Post-hbo-opleidingen

Post-hbo-opleidingen 2015 - 2016

Inhoudsopgave

Welkom bij het Marnix Onderwijscentrum

Welkom bij het Marnix Onderwijscentrum. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Leeswijzer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Bevoegdheid bewegingsonderwijs. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Bevoegdheid bewegingsonderwijs - versneld NIEUW! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Coördinator Lezen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Coördinator Rekenen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Coördinator Taal. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Cultuurbegeleider NIEUW! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Gedragsspecialist Basisopleiding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Gespecialiseerd leraar achterstandswijk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Intern Begeleider Basisopleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Intern Begeleider Top-opleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Jonge Kind Specialist . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Leer- en gedragsspecialist Top-opleiding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Onderwijskundig expert Wetenschap en Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Oudere Kind Specialist NIEUW!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Specialist Brede School . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Specialist 21e eeuws leren. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Specialist Leerproblemen/RT Basisopleiding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 Specialist Opbrengstgericht Werken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Vakspecialist Muziek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

Het Marnix Onderwijscentrum (MOC) is onderdeel van de Marnix Academie, Hogeschool Lerarenopleiding basisonderwijs. Het is de afdeling die gespecialiseerd is in het verzorgen van nascholingscursussen en opleidingen voor leraren en leidinggevenden in het primair onderwijs. Daarnaast kunnen scholen bij ons terecht voor advies. Dit doen we al ruim twintig jaar met succes. KENNISCENTRA Onze dienstverlening is georganiseerd in een aantal gespecialiseerde kenniscentra, waarin adviseurs samenwerken. Deze kenniscentra zijn: • School & Identiteit • Leerkracht • Realistisch rekenonderwijs • Interactief taalonderwijs • Leerlingenzorg • Jonge kind • Onderwijsmanagement • Individuele begeleiding Het MOC participeert in de Academie voor Schoolmanagement Penta Nova, die (master)opleidingen en cursussen voor leidinggevenden in het onderwijs verzorgt. Zie www.pentanova.nl. ONZE ADVISEURS Onze adviseurs kunnen de rol op zich nemen van docent, trainer, adviseur, procesbegeleider of coach. Je kunt van hen verwachten dat ze leraren bij hun professionele ontwikkeling en taakinvulling begeleiden. Bovendien kunnen ze een rol spelen bij begeleiding van integrale schoolontwikkeling en het fasegewijs begeleiden van vernieuwingsprocessen. Alle adviseurs hebben zelf ruime ervaring in het onderwijs en door hun verbondenheid aan de hogeschool weten zij als geen ander wat er van leraren en leidinggevenden gevraagd wordt. OPLEIDINGEN, CURSUSSEN INDIVIDUELE BEGELEIDING EN ADVIES Deskundigheidsbevordering kan op verschillende manieren plaatsvinden. We kennen intensieve één- of meerdaagse cursussen waarin deelnemers zich heel praktisch verdiepen in een afgebakend onderdeel. Daarnaast kennen we opleidingen die leiden tot een specialisatie: • Opleidingen, die leiden tot een Marnix Academie-certificaat • Post-hbo-opleidingen waar deelnemers een officieel diploma van de Stichting Post Hoger Beroeps Onderwijs Nederland (SPHBO) ontvangen en worden ingeschreven in het Abituriëntenregister van de SPHBO. Deze posthbo-opleidingen zijn: – Bevoegdheid bewegingsonderwijs – Coördinator Lezen – Coördinator Rekenen – Coördinator Taal – Cultuurbegeleider – Gedragsspecialist Basisopleiding – Gespecialiseerd leraar achterstandswijk

2

www.marnixonderwijscentrum.nl | Meesterlijk Leren 2015-2016


3

Leeswijzer – Intern Begeleider Basisopleiding – Intern Begeleider Top-opleiding – Jonge Kind Specialist – Leer- en gedragsspecialist Top-opleiding – Oudere Kind Specialist * – Onderwijskundig expert Wetenschap en Technologie – Specialist Brede School – Specialist 21e eeuws leren – Specialist Leerproblemen/RT Basisopleiding – Specialist Opbrengstgericht werken – Vakspecialist Muziek • Hbo-masteropleidingen: – Master Leren en Innoveren (MLI) – Master Special Educational Needs (SEN) – Master Educational Leadership (MEL)

4

OVERZICHT Deze brochure geeft een overzicht van onze post-hbo-opleidingen. DATA Voor data en lestijden verwijzen wij graag naar onze website. LOCATIE De opleidingen vinden nagenoeg altijd plaats op de Marnix Academie te Utrecht. De locatie van maatwerktrajecten wordt in overleg met de opdrachtgever bepaald. AANMELDING Wij ontvangen inschrijvingen bij voorkeur vóór 1 juli 2015. Je kunt je aanmelden via onze website, www.marnixonderwijscentrum.nl . Na aanmelding krijg je zo spoedig mogelijk nadere gegevens toegestuurd. Plaatsing geschiedt op volgorde van binnenkomst van de aanmeldingsformulieren. ANNULERING Het is vervelend als een opleiding om welke reden dan ook niet doorgaat. Daarom is het aanbod zodanig samengesteld dat wij erop vertrouwen dat ze allemaal doorgaan. Indien de deelnemer veertien dagen of korter voor aanvang van de opleiding afmeldt, wordt vijftig procent van de opleidingskosten in rekening gebracht.

Deskundigheidsbevordering kan ook plaatsvinden door individuele begeleiding en advies zoals werkbegeleiding, coaching, supervisie, de ZelfKonfrontatiemethode (ZKM®) en School Video Interactie Begeleiding.

DIPLOMA Deelnemers ontvangen een officieel diploma van de Stichting Post Hoger Beroeps Onderwijs Nederland (SPHBO). Ook wordt men dan ingeschreven in het Abituriëntenregister van de SPHBO.

MAATWERK De verschillende diensten vinden veelal plaats in ‘open’ groepen op de Marnix Academie, maar kunnen ook altijd ’op maat en incompany’ worden verzorgd. Een maatwerkopdracht start altijd met een intakegesprek. In dit gesprek wordt samen met de adviseur de behoefte vastgesteld. Hiervan ontvangt men een intakeverslag en een voorstel. CONTACT Heb je algemene vragen over cursussen, data, tijdstippen en dergelijke, dan kun je terecht bij: Servicebureau MOC telefoon: 030 275 35 60 e-mail: [email protected]

NIEUW! Het onderwijsveld verandert voortdurend. Dat betekent dat ons aanbod ook voortdurend wordt aangepast. Ook na het verschijnen van deze brochure worden er nog nieuwe trajecten ontwikkeld. Voor het meest actuele overzicht verwijzen wij naar onze website.

5

Heb je inhoudelijke vragen over advisering, ondersteuning of mogelijkheden voor cursussen op maat, dan kun je contact opnemen met: Ron de Bakker, manager MOC Telefoon: 030 275 34 34 e-mail: [email protected] Voor de masteropleidingen Leren en Innoveren en Educational Leadership kun je ook direct contact opnemen met: Secretariaat MLI/Penta Nova telefoon: 030 275 35 80 e-mail: [email protected] / [email protected]

* In aanvraag, registratie naar verwachting in de loop van 2015.



Bevoegdheid bewegingsonderwijs (Post-HBO) Je ontvangt een aanvullende bevoegdheid bewegingsonderwijs voor groep 3 tot en met 8. Vanaf de eerste dag dat je de leergang bewegingsonderwijs volgt, mag je dit onderwijs ook voor de groepen 3 tot en met 8 op jouw school verzorgen. INFORMATIE Studenten die na 1 augustus 2001 met de pabo gestart zijn, zijn niet meer bevoegd voor het geven van bewegingsonderwijs aan groep 3 tot en met 8. Via deze leergang kun je alsnog de bevoegdheid verkrijgen. Voorwaarde voor deelname is, behalve het hebben van affiniteit met het vak bewegingsonderwijs, het hebben van een pabo-diploma. De leergang bewegingsonderwijs bestaat uit zestien modules die in drie blokken worden aangeboden. Blok I en II bestaan ieder uit vijf modules, blok III heeft zes modules. Aan ieder blok zijn certificeringseisen gekoppeld. Deze certificeringseisen hebben de functie van eindtermen van een blok. Wanneer aan deze certificeringseisen is voldaan, krijg je een deelcertificaat. Wanneer je twee deelcertificaten hebt en het blok 3-deelcertificaat met een voldoende hebt afgesloten, heb je recht op het diploma van de stichting Post HBO.

6

STAGEVERPLICHTING Je dient er rekening mee te houden dat er per blok 40 uur stage moet worden gerealiseerd. De lessen moeten worden gegeven in groep 3 en/of 4, 5 en/of 6 en/of 7 én 8. Voor het portfoliogesprek blok 1 mag je een selectie maken uit de door jou gegeven lessen. Daarbij dient er uit elk van de 3 hierboven genoemde groepscategorieën, 5 lessen met evaluaties getoond te kunnen worden. Voor het portfolio blok 2 gaat het om 7 lessen per groepscategorie en voor blok 3 heb je 8 lessen per groepscategorie nodig. Het is verplicht les te geven in gymkleding in een goed geoutilleerde zaal. We raden je aan om de planning van de te geven lessen voorafgaande aan de opleiding met je schoolleider te bespreken. De organisatie van het lesgeven in groepen van collega’s vraagt om heldere afspraken. Bij alle blokken is het voor de toetsing noodzakelijk video-opnames te maken van de door jou gegeven lessen. Gedeelten van deze opnames moeten worden gebruikt voor het portfolio. De beelden moeten worden omgezet naar wmv-bestanden. Informatie hierover wordt tijdens een van de eerste bijeenkomsten gegeven. CERTIFICERING De opleiding is geregistreerd bij de Stichting Post Hoger Beroeps Onderwijs Nederland. Je ontvangt na afronding het diploma Post HBO Nederland en wordt ingeschreven in het Abituriëntenregister.

Als je deze leergang volgt, ben je tijdelijk, gedurende maximaal twee aaneengesloten schooljaren, bevoegd om bewegingsonderwijs te geven aan alle groepen.

DOELGROEP Alle leraren van groep 1 tot en met 8 die in het bezit zijn van een pabo-diploma (met bevoegdheid bewegingsonderwijs groep 1 en 2) en affiniteit hebben met het vak bewegingsonderwijs.

De opleiding is als volgt opgebouwd: Blok I – Aanbieden van activiteiten In dit eerste blok gaat het allereerst om een veelheid aan eenvoudige bewegingsactiviteiten en om de ervaring dat deze activiteiten aan kinderen van diverse leeftijdsgroepen verschillend moeten worden gepresenteerd en vooral ook georganiseerd. Het gaat er daarbij om dat er logische volgordes bestaan die op vaktheoretische inzichten zijn gebaseerd. Er wordt van je verwacht dat je op het gebied van eigen vaardigheid aan de activiteiten kunt deelnemen op niveau 3, groep 8.

PLANNING Drie blokken in anderhalf jaar, ca. zeventien bijeenkomsten per blok van drie uur. Studiebelasting: 600 uur. Voor data en lestijden zie onze website.

Blok II – Begeleiding en leerhulp In dit blok gaat het vooral om de kennis en het inzicht dat wanneer je op basis van meer kennis beter naar kinderen leert kijken, je tot een verschillend aanbod (differentiatie) dient te komen. Differentiatie betekent in dit geval een aantal kinderen introduceren in meer of in minder complexe bewegingssituaties. Ook wordt er aandacht besteed aan EHBO in de gymzaal.

KOSTEN € 950,- per blok (inclusief administratie- en materiaalkosten, diploma en inschrijving in het Abituriënten register en exclusief aan te schaffen boeken) BIJZONDERHEDEN Deze opleiding voldoet aan de voorwaarden voor het verkrijgen van een lerarenbeurs, BRIN-nummer: 10 IZ

Blok III – Maatwerk en visie In dit blok leer je verschillende opvattingen over onderwijs betekenis te geven in het bewegingsonderwijs. Daarnaast leer je om verschillende vakspecifieke opvattingen te herkennen, keuzes daarbinnen te maken en op adequate wijze toe te passen. Ook leer je langetermijndoelen te hanteren en lessen en lessenseries te plaatsen in het grotere perspectief van het leerproces van de kinderen.



