PIRANACONCEPTS.COM

2 ¦ juni 2009

2 ¦ juni 2009

Veiligheidsbrillen voor hippe vogels

SF0209_cover 1

Duurzaam inkopen

10127491

KLM blijft blauw De houdbaarheid van helmen

03-06-2009 09:17:09

PIRANACONCEPTS.COM

WWW.DEWALTWORKWEAR.NL SF0209_advertenties 2

03-06-2009 09:04:37

Colofon Safety&Fashion@Work is een magazine over veilig en herkenbaar werken: persoonlijke beschermingsmiddelen en corporate fashion. Verschijningsfrequentie: drie maal per jaar. Verspreiding: gratis aan arbofunctionarissen, veilgheidsfunctionarissen, p&o'ers, en inkopers. De oplage is ongeveer 15.000 exemplaren redactieadres: Postbus 4 2400 MA Alphen aan den Rijn T: 0172 46 66 27 F: 0172 47 59 33 E: [email protected] www.arbo-online.nl redactie: Jacqueline Joosten (hoofdredacteur) Lydia Lijkendijk, Inge Mulder redactieadviesraad: Corné Baldwin, Jessica Joyce, Karin Klein Hesselink, Rob Kwaspen, Herman ter Meer, Hans Milders, Margo Paap, Jos Putman, Wilfried Verstraeten omslagfoto: VerheulCommunicatie.com uitgever: Marie-Noëlle Lim concept/vormgeving/prepress: VerheulCommunicatie.com, Alphen aan den Rijn drukwerk: Thieme Almere Het overnemen of vermenigvuldigen van artikelen en beeld materiaal uit ARBO is geoorloofd na schriftelijke toestemming van de uitgever. Kluwer BV legt de gegevens van abonnees vast voor de uit voering van de (abonnements)overeenkomst. De gegevens kunnen door Kluwer, of zorgvuldig geselecteerde derden, worden gebruikt om u te informeren over relevante producten en diensten. Indien u hier bezwaar tegen heeft, kunt u contact met ons opnemen. Op alle uitgaven van Kluwer zijn de algemene leveringsvoorwaarden van toepassing. Deze kunt u lezen op www. kluwer.nl of opvragen via telefoonnummer 0570 67 33 57. Auteurs: het verdient aanbeveling vóór het inzenden van artikelen contact op te nemen met de redactie. Op iedere inzending van een bijdrage of informatie voor Arbo zijn van toepassing de Standaardpublicatievoorwaarden van Wolters Kluwers Nederland BV, gedeponeerd ter griffie van de arrondissementsrechtbank te Amsterdam onder nr. 127/1999; een kopie abonnementen: zijn gratis via www.safetyandfashionatwork.nl voor vragen: Kluwer klanten-service HRM Postbus 23 7400 GA Deventer T: 0570 67 33 57 F: 0570 69 15 55 E: [email protected] voor Belgie: Klantenservice Kluwer Ragheno Business Park Motstraat 30, B-2800 Mechelen T: 00 32 800 301 44 F: 00 32 800 175 29 E: [email protected] Bij wijziging van naam of adres verzoeken wij u de adresband met de gewijzigde gegevens op te sturen. advertenties: Kluwer, Postbus 4, 2400 MA Alphen aan den Rijn advertentieacquisitie: Yvonne Bánsági T: 0172 46 66 21 E: [email protected] Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kan voor de aanwezigheid van eventuele (druk)fouten en onvolledigheden niet worden ingestaan en aanvaarden auteur(s), redacteuren en uitgever deswege geen aansprakelijkheid. Kluwer handelt daarbij zorgvuldig maar is niet aansprakelijk voor fouten of onvolkomenheden. Op alle uitgaven van Kluwer zijn de algemene leveringsvoorwaarden van toepassing. Deze kunt u lezen op www.kluwer.nl of opvragen via [email protected]. ISSN 1571-4152

redactioneel Jacqueline Joosten

Duurzaamheid Duurzaam inkopen. Zelfs al heb je als deskundige, inkoper of leverancier de beste bedoelingen, het blijft lastig. Hoe weet je dat je bedrijfskleding koopt die tot stand komt op basis van duurzame voorwaarden? Arbeidsomstandigheden, mensenrechten en milieuaspecten; er is weinig zicht op. De productieprocessen spelen zich immers vaak ver weg van hier af. Gelukkig ontstaan inmiddels keteninitiatieven die een handreiking kunnen bieden. In de kledingbranche lijkt de Fair Wear Foundation uit te groeien tot een organisatie waarvan het lidmaatschap voldoende waarborg is voor producten die gemaakt worden onder gezonde en veilige arbeidsomstandigheden. Om zeker te weten dat bedrijfskleding duurzaam wordt gemaakt, stelde de overheid onlangs Ökotex100 vast als bestekeis. Daarop is nog wel kritiek, maar het is in ieder geval een basis. Zo gaan we stap voor stap in de richting van een systeem waarop we duurzaam inkoopbeleid van bedrijfskleding kunnen baseren. Gelukkig maar. Want natuurlijk kunnen we ons hier wel druk maken over de kwaliteit van de kleding die ons moet beschermen tegen ongezonde werkomstandigheden en over de uitstraling van de kleding(producten) die we dragen op het werk. Maar als die kleding wordt gemaakt ten koste van het milieu en de arbeidsomstandigheden van werknemers elders in de wereld, is er toch iets niet in de haak. Het lijkt nu zover dat de spelers in de kledingbranche niet anders meer kunnen dan hun verantwoordelijkheid nemen. Het is de taak van inkopers en andere deskundigen om hen daar keer op keer op te wijzen, door alleen producten te kopen die voorzien zijn van een duurzaamheidslabel.

Het Safety&Fashion@Work Magazine verschijnt in 2009 drie maal. Het blad is gratis voor functionarissen die betrokken zijn bij de realisatie van een prettige, gezonde en veilige werkplek, zoals arbo- en veiligheidsfunctionarissen, inkopers en P&O'ers. Een gratis abonnement is aan te vragen via www.safetyandfahionatwork.nl.

S&F@W 00¦2009 3

SF0209_colofon 3

03-06-2009 09:19:44

30054

$0.&
)0.&
4"'& *4
0/4
6*5
)&5
)"35
(&(3&1&/ Reclame slogans zijn vaak loze beloftes en holle kreten; zo niet deze hartenkreet van ROOTS. Dit affiche hangt op meerdere heliports, waar de bemanningen van platforms en rigs offshore gaan. Bij ROOTS ontwikkelen we daadwerkelijk de veiligste brandvertragende doeken en kleding die op de markt te koop zijn. Dit is de ultieme missie van ROOTS. Ieder dag beseffen wij ons dat ooit op een dag iemands leven van deze “last defense” zou kunnen afhangen. Is ROOTS dan zoveel beter/ veiliger dan al het andere? JA… en dat tonen we ook aan!

%&
0034130/( De oorsprong van ROOTS ligt in de Aberdeense offshore. Theo de Vliegh; commercieel directeur van TRITAL Safety B.V. weet het nog precies die eerste keer in Aberdeen…”liefde op het eerste gezicht.” De dynamiek van de offshore wereld en de totale sfeer van “The silver city”. De liefde is inmiddels van 2 kanten. Aberdeen houdt ook een beetje van ROOTS, hetgeen wel blijkt uit het indrukwekkende marktaandeel aldaar. ROOTS is als merknaam volledig eigendom van TRITAL Safety B.V.

7&3,001#&-&*% Zowel buiten Nederland als binnen Nederland timmert ROOTS enorm aan de weg. Zelfs buiten Europa wordt reeds ROOTS verkocht. ROOTS wordt uitsluitend verkocht door veiligheidsleveranciers die voldoende knowhow van “VEILIGHEID” hebben om ook een goed advies te kunnen geven. In Nederland zijn op dit moment twee serieuze dealers (TRITAL Safety zelf en Unishore in den Helder). Voor meer informatie over een dealerschap neemt u contact op met ROOTS. prEN1149-5:2006

EN531:1995

EN13034:2005

TOU G

HER

TH

AN

F

S ME LA

FULL

ROOTS - Mandenmakerstraat 41 - 3194 DA Hoogvliet (Rotterdam) T 010 - 29 55 955 - F 010 - 29 55 966 - E [email protected] - I www.rootsforsafety.com

SF0209_advertenties 4

03-06-2009 09:04:39

5)&
.045
*.1035"/5
3&"40/
'03
.",*/(
:063
803,1-"$&
4"'&
*4
/05
"5
803,
"5
"--

$0.&
)0.&
4"'&

SF0209_advertenties 5

03-06-2009 09:04:42

& safety fashion

@WORK

Inhoud

14

16

10 Duurzaam inkopen is lastig Duurzaam inkopen gaat nog niet van een leien dakje. Vooral als zaken gedaan worden met verre landen, doemen problemen op. Die kan de overheid niet alleen oplossen; een sectorgewijze aanpak is nodig. De kledingbranche maakt zich hard 42

voor duurzaamheid dankzij de Fair Wear Foundation.

14 Helmduur De gebruiksduur van een veiligheidshelm is afhankelijk van het materiaal waarvan de veiligheidshelm is gemaakt. En van de omstandigheden waaronder de helm gebruikt wordt. Daarbij speelt een belangrijke rol dat materialen beïnvloed worden door diverse factoren.

16 Mart Visser de lucht in Modeontwerper Mart Visser ontwierp het nieuwe damesuniform van de KLM. Vanaf april 2010 dragen de dames in de lucht en op de grond zijn kleding. Ondanks het nieuwe design is één ding onveranderd, want KLM blijft blauw.

42 Met het oog op veiligheid GEHOORBESCHERMING

Met een veiligheidsbril kunnen dragers onder risicovolle omstandigheden toch veilig werken. Maar die brillen moeten er

www.earmo.com

wel goed uitzien. Want niemand wil er voor zot bijlopen!

6 S&F@W 02¦2009

SF0209_inhoud 6

03-06-2009 09:18:24

Meer

Rubrieken

22 Problemen met emblemen

9 Nieuws

Het afgelopen jaar zijn de normen aangepast die be19 Column

trekking hebben op veiligheidskleding. Ook de logo s

Fred Foubert

op de kleding moeten voldoen aan nieuwe eisen.

Koorddansen 24 Haken en ogen aan duurzaamheid 37 Meer nieuws

Een milieumanagementsysteem is volgens ondernemersorganisatie MODINTde beste optie voor duurzaam inkopen.

40 Productnieuws

27 Op de kleintjes letten

47 Vraag & Antwoord

Kritisch kijken naar wat er nodig is aan materialen,

Het reinigen van

leidt tot besparingen. Dat geldt ook op het gebied

representatieve bedrijfskleding

van persoonlijke beschermingsmiddelen en bedrijfs50 Column

kleding.

Peter van Geest De kracht van samenwerken

30 Voeten in de aarde Bij het ontwerpen van een goede veligheidsschoen komt veel kijken. Ontwerpster Mona Konings doet een boekje open.

34 Als de vonk overslaat Geleidende handschoenen kunnen helpen voorkomen dat er vonken overslaan. Maar ook isolerende handschoenen hebben hun nut.

44 Schijnveiligheid Wie zich veilig voelt omdat zijn PBM s van een CEmarkering zijn voorzien, kan bedrogen uitkomen. 22

24

44

47

S&F@W 02¦2009 7

SF0209_inhoud 7

03-06-2009 09:18:26

o r p . r e k r o W VeP® ssionals!

Hampromisloos voor profe Co

9 6 5 8

1 4

Bij HaVeP houden wij niet van concessies. Daarom is de HaVeP® Worker.pro ontwikkeld met maar één missie: 100% professioneel. Niets meer, maar ook niets minder. Geen franje dus die nergens voor nodig is, maar slimme functionaliteit voor professionals die méér willen dan zomaar een werkbroek. Vooruit één compromis dan, hij is opvallend betaalbaar (riem en afneembare toolpockets inclusief). Work it out now!

7 1. Ruige canvas uitstraling in 65%

2

3

katoen/35% polyester, ofwel prima draagcomfort en slijtbestendig

AP

2. Lange levensduur door Cordura® verstevigingen in contrastkleur

OVED BY PR

3. In hoogte verstelbare Cordura®

10

kniezakken voor optimale ergonomie 4. Gemakkelijke multi pockets voor GSM,

toolpockets in Cordura® 6. Subtiele contraststiksels voor de finishing touch 7. Goed zichtbaar door reflecterende biezen 8. Brede hamerlus 9. Inclusief HaVeP ® riem en afneembare toolpockets 10. Goed industrieel wasbaar

PR

AL

S

iPod en tools

5. 2 loshangende en afneembare

OF ESSIO

N

www.havep.com SF0209_advertenties 8

03-06-2009 09:04:42

Nieuws TenCate materialen tijdens AutoRAI 2009 Eén academie voor alle BRZO-toezichtOp de AutoRAI 2009 stonden drie voer- van Technische Universiteit Delft. houders TenCate kan dankzij haar brede technolotuigen waarin materialen van TenCate waren verwerkt. Dit betrof het KG-1 Concept van KesselsGranger DesignWorks uit Eindhoven, dat te zien was in de Dutch Design Lounge. Verder ging het om de Go-4 Dakar terreinwagen van Hogeschool Arnhem en Nijmegen, en de DUT raceauto van het DUT Racing Team

gische basis - die bestaat uit de combinatie van textieltechnologie en chemie - innovatieve materialen creëren. Deze nieuwe materialen worden aangeduid als ‘smart textiles’ en ‘advanced composites’. In de lucht- en ruimtevaartindustrie wordt al veelvuldig gebruik gemaakt van composiet materiaal van TenCate. Hiermee speelt TenCate in op de trend om lichte vliegtuigen te kunnen bouwen die zuinig omgaan met brandstof. Dezelfde trend wordt ook steeds actueler in de automotive industrie. Hier zou naast composiet ook hightechtextiel een rol kunnen gaan spelen.

Beurs Safety&Fashion@Work actueel overzicht van alle producten, diensten en ontwikkelingen binnen de sector. Meer informatie is te vinden op Het event Safety&Fashion@Work zal in www.safetyandfashionatwork.nl 2010 plaatsvinden op 14 en 15 april in Ahoy in Rotterdam. De beurs is een onaf- Op 14 april 2010 staat tijdens dit event de 6e editie van de Corporate Fashion hankelijk vakevenement op het gebied van Persoonlijke Beschermingsmiddelen, Award gepland. Blijf op de hoogte via de officiële CFA website: representatieve beroepskleding, Corpowww.corporatefashionaward.nl. rate Fashion en accessoires en geeft een Noteer alvast in uw agenda!

Op 2 april is de BRZO-Academie officieel van start gegaan. Toezichthouders van brandweer, Arbeidsinspectie en milieubeheer, die samen toezien op de meest risicovolle bedrijven, kunnen nu terecht bij één gespecialiseerd opleidingsinstituut.

