Milieugezondheidsenquête West-Limburg

Milieugezondheidsenquête West-Limburg Beringen - Halen - Ham - Hasselt - Hechtel Eksel - Herk-deStad - Heusden-Zolder - Houthalen-Helchteren Leopoldsburg - Lummen - Tessenderlo - Zonhoven

Leverancier : Significant GfK, Resource Analysis Contactpersoon: Elke Van Hamme

Research Consultant

Kim De Cuyper

Senior Project Leader

Heidi Vermeulen

Project Leader

Stefanie Tilkin

Project Assistant

Tel.: +32 (0) 16 - 74 24 35 E-mail: [email protected] E-mail: [email protected] E-mail: [email protected] E-mail: [email protected]

GfK. Growth from Knowledge

2

Inhoudstafel 1.

SITUERING ........................................................................................................................ 5

2.

MOTIVERING ..................................................................................................................... 6

3.

GEDETAILLEERDE BESCHRIJVING EN AANPAK .................................................................... 7 3.1. Begeleiding van het onderzoek .................................................................................... 7 3.2. Doelgroep ................................................................................................................... 8 3.3. Steekproeftrekking ...................................................................................................... 9 3.4. Vragenlijst ................................................................................................................ 10 3.5. Bevragingsmethode................................................................................................... 10 3.6. Responsverhogende maatregelen............................................................................... 11 3.7. Respons ................................................................................................................... 12 3.8. Statistische methodologie .......................................................................................... 13 3.8.1.

Statistische weging ....................................................................................... 13

3.8.2.

Statistische significantie................................................................................. 13

3.8.3.

Verstorende variabelen .................................................................................. 13

3.9. Leeswijzer: interpretatie resultaten ............................................................................ 15 4.

RESULTATEN ................................................................................................................... 18 4.1. Algemene inleiding .................................................................................................... 18 4.2. Steekproefbeschrijving .............................................................................................. 18 4.2.1.

Socio-demografische kenmerken .................................................................... 19

4.2.2.

Woonomgeving ............................................................................................. 29

4.2.3.

Samenvatting ............................................................................................... 30

4.3. Resultaten ivm gezondheid ........................................................................................ 34 4.3.1.

Levensstijl .................................................................................................... 34

4.3.2.

Gezondheidsproblemen ................................................................................. 47

4.3.3.

Algemene gezondheidstoestand ..................................................................... 55

4.3.4.

Samenvatting ............................................................................................... 56

4.4. Resultaten ivm milieu ................................................................................................ 61 4.4.1.

Woning ........................................................................................................ 61

4.4.2.

Buurt ........................................................................................................... 66

4.4.3.

Milieu ........................................................................................................... 72

4.4.4.

Algemene leefkwaliteit in uw buurt ................................................................ 80

4.4.5.

Samenvatting ............................................................................................... 80

5.

ALGEMENE SAMENVATTING ............................................................................................. 86

6.

VERGELIJKING MET ANDERE GEGEVENS EN RESULTATEN UIT ANDERE STUDIES ............... 92 6.1. Resultaten i.v.m. gezondheid ..................................................................................... 95 3

6.1.1.

Levensstijl .................................................................................................... 95

6.1.1.1.

Fysieke activiteit ........................................................................................ 95

6.1.1.2.

Alcoholgebruik ........................................................................................... 98

6.1.1.3.

Rookgedrag ............................................................................................. 101

6.1.1.4.

Gewichtstoestand – BMI ........................................................................... 104

6.1.1.5.

Voedingsgewoonten ................................................................................. 107

6.1.2.

Gezondheidsproblemen ............................................................................... 111

6.1.2.1.

Ziekten en aandoeningen ......................................................................... 111

6.1.2.2.

Stress ...................................................................................................... 114

6.1.2.3.

Bezoek hulpverlening ............................................................................... 115

6.1.2.4.

Gebruik geneesmiddelen .......................................................................... 116

6.1.2.5.

Impact gezondheidsproblemen op budget ................................................. 119

6.1.3.

Algemene gezondheidstoestand ................................................................... 121

6.2. Resultaten i.v.m. milieu ........................................................................................... 123 6.2.1.

Woning ...................................................................................................... 123

6.2.1.1.

Type woning ............................................................................................ 123

6.2.1.2.

Type verwarming ..................................................................................... 124

6.2.1.3.

Warmwatervoorziening ............................................................................. 125

6.2.1.4.

Schimmel- en vochtproblemen .................................................................. 125

6.2.2.

Buurt ......................................................................................................... 126

6.2.2.1.

(On)veiligheid .......................................................................................... 126

6.2.2.2.

Samenhorigheid ....................................................................................... 127

6.2.2.3.

Bezorgdheid over de gezondheid ............................................................... 130

6.2.3.

Milieu ......................................................................................................... 132

6.2.3.1.

Milieuhinder algemeen .............................................................................. 132

6.2.3.2.

Hinderbronnen: Hinder van geluid (thuis en slaap) ..................................... 135

6.2.3.3.

Hinderbronnen: Hinder van geur ............................................................... 141

6.2.3.4.

Hinderbronnen: Hinder van roet en stof..................................................... 144

6.2.3.5.

Hinderbronnen: Hinder van trillingen ......................................................... 146

6.2.3.6.

Lichthinder .............................................................................................. 148

6.2.4.

Algemene leefkwaliteit in uw buurt .............................................................. 149

7. TABELLEN NAAR CONFOUNDERS GECORRIGEERDE VRAGEN INCL. SIGNIFICANTE VERSCHILLEN ....................................................................................................................... 150 8.

ALGEMENE TABELLEN .................................................................................................... 153

4

1. Situering Eén van de kerntaken van het provinciebestuur is het ondersteunen van het lokale beleid. Dit gebeurt op verschillende manieren, bijvoorbeeld door het organiseren van vormingen voor ambtenaren, het subsidiëren van initiatieven en ook door het ondersteunen bij het verzamelen en bundelen van beleidsrelevante informatie op lokaal niveau. Over gezondheid en gezondheidsbeïnvloedend gedrag bestaan er weinig cijfers op het niveau van de individuele steden en gemeenten. Ook over (cumulatieve) hinder bestaan er in de Limburgse steden en gemeenten weinig cijfers die op een uniforme manier worden verzameld en daardoor statistisch kunnen vergeleken worden met cijfers van een groter gebied. De Milieugezondheidsenquête biedt hier duidelijk mogelijkheden. In de Samenwerkingsovereenkomst 2008-2013 “Milieu als opstap naar een Duurzame Samenleving” – thema hinder, die de provincie Limburg afsloot met de Vlaamse overheid, Departement Leefmilieu, Natuur en energie wordt het „Opzetten van beleidsonderbouwend onderzoek inzake milieuhinder, bvb. via enquêtering‟ genoemd als een mogelijke actie. Andere acties die in de Samenwerkingsovereenkomst genoemd worden, zijn het in kaart brengen van gemeentegrensoverschrijvende hinderbronnen en industriecomplexen en het ondersteunen van gemeenten bij het inventariseren van milieuhinder. De Milieugezondheidsenquête werd daarom ingediend en goedgekeurd subsidiëring binnen deze Samenwerkingsovereenkomst 2008-2013.

voor

De Milieugezondheidsenquête is een gezamenlijk initiatief van de Provinciale Dienst Gezondheid, Limburgse LOGO‟s en van de Provinciale afdeling Milieu en Natuur, in samenwerking met de Limburgse gemeenten en steden.

5

2. Motivering Het Limburgse provinciebestuur voerde, samen met de Vlaamse overheid en vier gemeenten, in 2007 de eerste milieugezondheidsenquête uit in Genk, Bilzen, Diepenbeek en Zutendaal. Dit proefproject leverde dermate interessante informatie op dat de provincie besloot om inwoners uit elke gemeente te bevragen. Twaalf steden en gemeenten in West-Limburg bijten de spits af. Nadien komen de andere regio‟s aan de beurt. De enquête peilt uitgebreid naar de milieuhinder die de bewoners vandaag in hun onmiddellijke omgeving ervaren. Het gaat daarbij zowel over de aard, de intensiteit als de bron van de hinder. Maar evenzeer wordt gepolst naar de gezondheidstoestand van de bewoners. Voelt hij of zij zich gezond? Wat doet hij of zij om gezond te blijven? Zijn er in de buurt hinderlijke factoren die een negatieve invloed hebben op zijn of haar gezondheid? Het gaat over milieuhinder in de breedst mogelijke zin: van de aanwezigheid van industriële activiteiten tot mogelijke geurhinder door sluikstorten in de buurt of geluidsoverlast door het verkeer. Uit de proefenquête is gebleken dat de resultaten waardevolle informatie geven over de gezondheidstoestand en –gedrag van de inwoners. Ze geven aan hoe de burgers de (milieu)hinder ervaren en in welke mate ze hierover ongerust zijn. Gemeentebesturen krijgen hierdoor een objectiever beeld van lokale knelpunten. Die gegevens zijn waardevol bij het uittekenen van hun toekomstige milieubeleid. Bovendien kunnen ze een leidraad zijn voor het sociale beleid met vooral aandacht voor een preventieve gezondheidszorg. Daarnaast leveren de resultaten de verschillende besturen bruikbare informatie voor de verdere ontwikkeling van hun industriegebieden. Het optimaal samengaan van industriële activiteiten en het wonen is hierbij de doelstelling. Het provinciebestuur dropt deze bevraging uiteraard niet zomaar onvoorbereid in een Limburgse gemeente. Het ganse bevragingsproces – van opzet over bekendmaking tot uitvoering – gebeurt in nauwe samenspraak met de lokale milieu- en gezondheidsambtenaren. Aangezien deze „veldwerkers‟ het best op de hoogte zijn van de plaatselijke situatie kunnen zij de lokale bevolking optimaal warm maken om te participeren aan het onderzoek. Dit vergroot bovendien het draagvlak voor het opmaken van een milieu- en gezondheidsbeleid.

6

3. Gedetailleerde beschrijving en aanpak Het onderzoek werd uitgevoerd naar analogie met het onderzoeksproject „Gezondheid en Milieu‟, deelonderzoek „Gezondheid en milieu‟-enquête 1994, Limburgse Gezondheidsenquête 1998 (inclusief pluspakket), Limburgse Gezondheidsenquête 2003 (in opdracht van de GGD Zuidelijk Zuid-Limburg (Nl)), Milieu gezondheidsenquête Genk-Zuid 2007 (Provinciaal Instituut voor Hygiëne Antwerpen en Universiteit Hasselt, in opdracht van Provincie Limburg dienst Gezondheid, Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid, stad Genk, stad Bilzen, gemeente Diepenbeek, gemeente Zutendaal). De milieugezondheidsenquête is een gezamenlijk initiatief van de Provinciale dienst Gezondheid en van de Provinciale Directie Milieu en Natuur, in samenwerking met de gemeenten en steden. Dit onderzoek wordt uitgevoerd in 3 fasen, over de periode 2009 – 2011. Dit rapport bevat de resultaten van West-Limburg (fase 1). De bevraging werd uitgevoerd in het voorjaar van 2009.

3.1.

Begeleiding van het onderzoek

De opdracht wordt begeleid door de Stuurgroep Milieu-Gezondheidsenquête WestLimburg. Deze stuurgroep is samengesteld uit vertegenwoordigers van:  Gedeputeerde voor Leefmilieu  Gedeputeerde voor Gezondheid  Limburgse LOGO‟s en Medisch Milieukundigen bij het LOGO  Provinciebestuur Limburg (Directie Ruimte – sectie milieuvergunningen)  Provinciebestuur Limburg (Directe Ruimte – planning en beleid)  Provinciebestuur Limburg (Directie Mens – gezondheid)  Provinciebestuur Limburg (Directie Mens – studiecel)  Provinciebestuur Limburg (mobiliteitscel)  Provinciaal Instituut voor Hygiëne Antwerpen  Departement LNE, afdeling Lucht, Hinder, Risicobeheer, Milieu en Gezondheid  Agentschap Zorg en Gezondheid, afdeling Toezicht Volksgezondheid  Vertegenwoordiging van de deelnemende gemeentebesturen  Universiteit Hasselt  Resource Analysis  Significant GfK De Stuurgroep staat in voor de wetenschappelijke begeleiding van het onderzoek, maar ook de begeleiding op vlak van het formuleren van beleidsaanbevelingen en alle vormen van communicatie.

7

3.2.

Doelgroep

De doelgroep van deze enquête is de volwassen bevolking (20-70 jaar) wonend in de steden en gemeenten Beringen, Halen, Ham, Hasselt, Hechtel Eksel, Herk-de-Stad, Heusden-Zolder, Houthalen-Helchteren, Leopoldsburg, Lummen, Tessenderlo, Zonhoven. Voor een aantal steden en gemeenten werden enquêtes voltrokken bij inwoners in de nabijheid van een industriegebied en bij een controlegroep van dezelfde leeftijd in de rest van de betrokken steden en gemeenten. In de regio West-Limburg bevinden zich 5 industriegebieden waar er cumulatieve hinder van bedrijven verwacht kan worden. Deze industriegebieden worden omschreven via de term casegebied. Inwoners van dezelfde stad of gemeente, maar net buiten de perimeter van het industriegebied, worden omschreven met de term controlegroep.

Nummer casegebied 1 2 3 4 5

Naam casegebied Hulst Paal-Tervant-Beringen-Mijn Beringen-Eversel Bolderberg-Viversel-Rekhoven Houthalen - Zolder

Gemeentes Tessenderlo Beringen Beringen & Heusden-Zolder Heusden-Zolder & Lummen (Rekhovenstraat) Heusden-Zolder & Houthalen-Helchteren

8

3.3.

Steekproeftrekking

Het streefdoel van de milieugezondheidsenquête was om per gemeente 250 inwoners (20- tot 70-jarigen) en per casegebied 500 inwoners te bevragen. Deze vooropgestelde aantallen, gebaseerd op steekproefberekeningen, zijn voldoende om betrouwbare en representatieve uitspraken te kunnen doen1. Uitgaande van een respons van 50% werd per gemeente een willekeurige steekproef van 500 inwoners en per casegebied een willekeurige steekproef van 1000 inwoners getrokken. In drie gemeenten waar men uit ervaring weet dat de respons lager ligt, werd een steekproef van 600 inwoners (controle + casegebied samen) getrokken om het vooropgestelde streefdoel van 250 ingevulde vragenlijsten te kunnen behalen. Hiertoe leverden de diensten bevolking van de verschillende gemeentebesturen naam, adres, geslacht en geboortedatum van alle inwoners geboren tussen 01/01/1939 en 31/12/1989. In totaal wonen er 193.865 mensen uit de doelgroep in de steden en gemeenten van West-Limburg. Significant GfK heeft uit de door de gemeentebesturen aangeleverde databestanden een aselecte steekproef van 500 inwoners per stad of gemeente en 1000 inwoners per casegebied getrokken. Deze willekeurig getrokken inwoners ontvingen per post een vragenlijst samen met een begeleidende brief.

