Rapport Case Study Geluidisolatie Appartementencomplex met Wienerberger Porotherm woningscheidende wand
Opdrachtgever: Wienerberger BV Rapportnummer: LA.90206.R02 4 mei 2011
Colofon
Blad: Rapportnummer: Datum:
Rapportnummer: LA.90206.R02
Plaats & Datum: Eindhoven, 4 mei 2011 Versie: 1
Opdrachtgever: Wienerberger BV Uitgevoerd door: Level Acoustics Auteur(s): R.H.C. Wenmaekers & Renz van Luxemburg E-mail:
[email protected]
Telefoon:
(+31) 040 247 27 00
Fax:
(+31) 040 246 36 14
2 van 22 LA.90206.R02 4 mei 2011
Inhoud
Blad: Rapportnummer: Datum:
3 van 22 LA.90206.R02 4 mei 2011
1
Inleiding
4
2
Uitgangspunten
5
2.1
Plattegrond en doorsnede
5
2.2
Opbouw constructies
6
2.3
Interpretatie van constructies versus meetgegevens brochure
7
2.4
Akoestische gegevens constructies
8
3
Rekenmodel NEN-EN-ISO 12354
9
3.1
Luchtgeluidisolatie
9
3.2
Contactgeluidisolatie
11
4
Berekeningresultaten
13
4.1
Luchtgeluidisolatie horizontaal
13
4.2
Luchtgeluidisolatie verticaal
16
4.3
Contactgeluidisolatie verticaal
19
5
Vergelijking berekening en meetresultaten
21
Blad: Rapportnummer: Datum:
4 van 22 LA.90206.R02 4 mei 2011
1 Inleiding In een nieuwbouw appartementencomplex te Wageningen is in 2009 de keramische bouwsteen PL-25 van Wienerberger voor de woningscheidende wand toegepast. Het project dient daarmee als eerste voorbeeld voor de toepassing van PL-25 in een appartementengebouw in Nederland. Hierbij is het van essentieel belang dat de eisen voor de geluidisolatie van Ilu;k> 0 dB en Ico>+5 dB zoals gesteld in het Bouwbesluit gehaald worden. In deze case study zal worden beschreven hoe deze eisen gehaald zijn in dit appartementencomplex. In de praktijk is de luchtgeluidisolatie - en ook de contactgeluidisolatie - afhankelijk van de verschillende paden die het geluid in de constructie kan afleggen. Bij de flankerende geluidoverdrachtspaden zijn de aansluiting tussen vloeren en wanden van belang. Voor het bepalen van de luchtgeluidisolatie tussen de verschillende appartementen wordt in deze case study gebruik gemaakt van de rekenmethodes in NEN-EN 12354. Daarnaast is gebruik gemaakt van gemeten laboratorium waarden voor de luchtgeluidisolatie R en knooppuntoverdrachtverzwakking Kij uit de brochure van Wienerberger. Een belangrijk onderdeel van het Wienerberger lichte bouwsysteem is de toepassing van akoestische ontkoppelingen tussen de wanden en aansluitende constructiedelen. Deze ontkoppelingen zorgen voor een verzwakking van de flankerende geluidoverdracht. Hierdoor kan met een relatief licht bouwsysteem toch een hoge geluidisolatie behaald worden. In deze case study wordt de constructie van het appartementencomplex beschreven en vertaald naar de benodigde invoergegevens voor het rekenmodel. Vervolgens worden de gebruikte rekenmodellen uit NEN-EN 12354 kort toegelicht, waarna de berekening stap voor stap uitgewerkt wordt in het geval van enkele situaties. Tot slot worden de berekende waarden uit het model vergeleken met gemeten waarden. Hieruit blijkt dat het mogelijk is om aan de hand van de gegevens in de brochure en het rekenmodel voor deze situatie een juiste voorspelling te doen van de lucht- en contactgeluidisolatie voor een appartementengebouw met een Wienerberger licht keramisch bouwsysteem met akoestische ontkoppelingen.
Blad: Rapportnummer: Datum:
5 van 22 LA.90206.R02 4 mei 2011
2 Uitgangspunten 2.1 Plattegrond
Wk 2, 1e vd.
Wk 5, 2e vd.
WK 4, 2e vd. Opp= 18,5 m2 Opp= 17 m2
V = 48 m3
V = 44 m3
Opp = 13,4 m2
Blad: Rapportnummer: Datum:
6 van 22 LA.90206.R02 4 mei 2011
2.2 Opbouw constructies - De woningscheidende wand heeft een opbouw van 140 mm keramische Porotherm Lijmblokken PL-25 aan weerszijden van een spouw van 30 mm, gevuld met minerale wol van een lage densiteit. De totale massa is ca. 322 kg/m². De spouwbladen zijn akoestisch ontkoppeld van de vloer en plafond middels sonic strips. - De begane grondvloer betreft een kanaalplaatvloer van 200 mm met een 50 mm dekvloer. Ter plaatse van de woningscheiding is de vloer koud opgelegd op een gezamenlijke 350 mm verdiepte fundering. - De verdiepingsvloer betreft een doorlopende breedplaatvloer met een dikte van 220 mm en is uitgevoerd met een zwevende dekvloer met ∆Llin > 13 dB volgens NPR 5070 van 50 mm anhydriet en een verende laag van 20 mm met een dynamische stijfheid van 18 MN/m³. De totale massa van de basisvloer is geschat op ca. 506 kg/m². - De binnenwanden zijn uitgevoerd met 70 mm gipsblokken met een massa van ca. 67 kg/m². De wanden zijn op de verende dekvloer geplaatst zodat akoestische ontkoppeling plaatsvindt naar de basisvloer. Ter plaatse van het plafond zijn de wanden akoestisch ontkoppeld middels veerankers en PUR naadvulling. - De voor- en achtergevels hebben een binnenspouwblad van 140 mm keramische Porotherm Lijmblokken PL-25, massa ca. 161 kg/m². De binnenspouwbladen zijn akoestisch ontkoppeld van de vloer en plafond middels sonic strips. Ter plaatse van de woningscheidende wand is geen akoestisch ontkoppeling in verband met de ankerloze spouwmuur. - De zijgevels hebben een binnenspouwblad van 200 mm keramische Porotherm Lijmblokken PL-25, massa 230 kg/m². - Het buitenspouwblad van de gevel bestaat uit een baksteen van 95 mm. - De dakconstructie is in het kader van deze case study niet van belang.
