PARTICIPATIEWERKVORMEN Doel
Informeren
Ervaring procesbegeleider
Weinig
Veel Weinig
Werkvorm
Tijd werkvorm <10min >10min
Omvang groep
Informerende brief
X
100+
Nieuwsbrief AV / stadsberichten extra Internet
X
100+
Stadsberichten
X
100+
Informatiewinkel
X
100+
Persbericht
X
Participatie
Veel
Coproduceren
1
Veel
Veel
X
100+
100+ X
100+
Informatieavond
X
100+
Tentoonstelling
X
100+
Burgerjury
X
<20
X
100+
Inloopbijeenkomst
X
100+
Informatieavond
X
100+
Focusgroep
X
<10
Inspiratiegroep
X
<20
Stadspeiling
X
100+
World café
X
<50
Mobiel terras
X
<50
Wijken café
X
<100
Huiskamergesprekken
X
<20
Flitsinterviews
Adviseren
X
Inloopbijeenkomst
Digi-enquête Raadplegen
Interactie
X
<100
Interviews
X
<30
Experts/denktank
X
<20
Scenariomethode
X
<50
Klankbordgroep
X
<20
Snelkookpan
X
<20
Klassenpresentatie
X
<40
Workshops
X
<20
Stakeholdersmethode
X
<20
Infralab
X
<20
Werkgroep ambtenaren en burgers Ontwerpatelier
X
<20
X
<20
Stakeholdersmethode
X
<20
toolbox participatie en inspraak – oktober 2009
Informerende brief Doel: informeren
<10 min Korte omschrijving
Materialen Voorbereiding
Nieuwsbrief Amersfoort Vernieuwt / Stadsberichten extra Doel: informeren
Korte omschrijving
Materialen Voorbereiding
Internet Doel: informeren
Korte omschrijving
Stadsberichten Korte omschrijving
Voorbereiding
Informatiewinkel
100+ De nieuwsbrief of stadsberichten extra zijn middelen om inwoners van Amersfoort op de hoogte te brengen van de ontwikkelingen in hun omgeving. - Drukwerk - Brief/bericht opstellen - Brief/bericht controleren
Korte omschrijving
100+
Door een bericht op internet te plaatsen, kunnen veel inwoners op een snelle en eenvoudige manier geïnformeerd worden over de ontwikkeling in hun omgeving. - Opstellen van het bericht - Controleren van het bericht
100+
De wekelijks gratis verspreide kranten bereiken veel huishoudens in Amersfoort. Dit informerende medium is geschikt om een groot aantal inwoners te bereiken. - Format persbericht of servicebericht - Foto/afbeelding - Bericht opstellen en controleren - Doorsturen naar stadsberichten - Tijdig ruimte reserveren bij de redactie
<10 min
Materialen
2
<10 min
<10 min
Materialen
Doel: informeren
Een informerende brief is een geschikt middel om inwoners van Amersfoort op de hoogte te brengen van de ontwikkelingen in de stad. - Drukwerk - Brief opstellen - Brief controleren
<10 min - >10 min
Voorbereiding
Doel: informeren
100+
100+
De Informatiewinkel is een publieksinformatiecentrum van de gemeente waar inwoners informatie kunnen halen over de stad. - Folders - Posters - Artist impressions - Plattegrond - Maquette
toolbox participatie en inspraak – oktober 2009
Persbericht Doel: informeren
>10 min Korte omschrijving
Materialen Voorbereiding
Inloopbijeenkomst Doel: informeren/ raadplegen Vakinhoudelijke collega’s nodig Materialen
Voorbereiding
Programma
3
Een nieuwsfeit wordt in de krant of stadsberichten gezet en kan op deze manier veel inwoners van Amersfoort bereiken. - Format persbericht - Foto/afbeelding - Persbericht opstellen en controleren - Doorsturen naar persberichten
>1 uur Korte omschrijving
100+
100+
Bij een inloopbijeenkomst hebben de inwoners de mogelijkheid om zich te laten informeren over een bepaald onderwerp en vragen te stellen aan de vakinhoudelijke betrokkenen. Door het informele karakter durven mensen eerder naar binnen te stappen. - Uitwerkingen toekomst op plattegrond en/of maquette - Foto’s/afbeeldingen - Artist impressions - Eventueel folders - Tafels - Reactie- en vragenformulieren - Pen en papier - Locatie zoeken en boeken - Uitnodigingen maken en versturen - Posters maken en ophangen - Aankondiging via stadsberichten - Catering - Ruimte inrichten Inwoners kunnen naar binnen lopen op het moment dat het hen uitkomt en daarom is er geen vast programma.
