Parijs
PARIJS WORDT OOK WEL EENS DE LICHTSTAD GENOEMD. EN DAT IS ZE ZEKER. WANT HIER IS IN DE 17DE EEUW DE OPENBARE VERLICHTING ONTSTAAN. BOVENDIEN WAS PARIJS IN DE EEUW VAN DE VERLICHTING DE BELANGRIJKSTE CULTURELE HOOFDSTAD VAN EUROPA.
PARIJS, EN ER WAS LICHT... De stad Parijs had al heel snel begrepen dat licht een fantastisch hulpmiddel was, vandaar dat ze ook een pioniersrol in de openbare verlichting heeft gespeeld. Een weldoordachte en goed geplande verlichting helpt de inwoners om hun patrimonium te ontdekken en zich met hun stad verbonden te voelen. Verlichting zorgt ervoor dat zowel de inwoners van een stad als de mensen die ze bezoeken, zich een beter beeld van die stad kunnen vormen. Verlichting zorgt ook voor veiligheid in de stad. Parijs maakt van dit hulpmiddel gebruik om haar culturele rijkdom, die ze aan haar geschiedenis en aan haar immense patrimonium te danken heeft, in de schijnwerpers te zetten. Via de verlichting van haar straten en monumenten,, haar musea,, bibliotheken en talrijke j andere gebouwen blijft Parijs ons steeds weer door tijd en ruimte voeren. Als partner van de stad heeft Schréder al zijn kennis gebruikt om deze magie mee tot leven te brengen.
Schréder heeft dit verlichtingstoestel ontworpen en geproduceerd voor Jean-Claude Decaux, op basis van een ontwerp van Jean-Michel Wilmotte, voor de verlichting van de Champs-Elysées.
Is Parijs nog steeds de Lichtstad? VM: Jazeker, maar dan wel op een hedendaagse manier! In principe heeft Parijs een zeker cachet te verdedigen, ze wil uiteraard de Lichtstad blijven; maar dan wel een lichtstad die zich aan de ecologische context aanpast.
Welke zijn de grote thema’s in het Parijse verlichtingsbeleid? VM: Het eerste thema is het patrimoniumbeheer van het verlichtingspark, en het tweede thema is duurzame ontwikkeling. Ons beleid op het gebied van duurzame ontwikkeling heeft voornamelijk als doelstelling om het energieverbruik tegen 2020 met 30% te verminderen. MP: Dat is een tussentijdse doelstelling met het oog op de doelstelling van Kyoto, die bepaalt dat het energieverbruik met 75 % tegen 2050 moet verminderen. En het is in die optiek dat we in eerste instantie een besparingsplan hebben opgesteld dat we met behulp van de huidige technieken kunnen
VINCENT MÉRIGOU, INGENIEUR BIJ DE TECHNISCHE DIENSTEN EN AFDELINGSCHEF, EN MICHEL PERET, CHEF VAN DE DIVISIE DOCTRINE ET CONCEPTION ÉCLAIRAGE, WERKEN VOOR DE DIRECTION DE LA VOIRIE ET DES DÉPLACEMENTS (DIRECTIE WEGEN EN VERKEER) OP HET PARIJSE STADHUIS. ZIJ VERTELLEN ONS IETS MEER OVER DE OPENBARE VERLICHTING IN PARIJS.
realiseren. Vervolgens hebben we een theoretische analyse van de impact van de te verwachten technologische ontwikkelingen gemaakt. Bijvoorbeeld: de verlichtingstoestellen die met diodes uitgerust zijn, waarvan we de effectieve eigenschappen op het terrein nog niet kennen. MP: In het kader van onze doelstelling om het energieverbruik te beperken, hebben wij een aanbestedingsopdracht uitgeschreven, waarna we één van onze eerste realisaties aan Schréder hebben toevertrouwd. De meeste van onze verlichtingsinstallaties dateren al van de jaren ‘50, toen de koningin van Groot-Brittannië een bezoek aan Parijs bracht. Iets recenter hebben we, om redenen van patrimoniumbeheer, alle schijnwerpers met gloeilampen moeten weghalen. We hebben van die gelegenheid gebruik gemaakt om een energiebesparing te realiseren door ze door schijnwerpers te vervangen die met metaaljodidelampen uitgerust zijn. Op die manier konden we het aantal schijnwerpers halveren en het geïnstalleerde vermogen door 6 delen, met een investeringsrendement op minder dan 5 jaar.
