NIEUWSBRIEF
juni 2015
pag.
1
St. CNME 't Pakhuis, Boelenhamsestraat 7, 6672 MC HEMMEN; tel. 0488 453312 Email Algemeen:
[email protected] / Website: www.pakhuishemmen.nl
Openingstijden:
iedere zondag van 13.00 -17.00 uur;
VAN DE REDACTIE. Deze Nieuwsbrief bericht over veranderingen die doorgevoerd zijn in onze jaarkalender. Enerzijds hebben we wat activiteiten toegevoegd, anderzijds zijn er een paar geschrapt. In dit nummer zijn alle activiteiten die gepland staan in de rest van dit jaar nog eens genoemd. Wij denken dat er voor veel lezers iets van belang in staat. Noteer de geplande datum vast. Te zijner tijd is er meer informatie op de website beschikbaar. Zoals altijd zijn we U dankbaar voor Uw reacties op onze Nieuwsbrief. Ton Janssen en Liselotte Tap.
VAN HET BESTUUR
door
bestuur
Mei stond in het teken van botanisch tekenen. Op 9 mei werd een interessante expositie geopend. In ’t pakhuis zijn diverse botanische tekeningen te zien, die door verschillende tekenaars werden vervaardigd. Ondanks het feit dat een goede botanische tekening aan diverse eisen moet voldoen kun je goed zien dat iedere tekenaar toch een eigen stijl hanteert. Op 30 mei verzorgde Wil Wessels een goed bezochte workshop. Hiervan is een deze Nieuwsbrief een kort verslag opgenomen. Intussen is ons treintje ook voor het eerst actief geweest. Deze attractie zal iedere laatste zondag van de maand actief zijn. Als het regent mogen wij niet rijden. Het begin was veelbelovend en we denken dat dit wel eens een populair ritje kan worden. Wij zijn nog steeds op zoek naar mensen die het bestuur of de vrijwilligersorganisatie willen komen versterken. Zoals bekend worden alle activiteiten van ons bezoekerscentrum door vrijwilligers georganiseerd en gerealiseerd. In veel gevallen kunnen we daarbij wel wat extra handen en ook breinen gebruiken. Als je hier wat voor voelt is een seintje via
[email protected] voldoende. Wij nemen graag contact met je op om een en ander te bespreken. Onze grote variëteit van activiteiten biedt volop mogelijkheden. Graag tot een volgende keer.
BIJDRAGE CULTUURHISTORIE
door Ton Janssen
Oude kastelen in en rond Hemmen. Het gebied in en rond Hemmen kent een rijke historie, die voor een deel goed zichtbaar bewaard is gebleven. Dit keer willen we aandacht besteden aan een viertal middeleeuwse kastelen die op een geringe afstand van elkaar in dit gebied hebben gestaan. In alle gevallen zijn de sporen van die burchten nog goed te herkennen. In een tijd waarin de burgerlijke
NIEUWSBRIEF BIJDRAGE CULTUURHISTORIE
juni 2015
pag.
2
(vervolg)
gemeenten door fusies steeds maar groter worden herinnert dit aan het kleinschalige bestuursnetwerk in de middeleeuwen. Als eerste noemen we het kasteel Hemmen. Van haar opvolger het Huis Hemmen is de ruïne in het landschapspark Hemmen nog duidelijk zichtbaar. Vaak wordt het Huis Hemmen aangeduid als “kasteel Hemmen” maar dat is eigenlijk niet juist. Op de plaats van het Huis heeft tot ongeveer 1750 een middeleeuws kasteel gestaan. Dat was gesticht in de 14e eeuw en werd omringd door een slotgracht. Bijzonder daaraan was, dat deze gracht deel uitmaakte van het waterlopen-stelsel in de Betuwe en dus niet gegraven werd. Kastelen waren weerbare burchten die hun belang verloren toen oorlogen met geschut werden uitgevochten en niet langer met pijl en boog, zwaarden en lansen. Tegen kanonskogels waren zelfs de dikke muren van een kasteel niet bestand. Bovendien waren deze kastelen onaangenaam om in te wonen. Daarom werdenze vaak afgebroken en vervangen door een comfortabel (land)huis. Zo ook in Hemmen. Het landhuis was klaar in 1757 en werd verwoest door oorlogshandelingen in 1945. De gracht licht er nog. Op