toolbox participatie en inspraak – oktober 2009
Informatieavond Doel: informeren/ raadplegen
>1 uur Korte omschrijving
Ervaring procesbegeleider: veel Materialen
Voorbereiding
Programma
Tentoonstelling Korte omschrijving
Vakinhoudelijke collega’s nodig
Materialen
Voorbereiding
Programma
4
Tijdens een informatieavond wordt er informatie gegeven aan de bewoners en kunnen zij vragen stellen over het onderwerp dat centraal staat en een discussie voeren. Het verschil met de inloopbijeenkomst is dat bij de avond over het algemeen alles plenair gebeurd. Een combinatie van beide vormen kan ook. - Eventueel laptop en beamer voor een presentatie - Microfoon (audio, geluid) - Video - Foto’s/afbeeldingen - Artist impressions - Eventueel folders - Tafels en stoelen - Locatie zoeken en boeken - Uitnodigingen maken en versturen - Catering - Ruimte inrichten - Inleiding en presentatie - Gelegenheid tot vragen stellen - Afsluiting
>1 uur
Doel: informeren
100+
100+
Een visuele presentatie van het te realiseren plan waarover inwoners van Amersfoort vragen kunnen stellen. Beelden zeggen meer dan woorden. - Laptop met beamer - Toekomst op plattegrond en/of maquette - Artist impressions - Locatie zoeken en boeken - Tentoonstelling kenbaar maken door middel van uitnodigingen, posters en persberichten - Catering - Ruimte inrichten - Tentoonstelling opbouwen Geen vast programma, mensen kunnen langs de verschillende toekomstbeelden lopen.
toolbox participatie en inspraak – oktober 2009
Burgerjury Doel: raadplegen
>1 uur Korte omschrijving
Ervaring procesbegeleider: weinig
Materialen
Voorbereiding
Programma
Digi-enquête Doel: raadplegen
Materialen
Voorbereiding
Programma
5
Bij een burgerjury nodigt de gemeente burgers uit zitting te nemen in een jury om een oordeel te geven over de aanpak van omgevingsvraagstukken. Deze vraagstukken zijn concreet uitgewerkt in voorstellen, waar zij hun eindoordeel over moeten uitbrengen. De burgerjury krijgt informatie over de kwestie, kunnen met deskundigen en betrokkenen praten en gaan daarna met elkaar in discussie. - Pen en papier - Foto’s/afbeeldingen - Artist impressions - Tafels en stoelen - Locatie zoeken en boeken - Catering - Deskundigen en betrokkenen op de hoogte stellen en uitnodigen - Burgerjury samenstellen en uitnodigen - Inleiding - Vragen stellen - Discussiëren - Conclusies trekken - Afsluiten
≤10 min Korte omschrijving
<20
100+
Een digitale enquête is voor inwoners eenvoudig en snel in te vullen en het levert de gemeente inzichten op in de meningen van de inwoners. De inwoners krijgen een brief toegestuurd met website, inlogcode en wachtwoord. Op de website kunnen zij vragen beantwoorden met betrekking tot een bepaald onderwerp. Houd een enquête kort en niet langer dan 10 minuten. Zorg ervoor dat mensen niet naar vragen moeten scrollen. - Briefpapier - Tekst voor website - Afbeeldingen website - Website met enquête online zetten - Vragen opstellen - Brieven opstellen met codes - Brieven versturen - Website online zetten - Na paar weken website eraf halen - Gegevens verwerken - Conclusies op basis van enquête
toolbox participatie en inspraak – oktober 2009
Focusgroep Doel: raadplegen
>1 uur Korte omschrijving