West-Limburg

Populatie (aantal inwoners 20-70jaar)

Bruto steekproef

Gemeente Beringen Halen Ham Hasselt Hechtel - Eksel Herk-de-Stad Heusden -Zolder Houthalen-Helchteren Leopoldsburg Lummen Tessenderlo Zonhoven Totaal West-Limburg

28457 5913 6877 49643 7797 8162 20984 20559 9885 9690 11945 13953 193.865

600 500 500 500 500 500 600 600 500 500 500 500 6.300

2626 3299 2528 1868 5690 16.011

1000 1000 1000 1000 1000 5.000

Casegebied Casegebied 1: Hulst in Tessenderlo Casegebied 2 Paal-Tervant-Beringen-Mijn in Beringen Casegebied 3: Beringen - Eversel in Beringen en Heusden-Zolder Casegebied 4: Bolderberg-Viversel-Rekhoven in Heusden-Zolder en Lummen Casegebied 5: Houthalen - Zolder in Heusden-Zolder en Houthalen-Helchteren Totaal Case-gebieden

1 Voor 250 ingevulde vragenlijsten per gemeente is de enkelzijdige foutenmarge 6.2% bij een betrouwbaarheidsniveau van 95% en een spreiding van 50%. Voor 500 ingevulde vragenlijsten per casegebied is de enkelzijdige foutenmarge 4.1% bij een betrouwbaarheidsniveau van 95% en een spreiding van 50%. Voor heel West-Limburg (5500 ingevulde vragenlijsten) bedraagt de enkelzijdige foutenmarge 1.3% 9

3.4.

Vragenlijst Bij het samenstellen van de vragenlijst werd uitgegaan van de vragenlijst die gebruikt werd voor de Milieugezondheidsenquête Genk Zuid. Deze vragenlijst was grotendeels gebaseerd op de Nederlandse gezondheid en milieu enquête en de Nationale Gezondheidsenquête. Er werd beslist om de vragenlijst niet te uitgebreid te maken, maar om toch verschillende thema‟s aan bod te laten komen. Deze enquête is een unieke kans om algemene vragen over gezondheid en welzijn te stellen aan de bevolking.

3.5.

Bevragingsmethode

De milieugezondheidsenquête werd uitgevoerd via een postaal onderzoek. Door de verschillende voordelen van deze bevragingsmethode is postaal onderzoek de meest aangewezen manier om burgers te bevragen over milieu en gezondheid. De voordelen van postaal onderzoek zijn de volgende: Daar alle burgers beschikken over een domicilie kan de gehele doelgroep via deze methode worden bereikt  De respondent kan de vragenlijst invullen op een voor hem/haar gepast moment  Postaal onderzoek is redelijk goedkoop Een mogelijk nadeel van postaal onderzoek is de soms lagere respons. Om toch de vooropgestelde respons van 50% te behalen werden enkele responsverhogende maatregelen genomen. 

10

3.6.

Responsverhogende maatregelen

Om een zo hoog mogelijke respons te behalen werden volgende responsverhogende maatregelen voorzien:  Vanuit de provincie Limburg werd campagne gevoerd om de milieugezondheidsenquête aan te kondigen en de inwoners te stimuleren om deel te nemen aan het onderzoek.  Deze campagne werd ondersteund door de gemeenten van West-Limburg.  De vragenlijst, gedrukt in een handig formaat en tot een boekje geniet, werd van een visueel aantrekkelijke layout voorzien dat aansloot bij het campagnebeeld.  De vragenlijst werd verstuurd in een persoonlijk geadresseerde gesloten omslag. Op de omslag werd het campagnebeeld van de milieugezondheidsenquête gedrukt.  Bij de vragenlijst werd een begeleidend schrijven gevoegd met een verklarende uitleg bij het onderzoek. Deze begeleidende brief werd ondertekend door de burgemeester van de desbetreffende gemeente.  Bij de vragenlijst zat een retourenveloppe met port betaald door bestemmeling waardoor de respondent geen kosten had voor het terug sturen van de ingevulde vragenlijst.  De respondenten kregen ook de mogelijkheid om in plaats van op papier de vragenlijst online in te vullen. Via een link, beveiligd door een individueel paswoord, vermeld op de begeleidende brief, hadden de respondenten toegang tot de online vragenlijst.  Per gemeente werd een bongo-bon ter waarde van 199 € verloot onder de respondenten.  Na drie weken werd een herinneringsbrief verstuurd aan diegenen die de vragenlijst nog niet hadden teruggestuurd. Een nieuwe vragenlijst werd bij deze brief ingesloten.  Respondenten konden bellen naar een gratis nummer indien ze vragen hadden bij het onderzoek.

11

3.7.

Respons

Op 4 mei 2009 werden de vragenlijsten verstuurd naar de willekeurig getrokken inwoners uit West-Limburg. Om de respons te stimuleren werden op 25 mei 7.740 herinneringen verstuurd naar diegenen die de vragenlijst tot dan nog niet hadden beantwoord. In juni bleek dat de vooropgestelde respons niet volledig werd gehaald, daarom werd er een extra steekproef van 2.509 inwoners getrokken. Bij deze extra steekproeftrekking werd rekening gehouden met de behaalde respons en werd er adrandom inwoners getrokken met het profiel dat in de netto steekproef ondervertegendwoordigd was (voornamelijk jongeren en mannen). Uiteindelijk werden in totaal 5.425 valide2 vragenlijsten ontvangen (waarvan er 683 online werden ingevuld). Dit is een respons van 39.3%.

West-Limburg

Totaal bruto steekproef

Netto steekproef

Respons

Controlegebied Beringen Halen Ham Hasselt Hechtel - Eksel Herk-de-Stad Heusden -Zolder Houthalen-Helchteren Leopoldsburg Lummen Tessenderlo Zonhoven Totaal West-Limburg

570 709 519 659 524 560 542 442 659 488 445 728 6.845

217 269 250 308 258 249 216 195 247 258 211 279 2.957

38% 38% 48% 47% 49% 44% 40% 44% 37% 53% 47% 38% 43%

Casegebied Casegebied 1: Hulst in Tessenderlo Casegebied 2 Paal-Tervant-Beringen-Mijn in Beringen Casegebied 3: Beringen - Eversel in Beringen en Heusden-Zolder Casegebied 4: Bolderberg-Viversel-Rekhoven in Heusden-Zolder en Lummen Casegebied 5: Houthalen - Zolder in Heusden-Zolder en Houthalen-Helchteren Totaal Case-gebieden

1253 1268 1227 1359 1857 6.964

504 475 497 499 493 2.468

40% 37% 41% 37% 27% 35%

Ook al werd het vooropgestelde responspercentage niet gehaald, toch werden in de meeste gemeenten 250 valide vragenlijsten ontvangen. Ook het aantal ontvangen vragenlijsten uit de casegebieden benadert het vooropgestelde doel van 500 vragenlijsten per casegebied.

2 Door de cleaning werden 35 ingevulde, maar niet-valide, vragenlijsten uit de netto-steekproef verwijderd. 12

3.8.

Statistische methodologie

3.8.1. Statistische weging Omdat op voorhand werd vastgelegd om 250 inwoners per gemeente en 500 inwoners per casegebied daadwerkelijk te bevragen (netto respons) is het aantal bevraagde personen per gemeente niet in verhouding tot het aantal inwoners per gemeente. In het bijzonder zijn de casegebieden oververtegenwoordigd en de steden Hasselt en Beringen ondervertegenwoordigd in de steekproef in verhouding tot de werkelijke populatieaantallen. Om representatieve uitspraken te kunnen formuleren voor West-Limburg gebaseerd op een representatief verdeelde netto steekproef die een perfecte weerspiegeling is van de werkelijke situatie, werd er met wegingsfactoren3 gewerkt. 3.8.2. Statistische significantie In dit onderzoek werden volgende vergelijkingen onderzocht:  het totale case gebied versus het totale controle gebied;  het totale case gebied versus West-Limburg. Men spreekt van een statistisch significant verschil – bijvoorbeeld tussen het controle en het case gebied - indien dit verschil (bijna) niet aan toeval te wijten kan zijn. Significant op het 95% betrouwbaarheidsniveau houdt in dat de kans dat het verschil aan toeval te wijten is, 5% is. Alle significante verschillen worden in de tekst besproken. 3.8.3. Verstorende variabelen Tal van factoren waaronder leeftijd, geslacht, levensstijlfactoren, beroep, opleiding, inkomen, sociaal-economische status,... hebben een invloed hebben op de gezondheid en gezondheidsbeleving van de deelnemers. Verschillen in gezondheidstoestand tussen bijvoorbeeld het controle en case gebied kunnen overgeïnterpreteerd worden indien de verschillen niet gecorrigeerd worden voor verschillen in populatiesamenstelling van de verschillende gebieden.

3 Er werd een weging toegepast op inwonersaantal per geslacht en per leeftijd op het niveau van de gemeente. 13

Hieronder een overzicht van de correcties die gebeurd zijn.  De vraag met betrekking tot bezorgdheid om gezondheid (vraag 19) werd gecorrigeerd voor leeftijd en geslacht.  Algemene gezondheidstoestand (vraag 20): correctie voor leeftijd en geslacht.  Beperkingen (Vraag 31): correctie voor leeftijd en geslacht.  Ziekte/aandoeningen (vraag 32) - Suikerziekte: correctie voor leeftijd, geslacht en bmi. - Hart en vaatziekte: correctie voor leeftijd, geslacht, rookgedrag, alcoholgebruik, fysieke activiteit, bmi en suikerziekte. - Migraine of hoofdpijn: correctie voor leeftijd en geslacht. - Stoflong: correctie voor leeftijd en geslacht. - Astma,...: correctie voor leeftijd, geslacht, rookgedrag en vocht/schimmel in slaapkamer. - Spastische colon,..: correctie voor leeftijd en geslacht - Allergie: correctie voor leeftijd, geslacht en vocht/schimmel in slaapkamer. - Gewrichtsaandoening: correctie voor leeftijd, geslacht, fysieke activiteit en bmi. - Depressie: correctie voor leeftijd, geslacht - Andere psychische aandoening: correctie voor leeftijd, geslacht, - Kanker: correctie voor leeftijd, geslacht, rookgedrag, alcoholgebruik en bmi.  Gebruik van medicatie (vraag 33): - Pijnstillers : correctie voor leeftijd en geslacht. - Slaap- en kalmeringsmiddelen: correctie voor leeftijd, geslacht. - Antidepressiva: correctie voor leeftijd, geslacht. - Andere medicatie: correctie voor leeftijd en geslacht.  Beroep gedaan op hulpverleners (vraag 34): correctie voor leeftijd en geslacht  Stressbeleving (vraag 37): correctie voor leeftijd en geslacht Indien een correctiefactor toegepast werd, spreken we van gestandaardiseerde cijfers. De gestandaardiseerde cijfers worden niet visueel mee opgenomen in het rapport, maar indien er zich significante verschillen voordoen tussen casegebied en controlegebied of tussen casegebied en West-Limburg, worden deze in tekst mee opgenomen. Indien er een significant verschil is tussen de gestandaardiseerde cijfers van het case- en controle gebied kan men er van uit gaan dat de verschillen niet te wijten zijn aan verschillen in de populatiesamenstelling voor de factoren waarvoor gecorrigeerd werd.

14

3.9.

Leeswijzer: interpretatie resultaten

Vooraleer we de eigenlijke resultaten van deze milieugezondheidsenquête bespreken, is het nuttig dat we wat meer uitleg geven bij hoe de resultaten en grafieken geïnterpreteerd / gelezen moeten worden. 1.

Bij single respons-vragen, dus bij vragen waar er slechts één antwoord gegeven kan worden, dient de optelsom van de percentages van de verschillende antwoordmogelijkheden in principe 100% te zijn. Omwille van afrondingen kunnen er lichte afwijkingen zijn, d.w.z. dat de som van percentages 99% of 101% is.4

2.

Sommige vragen uit de vragenlijst zijn multiple respons, bvb. de vraag “Had u de laatste 12 maanden schimmelof vochtplekken in uw woning en zo ja, waar?”. Dit betekent dat de respondent meerdere antwoorden kan geven.5 Daardoor kan het totaalpercentage (dus de som van percentages van de verschillende antwoordmogelijkheden) meer dan 100% bedragen.

3.

Bij een aantal vragen kon de bevraagde persoon antwoorden aan de hand van een vier- of vijfpuntenschaal, bvb. bij de vraag of men de afgelopen twaalf maanden last had van de geur van bepaalde bronnen. 6 Om de resultaten van dit soort vragen gemakkelijker te kunnen interpreteren hebben we de antwoordmogelijkheden gegroepeerd. Meer bepaald nemen we de twee beste scores7 (dit is de zogenaamde TOP2) en de twee slechtste scores 8 (dit is de zogenaamde BOTTOM2) samen

4.

In dit rapport worden de resultaten weergegeven aan de hand van grafieken. Hoe zien deze grafieken er nu uit en hoe moeten deze nu gelezen worden? Dit zullen we verduidelijken aan de hand van enkele voorbeelden. Onderaan elke grafiek staat een tekstuele verduidelijking. Deze verduidelijking vertelt ons eerst en vooral welke resultaten in de grafiek weergegeven worden. Zo toont de grafiek hieronder ons hoe de steekproef samengesteld is naargelang het geslacht, met andere woorden hoeveel mannen en vrouwen er bij deze milieugezondheidsenquête bevraagd werden. Daarnaast staat onder elke grafiek

4 Dit is bvb. het geval als 45,5% het antwoord neen geeft en 54,5% het antwoord ja. Afgerond geeft dit 46% en 55%, dus in totaal 101%. Ander voorbeeld: 15,3% geeft het antwoord makkelijk, 51,4% geeft het antwoord moeilijk en 33,3% geeft het antwoord onmogelijk. Afgerond is dit 15%, 51% en 33% waardoor de som van de percentages op 99% komt.

5 Men kan immers op meerdere plaatsen in de woning schimmelof vochtplekken hebben. 6 Meer bepaald kon men hier als antwoord geven: “niet merkbaar”, “merkbaar maar geen last”, “een beetje last”, “tamelijk veel last” en “heel veel last”.

7 Met betrekking tot het voorbeeld: “niet merkbaar” en “merkbaar maar geen last” 8 Met betrekking tot het voorbeeld: “tamelijk veel last” en “heel veel last” 15

ook de basis vermeld. De basis geeft weer aan wie de vraag gesteld werd. Het merendeel van de vragen werd aan iedereen, dus aan de gehele steekproef, zijnde alle respondenten gesteld.