een steenworp afstand van het kasteel Hemmen stond kasteel de Boelenham. Het was in het bezit van de familie van Lijnden ook de eigenaren van Kasteel Hemmen. Het kasteel werd al in de 14e eeuw genoemd. Het was veel kleiner dan het kasteel Hemmen en werd in het begin van de 19e eeuw afgebroken omdat het bouwvallig was geworden. Als je uit het station Hemmen-Dodewaard komt en iets naar links gaat staat daar nog steeds het statige Huis Boelenham. Rechts van de oprijlaan staat een fruitbewaarplaats die wordt omringd door, jawel, de oude slotgracht van het vroegere kasteel. Als je vanuit het kasteel Hemmen door de Veldstraat gaat, maakt de weg bij Zetten een scherpe draai naar links. Op oude kaarten is te zien dat het vroeger mogelijk was om rechtdoor te gaan langs oude watergangen. Natuurlijk was er toen nog geen sprake van een oude en nieuwe Betuwelijn of de snelweg A15. Wel kwam je na ongeveer 1500 meter bij Kasteel Andelst. Over het ontstaan van dit kasteel is weinig bekend. Dit komt omdat het kasteel geen leengoed was. Dus er is ook geen leenakte te vinden. Wel zijn er goede aanwijzingen dat in 1400 het Hof te Andelst al bestond. Dat heeft er gestaan tot omstreeks 1850 en is toen afgebroken. Tot op de dag van vandaag zijn zowel de binnenste als de buitenste gracht goed zichtbaar in het landschap in de hoek Wageningsestraat/Tielsestraat in Andelst. In Randwijk op de Grens van Heteren langs de Boterhoeksestraat is tegenwoordig een aardig wandelgebiedje te vinden. Dat ligt op de plaats van het vroegere kasteel Nijborgh. Dit is een kasteel dat al in 1520 werd afgebroken. Er is zelfs geen tekening van bekend. Dat het wel bestaan heeft is af te leiden van oude leenakten, die zelfs nog bestaan na 1520, waarschijnlijk omdat bijgebouwen in gebruik zijn gebleven.
NIEUWSBRIEF
juni 2015
pag.
3
EXCURSIE
Struintocht langs de Waal. Op zaterdag 20 juni is er een interessante begeleide struintocht in de Loenense Buitenpolder, die begint en eindigt bij Landwinkel “de Grote Doorn” op het landgoed Loenen. De tocht door de uiterwaarden is ongeveer 6 km lang. Hij start om 14.00 uur en duurt tot 17.00 uur. Tijdens de tocht komen o.a. de vele veranderingen in de loop van de rivier en het ontstaan van de Betuwe aan de orde. In het Loenense bos is een zandheuvel opgeworpen na de overstroming van 1809, toen ook de Grote Kolk is ontstaan. In die kolk scheppen we waterbeestjes. Langs de Waal liggen door het water glad geslepen kiezels . Veel vogels en plantensoorten “wonen” in het gebied. De wandeling is interessant voor jong en oud. Goed schoeisel en een verrekijker maken de tocht nog aangenamer en interessanter. Deelname is gratis inclusief een welkomst kopje koffie bij de Landwinkel. Deze belevingsactiviteit is georganiseerd in het kader van het project “Schone en Beleefbare Waal”, een project dat er op gericht is om het afval in de uiterwaarden van de Waal op te ruimen en zoveel mogelijk mensen de Schone Waal omgeving te laten beleven. Meer informatie over het project is te vinden op www.waaljutters.nl .
WORKSHOP
Workshop Botanisch Tekenen. Op 30 mei organiseerden we een workshop botanisch tekenen onder leiding van Wil Wessels, een zeer ervaren botanisch tekenaar. Bij het botanisch tekenen komt het er op aan alle typerende kenmerken van een plant duidelijk in beeld te brengen zodat een plantendeskundige kan vaststellen of het om een reeds bestaande plant gaat of misschien om een geheel nieuwe soort. De tekenaar moet daarom goed waarnemen en in staat zijn die waarneming eenduidig in de tekening vast te leggen. Dus er zijn vaste regels voor de botanisch tekenaar. Toch zie je dat iedere botanisch tekenaar op
NIEUWSBRIEF
juni 2015
pag.