Ervaring procesbegeleider: veel Materialen
Voorbereiding
Programma
Inspiratiegroep Doel: raadplegen Ervaring procesbegeleider: veel
Materialen
Voorbereiding
Programma
6
Een groep mensen, kan variëren in grote, gaat discussiëren aan de hand van een stelling over een bepaald onderwerp. Hieruit komen standpunten, meningen en inzichten die verderop in het proces gebruikt kunnen worden om een plan te realiseren. - Tafels en stoelen - Flip-over en stift - Artist impressions - Plattegronden - Maquettes - Pen en papier - Locatie zoeken en boeken - Onderwerp bepalen - Stellingen bedenken - Catering - Eventueel audio, video en geluidsinstallatie - Ruimte inrichten - Inleiding met uitleg - Stelling introduceren - Discussiëren - Afsluiten met conclusies
>1 uur Korte omschrijving
<10
<20
Een groep deelnemers uit een bestaande doelgroep gaan naar voorbeelden van wijken of buurten kijken die hetzelfde zijn of lijken op de plannen die zijn gemaakt voor een buurt of een wijk. Uit de voorbeelden kunnen de deelnemers plus- en minpunten benoemen die zij wel en niet in hun wijk terug willen zien. Deze methode kan ook op basis van foto’s en referentiebeelden. Aan de hand daarvan kunnen bewoners plus- en minpunten benoemen. - Vervoersmiddel(en) - (Foto)camera’s - Pen en papier - Foto’s/referentiebeelden - Afspraak maken met de doelgroep - Afspraak maken met de wijkmanager van de voorbeeldwijk/buurt - Eventueel catering - Vervoersmiddel(en) regelen - Reizen - Rondleiding - Vragen stellen - Terug reizen
toolbox participatie en inspraak – oktober 2009
Stadspeiling Doel: raadplegen
>1 uur Korte omschrijving
Materialen Voorbereiding
World café Korte omschrijving
Ervaring procesbegeleider: veel
Materialen
Voorbereiding
Programma
7
De inwoners die uit de steekproef naar voren zijn gekomen ontvangen een enquête over een bepaald onderwerp die zij in kunnen vullen. Later kunnen de enquêtes opgehaald of teruggestuurd kunnen worden. - Briefpapier - Antwoordenveloppen - Enquête opstellen - Adressenlijst opstellen
>1 uur
Doel: raadplegen
100+
<50
Het World café is een uitstekend middel om de inwoners op een informele manier te betrekken bij een actueel thema, hierover te discussiëren en samen te werken. Er worden verschillende onderwerpen per tafel besproken voor ongeveer 15 minuten. Na elke ronde verplaatsen de deelnemers zich naar een andere tafel om een ander onderwerp te bespreken. De voorzitters blijven bij dezelfde tafel zitten en zij vatten samen wat er besproken is voor de volgende groep. Iedereen heeft de kans om in korte tijd over alle onderwerpen iets te zeggen. - Tafels en stoelen - Flappen of beschrijfbaar tafelkleed - Stiften - Pen en papier - Foto’s/afbeeldingen - Artist impressions - Plattegronden - Maquettes - Locatie(café) zoeken en boeken - Catering - Zorg voor duidelijke discussievragen/knelpunten gekoppeld aan een centraal thema - Richt de ruimte in (decoratief) - Uitleg World café - Laat bewoners per tafel hun ideeën en discussiepunten op schrijven (±10 min. per vraag) - Laat mensen tussentijds van tafel wisselen en hun ideeën meenemen - Koppel per tafel de resultaten terug en ontdek samen met de gehele groep de rode draad
toolbox participatie en inspraak – oktober 2009