Vraag 38. Wat is uw geslacht? West-Limburg

50

50

Controlegebied

50

50

Casegebied

51

49 Man

Vrouw

Fig. 1 Steekproefverdeling volgens geslacht (basis: alle respondenten)

Sommige vragen worden echter niet aan iedereen gesteld. Zo werd de vraag “Heeft u vroeger regelmatig gerookt?” enkel gesteld aan diegenen die aangaven dat ze op het moment van de bevraging niet rookten. In het geval dat de vraag niet aan iedereen gesteld werd, maar slechts aan een deel van de steekproef zal bij de basis ook het concreet aantal personen dat de vraag beantwoord heeft, vermeld worden. De verduidelijking onderaan de grafiek ziet er dan bvb. als volgt uit: “Fig. 2 Aandeel ex-rokers (basis: alle respondenten die op het moment van de bevraging niet rookten, N = 4180)” Niet alleen in de verduidelijking onderaan de grafiek staat vermeld welke resultaten in de grafiek weergegeven worden. Bovenaan elke grafiek wordt ook tekstueel aangegeven van welke vraag (nummer) de resultaten afkomstig zijn. De vraagstelling – uit de vragenlijst – wordt eveneens weergegeven. Elke grafiek bevat ook een legende, die aangeeft wat de kleuren in de grafiek betekenen. Deze legende hangt echter af van het soort grafiek dat gebruikt werd. In het rapport komen twee soorten grafieken voor. Een eerste soort grafieken ziet er uit als de grafiek die we hierboven reeds getoond hebben. Bij deze grafieken worden de resultaten weergegeven door horizontale balken. De bovenste balk geeft de resultaten van de volledige steekproef weer, nl. van West-Limburg in het algemeen (alle 12 steden en gemeenten, incl. de casgebieden). De twee onderste balken tonen dan weer de resultaten voor respectievelijk het controlegebied en het casegebied. De legende van dit soort grafieken heeft betrekking op de antwoordmogelijkheden. In onderstaand voorbeeld geeft de oranje balk dus per onderzoeksgebied het percentage respondenten weer dat als antwoord “centrale verwarming” gaf. 16

Vraag 5. Hoe verwarmt u uw woning? West-Limburg

90

5 14 24 6 3

Controlegebied

90

5 14 24 7 3

Casegebied

93

3 15 2 5 2

Centrale verwarming (op gas of mazout of zonnepanelen)

Gaskachel

Houtkachel

Kolenkachel

Open haard

Elektrische verwarming

Andere

Fig. 3 Type verwarming (basis: alle respondenten)

De tweede soort grafieken uit dit rapport maakt gebruik van verticale balken. Waar in de vorige grafieken de percentages van alle antwoorden weergegeven worden, toont dit soort grafieken enkel de percentages van bepaalde antwoorden. Zo geeft onderstaande grafiek weer hoeveel respondenten een beetje of helemaal eens zijn (TOP2) met de voorgelegde uitspraak. De andere percentages (o.a. helemaal oneens, ...) worden niet getoond. Welke percentages in de grafiek weergegeven worden staat duidelijk vermeld onder de vraagstelling. De hoogte van de balk geeft de hoogte van het percentage weer. In tegenstelling tot de vorige grafieken duiden de kleuren niet aan over welk antwoord het gaat, maar duiden de kleuren aan op welk onderzoeksgebied de resultaten betrekking hebben. Het blauwe balkje geeft dus de resultaten van de volledige steekproef, zijnde heel West-Limburg. De rode balk toont de resultaten van het controlegebied en de groene balk geeft het percentage van het casegebied weer.

Vraag 12B. In hoeverre bent u het eens met de volgende uitspraak ? % een beetje+helemaal eens West-Limburg

Controlegebied Casegebied

10

10

12

De mensen in mijn buurt kunnen in het algemeen slecht met elkaar opschieten

9

9

9

Ik ga liever niet om met de mensen die in mijn buurt wonen

Fig. 44 Samenhorigheid (basis: alle respondenten)

17

4. Resultaten 4.1.

Algemene inleiding

In het verdere verloop van dit rapport zullen we in detail de resultaten van deze milieugezondheidsenquête bespreken. Meer bepaald gaan we in wat volgt dieper in op de steekproefbeschrijving, de resultaten met betrekking tot de gezondheidsvragen (o.a. levensstijl, gezondheidsproblemen en algemene gezondheidstoestand) en de resultaten met betrekking tot de milieuvragen (o.a. woonsituatie, buurt, mate van hinder, algemene leefkwaliteit buurt). We geven in dit rapport steeds de gewogen resultaten weer. De basis die onder de grafieken vermeld wordt, is echter ongewogen zodat het op elk moment duidelijk is hoeveel personen er effectief geantwoord hebben op de desbetreffende vraag.

4.2.

Steekproefbeschrijving

Vooraleer we van start gaan met de eigenlijke bespreking van de resultaten, willen we eerst een zicht krijgen op de samenstelling van de steekproef. Indien we een beschrijving hebben van de deelnemers, kunnen we immers de gevonden resultaten met betrekking tot milieu en gezondheid beter interpreteren. Ter verduidelijking: het gaat hierbij helemaal niet over de identificatiegegevens van de respondent (zoals naam en exact adres) maar wel over zijn persoonlijke karakteristieken zoals geslacht, opleiding, de gemeente waarin hij woont, of hij al dan niet in een casegebied woont, enz. In een eerste paragraaf bekijken we de steekproef aan de hand van enkele sociodemografische kenmerken. Daarna zoomen we dieper in op de woonomgeving van de respondent.

18

4.2.1. Socio-demografische kenmerken De bespreking van de steekproefbeschrijving naar de socio-demografische kenmerken van de personen die deelgenomen hebben aan deze milieugezondheidsenquête in de regio West-Limburg zal opgedeeld worden in drie onderdelen: eerst gaan we na hoeveel mannen en vrouwen deelgenomen hebben aan dit onderzoek, of dit voornamelijk jongeren of ouderen zijn en wat de verdeling Belgen en allochtonen is. In een tweede onderdeeltje zoomen we dan dieper in op de socioeconomische situatie van de respondent. We gaan met andere na wat het hoogst behaalde diploma van de deelnemer is, welk beroep hij of zij uitoefent, tot welke sociale klasse hij behoort, wat zijn maandelijkse inkomen is en of hij eigenaar of huurder is van de woning die hij of zij voor het overgrote deel van de tijd betrekt. Tenslotte komt ook de gezinssamenstelling aan bod: is men gehuwd, uit hoeveel personen bestaat het gezin, hoeveel kinderen heeft men en hoe oud zijn ze, ... .

A.

Geslacht, leeftijd, herkomst

In West-Limburg worden mannen en vrouwen in gelijke mate vertegenwoordigd: 50% mannen en 50% vrouwen.

Vraag 38. Wat is uw geslacht? West-Limburg

50

50

Controlegebied

50

50

Casegebied

51

49 Man

Vrouw

Fig. 4 Steekproefverdeling volgens geslacht (basis: alle respondenten)

19

De leeftijd van de respondenten ligt tussen 20 jaar en 70 jaar. Het merendeel (43%) van deze personen is tussen 36 jaar en 54 jaar oud. Ongeveer drie op tien (29%) is 35 jaar of jonger, de resterende 28% heeft dus een leeftijd tussen 55 jaar en 70 jaar. De gemiddelde leeftijd van de deelnemers aan het onderzoek is 45 jaar.

Vraag U. Leeftijdscategorie West-Limburg

29

43

28

Controlegebied

29

43

28

Casegebied

31

43

20-35 jaar

36-54 jaar

26 55-70 jaar

Fig. 5 Steekproefverdeling volgens leeftijd (basis: alle respondenten)

De deelnemers (en ook hun ouders) zijn meestal in België geboren. Maar liefst 93% van de respondenten geeft België als geboorteland aan. Bij telkens 87% is ook de moeder en de vader in België geboren.

Vraag 40a. Herkomst respondent West-Limburg

93

7

Controlegebied

93

7

Casegebied

93

7

Belg

Buitenland

Fig. 6 Steekproefverdeling volgens herkomst respondent (basis: alle respondenten)

20

Met betrekking tot de herkomst van de moeder en vader van de respondent zijn er wel significante verschillen tussen de casegebieden, het controlegebied en het volledige onderzoeksgebied (zijnde heel West-Limburg) terug te vinden. In de casegebieden komt zowel de moeder als de vader van de bevraagde persoon frequenter uit het buitenland. Meer bepaald is bij respectievelijk 15% en 16% van de personen die in een casegebied wonen de moeder en de vader van buitenlandse afkomst terwijl bij de West-Limburgers in het algemeen en bij de inwoners uit het controlegebied 12% à 13% van de moeders en vaders van buitenlandse afkomst is.

Vraag 40b. Herkomst moeder respondent West-Limburg

87

13

Controlegebied

88

12

Casegebied

85 Belg

15 Buitenland

Fig. 7 Steekproefverdeling volgens herkomst moeder (basis: alle respondenten)

Vraag 40c. Herkomst vader respondent West-Limburg

87

13

Controlegebied

88

13

Casegebied

84 Belg

16 Buitenland

Fig. 8 Steekproefverdeling volgens herkomst vader (basis: alle respondenten)

Met betrekking tot geslacht, leeftijd en herkomst van de bevraagde persoon konden er geen significante verschillen tussen de deelnemers in het algemeen, de deelnemers uit het controlegebied en de deelnemers uit de casegebieden vastgesteld worden.

21

B.

Opleiding, beroep, sociale klasse, inkomen, eigenaar/huurder woning

Wanneer we naar het opleidingsniveau kijken, dan zien we dat bij ongeveer drie op tien (29%) het hoogst behaalde diploma een diploma lager onderwijs of lager secundair onderwijs is. Ongeveer evenveel personen (32%) beëindigde het hoger secundair onderwijs (maar studeerde niet of niet succesvol verder). Het merendeel van onze steekproef bestaat dus uit hoger geschoolden. Vier op tien (40%) heeft immers een diploma van de hogeschool (30%), een diploma universitair onderwijs (8%) of een diploma post-universitair onderwijs (2%). In vergelijking met het totaal van de bevraagde West-Limburgers en met de deelnemers uit het controlegebied hebben de deelnemers die in een van de vijf West-Limburgse casegebieden wonen frequenter een diploma hoger secundair onderwijs (36% t.o.v. 32% voor West-Limburg in het algemeen en 31% voor het controlegebied) maar hebben ze minder vaak een diploma hoger niet-universitair (25% t.ov. telkens 30%) of een diploma universitair onderwijs (5% t.o.v. telkens 8%).

Vraag 43. Wat is de hoogste schoolopleiding die u voltooide? West-Limburg

9

20

32

30

8 2

Controlegebied

9

20

31

30

8 2

Casegebied Lager onderwijs

Lager secundair onderwijs

10

Hoger secundair onderwijs

22

36

25

Hoger niet-universitair onderwijs

Universitair onderwijs

52 Post-universitair onderwijs

Fig. 9 Steekproefverdeling volgens opleiding (basis: alle respondenten)

Meer dan een derde (36%) van de deelnemers aan deze milieugezondheidsenquête had op het moment dat hij de vragenlijst invulde geen betaald werk. Het al dan niet hebben van betaald werk, verschilt niet significant tussen de drie onderzoeksgebieden (zijnde heel West-Limburg, het controlegebied en de casegebieden).

22

Vraag 44. Hebt u op dit ogenblik betaald werk? West-Limburg

64

36

Controlegebied

64

36

Casegebied

63

37

Ja

Neen

Fig. 10 Steekproefverdeling volgens het hebben van betaald werk (basis: alle respondenten)

Meestal had men geen betaald werk omdat men reeds op (pré)pensioen (38%) gegaan is of omdat men thuis blijft om voor het huishouden te zorgen (22%). 9 Andere redenen voor de beroepsinactiviteit zijn in dalende volgorde: werkloos zijn (15%), het ziek of invalide zijn (14%) of het nog volgen van een opleiding (11%). In de casegebieden heeft men significant vaker geen betaald werk omdat men nog studeert (15% t.o.v. 11% voor de West-Limburgers in het algemeen en 11% voor de inwoners van het controlegebied).

Vraag 46. Bent u ... West-Limburg

38

14

15

11

22

Controlegebied

38

15

15

11

22

Casegebied

38

Op (pre)pensioen

In ziekte of invaliditeit

Werkloos

12 Student

14

15

21

Ik doe het huishouden, zonder vergoeding

Fig. 11 Steekproefverdeling volgens redenen geen betaald werk (basis: alle respondenten die op het moment van de bevraging geen betaald werk hadden, N =1954)

De overgrote meerderheid van de werkenden in onze steekproef zijn bedienden (inclusief ambtenaren) en arbeiders. Respectievelijk 58% en 26% van de bevraagden gaf dit als huidig beroep op. Daarnaast is 6% werkzaam als kleine zelfstandige waarbij hij ofwel alleen werkt ofwel maximum 5 werknemers in dienst heeft, oefent

9Deze personen zijn dus huisvrouw of huisman. Dit wil zeggen dan men het huishouden doet zonder dat men daarvoor een vergoeding krijgt. 23

2% een vrij beroep uit en is eveneens 2% tewerkgesteld als ondernemingsleider. Hiermee bedoelen we dat hij leiding geeft aan meer dan 5 werknemers. In vergelijking met het totaal van de bevraagde personen (58%) en de inwoners uit het controlegebied (59%) zijn de deelnemers uit de casegebieden minder vaak tewerkgesteld als bediende of als ambtenaar (49%).

Vraag 45. Wat is uw huidig beroep? West-Limburg

26

58

6 022 6

Controlegebied

26

59

6 022 6

Casegebied Arbeider

Bediende, ambtenaar

34 Kleine zelfstandige

49 Landbouwer

Vrij beroep

7 031 5 Ondernemingsleider

Andere

Fig. 12 Steekproefverdeling volgens huidig beroep (basis: alle respondenten die op het moment van de bevraging betaald werk hadden, N =3301)

Wanneer we het hoogst behaalde diploma combineren met het beroep dat de respondent uitoefent, kunnen we berekenen tot welke sociale klasse de respondent behoort.10 Telkens ongeveer drie op tien van de bevraagde inwoners uit WestLimburg behoort tot de lagere (31%) en de hogere sociale klassen (28%), terwijl vier op tien (41%) zich in de middenklasse situeert. In vergelijking met de andere onderzoeksgebieden wonen er in de casegebieden frequenter personen uit de middenklasse, terwijl de hogere sociale klasse minder goed vertegenwoordigd is in de casegebieden. Meer bepaald bedraagt het percentage middenklassers in de casegebieden 45% (ten opzichte van 41% voor heel WestLimburg en 40% voor het controlegebied) en behoort 23% van de inwoners uit de casegebieden tot de hogere klasse (ten opzichte van 28% van alle West-Limburgers en 29% van de inwoners uit het controlegebied).

10We maken hierbij gebruik van de standaard CIM-berekening. Een afwijking hierop is dat de CIM werkt met

meerdere beroepscategorieën en dat het de opleiding en het beroep van het gezinshoofd is dat de basis vormt voor de berekening. 24

Sociale Klasse West-Limburg

31

41

28

Controlegebied

31

40

29

Casegebied

32

45 Laag

23

Midden

Hoog

Fig. 13 Steekproefverdeling volgens sociale klasse (basis: alle respondenten)

Eén op zeven (14%) van de respondenten moet maandelijks toekomen met een netto-inkomen van maximaal 1250 euro voor zijn gehele huishouden 11. Iets meer dan één op vier (27%) heeft een gezamenlijk netto-inkomen van minimaal 1250 euro maar minder dan 2000 euro. Telkens ongeveer een vijfde heeft een inkomen tussen 2000 euro - 2750 euro (21%) en tussen 2750 euro - 3500 euro (19%). Een zeer kleine minderheid (4%) kan maandelijks beschikken over meer dan 5000 euro netto voor zijn huishouden.

Vraag 47. Wat is het netto inkomen van uw huishouden per maand?