De BRZO-Academie is een initiatief van het LAT BRZO, dat sinds 2006 de drie inspectiepartijen ondersteunt bij het verbeteren van het gezamenlijke veiligheidstoezicht op bedrijven die vallen onder het Besluit Risico’s Zware Ongevallen (BRZO). Volgens Frans Janssen van het Landelijk regieteam (LAT) BRZO staat de Academie symbool voor de succesvolle en intensieve samenwerking. ‘Kennis was voorheen iets om voor jezelf te houden en waaraan je macht ontleende. Maar samen kennis delen vind ik van grote kracht getuigen.’ De BRZO-Academie richt zich in eerste instantie op het verbeteren van inspectievaardigheden met opleidingen als audittechnieken, inspectiemethodiek en basiskennis BRZO. Een aantal opleidingen is verplichte kost voor toezichthouders. De Academie wil het opleidingsaanbod op termijn uitbreiden, bijvoorbeeld met vakinhoudelijke opleidingen over explosieveiligheid en opslagtanks. Een combinatie van Chorda BV en Stichting PHOV (Post Hoger Onderwijs Veiligheidskunde) is na een Europees aanbestedingstraject geselecteerd om de komende drie jaar alle opleidingen te verzorgen.

S&F@W 02¦2009 9

SF0209_actueel 9

03-06-2009 09:19:56

Duurzaam inkopen door de overheid

Een mooie rol voor Fair Wear Foundation Duurzaam inkopen gaat nog lang niet van een leien dakje. Vooral als zaken gedaan worden met verre landen, doemen problemen in grote hoeveelheden op. Die kan de overheid niet alleen oplossen; een sectorgewijze aanpak is nodig. De Fair Wear Foundation is een succesvol voorbeeld van hoe de kledingbranche zich zélf hard maakt voor duurzaamheid. tekst Dr. Frans Papma

10 S&F@W 02¦2009

SF0209_Papma 10

03-06-2009 09:15:53

oor duurzaam te willen inkopen, stelt de overheid zichzelf een nobele maar lastige taak. Nobel, omdat de overheid als consument een goed voorbeeld wil geven. De overheid, als grote consument, kan de markt in beweging brengen, zodat andere consumenten meer keus hebben wanneer ze duurzaam willen inkopen. Maar lastig is het dus ook. Als het over bedrijfskleding gaat, dan vindt de productie vaak plaats in Azië, Oost Europa, Turkije of Noord Afrika. In verschillende van deze regio’s zijn arbeidsomstandigheden problematisch. Lonen, werktijden, vakbondsrechten en veiligheid en gezondheid op de werkplek zijn op veel plekken niet goed geregeld. Veel van deze problemen zijn ingewikkeld en ze kunnen ook niet van vandaag op morgen worden opgelost. Een bepaalde overheidsdienst en haar Nederlandse leverancier zijn vaak maar kleine spelers op de markt, die weinig in de melk te brokkelen hebben bij de bedrijven waar de arbeidsnormen overschreden worden. Ook is de aanvoerketen vaak lang en complex; hoe kunt u uw invloed nog doen gelden als er vele schakels tussen zitten?

D

Gepaste oplossingen De overheid is bezig om beleid ten aanzien van duurzaam inkopen te formuleren. Daarbij worden milieu aspecten en ‘sociale’ aspecten (arbeidsomstandigheden, mensenrechten) afzonderlijk behandeld. De milieucriteria worden door de overheid per productgroep vastgesteld. De sociale criteria worden zo geformuleerd dat ze op alle productgroepen kunnen worden toegepast. Eerder dit jaar heeft de regering een concept beleidsstuk gepubliceerd over de sociale criteria, dat op 9 maart met geïnteresseerde maatschappelijke partijen besproken is. De sociale criteria omvatten onder meer de zogenaamde fundamentele arbeidsnormen van de

ILO (Internationale Arbeidsorganisatie). Die hebben betrekking op dwangarbeid, kinderarbeid, discriminatie en vrijheid van vakvereniging. Daarnaast kunnen de normen op het gebied van arbeidstijden, lonen en veiligheid en gezondheid op de werkplek van toepassing verklaard worden op productgroepen waarvoor dit relevant is. De overheid is zich bewust van de complexiteit van werken met sociale criteria, met name bij aanvoerketens vanuit ontwikkelingslanden. De principiële oplossing die gekozen wordt, is het vinden van gepaste oplossingen aan het bedrijfsleven over te laten. Dat is ook de wens van het bedrijfsleven zelf, zoals onder meer VNO-NCW naar voren bracht op de bijeenkomst. Er wordt vanuit gegaan dat de leverancier naar redelijkheid handelt, en op die basis zelf keuzes maakt. Als een leverancier van computers zijn product laat maken bij een fabrikant in Azië, en hij is daar een regelmatige en niet al te kleine klant, of hij is zelfs eigenaar van de fabriek, dan mag verwacht worden dat hij problemen rond bijvoorbeeld vrijheid van vakvereniging aankaart bij die fabrikant. Hij zal uiteraard de fabriek moeten monitoren om de problemen en oplossingen in beeld te kunnen brengen. Veel multinationals, waaronder de ICT-bedrijven hebben al een dergelijke systematische monitoring ingesteld.

Verplichte rapportage Een kleine leverancier van kantoorbenodigdheden echter, kan te maken hebben met hele kleine orders, verschillende fabrikanten, lange complexe aanvoerketens van grondstoffen en onderdelen. Hij kan tot de conclusie komen dat hij weinig in de melk te brokkelen heeft bij de fabrikanten. Hij kan dan besluiten om de fabrikanten van de sociale criteria op de hoogte te stellen (dat is verplicht bij duurzaam inkopen), maar niet over te gaan tot het eisen

S&F@W 02¦2009 11

SF0209_Papma 11

03-06-2009 09:15:53

Duurzaam ondernemen moet uiteindelijk een normale zaak worden

van verbeterplannen. Hij kan ook besluiten om zich, op basis van risico- en efficiencyanalyse, te concentreren op bepaalde problemen bij bepaalde fabrikanten, waar hij wél wat bereiken kan. Op het eerste gezicht lijkt dit op een blanco check voor leveranciers van de overheid om met de sociale criteria te doen waar ze zin in hebben. De clou is echter de verplichte publieke rapportage over sociale criteria. Daarin moet de leverancier verslag doen van zijn bevindingen en de keuzes die hij gemaakt heeft, en hij moet deze motiveren. Omdat deze rapporten openbaar zijn, kunnen de bedrijven aangesproken worden op hun keuzes. Vakbonden en hun internationale zusterorganisaties, of NGO’s die zich bekommeren om arbeidsproblemen wereldwijd, kunnen de noodklok luiden. Dan moet de leverancier tekst en uitleg geven en zo nodig zijn beleid aanpassen.

Prijzenswaardig Deze oplossing roept veel vragen op. In de eerste plaats is er geen sprake van systematische controle; problemen bij fabrikanten moeten maar net gesignaleerd en doorgegeven worden door maatschappelijke organisaties in de productielanden. Je kunt je ook afvragen of de overheid de controletaak zomaar kan afschuiven naar maatschappelijke organisaties. Toch is deze aanpak prijzenswaardig, want we moeten die bezien als onderdeel van het totale plaatje. Impliciet erkent de overheid dat het vrijwel onmogelijk is het gehele pakket van aankopen door de overheid onder controle te krijgen. Niettemin worden de sociale criteria uitgedragen in de handelsketen; daarmee wordt aandacht gevraagd voor de problematiek. En dat is een goede zaak, want maatschappelijk verantwoord ondernemen moet uiteindelijk een normale zaak worden. Een ander onderdeel van het voorgestelde beleid is de erkenning van sectorale ‘keteninitiatieven’ die garanderen dat aangesloten bedrijven de sociale criteria respecteren.

Het lidmaatschap zal in het kader van duurzaam inkopen door de overheid als voldoende bewijs van duurzaamheid worden erkend. De gestructureerde aanpak van complexe arbeidsproblemen die deze initiatieven als regel voorstaan, is eigenlijk de enige zinnige aanpak. Uiteraard moeten die keteninitiatieven aan bepaalde voorwaarden voldoen, zoals het erkennen van de eerder genoemde ILO arbeidsnormen. Ook moet het initiatief brede maatschappelijke steun genieten, bijvoorbeeld doordat stakeholders gezamenlijk het bestuur vormen. Er zijn nog maar weinig van zulke initiatieven, minder dan tien, terwijl er wel tachtig productgroepen worden onderscheiden. Door de mogelijkheid te openen van erkenning van initiatieven, stimuleert het duurzaam inkopenbeleid sectoren om keteninitiatieven op te starten. Daarnaast heeft de regering het Initiatief voor Duurzame Handel (IDH) in het leven geroepen dat, voorzien van een pot subsidie, de verschillende sectoren kan helpen om sectorinitiatieven op te zetten.

Fair Wear Foundation De Fair Wear Foundation (FWF) is een voorbeeld van een keteninitiatief. FWF is een Nederlandse stichting die zich inzet voor goede arbeidsomstandigheden in de kledingproductie. (Bedrijfs) kledingbedrijven die deelnemen in de FWF, nemen de FWF gedragscode over, waarmee ze zich verplichten om in de aanvoerketen toe te zien op naleving van de ILO arbeidsnormen. Ze leveren een lijst met leveranciers aan en een werkplan om bij al deze leveranciers de schendingen van de normen in kaart te brengen, en daar stapsgewijs verbetering in aan te brengen. FWF werkt samen met lokale stakeholders om te bepalen wat het beleid ten aanzien van de arbeidsnormen in de lokale context moet zijn. Het initiatief wordt gesteund door de brancheorganisaties MODINT en Mitex en een aantal maatschappelijke organisaties. Inmiddels zijn in Nederland al heel wat bedrijven uit de kledingbranche aangesloten bij FWF. Ook internationaal is FWF actief. FWF staat inmiddels hoog op de nominatie om in het kader van duurzaam inkopen als afdoende initiatief, als ‘voldoende bewijs van duurzaamheid’, te worden aangewezen voor aangesloten deelnemers.

Dr. Frans Papma is voormalig directeur van Fair Wear Foundation. Hij werkt nu als zelfstandig adviseur. Als zodanig heeft hij de Nederlandse ministeries die betrokken zijn bij beleid voor duurzaam inkopen van advies voorzien bij het opstellen van dat beleid.

12 S&F@W 02¦2009

SF0209_Papma 12

03-06-2009 09:15:54

PIRANACONCEPTS.COM

Voor meer info: Hacom Trading bv T 0181 695 333 [email protected]

! T R O O C S E I D K E O R B DE SF0209_advertenties 13

03-06-2009 09:04:44

De levensduur van een De gebruiksduur van een veiligheidshelm is afhankelijk van het materiaal waarvan de veiligheidshelm is gemaakt en de omstandigheden waaronder deze gebruikt wordt. Daarbij speelt een belangrijke rol dat materialen beïnvloed worden door diverse factoren. Denk daarbij aan de klimatologische omstandigheden, de inwerking van UV-straling en de aantasting door chemicaliën en temperatuur. tekst Jos Putman

eiligheidshelmen kunnen zijn vervaardigd uit thermoplastische kunststoffen zoals polyethyleen, polyamide en polycarbonaat. Ook kunnen ze gemaakt worden van thermoharders of duroplasten zoals textielfenol, glasvezelpolyester en gelaagd materiaal. Bij thermoplastische kunststoffen wordt de taaiheid, en dus ook de sterkte van het materiaal, ondermeer bepaald door een weekmaker die in het materiaal aanwezig is. Door warmte en door UV-licht, bijvoorbeeld veroorzaakt door zonlicht, ‘dampt’ de weekmaker als het ware langzaam uit het materiaal, waardoor dit op den duur bros wordt.

V

Normaal gebruik

Materiaalsoort

Verouderingstermijn

polyethyleen (PE)

3 jaar

ABS-polymeriaat (ABS)

5 jaar

polyamide (PA)

5 jaar

polycarbonaat (PC)

5 jaar

textielfenol

Tussen 5 en 10 jaar

glasvezelpolyester

Tussen 5 en 10 jaar

Figuur 1. Overzicht van materiaalsoorten en verouderingstermijnen van veiligheidshelmen.

Bij normaal gebruik zal de sterkte van het materiaal na ongeveer drie tot vijf jaar, afhankelijk van het soort thermoplastisch materiaal, zodanig zijn verminderd dat de beschermfunctie van de veiligheidshelm wezenlijk is aangetast. ‘Normaal gebruik’ wil zeggen: bij daglicht (zonlicht) en normaal in Nederland heersende buitentemperaturen (-5 tot 300C). In het algemeen wordt daarom aanbevolen om veiligheidshelmen die vervaardigd zijn van polyethyleen (PE) uiterlijk drie jaar na de fabricagedatum te vervangen. Helmen die zijn gemaakt van polycarbonaat (PC), ABS-polymeriaat (ABS) en polyamide (PA) dient u uiterlijk vijf jaar na de fabricagedatum te vervangen, tenzij de gebruiksaanwijzing van de fabrikant een andere gebruiksduur aangeeft. Inmiddels zijn er ook veiligheidshelmen verkrijgbaar met een zogenaamde UV- of levensduur indicator. Aan de hand van de verkleuring van deze indicator die reageert op UV-straling, kunt u vaststellen in hoeverre de helm daadwerkelijk verouderd is.

Beschadigingen De mate van mechanische beschadigingen bepaalt de levensduur van veiligheidshelmen die gemaakt zijn van thermohardende of duroplastische materialen. Deze helmen hebben daardoor in be-

14 S&F@W 02¦2009

SF0209_Putman 14

03-06-2009 09:15:19

veiligheidshelm

ginsel een bijna ongelimiteerde gebruiksduur. Beschadigingen aan de oppervlakte van met name Textiel Fenol helmen en van helmen die gemaakt zijn van glasvezel versterkt polyester kunnen de levensduur in ernstige maten beperken. In de praktijk wordt bij dit type veiligheidshelmen een gebruikstermijn geadviseerd tussen de vijf en tien jaar, gerekend vanaf de fabricagedatum. U kunt de levensduur van een veiligheidshelm bevorderen door deze na gebruik te bewaren op een droge, liefst donkere, koele plaats en niet, zoals vaak gebruikelijk is, op de hoedenplank van de auto.

Controleren Niet alleen de buitenkant van de helm is aan slijtage onderhevig. Binnenwerken die gemaakt zijn van thermoplastische materialen, met uitzondering van polyethyleen, zijn vijf jaar na de fabricagedatum aan vervanging toe; binnenwerken van polyetheleen al na drie jaar. Al naar gelang de staat waarin de binnenwerken verkeren, kan vervanging eerder nodig zijn. Om zeker te zijn van de beschermende functie van de helm, kunt u deze het beste regelmatig controleren op beschadigingen zoals diepe krassen, scheurtjes, breuken. Constateert u gebreken, dan moet de helm meteen worden afgekeurd. Tot slot: in de gebruiksaanwijzing van de veiligheidshelm staat aangegeven wat de uiterste gebruikstermijn van de helm is.

Bewaar uw veiligheidshelm niet op de hoedenplank van de auto

Ing. J.H. Putman is hoger veiligheidskundige.

S&F@W 02¦2009 15

SF0209_Putman 15

03-06-2009 09:15:22

Nederlandse topontwerper maakt nieuwe KLM-dameskleding

Mart Visser de Modeontwerper Mart Visser ontwierp het nieuwe damesuniform van de KLM. In oktober 2009 wordt de uniformcollectie gepresenteerd en vanaf april 2010 dragen de ruim 11.000 dames in de lucht en op de grond zijn kleding. In zijn salon aan de Paulus Potterstraat vertelt de ontwerper hoe het project inmiddels vordert. tekst Jacqueline Joosten

16 S&F@W 02¦2009

SF0209_MartVisser 16

Mart Visser temidden van de KLM-damesuniformen vanaf 1935 tot nu.

