le té re s z o lg á lt, soha egy z ú g o ló d ó szó n em h a g y ta el a jk á t. G y a k o r i g y ó ­ ná sá t és n a p o n k ín ti sz e n t á ld o z á s á t la n k a d a t­ la n u l v é g e zte . S zó fo g a d ó , m in d e n b e n m e g b íz ­ h a tó te s tv é r v o lt. A z e b é d lő tiszta sá g a , a k e r t és u d v a r gondozása, a k a n a p a , p in c e ke ze lé s e az ő g o n d já t k é p e z te , m in e k á lta lá n o s m e g e lé ­ gedésre e leget is te tt. F á ra d h a ta tla n y o lt a questá b a n , és a h o l csa k e zze l k a p c s o la tb a n m e g fo r­ d u lt, m in d e n fe lé tis z te le te t és b e c s ü le te t s z e r­ z e tt úgy" m a g á n a k , m in t s z e rz e té n e k Q p e sta k ö z b e n k a p ta b e te g sé g é t is, v a la m i tü d ő g y u la dás fé le v e tt r a jta e rő t, m e ly b ő l a le g g o n d o sa b b á p o lá s sem tu d ta k ira g a d n i. T e m e té s e o k tó b e r 31-én m e n t vé g b e és u g ya n e ze n n a p o n re g g e l

n y o lc ó r a k o r t a r t o t t á k é rte az ü n n e p é ly e s s z e n t­ m is é t. N yug od jék, b é k é b e n , M is s ió , P, R é m i g m o h á c s i h á z fő n ö k és P, J u V e n á 1 b a ja i v ik á r iu s és k o llé g iu m i p r e ­ fe k tu s m u n k á b a n te rh e s , de s ik e re k b e n gazdag n é p m is s z íó t t a r t o t t a k a b a ra n y a m e g y e i N ém e t í b e n. O k tó b e r 31-én k e z d té k és n o v e m ­ b e r 7-én v é g e z té k , A m issió h íré r e n e m c s a k a n é m e tii h ív e k , h a n e m a k ö r n y é k b e li fa lv a k la ­ kossága is n a g y tö m e g e k b e n tó d u lt a te m p lo m ­ ba, m e ly b á r eléggé tágas, a lig n y ú jto tt h e ly e t az ö s s z e g y ü lte k n e k , A v a llá s ig a z s á g a in a k e g y­ szerű, de lé le k b e m a rk o ló fe jte g e té s e , m e ly b e n s z in te fá ra d h a ta tla n o k v o lt a k a jó a ty á k , v i ­ g a s z ta ló e re d m é n y t s z ü lt a je le n le v ő k le lk i é le ­ tében, O ly n a g y tö m e ge kb en c s o p o rto s u lta k a , g y ó n ó s z é k k ö r ü l, h o g y csa k s z a k a d a tla n m u n ­ k á v a l le h e te tt ó h a ju k n a k e le ge t te n n i. D e a m íssiós a ty á k b u z g a lm a i t t is k iá llo t t a a p ró b á t, m e g a d ta m in d e n k in e k az a lk a lm a t az is te n i k e g y e le m n e k m e g tis z tu lt s z iv ü k b e v a ló b e fo g a ­ dásá ra . A h á lá s n ép ra jo n g ó s z e re te te és b u z ­ gó im á ja k ís é rte a tő lü k tá v o z ó a ty á k a t. O r a to r iu m k é s z ü lt ú ja b b a n k é t z á rd á n k ­ b a n és p e d ig az e p e rje s ib e n és a szegediben. A z e p e rje s i a s e k re s ty e f ö lö t t va'n, a m iá lta l e g y ­ s z e rs m in d a fő o ltá r h á ta m ögé k e rü lv e , az e g y­ h á z i e lő írá s o k n a k v a la m iv e l jo b b a n m e g fe le l, m in t a te m p lo m h a jó já v a l k a p c s o ló d ó o r a tó r iu ­ m o k , M ik é n t h a llju k , a h á b o rú s nehézségek d a c á ra , o ly csinosan és ízlésesen s ik e r ü lt P. B rú n ó n a k ez a m u n k á ja , h o g y az e p e rje s i e g y ik e le t t a p ro v in c ia leg szeb b o ra tó riu m a in a k . S ze­ geden a g y ó n ta tó fo ly o s ó fe le tt le v ő fü lk é k k ö ­ z ü l a la k íto tt á t P, Is tv á n e g ye t, m e ly ha n e m is v e rs e n y e z ik a le g s z e b b e k k e l, de c é ljá n a k m e g ­ fe le l és n em lesz szükség to v á b b r a is az e b é d ­ lő b e n v é g e z n i az o ffic iu m o t. R a d n á n a n y á r i b ú c s u k v á ra k o z á s o n fe ­ lü l s ik e r ü lte k . A já m b o r le lk ü n é p , b á r oda ha za a m e g fo g y a tk o z o tt m u n k a e rő fo ly tá n , fo k o z o t­ ta b b m u n k á v a l v a n le k ö tv e , a szűz A n y a ir á n t i s z e re te té b ő l m égis tu d o tt m a g á n a k id ő t s z a k í­ ta n i, h o g y n e m c s a k a k ö z e lfe k v ő , de s o k s z o r a n a g y o n is tá v o li fa lv a k b ó l és v á ro s o k b ó l is szép