Blad: Rapportnummer: Datum:
7 van 22 LA.90206.R02 4 mei 2011
2.3 Interpretatie van constructies versus meetgegevens brochure Bij voorkeur komen de toegepaste constructies in het appartementencomplex overeen met de constructies zoals gemeten in het laboratorium en vermeld in de brochure. Dit is echter op enkele punten niet het geval. Daarnaast is enige vertaling nodig voor het juist modelleren van de constructies. In deze paragraaf wordt deze interpretatie omschreven. Volgens de brochure is de luchtgeluidisolatie van de woningscheidende wand gemeten zonder minerale wol met een luchtspouw van 60 mm. Echter in dit project is geadviseerd om wel minerale wol als spouwvulling toe te passen in verband met het risico van vuil ed. in de spouw met het risico op ongewenste akoestische koppelingen. Daarnaast is de spouw verkleind naar 30 mm. Het verkleinen van de spouw zal vooral bij de lage frequenties effect hebben (125-250 Hz). Het effect van het vullen en verkleinen van de spouw is berekend in het rekenprogramma BASlab. Ten eerste levert het vullen van de spouw van 60 mm met minerale wol een verbetering op in het betreffende frequentiegebied t.o.v. alleen een luchtspouw. Wanneer vervolgens de gevulde spouw verkleind wordt van 60 naar 30 mm treedt weer een kleine verslechtering op en wordt de geluidisolatie weer ongeveer gelijk aan de situatie met 60 mm luchtspouw. Daarom zijn in de berekeningen de gemeten waarden van de opbouw met 60 mm spouw zonder spouwvulling gehanteerd. De constructies waarvan de knooppuntoverdrachtverzwakking Kij is gemeten hebben eveneens een afwijking t.o.v. de opbouw in het appartementencomplex. In de appartementen is een breedplaatvloer gebruikt, terwijl in de woningscheidende bouwknoop in het laboratorium een kanaalplaatvloer is gebruikt. De massa van de toegepaste 220 mm breedplaatvloer (506 kg/m2) is hoger dan van de gemeten 200 mm kanaalplaatvloer (ca. 350 kg/m2). Verwacht mag worden dat de Kij van vloer naar wand hoger ligt dan de gemeten waarden in het geval van de zwaardere breedplaatvloer. De meetgegevens uit de brochure kunnen dan als een minimale prestatie geïnterpreteerd worden. Voor de Kij van vloer naar vloer vindt echter mogelijk een overschatting plaats. Daarom wordt de Kij voor de vloer – vloer overdracht voor alle frequenties verlaagd van ca. 3 dB naar 0 dB. Voor de berekening van de flankerende geluidpaden ter plaatse van de woningscheidende wand en de gevel dient gerekend te worden met de geluidisolatie van het enkele spouwblad, zie toelichting in hoofdstuk 3. De geluidisolatie van 140 mm keramische Porotherm Lijmblokken PL-25 is niet beschikbaar. Als alternatief is de gemeten geluidisolatie gebruikt van de 140 mm keramische Porotherm Metselblokken PM-25. De luchtgeluidisolatie R en contactgeluidisolatie Ln van de 220 mm breedplaatvloer en de luchtgeluidisolatie R van de 70 mm gipsblokken zijn uiteraard niet beschikbaar in de brochure. Daarom is middels een berekening met het rekenprogramma BASlab een voorspelling gedaan. In het geval van de breedplaatvloer is de zwevende dekvloer niet meegenomen in de berekening van de lucht- en contactgeluidisolatie.
Blad: Rapportnummer: Datum:
8 van 22 LA.90206.R02 4 mei 2011
2.4 Akoestische gegevens constructies In de vorige paragrafen zijn de opbouw en interpretatie van de constructie beschreven. De uitgangspunten kunnen nu kort samengevat worden in de vorm van waarden voor de luchtgeluidisolatie R, knooppuntoverdrachtverzwakking Kij en contactgeluidisolatie Ln. In tabel 1 zijn deze waarden weergegeven voor de octaafbanden met middenfrequenties 125 t/m 2000 Hz en de betreffende ééngetalswaarden. Tabel 1: samenvatting van akoestische gegevens
R
Product
Opbouw
125
250
500
1k
2k
Rw (C;Ctr)
Spouwblad gevel en woningscheidende wand Dubbel blad woningscheidende wand
PM25* PL25
140 enkel 140-60lu-140
36,3 57,8
33,3 51,8
40,6 58,9
47,2 75,6
53,5 85,8
45 (-1;-4) 64 (-1;-4)
Breedplaatvloer (excl dekvloer) Gipsblokken
geen** geen**
220 enkel 70 enkel
41,0 29,0
49,0 27,0
57,0 26,0
64,0 33,0
71,0 42,0
59(-1;-6) 33(-1;-3)
K ij Gevel - Vloer***
Gevel - W oningscheidende wand
W oningscheidende wand - Vloer***
Binnenwand - Vloer***
Ln Breedplaatvloer (excl dekvloer) Zwevende dekvloer ∆Llin > 13 dB (verbetering)
Knoop
Overdrachtspad
125
250
500
1k
2k
200-1250 Hz
T - verticaal
wand+ontk - wand+ontk vloer - wand+ontk
24 18
36 22
37 23
50 27
56 31
42 24
T - horizontaal
wand;gevel - wand;gevel wand;gevel - wand;spouwmuur
17 22
22 22
26 29
33 35
39 35
25 27
+ verticaal
wand+ontk - wand+ontk vloer - wand+ontk vloer - vloer****
37 27 0
43 27 0
47 30 0
56 33 0
58 35 0
49 31 0
T - verticaal
wand;binnen+ontk - vloer
18
18
18
21
26
19
Product
Opbouw
125
250
500
1k
2k
Lnw(CI)
geen** geen**
220 enkel 20mw-50
59,0 -3,0
63,0 4,0
65,0 6,0
66,0 19,0
67,0 31,0
