Nieuwe Vide, Haarlem 5 september, 2014 Aanvraag Bijdrage Meerjarenprogramma's Presentatie-instellingen PROGRAMMA 2015
PLAYING STEREOTYPES // PROJECTING UTOPIA 1. Introductie 2. Visie 3. Programma 3a) Tentoonstellingen 3b) Tours, Insides & Specials | Cafe Bel 3c) Educatie 3d) Vide Shop
1. INTRODUCTIE Nieuwe Vide is een presentatie-instelling en ateliercomplex in het voormalig administratiekantoor van de Haarlemse Energiefabriek. Presentatie-instelling Sinds 1998 programmeert Nieuwe Vide tentoonstellingen, festivals en manifestaties waarbij de hedendaagse beeldende kunst steeds het uitgangspunt is. Het programma heeft veel aandacht voor aangrenzende disciplines, zoals film, muziek, theater, grafisch werk en cartoons, en zoekt hiermee uitdrukkelijk de grenzen van de discipline beeldende kunst op. Nieuwe Vide heeft zo langzamerhand een traditie van het experiment. Zij biedt ontwikkelkansen aan kunstenaars, zowel op individueel niveau als door op te treden als facilitator, coach en vaak ook als (co-)producent. Met haar tentoonstellings- en activiteitenprogramma onderzoekt en becommentarieert Nieuwe Vide ontwikkelingen in de hedendaagse beeldende kunst en cultuur. Net zo belangrijk als de ontwikkelingen in de beroepspraktijk zelf tonen, is verbindingen maken met de maatschappelijke context om de zeitgeist te vangen en daarover uitspraken te doen. De kunst die Nieuwe Vide toont is geëngageerd, en vertaalt deze naar vormen en verhalen die wij in ons dagelijks (Westerse) bestaan tegen komen: televisie, popmuziek, consumentisme, internet-cultuur, schoonheidsidealen. Knoopppunt in Haarlem In Haarlem heeft Nieuwe Vide een centrale plaats in het kunstklimaat. De focus van het programma is van meet af aan internationaal georiënteerd geweest, maar richt zich daarin wel op het nog onbekende of het 'aan de aandacht ontsnapte'. Nieuwe Vide is een spil in het Haarlemse culturele web. Tevens initiatiefnemer van de Haarlemse Lente onderhoudt zij hechte relaties met de uiteenlopende Haarlemse partijen in de beeldende kunst: van De Hallen tot aan de kleinere kunstenaarsinitiatieven Depassages en Horizonverticaal, alsook galeriehouders Rob de Vries en Tanya Rumpff. Nieuwe Vide heeft bovendien een historie van discipline overschrijdende samenwerkingen met onder meer de Toneelschuur, Patronaat en de Philharmonie. Haar programma brengt internationale kunstenaars naar Haarlem, en vindt met regelmaat plaats in samenwerking met andere kunstinitiatieven in Nederland en daarbuiten, en vormt zo een brug tussen de (inter)nationale en lokale kunstproductie. Bij Nieuwe Vide komen deze werelden samen. Programma tot 2014 Het programma werd vanaf 1997 door de opeenvolgende directeurs steeds met wisselende accenten ingevuld. Onder oprichtend directeur Martijn Lucas Smit richtte het programma zich sterk op het multidisciplinaire van de kunsten, met sterke interesse naar cross-overs met technologische ontwikkelingen en praktijken. In dit licht ontstond het door haar geïnitieerde en georganiseerde )toon) (2001 -2007), een sterk internationaal georiënteerd festival op het gebied van elektronische muziek en beeldende kunst. Tussen 2007 en 2010 werd juist in snel tempo vier geheel andere artistieke visies naast elkaar geplaatst door te werken met vier gast-curatoren: Tarja Szaraniec, Emily Williams, Emilie Oursel en Moritz Ebinger. Van 2011 tot begin 2014 werd onder Jaring Durst Britt bijzondere aandacht gericht op kunstpraktijken waarin formeel materiaalonderzoek een grote rol speelde. Projecten zoals McVideo (2011) en Dolmus (2009) zochten contact met het (een breder) publiek, door zich op een aantrekkelijke manier te vestigen buiten de Waardepolder, het relatief afgelegen industrieterrein waar Nieuwe Vide zijn thuis vindt. In andere projecten ging Nieuwe Vide uitwisselingen aan met collectieven en initiatieven in Sheffield, New York, Brussel en Gdansk. Sommige van de honderden kunstenaars waarmee Nieuwe Vide werkte hebben internationale importantie, bijvoorbeeld Francisco Lopéz (SP), Karsten Nicolaï / Raster Noton (DE), Tony Conrad (US), Kaffe Matthews (GB), Scanner (GB) en Christina Kubisch (DE). Andere [relatief] jonge en belangwekkende kunstenaars werden in een bijzonder vroeg stadium gebracht, zoals onder meer Juliaan Andeweg, Edwin van der Heide, Maze de Boer, Mark Bain (NL/USA), Anno Dijkstra, Martha Colburn (NL/USA), Marije Gertenbach, Floris Kaayk, Persijn Broersen & Margit Lukacs, Otobang Nkanga (NG) en Robert van der Weide. Nieuwe koers vanaf 2014 Sinds februari 2014 staat Nieuwe Vide onder de artistieke leiding van Nathalie Hartjes, die het programma van het kunstinitiatief nieuwe betekenis geeft door de aandacht uitdrukkelijk te richten op de dialoog tussen
hedendaagse kunst en populaire cultuur. De nieuwe koers toont zich verwant met de artistieke profielen van Nest (Den Haag), Showroom MAMA, WORM (Rotterdam) en MU (Eindhoven), maar onderscheidt zich door een focus op het banale, een benadering waarin hoge en lage cultuur beiden worden omarmd en samengebracht. Het programma reageert op actuele berichtgeving in algemene media, op internet en in de overheersende beeldcultuur, en wil niet gebonden zijn aan een streng theoretisch of academisch discours. Nieuwe Vide kiest voor een strategie die grote problematieken probeert te vertalen naar de huiselijke schaal, een omvang te geven die past bij het dagelijkse en een publiek direct aanspreekt op zijn of haar leefwereld. Nieuwe Vide zoekt een vrolijke benadering tot de wereld. Humor en verwondering spelen een grote rol om te verleiden tot beschouwing van serieuze zaken. ` Nieuwe Vide Studio's Op de bovenste verdiepingen van het pand bevinden zich een 20-tal kunstenaarsstudio's die wisselend bezet zijn door kunstenaars, muzikanten, cartoonisten, animatoren en creatieve ondernemingen. Het tentoonstellingsprogramma ontwikkelt zich onafhankelijk van de inpandige makers, de presentatie-instelling is het ateliercomplex geen podium als zodanig verschuldigd, maar wanneer zich aansluiting bij het tentoonstellings- en activiteitenprogramma voordoet wordt dit niet uit de weggegaan. Voorbeelden hiervan zijn de samenwerkingen die tweejaarlijks rondom de Stripdagen Haarlem plaatsvinden en in dialoog met NV huurder cartoonist TRIK (Raymond Hendriks) worden ontwikkeld en de Nieuwe Vide huisstijl die door een inpandige ontwerper is ontwikkeld. Op haar beurt ziet Nieuwe Vide het als een opdracht meerwaarde te creëren voor haar huurders middels haar programmering. Nieuwe Vide heeft de potentie een paraplu te zijn voor de studio-gebruikers, een merk waar zij zich mee wensen te associëren, die hen helpt zich te positioneren voor hun eigen carrière, ook als hun praktijk niet direct in het programma vertegenwoordigd wordt. 2. VISIE Nieuwe Vide... … houdt van het dagelijkse, het populaire, en zelfs het banale. Voor het artistieke profiel van Nieuwe Vide wordt uitdrukkelijk gekeken naar inspiratiebronnen uit de populaire cultuur: muziek en jeugdculturen, mainstream en massamedia, film en televisie, en de daarmee verbonden subculturen en cult-iconen. Terugblikkend op het kunstdiscours van de afgelopen tien jaar zien we een dominant discours met een groot politiek engagement dat zich afspeelde op heel grote schaal. Op grote podia stonden lovenswaardige projecten die globale ongelijkheden en onrechtvaardigheden proberen te beslechten, zoals Former West (2008-2014), Morality (Witte de With, 2009), Forget Fear (Berlijn Biënnale, 2012). Ondanks een bijzondere waardering voor de inhoudelijke uitgangspunten die deze projecten hebben voortgedreven, lijken ze ook een grote afstand en abstractie op te roepen ten aanzien van onze dagelijkse realiteit. Nieuwe Vide wil deze afstand verkleinen, wereldwijde culturele ontwikkelingen zien in relatie tot dagelijkse zaken, ze terugbrengen tot de schaal van de keukentafel. De kunst die Nieuwe Vide toont is geëngageerd en vertaalt deze naar vormen en verhalen die wij in ons dagelijks (Westerse) bestaan tegen komen; televisie, popmuziek, consumentisme, internet-cultuur, schoonheidsidealen. Zij zoekt naar voorbeelden uit de populaire cultuur, dat wat dicht op de huid zit, en onderzoekt deze op hun potentie iets te zeggen