Ongedifferentieerde spondylartritis
Wat is ongedifferentieerde spondylartritis? Spondylartritiden is een groep van chronische ziekten die bij elkaar horen omdat patiënten vaak dezelfde klachten hebben. Denk hierbij aan ziekten zoals ziekte van Bechterew, artritis psoriatica, reactieve artritis en artritis bij chronische darmziekten. Ongedifferentieerd betekent dat de ziekte niet duidelijk alle tekenen heeft van een van de vormen van de spondylartritiden, maar wel enkele klachten die erbij passen. Ongedifferentieerde spondylartritis (ongedifferentieerde SpA) is dus een reumatische aandoening die een aantal klachten heeft, maar niet alle klachten die bij de groep van spondylartritiden horen. Een duidelijke naam van een ziekte kan daardoor niet aan een ongedifferentieerde spondylartritis gegeven worden.Soms kan een ongedifferentieerde SpA later veranderen in de ziekte van Bechterew of een van de andere spondylartritiden. Het is een chronische aandoening, die wisselend meer en minder actief kan zijn. Met behulp van medicijnen en fysiotherapie zijn de klachten meestal goed onder controle te houden. Welke klachten kunt u hebben? Bij de meeste SpA patiënten komen slechts enkele van deze klachten voor. Bij het bewegingsapparaat (botten, gewrichten, bindweefsel en spieren) U kunt klachten hebben van ontsteking in het bekken (SI-gewrichten) en/of de wervelkolom. Deze ontsteking veroorzaakt pijn en stijfheid in de rug. De pijn en stijfheid zijn vooral in de nacht en vroege ochtend aanwezig. Door bewegen worden de klachten minder. Soms is er ook ontsteking in andere gewrichten, zoals in de schouder, heup, knie of enkel. Meestal zijn er niet meer dan 1 tot 4 gewrichten tegelijk aangedaan. De gewrichten kunnen dan warm, gezwollen en/of rood zijn. Bewegen kan moeilijker zijn. De gewrichtjes waarmee de ribben aan het borstbeen
1
vastzitten, kunnen ontsteken. U kunt hierdoor pijn op de borst hebben bij ademhalen en bewegen. Ontstekingen aan de pezen komen vaker voor, zoals bijvoorbeeld aan de achillespees of onder de voetzool. Maar ook pezen bij de heupen, ellebogen en knieën kunnen geprikkeld zijn. U kunt een worstteen of worstvinger hebben (dactilitis). Dit is een ontsteking in de pezen en gewrichten van een teen of vinger. De teen of vinger is dan in zijn geheel dik en pijnlijk. Huidklachten U kunt psoriasis hebben. Psoriasis is een huidziekte, waarbij de huid rood wordt en gaat schilferen. De huidafwijkingen zitten vaak aan de buitenkant van de ellebogen en knieën, aan de hoofdhuid (haargrens en achter en in de oren) en in de huidplooien. Andere veel voorkomende plaatsen zijn in de navel, bilnaad, handpalmen of voetzolen. Psoriasis kunt u ook (alleen) aan de nagels hebben. Dit valt op door kleine putjes of bruin-gele verkleuringen onder de nagel. Oogklachten U kunt ontsteking aan uw ogen krijgen (uveitis anterior). Meestal is dit aan één oog. Het oog is plotseling rood en pijnlijk. U kunt slecht licht verdragen en u gaat wazig zien. Krijgt u deze klachten aan het oog? Dan is dit een reden om snel naar de oogarts te gaan. Darmklachten U kunt een ontsteking in de darmen krijgen. Dit merkt u meestal door buikpijn en diarree met soms bloed of slijm erbij. Hierdoor kunt u afvallen of erg moe zijn. Aften/zweertjes in de mond komen vaker voor. Soms is de oorzaak van deze klachten de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa (chronische darmziekten). Hoe wordt de ziekte bepaald? Het vaststellen of bepalen van de ziekte (diagnose) wordt gedaan met een aantal kenmerken, zoals: • Klachten die passen bij een spondylartritis (zie klachten).
2
• Aanwijzingen in het bloed; Er kunnen in het bloed aanwijzingen zijn van ontsteking. De bloedbezinking (BSE) of het C-reactief proteïne (CRP) is dan verhoogd. Niet altijd is deze verhoging aanwezig (ongeveer in 50%). Het HLA-B27 kan aanwezig zijn in uw bloed. Dit is bij ongeveer 25% van de mensen met ongedifferentieerde SpA het geval. Maar bij 8-10% van de gezonde bevolking is deze factor ook aanwezig. • 1e en 2e graads familieleden die de ziekte van Bechterew, psoriasis of artritis psoriatica, reactieve artritis of chronische darmziekten hebben. • Goed resultaat van de klachten op pijnstillers die de ontsteking remmen (medicijnen). • Onvoldoende kenmerken om een andere vorm van spondylartritis (ziekte van Bechterew, artritis psori atica, reactieve artritis of artritis bij chronische darm ziekten) vast te stellen. Hoe zijn de klachten te behandelen? De behandeling hangt af van welke klachten u precies heeft. Bewegen en fysiotherapie Vooral bij ontsteking in het bekken of de wervelkolom zijn oefeningen voor de rug belangrijk. Hierdoor heeft u minder pijn en stijfheid. Ook bij klachten van de pezen kan de fysiotherapeut adviezen geven om deze klachten te voorkomen. Medicijnen; pijnstillers die een ontsteking remmen (NSAID’s) Pijnstillers die een ontsteking remmen verminderen de stijfheid en de pijn bij ontsteking. U kunt deze medicijnen krijgen voor de klachten van de rug, de gewrichten of de peesaanhechtingen. Voorbeelden van deze medicijnen zijn Diclofenac, Ibuprofen, Naproxen en Arcoxia. Medicijnen; de DMARD Als NSAID’s niet voldoende werken, kunt u voor een ontsteking in de gewrichten een DMARD krijgen. Dit is een medicijn dat invloed heeft op de activiteit van de ziekte. Meestal zijn dit sulfasalazine of methotrexaat.
3
Vooral methotrexaat heeft ook een goed effect op de huid en nagels bij psoriasis. Deze medicijnen worden ook gebruikt bij de chronische darmziekten. DMARD’s hebben geen effect op ontsteking in het bekken of de wervelkolom. Medicijnen; de corticosteroid injecties Corticosteroid is een nagemaakte vorm van het bijnierschorshormoon die het lichaam zelf maakt. Ze remmen sterk de klachten van een ontsteking. Als u een ontsteking heeft in 1 of 2 gewrichten of bij een peesaanhechting kan uw arts hier een injectie (prik) met corticosteroïden geven. De injectie heeft lokaal een goed effect en minder algemene bijwerkingen. Vragen? Het is belangrijk dat u juiste en duidelijke informatie krijgt. Aan de hand van deze informatie beslist u, samen met uw arts, over uw behandeling. Heeft u na het gesprek met uw reumatoloog en na het lezen van deze informatie nog vragen? Stel deze dan gerust. Polikliniek reumatologie telefoon (023) 545 3170
4
www.kg.nl
Locatie noord Vondelweg 999 Haarlem Locatie zuid Boerhaavelaan 22 Haarlem Postadres Postbus 417 2000 AK Haarlem Telefoon: (023) 545 35 45 e-mail:
[email protected]
1037247-04-2008
