ORCHIDEEËN Kring NO−Brabant april 200 7
ORCHIDEEËN WUBBEN Groot assortiment Orchideeën en Tillandsia's Botanische orchideeën, de meeste uit zaad gekweekt; en hybriden • Oppotmaterialen • Diverse soorten meststoffen • Gewasbeschermingsmiddelen in kleinverpakking Prijslijst schriftelijk aanvragen Openingstijden: maandag t/m zaterdag van 9.00 tot 12.30 uur en van 13.30 tot 18.00 uur
Tolakkerweg 162 3739 JT Hollandsche Rading Telefoon: 035-5771222 – Fax: 035-5772103
J. van der Linden Engsteeg 2 te Brakel Telnr: 0418-671686 www.orchideeenvdlinden.nl
Openingstijden: Ma t/m vrij: vanaf 13.00 uur. Zaterdag de gehele dag geopend. Zon- en feestdagen gesloten.
UITNODIGING
KRINGAVOND VRIJDAG 20 APRIL aanvang 20.00 uur in buurtcentrum 'De Voeg' Springtouw 2, Best (tel. 0499-372026)
Lezing door Ton Klaassen Ton Klaassen hoeft eigenlijk geen introductie. Zijn kennis over orchideeën is al jaren bekend. En als geen ander kan hij daar smakelijk over vertellen. Dit wordt weer een boeiende en leerzame lezing!
Zoals iedere kringavond is er een Orchideeënshow en -keuring , plantenverkoop, materialen verkoop, de bibliotheek, de bar, de verkiezing en huldiging van de 'Mooiste Plant van de Maand' en als laatste de verloting.
WERKGROEP 'KWEKEN LEREN WE VAN ELKAAR' U bent weer van harte welkom in de Voeg op dinsdag 1 mei om 20.00 uur. Ik heb geen programma doorgekregen, op de kringavond zal jullie dit meegedeeld worden. Plaats: buurtcentrum 'De Voeg', Springtouw 2, Best. aanvang 20.00 uur Kontaktpersonen: Mariet en Henk de Wit tel: 0413-362839
NIEUWS VAN HET BESTUUR De problemen met de materialen handel zijn opgelost, vanaf nu zullen er weer potmaterialen op de kringavond te koop zijn. Maarten Eijmbers heeft dit op zich genomen
WEBSITE Website: het adres van de website van de kring: http://www.orchidee-brabant.nl
PHALAENOPSIS, EEN GESLACHT VAN UITERSTEN De beschrijving van het geslacht Phalaenopsis begon bij Linnaeus in 1753. Hij kende slechts één soort: Ph. amabilis, door hem overigens Epidendrum amabilis genoemd. Pas na bijna een eeuw werd in 1838 op de Filipijnen een tweede soort ontdekt: Ph. aphrodite, eerst ook amabilis genoemd. Kort daarna werd daar ook Ph. rosea, nu equestris, ontdekt. Op dit moment zijn er zo'n 40 soorten beschreven (Sweet, 197.). Daarnaast zijn er ook nog sterk verwante geslachten als Doritis, Paraphalaenopsis en Kingiëlla.
Phalaenopsis rosea
Bij de naam Phalaenopsis denken de meeste mensen aan warm en beschaduwd kweken en Indonesië als land van herkomst. Wie er wat meer in thuis is weet dat je ook de soorten van de Filipijnen beslist niet moet uitvlakken. Daarmee houdt
echter de kennis van het grootste deel van de orchideeënhobbyisten over Phalaenopsis wel op. Over verspreidingsgebied en groeiomstandigheden valt echter nog heel wat meer te vertellen. Zoveel zelfs dat de titel, een geslacht van uitersten, echt niet overdreven is. Dat zal in het navolgende ook snel duidelijk worden. Verspreidingsgebied Het verspreidingsgebied van Phalaenopsis is veel groter dan alleen Indonesië en de Filipijnen: Ruwweg tussen 30° Noorderbreedte en 15° Zuiderbreedte en van Assam in India (de voet van de Himalaya), Oost Tibet, West China tot Noord Australië en alles daartussenin. Groeiplaatsen Phalaenopsis groeit van heel hoog (Ph. mannii in Assam), tot praktisch op het strand (Ph. stuartiana op de Filipijnen). Hieruit alleen al blijkt dat er grote verschillen zijn in de groeiomstandigheden: In Assam aan de voet van de Himalaya zakt de temperatuur in de winter tot onder de 7°C. en op de Filipijnen op zeeniveau nooit onder de 18°C. Voor de groeiplaatsen kan nog een aantal andere verschillen worden aangegeven. In de noordelijke, meest typische moessongebieden, groeien de meeste soorten Phalaenopsis op kale kalksteenrotsen. Vóór de middag staan ze daar dan in de volle zon. Heel bijzonder aan een aantal van deze soorten is dat ze in de droge tijd al het blad laten vallen. Ze bloeien dan op de kale wortels. Dit geldt voor met name Ph. lobbii en parishii uit India, Ph. lowii en wilsonii uit Oost Tibet en Ph. stobartiana uit Birma. Ook het nauw
verwante Doritis groeit dezelfde omstandigheden.