over de wijdere wereld. Nieuwe Vide hecht bijvoorbeeld bijzonder aan de vrolijke cultuurobservaties van Dave Hickey, die in zijn essaybundel 'Air Guitar' continu de grenzen tussen hoge en lage cultuur en goede en slechte smaak tart, met een gelijkwaardige bewondering voor Rauschenberg, de Kooning en de neon-verlichte Las Vegas strip. Net als Hickey omarmt Nieuwe Vide mainstream en massamedia. Nieuwe Vide heeft een sterke voorkeur voor kunstenaars en makers die deze dominante taal zo goed beheersen, begrijpen, en weten te ontleden, dat zij deze weten te hervormen en zich deze eigen maken om tot iets nieuws te komen. Juist in de subversie, de omkering van het algemene en het platte zoekt Nieuwe Vide een nieuwe potentie.
...presenteert & produceert, Nieuwe Vide signaleert nieuwe ontwikkelingen en brengt deze in relatie tot bestaande praktijken. Jonge en meer gevorderde kunstenaars worden met elkaar in relatie worden gebracht en in relatie tot een algemene culturele productie en maatschappelijke context. Door zich niet uitsluitend op een hele jonge kunstenaars te richten, maar door verbanden te creëren schept zij voorwaarden voor professionele groei: de jongste generatie wordt onderdeel van een breder discours, en wordt geïntroduceerd aan galeriehouders en institutionele collega's (en het publiek uiteraard). Nieuwe Vide is ook een platform voor kunstenaars die al enige jaren met relatief succes internationaal opereren, maar nog niet zijn doorgedrongen tot het circuit van gevestigde musea en instituties en onbekend zijn gebleven bij een breder Nederlandse publiek. In solo- of duopresentaties biedt Nieuwe Vide ruimte om de bredere praktijk van deze kunstenaars uiteen te zetten. Nieuwe Vide is ook ruimte voor experiment en treedt meermaals op als co-producent voor grotere projecten waarmee ze kunstenaars uitdaagt uit een nieuwe ontwikkeling in hun praktijk te maken. … wil groots en meeslepend leven. Nieuwe Vide wil in haar benadering een speelse en meeslepende strategie toepassen. Ze kiest voor kunst die leuk is, maar niet oppervlakkig, waar de bezoeker wordt bevredigd in het plezier van verbazing. Nieuwe Vide heeft een uitgesproken interesse in interactie met het publiek, wat zich vertaalt in artistieke keuzes voor werk dat multi-disciplinair en -mediaal is, werk dat aan traditionele vormen ontsnapt, een speelse kwinkslag presenteert dat als het ware een actief publiek binnenhaalt, sociale situaties organiseert en interactie aanmoedigt. Nieuwe Vide houdt ervan haar eigen grenzen uit te dagen. Sinds juli opende zij de Vide Shop, dat in de eerste plaats wordt beschouwd als een inhoudelijke aanvulling van het programma. De Vide Shop biedt Nieuwe Vide de gelegenheid werk te presenteren en te distribueren van makers die in hun werk flirten met commercie en merchandise, of juist vanuit merchandise en massaproductie vertrekken. De projecten van Nieuwe Vide zijn ambitieus. Zij opereert onder het adagium “Reach for the sky and break through the ceiling”, zij neemt risico's door zichzelf proberen voorbij te streven. Dankzij de bijzondere inzet van haar personeel, vrijwilligers, sponsors en overige betrokkenen slaagt zij hier doorgaans in. Nieuwe Vide heeft veel te danken aan de bereidheid van collega-instellingen om samen te werken en te ondersteunen. Financiële ondersteuning van het Mondriaanfonds zal Nieuwe Vide in staat stellen het programma Playing Stereotypes // Projecting Utopia dat voor de jaren 2015 en 2016 geformuleerd is kwalitatief neer te zetten, passende honorering te bieden aan deelnemende kunstenaars, intensiever aandacht te schenken aan communicatie en documentatie van de projecten, en Nieuwe Vide daarmee de kans bieden een stap voorwaarts te zetten. Het is dan ook onze overtuiging dat de geformuleerde leidmotieven Playing Stereotypes // Projecting Utopia nog niet op een vergelijkbare wijze in het Nederlandse kunstenveld aan de orde is gesteld. Wij zijn daarbij van mening dat de uitgewerkte programmering kwalitatief, relevant en vooruitstrevend is, en dat deze aanvraag daarmee de steun van het Mondriaanfonds verdient.
