Rela%e&tucht+,&civiel+&en& strafrecht,&zowel& fundamenteel&als&bij&excessen& Jan&Loorbach,&Nautadu%lh&N.V.,&voorzi@er& Jeroen&Bedaux,&Baker&&&McKenzie&Amsterdam&N.V.,&expert& Seminar(Tuchtrecht,(17(april(2013(
Opening(
Agenda( 1. Karakterisering&tuchtrecht&& 2. &&Verhouding&tucht+&en&civielrecht& + toetsing&tuchtuitspraken&door&civiele&rechter& + invloed&tuchtuitspraak&op&civiele&aansprakelijkheid&en&vice&versa&& 3. &&Verhouding&tucht+&en&strafrecht&& + &invloed&tuchtuitspraak&op&strafrechtelijke&aansprakelijkheid&en& &vice&versa&& 4. &&Output&rich%ng&VSK& 5. &&Afslui%ng&
Tuchtrecht&Algemeen&(1)( • Tuchtrecht&=&verenigingsrecht&=&vrij& • Karakter&verenigingsrecht& – bewijs& – hoor&en&wederhoor& – straffen& – boetes&&
Tuchtrecht&Algemeen&(2)( • Wie&spreekt&tuchtrecht& – – – –
tuchtcommissie& commissie&van&beroep& reglementencommissie, etc.&
Tuchtrecht&Algemeen&(3)( • Kwalifica%e&van&tuchtrechtelijke&uitspraken& – Arbitrage?& – Bindend&advies?& – Vennootschapsrechtelijk&besluit&in&de&zin&boek&2&BW?&
Civielrecht&(1)( • Rol&van&de&civiele&rechter& + &Toetsing&van&het&besluit&van&de&tuchtcommissie&of&commissie&van& &beroep& + &Toetsingskader&
Civielrecht&(2)( • Zaak:(GEINOORD(–(VVZ(’49((LJN:(AR8476)( (“Als,lid,van,de,KNVB,is,[eiser],gebonden,aan,het,Reglement, ,Tuchtrechtspraak,Amateurvoetbal.,Uit,hoofde,van,dit,Reglement, ,wordt,de,tuchtrechtspraak,in,het,amateurvoetbal,uitgeoefend,door, ,de,tuchtcommissie,van,een,district,(in,eerste,aanleg),en,door,de, ,commissie,van,beroep,(in,tweede,aanleg).,In#een#dergelijk#geval#hee/# #de#rechtbank#slechts#te#onderzoeken#of#de#beslissing#van#de# #tuchtcommissie(s)#in#verband#met#de#inhoud#of#de#wijze#van# #totstandkoming#daarvan#in#de#gegeven#omstandigheden#van#het# #geval#naar#maatstaven#van#redelijkheid#en#billijkheid# #onaanvaardbaar#zou##zijn#(zie#ar
Civielrecht&(3)( &“Het,opleggen,van,een,straf,van,4,jaar,schorsing,zoals,de, ,Tuchtcommissie,heeM,gedaan,zonder,mondelinge,behandeling,en, ,zonder,in,ieder,geval,[eiser],te,horen,vormt,een#schending#van#het# #beginsel#van#hoor#en#wederhoor,en,wordt,niet,gedekt,door,arGkel,62, ,van,het,Reglement,Tuchtrechtspraak.”,, &Ar%kel&62&Reglement&Tuchtrechtspraak:& , ,
,“Een,mondelinge,behandeling,vindt,alleen,plaats,als,de, , ,commissie,dat,wenselijk,acht.”&&
,
Civielrecht&(4)( • A.&&Tuchtorgaan,wel&orgaan&van&de&vereniging& &+& &
&toetsing&“in&strijd&met&redelijkheid&en&billijkheid”&(ex&ar%kel&2:14& &e.v.&BW)&
• B.&Tuchtorgaan&geen&orgaan&van&de&vereniging&(ex&ar%kel&7:904&BW)& &+& &
&toetsing&aan&&“naar&maatstaven&van&redelijkheid&en&billijkheid&& &onaanvaardbaar”&
Civielrecht&(5)( ,De&wet&geea&geen&defini%e&van&het&begrip&‘orgaan’&van&een& &rechtspersoon,&maar&uit&het&stelsel&van&de&wet&volgt,&dat&onder&het& &begrip&‘orgaan’&in&dit&verband&kan&worden&verstaan&een&uit&één&of& &meer&personen&bestaande&func%onele&eenheid&die&door&de&wet&of&de& &statuten&met&beslissingsbevoegdheid&in&vennootschappelijke& &aangelegenheden&is&bekleed.”&