< 750 €

750 € - < 1250 €

West-Limburg

3 11

27

21

19

15

31

Controlegebied

3 11

27

21

19

15

31

Casegebied

3 10

30

1250 € - < 2000 €

2000 € - < 2750 €

2750 € - < 3500 €

21 3500 € - < 5000 €

20

13

5000 € - < 7500 €

30 7500 € of meer

Fig. 14 Steekproefverdeling volgens netto maandelijks inkomen voor huishouden (basis: alle respondenten)

11Met het netto-inkomen van het huishouden per maand wordt het totale te besteden inkomen bedoeld, dus inclusief loon, kinderbijslag, vervangingsinkomen e.d. De inkomens van alle personen in het huishouden worden samengeteld, dus ook de bijdragen van inwonende kinderen. 25

Er is slechts één significant verschil vast te stellen tussen de onderzoeksgebieden wat betreft het netto maandelijkse inkomen voor het ganse huishouden. In de casegebieden heeft men namelijk frequenter een maandelijks netto-inkomen tussen 1250 euro en 2000 euro dan in het controlegebied en dan in West-Limburg in het algemeen (30% ten opzichte van telkens 27%). Om de financiële situatie van de deelnemers na te gaan is het niet voldoende om te peilen naar het maandelijkse netto-inkomen maar is ook de link met de uitgaven nodig.12 Het ene gezin heeft immers meer kosten dan het andere (bvb. huur woning versus afbetaling lening, aanwezigheid studerende kinderen, enz.). Daarom werd er aan de respondenten ook gevraagd om aan te geven hoe goed ze met hun maandelijkse netto-inkomen toekomen. Bijna de helft (46%) van de ondervraagden heeft maar net voldoende aan het bedrag waarover zijn huishouden maandelijks kan beschikken. Bijna één op vijf (17%) heeft het moeilijk tot zeer moeilijk om rond te komen met zijn maandelijkse netto-inkomen. De overige 37% geeft dus aan gemakkelijk toe te komen met het maandelijks netto-inkomen. De mate waarin de huishoudens toekomen met hun maandelijkse netto-inkomen is gelijk in de drie onderzoeksgebieden. We konden dus geen significante verschillen terugvinden tussen het controlegebied, de casegebieden en heel West-Limburg.

Vraag 48. Hoe komt uw huishouden toe met het maandelijks netto inkomen? West-Limburg

37

46

14

3

Controlegebied

37

46

14

3

Casegebied

36

45

15

4

Gemakkelijk

Juist

Moeilijk

Zeer moeilijk

Fig. 15 Steekproefverdeling volgens financiële situatie (basis: alle respondenten)

Een ander kenmerk waarmee een indicatie gegeven kan worden van de financiële situatie is het al dan niet eigenaar zijn van de gezinswoning. Het leeuwendeel van onze steekproef (85%) is eigenaar van de woning waarin hij het merendeel van de tijd woont. Iets meer dan één op tien (11%) huurt een privé-woning en 4% is huurder van een sociale woning.

12Eenzelfde netto-gezinsinkomen kan voor het ene gezin ruim voldoende zijn, terwijl een ander gezin met dat bedrag moeite heeft om rond te komen. 26

Ook hier geen significante verschillen naar onderzoeksgebied. Het al dan niet wonen in een casegebied heeft dus geen significante invloed op het eigenaar of huurder zijn van de gezinswoning.

Vraag 2. Is uw gezin eigenaar of huurder van de woning? West-Limburg

85

11 4

Controlegebied

86

11 3

Casegebied

85

10 5

Huurder van een privé-woning

Huurder van een sociale woning

Eigenaar

Fig. 16 Steekproefverdeling volgens eigendom woning (basis: alle respondenten)

C.

Gezinssamenstelling: aantal personen (kinderen + leeftijd & volwassenen), gehuwd

Drie op vier (73%) van de bevraagde personen woonde op het moment dat hij de vragenlijst invulde – al dan niet gehuwd – samen met een andere persoon. De overgrote meerderheid van hen (60% van de totale steekproef) is ook effectief gehuwd. Bijna één op vijf (18%) is al heel zijn leven ongehuwd (en is dus nooit gehuwd geweest) en 7% is gescheiden en woonde op het moment van de bevraging ook niet samen met iemand anders.

Vraag 41. Bent u ... ? West-Limburg

60

13

18

7 2

Controlegebied

60

13

18

7 2

Casegebied

62

Gehuwd

Samenwonend

Ongehuwd (nooit gehuwd geweest)

13

18

Gescheiden, gescheiden levend

6 2 Weduwe, weduwnaar

Fig. 17 Steekproefverdeling volgens burgerlijke staat (basis: alle respondenten)

27

57% van de deelnemende gezinnen telt 2 volwassenen. Ongeveer één op tien (11%) van de bevraagde gezinnen bestaat slechts uit 1 volwassene. Een derde (32%) van de gezinnen telt dus 3 volwassenen of meer.

Vraag 42B. Met welke personen woont u momenteel samen : aantal volwassenen, uzelf inbegrepen? West-Limburg

11

57

19

11 2

Controlegebied

12

57

19

11 2

Casegebied

10

58

19

11 3

1

2

3

4

5

Fig. 18 Steekproefverdeling volgens aantal volwassenen in gezin (basis: alle respondenten, N = 4600)

Vier op tien (42%) van de respondenten woont samen met één of meerdere minderjarige kinderen. Bij telkens ongeveer één op zes bevat het gezin één (19%) of twee (18%) inwonende kinderen van jonger dan 18 jaar.

Vraag 42A. Met welke personen woont u momenteel samen : aantal minderjarige kinderen? West-Limburg

58

19

18

4

Controlegebied

59

18

18

4

Casegebied

56

18

41

Geen

20 1

2

3

4

5

Fig. 19 Steekproefverdeling volgens aantal kinderen in het gezin (basis: alle respondenten)

Noch de burgelijke staat, noch het aantal volwassenen als het aantal kinderen in het gezin varieert significant tussen de West-Limburgers in het algemeen, de deelnemers uit het controlegebied en de personen die in een van de vijf West-Limburgse casegebieden wonen.

28

4.2.2. Woonomgeving Wat woonomgeving betreft, gaan we na of de woning van de respondent zich al dan niet in een casegebied bevindt en hoe lang hij of zij al op zijn huidige adres woont.

A.

Gemeente, case, aantal jaren in de buurt

7,7% van de deelnemers aan deze milieugezondheidsenquête woont in casegebied van West-Limburg. Zoals reeds eerder in dit rapport vermeld, kan casegebied gedefiniëerd worden als een gebied dat in de buurt van industrieterrein ligt en waar er mogelijk cumulatieve milieudruk is voor omwonenden. Deze gebieden kunnen de gemeentegrenzen overschrijden.

een een een de

De stad Hasselt is het best vertegenwoordigd in onze gewogen steekproef, gevolgd door Beringen. Eén op vier (24%) van de deelnemers woont in Hasselt en één op zes (16%) in Beringen. De inwoners van de gemeenten Halen en Ham zijn dan weer het minst vertegenwoordigd in onze steekproef. Telkens 3% van de bevraagden woont in Halen of in Ham.

Gemeente

%

Casegebied

%

Beringen

16%

Hulst

16%

Halen

3%

Paal – Tervant – Beringen - Mijn

21%

Ham

3%

Beringen - Eversel

16%

Hasselt

24%

Bolderberg – Viversel - Rekhoven

12%

Hechtel-Eksel

4%

Houthalen - Zolder

Herk-de-Stad

4%

Totaal

Heusden-Zolder

12%

Houthalen-Helchteren

12%

Leopoldsburg

5%

Lummen

5%

Tessenderlo

7%

Zonhoven Totaal

36% 100%

Basis: Alle respondenten die in een casegebied wonen(N = 2468)

7% 100%

Basis: Alle respondenten (N = 5425)

Fig. 20 Steekproefverdeling volgens gemeente en casegebied (basis varieert)

Van al diegenen die in een casegebied wonen, woont de meerderheid - zijnde meer dan één op drie (36%) - in het casegebied van Houthalen-Zolder. Iets meer dan één op vijf (21%) woont in het casegebied Paal-Tervant-Beringen-Mijn. Het casegebied Bolderberg-Viversel-Rekhoven bevat het minst (12%) aantal deelnemers aan deze milieugezondheidsenquête. 29

Met betrekking tot het aantal jaar dat men reeds op zijn huidige adres woont, is onze steekproef zeer gelijkmatig samengesteld. We hebben met andere woorden een zeer goede verdeling tussen personen die zeer recent in hun huidige wijk komen wonen zijn en personen die zeer lang op hetzelfde adres gedomicilieerd staan. Meer bepaald woont een vijfde (21%) maximaal vier jaar op het huidige adres. Meer dan vier op tien (43%) staat meer dan 19 jaar ingeschreven op het adres waar hij nu woont. Wanneer we de resultaten met betrekking tot het aantal jaar dat men al in de huidige wijk woont vergelijken tussen de drie onderzoeksgebieden, dan merken we dat de personen die in een casegebied wonen frequenter (dan de West-Limburgers in het algemeen en dan de inwoners van het controlegebied) langer dan 19 jaar in dezelfde wijk wonen (49% t.o.v. telkens 43%) maar dat ze minder vaak 0 tot 4 jaar (19% t.o.v. telkens 21%) en 10 tot 19 jaar (20% t.o.v. telkens 23%) op het huidige adres verblijven.

Vraag 10a. Hoe lang woont u in deze wijk? West-Limburg

21

13

23

43

Controlegebied

21

13

23

43

Casegebied

19 0-4 jaar

13

20 5-9 jaar

49 10-19 jaar

>19 jaar

Fig. 21 Steekproefverdeling volgens aantal jaar in buurt (basis: alle respondenten)

4.2.3. Samenvatting Socio-demografische kenmerken  Het onderzoeksgebied betreft West-Limburg, meer bepaald maken de volgende steden en gemeenten hier deel van uit: Beringen, Halen, Ham, Hasselt, Hechtel Eksel, Herk-de-Stad, Heusden-Zolder, Houthalen-Helchteren, Leopoldsburg, Lummen, Tessenderlo, Zonhoven.  Binnen West-Limburg is er een gelijke verdeling van beide seksen en worden alle leeftijden (gaande van 20 tot 70 jaar) min of meer in gelijke mate vertegenwoordigd.  Iets meer dan negen op tien inwoners hebben België als geboorteland en dit geldt ook, in een net iets mindere, mate voor hun ouders, in iets minder dan negen keer op tien hebben deze België als geboorteland. Uit de vergelijking van het casegebied met het controlegebied blijkt dat er significante verschillen zijn met betrekking tot de herkomst van de moeder en vader van de respondent. In de casegebieden komt zowel de moeder als de vader van de bevraagde persoon 30













 

frequenter uit het buitenland (respectievelijk 15% en 16%), terwijl 12% à 13% van de moeders en vaders van de inwoners van het controlegebied van buitenlandse afkomst is. Wanneer er naar de combinatie van het opleidingsniveau en het beroep gekeken wordt kan besloten worden dat de sociale klassen in West-Limburg min of meer in gelijke mate vertegenwoordigd worden (de sociale middenklasse wordt door vier op tien vertegendwoordigd, de overige hoge en lage sociale klasse wordt telkens door drie op tien vertegenwoordigd). In vergelijking met het controlegebied wonen er in de casegebieden frequenter personen uit de middenklasse (45% tov 40% voor het controlegebied), terwijl de hogere sociale klasse minder goed vertegenwoordigd is in de casegebieden (23% tov 28% voor het controlegebied). Wat het opleidingsniveau van de inwoners betreft vertoont de bevolking een gelijke verdeling hooggeschoolden, middengeschoolden en laaggeschoolden. Uit de vergelijking van het controlegebied met de casegebieden blijkt dat er frequenter personen met een diploma hoger secundair onderwijs (36% voor het casegebied t.o.v 31% voor het controlegebied) in de casegebieden wonen en minder frequent personen met een diploma hoger niet-universitair (25% t.ov. 30%) of een diploma universitair onderwijs (5% t.o.v. 8%) in deze casegebieden wonen. Meer dan een derde van de inwoners heeft geen betaald werk, de redenen hiervoor zijn in dalende volgorde: (pré)pensioen, voor het huishouden zorgen, werkloosheid, ziek of invalide, studeren. In de casegebieden heeft men significant vaker geen betaald werk omdat men nog studeert (15% t.o.v. 11% voor de inwoners van het controlegebied). De werkende bevolking bestaat voor het overgrote gedeelte (tussen de acht en negen op de tien) uit arbeiders en bedienden. In vergelijking met de inwoners uit het controlegebied (59%) zijn de deelnemers uit de casegebieden minder vaak tewerkgesteld als bediende of als ambtenaar (49%). Iets minder dan drie op tien gezinnen hebben een gezamelijk netto maandinkomen tussen de 1250 en 2000 euro. Tussen de één en twee op tien van de gezinnen heeft een lager gezamelijk netto maandinkomen. 4% verdient gezamelijk meer dan 5000 euro. De overige gezinnen (tussen de vijf en zes op tien) verdienen tussen de 2000 en 5000 euro. Er is in verband hiermee slechts één significant verschil vast te stellen: in de casegebieden heeft men frequenter een maandelijks netto-inkomen tussen 1250 euro en 2000 euro dan in het controlegebied (30% ten opzichte van 27%). Bijna de helft van de gezinnen komt juist toe met zijn inkomen. Bijna vier op tien van de gezinnen beweert zelfs gemakkelijk toe te komen hiermee. De overige (iets minder dan twee op tien) hebben het moeilijk tot zeer moeilijk. Verder zijn tussen de acht en negen op tien inwoners van West-Limburg eigenaar van een woning. De overige huren (een privé-woning of een sociale woning). Meer dan zeven op tien van de inwoners van West-Limburg is gehuwd of samenwonend. Verder bestaat meer dan de helft van de gezinnen uit twee personen. Één op tien van de gezinnen is een éénpersoonsgezin. De overige drie op tien zijn gezinnen met kinderen. De meerderheid van deze gezinnen heeft één of twee kinderen. 31