Het Louvre wordt aan de kant van de Seine verlicht door 120 Focal-schijnwerpers die met metaaljodidelampen van 70 W uitgerust zijn. Hierdoor wordt een zacht wit licht (3000 K) gecreëerd dat eigen is aan de romantische uitstraling van Parijs.
De verlichting van de Parijse Notre-Dame werd door de lichtontwerpers Louis Clair en Roger Narboni gerealiseerd. Om de schitterende fijne details van de grote galerij beter te laten uitkomen, heeft men voor de compacte en discrete Corus-schijnwerpers gekozen.
In het kader van haar beleid betreffende duurzame ontwikkeling heeft de stad Parijs de oude schijnwerpers met gloeilampen vervangen door schijnwerpers van Schréder die met metaaljodidelampen uitgerust zijn. In totaal werden niet minder dan 1300 schijnwerpers van het type Focal, Terra en Neos geleverd. De Parijse kerk La Madeleine werd het pilootproject voor dit programma in 2004. De stad heeft er 80 schijnwerpers met een geïnstalleerd vermogen van 40 kW laten vervangen door 45 Focal-schijnwerpers met een geïnstalleerd vermogen van 6,75 kW. Resultaat: een jaarlijkse besparing in verbruik van meer dan 70 %.
GECIVILISEERDE RUIMTES In 2001 is Parijs met een project gestart om de grote boulevards als leefbare ruimtes in te richten. De belangrijkste doelstellingen van dit project zijn: de openbare ruimte aanpassen zodat ze beter geschikt is voor voetgangers, fietsers en bussen, de snelheid van de autobestuurders beperken, de mobiliteitsvoorwaarden voor iedereen optimaliseren door de veiligheid te Het hedendaagse design van de Alura weet zich perfect in deze handelsstraat van het 15de arrondissement te integreren.
verbeteren, en de leefomgeving te verfraaien. De stad Parijs houdt vast aan haar stadsmeubilair, dat gekenmerkt wordt door zijn afgeronde vormen. Om een samenhangend geheel te behouden, werd voor de verlichting van de grote verkeersaders (boulevard Magenta, avenue Jean Jaurès en boulevard Barbès) gekozen voor de Scala+Lutecia.
AVENUE JEAN JAURÈS
SCALA MAXI 150 W (om de 30 m)
SCALA MIDI 70 W (om de 15 m)
h=9m
h=4m
h=4m 15 m 15 15 m
De boulevard Bonne Nouvelle, door zijn architectuur een typisch Parijse boulevard, is een bijzonder drukke verkeersader omwille van de vele cafés, bioscopen en theaters die er zich bevinden, zoals bijvoorbeeld het in 1820 gebouwde Théâtre du Gymnase. Door zijn moderne vormgeving is de Tempore het perfecte verlichtingstoestel voor deze bruisende wijk.
12 m Lgem = 1,62 cd/m² UO = 51 % UL = 71 %
Ook langs de avenue Jean Jaurès werden meer dan 135 Scala+Lutecia combinaties
Om de bestuurders ’s nachts een beter zicht te geven en de
geïnstalleerd, in groepen van vijf, telkens op 30 meter afstand van elkaar. Deze
veiligheid te verhogen, werden op de boulevard Magenta
installaties omvatten een Scala Maxi-verlichtingstoestel geïnstalleerd op een hoogte
130 Scala+Lutecia verlichtingscombinaties geïnstalleerd, telkens
van 9 meter om de weg te verlichten, en een Scala Midi-verlichtingstoestel geïnstalleerd
op 30 meter afstand van elkaar. Deze verlichtingstoestellen zijn
op een hoogte van 4 meter om het voetpad te verlichten. Bovendien werd tussen elke
met hogedruk natriumdamplampen van 150W uitgerust.
combinatie nog een extra Scala Midi op een 4 meter hoge mast geïnstalleerd.