03-06-2009 09:16:11

lucht in art Visser ontwierp al veel bedrijfskleding. Hij werkte ooit een dag in de week bij HAVEP, ontwierp onder andere voor Maison van den Boer, voor Holland Casino, voor theaters, hotels en onlangs nog voor Achmea. Mart Visser: ‘Ik moet het leuk vinden en het moet klikken met de opdrachtgever. Er moet synergie zijn met mijn bedrijf. Als er een grote olieraffinaderij voorbij komt of een McDonalds, wordt ik daardoor niet echt getriggerd.’ Het uniform voor KLM is één van de mooiste opdrachten in Nederland, vindt de ontwerper. Het project gaat over grenzen heen en heeft een enorme uitstraling. ‘Zo’n traject heeft een veel hoger prestigeniveau dan haute couture’, vindt Visser. ‘Iedereen kijkt ernaar.' Het leuke aan bedrijfskleding vindt hij dat je als ontwerper aan zoveel restricties vastzit. ‘En dat je daar binnendoor mag zwemmen met je eigen handschrift om er echt iets moois van te maken.’

M

Zo moest hij om te beginnen natuurlijk rekening houden met de productiekosten, meteen al bij het snijden van de stof; het ontwerp moest naast elkaar in de breedte op de stof kunnen. Alleen al voor de rok, het gilet en het jasje was maar liefst 85 kilometer stof nodig voor 11.000 mensen. ‘Als ik dan een raglanmouw kies, scheelt dat enorm in de stof, want daar is dan minder voor nodig’, aldus Visser.

Criteria Maureen Sluiter, Communications manager bij KLM, vertelt over de achtergrond van de opdracht. Aanleiding voor de nieuwe kledinglijn was het besef dat KLM al negentig jaar een sterk merk is, maar met de tijd meemoet. ‘We willen met het nieuwe uniform juist laten zien dat we KLM blijven en trots zijn op onze Nederlandse oorsprong. We zijn KLM, we blijven blauw en we hebben vertrouwen in de toekomst. We wilden met een Nederlandse ontwerper samenwerken, met een internationale uitstraling en ruime ervaring met bedrijfskleding.’ De schetsen en prototypes van Mart Visser vielen uitstekend bij KLM, dus viel de keuze al snel op hem. Ook omdat in het verleden al goed werd samengewerkt. Visser: ‘Een jaar of acht geleden deed ik al de restyling van KLM Cityhopper, met een nieuwe bies aan het bestaande KLM-uniform, en een schort. Toen wilden de KLMstewardessen ook zo’n schort.’ Het oude KLM-uniform, een ontwerp van Nina Ricci, bestaat al bijna twintig jaar en is door dragerspanels geëvalueerd. Daaruit volgde een lijst met criteria voor het nieuwe ontwerp. Al met al kreeg Mart Visser een stapel criteria met de hoogte van een nachtkastje. Hij bracht alle wensen en verlangens terug tot 1 A4-tje. ‘Veiligheid, autoriteit, zelfverzekerdheid, vrouwelijkheid en trots, dat moet het nieuwe uniform uitstralen’, zegt hij. ‘Ik wil zelf aan boord ook het gevoel hebben dat de veiligheid gegarandeerd is.’

Serieuze touch

Veiligheid, autoriteit, zelfverzekerdheid... dat moet het nieuwe uniform uitstralen

In het ontwerp van Visser moest alles samenkomen. Dat ene A4tje, de signatuur van de ontwerper, esthetiek en een stukje mode. Dat alles passend bij de vraag: wat wil een vrouw van nu? Visser: ‘Maar het ontwerp moest ook weer niet te modisch zijn. Dan gaat het voorbij aan het idee van bedrijfskleding, want dan heeft het die serieuze touch niet meer.’ Sinds het eerste contact tussen Visser en de KLM is inmiddels meer dan een jaar verstreken. Er werd fullforce gewerkt aan de nieuwe kledinglijn en met volledige geheimhouding. Vanuit de hele wereld gingen Vissers ontwerpen in enveloppen aan boord van de KLM zonder dat iemand het wist. Er waren diverse codenamen voor het project en in het eigen atelier gingen de rolgordijnen dicht. Samen met facilitair partner Sodexo Altys werd na een tenderproces de fabrikant van de kleding gekozen. Sodexo haalde de leveranciers naar het atelier en daar werd puur technisch uitgelegd hoe er geproduceerd moest worden. Visser: ‘We hebben oplossingen gevonden die we ook in de haute couture toepassen. Ik heb inmiddels zestien jaar haute couture-ervaring,

S&F@W 02¦2009 17

SF0209_MartVisser 17

03-06-2009 09:16:13

De nieuwe KLM-kleding De nieuwe lijn van KLM bestaat uit 12 stukken, met onder andere: Een jasje, broek, twee verschillende rokken, gilet, V-nek, blouse met lange en korte mouw, een mantel en een zwangerschapsjurk. Tassen en schoenen maken geen deel uit van het project. Maar inmiddels biedt Mart Visser ook een aparte, kleine schoenenlijn aan in de stijl van de KLM. Die lijn bestaat uit schoenen met verschillende hakken en ook laarzen. Het personeel kan de schoenen zelf inkopen, of trouw blijven aan het eigen vertrouwde merk.

maar ook voor mij was dit proces leerzaam.’ Ondanks de vele schakels die meewerkten aan de nieuwe kledinglijn, lekte er niets uit van het ontwerp, tot aan de bekendmaking in februari van dit jaar.

Verschillen Het uniform past bij de nieuwe positionering van KLM, vindt Maureen Sluiter. ‘Het is verfrissend en wijkt totaal af van het bestaande’, zegt zij. ‘Visser heeft lijn en vorm in het uniform gebracht.’ De vraag of er een relatie is met het uniform van Air France, beantwoordt zij ontkennend. ‘Air France en KLM zijn een groep, maar vormen twee aparte merken.’ De maatvoering van het uniform ligt tussen maat 34 en maat 54. Visser: ‘Het vorige uniform was een Frans ontwerp voor een Nederlandse vrouw. Voor het nieuwe ontwerp heb ik gekozen voor een jasje met een brede zijnaad, waardoor je zowel aan de voorkant als aan de achterkant kunt tailleren. En waardoor het ontwerp draagbaar is voor vrouwen in letterlijk alle soorten en maten.’ De gekozen stof van het uniform is een mengeling van wol/polyester en niet rekbaar. ‘Lycra gaat lubberen en verpulvert’, stelt Visser. ‘De stof is ook veel lichter en soepeler dan die van het bestaande uniform en de blauwe kleur komt veel mooier uit. Uit een onderzoek van een jaar of zes geleden komt naar voren dat 65% van de Noord-Europeanen een tikkeltje rood in de huid heeft. Als deze mensen rood gaan dragen, zien ze er heel moe uit. Kijk maar naar hoe vreselijk iedereen eruit ziet met Koninginnedag.’

Hoe verder Momenteel dragen ruim honderd KLM en KLC-medewerksters het uniform op proef. Een groep die een doorsnede vormt van de KLM-populatie: fulltimers met verschillende leeftijden en maten. Eind juli volgt de evaluatie van de draagtest, waarna de gehele collectie in oktober wordt gepresenteerd aan de medewerkers. Vanaf augustus gaan de KLM-ers voor wie het uniform bedoeld is, passen onder leiding van Sodexo. In april 2010 is het uniform definitief te zien in lucht en op de grond. Op de vraag of het ontwerp gaat meedingen naar de HCW-Award in april 2010 zegt Mart Visser: ‘Die gaan wij winnen!’

18 S&F@W 02¦2009

SF0209_MartVisser 18

03-06-2009 09:16:14

column Fred Foubert

Koorddansen Is productinnovatie belangrijk voor onze bedrijven? Het is levensnoodzakelijk. Nemen wij genoegen met onveilige en ongezonde producten? Zeker niet, en al helemaal niet als het om PBM's gaat. Het is de rol van de overheid om de veiligheid van die producten met wetten en regels te controleren en te garanderen. Maar gaan innovatie en veiligheid wel samen? Is het mogelijk een volledig nieuw product op de markt te brengen en tegelijk te garanderen dat het honderd procent veilig is? Het lijkt steeds een beetje dansen op het slappe koord tussen onze behoefte aan vernieuwing en onze drang naar zekerheid, Uit een onderzoek onder de Europese textielproducenten komt naar voor dat normen en innovatie niet elkaars tegengestelden zijn. Integendeel, normen bevorderen de aanvaarding van nieuwe, innovatieve producten in de markt en het vertrouwen dat de consument erin heeft. Dit spreekt de opvatting tegen dat normen en regels dodelijk zijn voor vernieuwing, maar het maken van normen is tricky business . Wie over normen spreekt, spreekt over meten. Wie over meten spreekt, spreekt over nauwkeurigheid en reproduceerbaarheid. Wie over nauwkeurigheid en reproduceerbaarheid van testresultaten spreekt, spreekt over apparatuur, over vergelijkende proeven tussen laboratoria en over statistiek. Daarnaast moet de meting verband houden met het werkelijke gebruik, state of the art zijn en blijven én betaalbaar zijn, ook voor kleine bedrijven. Daar komt bovenop dat normen gemaakt moeten worden in samenspraak met alle belanghebbende partijen, en dat is maar goed ook. Het is dan ook logisch dat normen niet perfect zijn. Daarvoor zijn ze te veel een product van compromissen tussen vaak tegengestelde belangen. Er bestaat trouwens geen pasklaar recept om een norm voor PBM s te maken. Maar steeds moet er een antwoord komen op een viertal vragen: • Doet dit PBM wat ik ervan verwacht? • Is dit PBM op zich wel veilig en gezond? • Is het voldoende duurzaam, ook na herhaald reinigen? • Wat moet ik weten om er veilig mee om te gaan? Wij kunnen de vragen ook anders stellen: • Welke eigenschappen zijn relevant om dit PBM te beoordelen? • Hoe meten we de effecten? • Welke criteria (waarden) hanteren we voor goed- of afkeuring? Innovatie wordt dan niet alleen een zaak van nieuwe producten, maar ook van het ontwikkelen van nieuwe beproevingsmethoden om deze producten op een zinvolle manier te beoordelen. Het een kan niet zonder het ander. Fred Foubert is manager normen en certificatie. www.centexbel.be

S&F@W 00¦2009 19

SF0209_column_fred 19

03-06-2009 09:18:54

WWW.FRISTADS.NL

U KIEST DE KLEUREN, WIJ DOEN DE REST EEN KLEINE REVOLUTIE OP HET GEBIED VAN HOGE ZICHTBAARHEIDSKLEDING

Naamloos-1 SF0209_advertenties 1 20

26-05-2009 03-06-2009 11:03:34 09:04:46

Naa

1:03:34

NIEUWE COLLECTIE HOGE ZICHTBAARHEIDSKLEDING VAN FRISTADS Onder de naam HiVis MTO (High Visibility – Make to Order) heeft Fristads dit voorjaar een nieuwe lijn hoge zichtbaarheidskleding op de markt gebracht. Het bijzondere aan deze collectie kleding is dat drager de kleuren van de kleding zelf kan kiezen. Natuurlijk is het belangrijkste dat de drager zichtbaar is, maar dat wil niet zeggen dat alle hoge zichtbaarheidskleding er hetzelfde uit hoeft te zien. Ieder mens is uniek en elke drager heeft zijn of haar eigen lichaamsbouw. Met deze uitgangspunten zijn de ontwerpers van Fristads aan de slag gegaan en het eindresultaat is een collectie voor mensen die hoge eisen stellen aan hun kleding, maar zich wel willen onderscheiden. De klant stelt dus zelf de kleurencombinaties samen. Hij kan daarbij kiezen uit 3 basiskleuren (geel, oranje en rood) en 5 accentkleuren (zwart, marineblauw, groen, koningsblauw en grijs). Vooral de Áuorescerende basiskleur rood is uniek te noemen op de Nederlandse markt. De complete lijn is verkrijgbaar in een grote matenrange t.w. 44 t/m 66. Naast deze maten biedt Fristads nog extra lengtematen aan én niet te vergeten: deze kledinglijn is in zijn geheel verkrijgbaar in damesmaten! Revolutionair Met deze collectie zorgt Fristads voor een kleine revolutie op het gebied van hoge zichtbaarheidskleding. De drager wordt tot ontwerper gepromoveerd. De collectie HiVis MTO combineert de bekende Fristads kwaliteit, comfort en functionaliteit met de mogelijkheid voor de klant om de kleding zelf op kleur te combineren. Er zijn 12 modellen beschikbaar en dat betekent dat er in totaal 180 verschillende combinaties mogelijk zijn! De lijn bestaat uit de volgende producten: . Amerikaanse worker-overall . gewone Amerikaanse overall . ongevoerd jack . winterjack . servicepantalon en worker Vrouwelijke pasvormen De nieuwe lijn wordt bewust ook geleverd in damesmaten. Beroepskleding werd van oudsher uitsluitend ontworpen voor mannen. Vrouwen moesten het doen met mannenkleding in een kleinere maat. Daar heeft Fristads nu verandering in gebracht. De HiVis MTO-collectie is verkrijgbaar in verschillende maten én pasvormen. Eenvoudiger en completer kan het niet. De eisen die aan beroepskleding worden gesteld, worden steeds strenger. Het gaat daarbij niet meer alleen om veiligheid, maar ook om comfort, uitstraling functionaliteit en imago. Bij de hoge zichtbaarheidskleding van Fristads komen al deze aspecten tot uiting. Met deze kleding kan men zich onderscheiden en springt men uit de massa. De kleding voldoet uiteraard volledig aan EN471, de Europese normering voor signaalkleding. Ook behoort het tot de mogelijkheden om de kleding te voorzien van het bedrijfslogo van de klant. De minimale bestelafname is 2 kledingstukken per model. Binnen 5 weken na de bestelling heeft de klant de kleding in huis. Meer info: www.fristads.nl

Naamloos-1 SF0209_advertenties 1 21

26-05-2009 03-06-2009 11:05:45 09:04:47

Nieuwe normen andere eisen Wanneer is katoen brandvertragend? Kan ik lassen in een korte broek? En waarom zijn al mijn zakken afgesloten? Dit zijn vragen die bij veiligheidskleding een rol spelen. Om een eenduidig antwoord te kunnen geven op deze vragen, is het van belang afspraken te maken tussen leveranciers, werkgevers en belangenorganisaties. tekst Eva Hermans

fspraken tussen partijen in een branche worden vastgelegd in normen. Er zijn normen voor testmethodes en productnormen. Ze dragen bij aan de veiligheid en gezondheid op het werk. Deze normen worden beheerd door een normcommissie die ook betrokken is als het gaat om een Europese of internationale norm. Het afgelopen jaar zijn er twee normen aangepast die betrekking hebben op veiligheidskleding, met name voor lassen en vlamvertragende kleding in de industrie. Het gaat hier om de EN 531 en de EN 470-1 normen. Deze normen bestaan, naast het certificaat voor een product, ook uit een technisch dossier waarin alle kledingspecificaties zijn beschreven. Van het aantal zakken en de lengte van de pijpen tot de sluitingen en labels in de kleding aan toe.