Mobiel Terras Doel: raadplegen
>1 uur Korte omschrijving
Ervaring procesbegeleider: veel
Materialen
Voorbereiding Programma
Wijken café Zoals Vathorst Doel: raadplegen Ervaring procesbegeleider: veel
Materialen
Voorbereiding
Programma
8
Het Mobiel Terras wordt ingezet om bewoners in de Amersfoortse wijken met elkaar in gesprek te laten gaan, maar is vooral bedoeld als 'mobiele' ontmoetingsplek. Vaak komen buurtbewoners elkaar tegen, maar kennen ze elkaar niet goed, wat ze vaak wel willen. Het Mobiel Terras kan daar een beetje bij helpen. Het Mobiel Terras wordt dan een locatie waar men elkaar ontmoet en plannen smeedt. Gesprekken zullen daarbij in veel gevallen gaan over zaken die in de buurt plaatsvinden en waar men met elkaar iets aan wil doen. Het is aan de bewoners zelf om daar vorm aan te geven. - Rood autootje (zie mobielterras.nl) - Stoelen en tafels - Eventueel parasol - Servies - Catering - Uitstallen terras - Koffie en thee schenken - Buurtbewoners praten
>1 uur
Korte omschrijving
<50
<100
Een goede manier om op een informele wijze meningen van inwoners te peilen en te discussiëren over een bepaald onderwerp. Het is een gelegenheid om nader kennis te maken met buren, wijkgenoten en te praten met mensen die in een bepaalde wijk bouwen, in die wijk wonen en/of werken. Er kunnen vragen gesteld worden, wensen geuit worden en ideeën worden gelanceerd. Dit moment vindt ongeveer eens per 4 maanden plaats. - Pen en papier - Tafels en stoelen - Foto’s/afbeeldingen - Decoratie - Locatie (café) zoeken en boeken - Catering - Ruimte inrichten - Uitnodigingen versturen Geen vast programma.
toolbox participatie en inspraak – oktober 2009
Huiskamergesprekken >10 min - <1 uur Bijvoorbeeld AV-team en keukentafelgesprekken Doel: raadplegen
Korte omschrijving
Ervaring procesbegeleider: veel Materialen
Voorbereiding Programma
Flitsinterviews Doel: raadplegen Ervaring procesbegeleider: veel Materialen
Voorbereiding Programma
Interviews Korte omschrijving
Ervaring procesbegeleider: veel
Materialen
Voorbereiding Programma
<100
Deze methode is zeer geschikt om de mening van moeilijk bereikbare groepen te onderzoeken. Door bij die groepen langs te gaan en korte interviews af te nemen, worden zij toch bereikt. Dit kan door een onafhankelijk bureau gedaan worden. - Pen en papier - Foto’s/afbeeldingen - Artist impressions - Camera - Opnameapparatuur - Vragen opstellen Geen vast programma.
>10 min
Doel: raadplegen
9
Door bij mensen langs te gaan, krijg je meer inzicht in de meningen van de inwoners van Amersfoort. Een kleine groep levert veel informatie op. De persoonlijke aandacht staat centraal in de gesprekken. - Pen en papier - Foto’s/afbeeldingen - Artist impressions - (Foto)camera - Opnameapparatuur - Bellen voor afspraken - Onderwerp voorbereiden met vragenlijst Geen vast programma.
<10 minuten Korte omschrijving
<20
<30
Door een vraaggesprek met individuele inwoners te organiseren kan er gevraagd worden naar hun mening en doorgevraagd worden op antwoorden die gegeven worden. - Pen en papier - Foto’s/afbeeldingen - Artist impressions - Camera - Opnameapparatuur - Vragen opstellen - Afspraken maken met inwoners Bij de individuele inwoners langs om interview af te nemen.