7

Bevoegdheid bewegingsonderwijs (Post-HBO) – versneld NIEUW!

Je ontvangt een aanvullende bevoegdheid bewegingsonderwijs voor groep 3 tot en met 8. Vanaf de eerste dag dat je de leergang bewegingsonderwijs volgt, mag je dit onderwijs ook voor de groepen 3 tot en met 8 op jouw school verzorgen. INFORMATIE Studenten die na 1 augustus 2001 met de pabo gestart zijn, zijn niet meer bevoegd voor het geven van bewegingsonderwijs aan groep 3 tot en met 8. Via deze leergang kun je alsnog de bevoegdheid verkrijgen. Voorwaarde voor deelname is, behalve het hebben van affiniteit met het vak bewegingsonderwijs, het hebben van een pabo-diploma. De leergang bewegingsonderwijs bestaat uit zestien modules die in drie blokken worden aangeboden. Blok I en II bestaan ieder uit vijf modules, blok III heeft zes modules. Aan ieder blok zijn certificeringseisen gekoppeld. Deze certificeringseisen hebben de functie van eindtermen van een blok. Wanneer aan deze certificeringseisen is voldaan, krijg je een deelcertificaat. Wanneer je twee deelcertificaten hebt en het blok 3-deelcertificaat met een voldoende hebt afgesloten, heb je recht op het diploma van de stichting Post HBO. Voor blok 1, 2 en 3 moet je rekening houden met in totaal 600 studiebelastingsuren. Als je deze leergang volgt, ben je tijdelijk, gedurende maximaal twee aaneengesloten schooljaren, bevoegd om bewegingsonderwijs te geven aan alle groepen.

8

De opleiding is als volgt opgebouwd: Blok I – Aanbieden van activiteiten In dit eerste blok gaat het allereerst om een veelheid aan eenvoudige bewegingsactiviteiten en om de ervaring dat deze activiteiten aan kinderen van diverse leeftijdsgroepen verschillend moeten worden gepresenteerd en vooral ook georganiseerd. Het gaat er daarbij om dat er logische volgordes bestaan die op vaktheoretische inzichten zijn gebaseerd. Er wordt van je verwacht dat je op het gebied van eigen vaardigheid aan de activiteiten kunt deelnemen op niveau 3, groep 8. Blok II – Begeleiding en leerhulp In dit blok gaat het vooral om de kennis en het inzicht dat wanneer je op basis van meer kennis beter naar kinderen leert kijken, je tot een verschillend aanbod (differentiatie) dient te komen. Differentiatie betekent in dit geval een aantal kinderen introduceren in meer of in minder complexe bewegingssituaties. Ook wordt er aandacht besteed aan EHBO in de gymzaal.

STAGEVERPLICHTING Je dient er rekening mee te houden dat er per blok 40 uur stage moet worden gerealiseerd. De lessen moeten worden gegeven in groep 3 en/of 4, 5 en/of 6 en/of 7 én 8. Voor het portfolio gesprek blok 1 mag je een selectie maken uit de door jou gegeven lessen. Daarbij dient er uit elk van de 3 hierboven genoemde groepscategorieën, 5 lessen met evaluaties getoond te kunnen worden. Voor het portfolio blok 2 gaat het om 7 lessen per groepscategorie en voor blok 3 heb je 8 lessen per groepscategorie nodig. Het is verplicht les te geven in gymkleding in een goed geoutilleerde zaal. We raden je aan om de planning van de te geven lessen voorafgaande aan de opleiding met je schoolleider te bespreken. De organisatie van het lesgeven in groepen van collega’s vraagt om heldere afspraken. Bij alle blokken is het voor de toetsing noodzakelijk video-opnames te maken van de door jou gegeven lessen. Gedeelten van deze opnames moeten worden gebruikt voor het portfolio. De beelden moeten worden omgezet naar wmv-bestanden. Informatie hierover wordt tijdens een van de eerste bijeenkomsten gegeven. CERTIFICERING De opleiding is geregistreerd bij de Stichting Post Hoger Beroeps Onderwijs Nederland. Je ontvangt na afronding het diploma Post HBO Nederland en wordt ingeschreven in het Abituriëntenregister. DOELGROEP Deze versnelde opleiding is met name geschikt voor studenten die net hun bachelordiploma aan de lerarenopleiding hebben gehaald en versneld de post-hbo-opleiding Bevoegdheid Bewegingsonderwijs willen halen. PLANNING Drie blokken in zes maanden, ca. zeventien bijeenkomsten per blok van drie uur. Studiebelasting: 600 uur. Voor data en lestijden zie onze website. KOSTEN € 2.100,- (inclusief administratie- en materiaalkosten, diploma en inschrijving in het Abituriënten register en exclusief catering en aan te schaffen boeken) BIJZONDERHEDEN Deze opleiding voldoet aan de voorwaarden voor het verkrijgen van een lerarenbeurs, BRIN-nummer: 10 IZ

Blok III – Maatwerk en visie In dit blok leer je verschillende opvattingen over onderwijs betekenis te geven in het bewegingsonderwijs. Daarnaast leer je om verschillende vakspecifieke opvattingen te herkennen, keuzes daarbinnen te maken en op adequate wijze toe te passen. Ook leer je langetermijndoelen te hanteren en lessen en lessenseries te plaatsen in het grotere perspectief van het leerproces van de kinderen.



9

Coördinator Lezen Je bent opgeleid voor de taak van coördinator lezen in je eigen school of op bovenschools niveau. Doordat je deze taak vervult, kan het leesonderwijs op de school op een hoger niveau worden gebracht. Als coördinator lezen bewaak en bevorder je de inhoudelijke kwaliteit van het leesonderwijs op jouw school. INFORMATIE Met een coördinator lezen heeft de school iemand in huis die de kwaliteit van het leesonderwijs bewaakt, die voor het team vraagbaak en stimulator is op het gebied van lezen en leesonderwijs en die de veranderingen planmatig aanpakt. Je kunt als coördinator lezen een centrale rol spelen bij vernieuwingen en verbeteringen op het gebied van leesonderwijs. Je voert in overleg met het management en leraren van de school stapsgewijs verbeteringen door. Pijlers waarop de opleiding rust zijn: leesbeleid, interactief onderwijs en collegiale ondersteuning. Je analyseert het leesonderwijs op school, je actualiseert je kennis van onderwijsontwikkelingen op het gebied van leesonderwijs en je kunt het team enthousiast maken voor vernieuwend leesonderwijs. De opleiding Coördinator Lezen is opgebouwd vanuit het perspectief dat de student vanuit eigen vaardigheden in staat is leerlingen op te leiden. Daarbij is het doel dat leerlingen betrokken lezers worden, die in staat zijn op een strategische-, zelfstandige- en in samenwerking met anderen meervoudig geletterde teksten te lezen met begrip. Aan de orde komen onder andere: inhouden van leesonderwijs en protocollen ‘leesproblemen en dyslexie’, aandacht voor opbrengstgericht werken, de rol van aanpakken, vroegtijdige signalering, passend onderwijs, (meervoudige) geletterdheid, poëzie, verhalen en informatieve teksten, leesbeleid en omgaan met veranderingen, leesmotivatie en leespromotie en de rijke leesomgeving. Verder het werken aan het leesbeleidsplan, aandacht voor collegiale ondersteuning en intervisie.

10

De opleiding kent de volgende bijeenkomsten: • Bijeenkomst 1: – Leesbeleid en nieuwe inzichten uit onderzoek – Organisatie van de opleiding – Meervoudige geletterdheid en begrip • Bijeenkomst 2: – Effectief onderwijs en beginnende geletterdheid – Vroegtijdige signalering en interventie – Protocollen dyslexie groep 1 en 2 – Voorbereiden: visievergadering • Bijeenkomst 3: – Effectief aanvankelijk- en voortgezet technisch leesonderwijs – Collegiale consultatie: observeren en feedback geven – Poëzie

• Bijeenkomst 4:

– Vervolg op bijeenkomst 3 – Vroegtijdige signalering en interventie in de groepen 3 t/m 8 – Protocollen dyslexie groep 3, 4 en 5-8 – Collegiale consultatie: kernkwaliteiten • Bijeenkomst 5: – Tussentijdse feedback op leesbeleidsplan en ontwikkeling competenties • Bijeenkomst 6: – Leesmotivatie, leespromotie en de rijke leesomgeving – Collegiale consultatie: reflectievergadering voorbereiden • Bijeenkomst 7: – Verhalen en teksten – Collegiale consultatie: omgaan met weerstanden • Bijeenkomst 8: – Begrijpend lezen en lezen bij de vakken – Toetsing en leesbeleidsplan – Collegiale consultatie: werken aan verandering • Bijeenkomst 9: – Eindgesprek • Bijeenkomst 10: – Eindpresentatie en diplomering ORGANISATIE Tijdens de opleiding denk je, samen met je team, na over verandertrajecten op het gebied van lezen in de eigen school. Je ontwikkelt een leesbeleidsplan dat door jou aan het einde van de opleiding wordt gepresenteerd om dit vervolgens in de eigen school in te zetten. Een digitale intake, (digitale) tussentijdse feedback en een eindgesprek aan de hand van competenties, die aangetoond worden in portfolio met praktijkopdracht die onderdeel zijn van de opleiding. Tijdens de laatste bijeenkomst geef je een presentatie van het leesbeleidsplan en vindt de diplomering plaats. CERTIFICERING De opleiding is geregistreerd bij de Stichting Post Hoger Beroeps Onderwijs Nederland. Je ontvangt na afronding het diploma Post HBO Nederland en wordt ingeschreven in het Abituriëntenregister. DOELGROEP Leraren groep 1 tot en met 8 PLANNING Zeven inhoudelijke bijeenkomsten van zes uur, een certificeringsbijeenkomst van drie uur, een intakegesprek, tussentijdse feedback en een eindgesprek. Studiebelasting: 350 uur. Voor data en lestijden zie onze website. KOSTEN € 2.241,- (inclusief lunches, administratie- en materiaalkosten, diploma en inschrijving in het Abituriënten register, exclusief aan te schaffen literatuur)



11

Coördinator Rekenen AAN TE SCHAFFEN LITERATUUR

• Förrer,M en K van de Mortel. (2011). Lezen….. denken…. Begrijpen! Handboek begrijpend lezen in het basis

Je hebt kennis, kunde en vaardigheden die je kunt inzetten ter versterking van de kwaliteit van het rekenen wiskundeonderwijs.

onderwijs. Amersfoort CPS. ISBN: 9065086269 € 30,90

• Gijssel, M., K Westerbeek (2010). Taal 100. Nijmegen. Expertisecentrum Nederlands. ISBN: 9789055631063:

€ 42,50 • Kleef, M. en Tomesen, M. (2002). Stimuleren lees- en schrijfactiviteiten in de onderbouw. Expertisecentrum Nederlands (niet verplicht) • Mortel, K. v.d. en Ahlers, L. (2009), Doorgaande leeslijn: set. CPS. Set heeft geen ISBN: € 89,90 • Scheltinga, F., Gijsel, M., Druenen, M. en Verhoeven, L. (2011) Bundel Protocol leesproblemen en dyslexie. Expertisecentrum Nederlands. Bundel heeft geen ISBN: € 99,00 • Smits, A. en Braams, T. (2006), Dyslectische kinderen leren lezen. Boom. ISBN 9053528067: € 19,00 • Tomesen, M. en Kleef, M. van (2005), Strategisch lezen en schrijven met jonge kinderen, prototypen voor lees en schrijfonderwijs in betekenisvolle contexten. Expertisecentrum Nederlands. ISBN 9789077529133: € 45,50 • Walta, J. (2011). Open boek, handboek leesbevordering, Eindhoven, kinderboekenwinkel de Boekenberg. ISBN 9789081736305: €27,50