69(-11)
* PL25 is toegepast, maar gegevens PM25 gebruikt ** W aarden berekend met rekenprogramma BASlab *** De toegepaste breedplaatvloer is zwaarder dan de gemeten vloer, waarden gelden als minimale prestatie m.u.v. vloer-vloer**** **** De toegepaste breedplaatvloer is zwaarder dan de gemeten vloer, waarden zijn gereduceerd van ca. 3 dB naar 0 db
Blad: Rapportnummer: Datum:
9 van 22 LA.90206.R02 4 mei 2011
3 Rekenmodel NEN-EN 12354 Voor de berekening van de lucht- en contactgeluidisolatie is gebruik gemaakt van de rekenmodellen zoals beschreven in NEN-EN-ISO 12354 deel 1 respectievelijk deel 2. In deze rekenmodellen worden zowel de directe- als flankerende overdrachtspaden meegenomen. In dit hoofdstuk zal een vereenvoudiging van het rekenmodel toegepast op woningen kort samengevat worden. Echter voor de volledige beschrijving wordt verwezen naar de normtekst. De vereenvoudiging betreft dat de gemeten (of berekende) laboratoriumwaarden van de R, Kij en Ln direct gebruikt worden in het rekenmodel, zonder correctie voor de afwijkende uitklinktijd van de constructiedelen in het laboratorium en in de praktijk. Deze methode wordt in de norm beschreven als een goede eerste benadering en geeft een goed inzicht in de werking van de geluidoverdracht. Ter verduidelijking van het model zijn de correcties voor een voorzetwand en verlaagd plafond niet meegenomen. 3.1 Luchtgeluidisolatie De praktijk luchtgeluidisolatie wordt beschreven middels het genormeerde geluidniveauverschil DnT, welke wordt berekend uit een optelsom van de geluidoverdracht via de direct scheidingsconstructie en de geluidoverdracht via de flankerende overdrachtspaden. In het geval van twee rechthoekige volledig aan elkaar grenzende ruimtes betreft dit 1 direct overdrachtspad en 12 flankerende overdrachtspaden. Het genormeerde geluidniveauverschil DnT;direct via de scheidingswand ‘s’ wordt berekend volgens vergelijking 1.
0,32V DnT ;direct = Rs + 10 lg Ss Hierin -
(1)
wordt de directe geluidoverdracht bepaald door: de laboratorium luchtgeluidisolatie van het directe scheidingsvlak Rs in dB; het volume van de ontvangvertrek V in m3; het oppervlak Ss van het scheidingsvlak in m2.
De flankerende geluidisolatie per overdrachtspad DnT;ij wordt berekend uit vergelijking 2.
DnT ;ij = Hierin -
0,32V Ri R j + + K ij + 10 lg l 2 2 ij
(2)
wordt de flankerende geluidoverdracht bepaald door: de laboratorium luchtgeluidisolatie van het aangestoten flankerende vlak Ri in dB; de laboratorium luchtgeluidisolatie van het afstralende flankerende vlak Rj in dB; de laboratorium knooppuntoverdrachtverzwakking Kij van het pad ij in dB; het volume van de ontvangvertrek V in m3; de koppellengte van de twee flankerende vlakken lij in m.
Blad: Rapportnummer: Datum:
10 van 22 LA.90206.R02 4 mei 2011
In het geval van een spouwmuur, geldt bij het berekenen van het flankerende pad de geluidisolatie Ri en/of Rj van een enkel spouwblad; de gegevens in de tabel sluiten hierop aan. O.a. hierdoor kan de geluidisolatie van het flankerend geluidpad maatgevend worden voor de totale geluidisolatie. De flankerende geluidisolatie kan echter sterk verbeterd worden door het aanbrengen van een of meerdere akoestische ontkoppelingen. Dit uit zich in de berekening als een toename van de overdrachtverzwakking bij het knooppunt Kij. Daarnaast wordt er een extra flankerend geluidoverdrachtspad geïntroduceerd van het binnenspouwblad naar buitenspouwblad via de aansluitende constructie. In deze berekening is ervan uitgegaan dat dit geluidpad is meegenomen in de meting van de directe geluidisolatie in het laboratorium en wordt daarom niet apart berekend. Het totale genormeerde geluidniveauverschil DnT wordt vervolgens berekend uit het energetische ‘optelsom’ van de directe en flankerende geluidoverdracht volgens vergelijking 3. Aangezien het de optelsom van geluidniveauverschillen betreft, is de totale geluidisolatie altijd lager dan geluidisolatie van de afzonderlijke geluidpaden! DnT ; flank ;1 DnT ; flank ; 2 DnT ; flank ;n − DnT ;direct − − − DnT = −10 lg 10 10 + 10 10 + 10 10 + ... + 10 10
(3)
Bovenstaande berekening wordt uitgevoerd voor de 5 octaafbanden met middenfrequenties 125 Hz t/m 2000 Hz. Vervolgens kunnen uit deze waarden de ééngetalsaanduidingen DnT;A;k en Ilu;k berekend worden. Voor de berekening van deze grootheden wordt verwezen naar betreffende normen NEN-EN-ISO 717-1 & NEN 5077. De relatie tussen beide grootheden is: Ilu;k ≈ DnT;A;k - 52 dB. In deze case study is het vooral van belang om inzicht te geven in de invloed van de afzonderlijke overdrachtspaden op de totale geluidoverdracht. Daarom worden alle waarden uitgedrukt in de frequentieafhankelijke aanduiding van DnT(f). Pas aan het einde van de berekening zijn de ééngetalsaanduidingen DnT;A;k en Ilu;k weergegeven.
