Mijn vader en mijn moeder hebben elkaar toen eeuwige trouw beloofd, in goede en in kwade dagen, in voor- en in tegenspoed, tot de dood hen scheidt. En dan zeggen ze dat ik eens moet stoppen met liegen ...
1 Moeder besluit om weg te gaan. Alles wordt plots anders. Vader en dochter botsen in zijn garage. Zij maakt zo veel mogelijk krassen en deuken. Hij slaat terug. Geen pijnlijkere ruzie dan een ruzie met diegene van wie je het meeste houdt. Ruzie maken is risico’s nemen. Hoever kan je gaan? Hoeveel pijn kan je verdragen? Wanneer ben je perte totale? Bumpers is een locatievoorstelling. Het publiek wordt opgesplitst: je belandt of bij de vader of bij de dochter. Bumpers is twee werelden en twee meningen. Wie van de twee geloof je? www.degarageverkoop.be Op locatie in de Van de Wervestraat 6, 2060 Antwerpen (tussen Sint-Jansplein en Park Spoor Noord) van 3/4/09 t/m 30/5/09.
PRODUCTIEFICHE Concept Jellie Schippers, Myriam Van Gucht Regie Tekst Spel Decorontwerp en –uitvoering Kostuums Dramaturgie Lichtontwerp- en uitvoering Klankontwerp en –uitvoering Toneelmeester Projectleider
Jellie Schippers Hanneke Paauwe Anna Vercammen, Wim Willaert Myriam Van Gucht in samenwerking met Koen Corbet, Danny Havermans, Luk Focke, Erik Moonen en Luk Willekens Myriam Van Gucht Jelte Van Roy Koen Corbet Ben Bonner Koen Corbet Erik Moonen met dank aan De Kringwinkel Antwerpen
2
SPEELLIJST alleen op locatie in de Van de Wervestraat 6, 2060 Antwerpen (tussen Sint-Jansplein en Park Spoor Noord) april 2009 Vrijdag 3 april Zaterdag 4 april Zondag 5 april Dinsdag 7 april Donderdag 9 april 15u00 Vrijdag 10 april 15u00 Zaterdag 11 april 15u00 Dinsdag 14 april 15u00 Woensdag 15 april Donderdag 16 april Vrijdag 17 april 15u00 Zaterdag 18 april 15u00 Dinsdag 21 april 13u30 Woensdag 22 april Donderdag 23 april 20u00 15u00 15u00 15u00 15u00 15u00 15u00 13u30 13u30 15u00 15u00 13u30 13u30 13u30 15u00 15u00 10u00 13u30 13u30 13u30 13u30 15u00 première première familievoorstelling familievoorstelling
familievoorstelling familievoorstelling familievoorstelling familievoorstelling familievoorstelling familievoorstelling familievoorstelling familievoorstelling schoolvoorstelling familievoorstelling schoolvoorstelling schoolvoorstelling familievoorstelling schoolvoorstelling familievoorstelling familievoorstelling schoolvoorstelling familievoorstelling schoolvoorstelling schoolvoorstelling familievoorstelling familievoorstelling schoolvoorstelling schoolvoorstelling familievoorstelling schoolvoorstelling familievoorstelling schoolvoorstelling schoolvoorstelling familievoorstelling op het centrale reserveringsnummer van HETPALEIS (03 202 83 60). Je kan je afhalen vanaf een uur voor aanvang afhalen en betalen op de locatie zelf. Vrijdag 24 april Zaterdag 25 april mei 2009 13u30 15u00 Vrijdag 8 mei Zaterdag 9 mei Zondag 10 mei Dinsdag 12 mei Woensdag 13 mei 15u00 Donderdag 14 mei Vrijdag 15 mei Zaterdag 16 mei Zondag 17 mei Dinsdag 19 mei Dinsdag 19 mei Woensdag 20 mei 15u00 Dinsdag 26 mei Woensdag 27 mei 15u00 Donderdag 28 mei Vrijdag 29 mei Zaterdag 30 mei Voor alle voorstellingen reserveer tickets op de dag van de voorstelling
je Voor de buurtbewoners is het dankzij Carine Alexander vanaf 18 maart 2009 ook mogelijk om tickets te kopen aan het reductietarief van € 5 bij: Voeding Alexander - Cassiersstraat 26 (hoek Van de Wervestraat) - 2060 Antwerpen
3