A

nieuwe kleding niet meer volgens de oude norm gecertificeerd kan worden. Omdat leveranciers het model van de kleding laten toetsen en vastleggen in een technisch dossier, kunnen oude modellen die geproduceerd worden volgens het bestaande dossier nog altijd verkrijgbaar zijn in de markt. Naast de correcte labels in de kleding moeten certificaten altijd beschikbaar zijn bij de leverancier. Zo is duidelijk te zien of het om de oude EN- of nieuwe ISO-normen gaat.

Emblemen

Nieuwe normen

De nieuwe norm heeft de eisen aan veiligheidskleding verzwaard. De aanpassingen garanderen een grotere veiligheid voor de drager. Zo zijn er modeleisen aangepast. Enkele van de onderdelen die nieuw zijn in de bovengenoemde normen, zijn de emblemen,

Beschermende kleding voor werknemers in de industrie, die kort blootgesteld kan worden aan vlam, vuur en hitte, viel onder norm En 531. Deze is in 2008 veranderd in de ISO 11612. De introductie van deze nieuwe norm houdt in dat nieuwe kleding niet meer volgens de oude EN 531 norm gecertificeerd kan worden. Ook bij aanpassingen in het technische dossier van deze kleding zal het dossier opnieuw getoetst moeten worden volgens de nieuwste normen. Kleding die bestemd is voor belasting met kleine metaalspatten, kort contact met vuur en UV en die gedurende de gehele werkdag te dragen is, valt niet langer onder norm EN 470-1, maar onder ISO 11611. Ook het aanpassen van deze norm heeft als gevolg dat

De nieuwe normen garanderen een grotere veiligheid voor de drager

22 S&F@W 02¦2009

SF0209_Emblemen 22

03-06-2009 09:14:40

stellen aan emblemen

reflectiebanden en biezen, kortom alle onderdelen die aan de buitenzijde van de kleding zitten. Deze onderdelen moeten nu ook vlamvertragend zijn. Vooral op het gebied van emblemen en logo’s geeft dit een extra uitdaging voor de markt. De emblemen worden getest en krijgen een certificaat en technisch dossier. In het dossier van de kleding moet verwezen worden naar de juiste brandvertragende emblemen (achtergrondmateriaal, garenmateriaal et cetera). Wanneer kleding is gecertificeerd volgens de nieuwe ISO 11612 of 11611 normen, is het verboden om nietbrandvertragende emblemen op de kleding te bevestigen omdat deze niet overeen komen met het technische dossier. Gebeurt dit wel, dan voldoet het kledingstuk niet meer aan de norm, hetgeen een overtreding van de wet is. Zowel borduur- als transferemblemen moeten brandvertragend zijn. Van de kleine veiligheidsicoontjes en naamemblemen tot de grote rugemblemen.

De resultaten van een brandtest van doek.

aanbod in kleuren/garens en type emblemen nog zeer beperkt en kostbaar. We verwachten echter dat de norm ook aanjager zal zijn voor nieuwe innovaties en dat er dus over ongeveer twee jaar meer oplossingen beschikbaar zullen zijn. Op dit moment worden testinstituten overladen met testaanvragen, garenleveranciers krijgen verzoeken voor gekleurd brandvertragend garen en transferleveranciers zoeken naar de beste oplossingen. De vraag wordt groter en daarmee het aanbod ook.

Innovaties Deze nieuwe eis in de normen ISO 11611 en 11612 levert heel wat zoektochten op in de markt. Eigenlijk kun je stellen dat de norm er eerder was dan de oplossing. Daardoor is op dit moment het

Eva Hermans is Productspecialist Bedrijfskledingservice bij Berendsen. www.berendsen.nl

S&F@W 02¦2009 23

SF0209_Emblemen 23

03-06-2009 09:14:41

Regels worden papieren tijger

Haken en ogen aan duurzaam inkopen Duurzaam inkopen. Het klinkt prachtig, maar wat is het nu eigenlijk? Onlangs publiceerde de overheid de definitieve criteria voor duurzaam inkopen van bedrijfskleding. Bedrijfskleding voor de overheid moet nu voldoen aan verschillende criteria. Ondernemersorganisatie MODINT is maar matig tevreden met de resultaten die ermee te bereiken zijn. Een milieumanagementsysteem is volgens haar de beste optie voor duurzaam inkopen. tekst Matthijs Crietee

24 S&F@W 06¦2009

SF0209_Critee 24

03-06-2009 09:13:15

e centrale overheid heeft zichzelf ten doel gesteld om vanaf 2010 100% duurzaam in te kopen. De lagere overheden volgen in 2012 met 100% duurzame inkoop en tot die tijd met lagere percentages. Bedrijfskledingleveranciers die aan de overheid leveren, krijgen ook met deze gestelde doelen te maken. In grote lijnen kan iedereen zich wel wat bij ‘duurzaam inkopen’ voorstellen. De overheid wil een voorbeeldfunctie vervullen als het gaat om de inkoop van producten die onder menswaardige omstandigheden zijn geproduceerd en die het milieu zo min mogelijk belasten. Maar hoe maak je dit concreet? De overheid heeft net voor Pasen haar ei gelegd voor wat betreft de milieunormen.

D

Milieucriteria Bij het vaststellen van de criteria voor duurzaam inkopen van bedrijfskleding, maakt de overheid verschil tussen milieu- en sociale criteria. De milieucriteria zijn op 25 maart 2009 definitief vastgesteld en sinds 31 maart gepubliceerd op de site van SenterNovem1. De sociale criteria zijn nog niet definitief vastgesteld, maar de procedure is wel bijna afgerond. Verwacht mag worden dat dit binnen enkele weken gebeurt. Ökotex 100 is als bestekeis vastgesteld bij de milieucriteria. Dit betekent dat fabrikanten van bedrijfskleding Ökotex 100 certificaten moeten kunnen tonen. Ökotex 100 werkt met een grote lijst chemicaliën die niet of nauwelijks in de kleding aangetroffen mogen worden, zoals zware metalen of formaldehyde. Het gebruik van biologisch katoen, gebruik van gerecyclede vezels en inname en recycling zijn de gunningscriteria. De inkopende overheid moet zelf kiezen voor bijvoorbeeld de hoogte van het percentage biologisch katoen in de kleding. Denkt u hierbij aan percentages tussen de 20 en de 50 procent. Verder is naleving van de wetgeving van het land van productie van de bedrijfskleding als contractbepaling vastgesteld.

Samenvattend betekent dit dat een bedrijf al bij de inschrijving moet kunnen verklaren dat de geleverde producten aan minimaal de eisen van Ökotex 100 voldoen. Door in meerdere of mindere mate te voldoen aan de gunningscriteria kan een bedrijf de kans op het verkrijgen van de order vergroten. De contractsbepaling moet na het verkrijgen van de order worden nageleefd.

Sociale aspecten Voor wat betreft de sociale aspecten ziet het ernaar uit dat de overheid van toeleveranciers van bedrijfskleding verwacht dat zij voldoen aan de fundamentele arbeidsnormen die door de ILO (de International Labour Organisation) zijn vastgesteld. Ook moeten toeleveranciers de mensenrechten respecteren zoals geformuleerd in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, voor zover deze betrekking hebben op de productie van kleding. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het verbod op kinderarbeid of dwangarbeid, het recht op een veilige werkomgeving en een eerlijke regeling voor overuren. Voor meer informatie kunt u kijken op bijvoorbeeld http://en.fairwear.nl, klik op ‘labour practices’. Omdat het onmogelijk is te garanderen dat toeleveranciers aan deze normen voldoen, zet de overheid in op een procesbenadering. Dit betekent dat een leverancier zich aantoonbaar moet inspannen om de arbeidsomstandigheden in zijn productieketen op het niveau van de genoemde ILO normen te krijgen. Aansluiting bij een initiatief op dit gebied, zoals de Fair Wear Foundation, zal waarschijnlijk door de overheid als voldoende bewijs hiervan worden gezien. Zie het artikel van Dr. Frans Papma hierover, elders in dit nummer, vanaf pagina 10.

Beste optie Verduurzaming heeft alles te maken met stapsgewijze verbeteringen. In het systeem dat nu is vastgesteld voor de milieucriteria,

S&F@W 06¦2009 25

SF0209_Critee 25

03-06-2009 09:13:16

Verduurzaming heeft alles te maken met stapsgewijze verbeteringen Matthijs Crietee is adjunct-directeur van

wordt duurzaamheid alleen getoetst aan de hand van een momentopname. De kans is groot dat duurzaam inkopen zo een papieren tijger wordt. Het blijft relatief veel werk om duurzaam te zijn, terwijl er geen beloning is voor bedrijven die duurzaamheid echt in hun organisatie willen inbedden. Door gebruik te maken van een milieumanagementsysteem, zoals PMZ of ISO 14001 breng je wél structurele kennis van milieueisen in de organisatie en kun je als bedrijf sneller reageren op de eisen die in verschillende aanbestedingen worden gesteld. En, ook al heeft de overheid nu geen manier om dit in de aanbestedingen te belonen, het is wel dé manier om daadwerkelijk een meer duurzaam product te maken. Wie weet of dit in de ‘criteria voor duurzame inkoop 2.0’ ooit nog wel eens wordt beloond! Voor een ‘duurzaam’ duurzaamheidsbeleid lijkt een milieumanagementsysteem dus toch nog steeds de beste optie te zijn.

EASYSAFE

MODINT BV. MODINT helpt jaarlijks honderden bedrijven aan inkoopeisen te voldoen. Meer info op de volgende websites: http://en.fairwear.nl/ www.made-by.nl www.okotex.com http://certification.controlunion.com http://www.modint.nl/index.cfm/11,0,24,html (Holland Career and Workwear) noot: 1 http://www.senternovem.nl/ duurzaaminkopen/Criteria/


`ÛiÀÌiÀi˜Êˆ˜Ê

De experts voor veilig snijden

Geïntegreerd metalen plaatje om plaktape open te ritsen!

Mesje kan vergrendeld worden; wisselen is dan niet meer mogelijk; belangrijk voor bijv. Food industrie!

du Pro

Y f the ct o

e ar 20

09

i\Ê9ۜ˜˜iÊ ?˜Ã?}ˆÊ Ìiivœœ˜Êä£ÇÓÊ{ÈÊÈÈÊÓ£]ÊäÈÊx£äʙnxÊ£{ œvÊi‡“>ˆÊ˜>>À\ÊÞL>˜Ã>}ˆJŽÕÜiÀ°˜Ê “Scherpe” punt om eenvoudig in het materiaal te steken zoals bijvoorbeeld zakken of folie!

Extra veer voor verbeterde geleiding waardoor materiaal minder “opstroopt”!

Martor Easysafe (121001) snijdt moeiteloos:

• • • • • •

Krimpfolie/ folie omwikkelde pallets Grote papier- en foliebanen Kunststof strapbanden Leer Veiligheidsgordels En veel meer

Postbus 1007, 8300 BA Emmeloord - Holland • Tel. 0031 (0)527 615722 Fax 0031 (0)527 615358 • www.aktatrading.nl • www.safetytoes.nl

26 S&F@W 06¦2009

SF0209_Critee 26

03-06-2009 09:13:16

Zinnige inkooptips voor barre tijden De huidige financiële crisis noopt bedrijven ertoe hun uitgaven eens extra onder de loep te nemen. Kritisch kijken naar wat er eigenlijk nodig is aan materialen en de beschikbare voorraad wellicht eens herschikken, leidt al gauw tot besparingen. Dat geldt ook op het gebied van bijvoorbeeld persoonlijke beschermingsmiddelen en bedrijfskleding. tekst Herman Ter Meer

et inhuren van een externe deskundige om het inkoopbeleid van de organisatie eens onder de loep te nemen, ligt misschien niet voor de hand. ‘Externe deskundigen’ vormen nu typisch een beroepsgroep die makkelijk buiten de poort wordt geschoven in deze crisistijd. Toch kan een externe, die met een frisse blik naar uw inkoopbeleid kijkt, veel voordeel opleveren. Laat een externe deskundige bijvoorbeeld eens kijken naar uw totale pakket bedrijfskleding, schoeisel en persoonlijke beschermingsmiddelen. Op basis van onze praktijkervaring van elke dag stellen we vast dat er kleding langdurig op de plank ligt die door niemand wordt gedragen. Ook schijnt niemand zich af te vragen waarom dat zo is. Daarnaast is er bij veel bedrijven kleding in gebruik die al lang niet meer voldoet aan de (veiligheids)eisen, laat staan dat iemand er nog in gezien wil worden. Nu veiligheid en mode steeds vaker hand in hand gaan, luistert het nauw hoe kleding eruit ziet.

H

Efficiënter Uitgereikte kleding komt na het vertrek van werknemers vaak niet of niet voldoende retour. Dat is niet alleen een kostbare zaak, maar heeft ook een veiligheidsaspect. Kleding die door wordt verkocht, kan in verkeerde handen terecht komen; er zijn altijd wel louche firma’s die er dingen mee van plan zijn die het daglicht niet kunnen verdragen. Een veelvoorkomend probleem is dat de behoefte van medewerkers aan kleding wordt bepaald door de goede betrekkingen tussen magazijnchef en medewerkers. Zij krijgen geen kleding omdat ze die nodig hebben, maar omdat de beheerder van de kleding hen aardig vindt. Dat kost u geld! Goede betrekkingen zijn prettig, maar als het té gezellig is bij u op

het bedrijf kunt u zomaar een fte kwijt zijn aan het rondbrengen van kleding. Een beetje zakelijkheid kan geen kwaad. Tot slot: kleding is emotie, hetzelfde geldt voor schoenen. Geef voor zover mogelijk gehoor aan de specifieke wensen van de medewerkers. Dat scheelt niet alleen gezeur, maar ook geld. Kleding die medewerkers niet willen dragen, is hele dure kleding. Een externe deskundige haalt dit soort zaken boven water en kan voorstellen doen om dit efficiënter aan te pakken.

Argumenten Hierboven staat het al: kleding is emotie, dus heeft iedere afdeling of vestiging wel zijn eigen al dan niet gerechtvaardige wensen als het om (beschermende) kleding gaat. Zoals: ‘Dit kledingstuk dragen wíj alleen; we hebben het echt nodig.’ Of: ‘Alleen déze leverancier kan dit product naar onze wensen leveren. Dus kunnen wij niet aansluiten bij andere diensten om inkoopvoordeel te behalen.’ Voor een inkoper kan het moeilijk zijn zich niet af te laten schepen met deze argumenten. Vooral als de betreffende afdeling ook nog iets roept in de trant van: ‘U kunt wel inkopen, maar u heeft geen verstand van onze complexe zaken. Wij wel.’ Een externe deskundige laat zich niet uitspelen tussen afdelingen, hoeft geen vriendjes te blijven met iedereen en haalt de doublures naar boven. Hij weet zogenaamde ‘specials’ terug te brengen naar eenvoudig in te kopen standaardartikelen en weet afdelingen inkooptechnisch gezien weer aan elkaar te knopen. Tel uit je winst!

Herman Ter Meer is Managing partner bij ETCP.