daar
onder
In alle overige gebieden groeit Phalaenopsis op boomtakken langs of boven water, met daardoor een constant hoge luchtvochtigheid, of aan de weerkant verticaal tegen de stammen van de bomen. In het laatste geval is de lucht ter plaatse dan meestal zó verzadigd van water dat een kleine verlaging van de temperatuur zware condensvorming of regen tot gevolg heeft. De wortels die tegen de kale stammen zitten, soms meters lang, zuigen zich dan vol.
Temperatuur Phalaenopsis groeit dus over het algemeen in warme gebieden. Uitzondering is de al genoemde Ph. mannii. Ph. mariae van de Filipijnen groeit daar op ongeveer 700 m. hoogte in wat gematigder omstandigheden. Dat geldt ook voor Ph. lueddemanniana die bij hogere temperaturen veel adventief-plantjes aan de stengels maakt en bij wat lagere meer bloemen. Een en ander heeft als gevolg dat wij Phalaenopsissen over het algemeen warm moeten kweken, bij minimum nachttemperaturen van zo'n 18° C. in de winter. Het kan ook wel wat lager, zeker bij hybriden, maar dan zullen de groei en de bloei minder zijn. Bij nachttemperaturen onder de 15° C. wil het beslist niet meer. Voorwaarde voor het op lagere temperaturen kweken is dat er ook wat droger wordt gekweekt. Het groeiseizoen begint bij Phalaenopsis in maart. Dit is goed te zien aan het
verschijnen van nieuw blad en/of nieuwe wortels. De nachttemperatuur moet dan geleidelijk worden opgevoerd van 15 à 18° tot 18 à 20°. In november weer terug laten zakken tot 15 à 18°. De temperatuur overdag is niet zo kritisch, maar een verschil van enkele graden met de nachttemperatuur wordt zeer op prijs gesteld. Temperaturen boven de 35° moeten beslist worden vermeden om zware brandschade aan de bladeren te voorkomen.
wordt. Let er ook zorgvuldig op dat er vooral 's nachts geen water in het hart van de plant of op de bladeren blijft staan. Phalaenopsis is hier erg gevoelig voor en rotte plekken in de bladeren of het hart van de plant zijn op korte termijn funest. Vóór de middag water geven en een goede ventilatie kunnen veel problemen voorkomen. Als de plant in een overpot staat, zorg er dan voor dat er na het water geven geen water in de overpot blijft staan.
Licht Veel licht is voor Phalaenopsis minder schadelijk dan te hoge temperaturen. Dat blijkt wel uit de bladverliezende soorten die zich in de volle morgenzon prettig voelen. De overige soorten willen enigszins beschaduwd worden gekweekt. Een goede indicatie voor de juiste hoeveelheid licht is vaak de bladkleur. De onderkant mag gerust wat paars-rood verkleuren. Ph. cornu-cervi groeit op plaatsen met zware schaduw en houdt beslist niet van veel licht.
Luchtvochtigheid De luchtvochtigheid moet altijd hoog zijn, als het kan boven de 70 %. Het is wel zaak om voor een goede luchtbeweging te zorgen om problemen met rotte bladeren te voorkomen.
Water geven Gebruik altijd onthard water of regenwater. Het water mag bij voorkeur ook niet te koud zijn. De plant constant licht vochtig houden is het beste, maar ook het moeilijkste. Het draait er in de praktijk nogal eens op uit dat de plant dan altijd nat blijft, vooral als hij nog in het turfmengsel staat dat professionele kwekers vaak gebruiken. Phalaenopsis heeft een hekel aan constant natte wortels. Die gaan dan ook snel rotten. Het veiligste is dan ook de plant helemaal op te laten drogen voordat er weer water gegeven
Bemesting Als vuistregel geldt dat nooit meer mest gegeven moet worden dan de helft van de voor kamerplanten aanbevolen concentratie. Wie een geleidbaarheidsmeter heeft kan uitgaan van een oplossing met een geleidend vermogen van 250 MSiemens/cm. Deze oplossing kan bij elke watergift, maar in elk geval één keer per week worden gegeven. Af en toe flink water geven zonder meststoffen voorkomt dat er zich overtollige mest in het potmateriaal ophoopt. In het begin van het groeiseizoen mest geven met veel stikstof, aan het eind mest met een hoge concentratie fosfor om de bloei te bevorderen. Als de plant niet meer bloeit en ook nog niet aan de groei is, geen mest geven. Als het potmateriaal (grotendeels) uit bark bestaat, altijd mest met veel stikstof gebruiken.