3. PROGRAMMA In 2015 ontwikkelt het programma van Nieuwe Vide zich onder de leidmotieven Playing Stereotypes // Projecting Utopia. Het programma bestrijkt het terrein van vooringenomen verwachtingen waarmee we in het dagelijks leven geconfronteerd worden; ze daagt deze uit en gaat ermee aan de haal. Om de wereld inzichtelijk te maken zijn we geneigd categorieën in het leven te roepen die ons helpen het dagelijks leven te navigeren. De huidige stroom van beelden en berichten, die via televisie, internet, film, reclame en radio op ons af wordt gevuurd, is groot en verwarrend. Het stereotype wordt ingezet als middel om 'de ander' te begrijpen, te categoriseren, en in het ergste geval klein te houden. In het programma Playing Stereotypes // Projecting Utopia wordt de focus gelegd op de vragen: Aan welk(e) beeld(en) worden we geacht te antwoorden? Hoe gaan we om met conventies, wanneer geven we mee, en wanneer bieden we weerstand? In hoeverre bepalen wij onze eigen beeldvorming en kunnen wij zelf onze plaats in de maatschappij bepalen. Onder de noemer Playing Stereotypes kijkt het programma niet alleen naar rollenpatronen die zich hebben verankerd in de maatschappij; binnen het gezinsleven, gevormd door culturele achtergronden; op basis van geslacht of door beroepskeuzes en vrije tijdsbestedingen. Hoe sturen stereotypes ons in het dagelijks bestaan, als kiezer of consument, individu of groepsdier. Het programma onderzoekt juist hoe het individu kan spelen met deze verwachtingspatronen, ze toe kan eigenen en er uiteindelijk aan kan ontsnappen. Aan Playing Stereotypes is als tandem Projecting Utopia gekoppeld. Het inzetten van stereotypes is altijd gekoppeld aan het willen oproepen of vervolmaken van een specifiek wereldbeeld. Zo bewerkstelligen traditionele man-vrouw rolverdelingen in werk en huishouden de utopie van het gezin als hoeksteen van de samenleving. De beroemde Benetton-reclames van Mario Testino zijn een duidelijk product van de jaren '90 waarin het propageren van een multi-cultureel wereldbeeld nog breed gedragen werd. Of dragen de karakters die Woody Allen zichzelf in de loop van zijn carrière heeft opgelegd bij aan het begrip van een intellectueel stedelijk milieu waarin de getormenteerde neurotische zelf-beklagende joodse auteur zichzelf een status kan verwerven. De utopie is het vergezicht, het decor waartegen de stereotypes hun gestes en gedragingen uitvoeren. Het programma geeft een plek aan kunstenaars die zich bezighouden met identiteitsconstructies vanuit verschillende invalshoeken. Er is grote aandacht voor kunstpraktijken die waargebeurde en geimagineerde narratieven met elkaar vervlechten; praktijken waar een duidelijke mate aan 'role-playing' aanwezig is, soms in letterlijke zin door kunstenaars die spelen met alterego's en persona's te presenteren, soms als uitnodiging aan het adres van de bezoeker. Het programma toont een interesse in het spel tussen feit en fictie, (zelf)opgelegde verwachtingen en imago-creatie. De leidmotieven verhouden zich tot elkaar als de camerastandpunten close-up (Playing Stereotypes) en het establishing shot (Projecting Utopia). Het eerste kijkt van dichtbij naar het personage, het tweede schetst het veld. In de ene tentoonstelling zal het personage (de close-up) de nadruk krijgen, in de andere zal het weer duidelijker om het vergezicht te doen zijn. Door middel van de randprogrammering wordt respectievelijk uitof ingezoomed om de wisselwerking tussen stereotype en wereldbeeld boven water te halen. De tegenstelling is echter niet rigide, ook binnen een tentoonstelling zelf wordt in- en uitgezoomed, maar er zal altijd sprake van zijn dat in de tentoonstelling één van de leidmotieven de overhand heeft. De randprogrammering dient om aan te vullen, een gelaagdheid te creëren en dynamiek tussen stereotype en diens uitwerkingen te verduidelijken