INFORMATIE Het Marnix Onderwijscentrum leidt al ruim veertien jaar coördinatoren rekenen op. Elk schooljaar behalen twee tot drie groepen hun landelijke certificaat. De post-hbo-opleiding tot Coördinator Rekenen is een product van het Landelijk Platform Nascholing Primair Onderwijs (LPNPO). Deze geregistreerde opleiding is ontwikkeld door een landelijke werkgroep in samenwerking met het Freudenthal Institute for Science en Mathematics Education (FIsme). De opleiding wordt voortdurend geactualiseerd en gereviseerd. In de opleiding is aandacht voor beproefde vakdidactische inzichten en leerlijnen in het reken-wiskundeonderwijs. De opleiding sluit ook aan op actuele ontwikkelingen zoals de referentieniveaus rekenen, resultaatgericht werken, rekenbeleidsplannen en rekenverbetertrajecten, het handelingsgericht werken, het protocol Ernstige Reken-Wiskundeproblemen en Dyscalculie (ERWD) en bovenpresteerders. Als coördinator rekenen bewaak en bevorder je de inhoudelijke kwaliteit van het reken-wiskundeonderwijs in je school. Door deze taak te vervullen – en de opleiding te volgen – komt het reken-wiskundeonderwijs op een hoger niveau. In de opleiding is veel aandacht voor taken als: • het ondersteunen van collega’s in hun dagelijkse onderwijs bij het realiseren van interactief, rijk en uitdagend reken-wiskundeonderwijs • het informeren van collega’s over de nieuwste ontwikkelingen, ideeën en materialen • het initiëren en medevormgeven van kwaliteitszorg en schoolbeleid op het gebied van het onderwijs in reken-wiskunde • het enthousiasmeren van collega’s voor het vak reken-wiskunde • het onderzoeken en stimuleren van resultaatgerichtheid van het reken-wiskundeonderwijs

12

INHOUD Al tijdens de opleiding werk je aan de verbetering van de kwaliteit van het reken-wiskundeonderwijs op je eigen school. Vandaar dat de betrokkenheid van de schoolleiding van belang is. Ook voer je activiteiten uit in de eigen school die horen bij de taak. Je ontwikkelt je als coördinator rekenen op de volgende terreinen: • gecijferdheid • vakdidactiek • collegiale consultatie • onderzoek en ontwikkeling van rekenbeleid



13

ORGANISATIE Voorafgaand aan de opleiding vindt een intakegesprek plaats. Gedurende het schooljaar zijn er acht studiedagen, een voortgangsassessment en een eindassessment. Iedere studiedag bestaat uit twee inhoudelijke thema’s. De thema’s richten zich in de eerste helft van de opleiding op ontwikkeling van de persoonlijke competenties. Interactieve presentaties, practica en praktijkopdrachten zijn gericht op versterking van de eigen gecijferdheid en verdieping van de vakdidactische kennis en vaardigheden. Een centrale vraag is steeds: Hoe pas ik het geleerde toe in mijn eigen school?

AAN TE SCHAFFEN LITERATUUR De volgende materialen zijn verplicht cursusmateriaal in deze opleiding: • M. van Groenestijn, C. Borghouts & C. Janssen, Protocol Ernstige RekenWiskundeproblemen en Dyscalculie. BAO BSO SO, ISBN 978-90-23-24763-0 (kosten: €29,95) • Abonnement op Volgens Bartjens, aanmelden via www.volgens-bartjens.nl (kosten: Volgens Bartjens Particulier abonnement € 41,00)

In de tweede helft van de opleiding blijven gecijferdheid en vakdidactiek belangrijke pijlers van de opleiding, maar nu meer in relatie tot collegiale consultatie en rekenbeleid. De aandacht verschuift naar de ontwikkeling van de gehele school. Centrale vragen zijn dan: Wat hebben mijn collega´s nodig om hun rekenonderwijs te verbeteren? Hoe kan ik hen ondersteunen? Hoe enthousiasmeer ik mijn team voor reken-wiskundeonderwijs? Hoe zet ik onderzoek in om vragen te kunnen beantwoorden naar bijvoorbeeld verhoging van resultaat? Hoe komen we als school tot een helder rekenbeleid?

Wij zijn van mening dat de serie Tussendoelen Annex Leerlijnen, van het Tal-team, uitgegeven door Noordhoff Uitgevers in de boekenkast van iedere basisschool moet staan. Vandaar dat wij de volgende boeken sterk aanbevelen: • A. Veltman en M. Van den Heuvel-Panhuizen, Rekenen met hele getallen op de basisschool*, vanaf 1e druk 2010. ISBN 978-90-01-76509-5 (€43,50) • Breuken, procenten, kommagetallen en verhoudingen, vanaf 1e druk 2006, ISBN 978-90-01-85106-1 (€34,75) • Jonge kinderen leren meten en meetkunde, vanaf 1e druk, 2004, ISBN 978-90-01-85102-6 (€38,25) • Meten en meetkunde in de bovenbouw, vanaf 1e druk, 2007, ISBN 978-90-01-85108-8 (€38,25)

CERTIFICERING De opleiding is geregistreerd bij de Stichting Post Hoger Beroeps Onderwijs Nederland. Je ontvangt na afronding het diploma Post HBO Nederland en wordt ingeschreven in het Abituriëntenregister. ERVARINGEN Het MOC heeft de afgelopen jaren de opleiding Coördinator Rekenen incompany voor verschillende schoolbesturen uitgevoerd. Stichting SKBO uit Oss zegt over de opleiding: ‘Inmiddels hebben wij een groep kwalitatief hoog opgeleide taal- en rekencoördinatoren, die op een intensieve manier meewerken aan de kwaliteitsverbetering van het taal- en rekenonderwijs op onze SKBO-scholen. Dit hebben we vooral te danken aan de prettige en degelijke scholing die de docenten van het Marnix Onderwijscentrum aan onze taal- en leescoördinatoren hebben gegeven.’

14

* Wie in plaats van één nog de oude twee boeken heeft (Jonge kinderen leren rekenen en Kinderen leren rekenen) mag die gebruiken.

15

DOELGROEP Leraren (speciaal) basisonderwijs die met plezier het vak rekenen-wiskunde beoefenen, die collega’s met rekenen willen helpen en die het reken-wiskundeonderwijs binnen de eigen school op een hoger plan willen tillen. PLANNING Acht bijeenkomsten van zes uur, een intakegesprek, voortgangs- en eindassessment. Studiebelasting: 200 uur. Voor data en lestijden zie onze website. KOSTEN € 2.376,- (inclusief lunches, administratie- en materiaalkosten, diploma en inschrijving in het Abituriënten register, exclusief aan te schaffen literatuur)



Coördinator Taal Je bent opgeleid voor de taak van coördinator taal in je eigen school of op bovenschools niveau. Doordat je deze taak vervult, kan het taalonderwijs op de school op een hoger niveau worden gebracht. Als coördinator taal bewaak en bevorder je de inhoudelijke kwaliteit van het taalonderwijs op jouw school. INFORMATIE Met een coördinator taal heeft de school iemand in huis die de kwaliteit van het taalonderwijs bewaakt, die voor het team vraagbaak en stimulator is op het gebied van taal en taalonderwijs en die de veranderingen planmatig aanpakt. Als coördinator taal kun je een centrale rol spelen op de basisschool bij het doorvoeren van vernieuwingen en verbeteringen op het gebied van taalonderwijs. Je voert in overleg met het management en de leraren van de school stapsgewijs verbeteringen door. Als inhoudelijk deskundige vervul je ook een rol bij beleid op mesoniveau, bijvoorbeeld bij inspectiebezoeken. Belangrijk is dat de directie de coördinator taal in opleiding in staat stelt om een taalbeleidsplan op te stellen en de activiteiten die in de opleiding gevraagd worden, uit te voeren. Pijlers waarop de opleiding rust, zijn taalbeleid, interactief taalonderwijs en collegiale ondersteuning. Je analyseert het taalonderwijs op school en kunt het team enthousiast maken voor interactief taalonderwijs. Onderwerpen van de bijeenkomsten zijn onder andere: inhouden van interactief taalonderwijs, zoals mondelinge taalontwikkeling, woordenschat, lezen, schrijven en taalbeschouwing, werken aan een taalbeleidsplan, aandacht voor opbrengstgericht werken en collegiale ondersteuning en intervisie. Tijdens de opleiding denk je samen met je team na over verandertrajecten in de eigen school. Je ontwikkelt een taalbeleidsplan dat door jou aan het einde van de opleiding wordt gepresenteerd om dit vervolgens in de eigen school in te zetten. Een digitale intake, een voortgangs- en een eindgesprek (aan de hand van portfolio-opdrachten) zijn onderdeel van de opleiding. Tijdens de laatste bijeenkomst geef je een presentatie en vindt certificering plaats.

16

Stichting Lek en IJssel: ‘De opleiding Taalcoördinator van de Marnix Academie die in 2011 door een aantal leerkrachten van Stichting Lek en IJssel is gevolgd is als zeer zinvol beoordeeld door de deelnemers. Men vond de opleiding best pittig naast de werkzaamheden op school, ook het schrijven van een taalbeleidsplan was voor velen een hele klus maar voor alle deelnemers was het een hele waardevolle opleiding. De docenten waren enthousiast, betrokken en deskundig. De inhoud van de opleiding was up-to-date, de werkvormen waren goed gevarieerd. Men heeft aangegeven veel van de opleiding te hebben geleerd.’ DOELGROEP Leraren groep 1 tot en met 8 PLANNING Zeven inhoudelijke bijeenkomsten van zes uur, een certificeringsbijeenkomst van drie uur, een intakegesprek, tussentijdse feedback en een eindgesprek. Studiebelasting: 350 uur. Voor data en lestijden zie onze website. KOSTEN € 2.241,- (inclusief lunches, administratie- en materiaalkosten, diploma en inschrijving in het Abituriëntenregister, exclusief aan te schaffen literatuur) AAN TE SCHAFFEN LITERATUUR

De opleiding kent de volgende bijeenkomsten: Bijeenkomst 1: Taalbeleid en organisatie, Taalonderwijs en visie en woordenschat Bijeenkomst 2: Mondelinge taalvaardigheid en interactie Bijeenkomst 3: Beginnende en gevorderde geletterdheid: schrijven Bijeenkomst 4: Beginnende en gevorderde geletterdheid: lezen en collegiale ondersteuning Bijeenkomst 5: Voortgangsgesprek (per student een half uur) Bijeenkomst 6: Taal bij de vakken en werken aan verandering Bijeenkomst 7: Taalbeschouwing, en collegiale ondersteuning Bijeenkomst 8: De rol van methodes en collegiale consultatie Bijeenkomst 9: Eindgesprek (per student een half uur) Bijeenkomst 10: Eindpresentatie en certificering (half dagdeel) CERTIFICERING De opleiding is geaccrediteerd door de Stichting Post Hoger Beroeps Onderwijs Nederland. Je ontvangt na afronding het diploma Post HBO Nederland en wordt ingeschreven in het Abituriëntenregister.

ERVARINGEN Het MOC heeft de afgelopen jaren een aantal malen de opleiding Coördinator Taal incompany bij schoolbesturen uitgevoerd. Stichting SKBO uit Oss zegt over de opleiding ‘Inmiddels hebben wij een groep kwalitatief hoog opgeleide taal- en rekencoördinatoren, die op een intensieve manier meewerken aan de kwaliteitsverbetering van het taal- en rekenonderwijs op onze SKBO-scholen. Dit hebben we vooral te danken aan de prettige en degelijke scholing die de docenten op het Marnix Onderwijscentrum aan onze taal- en leescoördinatoren hebben gegeven.’


• Damhuis, R., Blauw, A. de & Brandenbarg, N. (2013) CombiList, een instrument voor taalontwikkeling via interactie. Nijmegen: Expertisecentrum Nederlands €24,95

• Duerings. J. (2011) Op Woordenjacht. Garant. €29,90 • Elsäcker, W. van, R. Damhuis & M. Droop (2010). Zaakvakken en Taal: Twee vliegen in één klap. Nijmegen: Expertisecentrum Nederlands. €33,90

• Gijsel, M e.a (2012) Taal 100, interactief taalonderwijs op de basisschool. Nijmegen: Expertisecentrum Nederlands. €42,50

• Gijsel, M. & Maud van Druenen (2013). Opbrengst gericht werken aan mondelinge taalvaardigheid. Expertisecentrum Nederlands. Nijmegen. €29,95

• Kleef M. van & Tomesen, M (2002). Stimulerende lees- en schrijfactiviteiten voor de onderbouw. Nijmegen: Expertisecentrum Nederlands. €49,00

• Nulft, D. van den, & Verhallen, M. (2009). Met woorden in de weer. Busum: Coutinho. €22,50 • Norden, S. van (2014). Iedereen kan leren schrijven. Bussum: Coutinho. €26,50 www.marnixonderwijscentrum.nl | Meesterlijk Leren 2015-2016

17

NIEUW!