Woonomgeving  De stad Hasselt is het best vertegenwoordigd in onze gewogen steekproef (24% van de inwoners van West-Limburg), gevolgd door Beringen (16% van de inwoners van West-Limburg) .  7% van de deelnemers woont in een casegebied van West-Limburg. Van al diegenen die in een casegebied wonen, woont de meerderheid (36%) in het casegebied van Houthalen-Zolder. Gevolgd door het casegebied Paal-TervantBeringen-Mijn (21%).  Met betrekking tot het aantal jaar dat men reeds in zijn huidige wijk woont, is onze steekproef zeer gelijkmatig samengesteld. Significante verschillen tussen de casegebieden en het controlegebied zijn dat de personen die in een casegebied wonen frequenter dan de inwoners van het controlegebied, langer dan 19 jaar in dezelfde wijk wonen (49% t.o.v. 43%) maar dat ze minder vaak 0 tot 4 jaar (19% t.o.v. 21%) en 10 tot 19 jaar (20% t.o.v. telkens 23%) in de huidige verblijven. Significante verschillen tussen de verschillende deelgroepen (geslacht, leeftijd, roker, sociale klasse, herkomst, ...) en West-Limburg in zijn geheel.  De oudste leeftijdsgroep, de 55- tot 70-jarigen, bestaat significant meer uit mannen (56% t.o.v. 50% van de West-Limburg in het algemeen) en significant minder uit vrouwen (44% t.o.v. 50%).  Er zijn significant meer mannen (37%) die op pré-pensioen zijn dan vrouwen (22%).  Mannen zijn significant vaker arbeider (35% tov 26% van de West-Limburgers in het algemeen) en vrouwen zijn significant vaker bediende (68% tov 58% van de West-Limburgers in het algemeen). Rokers zijn er significant meer werkloos (25% t.o.v. 15% voor West-Limburg in het algemeen). Rokers zijn eveneens significant vaker arbeider (40% tov 26%) en significant minder vaak bediende/ambetenaar (47% tov 58%). Niet-alcoholgebruikers zijn significant vaker arbeider (33% tov 26%) en significant minder vaak bediende/ambtenaar (52% tov 58% voor West-Limburg in het algemeen).  Tot de groep van de 55- tot 70-jarigen behoren er significant meer ondernemingsleiders (6% tov 2% van de West-Limburgers in het algemeen).  Tot de sociale middenklasse behoren significant meer mannen (57% tov 50%) en significant minder vrouwen (43% tov 50%), verder bestaat deze klassen uit significant meer 36- tot 54-jarigen (50% tov 43%) en significant minder uit 55tot 70-jarigen (24% tov 28%). Personen die behoren tot deze klasse hebben significant vaker één minderjarig kind (22% tov 19%). Tot de lage sociale klasse behoren significant meer vrouwen (54% tov 50%) en significant minder mannen (46% tov 50%). Ook bestaat deze uit significant meer inwoners die behoorden tot de leeftijdsgroep van de 55- tot 70-jarigen (48% tov 28%). Personen die behoren tot lage sociale klasse heben significant vaker geen minderjarige kinderen (71% tov 58%).  Tot de hoogste sociale klassen behoren significant meer 20- tot 54-jarigen (41% voor de 20- tot 35-jarigen t.o.v 29% en 49% voor de 36- tot 54-jarigen t.o.v 43%) en significant minder 55- tot 70-jarigen (10% tov 28%). Tot de hoogste sociale klasse behoren significant meer West-Limburgers met België als 32

 

geboorteland (98% tov 93%). Personen uit de hogere sociale klasse hebben significant vaker 2 minderjarige kinderen Tot de groep West-Limburgers die niet in België geboren zijn, is 58% werkloos t.o.v 36% van de West-Limburgers in het algemeen. Voor de groep West-Limburgers waarvan de ouders een buitenlandse herkomst hebben zijn er significant meer personen die minder dan 700 euro netto huishoudinkomen hebben (7% t.o.v 3%). Verder zijn er voor deze groep significant meer personen die moeilijk tot zeer moeilijk toekomen met het maandelijks netto-inkomen (respectievelijk 23% t.o.v 14% en 8% t.o.v 3%). Voor de inwoners met een buitenlandse herkomst zijn er significant meer personen die het moeilijk hebben om ermee toe te komen (30% t.o.v 14%). Verder zijn deze inwoners en de de inwoners wiens ouders niet van Belgische afkomst zijn significant minder vaak eigenaar van een woning (respectievelijk 72% en 76% tov 85%) en significant vaker huurder van een sociale woning (respectievelijk 12% en 9% t.o.v 4%). Voor deze twee groepen geldt dat zij significant vaker gehuwd zijn (respectievelijk 76% en 70% t.o.v 60%).

33

4.3.

Resultaten ivm gezondheid

In dit derde deel van de bespreking van de resultaten van de milieugezondheidsenquête die we in West-Limburg uitgevoerd hebben, gaan we specifiek dieper in op de gezondheidstoestand van de bevraagde persoon. Meer bepaald behandelen we volgende drie aspecten: 1) wat is de levensstijl van de respondent, 2) ondervindt hij gezondheidsproblemen, zo ja welke en welk effect hebben deze op bvb. zijn budget, 3) hoe evalueert de respondent zelf zijn algemene gezondheidstoestand?

4.3.1. Levensstijl De levensstijl van een persoon omvat heel veel uiteenlopende aspecten, zoals onder andere de hoeveelheid fysieke activiteit die hij uitoefent, zijn alcoholgebruik en rookgedrag, het al dan niet hebben van overgewicht, zijn voedingsgewoonten en het gebruik van luchtverfrissers, geurkaarsjes, etc. In wat volgt worden al deze zaken in detail bekeken.

A. Fysieke activiteit één op tien (8%) heeft het afgelopen jaar helemaal geen fysieke activiteit beoefend. Deze personen hebben dus een zittend beroep en vullen hun vrije tijd hoofdzakelijk met lezen, tv-kijken, ... . Het overgrote deel van de deelnemers (47%) besteedt wekelijks gemiddeld meer dan vier uur per week aan matige fysieke activiteit (zoals recreatiesporten, wandelen, tuinieren, ...). Een harde kern van 18% beweegt daarentegen meerdere keren per week zeer intensief. Zij trainen dus zeer hard, doen zeer zwaar werk in de tuin of hebben een fysiek zware job. Ongeveer twee derde van de respondenten (65%) haalt dus de wenselijke gezondheidsnorm, zijnde 4u per week matige fysieke activiteit.

Vraag 21. Beschrijf uw fysieke activiteit in de afgelopen 12 maanden?

Geen fysieke activiteit

West-Limburg

8

27

47

18

Controlegebied

8

27

47

18

Casegebied

9

27

44

20

< 4 uur/week matige fysieke activiteit

> 4 uur/week matige fysieke activiteit

Meerdere keren per week intensief bewegen

Fig. 22 Fysieke activiteit (basis: alle respondenten)

34

Er zijn geen significante verschillen terug te vinden in de activiteitsgraad van de West-Limburgers in het algemeen en diegenen die in een casegebied wonen én tussen de inwoners uit de controlegebieden en de casegebieden.

B.

Alcoholgebruik

Iets minder dan acht op tien (78%) van de deelnemers heeft de afgelopen twaalf maanden alcohol gedronken. Drie op tien (30%) drinkt minimaal twee dagen per week een of andere alcoholische drank. Met betrekking tot het aandeel respondenten dat de afgelopen twaalf maanden alcoholische dranken gebruikt heeft, zijn er geen significante verschillen tussen de respondenten in het algemeen, het controlegebied en de casegebieden in het algemeen.

Vraag 22. Hoe vaak hebt u de afgelopen 12 maanden eender welke alcoholische drank gedronken? West-Limburg

22

48

23

7

Controlegebied

22

48

23

7

Casegebied

23

22

6

Nooit

Op 1 tot 4 dagen per maand

48 Op 2 tot 5 dagen per week

Op 6 tot 7 dagen per week

Fig. 23 Alcoholgebruik (basis: alle respondenten)

Niettegenstaande de overgrote meerderheid van de deelnemers regelmatig alcoholische dranken consumeert, blijft de mate waarin men alcohol drinkt eerder beperkt. Van al de deelnemers drinkt vier op tien (38%) gemiddeld geen enkel glas, de helft (51%) drinkt 1 tot 10 glazen alcohol per week. Eén op acht (12%) verbruikt 10 glazen of meer op een doorsnee week.

35

De personen die in een casegebied wonen drinken frequenter 20 tot 30 glazen alcohol dan de personen uit het controlegebied en de West-Limburgers in het algemeen. 1,8% van de inwoners van een casegebied drinkt gemiddeld 21 tot 30 glazen alcohol op een week, terwijl 1,1% van de West-Limburgers in het algemeen en 1,0% van de inwoners van het controlegebied dit aantal glazen op een doorsnee week consumeert. Beide verschillen zijn significant op het 95% betrouwbaarheidsniveau, wat betekent dat we met 95% zekerheid mogen stellen dat deze verschillen zich niet alleen in onze steekproef manifesteren maar ook in de werkelijke populatie.

Vraag 23. Hoeveel glazen alcohol drinkt u in een doorsnee week?

Geen

West-Limburg

38

51

10 11

Controlegebied

37

51

10 1 1

Casegebied

39

49

10 2

Minder dan 10 glazen

10 tot en met 20 glazen

21 tot 30 glazen

31 glazen of meer

Fig. 24 Aantal glazen alcohol (basis: alle respondenten)

36

C.

Rookgedrag

Iets meer dan een vijfde (22%) van de bevraagde West-Limburgers rookt. Het aantal sigaretten dat men dagelijks rookt blijft meestal beperkt tot 20 sigaretten per dag (10% rookt tussen 11 en 20 sigaretten per dag, 9% rookt minder dan 10 sigaretten per dag).13 3% van de West-Limburgse bevolking rookt meer dan 21 sigaretten per dag.

Vraag 24. Rookt u nu? En zo ja, hoeveel sigaretten rookt u gemiddeld per dag?

Nee

West-Limburg

78

9

10 3

Controlegebied

78

9

10 3

Casegebied

78

10

10 3

Ja, < 10 sigaretten/dag

Ja, tussen 11 en 20 sigaretten/dag

Ja, tussen 21 en 30 sigaretten/dag

Ja, meer dan 31 sigaretten/dag

Fig. 25 Actief rookgedrag (basis: alle respondenten)

Bij 18% van de respondenten wordt er dagelijks binnenshuis gerookt. Dit hoeft niet noodzakelijk actief roken (dus dat men zelf in huis rookt) te zijn maar kan ook passief roken zijn (dus dat men zelf niet rookt, maar dat een of meerdere gezinsleden dit wel doen).

13Percentages berekend op basis van de totale steekproef, dus niet alleen op diegenen die effectief roken. 37

Vraag 26. Wordt er elke dag in uw woning gerookt? West-Limburg

18

82

Controlegebied

18

82

Casegebied

18

82

Ja

Neen

Fig. 26 Passief rookgedrag (basis: alle respondenten)

Indien men in de vragenlijst aangaf momenteel geen roker te zijn, werd er ook gevraagd of men vroeger regelmatig rookte. Eén op drie (33%) van de niet-rokers antwoordt hier bevestigend op en is dus een ex-roker. Twee derde (67%) van diegenen die op het moment van de bevraging niet rookten heeft dus ook effectief nooit gerookt. Omgerekend naar alle West-Limburgers komt dit neer op 51% dat nooit gerookt heeft.

Vraag 25. Indien u nu niet rookt, heeft u vroeger regelmatig gerookt? West-Limburg

33

67

Controlegebied

33

67

Casegebied

33

67

Ja

Neen

Fig. 27 Aandeel ex-rokers (basis: alle respondenten die op het moment van de bevraging niet rookten, N = 4180)

Het rookgedrag varieert niet significant tussen de inwoners van West-Limburg in het algemeen, de inwoners uit het controlegebied en de inwoners uit de casegebieden, en dit voor alle bevraagde aspecten van het rookgedrag (i.c. huidig rookgedrag, vroeger rookgedrag en rookgedrag binnenshuis).

38

D.

BMI

Om na te gaan hoe het met de gewichtstoestand van de West-Limburgers gesteld is, werd de BMI, zijnde de Body Mass Index, berekend. De BMI wordt berekend door het gewicht in kilogram te delen door het kwadraat van de lengte in meter (kg/m²) en geeft een indicatie of men aan overgewicht of aan ondergewicht lijdt. Een normale BMI is gelegen tussen 20 en 25, vanaf 25 spreekt men van overgewicht, vanaf 30 van zwaarlijvigheid of obesitas. Heeft men een BMI die lager ligt dan 20, dan lijdt men aan ondergewicht. Het gemiddelde lichaamsgewicht van de West-Limburger bedraagt 73 kilogram, de gemiddelde lengte 1,71 meter. In deze milieugezondheidsenquête zit de gemiddelde BMI (i.c. 24,9) van de West-Limburgers nog net binnen de grenzen van een normale BMI. Dit betekent dat een groot deel (i.c. 44%) van de bevraagde personen een BMI heeft van meer dan 25 en meer weegt dan gezond voor zijn lengte is. Meer bepaald lijdt één op drie (33%) aan licht tot matig overgewicht en heeft iets meer dan één op tien (11%) te kampen met ernstig tot ziekelijk overgewicht. Een zeer kleine minderheid (3%) van de bevraagde personen heeft een BMI kleiner dan 20 en weegt minder dan normaal is voor zijn lengte. Het merendeel (54%) van de bevraagden heeft een normaal lichaamsgewicht.

BMI West-Limburg

3

54

33

11

Controlegebied

3

54

33

10

Casegebied

3

52

Ondergewicht

Normaal gewicht

Licht en matig overgewicht

33

12

Ernstig en ziekelijk overgewicht

Fig. 28 Gewichtstoestand (basis: alle respondenten)

Ook met betrekking tot de BMI konden we geen significante verschillen vaststellen tussen West-Limburg in het algemeen, het controlegebied en het casegebied.

39

E.

Voedingsgewoonten

Om na te gaan hoe gezond de voedingsgewoonten van de bevraagde Limburgers zijn, dienden zij aan te geven hoe vaak zij een bepaalde maaltijd of voedingsgroep (zoals o.a. ontbijt, groenten, fruit, vis en grijs brood) nuttigden. Het avondmaal is de meest gebruikte maaltijd, gevolgd door het middagmaal. Ongeveer negen op tien (89%) van de deelnemers neemt elke dag een avondmaal en acht op tien (80%) eet dagelijks een middagmaal. Van de drie bevraagde maaltijdmomenten wordt het ontbijt het minst gebruikt. 71% van de WestLimburgers ontbijt elke dag.

Vraag 29A. Hoe vaak eet u de volgende maaltijden of voedingsmiddelen : ontbijt? West-Limburg

9

5 8

7

71

Controlegebied

9

5 8

7

71

10 4 8

7

71

Casegebied Nooit of bijna nooit

1 tot 4 keer per maand

2 tot 4 keer per week


Elke dag

Vraag 29B. Hoe vaak eet u de volgende maaltijden of voedingsmiddelen : middagmaal? West-Limburg

21 7

11

80

Controlegebied

21 7

11

80

Casegebied

22 6

10

80

Nooit of bijna nooit




Elke dag

40

Vraag 29C. Hoe vaak eet u de volgende maaltijden of voedingsmiddelen : avondmaal? West-Limburg

013 7

89

Controlegebied

013 7

89

Casegebied

013 6

89





Elke dag

Fig. 29 Maaltijdmomenten (basis: alle respondenten)

Wanneer we niet naar de tijdstippen van eten, maar specifiek naar bepaalde voedingsgroepen gaan kijken, zien we dat telkens ongeveer zeven op tien elke dag groenten (67%) en grijs of bruin brood (70%) eet. Vis en schelp- of schaaldieren komen in veel beperktere mate in het voedingspatroon van de West-Limburgers voor. Eén op tien (11%) eet nooit of bijna nooit vis en schelp- of schaaldieren en 4% eet minimaal vijf keer per week vis. Bijna drie op tien (28%) nuttigt 2 tot 4 keer per week vis of schelp- of schaaldieren. Meer dan de helft (57%) eet dus minstens 1 keer per maand, maar maximaal 1 keer per week vis of schaal- of schelpdieren. Bijna de helft (46%) van de deelnemers eet elke dag minimaal één stuk fruit. 15% eet minder dan 2 keer per week fruit. Op de dagen dat men fruit eet, eet de meerderheid (57%) één stuk fruit, terwijl de aangeraden hoeveelheid twee à drie stukken fruit per dag is. In het algemeen verschillen de voedingsgewoonten niet erg sterk tussen de verschillende gebieden, al zien we wel dat in vergelijking met de West-Limburgers in het algemeen en met de inwoners uit het controlegebied, de personen die in een casegebied wonen vaker 1 tot 4 keer per maand groenten eten. 2,2% van de respondenten uit een casegebied zegt immers 1 tot 4 keer per maand, dus gemiddeld maximaal één keer per week, groenten te eten, terwijl 1,4% van de WestLimburgers en 1,3% van de respondenten uit het controlegebied beweren 1 tot 4 keer per maand groenten te eten.