en wordt steeds volgens drie vaste formats uitgewerkt Tours, Insides & Specials. De Tours zijn laagdrempelige introducties op de expositie. De Insides & Specials zijn nog niet gedefinieerd en worden in de ontwikkeling van de tentoonstelling met de (of een van de) exposerende kunstenaar(s) in dialoog vorm gegeven. Snelle reacties op actuele kwesties krijgen zo vooral in de randprogrammering gestalte, terwijl de tentoonstellingen enkele grotere kwesties rond identiteit aansnijden. Het programma Playing Stereotypes // Projecting Utopia wil een kaleidoscoop van mogelijke werelden schetsen. Het tracht te onderzoeken of deze wereldbeelden elkaar resoluut tegenspreken of dat zij naast elkaar kunnen bestaan. In ieder geval wil het programma proberen het idee dat er een dwingend 'ideaal' wereldbeeld is te ontkrachten en te zoeken naar hoe wij in onze maatschappij deze zelf (kunnen) vormgeven.
Achtergrond Het programma Playing Stereotypes // Projecting Utopia is schatplichtig aan Judith Butler's notie van 'gender performativity' (Gender Trouble, 1990), waarin gender niet wordt benaderd als een gegeven, maar een keuze, een rol die je speelt, iets dat performatief is. Vanuit de gedachte dat performance specifiek een vorm van zelfexpressie is voert Butler een pleidooi traditionele heteroseksuele rollenpatronen te herdenken. Hierdoor geïnspireerd grijpt Nieuwe Vide naar de potentie van performativiteit, zelf-identificatie en imagocreatie als middelen voor het individu zich aan dwingende conventies te onttrekken en zijn of haar eigen plek in de wereld te articuleren. Volgend op Butler, en andere feministische en queer theoretici zoals (J. Jack Halbertsam) omarmt het programma drag verschijningsvormen, waarbij rudimentaire begripsvorming van een stereotype wordt uitgespeeld en over de top wordt uitgedrukt om symbolen en tekens van een andere betekenis te voorzien. Playing Stereotypes // Projecting Utopia wil de transformatieve potentie van zulke strategieën onderzoeken, door deze op diverse stereotypes toe te passen, zich niet beperkend tot uitsluitend genderkwesties. Denk aan een vergelijkbare strategie die door Kasper Jansen & Michiel Lieuwma wordt gesuggereerd in een recente aflevering van 'De Snijtafel', waarin zij de uitspraak in de rechtzaak rondom Zwarte Piet fileren. Zij erkennen het stereotype karakter van het personage Zwarte Piet, maar betogen dat door het uitbannen van het personage de discussie nog steeds op een wij-zij denken zal blijven hangen. Liever, stellen ze voor, zouden ze met een subversieve omkering van machtsverhoudingen tussen knecht en meester een daadwerkelijke verandering in het karakter van Zwarte Piet willen toepassen, parallellen trekkend met Sancho Panza's rol in Don Quijote, waardoor het taboe juist bespreekbaar wordt. Een ander recenter pleidooi voor het performatieve wordt gevoerd door José Esteban Munoz (Cruising Utopia, 2009), die 'we become less like ourselves, and more like each other' aanreikt als kans je in de ander te verplaatsen. Sla de krant open, zet de tv aan, stem af op de radio en de stereotypes vliegen je om de oren. Je kunt zelfs stellen dat er in de huidige politieke onrust nog krampachtiger op generalisaties wordt gekoerst. Het stereotype is het meest krachtige middel om ongelijkwaardigheidsdenken te propageren, dus wat gebeurt er als je die nu eens niet toepast op een ander... De onderliggende gedachte is dat het altijd moeilijk zal zijn, zo niet onmogelijk, anderen er van te weerhouden stereotypes te projecteren, het is immers een natuurlijke reactie om de wereld om je heen te bevatten. Liever dan deze vormen van hokjesdenken frontaal aan te vallen, is het een strategie deze stereotypes juist te belichamen en er zelf vorm aan te geven. In de hedendaagse populaire cultuur vinden uitingen van queer theory hun weg via camp-strategieën; opzichtige