Oppotten/opbinden Aan het potmateriaal worden geen bijzondere eisen gesteld, zolang het maar luchtig is. Aan opgesloten wortels heeft elke Phalaenopsis grondig het land. Het potmateriaal hoeft niet speciaal vocht vast te houden als er dan maar vaak genoeg water gegeven wordt. Nieuw aangeschafte planten die in het turfmengsel van de beroepskweker staan moeten eigenlijk bij de eerste de beste gelegenheid opnieuw worden opgepot in het eigen favoriete mengsel. Dit voorkomt onaangename verrassingen met het wortelgestel door stagnerend vocht onder in de pot. Opbinden op kurkschors of een andere wat ruwe schors is een uitstekend alternatief als een dagelijkse nevelbeurt gegarandeerd kan worden. De plant hecht zich dan heel snel aan het materiaal vast. Het voordeel van opbinden is dat u de toestand van de wortels heel precies kunt controleren en dat u haast nooit teveel water kunt geven. Problemen, kweekfouten Bij een goede verzorging zijn er bij Phalaenopsis niet veel problemen te verwachten. Ongedierte als schild- of dopluis en mijten kunnen b.v. via nieuwe planten worden meegebracht en moeten wel afdoende bestreden worden. De luizen kunnen het beste worden bestreden met
Admire of Spruzit. Allerlei zgn. milieuvriendelijke middeltjes werken soms niet goed genoeg, zeker niet in een dicht begroeide kas. Spint- en andere mijten kunnen een probleem vormen, zeker als ze met het blote oog niet te zien zijn, b.v. de ligustermijt of de orchideeënmijt. Voordat u in de gaten hebt dat de problemen die u signaleert worden veroorzaakt door mijten, kan er al aanzienlijke schade zijn aangericht. Zeker ook omdat er zich in de door de mijten aangetaste plekjes vaak secundair een schimmel vestigt. Mijten kunnen worden bestreden met Masai. Een kritiek moment doet zich voor als er knoppen aan de bloemstengel verschijnen. Door te weinig licht, een te lage luchtvochtigheid en/of teveel ethyleen in de lucht vallen die knoppen er vaak snel af. Ethyleen is een gas dat ontstaat bij verbranding of b.v. het rotten of rijpen van fruit. Een fruitschaal met een rotte appel in de buurt van een Phalaenopsis kan de oorzaak zijn van knopval. Rijpende bananen produceren ook ethyleen. Wie zijn of haar planten in de keuken kweekt kan ook onaangenaam worden verrast bij onvoldoende ventilatie. Over de mogelijk problemen met rotte bladeren en/of wortels is in het voorgaande al het nodige gezegd Jos Janssen.
PLANTENKEURING KRINGBIJEENKOMST 16 MAART 2007 Categorie beginners/jeugdleden Johnny Haasakker Tainia hybride
7.8 dipl
Categorie gevorderden Frans Blom Spathoglossis lobbii Dendrobium kingianum Dendrobium kingianum alba Oncidium eweycline Brasil Dendrobium agregatum 1 Dendrobium agregatum 2
8.2 dipl 7.5 7.4 7.9 7.5 7.9
Cees van de Wittenboer Dendrobium speciosum Dendrobium guerrecoi
8.0 dipl 7.4
Jo van de Berk – Nooyen Paphiopedilum charlesworthi ?? 7.6 Paph. callosum x lawrencianum ?? 7.8 Paphiopedilum venustum ?? 8.1 dipl Angraecum sesquipedale 7.7 Bulbophyllum falcatum 1 8.0 dipl Bulbophyllum falcatum 2 8.0 dipl
Jan van Hurne Paphiopedilum hybride
7.4
Niek Hanckmann Cymbidium Sarah Jean Epidendrum stamfordianum
8.0 dipl 7.8
Categorie superkwekers Heinz Deisenroth Dendrobium delicatum Dendrobium tarberi Dendrobium pugioniforme Bulbophyllum falcatum
9.4 lof 9.1 lof 7.9 8.1
Margreet Verhoef Dendr. kingianum white and pink 7.6 Gatrochilus calceolaris 7.9 Martien Stiphout Paphiopedilum delenatii Paphiopedilum micrantum Paphiopedilum armeniacum Paphiopedilum vietnamense
8.2 9.0 lof 8.2 8.2
Als plant van de maand is gekozen de bijzonder mooie Paphiopedilum micranthum van Martien Stiphout. Gefeliciteerd!