4
WORKSHOP (vervolg) den duur een eigen stijl ontwikkelt. Daarmee is een botanische tekening ook steeds weer een kunstwerkje. De workshop mocht zich verheugen op een grote belangstelling en was volledig volgeboekt. We hadden zelfs een wachtlijst. Na een middag tekenen in een ontspannen sfeer werden aardige resultaten bereikt door de deelnemers.
Bijgewerkte kalender tot eind 2015. Zaterdag
20 juni 14-17 uur
Struintocht Loenense Buitenpolder Start "de Grote Doorn" Slijk-Ewijk
Zaterdag
27 juni 14-17 uur
Activiteit voor ouderen en minder validen i.s.m. de Zonnebloem
Zondag
28 juni 14-16 uur
Zomerwandeling over 't Landgoed Het treintje rijdt om 13,14,15,16 uur
Zondag
26 juli
Het treintje rijdt om 13,14,15,16 uur
Zaterdag
15 augustus 14 uur
Opening Expositie Expositie Middeleeuwse kerken in de Midden Betuwe i.s.m. de Hist. Kring Midden-Betuwe
Vrijdag en Zaterdag
20.30 uur 8 uur
Nachtvlinders kijken Resultaten van de nacht bekijken.
Zaterdag
29 augustus 14-17 uur.
GPS Wandeling in het Hemmense bos.
Zondag
30 augustus 14-16 uur
Excursie naar Natuurstudie terrein o.l.v. Dirk Visser Het treintje rijdt om 13,14,15,16 uur.
Zondag
27 september Start expositie paddestoelen en herfstvruchten 14-16 uur Wandeltocht vruchten en zaden met fotografie Jannemieke Termeer Het treintje rijdt om 13,14,15,16 uur.
Vrijdag
2 oktober 19.30 uur
Lezing Kees Jager over natuur in de herfst.
NIEUWSBRIEF
juni 2015
Zaterdag
24 oktober 14-16 uur
Pompoenenlampionnen maken voor Haloween en een lampionnnentochtje met een hotdog.
Zondag
25 oktober 14-16 uur
Wandeltocht met paddestoelen
Zondag
1 november 14-16 uur
Kaboutertocht voor kinderen en (groot)ouders
Zaterdag en 7 november Zondag 8 november 14-16 uur
Archeologische vondsten naar 't Pakhuis i.s.m. de Historische Kring Midden-Betuwe
Zondag
22 november
Start foto expositie over de Betuwse Natuur i.s.m. fotografe Jannemieke Termeer.
Zaterdag
28 november 13-16 uur
Voederplankjes maken
Zondag
29 november 14-16 uur
Wandeling langs Historische plaatsen in het Landgoed Hemmen
Meer informatie is te vinden op onze website www//pakhuishemmen.nl
pag.
5
NIEUWSBRIEF
juni 2015
pag.
6
Deze Nieuwsbrief is mede mogelijk gemaakt door Loodgietersbedrijf DOELEMAN uit ZETTEN
WIST U DAT ……………………………. ? wij zeer blij zijn met een reactie van u op deze Nieuwsbrief; u altijd tijdens openingstijden kunt binnenlopen in 't Pakhuis; de entree gratis is en de koffie en thee klaar staat; dit Fairtrade koffie en thee is; er ook een winkeltje is in 't Pakhuis; en een 'bibliotheek' met naslagwerken; wij altijd nieuwe vrijwilligers kunnen gebruiken; u hiervoor van harte bent uitgenodigd.
BESTUUR , bestaande uit: Ries Euser (voorzitter + contactpersoon NME) Albert Olde Daalhuis (penningmeester + contactpersoon voor Beheer en Horeca) Liselotte Tap ( PR en communicatie) Ton Janssen (contactpersoon Nieuwsbrief en ICT) Madeleine Oirschot Administrateur: Marco Knaap BEHEERDERS: Luuk Mombers + (vacature) Coördinatoren WERKGROEPEN: NME: Hans Cornelissen Bijenvereniging: Henk Oosterom Activiteiten: Kathy Luchies – Hendriksen PR: Liselotte Tap Exposities: Henny Wolters Baliedienst: Beheerders Nieuwsbrieven: Ton Janssen Contact en Openingstijden: zie kop van pagina 1.