flamboyante stijlen, die de wetten van mainstream tegelijkertijd volgen en een loer draaien, zo goed ingrijpen in wat fout is dat het goed wordt. Popmuziek, graphic novels, animatiefilms, mode, reclame zijn expressievormen die dit soort (esthetische) strategieën vaak heel goed beheersen. Een dergelijk feest van uitbundigheid is aantrekkelijk, maar de echte fascinatie ligt in het gegeven dat er gelijktijdig op twee niveaus uitrukking wordt gegeven aan het dominante idioom. Deze wordt tegelijkertijd gevierd en bezworen, hij wordt bevestigd, maar vooral in beweging gezet. Daarbij leven we in een tijd waar in we meer dan ooit te voren deze (media)beelden niet alleen gevoerd krijgen, maar ze ook zelf maken en weer terug de wereld in werpen en daarmee de wereld beïnvloeden. Nieuwe Vide ziet het programma Playing Stereotypes // Projecting Utopia als een vervolg op recente projecten zoals 'Social Image' (Showroom MAMA, 2014), 'GenderBlender' (MU, 2014) en 'What is queer today is not be queer tomorrow' (NGBK, Berlijn, 2014), Ritual of Queer Rituals (Witte de With, 2013). Inbedding in de geschiedenis van Nieuwe Vide Playing Stereotypes // Projecting Utopia sluit aan bij de geschiedenis van Nieuwe Vide, waarin sinds lang een interesse voor de uitwisseling tussen populaire cultuur en beeldende kunst zichtbaar is geweest, bijvoorbeeld in de VJ-avonden die onderdeel van )toon) uitmaakten; de tentoonstellingsreeks Lopend Beeld en de Clip & Lunchclub.
PROGRAMMA Het programma van Nieuwe Vide wordt tot en met augustus nog uitgewerkt door vertrekkend Artistiek directeur Nathalie Hartjes. De reeds geplande programma-onderdelen voor het najaar worden in overleg overgedragen. TENTOONSTELLINGEN (Beeld: Sander Breure & Witte van Hulzen) bijschrift: Sander Breure & Witte van Hulzen, Ebedi Dönüş (Eeuwige Terugkeer), HD Video, 35 min, 2010 Soap! 23 januari – 1 maart, 2015 Opening 23 januari, 18:00 uur "Life does not imitate art, it imitates bad television" - Woody Allen Met werk van Loukia Alavanou, Goeun Bae, Sander Breure & Witte van Hulzen, Lernert Engelberts & Arnoud Holleman, Arnoud Holleman ism. de mugmetdegoudentand en Krõõt Juurak en fragmenten uit The Young & The Restless, General Hospital en meer. Haarlemse Lente: Bourgeois Rebellion 13 – 15 maart, 2015 De Haarlemse Lente is een weekendlang evenement van de musea, galeries en kunstenaarsinitiatieven van Haarlem. Informatie over het hele programma: www.haarlemselente.nl Moments, eindproject Bienvenue Chez Moi 13 maart – 29 maart, 2015 Opening, vrijdag 13 maart, 20:00 uur De Haarlemse Lente is het debuut van Bienvenue Chez Moi, een collectief van 6 dames in de leeftijd 15 – 18 jaar, bestaande uit: Rim van Aarden, Maaike Hasselaar, Sarah Horbach, Maria Mombers, Eefje Stenfert en Nathalie Tuijp. Samen met kunstenaars Maarten Bel, Marianne Hamersma, Conny Kuilboer en Marijke de Roover maakten zij de tentoonstelling 'Moments' die de gevoelens van nostalgie onderzoekt die tieners ervaren op het moment dat zij hun kindertijd vaarwel zeggen. Voyager Soloproject Abner Preis 17 april – 31 mei, 2015 Opening 17 april, 18:00 uur Week met workshops en videoshoots: 6 – 12 april, 2015 Inschrijven voor deelname via
[email protected] Girls & Ponies juni – augustus, 2015 De groepstentoonstelling Girls & Ponies wil een tongue-in-cheek statement maken over (onnodig) genderisatie van producten en (vrije)tijdsbestedingen. Aannames over 'natuurlijke' interesses worden onderuitgehaald, of juist overdreven en zowel belachelijk gemaakt als omarmd. Aanleiding voor de tentoonstelling is de groeiende polarisatie in het emancipatiedenken over rolpatronen tussen man en vrouw. Recente 'trending topics' en threads, zoals #YesAllWomen, @everydaysexism, zijn goedbedoelde initiatieven, die onbegrepen juist tot een radicale weerklank leiden, zoals tegentrends als #Idontneedfeminism.