Blad: Rapportnummer: Datum:
11 van 22 LA.90206.R02 4 mei 2011
3.2 Contactgeluidisolatie De praktijk contactgeluidisolatie wordt beschreven middels het genormeerde contactgeluidniveau LnT, welke eveneens wordt berekend uit een optelsom van de geluidoverdracht via de direct scheidingsconstructie en de geluidoverdracht via de flankerende overdrachtspaden. In het geval van twee rechthoekige volledig aan elkaar grenzende ruimtes betreft dit 1 direct overdrachtspad en 4 flankerende overdrachtspaden. Het aantal flankerende overdrachtspaden is beperkt, omdat in de zendruimte slechts de vloer wordt aangestoten. Het genormeerde contactgeluidniveau LnT;direct direct via de vloer wordt berekend volgens vergelijking 4.
LnT ;direct = Ln − ∆L − 10 lg(0,032V ) Hierin -
(4)
wordt de flankerende geluidoverdracht bepaald door: het laboratorium genormeerde contactgeluidniveau Ln in dB van de basisvloer; de laboratorium contactgeluidisolatieverbetering ∆L in dB van de dekvloer; het volume van de ontvangvertrek V in m3.
Het flankerende genormeerde contactgeluidniveau per overdrachtspad LnT;ij wordt berekend uit vergelijking 5.
LnT ;ij = Ln Hierin -
( R −R ) − ∆L + −K i
j
2
0,032 SiV ij − 10 lg lij
(5)
wordt de flankerende geluidoverdracht bepaald door: het laboratorium genormeerde contactgeluidniveau Ln in dB van de basisvloer; de laboratorium contactgeluidisolatieverbetering ∆L in dB van de dekvloer; de laboratorium luchtgeluidisolatie van het aangestoten flankerende vlak Ri in dB; de laboratorium luchtgeluidisolatie van het afstralende flankerende vlak Rj in dB; de laboratorium knooppuntoverdrachtverzwakking Kij van het pad in dB; het oppervlak Si van de vloer in m2. het volume van de ontvangvertrek V in m3; de koppellengte van de twee flankerende vlakken lij in m.
In het geval van een spouwmuur, geldt bij het berekenen van het flankerende pad eveneens de geluidisolatie Ri en/of Rj van een enkel spouwblad; de gegevens in de tabel sluiten hierop aan. O.a. hierdoor kan de geluidisolatie van het flankerend geluidpad maatgevend worden voor de totale geluidisolatie. De flankerende geluidoverdracht kan echter sterk verminderd worden door het aanbrengen van een of meerdere akoestische ontkoppelingen. Dit uit zich in de berekening als een toename van de overdrachtverzwakking bij het knooppunt Kij.
Blad: Rapportnummer: Datum:
12 van 22 LA.90206.R02 4 mei 2011
Het totale praktijk genormeerde contactgeluidniveau LnT wordt vervolgens berekend uit een energetische optelsom van de directe en flankerende geluidoverdracht volgens vergelijking 6. Aangezien het de optelsom van geluidniveaus betreft, is het totale contactgeluidniveau altijd hoger dan het contactgeluidniveau van de afzonderlijke geluidpaden!
LnT
LnT ; flank ;1 LnT ; flank ; 2 LnT ; flank ;n LnT ;direct 10 10 10 10 = 10 lg 10 + 10 + 10 + ... + 10
(6)
Bovenstaande berekening wordt eveneens uitgevoerd voor de 5 octaafbanden met middenfrequenties 125 Hz t/m 2000 Hz. Vervolgens kunnen uit deze waarden de ééngetalsaanduidingen LnT;A en Ico berekend worden. Voor de berekening van deze grootheden wordt verwezen naar betreffende normen NEN-EN-ISO 717-1 & NEN 5077. De relatie tussen beide grootheden is: Ico ≈ 59 - LnT;A dB. In deze case study is het vooral van belang om inzicht te geven in de invloed van de afzonderlijke overdrachtspaden op de totale geluidoverdracht. Daarom worden alle waarden uitgedrukt in de frequentieafhankelijke aanduiding LnT(f). Pas aan het einde van de berekening worden de ééngetalsaanduidingen LnT;A en Ico gegeven.
13 van 22 LA.90206.R02
Blad: Rapportnummer:
4 mei 2011
Datum:
4 Berekeningresultaten 4.1 Luchtgeluidisolatie horizontaal In onderstaande tabel 2 is de berekening voor de horizontale luchtgeluidisolatie van woonkamer naar woonkamer stap voor stap weergegeven. Per overdrachtspad is het genormeerde geluidniveauverschil DnT bepaald uit de akoestische eigenschappen middels het rekenmodel zoals beschreven in paragraaf 3.1. Tabel 2: berekening DnT woonkamer naar woonkamer horizontaal DnT;direct Rs Spouwmuur 10*lg(0,32*V/Ss) DnT;direct DnT;1S
DnT;2S
DnT;3S
DnT;4S
DnT;S1