GESPREK MET JELLIE SCHIPPERS EN MYRIAM VAN GUCHT In januari 2007 kloppen Jellie Schippers en Myriam Van Gucht aan bij directeur Barbara Wyckmans met een concept voor een locatievoorstelling: een dochter hindert haar vader in zijn werkatelier na een ruzie met hem, zodat hij zijn beroep onmogelijk nog verder kan uitoefenen. Zij ‘gijzelt’ hem in zijn werkzaamheden. Hoe kan je ruzie maken met iemand van wie je heel veel houdt? Hoe ver kan je daarin gaan? Of hoe groot is echte liefde? Het publiek wordt gescheiden. De ene groep krijgt de dochter als protagonist, de andere de vader. Elke toeschouwer wordt betrokken partij en kan geen juist oordeel meer vellen omdat hij slechts een interpretatie van de waarheid kent. HETPALEIS geeft het startsein aan de voorstelling Bumpers omdat deze volgens het huis een toegevoegde waarde kan betekenen voor het (kinder)theaterlandschap. Het splitsen van het publiek om te onderzoeken hoe meningen gevormd worden en de thematiek die vertelt dat je net de gemeenste ruzies kan voeren met diegenen van wie je het meeste houdt, spreken HETPALEIS ten zeerste aan.Bovendien tekent het huis naast de Grote zaalvoorstellingen en de intiemere voorstellingen ook consequent voor locatievoorstellingen in een specifieke Antwerpse buurt en om met het nieuwe publiek in dialoog te gaan. Jellie Schippers neemt de regie op zich, Myriam Van Gucht staat in voor het decorontwerp en Hanneke Paauwe wordt geëngageerd om de tekst te schrijven voor Wim Willaert en Anna Vercammen die vader en dochter spelen. Het concept voor Bumpers hebben jullie samen bedacht en voeren jullie ook samen uit. Hoe is de samenwerking op professioneel gebied tussen jullie tot stand gekomen? En hoe zijn jullie bij HETPALEIS terecht gekomen? Myriam: Jellie en ik hebben elkaar leren kennen bij het ro theater, waar wij beiden als assistent werkten. Jellie als assistent voor regisseur Alize Zandwijk, ik voor Thomas Rupert, haar vaste decorontwerper. Jellie: Dat is nu ongeveer 8 jaar geleden. Op het ro theater hadden we nauwelijks contact met elkaar, maar in ons privéleven zijn er toen toevallig een aantal dingen synchroon gaan lopen. Zo besloten we vier jaar geleden, elk apart, om te stoppen bij het ro theater om zelf theater te gaan maken. Omdat dit op hetzelfde moment gebeurde en omdat we nieuwsgierig waren naar elkaars werk, zijn we met elkaar in zee gegaan. De samenwerking voor onze eerste voorstelling verliep zo goed, dat we samen aan voorstellingen zijn blijven werken. Myriam: Die eerste voorstelling was Spinder, een locatieproject bij het Lab in
Utrecht, dat inmiddels is uitgegroeid tot een volwaardige middenzaalvoorstelling. Jellie: Bij Spinder kwamen we erachter dat we van hetzelfde soort theater en van vertellen houden. En dat we elkaar versterken in wat we doen. Myriam doet dat door middel van vorm en ik via een verhaal. Onze gelijklopende interesses willen we graag samen verder uitzoeken. Een paar maanden na Spinder ontwikkelden we het concept voor Bumpers (dat zich eerst in een wassalon afspeelde) en we voelden dat we ermee naar HETPALEIS moesten. Myriam: We volgden de voorstellingen en projecten van HETPALEIS al geruime tijd en voelden ons erg aangetrokken door de manier waarop het huis met theater en publiek omgaat. Het concept voor Bumpers vonden we echt passend voor HETPALEIS en we hoopten dan ook dat we het daar konden maken. Jellie: In HETPALEIS hebben we eerst een gesprek gehad met Barbara Wyckmans en Hanneke Reiziger. Omdat we nog op zoek waren naar een schrijver, hebben zij ons in contact gebracht met Hanneke Paauwe. Al vrij snel hebben we er ook acteurs bij gezocht, zodat Hanneke Paauwe met die spelers in gedachten de tekst kon schrijven. Ook het concept is door ons verder ontwikkeld met Wim Willaert en Anna Vercammen voor ogen.