32 szá m m al kei-esse fe l a k e d v e s k e g y h e ly e í, h o g y sa já t le lk ű k n e k n y u g a lm a t, a v ilá g n a k b é k é t e s d je n e k; A te m e s v á ria k k ü lö n m in is z te r i e n ­ g e d é ly t k é r te k a fcú ccújá rá sra , h o g y m e n te s ít­ sé k m a g u k a t az a k a d é k o s k o d ó h a tó s á g o k k e l ­ le m e tle n k e d é s é tő l. T ö b b m in t h a tszá za n é rk e z ­ te k sze nt A n n a n a p já n a c s o d a te v ő Szűz fö ld i z s á m o lyá h o z, A k is a s s z o n y n a p i m eg e g ysze rű e n p á r já t r it k it ja a s ik e r te k irite té b ö l. A z egész h á ­ ro m e sztendős h á b o rú a la tt e g y ü ttv é v e sem je ­ le n t m eg a n n y i, m in t ezen egy a lk a lo m ra . E rre a p á r n a p ra íf.ülö nb en fe lfü g g e s z te tté k az e lt il ­ tó re n d e le te t, m in e k k ö v e tk e z té b e n k itö r ő b b le lk e s e d é s s e l v é g e z h e tté k á jta to s k o d á s u k a t a b úcsúsok és nem k e lle tt ta rta n io k a m in d u n ta ­ la n cse n d re fig y e lm e z te tő r e n d ő rö k k ö z b e lé p é ­ s é tő l, a m i m á s k o r elég g y a k ra n m e g tö rté n t. E tila lo m fe lfü g g e s z té s é i e a m e g v á lto z o tt m e g y e i k ö z ig a z g a tá s fo ly tá n ú g y lá ts z ik , g y a k ra b b a n k e r ü l a so r a jö v ő b e n . G y ö n g y ö s i k e r tü n k f ö lö t t k o n g a v é s z ­ h a ra n g . K e v é s a le m é n y , h o g y m e g m e n th e tjü k ; Ú jo n n a n in d ito t t la p u n k n a k . G y ö n g y ö s és V id é k é -n e k tá m a d á s a i k ö v e tk e z té b e n egy tá jb a n k e lle m e s h ir e k k e z d te k s z á llin g ó z n i, h o g y nem, b iz to s az, a m it e d d ig te rv e z g e tte k a k e r tt e l, le h e t az m ég m á s k é n t is, de sajnos, m o s t m e ­ g in t e lle n ke ző , á ra m la to k k a l v a n te le a le v e g ő , A v á ro s o n k e re s z tü l h ú z ó d ik az az u tc a , m e ly e t k e r tü n k ö n s z á n d é k o z n a k á tv e z e tn i, és a .szabá­ ly o z á s tö k é le te s s é g e sze nve dn e, h a egyenes ■ irá n y á b ó l a m i k e r tü n k m eg m e ntése á rá n e lté lite n é k . H á d í h ir e k , P. P á 1 id e h a z a v o lt, m ik é n t jö v e te lé t e lő ze te se n je le z tü k . M e g lá to g a tta B é ­ cset, e g y é b k é n t h iv a ta lo s ü g y e i is v o lta k o tt, m a jd b u d a i z á rd á n k b a n t ö lt ö t t p á r n a p o t, a h o n ­ n a n á trá n d u lt s z ü le i m e g lá to g a tá s á ra és tis z te lg et F ő a ty á n k n á l is, k iv e l e g y ü tt n o v e m b e r ö tö ­ d ik é n v is s z a m e n t B u d a p e s tre , a h o l a K r is z tm a v á ro s k a s z in ó já b a n e lő k e lő közönség e lő tt ó riá s i ta p s v ih a r ra l k is é r t e lő a d á s t ta r t o tt , m it e g y é b ­ k é n t n ö v e n d é k e in k n e k is le a d o tt i t t ta r tó z k o ­ dása a la tt, persze m u ta tis m u ta n d is . A ka szin ó vezetősége k ü lö n é rte síté sse l h iv ta össze ta g ja it ez a lk a lo m ra . A z é rte s íté s íg y s z ó lt: ,,É r te s ít­ jü k T a g tá rs a ín k a t, h o g y f. é v i n o v e m b e r hó 7-én k a s z in ó n k h e ly is é g é b e n fő tis z te le n d ő S c h r o tti P á l th e o lo g ia i ta n á r re n d k ív ü l é rd e k e s és ta n u lsá g o s e lő a d á s t fo g ta r ta n i ,,K ís á z s ia i é l­ m é n y e im a h á b o rú a la t t " cím é n . T e k in te t te l e?;en elő ad ás a k tu á lis v o ltá r a , k é r jü k T a g tá r-