De tentoonstelling kijkt naar de catch22 van de emancipatiestrijd: het vragen om gelijke kansen lijkt de facto een slachtofferpositie te poneren, waar een deel van de vertegenwoordigde groep zich niet mee wil identificeren. Tegelijkertijd lijkt de emancipatiebeweging vaak voorbij te gaan aan diepgewortelde gevoelens van verschillen in mannelijke en vrouwelijke eigenschappen. In het bijzonder is het schrijven van queer theoriticus J. Jack Halbertsam van invloed op de tentoonstelling. In het boek 'Gaga Feminism' (2012) probeert Halbertsam begrippen als feminiene en masculine los te zien van ons geboren geslacht en zo vrijheid voor zelf-identificatie te scheppen. In die geest probeert Girls & Ponies de draak te steken met stereotype voorkeuren gebaseerd op geslacht. Extra Muros 4 –8 februari Art Rotterdam, Soloproject Marijn Ottenhof www.artrotterdam.nl 26 – 29 april Art Brussels, The Holls Art Collective www.artbrussels.com 3.2. TOURS, INSIDES & SPECIALS De randprogrammering die als tegenbeeld van het leidmotief van de tentoonstelling wordt gepresenteerd krijgt vanaf 2015 vorm volgens drie formats, die zich elk specifiek op een andere doelgroep richt en ook bijdraagt aan een brede vertaling van de thema's van de tentoonstelling. Het doel van deze vorm van randprogrammering is het verbreden – en daamee vergroten – van het het publiek van Nieuwe Vide. De formats zijn:
1. Tours 2. Inside [tentoonstellingstitel] 3. Specials. De inhoud van de randprogrammering wordt gedurende het programma in samenspraak met de kunstenaars bepaald. Op deze manier wordt flexibiliteit en het kunnen inspelen op de actualiteit gewaarborgd. De Tours zijn laagdrempelige rondleidingen op de tentoonstelling door de curator of kunstenaar. De grotere samenhang van de tentoonstelling wordt geduid, en de individuele werken worden toegelicht. Hier is ruimte voor vraag en antwoord met het publiek. De tours vinden doorgaans plaats voorafgaand of tijdens een opening en zijn gericht op een algemeen publiek. Tijdens een Inside event wordt verdieping op de kunstenaarspraktijk of de thematiek van de tentoonstelling gezocht. Dit zijn lezingen die onderzoeksgericht zijn en waar theorie aan de praktijk wordt verbonden. Sprekers uit het kunstveld, de filosofie of de wetenschap worden hiervoor uitgenodigd. Als voorbeeld hiervoor staat de lezing 'A Grammar of Substance', waar het schrijven van Asger Jorn door Hilde de Bruijn in relatie werd gebracht tot de praktijk van Shana Moulton, inzoomend op het gebruik van ornament. De Inside events zijn gericht op een vakpubliek van kunstenaars, curatoren en academici en verbinden het programma van Nieuwe Vide aan het actuele kunstdiscours. De Specials bieden onverwachte invalshoeken op de tentoonstellingen gezocht die een andere manier van beleving zoeken. De Specials kunnen de vorm krijgen van filmvertoningen, waarbij zowel uit het populaire als underground of cult-circuit wordt geplukt. Ook krijgen de Specials vorm als happening. Het publiek dat hier aan deelneemt is niet toehoorder maar participant. Zo organiseerde Nieuwe Vide in het kader van de tentoonstelling van Shana Moulton een yogales tegen de achtergrond van het werk Restless Leg Saga, verzorgd door yogi Nina Mulder. Hiervoor wordt