TUSSENSTAND PLANTENKEURING 2007 NA EERSTE KWARTAAL
Aantal planten
Aantal planten >7.5 ptn
Categorie Beginners/Jeugdleden (6 planten/jaar) 1 2 3
Fieke Bergman Johny Haasakker Ineke van Boggelen
7,833 7,567 7,700
3 3 1
3 2 1
16* 11* 7 5 4 3 3 3 2 1
13 11 7 5 2 3 2 2 2 1
9 7 4
9 6 4
Categorie Gevorderden (9 planten/jaar) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Frans Blom Jo v.d. Berk-Nooyen Jan van der Linden Mariet en Henk de Wit Cees Heystek Niek Hanckman Cees van de Witteboer Jan van Hurne Jos Verhoeven Maarten Eijmberts
8,044 7,911 8,057 7,780 7,500 7,867 7,833 7,633 7,750 8,000
Categorie Superklasse (12 planten/jaar) 1 2 3
Heinz Deisenroth Margreet Verhoef Martin Stiphout
8,389 8,029 8,400
*
= gemiddelde score over de 6,9 of 12 beste planten van dit lid
7
AGENDA Het Orchideeën Weekend 2007 wordt gehouden tijdens het Pinksterweekend op zaterdag 26, zondag 27 en maandag 28 mei 2007 (Dit jaar dus NIET tijdens het eerste weekend van maart!) Dit 13e Orchideeënweekend vindt plaats in het Kassencomplex van de Botanische Tuinen Universiteit Utrecht. Ingang aan de Budapestlaan 17 te Utrecht. Voor meer info zie onze website: www.orchidee-gooi.nl BEREIKBAAR voorzitter secretaris penningm. kringblad techniek best.lid potmateriaal planten kweekgroep keuring bestrijd.mid. bibliotheek
Pieter Oversteegen Gerard de Puit Koos de Wit Henk Smouter Henk de Wit Jos Laaper jr. Maarten Eijmbers Jan Ooms/Pieter O. Familie De Wit Jos Janssen Ron Bruinshorst Jan Evers
040-2816117 0499-373816 073-5321664 0412-690272 0413-362839 0499-374039 073-5474628 040-2530153 0413-362839 0412-451027 040-2218129 0413-367362
[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]
[email protected]
Kringblad van Orchideeën Vereniging NO-Brabant. Jaargang 25 nr. 4, april 2007
Redactie: Henk Smouter. Email:
[email protected] Adres: Floraliastraat 75, 5342 BH Oss. Advertenties: Koos de Wit, tel 073-5321664 Verzending: Koos de Wit. Aan dit nummer werkten mee: Henk Smouter, Jos Verhoeven, Jos Janssen Lidmaatschap:Contributie per jaar voor de Kring € 18,50 tnv Orchideeënkring NOBrabant te Nuland, giro: 3268332. Kring NO-Brabant is één van de 20 kringen binnen de Nederlandse Orchideeën Vereniging (NOV).
8
Botanische Orchideeën Coendersberglaan 46 5709 MA Helmond tel: 0492 – 59 22 71 Internet: www.botorch.com E-mail:
[email protected] Wij hebben een uitgebreide collectie botanische soorten. Speciaal voor liefhebbers met geduld hebben wij een grote collectie jonge en halfwas planten. Alle planten zijn op naam en worden geleverd in de populaire prijsklasse. Ook de liefhebber van Pleurothallioide vindt bij ons vele planten naar zijn keuze. Bij aankoop van planten in de kas geven wij, op vertoon van de lidkaart van uw Kring/Vereniging een korting van 10% bij aankoop boven de € 45,-. U bent van harte welkom, doch wij verzoeken u dringend bij een bezoek vooraf een afspraak te maken, zodat u niet voor niets komt. Op onze homepage staat een uitgebreide prijslijst met al onze planten. Thans hebben wij ook een uitgebreide collectie Tillandsia planten