S&F@W 06¦2009 27

SF0209_zinnige inkooptips 27

03-06-2009 09:11:02

3M introduceert de 3M™ Speedglas™ 9100-serie voor de professionele lasser: een ideale laskap met optimale bescherming,

Optimaal comfort, vertrouwde bescherming

comfort en prestaties. Het totaal nieuwe ontwerp van de kap verandert niet alleen de manier van dragen radicaal, maar ook de manier waarop de lasser pasvorm, stabiliteit en balans ervaart. Het meest kenmerkend is de volledig nieuwe, gepatenteerde hoofdband die nauwkeurig de contouren van ieders hoofd volgt en daarmee de druk vermindert op kwetsbare en gevoelige punten. Maar ook een nieuw veelzijdig lasfilter met meer instellingsmogelijkheden voor nog meer comfort voor de ogen. Nu eveneens in een extra breed formaat - 30% groter gezichtsveld dan ieder ander Speedglas lasfilter. Speedglas 9100 laskap..........zoveel meer voor de professionele lasser.

3M Nederland B.V. afdeling Veiligheidsproducten, Postbus 193, 2300 AD Leiden, telefoon (071) 5 450 365/306, E-mail: [email protected], www.3Msafety.nl

SF0209_advertenties 28

03-06-2009 09:04:47

Samenwerken

voor uw

veiligheid 3M en Aearo bundelen krachten om uw veiligheid te bevorderen. Twee van de wereldmarktleiders in persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) bundelen de krachten. De voordelen voor u zijn de groter wordende variatie, verbeterde producten en oplossingen die allen aangeboden worden door één bedrijf. Van gehoor-, gelaats-, oog-, adem- en hoofdbescherming tot aan onderhoudsvrije veiligheidskleding en veiligheidsproducten voor lassers. Onze gecombineerde portfolio zorgt voor een zeer uiteenlopend assortiment die u in alle pbm’s kan voorzien. Vanaf nu zal 3M u nog beter tegemoet kunnen komen in al uw benodigdheden tijdens werkzaamheden. Voor u, blijft de service zoals u die van 3M gewend bent.

Voor meer informatie gaat u naar: www.3msafety.nl.

SF0209_advertenties 29

03-06-2009 09:04:50

Het ontwerpen van een schoen

Het betere

30 S&F@W 02¦2009

SF0209_Mona 30

03-06-2009 09:12:46

voetenwerk Ontwerpster Mona Konings opereert bij voorkeur op het snijvlak van functionaliteit en vormgeving. Zij combineert mode graag met praktische toepasbaarheid, of ze nu schoenen ontwerpt of kleding. Voor Safety & Fashion schreef ze een artikel over het ontwerpen van een veiligheidsschoen. tekst Mona Konings

m goed te kunnen ontwerpen, moet je op de hoogte zijn van de actuele ontwikkelingen in de wereld, op het gebied van cultuur, de consumentenmarkt, maar ook de politiek. Winkelen in toonaangevende wereldsteden levert belangrijke input om te kunnen bepalen welke vormgeving en functie in de nabije toekomst bij de consument voorkeur zal gaan genieten en dus succes heeft. Je hoeft geen ziener te zijn, alleen trendwatcher. Rekening houden met trends is ook belangrijk om de toegankelijkheid van nieuw te ontwikkelen producten en hun ‘houdbaarheid’ te kunnen waarborgen. In tegenstelling tot mode zal bedrijfskleding bijvoorbeeld langer representatief moeten zijn. Trendwatching draagt bij aan het ontwikkelen van een visie. Pas dan kun je als ontwerper innovatief aan de slag.

O

Onderzoek Als een bedrijf een nieuwe kleding– of schoenenlijn wil laten maken, is het zaak voor de ontwerper eerst de betreffende productgroep grondig te bestuderen. Dat houdt in: beeldmateriaal verzamelen van de gebruiker en zijn werkplek en onderzoek doen naar de ontwikkeling in materialen die voor dit project gebruikt kunnen worden. De ontwerper denkt na over de wensen van de gebruiker in het heden en de toekomst. Al die kennis tezamen is input voor het ontwerpen van het nieuwe product. Na de onderzoeksfase komt er een concept op maat. In samenwerking met de klant wordt daarvoor een strategie bepaald. Klant en ontwerper kijken samen welke ideeën het best verwerkbaar zijn in het eindproduct. Daarbij speelt de eindprijs uiteraard ook een rol.

Prototypes Na het bepalen van de strategie kan het visualiseren van de ontwerpen beginnen. Tijdens deze fase vindt ook de haalbaarheidstoetsing plaats. Dit is tevens het moment om na te denken over de constructie. Onderdelen worden dan ook wel vervaardigd om de werking ervan te kunnen testen en een zo efficiënt mogelijke constructie te kunnen bouwen. Na presentatie, selectie en technische uitwerking, kan het maken van de eerste prototypes beginnen tijdens de laboratoriumfase. Een nieuw functioneel product ziet zelden het licht na één prototype. Voor een gebalanceerd artikel is het noodzakelijk minimaal twee tot drie prototypes te laten vervaardigen, soms zelfs wel meer. Patronen kunnen worden verfijnd. Het product kan worden getest en, waar nodig, technisch verbeterd. Een nieuwe veiligheidsschoen wordt niet zomaar op de tekentafel ontworpen. Voor een ontwerper aan de slag kan, bepalen directie en productmanagement samen de randvoorwaarden van de opdracht. En ook die komen niet uit de lucht vallen, want voorafgaand aan de opdrachtverstrekking is er uitgebreid contact met klanten uit diverse beroepsgroepen. De bouwsector, de horeca, logistiek, petrochemie, offshore, industrie et cetera hebben alle hun eigen wensen en eisen. Vaak ook hebben deze bedrijven al ervaring met de producten van de fabrikant. De wensenlijst die uit dit contact voortvloeit, verwerkt de ontwerper in de opdracht.

Functionele innovaties Bij het maken van veiligheidsschoenen spelen pasvorm, kwaliteit,

S&F@W 02¦2009 31

SF0209_Mona 31

03-06-2009 09:12:47

Over de auteur

Mona Konings

duurzaamheid en comfort een rol. Schoenen die aan de zogeheten CE en ISO 20345 normen voldoen, worden gecertificeerd. Helaas zeggen die normen niet alles, al zou dat wel moeten; er verschijnen regelmatig inferieure veiligheidsschoenen op de markt die weliswaar voorzien zijn van het keurmerk, maar ‘de praktijktest’, dus een ongeval, absoluut niet zonder falen doorstaan. De schoenen blijken dan te licht of er is onveilig materiaal gebruikt. Soms lijkt het alsof de functie van de schoen compleet uit het oog verloren is door de maker. De keuze voor het gebruik van onveilig materiaal is vaak ingegeven om een zo populair mogelijk geprijsde

Van schoenen die niet lekker zitten, heeft de drager meer last dan gemak schoen aan de klant te kunnen offreren. Maar juist bij veiligheidsschoenen kan dat vervelende gevolgen hebben. Gelukkig nemen bonafide bedrijven geen loopje met de veiligheid. Het ontwerpproces is bij die bedrijven vooral gericht op het bedenken van functionele innovaties op het vlak van veiligheid en draagcomfort. Daarnaast is het belangrijk dat de schoen een kenmerkende uitstraling krijgt die klopt bij het merk.

Draagcomfort De bescherming die een schoen de drager biedt, staat bovenaan bij een veiligheidsschoen. Daarnaast speelt optimaal draagcomfort een grote rol. Van schoenen die niet lekker zitten, heeft de drager meer last dan gemak. Voor het vervaardigen van de schoen kan gebruik worden gemaakt van verschillende constructies zoals ströbelen, waarbij de schacht

Mona Konings is eigenaar van Studio M-Design in Amsterdam. Zij volgde haar opleiding aan Mode Academie Charles Montaigne in Amsterdam, waar zij gefascineerd raakte door de combinatie van functionaliteit en vormgeving. Het ontwerpen van bedrijfskleding, beschermende kleding en veiligheidsschoenen heeft haar speciale belangstelling. Met goedkeuring van de academie reisde zij in haar examenjaar door Spanje van fabriek naar fabriek om het schoenenvak onder de knie te krijgen. Direct na haar studietijd belandde zij in de sportbranche als designer. Later als design manager en product manager. Haar eerste ervaringen in de veiligheidsbranche deed zij op toen zij in 1996 de vraag kreeg van Sigma BV om een collectie veiligheidsschoenen te maken. Recente opdrachtgevers zijn Gerba safety shoes, Ahold, Helly Hansen en Havep (van Puienbroek Textiel). www.mona-konings-design.com aan de binnenzool bevestigd wordt. Hierdoor behoudt het leer zijn rekeigenschappen. De schacht zal hierdoor uit gaan lopen. Ook zwikken is een veelgebruikte constructie. Daarbij wordt de schacht onder de binnenzool getrokken en verlijmd. De hielpartij wordt met tackspijkers verder verstevigd. Dit haalt de rek voor het grootste gedeelte uit het leer zodat de schoen niet verder uitloopt. Afhankelijk van de functionaliteit van de schoen, kiest de producent voor een bepaalde productiemethode. Vaak is er voor iedere gebruiker een passende oplossing. Het toepassen van breedtematen verdient de aandacht als het gaat om draagcomfort. Dat is al zo bij reguliere schoenen, laat staan wanneer je schoenen met stalen neuzen en dito schoenzolen tijdens werktijd moet dragen. Van nature heeft de ene persoon smallere voeten dan de ander. Maar wanneer mensen ouder worden (dat begint al bij 35+), dan worden voeten iets breder. Het is bijzonder prettig als schoenfabrikaten rekening houden met dit natuurlijke verschijnsel.

De toekomst Er komt steeds meer belangstelling voor goedzittende, representatieve, duurzame en veilige werkkleding en –schoenen. Mode en veiligheid gaan hand in hand. En dat gaat ver; er zijn bedrijven die te kampen hebben met een uittocht van personeel omdat medewerkers niet in de bedrijfskleding willen lopen. Nu het recessie is, zal dat wellicht wat bijtrekken, maar in ons land is er veel oog voor het representatieve deel van bedrijfskleding en –schoenen. Tegelijkertijd is er een hernieuwd respect voor de wetenschap en wordt door fabrikanten doorlopend geïnnoveerd op het gebied van technologie. Wereldwijd doen bedrijven ook meer investeringen in bedrijfskleding en –schoenen. Resultaten zullen hun effect hebben op werkkleding in het algemeen. Recent is er bijvoorbeeld een nieuwe techniek voor het spinnen van garens ontwikkeld: ‘Air Spinning’. Door deze techniek kan het gewicht van een weefsel met 50% worden teruggebracht. Maar ook op het gebied van ‘Intelligent Clothing’ zijn interessante innovaties te verwachten. Te denken valt aan portable solar systems op kleding die allerlei oplaadbare apparaten onderweg van stroom kunnen voorzien. Voor de ontwerper betekent dat nieuwe uitdagingen en onbegrensde mogelijkheden met maar één uiteindelijk doel voor ogen: de veiligheid van de eindgebruiker.

32 S&F@W 02¦2009

SF0209_Mona 32

03-06-2009 09:12:47

SF0209_advertenties 33

03-06-2009 09:04:50

Antistatische kenmerken van handschoenen

Voorkomen dat de vonk overslaat In de dagelijkse omgang tussen mensen is het soms erg prettig als er een vonk overslaat. In de veiligheidsbranche vinden we dat echter verre van prettig en streven we er juist naar dat er geen overdracht van elektrische lading plaatsvindt tussen voorwerpen. Geleidende handschoenen kunnen helpen voorkomen dat er vonken overslaan. Maar ook isolerende handschoenen hebben hun nut. tekst Guido van Duren

34 S&F@W 02¦2009

SF0209_vanDuren 34

03-06-2009 09:12:13

e Engelse afkorting ESD (Electrostatic Discharge) wordt ook in het Nederlands vaak gebruikt voor de overdracht van een elektrische lading tussen voorwerpen. Elektriciteit is eigenlijk een elektronenstroom. Elektronen stromen door draden zoals water door leidingen stroomt. Elektronen kunnen ook over het oppervlak stromen van een voorwerp, zoals een handschoen. In sommige voorwerpen ondervinden elektronen meer weerstand dan in andere, zodat ze er niet zo vlot doorheen of overheen kunnen stromen. Als elektronen moeite ondervinden om over of door een handschoen te stromen, zeggen wij dat de handschoen isoleert. Stromen de elektronen vrijwel ongehinderd over of door een handschoen, dan is deze geleidend. Geleidingswaarden die tussen deze twee uitersten liggen, noemen we meestal statisch dissipatief.

D

Schade Het is belangrijk om ESD’s te vermijden, want een kleine vonk van iemands vinger kan een gevoelig elektronisch onderdeel vernietigen of zelfs een ontploffing veroorzaken, bijvoorbeeld in een petrochemische installatie. Vaak hoeft er zelfs geen vonk te ontstaan om schade te veroorzaken. Geleidende en/of statisch dissipatieve handschoenen kunnen ESD’s helpen voorkomen. Als gebruikers dergelijke handschoenen dragen in combinatie met een geaarde polsband, dan stromen de elektronen van de handschoen via de polsband naar de aarde. Er bouwt zich dan geen lading op de handschoen op en dus kan er ook geen ESD plaatsvinden. Als het niet mogelijk is om dergelijke handschoenen in combina-

Een kleine vonk kan een ontploffing veroorzaken tie met een geaarde polsband te gebruiken, kan de lading ook wegvloeien via geschikte antistatische kleding, schoeisel en vloerbedekking. Isolerende handschoenen daarentegen zijn om andere redenen belangrijk. Een isolerende handschoen kan voorkomen dat iemand een elektrische schok krijgt als hij aan stroomdraden of toestellen onder spanning werkt.

Elektrische eigenschappen Zelfs zeer zwakke statische elektriciteit kan aanzienlijke schade toebrengen aan complexe elektronische componenten. Daarom is het belangrijk dat gebruikers weten welke elektrische eigenschappen hun handschoenen en andere elementen hebben die in contact komen met deze componenten. Een paar eigenschappen zijn belangrijk: weerstand en soortelijke weerstand (of resistiviteit) en de vervaltijd van de elektrostatische lading.

S&F@W 02¦2009 35

SF0209_vanDuren 35

03-06-2009 09:12:13

nen dat er zich een lading opbouwt. Zij hebben dus extreem korte ESD-tijden (in de orde van milliseconden). Statisch dissipatief: ESD-tijden van minder dan 2 seconden. Isolerend: ESD-tijden van meer dan 2 seconden. Natuurrubber behoort tot deze categorie.