Ri Rj Kij lij 10*lg(0,32V/*lij) DnT;ij
Spouwblad flankerend zendzijde Spouwblad ontvangzijde T knoop vergelijkbaar met gevel 2,6
Ri Rj Kij lij 10*lg(0,32V/*lij) DnT;ij
Gevelblad flankerend zendzijde Spouwblad ontvangzijde T knoop gevel 2,6
Ri Rj Kij lij 10*lg(0,32V/*lij) DnT;ij
Vloer betonnen basisvloer Spouwblad ontvangzijde + knoop woningscheidend 5,2
Ri Rj Kij lij 10*lg(0,32V/*lij) DnT;ij
Plafond betonnen basisvloer Spouwblad ontvangzijde + knoop woningscheidend 5,2
Ri Rj Kij lij 10*lg(0,32V/*lij) DnT;ij
Spouwblad zendzijde Deur 2,6
125 57,8 0,6 58,4
250 51,8 0,6 52,4
500 58,9 0,6 59,5
1000 75,6 0,6 76,2
2000 85,8 0,6 86,4
36,3 36,3 22
33,3 33,3 22
40,6 40,6 29
47,2 47,2 35
53,5 53,5 35
7,7 66,0
7,7 63,0
7,7 77,3
7,7 89,9
7,7 96,2
36,3 36,3 22
33,3 33,3 22
40,6 40,6 29
47,2 47,2 35
53,5 53,5 35
7,7 66,0
7,7 63,0
7,7 77,3
7,7 89,9
7,7 96,2
41,0 36,3 27
49,0 33,3 27
57,0 40,6 30
64,0 47,2 33
71,0 53,5 35
4,7 70,4
4,7 72,9
4,7 83,5
4,7 93,3
4,7 102,0
41,0 36,3 27
49,0 33,3 27
57,0 40,6 30
64,0 47,2 33
71,0 53,5 35
4,7 70,4
4,7 72,9
4,7 83,5
4,7 93,3
4,7 102,0
verwaarloosbaar
Blad: Rapportnummer: Datum:
DnT;S2
DnT;S3
DnT;S4
DnT;11
DnT;22
DnT;33
DnT;44
Ri Rj Kij lij 10*lg(0,32V/*lij) DnT;ij
Spouwblad zendzijde Gevelblad flankerend ontvangzijde T knoop gevel 2,6
Ri Rj Kij lij 10*lg(0,32V/*lij) DnT;ij
Spouwblad zendzijde Vloer betonnen basisvloer + knoop woningscheidend 5,2
Ri Rj Kij lij 10*lg(0,32V/*lij) DnT;ij
Spouwblad zendzijde Plafond betonnen basisvloer + knoop woningscheidend 5,2
Ri Rj Kij lij 10*lg(0,32V/*lij) DnT;ij
Spouwblad zendzijde Deur
14 van 22 LA.90206.R02 4 mei 2011
36,3 36,3 22
33,3 33,3 22
40,6 40,6 29
47,2 47,2 35
53,5 53,5 35
7,7 66,0
7,7 63,0
7,7 77,3
7,7 89,9
7,7 96,2
36,3 41,0 27
33,3 49,0 27
40,6 57,0 30
47,2 64,0 33
53,5 71,0 35
4,7 70,4
4,7 72,9
4,7 83,5
4,7 93,3
4,7 102,0
36,3 41,0 27
33,3 49,0 27
40,6 57,0 30
47,2 64,0 33
53,5 71,0 35
4,7 70,4
4,7 72,9
4,7 83,5
4,7 93,3
4,7 102,0
verwaarloosbaar 2,6
Ri Rj Kij lij 10*lg(0,32V/*lij) DnT;ij
Gevelblad flankerend zendzijde Gevelblad flankerend ontvangzijde T knoop gevel 2,6
Ri Rj Kij lij 10*lg(0,32V/*lij) DnT;ij
Vloer betonnen basisvloer Vloer betonnen basisvloer + knoop woningscheidend 5,2
Ri Rj Kij lij 10*lg(0,32V/*lij) DnT;ij
Plafond betonnen basisvloer Plafond betonnen basisvloer + knoop woningscheidend 5,2
36,3 36,3 17
33,3 33,3 22
40,6 40,6 26
47,2 47,2 33
53,5 53,5 39
7,7 61,0
7,7 63,0
7,7 74,3
7,7 87,9
7,7 100,2
41,0 41,0 0
49,0 49,0 0
57,0 57,0 0
64,0 64,0 0
71,0 71,0 0
4,7 45,8
4,7 53,8
4,7 61,8
4,7 68,8
4,7 75,8
41,0 41,0 0
49,0 49,0 0
57,0 57,0 0
64,0 64,0 0
71,0 71,0 0
4,7 45,8
4,7 53,8
4,7 61,8
4,7 68,8
4,7 75,8
Blad: Rapportnummer: Datum:
15 van 22 LA.90206.R02 4 mei 2011
Vervolgens is voor elke overdrachtspad de waarde DnT per frequentieband samengevat in tabel 3. Hierbij is met kleuren aangegeven hoe sterk de bijdrage is van de flankerend overdrachtspaden op de totale geluidoverdracht volgens drie categorieën: verwaarloosbare bijdrage 1) DnT;ij > DnT;direct +10 dB 2) DnT;ij > DnT;direct +6-10 dB kleine bijdrage aanzienlijke bijdrage 3) DnT;ij < DnT;direct +6 dB Tevens zijn in een grafiek de verschillende overdrachten weergeven in DnT per frequentie. Uit de totale berekening volgt een DnT;A;k = 56,2 dB en een Ilu;k = +6 dB. Uit de berekening blijkt dat de geluidoverdracht van het flankerende pad vloer-vloer en plafond-plafond samen met de direct geluidoverdracht maatgevend zijn. Daarnaast blijkt dat de overige flankerende overdrachtspaden door de akoestische ontkoppeling een verwaarloosbare bijdrage hebben op de totale geluidoverdracht. Uit de berekening blijkt daarnaast dat door het toepassen van de akoestische ontkoppelingen ruim voldaan kan worden aan de eisen zoals gesteld in het bouwbesluit. Tabel 3: berekening DnT woonkamer naar woonkamer horizontaal DnT;direct DnT;1S DnT;2S DnT;3S DnT;4S DnT;S1 DnT;S2 DnT;S3 DnT;S4 DnT;11 DnT;22 DnT;33 DnT;44 DnT
Spouwmuur Spouwblad flankerend zendzijde
Spouwblad ontvangzijde
Gevelblad flankerend zendzijde
Spouwblad ontvangzijde
Vloer betonnen basisvloer
Spouwblad ontvangzijde
Plafond betonnen basisvloer
