Operatieve behandeling aan buik- en / of bekkenvaten
Vaatchirurgie
Patiënten Informatie Map (PIM) Eigendom van ________________________________________________________ Adres _______________________________________________________________ Postcode en woonplaats ________________________________________________ Telefoon _____________________________________________________________
PI-009912.versie 2.0 / 14-02-2016
1
Inhoudsopgave Operatieve behandeling aan buik- en / of bekkenvaten ............................................................................................... 1 Inleiding ......................................................................................................................................................................... 3 Namen, adressen en telefoonnummers ....................................................................................................................... 4 Bezoekadres ................................................................................................................................................................. 4 De periode voor opname .............................................................................................................................................. 5 De opname ................................................................................................................................................................6 Ziekenhuisverblijf in het kort......................................................................................................................................6 De operatie ................................................................................................................................................................6 Operatieve behandeling etalagebenen .....................................................................................................................6 Operatieve behandeling verwijding buikslagader .....................................................................................................7 Na de operatie .............................................................................................................................................................. 8 Normale verschijnselen na een vaatoperatie ............................................................................................................8 Hoe kunt u zelf meewerken aan het herstel ..............................................................................................................8 De wond(en) ..............................................................................................................................................................8 Vochtophoping in het been .......................................................................................................................................8 Ademhalingsoefeningen bij buikoperaties .................................................................................................................... 9 Inleiding .....................................................................................................................................................................9 De normale ademhaling ............................................................................................................................................9 Ademhalingsoefening na de operatie .......................................................................................................................9 Ophoesten van slijm ..................................................................................................................................................9 Complicaties ............................................................................................................................................................... 10 Herstel thuis ................................................................................................................................................................ 11 Wondgenezing ........................................................................................................................................................11 Vochtophoping in het been .....................................................................................................................................11 Bewegen .................................................................................................................................................................11 Als u naar huis gaat ................................................................................................................................................11 Geneesmiddelenpaspoort .......................................................................................................................................12 Medicijngebruik .......................................................................................................................................................12 Griepprik ..................................................................................................................................................................12 Douchen en baden ..................................................................................................................................................12 Tillen ........................................................................................................................................................................12 Sporten ....................................................................................................................................................................12 Voeding ...................................................................................................................................................................12 Alcohol .....................................................................................................................................................................13 Roken ......................................................................................................................................................................13 Wanneer een arts bellen? .......................................................................................................................................13 Tenslotte..................................................................................................................................................................13 Nuttige Websites ......................................................................................................................................................... 14 Ruimte voor eigen aantekeningen .............................................................................................................................. 15
PI-009912.versie 2.0 / 14-02-2016
2
Inleiding U bent op één van de vaatspreekuren van ons ziekenhuis in Enschede, Oldenzaal of Haaksbergen geweest in verband met pijnklachten of vermoeidheid in de benen bij het lopen. Uw medische gegevens zijn besproken in de vaatbespreking. Bij deze bespreking zijn alle vaatchirurgen, een interventieradioloog, een verpleegkundig specialisten chirurgen in opleiding (arts-assistenten Chirurgie) aanwezig. Tijdens deze bespreking is besloten dat u in aanmerking komt voor een operatie. Met uw toestemming bent u op de wachtlijst geplaatst. Het kan zijn dat u al opgenomen bent op de verpleegunit Vaatchirurgie in ons ziekenhuis en daar in afwachting bent van een operatie. Een interventieradioloog is een radioloog (medisch specialist) die zich gespecialiseerd heeft in het verrichten van radiologische onderzoeken en behandelingen. Hij* maakt en beoordeelt niet alleen röntgenfoto’s, maar verricht ook handelingen. Een interventieradioloog brengt een dun slangetje (katheter) in de bloedvaten naar bepaalde organen. Door deze katheter worden vervolgens kleine instrumenten ingebracht om behandelingen uit te voeren. Een verpleegkundig specialist is een verpleegkundige met een aanvullende masteropleiding, die zich richt op de totale zorgverlening, zowel medisch als verpleegkundig. Een verpleegkundig specialist neemt een aantal taken over van de arts. Hij voert medische en gespecialiseerde handelingen uit en informeert u en uw familie over behandelingsmethoden. Dit gebeurt onder supervisie van de arts. Bij twijfel of problemen overlegt de verpleegkundig specialist altijd met de arts. U vindt de verpleegkundig specialist op de verpleegunit en de polikliniek.