Europese normen Er bestaan veel normen om soortelijke weerstand en ladingsvervaltijd te meten, met uiteenlopende waarden van de verschillende parameters (zoals verschillende afmetingen van het staal, verschillende elektrodespecificaties, verschillende testomstandigheden et cetera). Daarom heerst er ook wel wat verwarring rond dit onderwerp op de markt en eindgebruikers bepalen ook dikwijls hun eigen specificaties voor ESD handschoenen. Twee Europese normen worden echter momenteel algemeen toegepast om de vereisten voor ESD of voor antistatische handschoenen te bepalen:

Weerstand/soortelijke weerstand Om de oppervlakteweerstand te meten, wordt een paar elektroden aan dezelfde zijde van de handschoen geplaatst. Voor de verticale weerstand wordt een elektrode aan de binnenzijde en een andere aan de buitenzijde geplaatst. In beide gevallen wordt de elektrische weerstand tussen de elektroden gemeten in standaardomstandigheden. Bij een testtemperatuur van 23°C en 25% relatieve vochtigheid valt de oppervlakteweerstand meestal in drie categorieën op te delen: Geleidend: minder dan 1 x 10^5 ohm. De handschoenen met een soortelijke weerstand in deze categorie zijn voldoende geleidend om te voorkomen dat er zich een statische lading op de handschoenen zou opbouwen. Voor de elektronicasector zijn dergelijke handschoenen vaak niet geschikt, omdat de elektrische lading op een ongecontroleerde (te snelle) manier wegvloeit, waardoor elektronische componenten in de omgeving aangetast kunnen worden. Statisch dissipatief: 1 x 10^5 tot 1 x 10^12 ohm. Een soortelijke weerstand in dit bereik laat statische ladingen van de handschoen naar de aarde wegvloeien kort nadat ze zijn ontstaan. Isolerend: meer dan 1 x 10^12 ohm. Een handschoen met een zo hoge soortelijke weerstand van het oppervlak is eigenlijk een isolator. Een statische lading verdwijnt daardoor slechts zeer traag. Isolerende handschoenpolymeren kunnen toch in de categorie statisch dissipatief terechtkomen als er bijvoorbeeld geleidende additieven aan het materiaal worden toegevoegd. Vervaltijd van de elektrostatische ontlading (ESD-tijd) Bij deze test wordt een lading met hoge spanning op een stuk handschoen aangebracht. Men meet dan hoe lang het duurt tot de lading naar de aarde is weggevloeid. In de meest voorkomende test wordt de vervaltijd van 1.000 tot 100 volt gemeten (= T90). Meestal zijn de ESD-tijden in dezelfde drie categorieën als hierboven onder te brengen: Geleidend: zoals reeds gezegd, voorkomen geleidende handschoe-

1. EN 420:2003 Norm EN 420:2003 bepaalt dat de elektrostatische eigenschappen volgens de EN 1149-testmethodes moeten worden getest. EN 1149 – deel 1 beschrijft de test om de oppervlakteresistiviteit te meten (Ω); EN 1149 – deel 2 beschrijft de test om de verticale weerstand te meten (Ω); EN 1149 – deel 3 beschrijft de test om de vervaltijd, nl. halfwaardetijd T50, te meten (s) en EN 1149 – deel 5 bepaalt de criteria: Oppervlakteweerstand < 2.5x10^9 Ω (of oppervlakteresistiviteit < 5x10^10 Ω) of ladingsvervaltijd T50 (of de tijd om van 1000 tot 500 volt te dalen) < 4s. Voor de verticale weerstand (Ω) werden er geen criteria bepaald. Deze EN 420 norm bepaalt ook dat er geen pictogram voor de eigenschap ‘antistatisch’ mag worden gebruikt. 2. IEC 61340/EN 61340 (IEC = International Electrotechnical Committee) Dit is een internationale norm die specifiek voor de elektronicasector werd ontwikkeld. Handschoenen worden statisch dissipatief genoemd bij een ladingsvervaltijd van T90 < 2s.

Conclusie Er heersen nog veel onzekerheden over de eisen die nodig zijn om het risico op ESD uit te sluiten bij handschoenen. Testwaarden die door de fabrikant worden opgegeven zijn allemaal afkomstig van laboratoriumtests onder standaardvoorwaarden. Omdat deze niet noodzakelijk overeenstemmen met de reële gebruiksomstandigheden, dienen de resultaten slechts als advies. De klant dient zelf uit te maken of hij handschoenen selecteert die aan de bovenstaande normen voldoen, of dat hij op basis van een risico-evaluatie zijn eigen criteria opstelt, de handschoenen zelf test en de meest geschikte handschoen voor zijn specifieke toepassing selecteert.

Guido van Duren is Technisch Directeur bij Ansell Healthcare, internationale leider op het gebied van beschermingshandschoenen. Hij is voorzitter van Febelsafe, de Belgische Federatie van leveranciers en dienstverleners inzake veiligheid en welzijn op het werk.

36 S&F@W 02¦2009

SF0209_vanDuren 36

03-06-2009 09:12:14

Nieuws Vrouwen in kledingsector achtergesteld Vrouwen runnen de hele kledingsector. Maar liefst 85 procent van de circa 47

3M Nederland vernieuwt MVOwebsite april 2009

miljoen mensen die onze kleding maken, is vrouw. Datzelfde geldt voor 85 procent van de werknemers in Nederlandse kledingwinkels. Zelfs op ondernemersgebied maken vrouwen de dienst uit in de modebranche: bijna 66 procent is vrouw, tegenover 42 procent in de totale Nederlandse detailhandel.

Helaas zien vrouwen die betrokkenheid niet terug in hun loon. Vooral in ontwikkelingslanden blijft de betaling achter. Als een naaister in Bangladesh twaalf jaar werkt, heeft ze nog minder geld verdiend dan een verkoopster in een Nederlandse kledingwinkel in een maand. En om hetzelfde te verdienen als de filiaalmanager van die kledingwinkel maandelijks, moeten ze in Bangladesh meer dan zestien jaar werken. Ook gemeten naar de relatief (lagere) levenskosten in Azië is dit onacceptabel. De Schone Kleren Kampagne werkt sinds 1989 aan voorlichting over de omstandigheden in de kledingindustrie, en geeft het Nederlandse publiek de mogelijkheid zelf bij te dragen aan verbetering. Ze richt

zich ook op bedrijven en overheden, om hen hiervoor verantwoordelijkheid te laten nemen, en ondersteunt arbeiders in productielanden zelf bij het opkomen voor hun rechten. De Schone Kleren Kampagne is onderdeel van de Clean Clothes Campaign, die actief is in twaalf landen en een netwerk van driehonderd organisaties wereldwijd coördineert. Meer informatie kunt u vinden op www. schonekleren.nl.

3M zet zich in voor duurzame ontwikkeling van haar eigen organisatie en die van haar omgeving. En dat wil het concern ook laten weten. Vandaar de vernieuwde website: www.3M.nl/mvo. Daarop leest u alles over het duurzaamheidsbeleid van het bedrijf en de resultaten daarvan. In 1975 voerde 3M wereldwijd een strategie in op het gebied van energie en milieu. In eerste instantie richtte deze zich op het voorkomen van milieuvervuiling tijdens het productieproces. Tien jaar geleden is de strategie uitgebreid naar de complete levenscyclus van een product, van grondstof tot productie, gebruik en restafval.

Ré Vision® van Berendsen officieel gecertificeerd Als eerste dienstverlener heeft Berendsen haar reinigings- en onderhoudsprocédé laten certificeren door een onafhankelijk wetenschappelijk instituut. Dat bewijst dat haar signaalkleding na

Overname Stitch-it B.V. door Wiltec

zestig reinigings- en droogbeurten nog steeds voldoet aan de norm EN-471 voor hoge zichtbaarheid.

Per 20 april 2009 nam Wiltec de activiteiten van Stitch-it B.V. te Oeffelt over. Met deze overname kan Wiltec naast een pakket Persoonlijke Beschermingsmiddelen en Beroepskleding ook hoogwaardig borduurwerk verzorgen.

Stitch-it B.V., voortgekomen uit Atelier Echo B.V., heeft zich sinds de oprichting in 1999 volledig gespecialiseerd in het verzorgen van professioneel en hoog-

waardig computergestuurd borduren op textiel. Hiermee kan elk gewenst kledingstuk voorzien worden van het bedrijfslogo. Met een uitgebreid machinepark, een eigen ontwerpafdeling met confectieatelier en een team vakmensen, is het bedrijf erin geslaagd om veel bekendheid te verwerven op het gebied van borduren. De laatste jaren is Stitch-it succesvol de focus gaan verbreden met het leveren en borduren van bedrijfs- en beroepskleding, waaronder Fristads, Slazenger en Callaway. Tot de klantenkring behoorden Jan des Bouvrie, NOC-NSF en ING. De activiteiten van Stitch-it zullen worden ondergebracht bij de vestiging van Wiltec in Uden. Voor meer informatie: www.wiltec.nl

Op 21 april heeft Berendsen het certificaat officieel overhandigd gekregen door Hohenstein. De certificering houdt niet alleen in dat het product hoogwaardig is, maar ook dat de inspectie- en reinigingsprocessen geborgd zijn. Alternatieve methoden, zoals speciale meetapparatuur voor de reflectiewaarde van de striping, maakt klanten afhankelijk van de correcte inzet van de apparatuur en de interpretatie van de meetresultaten. Daarbij wordt vaak voorbij gegaan aan kleurverandering van de fluorescerende kleur, terwijl dragers van signaalkleding meer dan 80 procent van de tijd overdag werken. Dagzichtbaarheid wordt bereikt met de fluorescerende kleur. Berendsen heeft er daarom voor gekozen dit wezenlijke onderdeel door een onafhankelijk, erkend instituut te laten borgen.

S&F@W 02¦2009 37

SF0209_actueel 37

03-06-2009 09:20:03

PBM’s en bedrijfskleding komen bij elkaar tijdens één event. ÎGa naar de site en volg de ontwikkelingen ÎMeld u aan als bezoeker of exposant safe

tyio&n fash

1 ¦ maart 2009

@WORK

ÎBestel gratis het Safety & Fashion @ work Magazine Corporate Fashion Awards 2008 uitgerei kt Logo s en emblemen op bedrijfskleding 22847_3_ARBO special

Safety@work_omslag.indd

Is beschermende kleding altijd geschikt?

Verwarring over ATEX

1

04-03-2009 14:18:53

Dit evenement wordt georganiseerd door:

23477-1_Advertentie SF0209_advertenties Safety&Fashion@Work 38 2010_a4.indd 1

14-04-2009 03-06-2009 09:58:02 09:04:53

9:58:02

Is dit de toekomst...

...waarin ons lichaam dankzij de evolutie zijn eigen, natuurlijke bescherming heeft? Zal dit echt gaan gebeuren? Wie weet. Maar tot die tijd kunt u vertrouwen op de Gehoorbescherming van KIMBERLY-CLARK PROFESSIONAL*.

Evolution of Care Innovatieve oplossingen voor de wereld van morgen. Oplossingen van KIMBERLY-CLARK PROFESSIONAL*: KLEENGUARD* H50 Herbruikbare Oorclips

www.evolutionofcare.com * Geregistreerd Handelsmerk of Handelsmerk van Kimberly-Clark Worldwide, Inc. © 2009 KCWW

SF0209_advertenties 39

03-06-2009 09:04:58

Productinformatie Headsets voor het nieuwe werken Plantronics Inc presenteert de eerste draadloze Unified Communications-headsets die meerdere apparaten en applicaties integreren. Volgens de fabrikant bevorderen ze de samenwerking en leiden ze tot kostenbesparingen. De Plantronics Savi-serie bestaat uit twee draadloze headsetsystemen: Savi Office en Savi Go. De draadloze Savi Office is ont-

worpen voor kantoorwerkers en mixt gesprekken via de vaste telefoon met pc audio- en softphonegesprekken. Savi Go daarentegen is een draadloze headset voor mobiele professionals. De fabrikant wijst erop dat de pc zich ontwikkelt tot een business audioplatform. Daardoor hebben professionele gebruikers behoefte aan een apparaat dat zorgt voor naadloze overgangen tussen verschillende audio-intensieve functies die gedurende de werkdag worden gebruikt. Met Savi Office kunnen kantoorwerkers één draadloze headset gebruiken voor pc-audio, web conferencing, multimedia streaming en het luisteren naar muziek. Bovendien wisselen ze met een druk op de knop van of naar gesprekken via de bureautelefoon en de softphone. www.plantronics.com/uc

Trends in de Toekomst ‒ Trendwatching kan je leren In 2003 schreef Fons Maenhoudt het boek ‘Trends Herkennen, Begrijpen, Gebruiken, Creëren’. Daarin schetste hij de definitie van trends en de processen erachter. Nu verschijnt het boek ‘Trends in de Toekomst – Trendwatching kan je leren’ waarin hij uitlegt hoe een trendwatcher te werk gaat, en hoe al die data worden omgezet in bruikbare informatie voor wie innovatief wil ondernemen. Volgens de auteur is trendwatchen als een taal. En dus kan iedereen het leren begrij-

Helm met adembescherming Fabrikant Sundström AB uit Zweden presenteert de nieuwe verse-luchtveiligheidshelm SR580 met een nominale protectiefactor van NPF 500. De nieuwe veiligheidshelm is een motoraangedreven luchthelm met een beschermingsklasse TH3. Dat wil zeggen dat de helm de hoogst mogelijke adembescherming biedt. De SR580 kan in combinatie met de motorunit SR500 worden ingezet in alle situaties waar men gebruik mag maken van gefilterde omgevingslucht. Er zijn situaties waarin dat niet mogelijk is, bijvoorbeeld omdat de verontreinigende stoffen geen of te lage waarschuwende eigenschappen hebben (zoals geur of smaak). In dat geval kan de SR507 op een persluchtaansluiting worden aangesloten. Naast bescherming van de ademweg biedt de verse lucht veiligheidshelm tevens hoofd-, oog- en gelaatsbescherming. De SR580 kan ook worden uitgebreid met gehoorbescherming.

pen. De lezer kan voortaan de resultaten en kwaliteiten van al die trendwatchers, goeroes, forcasters, futurologen en cultuursociologen beter evalueren. Kortom: twee interessante boeken, voor iedereen die iets meer van de toekomst wil begrijpen of gewoon zelf het plezier van trendwatchen wil ervaren ‘Trends in de Toekomst – Trendwatching kan je leren’, Fons Maenhoudt, ISBN 978-90807404-3-3 prijs € 26,95, www.trendsverklaard.nl

Helm met airco Vanaf 2011 krijgen Nederlandse militairen een nieuwe helm. Die zorgt voor meer comfort. Hij weegt zo’n 200 gram minder dan zijn voorganger en tussen het hoofd en de helm zit zelfs een aircosysteem. Bovendien verbetert de bescherming. Het hoofddeksel is uitgerust met verschillende scherfwerende onderdelen waaronder een speciale zonnebril en oorstukken.

Onderzoeksbureau TNO heeft de helm ontwikkeld en lette daarbij op het gewicht en de ergonomie. Volgens ontwikkelaar Jan Brouwer voldoet de helm beter aan de eisen van deze tijd. ‘We hebben ervoor gekozen om de helm modulair op te bouwen. Dat wil zeggen dat hij kan worden aangepast aan de situatie.’ Een aantal maanden geleden stuitte de uit-

rusting van de Nederlandse militairen op flinke kritiek. Volgens Defensie dragen de troepen nu een model dat niet meer voldoet aan de huidige eisen. Het is niet bekend of dat van invloed is geweest op de ontwikkeling van de nieuwe ‘superhelm’. www.tno.nl

40 S&F@W 02¦2009

SF0209_productnieuws 40

03-06-2009 09:16:35

Saval Haspelwagen voor grote oppervlakte Gekoppelde brandslangen op de twee haspels. Deze eigenschap maakt de Saval haspelwagen geschikt voor het beveiligen van grote oppervlakten. Verder maken vier verschillende combinaties in aanvoerhaspel en brandslanghaspel deze haspelwagen toepasbaar voor vele locaties. Bijvoorbeeld beursgebouwen, parkeergarages, winkelcentra of fabriekspanden. De Saval haspelwagen is 792 mm lang en daarmee een van de meest compacte haspelwagens in zijn soort. Hierdoor kan hij gemakkelijk gestationeerd worden op tactisch verantwoorde punten. Zelfs bij lage waterdruk levert hij een hoge opbrengst, wat op de maximale afstand tot de waterbron nog een relatief groot bereik met zich meebrengt. De twee grote wielen in combinatie met de steun zorgen voor een goede stabiliteit. Bovendien wordt het gemakkelijk obstakels te nemen, zoals kabels. Doordat het zwaartepunt boven de wielen ligt, is de Saval haspelwagen eenvoudig te

manoeuvreren en bovendien met één arm voort te trekken. En na gebruik rolt de wikkelgreep de brandslangen weer op, zodat de haspelwagen snel opgeborgen kan worden. www.saval.nl

Arbouw en de Boorinfo Branche Vereniging gaan nauw samenwerken om een nieuwe, veilige elektrische handzaag op rail te ontwikkelen. Hiermee moet een einde komen aan het gebruik van aangepast gereedschap met zaagbladen met een te grote diameter. Betonboorders verrichten veelvuldig zaagwerkzaamheden. In de praktijk gebruiken ze vaak aangepaste handzagen met te grote zaagbladen. Dit is onveilig omdat het gereedschap er onvoldoende op is toegerust en de blootstelling aan trillingen en stof erdoor wordt vergroot. De arbeidsinspectie deelt er dan ook boetes voor uit. Met het ondertekenen van de intentieverklaring en de ontwikkeling van een prototype zal het voor leveranciers aantrekkelijk worden om het nieuwe gereedschap te gaan maken. Arbouw en Boorinfo willen de blauwdruk uiterlijk in maart 2011 klaar hebben. Boorinfo neemt de verplichting op zich een producent bereid te vinden de nieuwe handzaag in productie te nemen en te verkopen. Er zal worden getracht de aanschafprijs zo laag mogelijk te houden.