41

Vraag 29D. Hoe vaak eet u de volgende maaltijden of voedingsmiddelen : groenten? West-Limburg

11 11

19

67

Controlegebied

11 11

19

67

Casegebied

12 12

20

66





Elke dag

Vraag 29G. Hoe vaak eet u de volgende maaltijden of voedingsmiddelen : grijs of bruin brood? West-Limburg

5 5 10

11

70

Controlegebied

5 5 10

11

70

9

70


5 4

11




Elke dag

Vraag 29F. Hoe vaak eet u de volgende maaltijden of voedingsmiddelen : vis of schelp- of schaaldieren? West-Limburg

11

57

28

22

Controlegebied

11

57

28

22

Casegebied

12

57

27

23





Elke dag

Vraag 29E. Hoe vaak eet u de volgende maaltijden of voedingsmiddelen : fruit?


West-Limburg

4

11

25

14

46

Controlegebied

4

11

25

14

46

Casegebied

6

11

14

45


25



Elke dag 42

Vraag 30. Op de dagen dat u fruit eet, hoeveel fruit eet u dan ongeveer per dag? West-Limburg

57

43

Controlegebied

57

43

Casegebied

56

44

Eén stuk fruit

Twee stuks of meer

Fig. 30 Maaltijd naar voedingsgroepen (groenten, fruit, vis, grijs/bruin brood) (basis: alle respondenten)

F.

Gebruik bepaalde producten

Ook het gebruik van bepaalde producten in de woning kan een effect hebben op milieu en gezondheid. Daarom werd er aan de respondenten gevraagd in welke mate zij luchtverfrissers (zoals spuitbussen, doosje in stopcontact en vloeistof), insectenverdelgers (o.a. muggendoosje in stopcontact en anti-vliegenspuitbus) en geurkaarsjes of wierookstokjes gebruikten in hun woonkamer, keuken of slaapkamer. Omdat het gebruik van deze producten sterk kan variëren al naargelang het seizoen, werd er een onderscheid gemaakt tussen winter en zomer. Het gebruik van luchtverfrissers, insectenverdelgers, geurkaarsjes en wierookstokjes blijft eerder beperkt in de winter. 9% van de bevraagden gebruikt in de winter wel eens een of andere soort van insectenverdelger, één op vier (24%) wendt zich in de wintermaanden af en toe tot chemische producten om de lucht te verfrissen en iets meer dan één op drie (35%) steekt in de winter soms geurkaarsjes of wierookstokjes aan. 6% van de West-Limburgers gebruikt elke winterdag een luchtverfrisser.

Vraag 7A. Hoe vaak gebruikt u "luchtverfrissers" in de winter in uw woonkamer, keuken of slaapkamer? West-Limburg

77

11

7 6

Controlegebied

77

11

7 6

Casegebied

75


Enkele keren per maand

11 Enkele keren per week

7

7 Elke dag

43

Vraag 7B. Hoe vaak gebruikt u "insectenverdelger" in de winter in uw woonkamer, keuken of slaapkamer ? West-Limburg

92

6 21

Controlegebied

92

6 21

Casegebied

91

6 21



Enkele keren per week

Elke dag

Vraag 7C. Hoe vaak gebruikt u "geurkaarsjes of wierookstokjes" in de winter in uw woonkamer, keuken of slaapkamer ? West-Limburg

65

24

9 2

Controlegebied

65

24

9 2

Casegebied

66

23

9 2




Elke dag

Fig. 31 Gebruik producten winter (basis: alle respondenten) Het feit dat men in het controlegebied of in een casegebied woont heeft geen (significante) invloed op het gebruik van deze producten. Althans niet in de winter (zie ook verder). Wanneer we het gebruik van luchtverfrissers, insectenverdelgers en geurkaarsjes of wierookstokjes in de zomer vergelijken met het gebruik van deze producten in de winter, dan zien we dat vooral het gebruik van de insectenverdelgers gestegen is. In de zomermaanden neemt meer dan één op drie (34%) zijn toevlucht tot een muggendoosje in het stopcontact of een anti-vliegenspuitbus om ongewenste insecten te verjagen of te vernietigen (ten opzichte van 8% in de winter). Deze stijging is echter niet verwonderlijk daar er in de zomer meer insecten aanwezig zijn. Het gebruik van de andere producten blijft in de zomer vrij stabiel ten opzichte van het gebruik in de winter. Het aantal personen dat luchtverfrissers in de zomer gebruikt is identiek aan dat van de winter (en dit zowel in het algemeen als wat betreft het dagelijks gebruik). Hieruit kunnen we concluderen dat het hanteren van luchtverfrissers niet seizoensgebonden is en luchtverfrissers dus het hele jaar door in dezelfde mate gebruikt worden.

44

Vraag 8A. Hoe vaak gebruikt u "luchtverfrissers" in de zomer in uw woonkamer, keuken of slaapkamer? West-Limburg

77

11

6 6

Controlegebied

78

11

6 6

Casegebied

75



12

6 6


Elke dag

Vraag 8B. Hoe vaak gebruikt u "insectenverdelger" in de zomer in uw woonkamer, keuken of slaapkamer ? West-Limburg

66

20

10 4

Controlegebied

66

20

10 4


63

22


10

5


Elke dag

Vraag 8C. Hoe vaak gebruikt u "geurkaarsjes of wierookstokjes" in de zomer in uw woonkamer, keuken of slaapkamer ? West-Limburg

72

19

7 2

Controlegebied

72

19

7 2

Casegebied

75




62 Elke dag

Fig. 32 Gebruik producten zomer (basis: alle respondenten)

Waar er in de winter geen significante verschillen terug te vinden waren in het gebruik van luchtverfrissers, insectenverdelgers en geurkaarsjes of wierookstokjes al naargelang de plaats waar de respondent woont, zijn deze er wel met betrekking tot de zomer. Meer bepaald stellen we vast dat de personen die in een casegebied wonen tijdens de zomer frequenter insectenverdelgers gebruiken in hun woonkamer, keuken of slaapkamer dan de West-Limburgers in het algemeen en dan de personen die in het controlegebied wonen. Deze tendens stellen we op twee niveau‟s vast. Eerst en vooral zegt bij de respondenten uit het casegebied 63% dat hij nooit of bijna nooit insectenverdelgers gebruikt terwijl in West-Limburg in het algemeen en in 45

het controlegebied telkens 66% nooit of bijna nooit insectenverdelgers hanteert. Daarnaast zeggen de inwoners van een casegebied ook frequenter dat ze enkele keren per maand insectenverdelgers gebruiken in hun woonkamer, keuken of slaapkamer (i.c. 22% voor het casegebied ten opzichte van telkens 20% voor WestLimburg en het controlegebied).

46

4.3.2. Gezondheidsproblemen In dit onderdeel onderzoeken we welke ziekten en aandoeningen de WestLimburgers het afgelopen jaar gehad hebben, in welke mate zij stress ervaren, hoe vaak ze beroep gedaan hebben op een of andere zorgverlener, hoe vaak ze de afgelopen twee weken geneesmiddelen gebruikt hebben en hoe groot de impact van hun (eventuele) gezondheidsproblemen is op hun budget.

A.

Ziekten / aandoeningen

Indien men al gezondheidsproblemen ondervindt, hebben deze in het algemeen een eerder beperkt effect op de activiteiten die mensen doen. Dit blijkt uit de resultaten met betrekking tot de volgende vraag: “Bent u, vanwege een gezondheidsprobleem, sinds 6 maanden of langer beperkt geweest in activiteiten die mensen gewoonlijk doen?” Iets meer dan acht op tien (82%) antwoordt hier negatief op. Dit betekent dus dat zij NIET langer dan een half jaar beperkt werden in hun activiteiten door eventuele gezondheidsproblemen waarmee zij persoonlijk te maken kregen. Eén op acht (12%) gaf aan het afgelopen half jaar beperkt geweest te zijn, maar eerder in geringe mate. 6% werd dus erg beperkt in zijn activiteiten. Wat de mate van beperking betreft, waren er geen significante verschillen tussen West-Limburg in het algemeen, het controlegebied en de casegebieden.

Vraag 31. Bent u, vanwege een gezondheidsprobleem, sinds 6 maanden of langer beperkt geweest in activiteiten die mensen gewoonlijk doen? West-Limburg

6

12

82

Controlegebied

6

12

82

Casegebied

6

11

84

Ja, erg beperkt

Ja, beperkt

Neen, niet beperkt

Fig. 33 Beperking activiteiten door gezondheidsproblemen (basis: alle respondenten)

Na deze algemene vraag werd er gepeild naar welke ziekten of aandoeningen de respondent gehad heeft in de twaalf maanden voorafgaand aan de bevraging. In totaal werden er 11 specifieke aandoeningen bevraagd die onderverdeeld kunnen worden in de volgende grote categorieën: cardiovasculaire aandoeningen, kanker, luchtwegaandoeningen, huidziekten en aandoeningen van het bewegingsstelsel. 47

Van de 11 bevraagde ziekten en aandoeningen kwamen de gewrichtsaandoeningen (zoals artrose van benen, rug, nek, armen, ...), allergieën en migraine het meest voor. Bijna drie op tien (27%) heeft het afgelopen jaar last gehad van een gewrichtsaandoening, één op vier (24%) had te kampen met een of andere allergie (zoals hooikoorts, chronisch eczeem, ...) en één op vijf (20%) had de afgelopen twaalf maanden regelmatig migraine of ernstige hoofdpijn. Stoflong (0,4%), kanker (2,1%), suikerziekte (3,1%) en een andere psychische aandoening dan een depressie – zoals verslaving, angststoornis, schizofrenie, borderline en een eetstoornis –werden het minst frequent (3,2%) gerapporteerd.

Ziekten of aandoeningen afgelopen 12 maanden Gewrichtsaandoening Allergie Migraine of regelmatig ernstige hoofdpijn Hart en vaatziekte Depressie Spastische colon, spastische darm, irritable bowl disease Astma, chronische bronchitis, longemfyseem of COPD Andere psychische aandoening Suikerziekte Kanker Stoflong

West-Limburg 27 24 20 13 8 8 7 3 3 2 0

Controlegebied 27 23 20 13 8 8 7 3 3 2 0

Casegebied 29 24 22 12 9 8 6 3 3 2 1

Fig. 34 Ziekten / aandoeningen (basis: alle respondenten) Globaal gezien is er weinig verschil tussen het voorkomen van bepaalde ziekten en aandoeningen tussen het controlegebied, het casegebied en West-Limburg in het algemeen. Het is dus niet zo dat er in het casegebied meer kankergevallen, stoflongen, allergieën en astma of chronische bronchitis e.d. voorkomen. Het enige significante verschil met betrekking tot de woonomgeving van de deelnemers situeert zich op het niveau van de migraine en de ernstige hoofdpijn. Indien men in een casegebied woont, heeft men de afgelopen twaalf maanden vaker last gehad van migraine of regelmatige ernstige hoofdpijn dan de West-Limburgers in het algemeen en dan de inwoners van het controlegebied woont (22% voor het casegebied ten opzichte van telkens 20% voor West-Limburg en het controlegebied).

48

B.

Stress

Of mensen in hun dagelijkse leven te veel stress ervaren werd bevraagd aan de hand van 14 gevalideerde vragen (bvb. “Was u van streek omdat er iets onverwachts gebeurde?”)14 waaruit een stress-score berekend kan worden. Deze stressscore wordt de „Perceived Stress Scale‟ (oftewel PSS) genoemd. Indien de stressscore hoog is, ervaart men veel stress. Is de stress-score eerder laag, dan is de mate van stress eerder beperkt. Zonder al te diep in te gaan op de exacte berekeningsmethode van deze stressscore willen we toch wat bijkomende informatie geven over deze stressschaal. In het enquêteformulier werden 14 stressvragen opgenomen. Elk van deze vragen werd gehercodeerd zodat de score steeds tussen 0 en 3 lag.15 Daarna werd de som van al deze scores genomen en dit is dan de totale stressscore. Deze score is minimaal 0 (indien elk van de vragen score 0 had => 14 x 0) en maximaal 42 (indien elk van de vragen score 3 had => 14 x 3). In deze milieugezondheidsenquête bedraagt de gemiddelde stressscore voor de West-Limburgers 14,3. De mate waarin de bevraagde West-Limburgers stress ervaren is dus beperkt. Deze stressscore verschilt niet significant van de gemiddelde stressscore van het controlegebied (14,3) en de gemiddelde stressscore van de casegebieden (14,4). De omgeving waar men woont heeft dus geen significante invloed op de stress die men ervaart.

Fig. 35 Stress-score (basis: alle respondenten)

14 Voor de volledige lijst van vragen, verwijzen we u graag door naar de vragenlijst. 15 Sommige items werden gespiegeld omdat de vraag negatief geformuleerd was. 49

C.

Bezoek hulpverlening

Zo goed als iedereen (94%) heeft de afgelopen twaalf maanden beroep gedaan op zijn huisarts en bijna negen op tien (88%) consulteerde het afgelopen jaar een tandarts. Gemiddeld gaat men jaarlijks 4 keer naar de huisarts en 1 à 2 keer naar de tandarts. Bijna de helft (47%) van de West-Limburgers is de afgelopen twaalf maanden door zijn huisarts doorverwezen naar een specialist. Daarnaast is ook drie op tien (31%) op eigen initiatief naar een specialist gestapt. Gemiddeld raadpleegt men één keer per jaar een specialist, ongeacht of men doorverwezen werd door de huisarts of dat het op eigen houtje was. Als men in een casegebied woont stapt men significant minder snel zelf naar een specialist. Drie op vier (74%) van de West-Limburgers die in een van de vijf casegebieden wonen is het afgelopen jaar NIET op eigen initiatief naar een specialist gestapt terwijl 69% van de West-Limburgers in het algemeen en 68% van de inwoners van het controlegebied NIET op eigen initiatief een specialist raadpleegden. Telkens één op tien van de deelnemers heeft het afgelopen jaar beroep gedaan op de spoeddienst van het ziekenhuis, hetzij na doorverwijzing door de huisarts, hetzij op eigen initiatief. Hier zijn er echter geen significante verschillen vast te stellen wat betreft het op eigen initiatief naar de spoeddienst van het ziekenhuis rijden tussen het controlegebied, de casegebieden en West-Limburg in het algemeen.