Patiënten Informatie Map (PIM) vooraf lezen Om u zo goed mogelijk voor te bereiden op de opname, de operatie en de periode daarna ontvangt u deze Patiënten Informatie Map (PIM) met informatie die voor u van belang kan zijn. Informatie die u op elk moment rustig door kunt lezen. Zo krijgt u inzicht in wat er gebeurt tijdens de opname. Lees de map daarom al voor opname door. Het is goed u te realiseren dat de omstandigheden voor iedereen anders kunnen zijn. Het kan dus zijn dat er afgeweken wordt van hetgeen u leest. Uw arts bespreekt uw persoonlijke situatie met u en eventueel uw naaste omgeving. Deze map bevat informatie over: ■ de periode voor opname; ■ de opnameperiode; ■ de periode na de operatie; ■ de mogelijke complicaties; ■ het herstel thuis.
Privacy In ons ziekenhuis worden persoonlijke en medische gegevens over u vastgelegd. Alle specialisten en medewerkers zijn verplicht hiermee vertrouwelijk om te gaan. Zij mogen uw gegevens alleen onderling uitwisselen als dat nodig is voor uw behandeling. Alleen met toestemming mogen zij informatie geven aan uw naasten.
Plichten U bent verplicht de informatie te geven die wij nodig hebben om een onderzoek of behandeling goed uit te voeren. Verder verwachten wij dat u actief meewerkt aan behandelingen en onderzoeken. Wat betreft uw plicht te betalen voor de geleverde zorg, loopt dit via uw zorgverzekeraar. Neem vooraf contact op met uw zorgverzekeraar als u twijfelt of u voldoende bent verzekerd. De zorgverzekeraar kan u informeren over de vergoedingen. De afdeling Marketing & Sales van ons ziekenhuis kan u informeren over de prijs van de onderzoeken en behandelingen. Zie hiervoor ook onze website.
Aandachtspuntenlijst Gedurende uw behandeling krijgt u veel informatie. U heeft gesprekken met verschillende hulpverleners. Achterin de map is ruimte voor het maken van aantekeningen en voor het opschrijven van vragen.
Tot slot Is iets niet duidelijk, twijfelt u ergens over of heeft u vragen dan kunt u bij de desbetreffende hulpverlener terecht. Wanneer er zaken gebeuren die niet voldoen aan uw verwachtingen en die naar uw idee anders of beter kunnen, meldt dit dan aan ons. Uw suggesties en opmerkingen bieden ons de mogelijkheid om de zorg beter af te stemmen op de wensen en behoeften van onze patiënten. * Waar in de folder ‘hij / hem’ staat, kan ook ‘zij / haar gelezen worden en andersom.
PI-009912.versie 2.0 / 14-02-2016
3
Namen, adressen en telefoonnummers Medisch Spectrum Twente (MST) Postbus 50 000, 7500 KA Enschede www.mst.nl
Bezoekadres Medisch Spectrum Twente Koningsplein 1 7512 KZ Enschede ■ Opnameplein, route C04, telefoon (053) 4 87 30 60 ■ Polikliniek Vaatchirurgie, route B21, telefoon (053) 4 87 34 42 ■ Polikliniek Chirurgie Oldenzaal, route 159, telefoon (053) 4 87 34 40 ■ Vaatchirurgie Verpleegunit C4, route C44, telefoon (053) 4 87 25 87
PI-009912.versie 2.0 / 14-02-2016
4
De periode voor opname Oproep voor operatie Zodra uw operatiedatum bekend is, wordt u gebeld door een medewerker van het Opnamebureau. Krijgt u in deze periode gezondheidsproblemen, zoals een verkoudheid of griep, neem dan contact op met het Opnamebureau, telefoon (053) 4 87 25 52. Het kan dan nodig zijn de operatie uit te stellen. U mag in de periode van tenminste vier weken voor de operatie geen griepprik krijgen. Als de chirurg u heeft aangemeld voor de operatie, wordt u verwezen naar het Opnameplein, route C04, telefoon (053) 4 87 30 60. Daar worden uw medische gegevens samen met u doorgenomen en bespreekt de anesthesioloog (medisch specialist die de verdoving / narcose verzorgt) de verdoving die u tijdens de operatie krijgt met u. Daarnaast vindt er eventueel bloedonderzoek plaats, wordt er een ECG (hartfilmpje) gemaakt en soms een longfoto. Ook kan in voorbereiding op de operatie nog een bezoek aan een internist, cardioloog of longarts noodzakelijk zijn. Dit is nodig om u lichamelijk goed op de operatie voor te bereiden en de kans op problemen zo klein mogelijk te maken.