Cultuurbegeleider

Je bent in staat om zorg te dragen voor implementatie van cultuuronderwijs op school, samen met directie en team. Je hebt inhoudelijke kennis, kan een leerlijn cultuureducatie ontwikkelen en uitvoeren en collega’s hierin begeleiden. Je bent een gespecialiseerde leraar, die in staat is cultuur in het hart van het onderwijs te brengen en het team hierin mee te nemen en te ondersteunen. INHOUD Cultuureducatie heeft in het basisonderwijs een vaste plaats gekregen. De school maakt kunst en cultuur toegankelijk voor alle kinderen en legt een fundament voor de culturele en talentontwikkeling van kinderen. Veel basisscholen hebben een Interne Cultuur Coördinator (ICC) die het intern en extern cultuuraanbod coördineert. Uit onderzoek blijkt dat deze ICC-ers in hun werkpraktijk een aantal knelpunten ondervinden. Verdere professionalisering van de cultuurcoördinator kan ervoor zorgen dat cultuureducatie op school optimaal tot zijn recht komt. PROGRAMMA Module 1: Inhoud en samenhang cultuuronderwijs • Cultuureducatie: actualiteiten, begrippen en theorieën • Ontwikkeling van creativiteit en reflectievaardigheden • Cultuur als doel en middel: verbindingen tussen kunstzinnige oriëntatie en andere leergebieden • Kwaliteit van cultuuronderwijs en beoordeling van extern aanbod Module 2: Beleid, omgeving en randvoorwaarden • Financiering van cultuureducatie • Het bereiken van veranderingen in school • Het bereiken van doelen en intern en extern samenwerken

18

Module 5: Implementatie en coaching van collega’s • Draagvlak, taakverdeling en implementatie van cultuureducatie • Begeleiding en coaching van collega’s Meesterproef: Het doen van een praktijkonderzoek op de school • Onderzoeksvaardigheden,- typen en -methodieken • Begeleiding in opzet en uitvoering van praktijkonderzoek op school CERTIFICERING De opleiding is geregistreerd bij de Stichting Post Hoger Beroeps Onderwijs Nederland. Je ontvangt na afronding het diploma Post HBO Nederland en wordt ingeschreven in het Abituriëntenregister. KUNST CENTRAAL De Marnix Academie werkt samen met Kunst Centraal, de provinciale organisatie in Utrecht op het gebied van cultuureducatie voor het primair onderwijs. De opleidingsdocenten zijn werkzaam bij de Marnix Academie of bij Kunst Centraal. Daarnaast zullen ook gastdocenten, met specifieke expertise worden uitgenodigd. DOELGROEP Interne Cultuurcoördinatoren in het basisonderwijs, die de basiscursus tot Interne Cultuurcoördinator hebben gevolgd. Heb je deze opleiding nog niet gevolgd, dan kan dit versneld bij Kunst Centraal, zodat je kunt deelnemen aan de post-hbo-opleiding Cultuurbegeleider. PLANNING Acht bijeenkomsten van zes uur, een intakegesprek, een voortgangs- en eindassessment. Studiebelasting: 230 uur. Voor data en lestijden zie onze website. KOSTEN € 2.450,- (inclusief lunches, administratie- en materiaalkosten, diploma en inschrijving in het Abituriëntenregister, exclusief aan te schaffen literatuur, ca. € 150,-).

Module 3: Update van de inhoudelijke kennis van kunst-, erfgoed- en media-educatie* • Bijdrage van dans, muziek, literatuur, drama, beelden, audiovisueel, media-educatie en erfgoededucatie aan de culturele ontwikkeling van kinderen • Verbinding tussen deze disciplines onderling en overige vakken • Bestaande leerlijnen en methodes, samenwerkingspartners, inspiratie Module 4: Ontwikkelen van leerlijnen • Culturele ontwikkelingsfases van leerlingen • Ontwikkelen van leerlijnen cultuureducatie • Beoordelen van opbrengsten van cultuureducatie

* Deze module is ook te volgen door collega-leraren van de Cultuurcoördinator die de post-hbo-opleiding volgt.



19

Gedragsspecialist Basisopleiding Je hebt zicht op en kunt rekening houden met je eigen stijl van omgaan met leerlingen om zo op een verantwoorde manier een veilig en uitdagend pedagogisch klimaat voor alle leerlingen te kunnen realiseren. Je kunt doelbewust opvoedingsmiddelen en vaardigheden inzetten, afgestemd op de behoeften van individuele kinderen. Ook leer je de onderwijsbehoeften van leerlingen signaleren en analyseren op individueel en/of groepsniveau. In samenwerking met collega’s of een externe deskundige kun je analyseren en (delen van) een plan van aanpak zelfstandig uitvoeren en evalueren.

ONDERWERPEN De volgende thema’s komen tijdens de opleiding aan bod:

• visies op gedrag • onderzoeken van onderwijsbehoeftes • handelingsadviezen • professionele communicatie

Na deze opleiding is er een eenjarige Top-opleiding Leer- en gedragsspecialist mogelijk. VISIE De opleiding werkt vanuit de handelingsgerichte visie. Onder handelingsgericht werken (HGW) wordt een doorgaand proces verstaan, waarbij het waarnemen, begrijpen, plannen en realiseren van de onderwijs behoeften van de leerlingen centraal staat. Door de onderwijsbehoeften van de leerling centraal te stellen en het onderwijsaanbod daarop af te stemmen, verbetert het pedagogisch klimaat en worden de leeropbrengsten verhoogd. COMPETENTIES De opleiding is competentiegericht. Competenties worden hierbij gezien als een persoonlijke bekwaamheid, die zichtbaar is in succesvol gedrag binnen de beroepspraktijk. Je voert gedurende de opleiding opdrachten uit binnen de context van je eigen school. Op deze wijze worden competenties, binnen een cyclisch proces van waarnemen, denken, handelen en controleren, verworven. Je plaatst de tijdens de opleiding gemaakte en goedgekeurde opdrachten in je portfolio en toont daarmee aan dat je aan het gestelde competentieprofiel voldoet.

CERTIFICERING De opleiding is geregistreerd bij de Stichting Post Hoger Beroeps Onderwijs Nederland. Je ontvangt na afronding het diploma Post HBO Nederland en wordt ingeschreven in het Abituriëntenregister. DOELGROEP Bevoegde leraren basisonderwijs PLANNING Acht bijeenkomsten van zes uur, een intakegesprek, voortgangs- en eindassessment. Studiebelasting: 350 uur. Voor data en lestijden zie onze website. KOSTEN € 2.376,- (inclusief lunches, administratie- en materiaalkosten, diploma en inschrijving in het Abituriëntenregister, exclusief aan te schaffen literatuur)

LEERMODEL Leren en kenniscreatie gaan hand in hand. Er is gezocht naar een goede balans van coöperatief leren tussen studenten en het leren van experts. Leren wordt hierbij gezien als een actief, betekenisvol en toepassingsgericht proces, waarbij de eigen onderwijspraktijk centraal staat. Van jou als student wordt een actieve leerhouding en het nemen van verantwoordelijkheid voor het eigen leerproces verwacht.

20

21

De opleiding gaat ervan uit dat de eigen werkplek de belangrijkste plaats is om te leren. Door deze koppeling wordt de opleiding betekenisvol en wordt fragmentatie voorkomen. Gedurende de opleiding voer je praktijk opdrachten uit binnen je eigen school en vraag je hierop feedback van collega’s en management. Op deze wijze worden competenties gaandeweg gerealiseerd. Je maakt koppelingen tussen theorie en praktijk en onderzoekt deze door discussie en dialoog. Het geleerde wordt in de praktijk getoetst. Reflectie is een belangrijk onderdeel in dit professionaliseringsproces. Je wordt in het leerproces begeleid door een studiecoach. TOETSING EN EVALUATIE VAN HET LEERPROCES Toetsing wordt gezien als onderdeel van het leerproces, waarbij je als student feedback krijgt zowel op het leerproces als op de ontwikkeling van de competenties. De toetsing bestaat uit: • een intake-assessment • tussentijdse feedback op opdrachten/toetsen • een afsluitend assessment



Gespecialiseerd leraar achterstandswijk Je beschikt over een breed handelingsrepertoire op de volgende terreinen: samenwerken met ouders en collega’s in deze specifieke context, het omgaan met verschillen tussen leerlingen, de verschillen tussen normen en waarden op school & thuis en (taal)achterstanden.

PLANNING Vijf bijeenkomsten van zes uur, een voortgangs- en eindgesprek. Verder is er contacttijd via de e-learningomgeving (elo). Studiebelasting: 350 uur. Voor data en lestijden zie onze website.

INFORMATIE Op dit moment werk je op een school in een achterstandswijk of je bent van plan daar te gaan werken. Je merkt dat het werken in deze context meer van je vraagt dan de competenties die je in de leraren opleiding hebt opgedaan. Om nog meer uit de kinderen te kunnen halen, zowel op cognitief als sociaal-emotioneel vlak, wil jij specialisatie op thema’s die spelen bij het lesgeven in achterstandswijken. Deze opleiding biedt, in een mix van online-leren en contactonderwijs, de mogelijkheid om je te bekwamen in het lesgeven in de complexe context van achterstandswijken.

KOSTEN € 1.995,- (inclusief lunches, administratie- en materiaalkosten, diploma en inschrijving in het Abituriëntenregister)

Gestart wordt met het inzicht krijgen in en reflecteren op je eigen visie, kwaliteiten, normen en waarden als onderdeel van je professionaliseringsproces. Van daaruit wordt verder gekeken naar mogelijkheden om de individuele leerling in zijn of haar kracht te zetten. Het samenwerken met collega’s is in complexe contexten van nog groter belang en heeft daarom een plek in de opleiding, evenals de samenwerking met ouders en andere betrokkenen. In achterstandswijken starten leerlingen hun schoolloopbaan vaker vanuit een taalarme thuis omgeving en is er geregeld sprake van een niet-Nederlandse moedertaal. Gezien het belang van taal voor de verdere ontwikkeling van de leerling en diens plek in de maatschappij, zal in deze opleiding expliciet aandacht worden gegeven aan het vormgeven van goed taalonderwijs voor taalzwakke of NT2-leerlingen. BLENDED LEARNING Doordat de opleiding deels online aangeboden wordt, kun je voor die studieonderdelen zelf de tijd en plaats bepalen waarop je leert. Daarmee is de opleiding beter te combineren met een drukke baan op een school in een achterstandswijk.

22

23

TOETSING Toetsing wordt gezien als onderdeel van het leerproces, waarbij je als student feedback krijgt zowel op het leerproces als op de ontwikkeling van de competenties. De toetsing bestaat uit: • een intake-assessment • tussentijdse feedback op opdrachten/toetsen • een afsluitend assessment CERTIFICERING De opleiding is geregistreerd bij de Stichting Post Hoger Beroeps Onderwijs Nederland. Je ontvangt na afronding het diploma Post Hoger Beroeps Onderwijs Nederland en wordt ingeschreven in het Abituriëntenregister. DOELGROEP Leraren in groep 1 t/m 8 die les (gaan) geven op een basisschool in een achterstandswijk en intern begeleiders.