G em id de ld a a nta l ke er b ero ep g ed aa n op … vo orb ije 1 2 m a an de n H u isa rts T an da rts S p ecia list, na ve rw ijzing hu isa rts S p ecia list, op eig en in itiatief S p oe d, na verwijzing hu isarts S p oe d, op eig en initiatie f

W es t-Lim bu rg 4,3 1,5 1,2 0,6 0,1 0,1

C on tro lege bie d 4,3 1,5 1,2 0,6 0,1 0,1

Ca se ge bie d 4 ,2 1 ,5 1 ,1 0 ,6 0 ,1 0 ,2

% be roe p ge da an op … v oo rbije 1 2 m a an de n

W es t-Lim bu rg

C on tro lege bie d

Ca se ge bie d

H u isa rts T an da rts S p ecia list, S p ecia list, S p oe d, na S p oe d, op

na ve rw ijzing hu isa rts op eig en in itiatief verwijzing hu isarts eig en initiatie f

94 88 47 31 10 10

94 88 47 32 10 10

95 87 46 26 11 11

Fig. 36 Bezoek hulpverlening (basis: alle respondenten)

50

D.

Gebruik geneesmiddelen

Meer dan een derde (34%) van de deelnemers aan deze milieugezondheidsenquête had de twee weken voor de bevraging pijnstillende middelen genomen. Meer dan de helft van hen (19%) deed dit zonder dat hij een voorschrift van een arts had. In vergelijking met pijnstillers worden slaapen kalmeringsmiddelen en antidepressiva in veel beperktere mate gebruikt. 10% van de bevraagde WestLimburgers nam twee weken vooraleer hij de vragenlijst invulde slaap- of kalmeringsmiddelen, terwijl 6% in die periode nood had aan antidepressiva. Beide soorten geneesmiddelen worden echter wel zo goed als altijd op voorschrift van een arts genomen. Dit soort middelen is meestal niet vrij in de apotheker te verkrijgen zijn, waardoor er dus een voorschrift van een arts voorgelegd moet worden vooraleer men het product meekrijgt. Naast pijnstillers, slaapen kalmeringsmiddelen en antidepressiva gaf nog iets meer dan vier op tien (40%) van de respondenten aan dat ze de voorbije twee weken nog andere medicatie genomen hadden. Ook deze andere medicatie wordt hoofdzakelijk op voorschrift genomen. Het gebruik van geneesmiddelen varieert niet significant al naargelang men in het controlegebied of in een casegebied woont. Dit geldt zowel voor de pijnstillende middelen, als voor de slaapen kalmeringsmiddelen, de antidepressiva en de andere medicatie.

Vraag 33A. Gebruikte u de afgelopen 2 weken een geneesmiddel : pijnstillende middelen? West-Limburg

65

1

19

15

Controlegebied

65

1

19

15

Casegebied

64

1

19

16

Niet genomen

Voorgeschreven, maar niet genomen

Genomen zonder voorschrift

Genomen op voorschrift

51

Vraag 33B. Gebruikte u de afgelopen 2 weken een geneesmiddel : slaapen kalmeringsmiddelen? West-Limburg

90

11 9

Controlegebied

90

11 9

Casegebied

91

1 8

Niet genomen




Vraag 33C. Gebruikte u de afgelopen 2 weken een geneesmiddel : antidepressiva? West-Limburg

94

5

Controlegebied

94

5

Casegebied

94

16

Niet genomen




Vraag 33D. Gebruikte u de afgelopen 2 weken een geneesmiddel : andere medicatie? West-Limburg

59

13

37

Controlegebied

59

13

38

Casegebied

59

14

36

Niet genomen




Fig. 37 Gebruik geneesmiddelen (basis: alle respondenten)

52

E.

Impact gezondheidsproblemen op budget

Niettegenstaande heel wat van de medische kosten terugbetaald worden door het ziekenfonds waarbij men aangesloten is, kan de persoonlijke bijdrage voor gezondheidskosten (dus het gedeelte dat niet terugbetaald wordt en dat men dus zelf moet betalen) hoog oplopen indien men (langdurig of ernstig) ziek is. Dit kan voor minder gegoede burgers een probleem vormen. Daarom werd in deze milieugezondheidsenquête ook de impact van (eventuele) gezondheidsproblemen op het gezinsbudget nagegaan. Bij het merendeel (70%) van de West-Limburgers past de persoonlijke bijdrage voor gezondheidskosten makkelijk in het budget. Deze groep van personen heeft dus geen enkel probleem om de medische facturen te betalen. Anderzijds betekent dit echter ook dat voor drie op tien (30%) van de West-Limburgers de persoonlijke bijdrage voor gezondheidskosten moeilijk in hun budget past. Het aandeel deelnemers waarbij de persoonlijke bijdrage onmogelijk in het gezinsbudget past blijft beperkt tot 2%. Hoewel we eerder in dit rapport gezien hebben dat er in de casegebieden niet meer ziekten en aandoeningen voorkomen dan in het controlegebied en in West-Limburg in het algemeen, stellen we toch vast dat de persoonlijke bijdrage voor gezondheidskosten een grotere impact heeft op het budget van de inwoners uit de casegebieden. Indien men in een van de vijf casegebieden woont, zegt men – in vergelijking met de West-Limburgers in het algemeen en de inwoners uit het controlegebied – minder vaak dat de persoonlijke bijdrage makkelijk in het budget past (67% t.o.v. 70% voor West-Limburg en 71% voor het controlegebied). Bovendien beweren de deelnemers uit het casegebied ook significant vaker dat de persoonlijke bijdrage absoluut NIET in hun budget past (3% t.o.v. telkens 2% voor de West-Limburgers in het algemeen en de personen uit het controlegebied).

Vraag 35. Vindt u dat uw persoonlijke bijdrage voor gezondheidskosten (het geld dat u zelf moet betalen)...? West-Limburg

70

28

2

Controlegebied

71

28

2

Casegebied Makkelijk in uw budget past

67 Moeilijk in uw budget past

30

3

Onmogelijk in uw budget past

Fig. 38 Impact persoonlijke bijdrage gezondheidskosten op budget (basis: alle respondenten)

53

11% van de respondenten heeft de afgelopen twaalf maanden omwille van financiële problemen, medische hulp (hetzij medische zorgen, een operatie, voorgeschreven geneesmiddelen of mentale zorgen) moeten uitstellen of heeft deze niet toegediend kunnen krijgen. Wanneer dit het geval was, dan kon men ofwel de voorgeschreven geneesmiddelen niet gaan halen (5% van totale steekproef) ofwel moest een operatie of andere medische zorgen uitgesteld of afgezegd worden omdat men het niet kon betalen (4% van de totale steekproef). Bij 2% werden mentale zorgen (zoals bij een psycholoog of een psychiater) door de financiële situatie naar de achtergrond verwezen. Hoewel de persoonlijke bijdrage voor de gezondheidskosten – naar eigen zeggen moeilijker in het budget past van de personen uit de casegebieden, hebben zij het afgelopen jaar wel minder frequent (dan de West-Limburgers in het algemeen en de inwoners uit het controlegebied) het afhalen van voorgeschreven geneesmiddelen moeten uitstellen of afstellen omdat men er het geld niet voor had (3% t.o.v. telkens 5%).

Vraag 36. Is het in de laatste 12 maanden voorgekomen dat u of iemand van uw gezin zorgen uitstelde of niet toediende omdat u er op dat ogenblik het geld niet voor had?

Nee

West-Limburg

91

4 52

Controlegebied

91

4 52

Casegebied

93

4 32

Ja, medische zorgen of een operatie

Ja, voorgeschreven geneesmiddelen

Ja, mentale zorgen, zoals van een psycholoog of psychiater

Fig. 39 Uitstel of niet toedienen medische zorgen (basis: alle respondenten)

54

4.3.3. Algemene gezondheidstoestand Vooraleer in de vragenlijst dieper ingegaan werd op de levensstijl van de deelnemer en op specifieke gezondheidsaspecten (zoals ziekten en aandoeningen, stressbeleving en dergelijke) werd aan de respondent gevraagd om zijn algemene gezondheidstoestand in te schatten. De algemene gezondheidsvraag werd bewust vóór de meer gedetailleerde gezondheidsvragen geplaatst omdat we het eerste buikgevoel van de deelnemer te weten wilden komen, zonder dat dit beïnvloed werd door andere vragen16. 3% zegt dat hij in slechte of zeer slechte gezondheid verkeert. De algemene gezondheidstoestand van de inwoners van de casegebieden verschilt niet significant van deze van de West-Limburgers in het algemeen en de inwoners uit het controlegebied. De deelnemers uit de casegebieden voelen zich dus niet minder goed in hun vel.

Vraag 20. Hoe is uw algemene gezondheidstoestand? % zeer slecht + slecht

West-Limburg Controlegebied Casegebied

3

3

4

Fig. 40 Algemene gezondheidstoestand (basis: alle respondenten)

16 Doch bij een papieren vragenlijst is deze invloed niet geheel uit te sluiten, aangezien de respondent kan terugbladeren en zijn antwoorden kan wijzigen. 55

4.3.4. Samenvatting Levensstijl  Tussen de zes en zeven op tien West-Limburgers behaalt de wenselijke gezondheidsnorm, zijnde 4u per week matige fysieke activiteit.  De overgrote meerderheid van de inwoners (iets minder dan acht op tien) drinkt alcohol. Tijdens een doorsneeweek drinken negen op tien inwoners geen of minder dan tien glazen alcohol. De personen die in een casegebied wonen drinken frequenter 21 tot 30 glazen alcohol dan de personen uit het controlegebied. (1,8% van de inwoners van een casegebied tov 1,0% van de inwoners van het controlegebied).  Verder rookt bijna acht op tien van de inwoners niet. Van de rokers, rookt 3% meer dan twintig sigaretten per dag.  Wat het lichaamsgewicht betreft heeft iets meer dan vier op tien van de inwoners een te hoog BMI, 3% heeft een te laag BMI.  Bevindingen i.v.m. de voedingsgewoonten zijn dat zeven op tien inwoners elke dag een ontbijt nuttigt, acht op tien een middagmaal nuttigt en negen op tien een avondmaal nuttigt. Wanneer er naar de voedingsgroepen wordt gekeken zien we dat zeven op tien elke dag grijs of bruin brood eet, bijna zeven op tien elke dag groenten eet en tussen de vier en vijf op tien elke dag fruit eet. De meerderheid van de fruiteters eet één stuk fruit per dag. Één op drie eet minstens twee keer per week vis of schelp- of schaaldieren.  Verder zijn producten die in een woning gebruikt kunnen worden en een effect kunnen hebben op milieu en gezondheid relevant om te bespreken in het kader van gezondheid. Het gaat hier over luchtverfrissers, insectenverdelgers, geurkaarsjes en wierookstokjes. Tussen de twee en de drie op tien inwoners maakt zowel in de zomer als in de winter gebruik van luchtverfrissers. Insectenverdelgers worden in relatief beperkte mate gebruikt in de winter; één op tien inwoners, maar in relatief grote mate in de zomer, tussen de drie en vier op tien. Geurkaarsjes en wierookstokjes wordt in de winter door drie tot vier op tien inwoners gebruik en in de zomer in iets mindere mate, namelijk door iets minder dan drie op tien inwoners.  Personen die in een casegebied wonen maken tijdens de zomer frequenter gebruik van insectenverdelgers dan de personen die in het controlegebied wonen (63% van de respondenten uit het casegebied zegt nooit of bijna nooit insectenverdelgers te gebruiken gebruiken tov 66% in het controlegebied, 22% van de inwoners van een casegebied gebruiken enkele keren per maand insectenverdelgers, ten opzichte van 20% voor het controlegebied). Gezondheidsproblemen  Indien de inwoners gezondheidsproblemen hebben, ondervindt 12% eerder in geringe mate beperkingen in de dagdagelijkse activiteiten en 6% erge beperkingen in de dagdagelijkse activiteiten.  De meest voorkomende ziekten of aandoeningen zijn in dalende volgorde: gewrichtsaandoeningen, allergieën en migraine.  Indien men in een casegebied woont, heeft men de afgelopen twaalf maanden significant vaker last gehad van migraine of regelmatige ernstige hoofdpijn dan 56











de inwoners van het controlegebied (22% voor het casegebied ten opzichte van 20% voor het controlegebied). Op basis van een berekende stressscore kan er een uitspraak gedaan worden over de mate waarin de inwoners van West-Limburg last hebben van stress. Deze gemiddelde score bedraagt 14,3 op 42. Gemiddeld gaan de inwoners van West-Limburg jaarlijks 4 keer naar de huisarts, 1 à 2 keer naar de tandarts, één keer per jaar naar een specialist ongeacht of men doorverwezen werd door de huisarts of het op eigen houtje was. Als men in een casegebied woont stapt men significant minder snel zelf naar een specialist. 74% van de inwoners van de casegebieden stapt niet op eigen initiatief naar een specialist t.o.v 68% van de inwoners van het controlegebied. Telkens één op tien deelnemers heeft het afgelopen jaar beroep gedaan op de spoeddienst van het ziekenhuis na doorverwijzing door de huisars of op eigen initiatief. Tussen de drie en vier op tien van de inwoners maakt gebruik van pijnstillers. Slaap- en kalmeringsmiddelen en antidepressiva worden door respectievelijk 10 en 5% gebruikt. De persoonlijke bijdragen voor gezondheidskosten past voor iets minder dan drie op tien moeilijk in het budget en voor 2% past het zelfs onmogelijk in het budget. Indien men in een van de vijf casegebieden woont, zegt men minder vaak dat de persoonlijke bijdrage makkelijk in het budget past (67% t.o.v. 71% voor het controlegebied). Ook beweren de deelnemers uit het casegebied significant vaker dat de persoonlijke bijdrage onmogelijk in het budget past (3% t.o.v. 2% voor de personen uit het controlegebied). Één op tien van de respondenten heeft omwille van financiële problemen medische of mentale zorgen moeten uitstellen. De personen uit de casegebieden hebben minder frequent (dan de inwoners uit het controlegebied) het afhalen van voorgeschreven geneesmiddelen moeten uitstellen of afstellen omdat men er het geld niet voor had (3% t.o.v. 5%).