PI-009912.versie 2.0 / 14-02-2016
5
De opnameperiode De opname Een medewerker van de Unie van Vrijwilligers (UVV) begeleidt u naar het laboratorium (indien van toepassing) en aansluitend naar de verpleegunit Vaatchirurgie. De secretaresse van de verpleegunit licht een verpleegkundige in, die de opname verder verzorgt.
Ziekenhuisverblijf in het kort U wordt één dag voor de operatie of op de dag van de operatie opgenomen op de verpleegunit Vaatchirurgie. Het is belangrijk dat u voor de opname nuchter bent. Dat betekent dat u vanaf een bepaalde tijd niet meer mag eten of drinken. In ons ziekenhuis wordt een aantal richtlijnen gehanteerd ten aanzien van het nuchter zijn voor een operatie: ■ u mag helder vloeibaar (aanmaaklimonade, appelsap, koffie / thee (zonder melk) of water) gebruiken tot twee uur voor de operatie; ■ u mag ander vast voedsel en / of andere drank (niet alcoholisch) gebruiken tot zes uur voor de operatie. Eenmaal op de verpleegunit heeft u een opnamegesprek met een verpleegkundige. Eventueel vindt er bloedonderzoek plaats. Aan het eind van de middag kan de verpleegkundige u bij benadering het tijdstip van de operatie vertellen. De anesthesioloog heeft tijdens uw bezoek aan het Opnameplein een slaapmiddel voorgeschreven en medicatie om u te kunnen ontspannen voor de operatie. Uw behandelend arts en vaak ook de zaalarts komen bij u langs om vragen te beantwoorden. Als u dit wenst, belt de chirurg na de ingreep uw familie om het resultaat van de operatie te bespreken. Afhankelijk van de operatie die u ondergaat, gaat u naar de: ■ uitslaapkamer, waar u ongeveer twee uur verblijft. Vervolgens gaat u terug naar de verpleegunit; ■ Intensive Care, waar u meestal tot de volgende dag verblijft. U blijft, afhankelijk van de ingreep en uw herstel, gemiddeld drie tot zeven dagen opgenomen.
De operatie Afhankelijk van uw aandoening zijn er verschillende mogelijkheden om u operatief te behandelen. Uw behandelend arts heeft met u besproken welke operatie er gaat plaatsvinden. Hieronder volgt een korte uitleg van de verschillende ingrepen bij de volgende aandoeningen: ■ etalagebenen (claudicatio intermittens); ■ verwijding buikslagader (aneurysma).
Operatieve behandeling etalagebenen Er zijn twee manieren om etalagebenen operatief te behandelen: ■ desobstructie / endarteriëctomie. Bij een desobstructie / endarteriëctomie wordt de aangedane slagader in de buik of het bekken geopend en schoongemaakt. De kalk die verantwoordelijk is voor de vernauwing / afsluiting in de slagader wordt verwijderd, samen met de binnenste wand van de slagader. Hierna wordt de slagader weer gesloten. Soms wordt gebruik gemaakt van een stukje kunststof of een stukje ader, een zogenoemde patch (herstellapje). In de slagader vormt zich de binnenste wand vanzelf opnieuw; ■ bypassoperatie in buik / been. Bij een bypassoperatie in buik / been (‘bypass’ is het Engelse woord voor omleiding) wordt een vaatprothese (een kunststof buisje die de functie van de slagader overnemen kan) of een stuk beenader van de patiënt gebruikt om een omleiding te maken langs de plaats waar het bloedvat afgesloten is. Afhankelijk van de plaats en lengte van de afsluiting loopt de bypass vanaf de buikslagader naar één of beide bekkenslagaders of loopt deze door tot het bovenbeen. Een andere mogelijkheid is dat de bypass van de linker bekkenslagader naar de rechter gaat of omgekeerd. Soms wordt de bypass van het bovenbeen nog verlengd naar het onderbeen of de voet. Bij een bypassoperatie naar de bekkenslagaders of het bovenbeen wordt in principe een vaatprothese gebruikt. Als de bypass verlengd wordt naar het onderbeen, wordt vaak gekozen voor een eigen beenader. Een beenader zorgt er normaal voor dat het bloed terug naar het hart stroomt. In de benen zijn meer aders aanwezig dan strikt noodzakelijk, waardoor u één of meerdere aders missen kunt zonder dat de bloedsomloop in het gedrang komt. Een beenader kan gebruikt worden om de functie van de aangedane slagader over te nemen. De vaatprothese of de eigen beenader wordt aan de zijkant van de slagader ingehecht, zowel boven als onder de vernauwing. Soms wordt een combinatie gebruikt van zowel een vaatprothese als een stukje eigen beenader. De aangedane slagader blijft zitten. Het bloed kan hier, voor zover mogelijk, door blijven stromen.