Intern Begeleider Basisopleiding Je bent in staat de zorgstructuur binnen een school op te zetten en te coördineren. Je kunt op professionele wijze leraren begeleiden en ondersteunen bij het inhoud geven aan de leerlingenzorg en een bijdrage leveren aan het implementeren van vernieuwingen op school. VISIE De opleiding werkt vanuit de handelingsgerichte visie. Onder handelingsgericht werken (HGW) wordt een doorgaand proces verstaan, waarbij het waarnemen, begrijpen, plannen en realiseren van de onderwijs behoeften van de leerlingen centraal staat. Door de onderwijsbehoeften van de leerling centraal te stellen en het onderwijsaanbod daarop af te stemmen, verbetert het pedagogisch klimaat en worden de leeropbrengsten verhoogd. Als intern begeleider richt je je vooral op de zorgstructuur en de begeleiding van leraren. Je zal in de toekomst steeds meer een onderwijsinnovator worden en een rol spelen bij veranderingsprocessen. Het handelingsgericht werken geeft daarvoor handvatten. COMPETENTIES De opleiding is competentiegericht. Competenties worden hierbij gezien als een persoonlijke bekwaamheid, die zichtbaar is in succesvol gedrag binnen de beroepspraktijk. Je voert gedurende de opleiding opdrachten uit binnen de context van je eigen school. Op deze wijze worden competenties, binnen een cyclisch proces van waarnemen, denken, handelen en controleren, verworven. Je plaatst tijdens de opleiding gemaakte en goedgekeurde opdrachten in je portfolio en toont daarmee aan dat je aan het gestelde competentieprofiel voldoet.

24

ONDERWERPEN De volgende thema’s komen tijdens de opleiding aan bod:

• visie en opzetten van de zorgstructuur, inclusief taak en functie van de intern begeleider • schoolontwikkeling en verandermanagement • professionele communicatie • begeleiden en coachen van leraren en teams Na deze eenjarige basisopleiding is er een Top-opleiding Intern Begeleider mogelijk. CERTIFICERING De opleiding is geregistreerd bij de Stichting Post Hoger Beroeps Onderwijs Nederland. Je ontvangt na afronding het diploma Post HBO Nederland en wordt ingeschreven in het Abituriëntenregister. DOELGROEP Bevoegde leraren basisonderwijs PLANNING Acht bijeenkomsten van zes uur, een intakegesprek, voortgangs- en eindassessment Studiebelasting: 350 uur. Voor data en lestijden zie onze website. KOSTEN € 2.376,- (inclusief lunches, administratie- en materiaalkosten, diploma en inschrijving in het Abituriëntenregister, exclusief aan te schaffen literatuur)

LEERMODEL Leren en kenniscreatie gaan hand in hand. Er is gezocht naar een goede balans van coöperatief leren tussen studenten en het leren van experts. Leren wordt hierbij gezien als een actief, betekenisvol en toepassingsgericht proces, waarbij de eigen onderwijspraktijk centraal staat. Van jou als student wordt een actieve leerhouding verwacht en het nemen van verantwoordelijkheid voor het eigen leerproces. De opleiding gaat ervan uit dat de eigen werkplek de belangrijkste plaats is om te leren. Door deze koppeling wordt de opleiding betekenisvol en wordt fragmentatie voorkomen. Je voert gedurende de opleiding praktijkopdrachten uit binnen je eigen school en vraagt hierop feedback van collega’s en management. Op deze wijze worden competenties gaandeweg gerealiseerd. Je maakt koppelingen tussen theorie en praktijk en onderzoekt deze door discussie en dialoog. Het geleerde wordt in de praktijk getoetst. Reflectie is een belangrijk onderdeel in dit professionaliseringsproces. Je wordt in het leerproces door een studiecoach begeleid.

25

TOETSING EN EVALUATIE VAN HET LEERPROCES Toetsing wordt gezien als onderdeel van het leerproces, waarbij je feedback krijgt zowel op het leerproces als op de ontwikkeling van de competenties. De toetsing bestaat uit: • een intake-assessment • tussentijdse feedback op opdrachten/toetsen • een afsluitend assessment



Intern Begeleider Top-opleiding Vervolg op basisopleiding Als intern begeleider, met de Top-opleiding, ben je vaardig in het begeleiden en coachen van leraren bij het uitvoeren van het zorgbeleid in de school. Daarnaast voer je overleg met externe organisaties om de begeleiding van leerlingen af te stemmen en adviseer je het (bovenschools) management over de kaders waarbinnen de leerlingenzorg plaats moet vinden. Met het bovenschools IB-netwerk wordt de inhoud, professionalisering en samenwerking van scholen afgestemd. VISIE De opleiding werkt vanuit de handelingsgerichte visie. Onder handelingsgericht werken (HGW) wordt een doorgaand proces verstaan, waarbij het waarnemen, begrijpen, plannen en realiseren van de onderwijs behoeften van de leerlingen centraal staat. Door de onderwijsbehoeften van de leerling centraal te stellen en het onderwijsaanbod daarop af te stemmen, worden optimale ontwikkelingsmogelijkheden voor de kinderen gecreëerd wat leidt tot hogere leeropbrengsten. COMPETENTIES De opleiding is competentiegericht. Competenties worden hierbij gezien als een persoonlijke bekwaamheid, die zichtbaar is in succesvol gedrag binnen de beroepspraktijk. Je voert gedurende de opleiding opdrachten uit binnen de context van je eigen school. Op deze wijze worden competenties, binnen een cyclisch proces van waarnemen, denken, handelen en controleren, verworven. Je plaatst de tijdens de opleiding gemaakte en goedgekeurde opdrachten in je portfolio en toont daarmee aan dat je aan het gestelde competentieprofiel voldoet.

26

LEERMODEL Leren en kenniscreatie gaan hand in hand. Er is gezocht naar een goede balans van coöperatief leren tussen studenten en het leren van experts. Leren wordt hierbij gezien als een actief, betekenisvol en toepassingsgericht proces, waarbij de eigen onderwijspraktijk centraal staat. Van jou als student wordt een actieve leerhouding verwacht en het nemen van verantwoordelijkheid voor het eigen leerproces. De opleiding gaat ervan uit dat de eigen werkplek de belangrijkste plaats is om te leren. Door deze koppeling wordt de opleiding betekenisvol en wordt fragmentatie voorkomen. Je voert gedurende de opleiding praktijkopdrachten uit binnen je eigen school en vraagt hierop feedback van collega’s en management. Op deze wijze worden competenties gaandeweg gerealiseerd. Je maakt koppelingen tussen theorie en praktijk en onderzoekt deze door discussie en dialoog. Het geleerde wordt in de praktijk getoetst. Reflectie is een belangrijk onderdeel in dit professionaliseringsproces. Je wordt in het leerproces door een studiecoach begeleid.

ONDERWERPEN In deze opleiding staat het persoonlijk functioneren van de intern begeleider centraal en het verandermanagement. De volgende thema’s komen tijdens de opleiding aan bod: • schoolontwikkeling en verandermanagement • professionele communicatie • coachen van leraren en teams • professionele houding van de intern begeleider CERTIFICERING De opleiding is geregistreerd bij de Stichting Post Hoger Beroeps Onderwijs Nederland. Je ontvangt na afronding het diploma Post HBO Nederland en wordt ingeschreven in het Abituriëntenregister. DOELGROEP Leraren die in het bezit zijn van het diploma Intern Begeleider Basisopleiding (Post-HBO) of een vergelijkbaar bekwaamheidsdossier. Van deelnemers wordt verwacht dat zij ervaring hebben met het coördineren en uitvoeren van zorgbeleid binnen de school. PLANNING Acht bijeenkomsten van zes uur, een intakegesprek, voortgangs- en eindassessment Studiebelasting: 350 uur. Voor data en lestijden zie onze website. KOSTEN € 2.376,- (inclusief lunches, administratie- en materiaalkosten, diploma en inschrijving in het Abituriëntenregister, exclusief aan te schaffen literatuur)

27

TOETSING EN EVALUATIE VAN HET LEERPROCES Toetsing wordt gezien als onderdeel van het leerproces, waarbij de student feedback krijgt zowel op het leerproces als op de ontwikkeling van de competenties. De toetsing bestaat uit: • een intake-assessment • tussentijdse feedback op opdrachten • een afsluitend assessment



Jonge Kind Specialist Je bent in staat een beargumenteerd onderwijsaanbod voor het jonge kind te ontwikkelen en vorm te geven in de praktijk. Je doet dit vanuit een onderbouwde visie op de ontwikkeling van het jonge kind. Je kent de leerlijnen en weet hoe de ontwikkelingen van het jonge kind te observeren en te registreren in het leerlingvolgsysteem van de school. Op grond van de signalering ben je in staat groepsoverzichten en groepsplannen te maken, met oog voor de eigen pedagogisch-didactische aanpak van het jonge kind. Door het opzetten van een lerend netwerk leer je hoe je binnen je team kennisoverdracht kunt realiseren.

Werken in leerteams maakt deel uit van de opleiding. Daarnaast kiest elk leerteam een van de volgende thema’s voor onderzoek en verdieping: • sociale media en kleuters • creativiteit / muziek • bewegingsactiviteiten / sensomotorische ontwikkeling • wereldoriëntatie

INFORMATIE Tijdens de peuter- en kleuterjaren zien we het jonge kind, als hij op de juiste wijze wordt gestimuleerd, met sprongen vooruit gaan in zijn ontwikkeling. Onderzoek van De Haan en Leseman (2011) laat echter de noodzaak zien van leidsters en leraren die op de hoogte zijn van de specifieke pedagogisch-didactische benadering van het jonge kind, zodat deze ontwikkeling ook daadwerkelijk tot stand komt.

De uitkomsten van de onderzoeken worden geïntegreerd in het aanbod op het gebied van taal en rekenen. Kennisoverdracht vindt plaats doordat de leerteams de eindresultaten van het onderzoek/de verdieping aan elkaar presenteren.

Het kind in de kleuterfase ontwikkelt zich op een geheel eigen manier. Het spel neemt hierbij een belangrijke plaats in. In het spel komen alle ontwikkelingslijnen samen. Er worden geen vakken gegeven, maar leraren hebben de ontwikkelingslijnen van alle ontwikkelingsgebieden goed in het hoofd, zodat zij een rijke leerom geving kunnen creëren. Leerkrachtvaardigheden, zoals bijvoorbeeld werken in kleine kringen en uitlokken van interacties, zijn hierbij noodzakelijk. Tijdens de opleiding worden deze vaardigheden planmatig en in relatie met de praktijk uitgewerkt. Het opzetten van een lerend netwerk binnen het (onderbouw)team van de school of met een voorschool maakt deel uit van de opleiding. Samen werken en samen leren is de basis van goed onderwijs. De opleiding is praktijkgericht met een gefundeerde theoretische onderbouwing. Van de studenten wordt verwacht dat zij werken vanuit eigen leervragen. Tijdens de bijeenkomsten wordt gewerkt met eigen casuïstiek van de studenten.

28

INHOUD De opleiding bestaat uit een algemeen deel en een specifiek deel. Alle studenten volgen het algemene deel. Op grond van eigen leervragen kiezen studenten twee van de vier aangeboden inhoudelijke blokken die zij binnen leerteams en in de praktijk uitwerken. De doelstellingen van de post-hbo-opleiding Jonge Kind Specialist zijn gebaseerd op het competentieprofiel jonge kind (Docentennetwerk Specialisten Jonge kind, 2008) en het Utrechts kwaliteitskader voor educatie van het jonge kind (2012).

CERTIFICERING De opleiding is geregistreerd bij de Stichting Post Hoger Beroeps Onderwijs Nederland. Je ontvangt na afronding het diploma Post HBO Nederland en wordt ingeschreven in het Abituriëntenregister. DOELGROEP Leraren van de groepen 1 en 2 en pedagogisch medewerkers met een relevante hbo-opleiding (pabo, pedagogiek, enz.) PLANNING Acht bijeenkomsten van zes uur verdeeld over één jaar, een intakegesprek, voortgangs- en eind assessment. Studiebelasting: 350 uur. Voor data en lestijden zie onze website. KOSTEN € 2.376,- (inclusief lunches, administratie- en materiaalkosten, diploma en inschrijving in het Abituriëntenregister, exclusief aan te schaffen literatuur) AAN TE SCHAFFEN LITERATUUR • Brouwers, H. (2010). Kiezen voor het jonge kind. Bussum: Coutinho. • Eichhorn, J. (2011). Zorg voor kleuters. Huizen: Pica.