4 Hoe werken jullie aan een voorstelling? Jellie: Myriam en ik werken als duo nauw samen en we gaan dat zeker blijven doen. Naarmate we meer samenwerken, merk ik dat Myriam soms inhoud aandraagt en ik ineens iets verzin over de vorm. Er is een vrij actieve kruisbestuiving aan de gang bij ons. Als we ieder apart aan dezelfde voorstelling werken, voel je in het achterhoofd wel waar de ander mee bezig is. Dat vertrouwen is heel prettig. In feite werken we als een soort collectief: tijdens de repetities blijven we elk hoofdzakelijk bij ons eigen vakgebied, maar we werken samen het concept uit en we blijven dit samen bewaken en verder ontwikkelen. Myriam: Concreet wil dat zeggen dat ik begin te bouwen op de dag dat Jellie begint te repeteren en op de laatste dag zijn we samen klaar. Jellie: In HETPALEIS werken we met een hele grote ploeg aan Bumpers. Wat ik er zo boeiend aan vind, is dat al die mensen op hun eigen manier een inbreng hebben in de voorstelling en dat alle neuzen als vanzelf in dezelfde richting staan. Ik werk zeer nauw samen met de acteurs, schrijfster en dramaturge. Hun inbreng is groot, waardoor het concept gaat groeien. Myriam is op exact dezelfde manier aan het werk met de techniekers, zodat ook zij hun artistieke ei kwijt kunnen. Het is ontzettend fijn dat we met zoveel mensen als een soort collectief kunnen werken zonder dat we van ons oorspronkelijke idee afwijken. Dat vind ik bijzonder aan dit project én aan HETPALEIS. Wat was dat basisconcept? Jellie: Ik wilde graag een voorstelling maken over twee mensen die van elkaar houden, maar door de situatie waarin ze zitten enorme ruzie met elkaar maken en vergeten dat ze van elkaar houden. Myriam wilde een vormonderzoek doen naar het scheiden van het publiek in één ruimte. Beiden zijn we geïnteresseerd in beeldvorming van het publiek. En we wisten ook meteen dat we het op locatie wilden spelen, zoals bij Spinder. Het basisidee daarvoor
was een wasserette. Myriam: We gebruiken de locatie nooit als locatie in se, maar we vertrekken van een lege ruimte om er iets nieuws in te ontwikkelen. En als je op locatie werkt, dan moet je vaak dealen met de realiteit. In dit geval kunnen we onze eigen realiteit creëren. Toen we nog met het idee van een wasserette speelden, waren we niet op zoek naar een echte wasserette, maar naar een ruimte die we zo konden inrichten en vooral manipuleren. Dit is ook zo bij de garage voor Bumpers, hetgeen we nu van de locatie gemaakt hebben, lijkt op een echte garage, maar het decor zit vol elementen die daarin totaal niet kloppen. Een deel van het publiek zit boven bij de dochter, een ander deel neemt beneden bij de vader plaats. Waarom scheiden jullie het publiek? Jellie: Ik ben geïnteresseerd in hoe mensen meningen vormen en in hoe men een beeld vormt over iemand. In deze voorstelling kunnen we dat letterlijk uitzoeken door het publiek te gaan scheiden in twee groepen en ze beide een ander hoofdpersonage te laten volgen. Kinderen en volwassenen worden door elkaar in twee groepen gesplitst. Het worden dus geen twee ‘aparte’ leeftijdsgroepen. Uiteindelijk komen de personages bij elkaar en dan wil ik kijken of de ene helft van het publiek meer voor de dochter is en de andere meer voor de vader. Ik ben benieuwd of er twee verschillende meningen zullen ontstaan. En wat die dan zullen zijn. Myriam: De twee personages vertellen hetzelfde verhaal maar op hun eigen manier, met hun eigen invalshoek. Het publiek ziet met andere woorden geen twee verschillende voorstellingen, maar twee invalshoeken van één situatie. Bumpers gaat over een vader en een dochter die elkaar heel graag zien, maar die dat eventjes schijnen te vergeten door de situatie. De moeder is net verhuisd naar haar nieuwe vriend en zowel vader als dochter