PI-009912.versie 2.0 / 14-02-2016
6
Operatieve behandeling verwijding buikslagader Er zijn twee manieren om de buikslagader operatief te verwijden: ■ vaatprothese. Voor het plaatsen van een vaatprothese wordt de buik opengemaakt. Nadat een klem op de buikslagader (aorta) geplaatst is, worden eerst de bloedstolsels uit het aneurysma (verwijding) verwijderd. Vervolgens wordt een vaatprothese in de buikslagader gebracht, die boven en onder het aneurysma aan de aorta of bekkenslagaders gehecht wordt. Hierna wordt de buik weer gesloten. Omdat de aorta afgeklemd wordt, is deze operatie belastend voor het hart en soms ook voor de nieren. Na deze operatie gaat u altijd naar de Intensive Care; ■ vaatstent. Een nieuwe operatietechniek is een zogenoemde endovasculaire behandeling. Hierbij wordt een endoprothese (vaatstent) in opgevouwen toestand via beide liesslagaders ingebracht. Aan de hand van een angiografie (bloedvatfoto) wordt bepaald waar de vaatstent precies moet komen. Daar wordt hij ontvouwen en boven en onder het aneurysma verankerd. Deze ingreep duur korter en is minder risicovol dan de eerste, omdat de buik niet geopend hoeft te worden en het afsluiten van de buikslagader van kortere duur is. Hierdoor wordt de kans op hart- en nierproblemen verkleind. Het herstel na deze ingreep verloopt veel vlotter. Niet iedereen komt echter voor deze techniek in aanmerking. Ook kan het zijn dat het plaatsen van de vaatstent niet goed lukt, waardoor de buik alsnog geopend moet worden. Het effect op de langere termijn is bij deze techniek nog onbekend.
PI-009912.versie 2.0 / 14-02-2016
7
Na de operatie Onderstaande informatie gaat over de nazorg na een vaatoperatie en kleine of grote problemen die zich kunnen voordoen. Deze problemen horen vaak bij het herstel.
Normale verschijnselen na een vaatoperatie Na de operatie kunnen er klachten optreden ten gevolge van de narcose. U kunt concentratiestoornissen krijgen, zoals moeilijkheden met lezen en vergeetachtigheid. Ook bij een ruggenprik kunnen klachten optreden, zoals tijdelijke uitval van de blaasfunctie, daling van de bloeddruk, hoofdpijn of misselijkheid. De verpleegkundige komt na de operatie regelmatig bij u langs. Het is van belang dat u uw klachten aan hem doorgeeft. Slap en vermoeid zijn na een grote operatie is normaal. Dit komt door verminderde lichamelijke en geestelijke conditie en de energie die het lichaam nodig heeft voor herstel. U hoeft zich hierover geen zorgen te maken. Door het geleidelijk hervatten van uw dagelijkse levensritme verdwijnen deze klachten meestal vanzelf.
Hoe kunt u zelf meewerken aan het herstel Het is belangrijk dat u snel na de operatie weer in beweging komt. Dat is goed voor de bloedcirculatie en het bevordert het ophoesten van slijm. De eerste dag na de operatie begeleidt de verpleegkundige u bij het uit bed gaan. Als het nodig is, leert de fysiotherapeut u ademhalingsoefeningen. Hij bezoekt u regelmatig en begeleidt u bij het opbouwen van activiteiten, zoals lopen en traplopen.
De wond(en) Na de operatie heeft u wonden op de buik en / of liezen, afhankelijk van de operatie die u heeft ondergaan. Uit deze wonden kan vaak nog enkele dagen wondvocht lekken. Het wondvocht heeft een heldere, gele kleur. Dit is normaal. Ook kan de wond nog nabloeden. De verpleegkundige bekijkt en verbindt dagelijks uw wonden. Als de wonden droog zijn, wordt er geen verband meer aangebracht.
Vochtophoping in het been Na een operatie waarbij de doorbloeding is verbeterd, is het mogelijk dat uw benen dikker worden. Er blijft dan vocht in de weefsels zitten, waardoor de omvang van de voeten, enkels en onderbenen groter kan worden. Dit wordt veroorzaakt door de operatie. De doorbloeding is opeens verbeterd, waardoor er meer bloed (vocht) naar uw onderbeen stroomt. Het duurt vaak enkele weken voordat uw lichaam hieraan gewend is en de benen weer slanker worden.