Spouwblad ontvangzijde
Spouwblad zendzijde
Deur
Spouwblad zendzijde
Gevelblad flankerend ontvangzijde
Spouwblad zendzijde
Vloer betonnen basisvloer
Spouwblad zendzijde
Plafond betonnen basisvloer
Spouwblad zendzijde
Deur
Gevelblad flankerend zendzijde
Gevelblad flankerend ontvangzijde
Vloer betonnen basisvloer Plafond betonnen basisvloer
Vloer betonnen basisvloer Plafond betonnen basisvloer
Woonkamer-Woonkamer horizontaal
125 58,4 66,0 66,0 70,4 70,4 66,0 70,4 70,4 61,0 45,8 45,8 42,5
500 59,5 77,3 77,3 83,5 83,5 77,3 83,5 83,5 74,3 61,8 61,8 55,9
DnT;direct
110 Genormeerd geluidniveauverschil DnT (dB)
250 52,4 63,0 63,0 72,9 72,9 63,0 72,9 72,9 63,0 53,8 53,8 47,9
100 DnT;1S DnT;2S DnT;S2
90 80 70
DnT;3S DnT;4S DnT;S3 DnT;S4
60 50
DnT;22
40 30 DnT;33 DnT;44
20 125
250
500 Frequentie (Hz)
1000
2000 DnT
1000 76,2 89,9 89,9 93,3 93,3 89,9 93,3 93,3 87,9 68,8 68,8 65,3 Ilu +7 DnT;A 57,9
2000 86,4 96,2 96,2 102,0 102,0 96,2 102,0 102,0 100,2 75,8 75,8 72,5 Ilu;k +6 DnT;A;k 56,2
16 van 22 LA.90206.R02
Blad: Rapportnummer:
4 mei 2011
Datum:
4.2 Luchtgeluidisolatie verticaal In onderstaande tabel 4 is de berekening voor de verticale luchtgeluidisolatie van woonkamer naar woonkamer stap voor stap weergegeven op dezelfde manier als in de vorige paragraaf. Per overdrachtspad is het genormeerde geluidniveauverschil DnT bepaald uit de akoestische eigenschappen middels het rekenmodel zoals beschreven in paragraaf 3.1. Tabel 4: berekening DnT woonkamer naar woonkamer verticaal DnT;direct Rs Betonnen basisvloer 10*lg(0,32*V/Ss) DnT;direct DnT;1S
DnT;2S
DnT;3S
DnT;4S
DnT;S1
Ri Rj Kij lij 10*lg(0,32V/*lij) DnT;ij
Binnenspouwblad gevel Betonnen basisvloer T knoop gevel 3,3
Ri Rj Kij lij 10*lg(0,32V/*lij) DnT;ij
Lichte scheidingswand Betonnen basisvloer + knoop binnenwand (schatting) 6,2
Ri Rj Kij lij 10*lg(0,32V/*lij) DnT;ij
Spouwblad flankerend zendzijde Betonnen basisvloer + knoop woningscheidend 6,2
Ri Rj Kij lij 10*lg(0,32V/*lij) DnT;ij
Deur Betonnen basisvloer
Ri Rj Kij lij 10*lg(0,32V/*lij) DnT;ij
Betonnen basisvloer Binnenspouwblad gevel T knoop gevel 3,3
125 41,0 -0,8 40,2
250 49,0 -0,8 48,2
500 57,0 -0,8 56,2
1000 64,0 -0,8 63,2
2000 71,0 -0,8 70,2
36,3 41,0 18
33,3 49,0 22
40,6 57,0 23
47,2 64,0 27
53,5 71,0 31
6,3 63,0
6,3 69,5
6,3 78,1
6,3 88,9
6,3 99,6
29,0 41,0 18
27,0 49,0 18
26,0 57,0 18
33,0 64,0 21
42,0 71,0 26
3,6 56,6
3,6 59,6
3,6 63,1
3,6 73,1
3,6 86,1
36,3 41,0 27
33,3 49,0 27
40,6 57,0 30
47,2 64,0 33
53,5 71,0 35
3,6 69,2
3,6 71,7
3,6 82,4
3,6 92,2
3,6 100,8
verwaarloosbaar
1,3
41,0 36,3 18
49,0 33,3 22
57,0 40,6 23
64,0 47,2 27
71,0 53,5 31
6,3 63,0
6,3 69,5
6,3 78,1
6,3 88,9
6,3 99,6
Blad: Rapportnummer: Datum:
DnT;S2
DnT;S3
DnT;S4
DnT;11
DnT;22
DnT;33
DnT;44
Ri Rj Kij lij 10*lg(0,32V/*lij) DnT;ij
Betonnen basisvloer Lichte scheidingswand + knoop binnenwand (schatting) 6,2
Ri Rj Kij lij 10*lg(0,32V/*lij) DnT;ij
Betonnen basisvloer Spouwblad flankerend ontvangzijde + knoop woningscheidend 5,2
Ri Rj Kij lij 10*lg(0,32V/*lij) DnT;ij
Betonnen basisvloer Deur
Ri Rj Kij lij 10*lg(0,32V/*lij) DnT;ij
Binnenspouwblad gevel Binnenspouwblad gevel T knoop gevel 3,3
Ri Rj Kij lij 10*lg(0,32V/*lij) DnT;ij
Lichte scheidingswand Lichte scheidingswand + knoop binnenwand (schatting) 5,2
Ri Rj Kij lij 10*lg(0,32V/*lij) DnT;ij
Spouwblad flankerend zendzijde Spouwblad flankerend ontvangzijde + knoop woningscheidend 5,2
Ri Rj Kij lij 10*lg(0,32V/*lij) DnT;ij
Deur Deur
17 van 22 LA.90206.R02 4 mei 2011
41,0 29,0 18
49,0 27,0 18
57,0 26,0 18
64,0 33,0 21
71,0 42,0 26
3,6 56,6
3,6 59,6
3,6 63,1
3,6 73,1
3,6 86,1
41,0 36,3 27
49,0 33,3 27
57,0 40,6 30
64,0 47,2 33
71,0 53,5 35
4,3 70,0
4,3 72,5
4,3 83,1
4,3 92,9
4,3 101,6
verwaarloosbaar 1,3
36,3 36,3 24
33,3 33,3 36
40,6 40,6 37
47,2 47,2 50
53,5 53,5 56
6,3 66,6
6,3 75,6
6,3 83,9
6,3 103,5
6,3 115,8
29,0 29,0 37
27,0 27,0 43
26,0 26,0 47
33,0 33,0 56
42,0 42,0 58
4,3 70,3
4,3 74,3
4,3 77,3
4,3 93,3
4,3 104,3
36,3 36,3 37
33,3 33,3 43
40,6 40,6 47
47,2 47,2 56
53,5 53,5 58
4,3 77,6
4,3 80,6
4,3 91,9
4,3 107,5
4,3 115,8
verwaarloosbaar 5,2
Blad: Rapportnummer: Datum:
18 van 22 LA.90206.R02 4 mei 2011