ook gekeken naar formats zoals de Nachtelijke Dwalingen van de Oude Kerk in Amsterdam, of worden spelletjes-avonden met een twist georganiseerd. Nieuwe Vide zoekt hiermee een publiek op die geïnteresseerd is in een vrolijke cultuurbeleving, publiek dat wellicht niet vaak tentoonstellingen bezoekt maar zich wel laat prikkelen door evenementen als de Parade, Pluk de Nacht, (het Haarlemse zomerfestival) Parksessies of dergelijke. 3.3 EDUCATIE Nieuwe Vide geeft prioriteit aan relatief kleinschalige kwalitatieve educatievoering, passend bij de omvang van de organisatie. Bienvenue Chez Moi is een vrije tijdsprogramma voor 8 – 10 deelnemers in de leeftijd 16 – 19 jaar. De deelnemers van Bienvenue Chez Moi worden gerecruteerd middels een talentenjacht. Er wordt een substantiële mate aan commitment verwacht van de deelnemers die gedurende een periode van 6 maanden twee keer per week bij elkaar komen (vergelijkbaar met de tijdsbesteding aan een sportclub, muziekles of toneelgroep). Het doel van Bienvenue Chez Moi is expliciet deze jongeren zich thuis te laten voelen bij Nieuwe Vide, zij belooft interactie tussen de deelnemers en haar huurders. Nieuwe Vide hoopt dat deze groep zich gestaag uitbreid, en zij blijft dan ook mogelijkheden scheppen waarmee oud-deelnemers betrokken kunnen blijven, bijvoorbeeld door het draaien van bardiensten, door te suppoosten, of mee te werken als begeleiders in educatiedagen van scholen. Tevens functioneren de BCM-ers als ambassadeurs richting hun leeftijdsgenoten. Basis- en Voortgezetonderwijs Nieuwe Vide krijgt met regelmaat verzoeken voor het aanbieden van educatiedagen voor scholen, voornamelijk uit het Voortgezet onderwijs, waaraan zij graag wil beantwoorden. Zij is met haar kleine bezetting (1,75 FTE in totaal) echter niet in staat een grote scholengroepen te werven en passend te bedienen en kiest ervoor deze verzoeken voornamelijk op aanvraag op te volgen. De bestaande contacten bij het ECL, het Coornhert College, Mendel College en Stedelijk Gymnasium worden bestendigd. Nieuwe Vide heeft geen vaste educatiemodules, maar levert maatwerk, waarbij steeds een passende invalshoek voor de dan lopende tentoonstelling wordt gevonden. Onderdelen van het traject Bienvenue Chez Moi kunnen ook aangeboord worden, en middels een vertaalslag geschikt voor een grotere groep gemaakt worden. Nieuwe Vide werkt samen met kunstenaar en kunsteducator Noor Nuyten voor de ontwikkeling van Bienvenue Chez Moi en als begeleider van de educatiedagen voor Basis- en Voortgezetonderwijs. 3.4 VIDE SHOP De Vide Shop is een nieuwe invulling van Nieuwe Vide's kleine zaal, die in het verleden voor screenings, lezingen, kleinere expo's werd gebruikt. Het initiatief tot de shop kent meerdere motieven. Allereerst zijn er heel veel kunstenaars die kleinschalig of in editie uitgebracht werk maken dat flirt met merchandise en massaproducten. Daar zit een wrijving en uitwisseling met populaire cultuur die aanvullend is op het tentoonstellings- en activiteitenprogramma en een kans biedt deze thema's uit te breiden en te verkennen. Daarbij geeft een dergelijke giftshop mensen een andere reden om het Nieuwe Energieterrein te bezoeken, de shop zorgt voor een verbreding van het aanbod in plaats van een verdubbeling van dezelfde expositiefunctie. Tenslotte wil Nieuwe Vide de reguliere museumshops naar de kroon steken. Hoewel de boekhandels binnen de museumshops vaak indrukwekkend zijn, worden deze veelal aangevuld met obligate gadgets die ook in de 'fun-hoek' van de Bijenkorf te vinden zijn waardoor museumwinkels langzamerhand tot eenheidsworst vervallen. Uiteraard is de Vide Shop ook een middel om extra inkomsten te generen, het is voor Nieuwe Vide echter een uitdaging om dit zo te doen dat originaliteit en creativiteit blijven prevaleren.