PI-009912.versie 2.0 / 14-02-2016
8
Ademhalingsoefeningen bij buikoperaties Inleiding Het is belangrijk dat u na de buikoperatie regelmatig goed doorzucht. Tijdens de operatie bent u onder narcose en wordt u beademd via een buisje (tube) in de keel. Als gevolg van de narcose en de tube kunnen de slijmvliezen irriteren, waardoor (tijdelijk) meer slijm geproduceerd wordt. Het slijm mag zich niet ophopen in de luchtwegen. Teveel slijm kan kortademigheid veroorzaken en geeft een grotere kans op ontstekingen. Normaal ademt u door de neus in en door de mond weer uit. Inademing door de neus heeft als voordeel dat lucht gefilterd, verwarmd en vochtig wordt. Tevens ademt u rustiger en dieper. Lukt inademen door de neus niet vanwege verstopping, dan is inademing via de mond vanzelfsprekend. Na de operatie is het normaal dat u door de wondpijn en narcose minder diep ademhaalt dan gewoonlijk en moeilijker kunt ophoesten. Door diep in en uit te ademen, brengt u veel lucht in de longen. Als u na het inademen de adem nog even vast kunt houden, verspreidt de lucht zich in de longen. Bij goed uitademen wordt het slijm (indien aanwezig) alvast omhoog geduwd. U kunt daarna beter ophoesten. Om krachtig te kunnen ophoesten en de pijn te beperken, kunt u de wond het best ondersteunen met uw handen en / of een kussentje en de knieën gebogen houden. Hieronder volgen een aantal oefeningen. Om de oefeningen na de operatie goed uit te kunnen voeren, raden wij u aan voor de opname thuis te oefenen. Mocht blijken dat u slijm ophoest, dan kunt u de oefeningen vaker doen, zodat de longen zo ‘schoon’ mogelijk zijn als u geopereerd wordt.
De normale ademhaling Uw normale ademhaling ziet er als volgt uit: ■ leg uw handen op uw buik; ■ adem rustig in door de neus; ■ uw buik en flanken zetten uit, de buik komt een beetje omhoog en bij dieper inademen zet ook uw borstkas uit; ■ hou uw adem even vast; ■ adem uit door de mond, uw buik daalt weer.
Ademhalingsoefening na de operatie Wij adviseren u onderstaande ademhalingsoefening na de operatie uit te voeren: ■ hou de wond met beide handen en / of een kussentje vast;. ■ buig (indien mogelijk) uw benen één voor één en schuif hierbij met uw voet over het matras; ■ adem in door uw neus, hou de adem even vast en blaas rustig door de mond weer uit (pfff); ■ herhaal dit vijf keer, zonodig met tussenpauzen (elk uur tot u weer rond kunt lopen); ■ probeer daarna op te hoesten. U hoest dan het eventueel aanwezige slijm op.
Ophoesten van slijm Merkt u bij de vorige oefening dat u slijm ophoest, dan doet u er verstandig aan de oefening elk half uur uit te voeren om ervoor te zorgen dat het slijm niet in de luchtwegen achterblijft. De fysiotherapeut neemt voor en na de operatie deze oefeningen nog met u door. Heeft u vragen, dan kunt u deze met de fysiotherapeut bespreken.
PI-009912.versie 2.0 / 14-02-2016
9
Complicaties Zoals bij iedere operatie, kunnen ook bij een buikoperatie complicaties optreden. Gelukkig komen deze niet vaak voor en kunnen ze meestal verholpen of behandeld worden. Aan het voorkomen van complicaties wordt veel aandacht besteed. Mogelijke complicaties zijn: ■ wondinfectie; ■ longontsteking; ■ trombose. Om dit te voorkomen, krijgt u bloedverdunnende medicijnen; ■ een longembolie (een stolsel in de bloedvaten in de longen); ■ een nabloeding door lekkage van de geopereerde slagader; ■ een verstopte bypass. Soms is dan een nieuwe operatie of een dotterbehandeling noodzakelijk; ■ het stromen van bloed langs de buitenkant van de vaatstent; ■ een verstoorde nierfunctie. Vaak is dit tijdelijk. Dit kan gebeuren door het afklemmen van de buikslagader dichtbij de nierslagaders. Nierdialyse (spoelen van het bloed door een kunstnier) is dan soms tijdelijk nodig; ■ erectiestoornissen of een gestoorde zaadlozing. Deze stoornissen zijn soms blijvend; ■ hart- en longproblemen, problemen bij de wondgenezing, infecties van de ingebrachte vaatprothese en zenuwbeschadigingen. Als er een zenuw beschadigd is, geeft dit een doof gevoel of pijnprikkel in been of voet. Vaak wordt dit na een aantal maanden minder, soms blijft echter een bepaald plekje van de huid op uw been vreemd of pijnlijk aanvoelen; ■ soms kan door de gevolgen van de operatie tijdelijk acute verwardheid ontstaan. De periode van verwardheid kan variëren van enkele uren tot dagen. De duur is afhankelijk van een aantal factoren, zoals uw leeftijd, conditie en de ernst van operatie. Verschijnselen hierbij kunnen zijn dat u niet zo helder bent als normaal. U bent de grip op uzelf en uw omgeving kwijt, waardoor u waakzaam, achterdochtig en soms zelfs agressief kunt zijn. Ook kan het zijn dat u zich juist stilletjes terugtrekt. Dit is voor u en uw naaste omgeving een ingrijpende gebeurtenis. Als uw lichamelijke toestand verbetert, neemt de verwardheid af. Uw behandelend arts zal soms medicijnen voorschrijven. Meer informatie vindt u in de folder ‘Acuut optredende verwardheid’, deze folder is te verkrijgen bij het Patiënten Service Centrum, route C02.