De doelstellingen worden uitgewerkt in de volgende onderwerpen: • visies op onderwijs aan het jonge kind • observatie en signaleringssystemen en -technieken in relatie tot de leerlijnen • de specifieke pedagogisch-didactische benadering van het jonge kind • leerkrachtvaardigheden die nodig zijn bij de ontwikkeling van het jonge kind • passend onderwijs (opbrengstgericht werken, groepsoverzichten en –plannen in relatie tot de pedagogischdidactische benadering van het jonge kind)



29

Leer- en gedragsspecialist Top-opleiding Je weet hoe leren en gedrag samenhangen en elkaar beïnvloeden. Je denkt mee in het zoeken naar creatieve oplossingen bij leer- en gedragsproblemen in de klas van collega’s. Binnen het schoolteam ben je een inspirator en in staat om planmatig en gericht de kwaliteit van onderwijs beter af te stemmen op wat leerlingen nodig hebben. VISIE Als leer- en gedragsspecialist werk je vanuit de handelingsgerichte visie, waarbij de onderwijsbehoeften van leerlingen centraal staan. Door het onderwijsaanbod af te stemmen op de onderwijsbehoeften, werk je gericht aan het vergroten van het welbevinden en de leeropbrengsten van alle leerlingen. Handelingsgericht werken gaat in deze opleiding hand in hand met handelingsgerichte diagnostiek (HGD). Problematiek op het gebied van leren en gedrag wordt vanuit complexe casuïstiek geanalyseerd, en de samenhang wordt onderzocht. In alle HGD-fasen (intake, strategie, onderzoek, indicering en advies) wordt ‘breed gekeken’. Dat wil zeggen: er wordt rekening gehouden met factoren in het kind en om het kind heen. Een leer- en gedragsspecialist vindt creatieve oplossingen op basis van (wetenschappelijke) literatuur en praktijkkennis, die ervoor zorgen dat de leerling zich in de schoolse situatie verder kan ontwikkelen. Dat vraagt om afstemming tussen het kind zelf en de mensen in zijn omgeving. Begeleiden en coachen van collega’s en team horen nadrukkelijk bij de taken van de leer- en gedragsspecialist. COMPETENTIES De opleiding is competentiegericht. Competenties worden hierbij gezien als een persoonlijke bekwaamheid, die zichtbaar is in succesvol gedrag binnen de beroepspraktijk. Je voert gedurende de opleiding opdrachten uit binnen de context van je eigen school. Op deze wijze worden competenties, binnen een cyclisch proces van waarnemen, denken, handelen en controleren, verworven. Je plaatst de tijdens de opleiding gemaakte en goedgekeurde opdrachten in je portfolio en toont daarmee aan dat je aan het gestelde competentieprofiel voldoet.

30

LEERMODEL Leren en kenniscreatie gaan hand in hand. Er is gezocht naar een goede balans van coöperatief leren tussen studenten en het leren van experts. Leren wordt hierbij gezien als een actief, betekenisvol en toepassingsgericht proces, waarbij de eigen onderwijspraktijk centraal staat. Van jou als student wordt een actieve leerhouding verwacht en het nemen van verantwoordelijkheid voor het eigen leerproces. De opleiding gaat ervan uit dat de eigen werkplek de belangrijkste plaats is om te leren. Door deze koppeling wordt de opleiding betekenisvol en wordt fragmentatie voorkomen. Je voert gedurende de opleiding praktijkopdrachten uit binnen de eigen school en vraagt hierop feedback van collega’s en management. Op deze wijze worden competenties gaandeweg gerealiseerd. Je maakt koppelingen tussen theorie en praktijk en onderzoekt deze door discussie en dialoog. Het geleerde wordt in de praktijk getoetst. Reflectie is een belangrijk onderdeel in dit professionaliseringsproces. Je wordt in het leerproces door een studiecoach begeleid.


TOETSING EN EVALUATIE VAN HET LEERPROCES Toetsing wordt gezien als onderdeel van het leerproces, waarbij je feedback krijgt zowel op het leerproces als op de ontwikkeling van de competenties. De toetsing bestaat uit: • een intake-assessment • tussentijdse feedback op opdrachten • een afsluitend assessment ONDERWERPEN Iedere studiedag wordt er door een ‘vakspecialist’ aandacht besteed aan een onderwerp rond leren en gedrag van leerlingen. Zij zorgen voor recente input van literatuur en onderzoek op het gebied van taal/lezen, rekenen, hoogbegaafdheid, executieve functies en werkhouding, ernstige gedragsproblemen, groepsdynamica en schoolbrede gedragsvraagstukken. Daarnaast staat tijdens de studiedagen handelingsgerichte diagnostiek op het programma. Je leert om oplossingsgericht en op basis van consultatieve leerlingbegeleiding samen te werken aan de (specifieke) onderwijsbehoeften van de leerling. Je leert ook multidisciplinair werken, in overleg met bijvoorbeeld een zorgadviesteam, om passende adviezen te kunnen geven over leer- en gedragsvraagstukken van leerlingen. Je leert effectief en op een oplossingsgerichte manier samen te werken met leraren, ouders en andere betrokkenen. Communicatie- en coachingsvaardigheden komen in alle studiedagen aan de orde. Er wordt rekening gehouden met de criteria die de Landelijke Beroepsvereniging voor Remedial Teachers (LBRT) hanteert voor leden die de basiskwalificatie na de opleiding willen realiseren. CERTIFICERING De opleiding is geregistreerd bij de Stichting Post Hoger Beroeps Onderwijs Nederland. Je ontvangt na afronding het diploma Post HBO Nederland en wordt ingeschreven in het Abituriëntenregister. DOELGROEP Leraren die in het bezit zijn van het diploma Gedragsspecialist of Remedial Teacher Basisopleiding (Post-HBO) of een vergelijkbaar bekwaamheidsdossier. Van deelnemers wordt verwacht dat zij opdrachten in hun praktijk kunnen uitvoeren. PLANNING Acht bijeenkomsten van zes uur, een intakegesprek, voortgangs- en eindassessment. Studiebelasting: 350 uur. Voor data en lestijden zie onze website. KOSTEN € 2.376,- (inclusief lunches, administratie- en materiaalkosten, diploma en inschrijving in het Abituriëntenregister, exclusief aan te schaffen literatuur)


31

32

Onderwijskundig expert Wetenschap en Technologie

NIEUW!

Oudere Kind Specialist

Je bent in staat onderzoekend en ontwerpend leren vorm te geven in het basisonderwijs. En je kunt het verwerven van generieke vakoverstijgende vaardigheden van leerlingen op school vormgeven. Daarnaast kun je collega’s ondersteunen bij het toepassen van de principes van onderzoekend en ontwerpend leren in vakken als natuur en techniek, maar ook in aardrijkskunde, geschiedenis, taal, rekenen en cultuur.

Je bent in staat een beargumenteerd onderwijsaanbod voor het oudere kind te ontwikkelen en vorm te geven in de praktijk. Je kunt voorstellen maken voor het pedagogisch didactische beleid ten aanzien van deze doelgroep. Je weet hoe je de ontwikkelingen van de leerling kunt observeren en registreren. En je bent in staat om de aansluiting tussen primair en voortgezet onderwijs te optimaliseren.

INHOUD Hoe word je verliefd? Waarom staan paddenstoelen in een kring? Hoe weet je of het gaat vriezen? Hoe werkt een streepjescode? Vragen die kinderen dagelijks stellen en die relevant zijn voor hun ontwikkeling. Het zijn vragen die aansluiten bij wat wij onder wetenschap en technologie (W&T) verstaan. W&T kan aangemerkt worden als een grondhouding gebaseerd op fundamentele menselijke neigingen zoals het willen: weten, kritisch zijn, begrijpen, innoveren, bereiken, delen. Dit komt tot uiting in het toepassen van onderzoekend en ontwerpend leren waarmee generieke (21e eeuwse) vaardigheden worden aangesproken, zoals: creatief en kritisch denken, ondernemen en samenwerken, informatievaardigheden gebruiken, modelleren, reflecteren, schematiseren, omgaan met ICT, hogere orde-denken. Het is geen apart vak, maar een (vak)overstijgende benadering die weliswaar ook onderdeel uitmaakt van de kerndoelen voor natuur en techniek, maar niet exclusief is voor natuur en techniek. Het is een benadering die bijvoorbeeld ook bij aardrijkskunde, geschiedenis, cultuureducatie en taal en rekenen gebruikt kan worden.

INFORMATIE Wil jij je verder verdiepen in het oudere kind? Hoe zit het met de ontwikkeling van het brein en welke invloed heeft dat op het leren? Kun je dat beïnvloeden? En hoe dan? Allemaal vragen die in de bovenbouw spelen. Onderwijs aan het oudere kind vraagt om een specifieke focus. Het oudere kind ontwikkelt zich op een eigen manier, beïnvloed door verschillende factoren zoals motivatie, betrokkenheid en zelfvertrouwen. Maar ook een uitdagende leeromgeving beïnvloedt de ontwikkeling van het oudere kind. Leerkrachtvaardigheden, zoals bijvoorbeeld sterke communicatieve vaardigheden, maar ook kennis van doorgaande leerlijnen, kennis van inhouden in het voortgezet onderwijs, schooladvisering en het stimuleren van sociale participatie spelen hierbij een grote rol.

In de opleiding staan centraal: • de principes van onderzoekend en ontwerpend leren • het initiëren en medevormgeven van schoolbeleid op het gebied van het wetenschap en technologie • het ondersteunen van collega’s bij toepassen van de principes van onderzoekend en ontwerpend leren in hun dagelijkse onderwijs • het informeren van collega’s over de nieuwste ontwikkelingen, ideeën en materialen

Tijdens deze opleiding wordt ingegaan op specifieke kenmerken van (pre)pubers en welke aspecten van belang zijn om tegemoet te komen aan de behoeften en leerkenmerken van deze kinderen. Met deze opleiding wordt je als professional uitgerust met die competenties, vaardigheden en kennis om een specialist te zijn op het gebied van het begeleiden, het onderwijzen en het kennen van het oudere kind. De benodigde vaardigheden worden nauwgezet en in relatie tot de praktijk uitgewerkt. De specialist oudere kind is hiermee dan ook bij uitstek geschikt voor een taak als bijvoorbeeld bovenbouw coördinator op een basisschool. Ook kan hij als een belangrijk aanspreekpunt fungeren, in de samenwerking tussen primair en voortgezet onderwijs.

TOETSING Toetsing vindt halverwege plaats door een voortgangsassessment aan de hand van een portfolio. De opleiding wordt afgesloten met een eindpresentatie.

De opleiding is praktijkgericht met een gefundeerde theoretische onderbouwing. Van de deelnemers wordt verwacht dat zij werken vanuit eigen leervragen.

CERTIFICERING De opleiding is geregistreerd bij de Stichting Post Hoger Beroeps Onderwijs Nederland. Je ontvangt na afronding het diploma Post HBO Nederland en wordt ingeschreven in het Abituriëntenregister.

INHOUD De opleiding is onderverdeeld in vier periodes. Binnen deze periodes komen verschillende thema’s aan bod zoals de verschillende ontwikkelingsgebieden/doorgaande leerlijnen specifiek gericht op het oudere kind, groepsdynamiek en groepsdruk, ontwikkeling van zelfregulerende vaardigheden door het oudere kind en nieuwe media.

DOELGROEP Leraren (speciaal) basisonderwijs die affiniteit hebben met onderzoekend en ontwerpend leren en die wetenschap en technologie binnen hun school naar een hoger plan willen trekken en collega’s hierbij willen helpen. PLANNING Nog in ontwikkeling, maar gedacht kan worden aan ca. acht bijeenkomsten van zes uur verdeeld over één schooljaar, een intakegesprek en een assessment. Voor data en lestijden zie onze website. KOSTEN Nog onbekend, maar als richting kan gedacht worden aan € 1.800,- tot € 2.200,- (inclusief lunches, administratie- en materiaalkosten, diploma en inschrijving in het Abituriëntenregister).