Vervolgens is voor elke overdrachtspad de waarde DnT per frequentieband samengevat in tabel 5. Hierbij is met kleuren aangegeven hoe sterk de bijdrage is van de flankerend overdrachtspaden op de totale geluidoverdracht volgens drie categorieën: verwaarloosbare bijdrage 1) DnT;ij > DnT;direct +10 dB 2) DnT;ij > DnT;direct +6-10 dB kleine bijdrage aanzienlijke bijdrage 3) DnT;ij < DnT;direct +6 dB Tevens zijn in een grafiek de verschillende overdrachten weergeven in DnT per frequentie. Uit de totale berekening volgt een DnT;A;k = 56,0 dB en een Ilu;k = +6 dB. Uit de berekening blijkt dat de direct geluidoverdracht maatgevend is. Bijna alle flankerende paden presteren ruim 20 dB beter dan het directe pad door de toepassing van de akoestische ontkoppelingen. Alleen de lichte scheidingswand heeft nog enige invloed op de totale geluidisolatie. Uit de berekening blijkt daarnaast dat door het toepassen van de akoestische ontkoppelingen ruim voldaan kan worden aan de eisen zoals gesteld in het bouwbesluit. Tabel 5: berekening DnT woonkamer naar woonkamer verticaal DnT;direct DnT;1S DnT;2S DnT;3S DnT;4S DnT;S1 DnT;S2 DnT;S3 DnT;S4 DnT;11 DnT;22 DnT;33 DnT;44 DnT
Betonnen basisvloer Binnenspouwblad gevel
Betonnen basisvloer
Lichte scheidingswand
Betonnen basisvloer
Spouwblad flankerend zendzijde
Betonnen basisvloer
Deur
Betonnen basisvloer
Betonnen basisvloer
Binnenspouwblad gevel
Betonnen basisvloer
Lichte scheidingswand
Betonnen basisvloer
Spouwblad flankerend ontvangzijde
Betonnen basisvloer
Deur
Binnenspouwblad gevel
Binnenspouwblad gevel
Lichte scheidingswand
Lichte scheidingswand
Spouwblad flankerend zendzijde Deur
Spouwblad flankerend ontvangzijde Deur
Woonkamer-Woonkamer verticaal
125 40,2 63,0 56,6 69,2 63,0 56,6 70,0 66,6 70,3 77,6 39,9
250 48,2 69,5 59,6 71,7 69,5 59,6 72,5 75,6 74,3 80,6 47,5
500 56,2 78,1 63,1 82,4 78,1 63,1 83,1 83,9 77,3 91,9 54,6
1000 63,2 88,9 73,1 92,2 88,9 73,1 92,9 103,5 93,3 107,5 62,3 Ilu
Genormeerd geluidniveauverschil DnT (dB)
110
DnT;direct
100
DnT;1S DnT;S1
90
DnT;2S DnT;S2
80
DnT;3S
70 60
DnT;S3
50
DnT;11
40
DnT;22
30 DnT;33
20 125
250
500 Frequentie (Hz)
1000
2000
DnT
+7 DnT;A 56,4
2000 70,2 99,6 86,1 100,8 99,6 86,1 101,6 115,8 104,3 115,8 69,9 Ilu;k +6 DnT;A;k 56,0
19 van 22 LA.90206.R02
Blad: Rapportnummer:
4 mei 2011
Datum:
4.3 Contactgeluidisolatie verticaal In onderstaande tabel 6 is de berekening voor de verticale contactgeluidisolatie van woonkamer naar woonkamer stap voor stap weergegeven. Per overdrachtspad is het genormeerde contactgeluidniveau LnT bepaald uit de akoestische eigenschappen middels het rekenmodel zoals beschreven in paragraaf 3.2. Tabel 6: berekening LnT woonkamer naar woonkamer verticaal LnT;direct
LnT;S1
LnT;S2
LnT;S3
LnT;S4
Ln ∆L 10*lg(0,032V) LnT;direct
Betonnen basisvloer Zwevende dekvloer
Ln ∆L Ri Rj Kij lij 10*lg(0,032SV/lij) LnT;ij
Betonnen basisvloer Zwevende dekvloer Betonnen basisvloer Binnenspouwblad gevel T knoop gevel 3,3
Ln ∆L Ri Rj Kij lij 10*lg(0,032SV/lij) LnT;ij
Betonnen basisvloer Zwevende dekvloer Betonnen basisvloer Lichte scheidingswand + knoop binnenwand (schatting) 6,2
Ln ∆L Ri Rj Kij lij 10*lg(0,032SV/lij) LnT;ij
Betonnen basisvloer Zwevende dekvloer Betonnen basisvloer Spouwblad flankerend ontvangzijde + knoop woningscheidend 6,2
Ln ∆L Ri Rj Kij lij 10*lg(0,032SV/lij) LnT;ij
Betonnen basisvloer Zwevende dekvloer Deur Deur T knoop gevel 1,3
125 59,0 -3 1,5 60,5
250 63,0 4 1,5 57,5
500 65,0 6 1,5 57,5
1000 66,0 19 1,5 45,5
2000 67,0 31 1,5 34,5
59,0 -3,0 41,0 36,3 18
63,0 4,0 49,0 33,3 22
65,0 6,0 57,0 40,6 23
66,0 19,0 64,0 47,2 27
67,0 31,0 71,0 53,5 31
8,6 37,7
8,6 36,2
8,6 35,6
8,6 19,8
8,6 5,1
59,0 -3,0 41,0 29,0 18
63,0 4,0 49,0 27,0 18
65,0 6,0 57,0 26,0 18
66,0 19,0 64,0 33,0 21
67,0 31,0 71,0 42,0 26
5,9 44,1
5,9 46,1
5,9 50,6
5,9 35,6
5,9 18,6
59,0 -3,0 41,0 36,3 27
63,0 4,0 49,0 33,3 27
65,0 6,0 57,0 40,6 30
66,0 19,0 64,0 47,2 33
67,0 31,0 71,0 53,5 35
5,9 31,5
5,9 34,0
5,9 31,3
5,9 16,5
5,9 3,9
59,0 -3,0
63,0 4,0
65,0 6,0
66,0 19,0
67,0 31,0
verwaarloosbaar
Blad: Rapportnummer: Datum:
20 van 22 LA.90206.R02 4 mei 2011