PI-009912.versie 2.0 / 14-02-2016
10
Herstel thuis In dit hoofdstuk vindt u informatie die van belang is voor de eerste periode thuis. U heeft een grote operatie ondergaan en na de operatie blijft u normaal gesproken minimaal één week in het ziekenhuis om te herstellen. Na ontslag gaan het herstelproces en de revalidatie thuis door. Van tevoren is moeilijk te zeggen hoe dit proces verloopt. Dit verschilt van persoon tot persoon. Hoe snel u herstelt, hangt onder andere af van het soort operatie, uw leeftijd en uw conditie voor de operatie. Met anderen praten over de operatie kan prettig zijn. Bedenk daarbij wel dat het herstel bij iedereen anders verloopt. Wanneer u naar aanleiding van deze informatie nog vragen heeft, kunt u die altijd bespreken met uw behandelend arts, verpleegkundig specialist of verpleegkundige.
Wondgenezing De operatiewonden zijn meestal dicht als u naar huis gaat. Soms kunnen de wondranden gaan wijken waardoor een open wond ontstaat. Vaak zijn deze wonden binnen enkele weken genezen. Indien nodig schakelt de verpleegkundige een wijkverpleegkundige in, die bij u thuis komt om de wonden te verbinden. Het is belangrijk dat u geen poeder of zalf op de wond gebruikt. Wel mag u vitamine E crème of calendula wondzalf op het litteken gebruiken. Dit maakt het litteken soepeler. Het duurt ongeveer een jaar voordat een litteken zijn definitieve kleur en grootte heeft. Felle zon geeft extra pigmentvorming in het litteken, waardoor het litteken duidelijker zichtbaar blijft.
Vochtophoping in het been Ook thuis kunt u nog vochtophoping in uw been hebben of krijgen. U kunt vochtophoping voorkomen door regelmatig een stukje te lopen. Als u zit, kunt u het best het been hoog leggen. Bij veel hinder van het vocht in het been kan de arts eventueel een licht elastische kous voorschrijven. Het is echter afhankelijk van de soort bypass of dit kan. Raadpleeg altijd eerst uw behandelend arts voordat u een elastische kous gaat dragen.
Bewegen Voor een optimaal herstel na de operatie zijn de volgende adviezen van belang. Luister naar uw lichaam, u voelt zelf het best wat u kunt. Om uw herstel te versnellen, is het nodig dat u uw activiteit elke dag iets vergroot. Doe alles geleidelijk, een beetje moe worden mag, maar overdrijf niet. Het is belangrijk dat u iedere dag een stukje loopt, tenzij u wonden aan de voeten heeft. Probeer dit langzaam uit te breiden naar 30 minuten per dag. Als u hart- of longproblemen heeft, probeert u zover als mogelijk te lopen. Wat u wel en niet mag doen na de operatie, is afhankelijk van de plaats van het geopereerde bloedvat. Indien u aan de aorta geopereerd bent, mag u gedurende zes weken niet zwaar tillen. Bij hoesten is het goed om de buik te ondersteunen. Probeer tevens de eerste zes weken niet hard te persen. Dit geeft veel druk op het litteken in de buikwand, waardoor er een breuk kan ontstaan. Als u aan de bekkenslagaders geopereerd bent, dan geldt voor u hetzelfde als bij een operatie aan de aorta (zie hierboven). Daarnaast wordt afgeraden de eerste maanden na de operatie de heupen ver te kantelen. Op de hurken zitten, wordt vooral de eerste zes weken na de operatie afgeraden. Als u naast een operatie aan uw buik en / of bekkenslagader ook een bypass heeft naar het onderbeen of de voet, is het verstandig om in het vervolg de volgende lichaamshoudingen en bewegingen zoveel mogelijk te vermijden: ■ hurkzit of knielen; ■ over elkaar geslagen benen; ■ langdurig zitten (in de auto, bus of het vliegtuig); ■ traplopen met twee of drie treden tegelijk.