Het programma wordt gekenmerkt door een inhoudelijke aansluiting tussen de verschillende programma onderdelen gericht op het oudere kind. Zowel binnen als buiten het reguliere onderwijsaanbod, vindt een sterke theorie-praktijk-koppeling plaats door stage, gastsprekers en schoolbezoeken. PERIODE 1 T/M 4 In de eerste periode wordt een verdiepingsslag op het gebied van het oudere kind gemaakt. Inhoudelijke thema’s zijn hierbij de sociaal-emotionele en cognitieve ontwikkeling, identiteitsontwikkeling, groepsdynamiek en pedagogisch-didactische aspecten.



33

Specialist Brede School In de tweede periode ligt de focus op leerkrachtvaardigheden, de verschillende rollen van de leraar, leerstrategieën en de overgang tussen primair en voortgezet onderwijs. In periode 3 kun je naast het volgen van een standaardprogramma met thema’s als referentieniveaus en opbrengstgericht werken, kiezen voor verdieping op taal, rekenen, wetenschap en technologie of Engels. Deze verdieping krijgt verder vorm in periode 4, waarbij je ook de mogelijkheid krijgt het onderzoeksverslag verder uit te werken en af te ronden. Bovendien zal het portfolio gevuld worden. Werken in leerteams maakt deel uit van de opleiding. DOELEN De algemene doelstellingen worden uitgewerkt in de volgende onderwerpen:

• visies op onderwijs aan het oudere kind • competenties op het gebied van identiteitsontwikkeling • de specifieke pedagogisch-didactische benadering van het oudere kind • leerkrachtvaardigheden die nodig zijn bij de ontwikkeling van het oudere kind • passend onderwijs (opbrengstgericht werken, groepsoverzichten en –plannen in relatie tot de pedagogischdidactische benadering van het oudere kind)

• competenties op het gebied van coaching • competenties op het gebied van onderzoek

TOETSING Een intakeassessment en een eindpresentatie CERTIFICERING De afgelopen anderhalf jaar hebben onderwijskundigen van de samenwerkende hogescholen de opleiding ontwikkeld en de verwachting is dat in 2015 de registratie bij de Stichting Post Hoger Beroeps Onderwijs Nederland gerealiseerd zal zijn. De deelnemer ontvangt dan na afronding het diploma Post HBO Nederland en wordt ingeschreven in het Abituriëntenregister. BIJZONDERHEDEN De opleiding is ontwikkeld door de Marnix Academie, Avans Hogeschool en KPZ Zwolle.

34

DOELGROEP Leraren bovenbouw basisonderwijs, docenten speciaal (voortgezet) onderwijs met een relevante hbo-opleiding (pabo, pedagogiek, enz.) PLANNING Tien bijeenkomsten van zes uur. Daarnaast is er een praktijkcomponent van één dag in de week. Studiebelasting: 538 uur Voor data en lestijden zie onze website. KOSTEN € 2.042,- (inclusief lunches, administratie- en materiaalkosten, diploma en inschrijving in het Abituriëntenregister)

Je hebt diepgaande kennis over de Brede School: kansen, bedreigingen, nieuwe mogelijkheden. Je weet wat er nodig is om planmatig te werken aan een duidelijke Brede School-visie en hoe je alle betrokkenen daarbij kunt coachen en inspireren. INFORMATIE Werk je op een Brede School of wordt jouw school een Brede School? Dan weet je dat daar heel wat bij komt kijken: vanuit welke visie gaan partners in de Brede School werken? Hoe krijg je het team mee en hoe zorg je voor afstemming tussen school, kinderopvang en welzijn? Werk je doel-gestuurd of activiteit-gestuurd? Welke financiële mogelijkheden zijn er? Hoe ziet een dagprogramma voor de kinderen eruit, wat is daarvoor nodig? Welke kansen zijn er voor Passend Onderwijs en de kwaliteit van samenwerking met wijkteams? COMPETENTIES In deze opleiding werk je aan de competenties van de Specialist Brede School, te weten: 1. Kennis en ervaringsdeskundigheid ten aanzien van de Brede School 2. Innovatief competent in de Brede School 3. Coördinatie en coaching 4. Beleids- en planmatig handelen OPZET Tijdens de lesdagen wordt er door (gast)docenten lesgegeven over de diverse aspecten van de Brede School. In de begeleide leerkring en tussen lesdagen door werk je aan het plan van aanpak voor je eigen Brede School. Ook breng je minimaal twee bezoeken aan andere Brede Scholen. CERTIFICERING De opleiding is inmiddels driemaal uitgevoerd en is geregistreerd bij de Stichting Post Hoger Beroeps Onderwijs Nederland. Je ontvangt na afronding het diploma Post HBO Nederland en wordt ingeschreven in het Abituriëntenregister. DOELGROEP Medewerkers van een Brede School (in wording) met een hbo-diploma die een coördinerende rol vervullen of willen gaan vervullen, zoals leraren, schoolleiders, bouwcoördinatoren, leidinggevenden voor- en naschoolse opvang. PLANNING Acht lesdagen van zes uur, een intakegesprek en eindassessment. Studiebelasting: 250 uur Voor data en lestijden zie onze website. KOSTEN € 2.133,- (inclusief lunches, administratie- en materiaalkosten, diploma en inschrijving in het Abituriëntenregister)



35

Specialist 21e eeuws leren

Specialist Leerproblemen/Remedial teacher (RT)

Je bent een inspirator en vraagbaak voor kinderen en collega’s, mede doordat je je onderwijs op een 21e eeuwse manier vorm geeft. Je weet leraren op professionele wijze te begeleiden en te ondersteunen bij het uitvoeren van eigentijds onderwijs in de klas, waaronder toepassingen van digitale leermiddelen. En je bent in staat om het werken aan belangrijke competenties vorm te geven, zoals samenwerken, creativiteit, ictgeletterdheid, communiceren, kritisch denken, onderzoekend leren en oplossingsgericht vermogen.

Basisopleiding

INFORMATIE Bij deze opleiding leer je aspecten van 21e eeuws leren te initiëren, coördineren en toe te passen in de school en in de groep. Je werkt vanuit je eigen schoolontwikkelvraag aan een plan van aanpak voor je school. THEMA’S De term ‘21e eeuwse vaardigheden’ wordt vaak gebruikt, maar bij veel leraren en schoolleiders roept het vragen op als: • wat betekent dit voor onze onderwijspraktijk? • leren in de 21e eeuw, wat vraagt dat van leerlingen en leraren? • hoe kan de school nieuwe digitale middelen verantwoord inzetten? • kritisch denken, samenwerkend leren, creativiteit, ICT-geletterdheid: welke invloed heeft dit op het leren van kinderen en wat betekent dat voor de schoolontwikkeling? OPZET De opleiding is opgezet als een doorgaand leerarrangement, waarin zeven thema’s centraal staan. Er vindt één lesdag per maand op de Marnix Academie plaats en er wordt gebruik gemaakt van een elektronische leeromgeving. Elke deelnemer werkt aan een plan van aanpak voor de eigen school. In leerkringen worden deelnemers daarbij begeleid. Deelnemers zijn betrokken bij de onderwijsontwikkeling van de school. De leidinggevende van de deelnemer ondersteunt de deelnemer in de praktijkopdrachten en in de formulering en uitvoering van het plan van aanpak.

36

DOELGROEP Leraren, ICT-ers, intern begeleiders en schoolleiders in het basisonderwijs, met interesse in 21e eeuwse vaardigheden en leerprocessen. PLANNING Lesdagen: zeven bijeenkomsten van zes uur, een intake en een eindassessment (totaal zes uur). Werken in leerteams: 60 uur. Opdrachten praktijk: 175 uur. Literatuur: 60 uur. Studiebelasting: 350 uur. Voor data en lestijden zie onze website. KOSTEN € 2.309,- (inclusief lunches, administratie- en materiaalkosten, diploma en inschrijving in het Abituriëntenregister)

De opleiding is gericht op het uitbreiden en verdiepen van specifieke kennis en vaardigheden over leerproblematiek. Je ontwikkelt je vaardigheden in het signaleren, diagnosticeren en remediëren van leerproblemen. ACHTERGROND Als leraar (speciaal) basisonderwijs krijg je steeds meer zelf de verantwoordelijkheid in het onderkennen en begeleiden van leerproblemen. Steeds minder scholen kiezen voor een remedial teacher met een ambulante taakstelling. De opleiding is gericht op het uitbreiden en verdiepen van het handelingsrepertoire van leraren in het omgaan met speciale leerbehoeften. De kerntaken van een ambulante remedial teacher zijn het diagnosticeren en behandelen van leerproblemen. Als leraar heb je al een sterke rol in het signaleren van leerproblemen. In de opleiding verwerf je ook vaardigheden in het diagnosticeren en behandelen van lees- en rekenproblematiek. VISIE De opleiding werkt vanuit de handelingsgerichte visie. Onder handelingsgericht werken (HGW) wordt een doorgaand proces verstaan, waarbij het waarnemen, begrijpen, plannen en realiseren van de onderwijsbehoeften van de leerlingen centraal staat. Door de onderwijsbehoeften van de leerling centraal te stellen en het onderwijsaanbod daarop af te stemmen verbetert het pedagogisch klimaat en worden de leeropbrengsten verhoogd. Handelingsgerichte Diagnostiek (HGD) steunt op het handelingsgericht werken. De specialist leerproblemen/RT is in staat te onderkennen wanneer en bij welke leerproblemen ook specifiek onderzoek nodig is (HGD). Een deel van dat onderzoek kan de specialist leerproblemen zelf uitvoeren. COMPETENTIES De opleiding is competentiegericht. Competenties worden hierbij gezien als een persoonlijke bekwaamheid, die zichtbaar is in succesvol gedrag binnen de beroepspraktijk. Je voert gedurende de opleiding opdrachten uit binnen de context van je eigen school. Op deze wijze worden competenties verworven in een cyclisch proces van waarnemen, denken, handelen en controleren (HGW). In de opleiding maak je een portfolio met praktijkgerichte opdrachten. De goedgekeurde opdrachten bewaar je in je portfolio. Je toont daarmee aan dat je aan het gestelde competentieprofiel voldoet. De competenties die worden ontwikkeld zijn: • Interpersoonlijk competent • Pedagogisch competent • Vakinhoudelijk en didactisch competent • Organisatorisch competent • Competent in samenwerken in een team • Competent in het samenwerken met de omgeving • Competent in zelfreflectie en ontwikkeling. Deze competenties toon je aan in de uitwerking van de praktijkopdrachten in je eigen school. De kwaliteit van deze opdrachten en de feedback van de docent(en) dienen als basis voor de assessments.