5 worstelen hiermee op hun eigen manier. In plaats van het hierover te hebben, botsen ze met veel lawaai tegen elkaar aan. Wordt het een zwarte voorstelling? Jellie: De voorstelling heeft een triest ‘onderbuikgevoel’. Iedereen zal de situatie wel herkennen als iets wat absoluut niet leuk is om in verzeild te geraken. Maar de herkenning maakt ook dat je erom kan lachen. We relativeren de toestand door bijvoorbeeld enkele ruzies grotesk aan te pakken, door rare vormelementen of situatiehumor in te voeren. Ik denk dat je tragedie net goed kan brengen door middel van humor. Myriam: Bumpers gaat over de liefde tussen vader en dochter. Het conflict is des te pijnlijker omdat ze zoveel van elkaar houden. Het publiek van een vrije voorstelling voor 10+ bestaat altijd uit kinderen én volwassenen. Wat speciaal is aan Bumpers, is dat HETPALEIS voor de schoolvoorstellingen bewust op zoek is gegaan naar een mix van een jong en een ouder publiek. Scholieren van ongeveer 10 jaar zitten samen met studenten van hogescholen of universiteiten in dezelfde voorstelling. Zowel het publiek van de dochter als het publiek van de vader bestaat uit deze mix. Waarom is dat zo?
Jellie: Die keuze is met opzet in samenspraak met HETPALEIS gemaakt omdat de beide personages, vader en dochter, even belangrijk zijn, aangezien ze elk voor een deel van het publiek spelen. Een kind kan zich in de situatie herkennen, maar ook een ouder iemand. We vinden het spannend om te onderzoeken of een kind sympathie kan opbrengen voor de vader en omgekeerd. Myriam: Bumpers is een voorstelling voor kinderen én volwassenen. Het gaat over hoe volwassenen en kinderen soms met elkaar in de clinch kunnen liggen en over hoe die twee gelijkwaardig in een ruzie kunnen staan. Is er een verschil met theater maken dat enkel voor volwassenen bestemd is? Jellie: Ik zie niet zo’n groot verschil. Het heeft volgens mij met een soort naïviteit te maken die bij kindertheater veel groter is. Voor volwassenen is ook het gevoel voor humor anders. Sommige dingen zijn nu eenmaal minder toegankelijk voor kinderen. Al onze voorstellingen, ook die voor volwassenen, bevatten een bepaalde vorm van naïviteit en bevatten vooral geen cynisme. Dat maakt ze toegankelijk voor een breed publiek en ook sneller toegankelijk voor kinderen. Dragen jullie voorstellingen typische kenmerken? Jellie: Ik denk dat het altijd portretten zijn. En dat zowel vormgeving als spel hierin gelijkwaardig meebouwen aan het creëren van zo’n portret. Ze zijn beiden even belangrijk en vertellen even veel. Ik denk ook dat er steeds een gevoel voor detaillering in onze voorstellingen terugkomt. Myriam: Onze voorstellingen hebben iets weg van realistische sprookjes, al is ‘sprookje’ niet echt het juiste woord. Jellie: Ja, onze voorstellingen hebben alleszins een soort naïviteit over zich en bevatten veel elementen die niet mogelijk zijn, zoals mensen die kunnen vliegen. Myriam: Voor de vorm vertrek ik vanuit een realistische situatie, die ik opvul met vreemde elementen. Jellie: Het publiek komt in een ruimte terecht die gepresenteerd wordt als realistisch maar die het in wezen niet is. Maar omdat je er letterlijk in zit – en dit gevoel wordt versterkt doordat je op locatie zit – lijkt alles aannemelijk, maar het is tegelijk een sprookje. Myriam: Onze voorstellingen gaan ook over het buikgevoel van een personage. Het zijn portretten van mensen in een situatie en hoe ze zich daarbij voelen. Het is nooit beschouwelijk.
6 Jellie: We tonen meestal geen enorme dramatische ontwikkeling. Een voorstelling van ons twee toont een situatie en biedt geen oplossing. Bumpers laat twee mensen zien in een botsende situatie. Ik hoop dat je - door de pijn van de situatie heen - erom kan lachen, dat het soms je blik even draait, dat je relativering kan vinden voor je eigen situatie en tenslotte dat je er misschien troost in kan vinden. En daarbinnen is het ook gewoon zijn eigen bubbeltje.