Als u naar huis gaat De behandelend arts bepaalt, in overleg met u, welke medicatie u thuis moet gebruiken. Vraag altijd om een geneesmiddelenpaspoort bij uw apotheek. Het is een handig hulpmiddel bij overleg met uw huisarts, specialist en apotheker. Laat het geneesmiddelenpaspoort direct wijzigen door uw apotheek als u een nieuw medicijn voorgeschreven krijgt. De kleur / vorm van medicijnen van de apotheek kunnen verschillen van de medicijnen die u in het ziekenhuis gebruikt(e).
PI-009912.versie 2.0 / 14-02-2016
11
Geneesmiddelenpaspoort Om de kans op vergissingen met medicijnen zo klein mogelijk te maken, vraagt het ziekenhuis bij uw eigen apotheek of apotheekhoudend huisarts informatie op over de medicijnen die u gebruikt. Deze gegevens worden aan de behandelend arts op de verpleegunit overhandigd. Met u wordt doorgenomen of u inderdaad alle medicijnen gebruikt die op het opgevraagde overzicht staan en of de gebruikte doseringen nog steeds hetzelfde zijn. Uw behandelend arts beslist, na overleg met u, of u dezelfde medicijnen kunt blijven gebruiken of dat u andere middelen voorgeschreven krijgt. Tijdens uw verblijf in het Medisch Spectrum Twente krijgt u al uw medicijnen van het ziekenhuis. Soms kan het zijn, dat u thuis medicijnen gebruikte die in de ziekenhuisapotheek niet direct voorradig zijn. U krijgt dan zolang uw eigen medicijnen of het geneesmiddel dat u gebruikt, wordt in overleg met uw arts vervangen door een gelijkwaardig geneesmiddel.
Medicijngebruik Na uw operatie moet u medicijnen gebruiken die het klonteren van bloedplaatjes (trombocyten) tegengaan. Dit is carbasalaatcalcium (Ascal). Hierdoor kunt u bij stoten sneller last krijgen van een blauwe plek en kan een wondje langer nabloeden. Omdat carbasalaatcalcium op lange termijn gezien wordt als een beschermer voor uw hart en bloedvaten, wordt geadviseerd om dit levenslang te blijven gebruiken. Wanneer u in de toekomst weer geopereerd moet worden, of bijvoorbeeld een kies moet laten trekken, is het belangrijk dat u meldt aan de behandelend arts dat u carbasalaatcalcium gebruikt. Wanneer u antistollingstabletten gebruikt, zoals fenprocoumon (Marcoumar) of acenocoumarol (Sintrommitis), krijgt u (alleen) carbasalaatcalcium of laagmoleculaire heparine injecties (Innohep) totdat uw bloedspiegel weer goed ingesteld is (INR tussen de 3,5 en 4,5). Langer gebruik van carbasalaatcalcium of laagmoleculaire heparine is dan niet nodig. Verkeerd gebruik van medicijnen kan ernstige gevolgen hebben, daarom is het volgende belangrijk: ■ verander nooit zelf de dosering; ■ gebruik geen medicijnen van een ander, ook al heeft deze persoon dezelfde symptomen of een medicijn met dezelfde naam; ■ let op eventuele bijwerkingen van de medicijnen en raadpleeg de bijsluiter.
Griepprik De eerste vier weken na de operatie mag u geen griepprik krijgen. Door de operatie is uw weerstand verminderd en is uw lichaam niet goed in staat om deze vaccinatie te verwerken.
Douchen en baden U mag zich een dag na de operatie douchen. Een bad nemen mag pas drie weken na de operatie, omdat de huid in de omgeving van de wond week wordt in het water. Is een wond na drie weken nog niet helemaal genezen, dan moet u met baden wachten tot dit wel het geval is. Tillen Als u een wond in de buik en / of lies heeft, raden wij u aan om de eerste zes weken na de operatie niet zwaar te tillen, bijvoorbeeld een volle boodschappentas of stofzuiger.
Sporten Na een operatie aan de bloedvaten is het goed om in beweging te blijven. De eerste zes weken raden wij u aan om alleen geen buikspieroefeningen te doen. U mag verder alle sporten beoefenen, tenzij de wonden nog open zijn. In dat geval is het belangrijk eerst met uw behandelend arts of verpleegkundig specialist te overleggen wat u wel of niet mag doen.