37

LEERMODEL Leren en kenniscreatie gaan hand in hand. Er is gezocht naar een goede balans van coöperatief leren tussen studenten en het leren van experts. Leren wordt hierbij gezien als een actief, betekenisvol en toepassingsgericht proces, waarbij de eigen onderwijspraktijk centraal staat. Van de student wordt een actieve leerhouding en het nemen van verantwoordelijkheid voor het eigen leerproces verwacht. De opleiding gaat ervan uit dat de eigen werkplek de belangrijkste plaats is om te leren. Door deze koppeling wordt de opleiding betekenisvol en wordt fragmentatie voorkomen. Je voert gedurende de opleiding praktijkopdrachten uit binnen je eigen school en vraagt hierop feedback van collega’s en management. Op deze wijze worden competenties gaandeweg gerealiseerd. Je maakt koppelingen tussen theorie en praktijk en onderzoekt deze door discussie en dialoog. Het geleerde wordt in de praktijk getoetst. Reflectie is een belangrijk onderdeel in dit professionaliseringsproces. Je wordt in het leerproces begeleid door de docenten. THEMA’S IN DE OPLEIDING Handelingsgerichte diagnostiek en handelingsgericht werken zijn de basis voor de volgende inhouden die in de thema’s aan de orde komen: • het onderzoeken van kinderen • het opstellen en uitvoeren van groepsplannen en individuele handelingsplannen • het selecteren van (ortho)didactische materialen en leer- en hulpmiddelen ten behoeve van de handelingsplanning • het overleggen over de inhoud, de afstemming en de organisatie van de hulp met collega’s en ouders • het begeleiden van leerlingen in en buiten de groep • het realiseren van begeleiding in de groep

38

TOETSING EN EVALUATIE Toetsing wordt gezien als onderdeel van het leerproces, waarbij je feedback krijgt zowel op het leerproces als op de ontwikkeling van de competenties. De toetsing bestaat uit: • een intake-assessment (na de inschrijving en voor de start van de opleiding) • een voortgangsassessment (tussentijdse feedback op opdrachten/toetsen, halverwege de opleiding) • een eindassessment (aan het eind van de opleiding)

DOELGROEP Bevoegde leraren in het basisonderwijs, speciaal basisonderwijs en speciaal onderwijs. PLANNING Acht bijeenkomsten van zes uur, een intakegesprek, voortgangs- en eindassessment Studiebelasting: 350 uur. Voor data en lestijden zie onze website. KOSTEN € 2.376,- (inclusief lunches, administratie- en materiaalkosten, diploma en inschrijving in het Abituriëntenregister, exclusief aan te schaffen literatuur) AAN TE SCHAFFEN LITERATUUR Verplicht: • Dulk, C. den & M. Janssens (2005). Inleiding in zorgverbreding en orthodidactiek. Baarn: HB Uitgevers. ISBN 9789055744787 • Pameijer, N.K. & J.T.E. van Beukering (2006). Handelingsgericht werken: een handreiking voor de interne begeleider. Samen met leraar, ouders en kind aan de slag. Leuven: Acco. ISBN 9789033462467 • Ruijssenaars, A.J.J.M. (2e druk, 2004). Leerproblemen en leerstoornissen. Remedial teaching en behandeling. Rotterdam: Lemniscaat. ISBN 9789056373931 Aanbevolen: • Meijer, W. (2010). Leerkrachten begeleiden bij passend onderwijs. Amersfoort: CPS Uitgeverij. ISBN 978906 5086068 • Koot, S. (2011). Co-teaching. Uitgeverij Pica. ISBN 9789077671634

ORGANISATIE De opleiding omvat één schooljaar. Er zijn gedurende het schooljaar acht studiedagen. Na de inschrijving en voor de start van de opleiding vindt een intakegesprek plaats met iedere student. Dit gesprek is 30 minuten en wordt in overleg gepland. In januari is een dag gepland waarop de voortgangsgesprekken plaatsvinden. Je wordt dan verwacht voor een gesprek van 30 minuten. In juni staat een dag gepland voor de eindgesprekken. Ook die dag wordt je verwacht voor een gesprek van 30 minuten, bij voorkeur samen met je schoolleiding. Na deze opleiding is er een eenjarige Top-opleiding Leer- en gedragsspecialist mogelijk. CERTIFICERING De opleiding is geregistreerd bij de Stichting Post Hoger Beroeps Onderwijs Nederland. Je ontvangt na afronding het diploma Post HBO en wordt ingeschreven in het Abituriëntenregister.



39

Specialist Opbrengstgericht Werken Je bent de interne deskundige in je school die voor het team de spil is rond het omgaan met opbrengsten. NOODZAAK VAN OPBRENGSTGERICHT WERKEN Elke dag doen duizenden leraren in de klas hun uiterste best om leerlingen dat te bieden wat ze nodig hebben om optimaal te functioneren. Het accent ligt hierbij zowel op het cognitieve als op het sociaal-emotionele functioneren. Voorkomende vragen zijn nu: • Kom ik wel voldoende tegemoet aan de onderwijsbehoeften van de leerlingen? • Gebruik ik de juiste aanpak en methodieken bij het aanbieden van de stof? Zulke vragen worden steeds vaker en explicieter gesteld. Een reden hiervan is dat het schoolmanagement en de inspectie steeds vaker resultaten tegen het licht houden en trendanalyses uitvoeren. Opbrengstgericht werken is daarom een trending topic in het onderwijs geworden. Vaak wordt externe hulp ingeroepen om opbrengstgericht te leren werken. Wij zijn ervan overtuigd dat teams zelf kunnen werken aan het optimaliseren van de opbrengsten. Door een van de teamleden te scholen tot deskundige op het gebied van opbrengstgericht werken is het mogelijk zelf aan de slag te gaan en wordt deze de spil binnen het team rond omgaan met opbrengsten. Dit kan de leraar voor de klas, de intern begeleider of de bouwcoördinator zijn. INHOUD In de opleiding wordt de evaluatieve cyclus Opbrengstgericht Werken (OGW) als uitgangspunt genomen en er wordt mee geoefend. We maken gebruik van data afkomstig uit de eigen school. Belangrijk is dat hiervoor instemming wordt verkregen. In feite voert de deelnemer met zijn team parallel aan het scholingstraject een volledige cyclus OGW uit. We staan uitgebreid stil bij leerstandaarden, referentieniveaus en kerndoelen voor de verschillende onderwijsdomeinen. Daarnaast kijken we naar veelgebruikte signaleringsinstrumenten en leerlingvolgsystemen. Uiteraard besteden we aandacht aan communicatie, omgaan met weerstanden en het borgen van veranderingen op de werkvloer. Tevens staan we uitgebreid stil bij de verschillende didactieken per vak.

40

Een ervaring uit de praktijk, mei 2013: “Gisteren hadden we op school het inspectiebezoek. In het kader van consequent werken aan schoolverbetering had den we ook mijn plan van aanpak opgestuurd. De inspecteur had het heel precies doorgelezen en vond het een helder en duidelijk plan, vooral ook met het tijdspad. Ik geloof dat ze het in het gesprek wel zes keer noemde. Ik loop nu dus naast mijn schoenen. Door het plan van aanpak konden we natuurlijk ook goed verwoorden waar we aan gewerkt hebben in het kader van opbrengsten verhogen. Allemaal pluspuntjes. En ook in de klassen hadden ze positieve dingen gezien, wat we natuurlijk gaan vieren met het team! Met uiteindelijk resultaat: Ze hadden een positief beeld van de school en moesten vooral zo doorgaan. Leuk om te horen. (Twee jaar geleden waren we een zwakke school.)” DOELGROEP Ervaren leraren, remedial teachers, intern begeleiders en bouwcoördinatoren PLANNING Een intakegesprek en negen bijeenkomsten van vier uur Studiebelasting: 220 uur. Voor data en lestijden zie onze website. KOSTEN € 1.818,- (inclusief administratie- en materiaalkosten, diploma en inschrijving in het Abituriëntenregister).

41

CERTIFICERING De opleiding is geregistreerd bij de Stichting Post Hoger Beroeps Onderwijs Nederland. Je ontvangt na afronding het diploma Post HBO Nederland en wordt ingeschreven in het Abituriëntenregister. BIJZONDERHEDEN De opleiding wordt aangeboden in samenwerking met het Centrum Theo Thijssen (Hogeschool Utrecht). Een citaat uit de bevestigingsbrief CPION: “De post-hbo-opleiding ‘Specialist Opbrengstgericht Werken’ is een goed samenhangende en competentiegerichte opleiding. Vanuit de praktijk en theorie opgebouwd, met als basis de set van SBL-competenties. Er is een goed samen hangend geheel van leerdoelen en leervormen.”



Vakspecialist Muziek Je bent opgeleid voor de taak van vakspecialist muziek in je eigen school of op bovenschools niveau. Je draagt zo bij aan de verbetering van het culturele klimaat in de school. INFORMATIE Er is een grote vraag naar leraren basisonderwijs die gespecialiseerd zijn in het vak muziek en die zo kunnen bijdragen aan de verbetering van het culturele klimaat in de school. Ook is er behoefte aan breed inzetbare vakspecialisten muziek die als begeleider van collega’s in andere klassen bijzondere taken kunnen verrichten, kartrekkers zijn voor muzikale activiteiten en bijvoorbeeld een schoolkoor of schoolorkest leiden. ACHTERGROND Om aan de speciale vragen op het gebied van cultuureducatie, in het bijzonder muziek, te voldoen, hebben samenwerkende instellingen van pabo’s en conservatoria deze opleiding tot vakspecialist muziek ontwikkeld. Deze is de afgelopen jaren op meerdere plaatsen in ons land succesvol uitgevoerd. Ook heeft ze inmiddels haar waarde voor de praktijk van het basisonderwijs bewezen. Meer informatie op www.vakspecialistmuziek.info

42

INHOUD Je raakt bekend met de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van muziekonderwijs en krijgt inzicht in leerlijnen voor het vak muziek voor de basisschool. Daarnaast organiseer je schoolconcerten op school, studeer je een musical in en/of je geeft tijdens bijzondere projecten leiding aan een schoolkoor of instrumentale speelgroep. De opleiding is competentiegericht. De benodigde competenties zijn in samenwerking met de SLO ontwikkeld en sluiten goed aan bij de huidige methodiek voor het muziekonderwijs op de pabo. Je maakt een persoonlijk opleidingsplan en bepaalt voor een groot deel je eigen leerroute, aansluitend bij je niveau en bij jouw praktijk situatie. Behalve voor de cursusbijeenkomsten zul je tijd moeten investeren in zelfstudie, intervisie, het uitvoeren van praktijkopdrachten, overleg met teamleden, enzovoort. Tijdens de bijeenkomsten is er veel gelegenheid voor presentaties, waarin zingen, spelen en leiding geven aan musiceren centraal staan. Ook worden basale muziektheorielessen gegeven en er vindt instrumentaal samenspel plaats. We bieden de mogelijkheid om je (verder) te bekwamen in het begeleiden op gitaar of op toetsen. Onderwerpen die verder aan de orde komen zijn onder meer slagtechniek (leiding geven), maken van liedjes, gebruik maken van een muzieknotatieprogramma op de computer, het inzetten van een muziekinstrument in de lessen.

• “De kinderen op onze school zijn veel beter gaan zingen.” • “Een enorme kick was dat, ons kerstkoor trad op tijdens de kerstviering. Spannend. Maar wat ging het goed!” • “Nooit gedacht dat je met bewegen tijdens de muzieklessen zoveel kunt en dit zoveel meerwaarde geeft.” • “Ik heb een goed inzicht gekregen in de verschillende leerlijnen van muziek.” • “Wat vonden we het jammer dat het in november al de laatste les was.” DOELGROEP Leraren basisonderwijs die graag na de pabo extra scholing op muzikaal gebied willen, affiniteit hebben met kunst en cultuur en de rol van muziekvakspecialist in hun basisschool willen vervullen. Verwacht wordt dat je (basaal) kunt noten lezen en een instrument bespeelt (dat mag ook je stem zijn). PLANNING Vijftien bijeenkomsten van drie uur verdeeld over één jaar, een introductie-/kennismakingsavond en twee avonden voor de eindpresentaties. Studiebelasting: 200 uur. Voor data en lestijden zie onze website. KOSTEN € 2.134,- (inclusief administratie- en materiaalkosten, diploma en inschrijving in het Abituriëntenregister)

43

CERTIFICERING De opleiding is geregistreerd bij de Stichting Post Hoger Beroeps Onderwijs Nederland. Je ontvangt na afronding het diploma Post HBO Nederland en wordt ingeschreven in het Abituriëntenregister. ERVARINGEN Enkele uitspraken van mensen die in de afgelopen jaren de opleiding hebben gevolgd:

• “Niet alleen ik, maar ook mijn school heeft dit jaar op muziekgebied een grote ontwikkeling doorgemaakt.” • “Ik heb ontdekt dat ik liedjes kan schrijven en dat heel erg leuk vindt.” • “Mijn muzieklessen hebben een fundament gekregen, ik weet wat ik aan het doen ben en hoe ik vervolgstappen kan nemen.”



Colofon PRODUCTIE EN REDACTIE Marnix Academie, afdeling Communicatie en Publicaties VORMGEVING KEPCOM communicatie | concept | creatie, Delft FOTOGRAFIE Ivar Pel, Utrecht DRUKWERK EMP grafimedia, Houten UITGAVE Maart 2015 Aan de inhoud van deze brochure kunnen geen rechten worden ontleend. Deze brochure is gedrukt op FSC-gecertificeerd papier.

44


Post-hbo-opleidingen

Recommend Documents