EPOS-onderzoek
EPOS ➨ ➨
Early Predicting of functional Outcome after Stroke Een prognostisch onderzoek, uitgevoerd door fysiotherapeuten en ergotherapeuten werkzaam in de Nederlandse universitair medische centra en enkele regionale ziekenhuizen / verpleeghuizen (Amphia Breda / Franciskus Roosendaal).
Onderzoeksvraagstelling ➨
➨
➨
1. Welke determinanten zijn het meest voorspellend in de acute fase voor herstel 6 maanden na een CVA? 2. Is het mogelijk vroegtijdig (binnen 72 uur) de functionele prognose voor herstel van loop- en handvaardigheid na een CVA vast te stellen aan de hand van klinische parameters? 3. Is het mogelijk veranderingen in lichaamsfuncties te relateren aan veranderingen in functionaliteit bij de bovenste- en onderste extremiteit op basis van herstelprofielen in de acute fase na een CVA?
Richtlijn ➨
Fysiotherapeut heeft binnen het multidisciplinaire behandelteam een adviserende taak op het gebied van verwijzing en overplaatsing
➨
Bepaling van het voor de patiënt meest optimale traject binnen de CVA zorgketen is al in een zeer vroege fase gewenst
Waarom EPOS? EPOS is in lijn met de doelstellingen van de beroepsgroep (KNGF): Implementeren van klinimetrie en ontwikkelen van patiëntenprofielen binnen stroke services. Resultaten voortkomend uit het EPOS onderzoek vervullen een belangrijk hiaat binnen wetenschappelijke kennis over vroegtijdige predictie. Positionering van de fysiotherapie binnen stroke units wordt door EPOS versterkt.
Waarom EPOS? De voorspellende waarde van de meetinstrumenten voor diagnostiek en ter evaluatie van behandelresultaten is tot heden niet onderzocht. Het is onduidelijk op welk moment de functionele prognose het beste kan worden ingeschat. Het is onduidelijk in hoeverre herstel van functies in de acute fase bepalend zijn voor herstel van activiteiten op lange termijn.
Belangrijke voorspellers voor uitkomst van de ADL, 6 maanden na het CVA. 1.ADL 1 week na CVA. 2.Zitbalans. 3.Incontinentie van urine. 4.Leeftijd. 5.Recidief CVA. 6.Co-morbiditeit. 7.Bewustzijn in acute fase (G.C.S.). 8.Mate van parese. 9.Oriëntatie in tijd en plaats. 10.Depressie. 11.Mate van sociale ondersteuning. 12.Mate van sensibiliteitsstoornissen 13. Cognitieve stoornissen
Inclusiecriteria EPOS ➨ ➨ ➨
➨ ➨ ➨ ➨
Diagnose ischaemische CVA in voorste (carotis) stroomgebied. Eerste CVA. Geen ernstige co-morbiditeit voor opname die beperkend was in ADL (premorbide Barthel index >18). Er is sprake van een mono- of hemiparese < 72 uur na het ontstaan van het CVA. Leeftijd > 18 jaar. Patiënt moet instrueerbaar zijn (verbaal of nonverbaal). Informed consent
Wanneer gemeten ? ➨
➨
➨
Eerste meting (baseline) dient plaats te vinden binnen 72 uur na ontstaan CVA. Vervolgmetingen; 2x per week t/m de 2e/3e week na ontstaan CVA. Nameting na half jaar
Metingen EPOS Intake ➨
➨ ➨ ➨
➨ ➨
Demografische gegevens (o.a. geboortedatum, datum CVA). Medische gegevens (o.a. Bamford classificatie). Sociale gegevens (o.a. werk, partner). Overige gegevens (o.a. lengte, gewicht, schrijvende hand). Geconsulteerde disciplines bij opname. CIRS (Cumulative Illness Rating Scale).
Metingen EPOS Baseline meting (<72 uur) ➨ ➨ ➨ ➨ ➨ ➨ ➨ ➨ ➨ ➨ ➨
MI= Motricity Index. BFM= Brunnstrom Fugl Meyer. BBS= Berg Balans Schaal. TCT= Trunk Control Test. FAC= Functional Ambulation Categories. FAT= Frenchay Arm Test (ergo in FZR). ARAT= Action Research Arm Test. BI= Barthel Index (verpleging). NIHSS= National Institutes of Health Stroke Scale. MRS= Modified Rankin Scale. Vroegtijdige functionele prognose door fysiotherapeut.