7
BIO’S Hanneke Paauwe studeert theater en drama aan de Hogeschool voor de Kunsten te Utrecht en volgt er een deeltijdse opleiding beeldende kunst. Ze maakt theatervoorstellingen, performances en installaties voor kinderen en volwassenen. Hanneke Paauwe schrijft onder meer voor Victoria (Venusvingers, 2000-2001; Enkele fijne momenten uit de periferie V en les monologues, 2002-2003; de voordelen van Hansaplast, 2004-2005, een coprodutie met Villanella), voor Villanella (Groeten van Keith Haring, Op bezoek (coproductie met cc De Ploter), Smeltende Gedachten (coproductie met BRONKS) en Potloodmoordenaar/Portretterie (coproductie met BRONKS), allemaal in het seizoen 20042005) en voor Laika (Percursos/Hotel Tomilho, 2004-2005 (coproductie met Centro Cultural de Belém, Teatro Regional de Serra de Montemura). Ze regisseert ook regelmatig haar eigen tekst, zoals voor Villanella (Licht aan! A.U.B., 2003-2004; Heimwee naar Tirgu Mures, 2005-2006 (coproductie met Cinderella), Rendez-vous, Ogen in je vingers, 2006-2007, en Miss Moskou & De Potloodmoordenaar, 2007-2008 (alle drie in coproductie met Cinderella). Voor HETPALEIS regisseert en schrijft zij in het seizoen 2003-2004 Peepshow. In 2006-2007 schrijft en regisseert zij voor Art Buro Limburg In Memoriam, een intieme voorstelling die op een kerkhof speelt. Vanaf vorig seizoen neemt HETPALEIS In Memoriam onder zijn vleugels, omdat het huis het belangrijk vindt dat deze voorstelling speelkansen blijft hebben. In 2003 mag Hanneke Paauwe de 1000WATT lichtpuntprijs voor haar werk in ontvangst nemen. Jellie Schippers volgt een opleiding tot dramadocent aan de Hogeschool voor Kunsten Constantijn Huygens te Zwolle en studeert daarna, in 2006, theaterdramaturgie aan de Universiteit te Utrecht. Tijdens haar studies is zij, van 2001 tot 2005, regieassistent en productiemedewerker van regisseurs als Alize Zandwijk, Guy Cassiers en Arne Sierens bij het ro theater. Vervolgens regisseert zij in 2005 Lieve Mama (theatercollectief Noortje Licht), in 2006 Calimero (in het kader van de Theater4daagse), Spinder (productiehuis Het Lab), Smoor (st. Generale Oost), in 2007 Frankenstein (Noortje Licht), Solveig (voor de werkplaats van het Oerol festival), Vogeline (Generale Oost), in 2008 Wurd Socht/Zoek Woord (Tryater), De Onnoembaren (voor de werkplaats van het Oerol festival), Beet (Noortje Licht) en tenslotte 11 Stêden (Tryater). Myriam Van Gucht volgt na haar opleiding Toneelkostuumontwerp aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten te Antwerpen, nog een opleiding voor scenografie in Barcelona en aan de Academie voor Beeldende Kunsten in Maastricht. Tijdens en na haar studie blijft ze actief als decor- en kostuumontwerper. Van 2001 tot en met 2005 is zij vaste rekwisiteur bij het ro theater in Rotterdam en maakt ze er verschillende decorontwerpen voor kleine zaalprojecten van onder andere Esther Scheldwacht, Alize Zandwijk en Jacqueline Blom. Van Gucht leert bij het ro theater Jellie Schippers kennen met wie ze, als decor- als kostuumontwerper, vanaf 2005 nauw samenwerkt aan verschillende Nederlandse (jeugd)theaterproducties bij Het Lab, Generale Oost en het Oerol Festival. Naast Jellie Schippers werkt Van Gucht de laatste jaren ook vaak samen met