Hoe staat u tegenover verlichting in de stad? Ik kom uit de wereld van de film en het theater. Bij het zien van een verlichting overvalt me steeds een emotioneel gevoel. De verlichting langs de Seine, met een landschap van toerende rondvaartboten, geeft me een heel ander gevoel dan de verlichting op de Champs-Elysées, die eerder een kerstsfeer oproept. Maar, dan komt mijn professionele kant naar boven. Ik ervaar verlichting net als ieder ander. Voel ik me veilig? Kan ik probleemloos doen wat ik moet? Kijk ik graag om me heen? Dat alles is belangrijk in een verlichtingsplan. Het zorgt voor structuur in de verlichting en in de gevolgen ervan, en creëert bepaalde atmosferen voor elk stadsdeel.
Bestaan er regels voor een verlichtingsontwerp? Om een specifieke sfeer te creëren, bestaan er bepaalde combinaties van licht en schaduw, kleur en beweging die universeel zijn. Ze roepen dezelfde emoties op.
LOUIS CLAIR IS EEN LICHTONTWERPER DIE ZOWEL IN FRANKRIJK ALS ELDERS IN DE WERELD ACTIEF IS. HIJ HEEFT AL HEEL WAT PROJECTEN GEREALISEERD, WAARONDER DE VERLICHTING VAN DE NIEUWE TRAMLIJN IN PARIJS DIE IN DECEMBER 2006 PLECHTIG INGEHULDIGD WERD.
Het verlichtingsmeubilair wordt steeds complexer, en er bestaan verlichtingstoestellen voor elk type ruimte. Op welke criteria baseert u zich om de meest geschikte uitrusting te kiezen? Een verlichtingstoestel heeft twee functies. In eerste instantie moet het de gewenste verlichting opleveren, in de kwaliteit en kwantiteit die noodzakelijk zijn en volstaan voor de geplande locatie, en op een duurzame manier. Zowel het onderhoud als de werking mogen niet duur zijn. Als lichtontwerper analyseer ik de te verlichten zone, ook als het gaat om één volume, en ga ik na waar ik mijn verlichtingstoestel kan plaatsen zodat het zo weinig mogelijk stoort. Vervolgens stel ik de lichtbundel samen, eerst op basis van de functie van het verlichtingstoestel, en dan naargelang de gewenste nachtelijke sfeer. In tweede instantie zorgt het meubilair voor de inrichting van de stedelijke zones, net zoals meubelen dat in een woning doen. Het moet een bepaalde identiteit weten te creëren en de omgeving een zekere esthetische en zelfs kwalitatieve uitstraling geven. Ik kies de verlichtingstoestellen op basis van de identiteit van de locaties, de in te richten ruimte, de gewenste sfeer en het budget.
U hebt de verlichting ontworpen voor de nieuwe tramlijn in Parijs. Welke sfeer wou u daar creëren? Parijs wordt, net als zoveel steden, door heel wat bomen gekenmerkt. Ik wou deze nieuwe tramlijn een stedelijke, maar vriendelijkere uitstraling geven door de bomen in de verf te zetten. Ik wou de vegetatie haar ware kleur teruggeven. Het was mijn idee om over te schakelen op wit licht met behulp van lampen met een goede kleurweergave. Op die manier kregen de bomen hun natuurlijke glans terug en kon ik de leefomgeving via een beter visueel comfort verfraaien. Daartoe heb ik één van de Schréder-verlichtingstoestellen van de hand van Jean-Michel Wilmotte aangepast door er een “up-lighter” optiek in te installeren die zodanig gericht kan worden dat hij de bomen verlicht. Zo wordt een feeërieke sfeer gecreëerd, zelfs in de winter.
In het Scala-verlichtingstoestel werd een tweede optiek met een lamp geïntegreerd die het bladerdak van beneden uit verlicht. Op die manier kan het publiek op elk ogenblik van de “landschappelijke” omgeving genieten. Dit systeem heeft als voordeel dat de lamp die de bomen verlicht, apart uitgeschakeld kan worden. Bovendien worden hierdoor ook de installatie en het onderhoud vereenvoudigd, en is de uitrusting beter beschermd tegen vandalisme.