Voorspelbaarheid B.I. De Barthel score op 5de dag na het CVA + 8 punten geeft een goede indicatie voor de Barthel score na 6 maanden.
33-66%: geen herstel arm(Sunderland 1994 Wade 1983) 5-20% : volledig herstel (Nakayama 1994)
Herstel van enige arm- handvaardigheid (ARAT > 10) is in de eerste 4 weken goed te voorspellen
Herstel van loopvaardigheid (FAC > 3) is moeilijk te voorspellen voor ‘de prognostisch slechtere’ patiënten.
Resultaten EPOS arm / handvaardigheid (ARAT) N=188 / nametingen n=156 ➨ Metingen dag 2 / 5 / 9 ➨ Mediaan score ARAT dag 2 : 1.5. Na 6 maanden ARAT>10 bij 70.5 %, ARAT 57 bij 34% ➨ Enige willekeurige vingerextensie (FM=1) en abductie schouder (MI=9): ja 98% kans op enige handigheid; 60% enige vingerext. ARAT: 57/57 nee25% / 14% / 14% in lijn met Smania (2007) na 7 dagen en Katrak (1998) na 11) ➨
Loopvaardigheid
➨ ➨
➨
N=188; exclusie initiële FAC>3 en loss to follow up N=128 (FAC < 4): 100 patiënten liepen zelfstandig (78%) na 6 maanden Zitbalans(TC 25) en MI (>25)been op dag 3: *aanwezig 96% kans op FAC 4 of 5 *afwezig 26% kans. afwezig op dag 9 : 6% kans
Conclusies ➨
➨
Herstel van arm-handfunctie (ARAT > 10) is adequaat te voorspellen op basis van enige willekeurige vingerextensie en enige schouderabductie (simpele testen) op de 2e/3e dag na CVAaantal vezels corticospinaal-systeem zullen intact moeten blijven). Herstel van loopvaardigheid (FAC > 4) is adequaat te voorspellen op basis van enige zitbalans en enige beenfunctie op de 2e / 3e dag na CVA.
Conclusies ➨
➨
➨
Herstel van ADL zelfstandigheid wordt grotendeels bepaald door de Barthel-index op de 5de dag na CVA + 8 punten ( niet bij BI 0). Patiënten met cognitieve stoornissen, inactiviteit, depressie en/of vermoeidheid hebben op langere termijn (> 6 maanden na CVA) een grotere kans op achteruitgang van hun mobiliteit/ADL. Generalisatie ?
Eerste Publicaties
➨ ➨
Stroke 2010, Nijland. Tijdschrift Fysioth. 2010.
Reacties van patiënten in stroke service Breda e.o. (a) Tevredenheid over revalidatieverloop : Amphiarcb. : 5 Amphiakl / polikl. rcb1e lijn : 6 Amphiaverpl.huis :4 Amphiahuis : 3 Ontevredenheid over revaverloop: Amphiaverpl.huis: 6 ➨
Reacties patiënten Breda e.o.(b) losse opmerkingen Infovoorziening Amphia verpleging en artsen ➨ Eerst week observatie i.p.v. meteen aan de slag ➨ 2-3 weken wachttijd tussen ontslag zkh. en start fysio (vakantie) en huish.hulp i.t.t. ergo en thuiszorg ➨ Gemeente huisaanpassingen : 1 / 1(tempo) / 1(bureaucratie) ➨ Overgang zkh.huis moeilijker dan gedacht ➨ FAC 5, niet buiten lopend, sociaal isolement, geen gymclub geadviseerd bewegingsconsulent? ➨ Wel / geen adviezen + hulp m.b.t. beweeggroepen / Samen Verder / Noutenhof ➨ Intensiteit therapie verpleeghuis, niet dagelijks, 52 x p/w – onderhoud op long stay continuïteit bij transfers – continentie Enkele patiënten/familieleden in verpl.huis en thuis verbaasd over kleine mogelijkheden tijdens nameting ➨