í-a in k a t, h o g y m in é l szám osabí: :.;i m e rfíp l^ n n i s z ív e s k e d je n e k . . .“ N e m c s a k í f : de m á s fe lé is, szép n e v e t s z e rz e tt m á r m a g á n a k , és h a a \e~ fé k n em c s a ln a k , n a g y e m b e rü n k lesz n e k ü n k h a m a ro s a n P. P á l. — P. L á s z 1 ó u to ls ó le v e ­ lé t m ég G á z á b ó l k ü ld te , a m it a z ó ta , m ik é n t az ú js á g o k b ó l o lv a s h a ttu k , az a n g o lo k e lfo g la lta k . É lé n k jó k e d v v e l ír ja le, m in ő p a ra d ic s o m i é le te v e it, k a k tu s z , fü ge , szőlő,, d a to ly a ja v á b a n é ie t t , ő is, k a to n á i is k e d v ü k r e fo g y a s z th a ttá k . C sa k a jó iv ó v íz h iá n y á t é re z té k . É p p e n a t é li b e re n d e z k e d é s rő l k e z d e tt g o n d o s k o d n i, ta lá n .ín á r e l is k é s z ü lt v o ln a v e le , ha az a n g o lo k m eg n e m z a v a rjá k . K i tu d ja , h o l ü t i fe l t é li s á to rá t? — P T i b o r az olasz o ffe n z iv á n k k e z d e té n ir t a u to ls ó le v e lé t, m e ly b e n egész le lk e s e d é s ­ sel r e m é n y k e d ik az a z ó ta v a ló ra v á lt s ik e r e k ,ben. S z in te b iz to s ra v e tte a s ik e r t, o ly a n n y ira e lő k é s z íte tte a z t a v e z e tő s é g . Ö a k a r in t h ía i fr o n to n á llt az első á llá s o k b a n . — P. M a r c e 11 i n e k csa k m.ost e n g e d té k m eg a h a z a jö v e te lt, b á r e z t tö b b s z ö rö s e n , h a tá ro z o tt id ő re is k ilá íá s b a h e ly e z té k . M o s t m á r v é g re s ik e r ü lt, P a n a s z k c d ik , h o g y m íts e m tu d v a a h a d v e z e tő s é g iíla lm á r c l, m e ly b e n k é p e s la p o k k ü ld é s é t n e m e n g e d é ly e z i, ő n y u g o d ta n k ü ld ö z g e tte a z o k a t és n a g y c s o d á lk o z á s á ra v á la s z .sehonnan sem é r ­ k e z e tt. D e v á r t tü re le m m e l, m íg e gysze r csak v a la m e n n y it v is s z a k a p ta . L e s z á m ítv a bete gsé g e k ö v e tk e z té b e n b e á lló g yen ge ség ét, jó l é rz i m a ­ g á t. Ö és P. B e r n á t a tá b o r i p ü s p ö k re n d e le te k ö v e tk e z té b e n , e z e n tú l k a te k é z is t fo g n a k t a r ­ ta n i á llo m á s h e ly ü k ö n le v ő k a to lik u s g y e rm e ­ k e k ré s z é re . — P. L a j o s m ég e g y e n lő re S o p ­ ro n b a n v a n , a h o l 14 h e ly e n , — tö b b n y ir e a v á ­ ro s o n k ív ü l, v a n n a k b e te g je i, m e ly m u n k á já n k iv ü l m ég ir o d a i te e n d ő k e t is k e ll v é g e z n ie . X a k á s t a d o m o n k o s o k n á l k a p o tt. — P. J u l i á n K í ilib a b a m e lle tt v a n , k é t tá b o r i k ó rh á z a t v e ­ z e t. F e lé jü k az id ő h ir te le n ü l z o rd ra v á lto z o tt, m i m ia tt s o k a t s z e n v e d n e k . M o s t k a p ta a h a r ­ m a d ik k itü n te té s t; m e g v a n n e k i a m á s o d o s z tá ­ ly ú p a p i é rd e m k e re s z t, a sig n u m la u d is a k a r ­ d o k k a l v ité z s é g i sza la go n és a lm o s t n y e r t K á r o ly -c s a p a t k e re s z t. — H í r t a d o tt m ég m a g á ró l fr . E u s z t á k is, k i á lla p o tá v a l m eg v a n eléged ve. S z e rk e s z tő i ü z e n e te k . K ö z lö n y ü n k re e lő ­ fiz e tte k ; S z ig e tv á r 20 K . D u n a fö ld v á r 20 K . M o . h ács 20 K . V á c z 10 K . F ü le k 10 k o ro n á t. T is z te , le t t e l k é r jü k azon h á z fő n ö k ö k e t, a k ik m ég n e m fiz e tté k , h o g y h á tr a lé k u k a t s z ív e s k e d je n e k m ie ­ lő b b b e k ü ld e n i.

DUNÁNTLIL NYOMDA R. T. PÉCS.