toolbox participatie en inspraak – oktober 2009
Experts / denktank Doel: adviseren
>1 uur Korte omschrijving
Ervaring procesbegeleider: Veel Materialen
Voorbereiding
Programma
Scenariomethode Doel: adviseren Ervaring procesbegeleider: veel
Materialen
Voorbereiding
Programma
10
Externe experts zien snel welke oplossingen wel of niet werken. Ze zijn gespecialiseerd in bepaalde onderwerpen, waardoor ze specifiek in te zetten zijn. Samen met belanghebbenden kunnen de experts over oplossingen bedenken. - Verschillende oplossingen op papier - Plattegronden - Maquettes - Foto’s/afbeeldingen - Artist impressions - Pen en papier - Tafels en stoelen - Locatie zoeken en boeken - Catering - Ruimte inrichten - Experts selecteren - Samen oplossingen bedenken - Beste aspecten in ontwerp - Advies en voorstellen worden meegenomen in ontwerp
>1 uur Korte omschrijving
<20
<50
De gemeente schetst een aantal toekomstscenario’s en presenteert deze aan betrokken inwoners. Hier kunnen de inwoners vragen over stellen en zij kunnen meedenken over oplossingen. Daarna kunnen de inwoners hun stem laten horen door één van de scenario’s als beste aan te wijzen en kunnen hierover een advies vormen. - Schetsen van scenario’s - Pen en papier - Foto’s/afbeeldingen - Artist impressions - Tafels en stoelen - Locatie zoeken en boeken - Scenario’s maken - Catering - Ruimte inrichten - Presentatie van de scenario’s - Stemmen uitbrengen - Advies geven - Afsluiting
toolbox participatie en inspraak – oktober 2009
Klankbordgroep Doel: adviseren
>1 uur Korte omschrijving
Ervaring procesbegeleider: veel Materialen
Voorbereiding
Programma
Snelkookpan Doel: adviseren Ervaring procesbegeleider: veel
Materialen
Voorbereiding
Programma
11
Gedurende een proces is de klankbordgroep de vaste gesprekspartner van de gemeente. De klankbordgroep weet wat er speelt in de buurt en kan op basis daarvan advies geven aan de gemeente. Zij kunnen daar zitten met hun persoonlijke titel of zij kunnen hun achterban vertegenwoordigen. - Eventuele ontwerpen - Pen en papier - Foto’s/afbeeldingen - Artist impressions - Locatie zoeken en boeken - Klankbordgroep samenstellen en uitnodigen - Catering - Afspraken maken voor overleg Geen vast programma
>1 uur Korte omschrijving
<20
<20
Aan de hand van stellingen moeten de bewoners in korte tijd tot een compromis zien te komen. Er wordt gediscussieerd en er ontstaat gedachtevorming. Door met stellingen te werken komen overeenkomsten en tegenstellingen in meningen van bewoners naar voren. Ze moeten hier uit komen door met elkaar een compromis te sluiten. - Flip-overs - Stiften - Foto’s/afbeeldingen - Artist impressions - Tafels en stoelen - Locatie zoeken en boeken - Stellingen voorbereiden - Ruimte inrichten - Catering - Tafels en stoelen - Discussiëren over de stellingen en meningen - Compromis sluiten - Tot een advies komen
toolbox participatie en inspraak – oktober 2009
Klassenpresentatie Doel: adviseren
>1 uur Korte omschrijving
Ervaring procesbegeleider: veel
Materialen
Voorbereiding Programma
Workshops Doel: adviseren Ervaring procesbegeleider: veel Materialen
Voorbereiding
Programma
12
Op deze manier worden de kinderen uit de buurt ook betrokken bij een project. Eerst geeft een architect een praatje voor een klas over ontwerpen en invulling geven aan een gebied. Vervolgens kunnen de kinderen invulling geven aan het gebied door te tekenen en te knutselen. Hier komen presentaties uit die meegenomen kunnen worden in het definitieve ontwerp. - Kleurpotloden - Knutselmateriaal - Plattegrond - Presentatie maken - Presentatie - Kinderen aan het werk met gebied - Presentaties van de ontwerpen