Prijs voor innovatieve matrasheffer

Herbruikbare oorclips Kimberly-clark professional heeft een nieuwe range gehoorbeschermingsmiddelen op de markt gebracht. KLEENGUARD* Gehoorbescherming omvat een groot aanbod innovatieve en traditionele gehoorbeschermingsproducten, die zijn ontwikkeld voor een optimaal gebruikscomfort. Naast een serie herbruikbare en disposable oorpluggen, is er een uniek

Veiliger elektrische handzaag in de maak

clip-ontwerp waarop het bedrijf inmiddels patent heeft aangevraagd: de KLEENGUARD* H50 Herbruikbare Oorclips. Deze oorclips zijn ontworpen om gemakkelijk in te doen en te verwijderen en bieden een langdurig draagcomfort. De lichtgewicht clips blijven veilig op zijn plaats en hinderen niet bij andere persoonlijke beschermingsmiddelen. Om de verbruikskosten te verlagen, zonder dat afbreuk gedaan wordt aan de bescherming van medewerkers, zijn ook speciale vervangingspads ontwikkeld.

De Sprizer, een matrasheffer van Arion is de winnaar van de Innovatie Award Zorgtotaal 2009. Dit werd bekendgemaakt tijdens de opening van Zorgtotaal (de grootste nationale vakbeurs in de zorg) in Utrecht. Arion is bekend van de Easy Slide (de handige hulp bij het aan- en uittrekken van steunkousen) en Swash (verzorgend wassen zonder water). Het bedrijf brengt innovaties in de zorg op de markt. De Sprizer is door Arion en Indes (industrieel ontwerpbureau) samen ontwikkeld en wordt door Indes geproduceerd. Hij wordt gebruikt in thuis- en kraamzorg en is een alternatief voor het hoog-laagbed. De Innovatie Award Zorgtotaal werd dit jaar voor het eerst uitgereikt. www.spizer.com, www.arion-group.com, www.indes.eu

S&F@W 02¦2009 41

SF0209_productnieuws 41

03-06-2009 09:16:36

Veiligheidsbril voor hippe vogels

Het oog wil Veel mensen dragen een bril. Soms moet dat een veiligheidsbril zijn, zodat de drager onder risicovolle omstandigheden toch veilig kan werken. Aan die veiligheidsbrillen worden wel eisen gesteld; ze moeten niet alleen functioneel zijn, maar er ook goed uitzien. Dat laatste verhoogt de acceptatie bij de gebruiker. tekst Marleen Peters

an het eind van de 19e eeuw startte Focus Veilig, nu onderdeel van het Amerikaanse North Safety Products, als brillen- en instrumentenmakerij in Middelburg. De nabijgelegen Koninklijke scheepswerf De Schelde wilde haar werknemers beschermen tegen laslicht en rondvliegende deeltjes in de ogen. Naar aanleiding daarvan ontstond het idee voor het maken van veiligheidsbrillen. Dat doet het bedrijf nog steeds; en met haar innovaties wint zij nog steeds aan terrein.

A

heidsbrillen op sterkte. De vraag kwam vooral van Opel. Daar werkten toen dertienduizend medewerkers die verplicht waren oogbescherming te dragen; een derde deel daarvan was brildragend en had dus behoefte aan een bril op sterkte. Ruim vierduizend veiligheidsbrillen op sterkte is een enorme kostenpost, vooral omdat veiligheidsbrillen door het intensieve gebruik nogal eens stuk gaan en vervangen moeten worden. Daarom ontstond de vraag naar een standaardbril die gemakkelijk op sterkte gemaakt kan worden.

Opticien De opticien heeft een belangrijke rol bij de vervaardiging van veiligheidsbrillen voor brildragers. Iedere bril is een op maat gemaakt instrument. De opticien is de specialist, meet de correctiesterkte van de bril op en stelt de bril op maat af. Het principe is erg eenvoudig. De werknemer die een veiligheidsbril op sterkte nodig heeft, gaat naar de opticien, laat zijn of haar ogen opmeten en kiest een veiligheidsmontuur. De opticien stuurt het recept en de brilkeuze naar de fabrikant die de veiligheidsbril maakt en aan de opticien levert. Die stelt de bril vervolgens voor de gebruiker op maat af. Zo ging het altijd en zo gaat het nog steeds. Daarnaast ontwierp North een revolutionaire veiligheidsbril waarbij alles nét even anders gaat, met behulp van de RX-Insert: een adaptortje waarmee een ‘gewone’ veiligheidsbril een bril op sterkte kan worden.

Vraag naar standaardbril Een paar jaar geleden ontstond, in eerste instantie vanuit de automotive industrie in Duitsland, de roep om een groot aantal veilig-

Innovatieve bril Gezocht werd naar een standaardisatie en uniformiteit op het gebied van veiligheidsbrillen met en zonder correctieglazen. Er was een sterke behoefte aan één model met één type glas dat rondom

Nederlanders willen een bril waarmee ze voor de dag kunnen komen

42 S&F@W 02¦2009

SF0209_veiligheidsbrillen 42

03-06-2009 09:10:44

ook wat! de ogen perfect aansloot op het gezicht. Maar zonder hinderlijke zijkappen die dragers er doorgaans onmiddellijk af plegen te halen. Zo ontstond direct vanuit de praktijksituatie het innovatieve idee om een standaard veiligheidsbril te voorzien van een inzetstuk waarbij de glazen op sterkte ingeslepen kunnen worden, als een soort ‘voorzetglazen’. Er waren al RX-adaptors op de markt. Door dit verder te ontwikkelen in een ‘gecurvde adaptor’ was het mogelijk een stoere, sportieve bril te ontwikkelen waarbij zijkappen overbodig werden. Een bril bovendien, waarmee de drager gerust voor de dag kan komen. Het inzetglas, de RX-Insert, maakt van een standaardveiligheidsbril een bril op sterkte die dankzij zijn hippe uiterlijk ook privé als fiets-, schaats- en wintersportbril gedragen wordt.

Voordelen De veiligheidsbril met inzetstuk biedt een aantal voordelen. De bril is anti-kras, anti-UV, anti-statisch en anti-condens. Maar behalve al die anti’s zijn er ook heel veel pro’s. Zo is er één type bril in vijf varianten voor alle werknemers in plaats van een scala aan correctieveiligheidsbrillen en monturen waaruit gekozen moet worden. De veiligheidsbril heeft een lage aanschafprijs. Doordat de correctieglazen erin geschoven worden, komen daar geen krassen of beschadigingen op. Daarmee wordt de levensduur verlengd. Het unieke van dit gepatenteerde RX-Insert systeem is dat het niet alleen geschikt is voor enkelvoudige glazen, maar ook voor bifocale en multifocale uitvoeringen in iedere gewenste sterkte. Ook bij brillen met RX-Insert is de opticien nog steeds nodig. Zijn expertise wordt gebruikt om de pupildistantie en brilcorrectiesterkte op te meten en eventueel de correctiebril af te stellen. Dat laatste is echter niet noodzakelijk omdat gebruikers de RX-Insert heel makkelijk zelf kunnen afstellen.

Uiterlijk De bril met RX-Insert is een succes in Duitsland, Groot-Brittannië en Amerika. Nederland hobbelt daar wat achteraan. Van oudsher zoeken Nederlanders bij voorkeur hun eigen montuurtje uit bij de opticien. Dat is te verklaren uit de enorme trend tot individualisering die in ons land heerst, veel meer dan elders. Ook het modieuze aspect van veiligheidsbrillen speelt in Nederland een grote rol; mode en veiligheid gaan hier hand in hand. Waar Duitsers vooral kiezen voor robuuste brillen waar de veiligheid vanaf straalt, liefst een beetje altmodisch, willen Nederlanders een bril waarmee ze voor de dag kunnen komen, meer een statement dan een bril. Een bril bovendien waar zonneglazen of gele glazen in kunnen. De fabrikant verwacht dan ook dat de RX-Insert brillen juist ook in Nederland een grote groep gebruikers gaan aanspreken door het sportieve uiterlijk.

Marleen Peters is marketing coördinator bij North Safety Products.

S&F@W 02¦2009 43

SF0209_veiligheidsbrillen 43

03-06-2009 09:10:44

Zoeken naar veilige PBM s vergemakkelijkt

Online register CE-symbool op Een wegwerker denkt zich s nachts veilig te voelen in een gekeurd, van CE-symbool voorzien veiligheidsjasje. Toch wordt hij pardoes omver gereden. De reflectiestrepen blijken niet op te lichten en het CE-teken is Chinese namaak. Wie volstrekte zekerheid wil over de veiligheid van beschermingsmiddelen, kan vanaf juni terecht op de website www.clearmark.eu. De ultieme informatie over wat authentiek en veilig is en wat nep. tekst Loek Kusiak

an huis uit is hij chemisch technoloog, dus het is niet zo verwonderlijk dat Leon Vaassen op zeker moment in zijn loopbaan in de veiligheid van werkkleding verzeild raakte. Hij was hoofd technologie bij textielfabrikant Ten Cate Protect, alwaar hij kennis maakte met het fenomeen CE-markering en ook ontdekte dat niet alle aanbieders het merkteken even serieus nemen. Tegenwoordig leidt Leon Vaassen in Hengelo zijn eigen bedrijfje Vaassen Textile Consultancy en waakt hij vanaf 2 juni met een eigen website, gericht op professionele gebruikers en consumenten, over de bonafide status van CE-markering. Met een paar

V

muisklikken op www.clearmark.eu kan de gebruiker te weten komen welke producent onberispelijk veilige PBM’s op de markt brengt en onder welk CE-symbool. En daar is alle reden toe, benadrukt Leon Vaassen, want de waarde van het CE-symbool is aan inflatie onderhevig sinds de opkomst van de economieën van de lagelonenlanden. ‘Ik ken voorbeelden,’ legt hij uit, ‘waarbij veiligheidskleding uit Nederland met CE-certificaat gekocht wordt en naar China, India of andere lagelonenlanden wordt gestuurd om te worden gekopieerd. Dat gebeurt in een lokale stof, van slechte kwaliteit, met de naam en de papieren van het oorspronkelijke product erbij, maar

44 S&F@W 02¦2009

SF0209_LoekCEsymbolen 44

03-06-2009 09:03:45

krikt waarde

voor de leek niet van echt te onderscheiden. Met speelgoed uit Azië gaat het, zoals we inmiddels weten, net zo. Daar zitten vaak toxische, voor kinderen gevaarlijke stoffen in verwerkt.’

Vrije handel De CE–markering op veel producten en machines – van tuinstoel tot zonnebril en van lasbril tot drilboor – is geen keurmerk, maar duidt erop dat het product in overeenstemming is met de Europese regelgeving. CE-markering moet zowel de vrije handel binnen de lidstaten bevorderen als de veiligheid in het gebruik van producten. Het CE-

symbool is zelfs een wettelijk verplichte aanduiding op producten die onder een van de zogeheten Nieuwe Aanpak-richtlijnen vallen. Daarmee krijgt iedere fabrikant te maken die PBM’s zoals werkhandschoenen, laarzen of signalisatiekleding op de markt wil brengen. De CE-markering geeft aan dat de fabrikant of importeur voor het product een conformiteitsverklaring heeft opgesteld. Daarmee toont hij aan dat het voldoet aan de Europese regelgeving. Voor veel consumentenproducten uit de zogeheten categorie 1 gebeurt dat via zelfcertificering: metingen en onderzoek mag de producent zelf uitvoeren. Maar bij producten uit de meer risicovolle ca-

S&F@W 02¦2009 45

SF0209_LoekCEsymbolen 45

03-06-2009 09:03:45

De waarde van het CE-symbool is aan inflatie onderhevig tegorieën 2 en 3, waar PBM’s onder vallen, moet de keuring overgelaten worden aan een onafhankelijke keuringsinstantie, een Notified Body. In Nederland gebeurt dat door TNO Certfication, het instituut waar Leon Vaassen ook nog enige tijd werkzaam was als unitmanager.

Bulkpartijen ‘Signalisatiekleding met zilveren strepen die niet reflecteren,’ zegt Leon Vaassen, ‘kan mensen het leven kosten. Werkhandschoenen die namaak zijn, zijn niet brandvertragend en niet sterk genoeg. Ongekeurde helmen die op bouwplaatsen terecht komen, bieden niet de bescherming die gesuggereerd wordt. En zo kun je het hele rijtje PBM’s wel aflopen. Er staat wel CE in, maar dat is puur bedrog, want anders verkoopt het jasje of de helm niet.’ Het onterecht aanbrengen van de CE-markering en het opstellen en ondertekenen van de conformiteitsverklaring valt in Nederland onder de wet economische delicten. In Nederland zou de Arbeidsinspectie of de Voedsel en Warenautoriteit de aangewezen instantie kunnen zijn om op naleving toe te zien. Maar de handhaving op dit onderdeel van de wet heeft in Nederland nauwelijks prioriteit, weet Vaassen. ‘Soms ben je maanden bezig met een producent om PBM’s die niet voldoen toch op orde te krijgen voor certificering. Vervolgens ontdek je dat de hele partij allang verkocht is. Die blijft echt niet ergens in een container in Rotterdam staan. Vaak gaat het om grote bulkpartijen die voor 50 dollarcent per jasje in Turkije of Azië gemaakt zijn. Partijen die aangeboden worden aan de Makro

of bouwmarkten. Een verzekeraar stuurde zijn relaties als geschenk een veiligheidsjasje met CE-markering, die nep bleek te zijn. Het zal geen opzet geweest zijn, maar het laat wel zien hoe weinig we in staat zijn om de echtheid van een product met CEsymbool van een kopie te onderscheiden.’