kostuumontwerper Valentine Kempynck (BELGAT) aan voorstellingen van onder meer Walpurgis, NTGent/RuhrTriennale en HETPALEIS. In 2008 is zij samen met Kempynck kostuumontwerpster voor de HETPALEISproductie Armandus de Zoveelste. Anna Vercammen studeert in 2004 af als actrice aan het RITS te Brussel en begint haar professionele carrière dat seizoen bij KVS (Roberto Zucco) en bij Laika/HETPALEIS (Slot). Vervolgens speelt ze bij kc nOna (Loverboy, 2005- 2006), Jenny (Après Noël, 2005-2006), bij Ramona Verkerk (Ichbineinstar, 2006-2007), bij Zeven vzw (La petite fille qui aimait trop les allumettes, 2006-2007) en bij Union Suspecte/kc nOna (BVBA Bordeline, 2007-2008). Als schrijfster
8 en actrice werkt ze mee aan Tweezaam (Binnenweg 2) van Het Gevolg, aan de Ketnet-serie SMOS en de één-productie RWINA. Wim Willaert studeert af aan de Studio Herman Teirlick als acteur en werkt in zijn carrière met regisseurs als Johan Dehollander, Luk Perceval, Tom Dupont, Ola Mafalaani, Arne Sierens, Alize Zandwijk ... Hij acteert onder meer bij Theater Zuidpool/Nieuwpoorttheater (De broers Geboers, 1997-1998), bij Het Toneelhuis (Escalatie Oridinair, 1998- 1999; Belgian Landscapes, 2002-2003; Macbeth, 2003-2004; Heliogabal (in coproductie met Flat Earth Society), 2005- 2006), bij KVS (Macbeth, 2000-2001; Meiskes en Jongens (in coproductie met ro theater), 2004-2005), Roberto Zucco, 2004-2005), bij BRONKS (In de meidoorn, 2007-2008 en Christophe en Willy, 20087-2009). In 2005-2006 regisseert hij Meufs marineés (coproductie De Krijtkring/KVS). Verder coacht hij regelmatig (afstudeer)projecten in de verschillende toneelopleidingen. Willaert acteert eveneens in films: Quand la mer monte (Gilles Porte en Yolande Moreau), Ex Drummer (Koen Mortier), La Difunta Correa (Nichola Cambois en Sebastien Gardet en (N)iemand (Patrice Toye). Naast zijn acteerwerk is Willaert tevens vaste muzikant bij De Dolfijntjes en Flat Earth Society.
LEZING OVER KINDEREN DIE OPGROEIEN IN GESCHEIDEN GEZINNEN HETPALEIS kijkt graag verder dan zijn neus lang is en inviteert verwante kijkers, makers en professionelen om maandelijks een lezing te houden. De eigenheid van de spreker staat garant voor een aparte kijk op de wereld en haar bewoners. Professor dr. Peter Rober is klinisch psycholoog en relatie- en gezinstherapeut. Hij vertelt in zijn lezing naar aanleiding van Bumpers over kinderen die in gescheiden gezinnen opgroeien. Hij belicht de positie van het kind in beklemmende situaties (vechtscheidingen) en schetst de problematiek van kinderen die (maar al te) goed voor hun ouders (in crisis) zorgen.
Rober volgde verschillende specialisatie-opleidingen en stages in binnen- en buitenland o.a. echtpaar- en gezinstherapie aan de K.U.Leuven, stages aan het Ackerman Institute For Family Therapy (New York) bij Peggy Papp, en Family Studies Inc. (New York) bij Salvador Minuchin. Zijn doctoraatsopleiding voltooide hij aan de Universiteit
9 Gent met als thema: “Explorations in dialogical family therapy: The concept of the therapist’s inner conversation”. Sinds oktober 2006 is hij als hoofddocent verbonden aan het Instituut voor Familiale en Seksuologische Wetenschappen aan K.U.Leuven en werkzaam als gezinstherapeut-opleider-supervisor in Context –centrum voor relatie- en gezinstherapie van de UZ Leuven. Daarvoor deed hij als docent en therapeut in andere omgevingen veel ervaring op. Hij publiceerde wetenschappelijke artikels en werd al vaak als spreker uitgenodigd op internationale conferenties. Hij publiceerde een aantal boeken en is vaste columnist van het tijdschrift Psyche. In de Serre van HETPALEIS op donderdag 23 april 2009 om 20u15. Gratis maar reserveren op het nummer 03 202 83 60.