Voeding Om uw hart en bloedvaten in een goede conditie te houden, is het belangrijk dat u matig bent met het gebruik van vet (met name verzadigd vet), cholesterol en zout. Ook het streven naar een gezond gewicht is belangrijk bij het voorkomen van hart- en vaatziekten. Als er sprake is van overgewicht, is het verstandig af te vallen. Doe dit echter onder deskundige begeleiding van uw huisarts of diëtist. U bent nog aan het herstellen van de operatie en afvallen mag dit herstel niet in de weg staan. Daarom is het onverstandig om enkele weken voor en na de operatie op dieet te gaan. Meer informatie over goede voeding in het algemeen, bij hoge bloeddruk, hoog cholesterol en overgewicht vindt u op de website www.voedingscentrum.nl of bij het Patiënten Service Centrum, route C02. PI-009912.versie 2.0 / 14-02-2016
12
Folders over dit onderwerp zijn gratis af te halen. Tijdens de opname kunt u voor meer informatie terecht bij de diëtist van onze verpleegunit.
Alcohol Alcohol versterkt de werking van antistollingsmiddelen, zoals acenocoumarol (Sintrommitis) en fenprocoumon (Marcoumar). Bij gebruik van één tot twee glazen alcohol per dag is er geen risico op verstoring van de instelling. Meer alcohol wordt afgeraden, omdat dit de werking van deze medicijnen merkbaar beïnvloedt. Overmatig alcoholgebruik geeft daarnaast een verhoogd risico op het krijgen van hart- en vaatziekten en wordt daarom afgeraden.
Roken Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat roken slecht is voor de gezondheid. Roken veroorzaakt een constante prikkeling van de binnenkant van de bloedvaten. Hierdoor kan slagaderverkalking zich veel sneller ontwikkelen. Dit zorgt ervoor dat een bloedvat of bypass vernauwd of dicht gaat zitten. Stoppen met roken verbetert niet alleen de conditie, maar geeft direct minder kans op vernauwingen in een bloedvat of bypass. Stoppen met roken is dus altijd zinvol! Stoppen met roken is lang niet altijd makkelijk. Heeft u hulp of hulpmiddelen nodig bij het stoppen met roken, neem dan contact op met uw huisarts. In ons ziekenhuis bestaat de mogelijkheid om onder deskundige begeleiding te stoppen met roken. Meer informatie vindt u in de folder ‘Stoppen met roken poli’, deze is te verkrijgen bij het Patiënten Service Centrum, route C02.
Wanneer een arts bellen? Krijgt u voor uw controlebezoek meer klachten, neem dan contact op met het secretariaat Chirurgie, telefoon (053) 4 87 34 42. De secretaresse bepaalt, in overleg met de vaatchirurg of verpleegkundig specialist, of u eerder voor controle terug moet komen. Als u uw klachten niet vertrouwd en u geen contact krijgt met het secretariaat (in het weekend of ’s avonds / ‘s nachts), kunt u altijd naar de Spoedpost komen, Beltstraat 70. Waarschuw uw behandelend arts als u onderstaande klachten krijgt: ■ een temperatuurverhoging van meer dan 38,5 °C. Als u een vaatstent in de buikslagader heeft, is koorts de eerste twee weken normaal. U hoeft dan alleen contact op te nemen als de koorts flink stijgt of wanneer u zich daarnaast ziek voelt; ■ wondproblemen. Als de wonden rood, dik en pijnlijk worden, de wondranden gaan wijken of als er troebel vocht uitkomt; ■ pijn in uw been bij het lopen of in rust, kramp in de tenen of voet gedurende de nacht of wanneer uw been koud aanvoelt en bleek wordt. Met name bij een bypass is het belangrijk dat u bij deze klachten dezelfde dag nog contact opneemt met het secretariaat Chirurgie.
Tenslotte U heeft recht op juiste en volledige informatie. Pas als u voldoende inzicht heeft, kunt u weloverwogen toestemming geven voor een bepaalde behandeling of een bepaald onderzoek. Als iets u niet geheel duidelijk is, vraagt u de behandeld arts, verpleegkundig specialist of verpleegkundige dan om nadere uitleg.
PI-009912.versie 2.0 / 14-02-2016
13
Nuttige Websites Medisch Spectrum Twente (MST) www.mst.nl Voedingscentrum www.voedingscentrum.nl
PI-009912.versie 2.0 / 14-02-2016
14
Ruimte voor eigen aantekeningen
PI-009912.versie 2.0 / 14-02-2016
15