Witte lijst Het CE-teken mag geen lege huls worden, bedacht Vaassen toen hij op het idee kwam voor de website. De volledig door hem ‘als onafhankelijke marktpartij’ gefinancierde site, moet bijdragen aan het herstel van het vertrouwen in de CE-markering. De site biedt producenten, importeurs en dealers een online register waarop ze hun PBM’s kunnen presenteren, die de CE-keuring bij een Notified Body als TNO – of de ‘zusterorganisaties’ in België, Duitsland of Engeland – met glans doorlopen hebben. Dat laatste moeten ze bij Vaassen aantonen met de certificatiepapieren van de keuringsinstantie, de Notified Body dus. Wie niet kan bewijzen dat de CE-procedure gevolgd is, komt ook niet met zijn handel op de site. Het tarief voor plaatsing van een productgroep loopt vanaf 50 euro. ‘Beschouw het als een witte lijst,’ zegt Vaassen, ‘maar je mag het ook een exclusief advertentiemedium noemen, dat aangeeft dat een product zijn CE-status rechtmatig heeft verkregen. Via een zoekmachine en een paar simpele navigatietechnieken kan de gebruiker snel achterhalen of het product voldoet, door wie het is gemaakt en waar het te koop is.’ Volgens Vaassen hebben al ‘enkele tientallen producenten met een paar duizend producten’ interesse getoond in de site, omdat ze zich daarmee kunnen onderscheiden van de malafide opererende concurrent. ‘In eerste instantie richt de site zich op inkopers en gebruikers van PBM’s maar ook speeltoestellen en andere productgroepen komen aan de beurt. Ook wordt gewerkt aan een Duits- en een Engelstalige versie van de site.’

Rapex Interessant aan de clearmarksite is ook de mogelijkheid tot doorlinken naar RAPEX, het EU-waarschuwingssysteem voor gevaarlijke consumentenproducten die bij douanecontroles zijn ontdekt. De gevaren waarvoor gewaarschuwd wordt, variëren van verwondingen, brandgevaar of brandwonden tot chemische gevaren. Iedere vrijdag wordt de lijst geactualiseerd met de laatste vondsten. En ook daartussen bevinden zich vele PBM’s van duistere komaf en met illegale CE-markering. Leon Vaassen: ‘Mijn initiatief voor controle op de echtheid van het CE-symbool is toepasbaar op méér EU-richtlijnen. Denk aan de machinerichtlijn, medische hulpmiddelen, enzovoort. De markt mag de behoefte aangeven.’

Loek Kusiak is freelance journalist. Voor meer informatie: [email protected] Beelden: Schijvens

46 S&F@W 02¦2009

SF0209_LoekCEsymbolen 46

03-06-2009 09:03:46

& vraag antwoord Tekst Corné Baldwin

Hoe moet representatieve bedrijfskleding gereinigd worden? Vaak krijg ik de vraag van klanten hoe ze representatieve bedrijfskleding moeten reinigen. Of ze dat aan professionals moeten overlaten, het zogenaamde stomen, of dat de medewerkers dit zelf kunnen verzorgen. Beide opties hebben zowel hun voor- als nadelen. Als ik uitga van de stoffen die Nieuwenhuis Corporate Fashion inzet, kan de kleding gereinigd worden door zowel een stomerij als door de dragers zelf. Belangrijk is wel dat degene die de kleding reinigt, weet wat hij doet. Ik ga ervan uit dat stomerijen weten waar ze mee bezig zijn, maar stomen is duur en het duurt vaak lang voordat je de kleding weer terug hebt. Wel beschikken stomerijen over de goede apparatuur om bijvoorbeeld een blazer weer in de juiste vorm te krijgen. Daar wringt de schoen als bedrijfskledingdragers zelf hun kleding reinigen: ze weten vaak niet hoe dat moet. Bovenstoffen (polyester/wol) voor bijvoorbeeld blazers en pantalons kunnen makkelijk in de machine gewassen worden, als men dit wast op een wolwas programma en met een wolwas-

middel. Gebeurt dat niet, dan is de kans op vervilten of krimpen toch erg groot. Daarbij moet de bedrijfskledingdrager ook nog goed kunnen persen en strijken, zodat het betreffende kledingstuk weer in het juiste model komt. Op zijn minst moet hij de tijd ervoor nemen om het kledingstuk nat op een hangertje te hangen, zodat het in de juiste vorm opdroogt. Dat ziet er natuurlijk niet zo strak uit als na persen, maar het is beter dan niks. Ik adviseer mijn klanten voor iemand die fulltime werkt minimaal twee blazers aan te schaffen, drie onderstukken en blouses/ topjes naar gelang het aantal dagen dat de persoon werkt. Hierdoor kan de kledingdrager iedere dag wisselen van kleding en kan de kleding luchten. Hierdoor kan het opgedane vocht verdampen en kan het kreukherstellend vermogen van de stof zijn werk doen. Vergelijk het met leren schoenen; hierbij moet je ook ieder dag wisselen zodat het vocht uit de schoen kan en het model er weer in terug komt. Past u het wisselen van bovenkleding goed toe, dan kunt u over het algemeen volstaan met eens in de één à twee maanden uw kleding te laten stomen. Zijn de pantalons of rokken wat eerder toe aan reiniging, was deze dan op een wolwasprogramma met een wolwasmiddel en hang ze daarna nat op. Voor blouses en topjes geldt nagenoeg hetzelfde: was ze niet te heet en gebruik bij gekleurde artikelen een fijnwasmiddel. Gebruik voor witte blouses en topjes een witwasmiddel met optische witmakers, dan wordt de grauwsluier zo lang mogelijk uitgesteld. Zijn de blouses gemaakt van een kreukherstellende, strijkarme stof, strijk dan niet te heet. Het is niet nodig en u beschadigt de stof alleen maar.

Corné Baldwin is salesmanager bij Nieuwenhuis Corporate Fashion.

S&F@W 02¦2009 47

SF0209_VA 47

03-06-2009 09:17:30

B UWF RMATIE T

E L E V E R A N C I E R S

3 OKT OBE R 2 0 0 8

NUMME R 0

J AARGANG 1

I N

B E E L D

W W W.BOUW FORMAT IE .NL

NIEUWS

Duurzaamheid centraal tijdens Bouwbeurs

WONINGBOUWCORPORATIES De corporaties voorzien een stijging van de productie van koopwoningen. Daarbij plannen corporaties tot tevredenheid van Vogelaar relatief forse investeringen in de 40 prioriteitswijken. P. 4

TRENDS AFNEMENDE GROEI Als de bouwsector in Nederland wil blijven groeien, is het nodig dat er wordt gezocht naar nieuwe besparingen in de kosten van het bouwproces. P. 10

VISIE De organisatie van de Internationale Bouwbeurs ligt in handen van Adrey Wilschut, project manager Bouw & ICT, Aart Wisgerhof, beursmanager van VNU Exhibitions Europe en ir. Maarten van Hezik, voorzitter van de Adviescommissie Bouwbeurs.

Bouwen in Balans is het thema van de Internationale Bouwbeurs 2009 die VNU Exhibitions organiseert. De bouwsector maakt constant ontwikkelingen door en de uitdaging is daarin een gezond evenwicht te vinden.

H

et gekozen thema speelt volgens de organisatie, bestaande uit Adrey Wilschut, project manager Bouw & ICT, Aart Wisgerhof, beursmanager van VNU Exhibitions Europe en ir. Maarten van Hezik, voorzitter van de Adviescommissie Bouwbeurs in op de trend en behoefte om de goede balans te krijgen tussen een gezonde leefomgeving en duurzame ontwikkeling. Zo kan de Nederlandse bouw volgens Van Hezik niet meer heen om de ‘cradle to cradle-gedachte’, bedacht door chemicus Michael Braungart en architec/stedenbouwer William McDonough. “We leven in een druk bevolkt land. Dat brengt een

grote maatschappelijke verantwoordelijkheid met zich mee”, verduidelijkt Van Hezik. De beurs heeft plaats van maandag 9 februari t/m zaterdag 14 februari 2009 in de Jaarbeurs, Utrecht. Tijdens de Bouwbeurs wordt van dinsdag 10 tot en met donderdag 12 februari de beurs Bouw & ICT gehouden. Naast het expositieprogramma dat is opgebouwd rondom bouwproducten voor afbouw, renovatie en onderhoud zijn er vele activiteiten als de Architectendag, het congres Brandveilig bouwen, de Nederlandse Bouwprijs 2009 en het Nederlandse Bouwgala. Zie pagina 20

NIEUWS

VISIE

TRENDS

IN BEELD

bouw & vastgoed www.novesta.nl

IN BEELD GERECHTSGEBOUW HASSELT Het nieuwe gerechtsgebouw in Hasselt is ontworpen door het Deense bureau J. Mayer H. architekten in samenwerking met de in Hasselt gevestigde architectenbureaus a2o-architecten en Lens°Ass architects. P. 27

NIEUW!

Het VBI EcoPrefab Concept ®

Directiefuncties

DUURZAAM VALKENBURG Nieuw-Valkenburg wordt een energieneutrale wijk, die vooruitloopt op de afspraken die minister Cramer met Bouwend Nederland heeft gemaakt over energiebesparing in de Nieuwbouw. P. 23

Bespaart jaarlijks ruim 60% op energiekosten! (Zonder extra investering!)

www.ecoprefab.nl

Bouwt u luchtkastelen? Of begroot u met

XXXNBCFDBOM

Bouwkosten-online.nl

oplage 23.500 exemplaren aantrekkelijke tarieven: laagste kosten per 1.000 géén kosten voor steunkleur of full colour verspreiding naar unieke database

Contact:

Het eerste en grootste magazine gericht op de toeleverende industrie en handel voor de totale bouwkolom.

@ T T T w

[email protected] Rob de Kleijnen 06-53403470 Erik van Heest 06-13221012 Robert Liefhebber 06-51834244 www.bouwformatie.nl

9011_Bouwformatie_adv_210x146.indd 1

12-01-2009 11:48:09

Safety Toes


`ÛiÀÌiÀi˜Êˆ˜Ê

i\Ê9ۜ˜˜iÊ ?˜Ã?}ˆÊ Ìiivœœ˜Êä£ÇÓÊ{ÈÊÈÈÊÓ£]ÊäÈÊx£äʙnxÊ£{ œvÊi‡“>ˆÊ˜>>À\ÊÞL>˜Ã>}ˆJŽÕÜiÀ°˜Ê

PPE DIRECTIVE 89/686/EEC

• eenvoudig over de schoen te dragen • veiligheid door stalen neus • hygiënisch én makkelijk in gebruik

• duurzaam én voordelig • voor incidenteel gebruik • 6 verschillende maten (XS, S, M, L, XL, XXL)

Postbus 1007, 8300 BA Emmeloord - Holland • Tel. 0527 615722 Fax 0527 615358 • www.aktatrading.nl • www.safetytoes.nl

SF0209_advertenties 48

03-06-2009 09:04:58

atlas

Gezonder werken – representatief presteren

De nieuwe Office-schoen CX 320 Office – de ideale begeleider voor kantoor en bedrijf. De perfecte combinatie van een elegante officeschoen en een hoogwaardige veiligheidsschoen, die voldoet aan de EN ISO 20345 S2-eisen. Perfectie – voor representatief en elegant werken

09 11:48:09

ATLAS Nederland - the shoe company B.V. Vleugelboot 70-72 · 3991 CL Houten Tel.: 030-63 90 468 · Fax: 030-63 90 439 [email protected] · www.atlasschoenen.nl

SF0209_advertenties 49

03-06-2009 14:10:21

column van Geest

De kracht van samenwerken Sinds 2006 mag ik mij voorzitter noemen van de branchevereniging HCW oftewel Holland Career Wear Group, een ledengroeping van MODINT. Recentelijk leerde ik van een marketinggoeroe dat Nederland in verhouding de meeste verenigingen en brancheorganisaties telt ten opzicht van de rest van de Wereld! Als je bestuursleden van verenigingen vraagt naar de opkomst op ledenvergaderingen, doemt overal hetzelfde beeld op: een slechte opkomst, op het laatste moment afzeggen en meestal een passieve houding tijdens de vergadering. Het vreemde geval doet zich voor dat leden wel zonder morren contributie betalen. Dus is het wellicht een kwestie van erbij willen horen of misschien net even dat laatste nieuwtje uit de markt oppikken? Bij HCW bleek dat de opkomst van de leden aanzienlijk groeide op het moment dat er wat te beleven viel. Als tweejaarlijks evenement organiseert HCW de Corporate Fashion Award. Een happening waarbij alle vormen van representatieve bedrijfskleding in de spotlights staan. De opkomst was hoog en de belangstelling groot. Ook de dag van de Europese aanbesteding leverde belangstelling op uit alle gelederen van de markt; leden en hun klanten maar ook overheidsinstanties waren van de partij, kortom de zaal zat vol. Dit was de aanleiding om kennisoverdracht en uitwisseling van ervaringen tot speerpunten te benoemen van onze branchevereniging, evenals gewoon lekker netwerken en trachten tot zaken te komen met andere bedrijven. Wij zochten aansluiting met AVAG, de branchevereniging die producenten en leveranciers van beschermende kleding en toebehoren vertegenwoordigt. Al gauw vlogen de ideeën over en weer om daar waar mogelijk kennis uit te wisselen en die over te dragen naar onze leden, maar zeker ook naar de markt. Dat resulteerde in het idee om samen met de uitgever van dit prachtige magazine Safety & Fashion om de tafel te gaan zitten. Het resultaat is een uniek vakblad waarin modieuze, praktische en beschermende kleding hand in hand gaan en de lezer een interessant beeld krijgt van wat er allemaal speelt in onze branche. Maar succes zit ook in activiteiten waar leden hun kennis kunnen bijschaven en/of nieuwe business vinden. Dus: een vakblad is mooi, een awarduitreiking is prachtig, maar deze beide verenigd op een vakbeurs is het ultieme doel. Het resultaat is dat Kluwer, HCW en AVAG voor de derde keer op rij Safety & Corporate Fashion@ Work organiseren in Ahoy Rotterdam. Kom vooral, we doen het voor u. Hoezo zijn brancheverenigingen niet interessant? Peter van Geest is voorzitter van Holland Carreer Wear Group en eigenaar van The Missing link Corporate Fashion b.v.

50 S&F@W 02¦2009

SF0209_column_VanGeest 50

03-06-2009 09:16:55

FOLLOWER OF FASHION

SA F

ETY SHOES

72457 S3

BRUIN MATENTM

72009 S1P ZWART MATENTM

EN20345 normering sGEVETWATERAFSTOTENDOVERLEER s0U6)"2!-šOF0U.ITRILLOOPZOOL sSTALENNEUSSTALENTUSSENZOOL sANTISLIPPROlEL s#!-"2%,,%VOERING sWIJDTE sMATENTM

Grisport 72071 S3

Grisport 72049 S3

Grisport 71607 S3

Grisport 71605

S3

www.grisportbenelux.nl

SF0209_advertenties 51

03-06-2009 09:05:00

S B 2

T

’

R

I

F

F

I

0

0

C

H

I

J

V

E

N

S

Y

9

C

Fashion in workwear Stoere materialen, grove ritsen Metal drukkers, rubber prints, slanke belijning en modieuze maatvoering Schijvens, Sinds 1863 ervaren, fl exibel, trend en vakmanschap Dat is Schijvens en dat is dus ook T’riffic - www.triffic.nl

www.triffic.nl SF0209_advertenties 52 Triffic A4 Adv Wanted Dossier.indd 1

03-06-2009 12-5-0909:05:02 11:08