>1 uur Korte omschrijving
<40
<20
Workshops zijn een manier om inzichten over onderwerpen te vergroten. Tijdens de workshop kunnen inwoners samenwerken door bijvoorbeeld oplossingen te bedenken waardoor de gemeente nieuwe inzichten verkrijgt. Met de oplossingen kunnen bewoners en de gemeente aan de slag. - Pen en papier - Knutselmateriaal - Foto’s/afbeeldingen - Artist impressions - Tafels en stoelen - Locatie zoeken en boeken - Ruimte inrichten - Materialen klaarleggen - Catering - Inleiding - Bewoners aan de slag - Einde - Later terugkoppeling
toolbox participatie en inspraak – oktober 2009
Stakeholdersmethode Doel: adviseren/ coproduceren
Korte omschrijving
Ervaring procesbegeleider: veel Materialen
Voorbereiding
Programma
Infralab Doel: coproduceren
Korte omschrijving
Materialen
Voorbereiding Programma
Werkgroep ambtenaren en burgers
Ervaring procesbegeleider: veel
Korte omschrijving
Materialen
Voorbereiding
Programma
13
<20
De methode is erop gericht te achterhalen wat precies de belangen en problemen zijn. In een gesprek tussen de stakeholders wordt gezocht naar belangenverschillen en –overeenkomenten en op basis daarvan gaan ze samen oplossingen bedenken. Deze moet voor alle deelnemers acceptabel zijn. - Tafels en stoelen - Foto’s/afbeeldingen - Artist impressions - Pen en papier - Locatie zoeken en boeken - Catering - Stakeholders uitnodigen - Ruimte inrichten Geen vast programma.
>1 uur
Ervaring procesbegeleider: veel
Doel: coproduceren
>1 uur
<20
Door in gesprek te gaan met weggebruikers en omwonenden kunnen er oplossingen tot stand komen voor een specifiek verkeersprobleem. Zij weten wat er mis is en wat er verbeterd moet worden. De gesprekken zijn te verdelen in drie sessies: probleemformulering, oplossing en ontwerp. - Pen en papier - Tafels en stoelen - Foto’s/afbeeldingen - Plattegrond verkeersituatie - Locatie zoeken en boeken - Probleemformulering - Oplossing - Ontwerp
>1 uur
<20
Door ambtenaren en burgers samen tot een oplossing te laten komen, zal het eindresultaat voor iedereen bevredigend zijn. Voor de uitwerking van een ontwerp moeten er duidelijke randvoorwaarden zijn en voldoende ruimte voor invulling van het ontwerp. - Pen en papier - Knutselmateriaal - Plattegrond van het gebied - Locatie zoeken en boeken - Groep samenstellen - Afspraken maken voor invulling ontwerp - Invulling ontwerp door deelnemers - Bespreken - Besluiten
toolbox participatie en inspraak – oktober 2009
Ontwerpatelier Doel: coproduceren
>1 uur Korte omschrijving
Ervaring procesbegeleide: veel Materialen
Voorbereiding
Programma
Bij deze vorm kunnen bewoners zelf creatief invulling geven aan het gebied dat ontwikkeld moet worden. Zij geven oplossingen en mogelijkheden aan, die zij in het definitieve ontwerp willen zien. De realisatie sluit aan op de wensen van de bewoners. Bij deze methode wordt gedacht in beelden en ontwerpen en kunnen de deelnemers aan de slag met knutselmateriaal. - Pen en papier - Knutselmateriaal - Foto’s/afbeeldingen/plattegrond - Tafels en stoelen - Locatie zoeken en boeken - Catering - Ruimte inrichten - Selecteren van bewoners - Invulling van het gebied door bewoner - Bespreken - Afsluiting -
Werkvormen die geschikt zijn Werkvorm Klassenpresentatie Flitsinterviews Inspiratiegroep (beelden)
14
<20
Later definitief ontwerp presenteren Terugkoppeling Besluit
voor bijzondere doelgroepen. Doelgroep Kinderen 8 tot 12 jaar Minder bereikbare doelgroepen (ouderen, jongeren) Minder bereikbare doelgroepen (jongeren, allochtonen)
toolbox participatie en inspraak – oktober 2009