Civielrecht&(6)( • A.&&Tuchtorgaan,wel&orgaan&van&de&vereniging& (De(zaak:(KNVB(–(Fortuna(SiTard((LJN:(BI8398)( ,Vooropgesteld,wordt,dat,parGjen,terecht,het,er,over,eens,zijn,dat, ,deze,besluiten,moeten,worden,gezien,als,besluiten,van,een,orgaan, ,van,de,rechtspersoon,de,KNVB.,, ,Op,grond,van,arGkel,2:15,BW,is,een,besluit,van,een,orgaan,van,een, ,rechtspersoon,vernieGgbaar,wegens,strijd,met,,onder,meer,:,, ,V,een,reglement,(2:15,lid,sub,c,BW),,, ,V,de,redelijkheid,en,billijkheid,die,door,arGkel,2:8,BW,worden,geëist, ,(2:15,sub,b,BW).,,
Civielrecht&(7)( ,“Het,betreM,hier,een,discreGonaire,bevoegdheid,van,de,rechter;,hij, ,hoeM,niet,te,vernieGgen,indien,sprake,is,van,strijd,met,een,reglement, ,dan,wel,met,de,redelijkheid,een,billijkheid,,maar,is,daartoe,wel, ,bevoegd.”,,
Civielrecht&(8)( • De(zaak:(KNVB(–(Gestel((LJN:(BL3530)( ,“De,bodemrechter,zal,deze,besluiten,op,grond,van,het,bepaalde,in,, ,arGkel,7:904,lid,1,BW,kunnen,vernieGgen,indien,gebondenheid,aan,deze, ,besluiten,in,verband,met,de,inhoud,of,wijze,van,de,totstandkoming,daarvan, ,naar,maatstaven,van,redelijkheid,en,billijkheid,onaanvaardbaar,zou,zijn.,De, ,bodemrechter,zal,gelet,op,deze,maatstaf,de,besluiten,met,terughoudendheid, ,moeten,toetsen.”&&
Civielrecht&(9)( • B.&Tuchtorgaan&geen&orgaan&van&de&vereniging&& (Zaak:(Judobond((LJN:(BX0852)( &“In,dit,geval,bepaalt,arGkel,2,lid,4,van,de,statuten,van,JBN,dat,de, ,commissie,van,beroep,geen,orgaan,is,van,JBN,en,geen,eigen, ,rechtspersoonlijkheid,bezit.,De,arGkelen,2:14,en,15,BW,zijn,op,een, ,uitspraak,van,de,commissie,van,beroep,ook,om,die,reden,niet,van, ,toepassing.“,
Civielrecht&(10)( • Discussie&over&de&inrich%ng&van&tuchtrechtspraak&en&toetsing&van& tuchtuitspraken&door&de&civiele&rechter.&& • Fundamenteel&verschil&orgaan&/&geen&orgaan.&& • Wat&is&wenselijk&voor&de&verhoging&van&kwaliteit&van&tuchtrechtspraak:&& &&
&“hoge&of&lage&toetsingsdrempel?”&
Civielrecht&(11)( • Tuchtrechtelijk&laakbaar&handelen&kan&ook&onrechtma%g&zijn& • Compensa%e&van&schade&&
Civielrecht&(12)( • De(zaak:(toerfietsen((LJN:(BB7901)( ,“[geïnGmeerde],diende,zich,immers,als,ervaren,toerfietser,te, ,realiseren,dat,indien,hij,zijn,benen,bij,de,heersende,tegenwind,zou, ,sGlhouden,,zijn,snelheid,abrupt,zou,teruglopen,,en,dat,hij,vlak,achter, ,zich,toerrijders,had,die,met,elkaar,in,gesprek,waren,en,die,mede,door, ,opkomende,vermoeidheid,en,verminderde,concentraGe,wellicht,niet, ,adequaat,op,zijn,manoeuvre,zouden,reageren.,Dat,brengt,mee,dat,in, ,de,gegeven,omstandigheden,van,dit,geval,het,gedrag,van, ,[geïnGmeerde],als,onnodig,gevaarlijk,,onzorgvuldig,en,mitsdien, ,onrechtmaGg,jegens,[appellante],moet,worden,aangemerkt., ,[geïnGmeerde],is,mitsdien,aansprakelijk,voor,de,door,[appellante], ,door,het,ongeval,geleden,schade.”&&&