Terwijl Parijs gekenmerkt wordt door een gele verlichting op de rijweg, zal de hele tramlijn met wit licht verlicht worden. Een dergelijke verlichting verhoogt het veiligheidsgevoel, creëert een gemoedelijke sfeer, bevordert het leven in de wijk en verleent de tramlijn een duidelijke identiteit.
In welk opzicht is de tramlijn van Parijs origineel? Welke filosofie ging achter dit project schuil? lijn overal in het midden van de rijweg ingeplant, en de voetpaden aan elke kant verbreed om de cafés en de plaatselijke handelszaken meer openbare ruimte te geven. Het fietspad werd in het voetpad geïntegreerd om het de fietsers aangenamer te maken. Ik vind het zelf een ondenkbaar idee om tussen de vrachtwagens en de tramlijn te moeten fietsen. De vele instellingen en voorzieningen langs de boulevards zorgen ervoor dat dit bijzonder drukke stadswegen zijn.
Hoe kadert de verlichting in dit project en hoe benadrukt ze het stedelijke landschap? De masten moeten zich met de algemene structuur van de bomenrij vermengen. Wij hebben de openbare verlichting en de bovenleidingen samen in één steun opgenomen. Hierdoor vermindert het
ANTOINE GRUMBACH IS EEN STEDENBOUWKUNDIG ARCHITECT DIE SAMEN MET LICHTONTWERPER LOUIS CLAIR VOOR
aantal masten sterk en krijgen we een ruimer zicht en een vlotter verkeer. Samen met Louis Clair, de lichtontwerper, hebben we toch een kleine verlichtingsrevolutie ontketend door voor wit licht te kiezen; de stad heeft de rijbanen immers steeds met geel licht verlicht. Het voordeel van wit licht was niet alleen dat we zo het bladerdak en de voorgevels veel beter konden laten uitkomen, maar ook dat we de voetgangers bij het vallen van de duisternis een veel beter visueel comfort konden garanderen. Waardoor men ook aangespoord werd om vaker ’s avonds buiten te komen.
HET STADSBESTUUR VAN PARIJS DE REALISATIE VAN HET EERSTE STUK VAN DE NIEUWE TRAMLIJN IN PARIJS GELEID
En zijn de Parijzenaars tevreden over hun nieuwe tramlijn? Wat zijn de gevolgen ervan? Zowel de Parijzenaars als de inwoners van de voorsteden en de bezoekers zijn erg tevreden met de nieuwe tramlijn. We zijn erin geslaagd om het autoverkeer met 25 % te verminderen, waardoor ook de vervuiling die daarmee gepaard ging, vermindert.
HEEFT. HIJ VERTELT ONS
Dankzij de kwaliteit van de verlichting hebben de terrasjes van de cafés heel wat succes. En er zullen
OVER DIT GROOTSCHALIGE
er steeds meer bijkomen. We hebben het negatieve imago van dit gebied weg weten te werken door
STADSPROJECT.
een gemoedelijke nachtelijke sfeer te creëren. Bovendien heeft een recente studie aangetoond dat de grondwaarde van de privéwoningen langs de tramlijn nooit sterker gestegen is sinds de aanleg van de tramlijn in Parijs.
Het landschap langs de 7,9 kilometer lange boulevards vernoemd naar Franse maarschalken, is omgevormd tot een echte “tuinboulevard”. Over de infrastructuur is goed nagedacht: er werden 2072 Scala-verlichtingstoestellen op Lutecia-steunen geïnstalleerd, afwisselend op de bovenleidingen van de tram, en op 1667 Lutecia-masten.
www.schreder.com Copyright© Schréder S.A. 2009 – Hierboven vermelde inlichtingen, beschrijvingen en afbeeldingen hebben enkel een informatieve waarde. In het voortdurend streven naar verbetering van onze toestellen, kunnen wij genoodzaakt zijn, wijzigingen aan onze producten te brengen zonder voorafgaande verwittiging. Deze wijzigingen kunnen van land tot land verschillen. Wij vragen u daarom ons te raadplegen.
stadsverlichting 47743- BR- CAHIERPARIS -2009-10 - NE