Vervolgens is voor elke overdrachtspad de waarde LnT per frequentieband samengevat in tabel 7. Hierbij is met kleuren aangegeven hoe sterk de bijdrage is van de flankerend overdrachtspaden op de totale geluidoverdracht volgens drie categorieën: verwaarloosbare bijdrage 1) LnT;ij < LnT;direct - 10 dB 2) LnT;ij < LnT;direct - 6 à 10 dB kleine bijdrage aanzienlijke bijdrage 3) LnT;ij > LnT;direct - 6 dB Uit de berekening blijkt dat wederom de direct geluidoverdracht maatgevend is. Bijna alle flankerende paden zijn ruim 20 dB beter dan het directe pad door de toepassing van de akoestische ontkoppelingen. Alleen de lichte scheidingswand heeft nog een zeer geringe invloed op de totale contactgeluidisolatie. Uit de berekening blijkt daarnaast dat mede door het toepassen van de akoestische ontkoppelingen ruim voldaan kan worden aan de eisen zoals gesteld in het bouwbesluit. Tevens zijn in een grafiek de verschillende overdrachten weergeven in LnT per frequentie. Uit de totale berekening volgt een LnT;A = 49,0 dB en een Ico = +10 dB. Tabel 7: berekening LnT woonkamer naar woonkamer verticaal LnT;Lirect LnT;1S LnT;2S LnT;3S LnT;4S
Betonnen Betonnen Betonnen Betonnen Deur
LnT
Woonkamer-W oonkamer horizontaal
basisvloer basisvloer basisvloer basisvloer
Binnenspouwblad gevel Lichte scheidingswand Spouwblad flankerend ontvangzijde Deur
125 60,5 37,7 44,1 31,5 -
250 57,5 36,2 46,1 34,0 -
500 57,5 35,6 50,6 31,3 -
1000 45,5 19,8 35,6 16,5 -
2000 34,5 5,1 18,6 3,9 -
60,6
57,9
58,4
46,0
34,6
Ico Genormeerd contactgeluidniveau LnT (dB)
90
LnT;Lirect
80 LnT;1S
70 LnT;2S
60 50
LnT;3S
40
LnT
30 20 10 0 125
250
500 Frequentie (Hz)
1000
2000
+10 LnT;A 49,0
Blad: Rapportnummer: Datum:
21 van 22 LA.90206.R02 4 mei 2011
5 Vergelijking berekening en meetresultaten In onderstaande grafieken en tabellen is een vergelijking gemaakt tussen de resultaten van de berekeningen en meetresultaten van geluidmetingen uitgevoerd door Woningborg Advies, zoals vastgelegd in verslag 00000488, d.d. 14 december 2009. Genormeerd geluidniveauverschil DnT (dB)
80 Berekening
70
Meting w k4 w k5
60
50
40
30
20 125
250
500
1000
2000
Frequentie (Hz)
DnT; hor Berekening Meting wk4 - wk5
125 42,5 47,6
250 47,9 47,3
500 55,9 56,0
1000 65,3 64,8
2000 72,5 74,9
DnT;A;k 56,2 58,6
Ilu;k +6 +5
Genormeerd geluidniveauverschil DnT (dB)
80 Berekening
70
Meting w k4 w k2
60
50
40
30
20 125
250
500
1000
2000
Frequentie (Hz)
DnT; vert Berekening Meting wk4 - wk2
125 39,9 49,1
250 47,5 44,3
500 54,6 52,9
1000 62,3 60,8
2000 69,9 68,2
DnT;A;k 56,0 55,7
Ilu;k +6 +4
Blad: Rapportnummer: Datum:
22 van 22 LA.90206.R02 4 mei 2011
Genormeerd contactgeluidniveau LnT (dB)
80 Berekening
70 Meting sk4 - sk2
60
50
40
30
20 125
250
500
1000
2000
Frequentie (Hz)
LnT;vert
Berekening Meting sk4 - sk2
125 60,6 55,8
250 57,9 55,4
500 58,4 53,0
1000 46,0 45,7
2000 34,6 39,9
LnT;A 49,0 45,0
Ico +10 +14
Er kan geconcludeerd worden dat de resultaten van de berekeningen voor de luchtgeluidisolatie goed overeenkomen met de resultaten van de metingen. Er is een maximale afwijking tussen DnT;A;k van 2,4 dB en Ilu;k van 2 dB. Zowel de resultaten van de berekening alswel de meting geven aan dat de horizontale en verticale luchtgeluidisolatie ruim voldoet aan de eis van Ilu;k ≥ 0 dB, zoals gesteld door het Bouwbesluit. Ook kan geconcludeerd worden dat de resultaten van de berekeningen voor de contactgeluidisolatie redelijk goed overeenkomen met de resultaten van de metingen. Er is een maximale afwijking tussen LnT;A;k van 4,0 dB en Ico van 4 dB. Per frequentie zijn de afwijkingen groter, tot 5,4 dB. Zowel de resultaten van de berekening alswel de meting geven aan dat de horizontale en verticale luchtgeluidisolatie ruim voldoet aan de eis van Ico ≥ +5 dB, zoals gesteld door het Bouwbesluit. Over het algemeen kan geconcludeerd worden dat middels de berekening volgens NENEN-ISO 12354 in combinatie met de gegevens uit de brochure een goede voorspelling gedaan kan worden van de lucht- en contactgeluidisolatie van een appartementencomplex met Wienerberger Porotherm keramische stenen met toepassing van akoestische ontkoppelingen.