Civielrecht&(13)( • De(zaak:(botsing(op(schaatsbaan((LJN:(AT6595)( ,“De,gedraging,van,[geïnGmeerde],is,pas,onrechtmaGg,als,deze,op, ,zodanige,wijze,het,risico,van,schade,verhoogt,,dat,[appellante],dat, ,onder,de,gegeven,omstandigheden,niet,hoefde,te,verwachten., ,Daarbij,is,van,belang,vast,te,stellen,of,de,verweten,gedraging,in,een, ,sportV,en,spelsituaGe,heeM,plaatsgevonden.,In,dat,geval,geldt,immers, ,een,verhoogde,aansprakelijkheidsdrempel,,aangezien,deelnemers,aan, ,een,sportV,en,spelsituaGe,in,redelijkheid,tot,op,zekere,hoogte, ,gevaarlijke,,slecht,geGmede,,onvoldoende,doordachte,handelingen,of, ,andere,gedragingen,waartoe,de,acGviteit,uitlokt,of,die,daarin, ,besloten,liggen,,van,elkaar,moeten,verwachten.”&&
Civielrecht&(14)( • De(zaak:(skiZongeluk((LJN:(BW9768)( ,“In,het,licht,van,de,rechtspraak,van,de,Hoge,Raad,kan,het,enkele,feit, ,dat,[geïnGmeerde,1],de,FISVnormen,niet,in,acht,heeM,genomen,V,zoals, ,[appellant],stelt,,maar,[geïnGmeerde,1],betwist,V,nog,niet,de, ,conclusie,dragen,dat,hij,jegens,[appellant],,met,wie,hij,(structureel), ,samen,aan,het,skiën,was,en,die,dus,niet,een,willekeurige,andere,skiër, ,is,,onzorgvuldig,heeM,gehandeld.”&& ,“Dat,betekent,dat,het,enkele,feit,dat,[geïnGmeerde,1],onvoldoende, ,afstand,had,tot,[appellant],om,een,ongeluk,te,voorkomen,,wellicht,de, ,conclusie,weegt,dat,hij,onvoorzichGg,heeM,gehandeld,,maar,niet,dat, ,hij,ook,onzorgvuldig,heeM,gehandeld.”,
Civielrecht&(15)( • Invloed&tuchtrechtelijke&veroordeling/&vrijspraak&op&aansprakelijkheid&uit& hoofd&van&onrechtma%ge&daad&en&vice&versa.& + Grote&betekenis&komt&toe&aan&het&oordeel&van&een&tuchtorgaan& &dat& het&handelen&in&strijd&is&met&een&tuchtrechtelijke&norm.& + Tuchtrechtelijke&veroordeling&is&ongelijk&aan&civielrechtelijke& aansprakelijkheid.&& + Kosten&tuchtprocedure&komen&niet&vergoeding&in&aanmerking&in& procedure&tot&civielrechtelijke&aansprakelijkheid.&Tuchtrechtelijk& waarborgen?&
Civielrecht&(16) &( • Discussie&over&de&invloed&van&tuchtrechtspraak&op&aansprakelijkheid&uit& hoofde&van&onrechtma%ge&daad.&& &+ &
&Heea&het&tuchtrechtelijk&kader&invloed&op&het&toetsingskader&& &voor&de&civiele&rechter.&&
&+
&Wat&is&de&rol&van&de&sportbond&in&de&civielrechtelijke&procedure?&
&+ &
&Zou&de&sportbond&schade&moeten&kunnen&toekennen&aan&het&& &slachtoffer&ter&voorkoming&van&een&civielrechtelijke&procedure?&
&+ &
&Hoe&om&te&gaan&met&het&feit&dat&civielrechtelijke&en& & &tuchtrechtelijke&procedures&niet&synchroon&lopen.&
&
&
Strafrecht&(1)( • Tuchtrechtelijk&laakbaar&handelen&kan&ook&een&stramaar&feit&zijn.& • Is&het&tuchtrechtelijk&kader&van&invloed&op&de&bewezenverklaring&of& strafmaat?& • Karakter&van&taakstraf/&gevangenisstraf/boete:&bescherming&van& rechtsorde&tegen&erns%ge&inbreuken.& • Compensa%e&van&schade?&& • Invloed&tuchtrechtelijke&veroordeling/vrijspraak&op&strafmaat/vrijspraak& in&strafrechtelijke&procedure.&
Strafrecht&(2)( • De(zaak(Kokmeier/(Bouaouzan((LJN:(BB7087)(
,“Voorop,moet,worden,gesteld,dat,de,omstandigheid,dat,een, ,gedraging,is,verricht,in,een,sportV,of,spelsituaGe,,geen,zelfstandige, ,factor,bij,de,beoordeling,van,het,ten,laste,gelegde,opzet,is,,in,die,zin, ,dat,die,omstandigheid,tot,een,beoordeling,aan,de,hand,van,andere, ,maatstaven,zou,dienen,te,leiden,,dan,indien,het,gaat,om,een, ,gedraging,die,buiten,zo'n,situaGe,is,verricht.”,
Strafrecht&(3)( &Gerechtshof&(LJN:&AX5782)& ,“Tevens,houdt,het,hof,rekening,met,de,omstandigheid,dat,de, ,verdachte,reeds,tuchtrechtelijk/disciplinair,is,bestraM,door,zowel,de, ,KNVB,als,door,de,voetbalclub,Sparta,zelf.,Met,het,oog,op,het, ,vorenstaande,alsmede,gelet,op,alle,commoGe,die,zich,rond,de, ,persoon,van,de,verdachte,na,het,incident,heeM,voorgedaan,,acht,het, ,hof,V,in,tegenstelling,tot,de,door,de,eerste,rechter,opgelegde,alsmede, ,de,in,hoger,beroep,door,de,advocaatVgeneraal,gevorderde,straf,V,geen, ,termen,aanwezig,om,,naast,een,voorwaardelijke,gevangenisstraf,,een, ,taakstraf,op,te,leggen.”&&
Strafrecht&(4)( • De(zaak(OKVC(2(Z((BSVV(2(((LJN:(BD6244)( + De,scheidsrechter,heeM,tevens,verklaard,dat,hij,meteen,de,rode,kaart, voor,verdachte,trok,omdat,het,in,zijn,ogen,een,aanslag,op,de,benen, was,,die,niets,met,voetbal,te,maken,had.,,, + De,regels,van,het,voetbalspel,worden,in,beginsel,–,ajankelijk,van,de, ernst,van,de,overtreding,–,gehandhaafd,binnen,het,sporkuchtrecht.,De, vraag,doet,zich,dan,ook,voor,in,hoeverre,er,bij,overtredingen,in,het, voetbal,,naast,of,in,plaats,van,gebruik,van,het,tuchtrecht,,plaats,is,voor, een,strafrechtelijke,afdoening.,,
Strafrecht&(5)( (“Verdachte,heeM,zich,schuldig,gemaakt,aan,een,overtreding,in,het, ,voetbal,die,,bezien,door,een,strafrechtelijke,bril,,is,te,kwalificeren,als, ,“mishandeling”.,Mishandeling,houdt,in,dat,sprake,is,geweest,van,een, ,minder,ernsGge,vorm,van,letselveroorzaking.,Naar,het,oordeel,van,de, ,poliGerechter,kan,in,zo’n,geval,in,beginsel,worden,volstaan,met, ,gebruik,van,het,tuchtrecht.,Verdachte,is,terzake,van,de,hier,aan,de, ,orde,zijnde,overtreding,reeds,tuchtrechtelijk,bestraM,door,de,KNVB., ,Niet,is,gebleken,dat,er,in,de,zaak,van,verdachte,sprake,is,van,zulke, ,bijzondere,feiten,of,omstandigheden,,dat,zou,moeten,worden, ,geoordeeld,dat,in,dit,geval,het,tuchtrecht,niet,volstond.”,
Strafrecht&(6)( • De(zaak(Grensrechter(Nieuwenhuizen( &+&Eénrich%ngsverkeer&OM&&KNVB.& &+&OM&weigert&wedstrijdformulier&vrij&te&geven&aan&KNVB.& &+&OM&weigert&de&KNVB&te&informeren&over&betrokken&personen.& &+&OM&weigert&medewewerking&aan&horen&betrokkenen&in&deten%e.& &“OM,verzoek,KNVB,met,haar,eigen,onderzoek,te,wachten,tot,en,met, ,vonnis,in,de,strafzaak.”,
Strafrecht&(7)( (2(december(2013:(overlijden(grensrechter(Nieuwenhuizen( (29(mei(2013(:(
(eerste(geagendeerde(zi`ngsdag(in(strafzaak(
(Vonnis?(( (Aanvang(tuchtzaak(KNVB?((
Strafrecht&(8)( • Discussie&over&de&invloed&van&tuchtrechtspraak&op&strafmaat&en& bewezenverklaring&in&strafrechtelijke&procedure.& &+&Hoe&om&te&gaan&met&het&feit&dat&strafrechtelijk&en& & &tuchtrechtelijke&procedures&niet&synchroon&lopen.&
&
&
&
&+&Wat&is&de&rol&van&de&sportbond&in&de&strafrechtelijke&procedure?& &+&Hoe&verloopt&de&communica%e&tussen&sportbond&en&openbaar& &ministerie? & & &&&
&
Output&voor&VSK(
Afslui%ng(