Algemene gezondheidstoestand  3% van de inwoners van West-Limburg ervaart de gezondheidstoestand als slecht tot zeer slecht. Significante verschillen tussen de verschillende deelgroepen (geslacht, leeftijd, roker, sociale klasse, herkomst, ...) en West-Limburg in zijn geheel. Levensstijl  Fysieke activiteit Niet-alcoholdrinkers hebben het afgelopen jaar significant meer “geen” fysieke activiteiten uitgevoerd (10% t.o.v 8%), dit geld ook voor personen uit een lagere sociale klasse (12% t.o.v 8%) en personen die niet van Belgische afkomst zijn (14% t.o.v 8%). Verder bewegen mannen significant meer meerdere keren per week intensief (23% t.o.v 18%). Ook bewegen de 20- tot 35-jarigen significant meer meerdere keren per week intensief (24% t.o.v 18%) en tenslotte bewegen personen uit de sociale middenklasse significant meer meerdere keren per week intensief (27% t.o.v 18%).  Alcoholgebruik 57







Vrouwen drinken significant vaker “nooit” alcohol (28% t.o.v 22%) en mannen drinken significant vaker 2 tot 5 dagen per week en 6 tot 7 dagen per week (respectievelijk 29% en 9% t.o.v 23% en 7%). Voor de personen uit de lage sociale klasse komt het vaker voor dat men nooit alcohol drinkt (33% t.o.v 22%). Verder komt dit ook voor bij de groepen van personen die niet van Belgische afkomst zijn en personen wiens ouders niet van Belgische afkomst zijn (respectievelijk 46% t.o.v 23% en 48% t.o.v 7% drinkt nooit alcohol). Personen die lijden aan ernstig overgewicht drinken significant vaker “nooit” alcohol (32% t.o.v 22%). Tot de niet-alcholgebruikers behoren er significant meer personen die het huishouden doen zonder vergoeding (29% t.o.v. 22%) Rookgedrag In de hoge sociale klasse zijn er significant meer niet-rokers (84% t.o.v 78% voor West-Limburg in het algemeen). Verder komt het in deze klasse significant vaker voor dat er niet elke dag in de woning gerookt wordt (91% t.o.v 82%). In de lage sociale klasse komt het significant vaker voor dat er wel elke dag in de woning gerookt wordt (22% t.o.v 18%). Tot de rokers behoren significant meer inwoners die in Turkije of inwoners waarvan de ouders in Turkije geboren zijn. BMI Personen die tot de leeftijdscategorie van de 20- tot 35-jarigen behoren, hebben significant vaker last van ondergewicht (5% t.o.v 3%), zij hebben ook significant vaker een normaal gewicht (71% t.o.v 54%). Personen die tot de leeftijdscategorie van de 55- tot 70-jarigen behoren hebben significant vaker last van matig en ernstig overgewicht (respectievlijk 41% t.o.v 33% en 16% t.o.v 11%). West-Limburgers die lijden aan ondergewicht zijn significant vaker vrouwen (75% t.o.v 50%) en significant minder vaak mannen (25% t.o.v 50%), degenen die lijden aan matig overgewicht zijn significant vaker mannen (64% t.o.v 50%) en significant minder vaak vrouwen (36% t.o.v 50%). Personen met een normaal gewicht beweren significant gemakkelijk toe te komen met het maandelijkse netto-inkomen, voor personen met een matig tot erstig overgewicht blijkt dit significant minder gemakkelijk te zijn (respectievelijk 33% t.o.v 37% en 25% t.o.v 37%). Personen met een erstig overgewicht beweren significant vaker moeilijk tot zeer moeilijk (respectievelijk 23% t.o.v 14% en 6% t.o.v 3%) toe te komen met het nettomaandinkomen. Voedingsgewoonten Personen die last hebben van ondergewicht nuttigen significant minder “elke dag” een ontbijt (50% t.o.v 71%). De personen met een vreemde afkomst of wiens ouders van vreemde afkomst zijn, nuttigen significant meer “nooit of bijna nooit” een middagmaal (respectievelijk 7% en 5% t.o.v 2%) en significant minder “elke dag” een middagmaal (repsectievelijk 66% en 68% t.o.v 80%). Verder nuttigen zij significant minder vaak “elke dag” een avondmaal (respectievelijk 82% en 85% t.o.v 89%). Personen met een vreemde afkomst eten significant meer “nooit of bijna nooit fruit” (3% t.o.v 1%). Personen uit de lage sociale klasse eten significant meer “nooit of bijna nooit” vis of schelp- en schaaldieren (15% t.o.v 11%), zij eten ook significant meer “nooit of bijna nooit” grijs of bruin brood. Ook personen met een vreemde afkomst of wiens ouders van vreemde afkomst zijn, eten significant vaker “nooit of bijna nooit” grijs of bruin brood (respectievelijk 11% en 8% t.o.v 5%). 58

Niet-rokers nuttigen significant vaker “elke dag” een ontbijt (75% t.o.v 71%). Rokers nuttigen significant minder vaak “elke dag” een ontbijt (58% t.o.v 71%), een middagmaal (75% t.o.v 80%) en een avondmaal (85% t.o.v 89%). Personen uit de de leeftijdscategorie van de 20- tot 35-jarigen eten significant minder vaak “elke dag” groenten (59% t.o.v 63%), fruit (34% t.o.v 46%), grijs of bruin brood (59% t.o.v 70%). Personen uit de leeftijdscategorie van de 55- tot 70-jarigen eten significant vaker “elke dag” groenten (73% t.o.v 67%), fruit (58% t.o.v 46%), grijs of bruin brood (78% t.o.v 70%).  Gebruik van bepaalde producten Rokers gebruiken maken significant minder vaak “nooit of bijna nooit” gebruik van luchtverfrissers in de winter. Verder maken rokers significant vaker “enkele keren per week” of “elke dag” tijdens de winter gebruik van geurkaarsjes of wierookstokjes (respectievelijk 14% t.o.v 9% en 4% t.o.v 2%). Gezondheidsproblemen  Ziekten/aandoeningen Personen behorende tot de leeftijdcategorie van de 55- tot 70-jarigen geven aan op significante wijze beperkt tot erg beperkt te zijn in de dagdagelijkse activiteiten vanwege gezondheidsproblemen (respectievelijk 20% t.o.v 12% en 8% t.o.v 6%). Personen die behoren tot de leeftijdscategorie van de 20- tot 35jarigen geven aan significant vaker niet beperkt te zijn in hun activiteiten (89% t.o.v 82%). Personen die lijden aan erstig overgewicht geven aan significant beperkt tot erg beperkt te zijn in hun dagdagelijkse activiteiten (respectievelijk 21% t.o.v 12% en 11% t.o.v 6%). Personen met een normaal BMI geven aan significant meer niet beperkt te zijn in hun dagdagelijkse activiteiten (87% t.o.v 82%).  Gebruik geneesmiddelen Mannen maken op significante wijze meer “niet” gebruik van pijnstillende middelen (73% t.o.v 65%) en slaapen kalmeringsmiddelen (82% t.o.v 90%). Jongeren (20- tot 35-jarigen) maken significant meer “niet” gebruik van antidepressiva (97% t.o.v 94%). Personen die lijden aan ernstig overgewicht maken significant vaker, via een voorschrift van een arts, gebruik van pijnstillende middelen (23% t.o.v 14%), slaap en kalmeringmiddelen (12% t.o.v 9%) en antidepressiva (10% t.o.v 5%). Personen uit de lage sociale klasse gebruiken significant vaker, op voorschrift van een arts, pijnstillende middelen (23% t.o.v 15%), slaapen kalmeringsmiddelen (14% t.o.v 9%), en antidepressiva (10% t.o.v 5%).  Impact gezondheidsproblemen op budget Voor de personen die lijden aan overgewicht passen de gezondheidsonkosten significant vaker moeilijk tot onmogelijk in het budget (respectievelijk 36% t.o.v 28% en 5% t.o.v 2%). Voor personen met een normaal gewicht passen de gezondheidsonkosten significant vaker gemakkelijk in het budget (75% t.o.v 70%). Voor personen die van vreemde afkomst zijn bemerken we hier eveneens significante verschillen (moeilijk: 41% t.o.v 28%, onmogelijk: 4% t.o.v 2%) evenals voor wiens ouders van vreemde afkomst zijn (moeilijk: 38% t.o.v 28%, onmogelijk: 4% t.o.v 2%) geldt eveneens dat de gezonheidsonkosten moeilijk tot onmogelijk in het budget passen. Algemene gezondheidstoestand 59



Bij 55- tot 70-jarigen ervaart men de gezondheidstoestand significantmeer als slecht tot zeer slecht (5% t.o.v 3%). Personen die behoren tot de lagere sociale klasse ervaren hun gezondheidstoestand significant meer als slecht tot zeer slecht (6% t.o.v 3%).

60

4.4.

Resultaten ivm milieu

Waar het vorige hoofdstuk de resultaten met betrekking tot de gezondheidstoestand van de bevraagde West-Limburgers behandelde zal dit vierde deel van de bespreking van de resultaten van de milieugezondsheidsenquête in West-Limburg volledig handelen over milieugerelateerde aspecten. Achtereenvolgens zullen volgende grote onderwerpen aan bod komen: 1) in wat voor soort woning woont de WestLimburger; 2) is hij tevreden over de buurt waarin hij woont; 3) in welke mate ondervindt hij hinder van het milieu waarin hij leeft en 4) hoe evalueert hij de algemene leefkwaliteit in zijn buurt.

4.4.1. Woning Met betrekking tot de kenmerken van de woning van de bevraagde persoon werden volgende zaken onderzocht: type woning, type verwarming in de woning, warmwatervoorziening, de mate waarin men de woning verlucht en de mate waarin men te kampen heeft met schimmel- en vochtproblemen.

A.

Type woning

De meerderheid van de deelnemers (84%) woont in een eengezinswoning, dus in een rijhuis, halfopen of open bebouwing. 14% woont op een appartement. Het soort woning dat men betrekt is afhankelijk van de omgeving waarin de woning gevestigd is. Zo zien we dat de deelnemers uit de casegebieden - in vergelijking met de West-Limburgers in het algemeen en diegenen die in het controlegebied wonen frequenter in een eengezinswoning (87% t.o.v. telkens 84%) wonen maar dat ze minder vaak op een appartement (11% t.o.v. telkens 14%) of een gemeubelde kamer of studio (0,1% t.o.v. telkens 0,8%) verblijven. Er is ook nog een ander significant verschil terug te vinden maar in tegenstelling tot wat we in de alinea hiervoor besproken hebben is dit verschil enkel van toepassing tussen de inwoners uit de casegebieden en de inwoners uit het controlegebied maar NIET tussen het casegebied en de West-Limburgers in het algemeen. Meer bepaald wonen de deelnemers die in een van de vijf Limburgse casegebieden wonen frequenter in een ander soort woning (dan diegenen die al gespecifieerd werden in de vragenlijst) dan de deelnemers uit het controlegebied (2% m.b.t. casegebied ten opzichte van 1% voor het controlegebied).

61

Vraag 1. Hoe zou u uw woning omschrijven? West-Limburg

84

14 11

Controlegebied

84

14 11

Casegebied Eengezinswoning (rijhuis, half open of open bebouwing)

87 Appartement

Gemeubelde kamer of studio

11 2 Home, rusthuis

Serviceflat voor ouderen

Andere

Fig. 41 Type woning (basis: alle respondenten)

B.

Type verwarming

Er werd aan de respondenten ook gevraagd op welke manier zij hun woning verwarmen. Belangrijk hierbij om te weten is dat men meerdere antwoorden kon geven (omdat het mogelijk is dat men de woning op meerdere manieren verwarmt) waardoor de som van de percentages hoger kan zijn dan 100%. Negen op tien (90%) van de woningen wordt verwarmd door centrale verwarming, hetzij op gas, hetzij op mazout of zonnepanelen. Daarnaast maakt 14% (ook) gebruik van een houtkachel om zijn woning te verwarmen, heeft 6% elektrische verwarming en verwarmt 5% met een gaskachel. Wanneer men in een casegebied woont, verwarmt men zijn woning vaker dan de West-Limburgers in het algemeen en de inwoners van het controlegebied aan de hand van de centrale verwarming (93% t.o.v. telkens 90%) maar heeft men minder vaak een gaskachel (3% t.o.v. telkens 5%).

Vraag 5. Hoe verwarmt u uw woning? West-Limburg

90

5 14 24 6 3

Controlegebied

90

5 14 24 7 3

Casegebied

93

3 15 2 5 2

Centrale verwarming (op gas of mazout of zonnepanelen)

Gaskachel

Houtkachel

Kolenkachel

Open haard

Elektrische verwarming

Andere

Fig. 42 Type verwarming (basis: alle respondenten)

62

C.

Warmwatervoorziening

Ook wat de manier betreft waarop men zijn woning van warm water voorziet, waren er meerdere antwoorden mogelijk, waardoor ook hier de som van de percentages hoger dan 100% kan zijn. De warmwatervoorziening gebeurt bij de meeste (61%) West-Limburgse gezinnen via een centrale verwarmingsketel. Telkens iets meer dan één op vijf verwarmt zijn water via een gasboiler (22%) of via een elektrische boiler (21%). Zonnepanelen worden door 2% van de bevraagde personen gebruikt om de woning van warm water te voorzien. De respondenten die in een casegebied wonen verwarmen niet alleen hun woning vaker via centrale verwarming, maar maken ook voor hun warmwatervoorziening vaker gebruik van een centrale verwarmingsketel. 64% van de inwoners van een West-Limburgs casegebied verwarmt zijn water door een centrale verwarmingsketel terwijl slechts 61% van de West-Limburgers in het algemeen en 61% van de inwoners uit het controlegebied een centrale verwarmingsketel staan hebben die hen van warm water voorziet.

Vraag 6. Hoe wordt uw woning voorzien van warm water? West-Limburg

22

61

21

21

Controlegebied

22

61

21

21

Casegebied

21

64

18

2

Gasboiler

Centrale verwarmingsketel

Elektrische boiler

Zonnepanelen

Andere

Fig. 43 Warmwatervoorziening (basis: alle respondenten)

D.

Verluchting

Net zoals voor het gebruik van luchtverfrissers, insectenverdelgers, geurkaarsjes en wierookstokjes, wordt er ook met betrekking tot de frequentie waarmee men de ramen van de slaapkamer(s) opent om te verluchten een onderscheid gemaakt tussen de seizoenen. Tijdens de zomer opent iets meer dan negen op tien (93%) van de West-Limburgers elke dag de ramen om zijn slaapkamer(s) te verluchten. 1% doet dit nooit of bijna nooit. 63

Vraag 3A. Hoe vaak opent u de ramen van de slaapkamer(s) in de zomer om te verluchten? West-Limburg

11 6

93

Controlegebied

1 16

93

Casegebied

15

93




Elke dag

Fig. 44 Frequentie verluchten zomer (basis: alle respondenten)

In de winter verlucht men aanzienlijk minder zijn slaapkamer(s) dan in de zomer. Tijdens de (koude) wintermaanden opent zeven op tien (71%) van de WestLimburgers elke dag de ramen van de slaapkamer(s) om deze te verluchten. 2% van de West-Limburgers verlucht (zo goed als) nooit in de winter zijn slaapkamers(s). Meer dan één op vijf (22%) verlucht zijn slaapkamer(s) enkele keren per week tijdens de winter.

Vraag 3B. Hoe vaak opent u de ramen van de slaapkamer(s) in de winter om te verluchten? West-Limburg

25

22

71

Controlegebied

25

22

71

Casegebied

3 5

20

72




Elke dag

Fig. 45 Frequentie verluchten winter (basis: alle respondenten)

Zowel in de winter als in de zomer verluchten de respondenten uit de casegebieden in dezelfde mate hun slaapkamer(s) dan de respondenten uit het controlegebied en het totaal van de bevraagde West-Limburgers.

64

E.

Schimmel- en vochtproblemen

Meer dan een vierde (28%) van de bevraagde West-Limburgers heeft de afgelopen twaalf maanden schimmelof vochtplekken gehad in zijn woning. Meestal kwamen deze schimmel- en vochtplekken voor in badkamer of douche (12%) en in de slaapkamer (8%). Ook in de kelder (6%) en in de woonkamer (4%) zijn deze plekken af en toe terug te vinden. Het probleem van de schimmel- en vochtplekken stelde zich het afgelopen jaar in dezelfde mate in West-Limburg in het algemeen, als in de casegebieden en in het controlegebied.

Vraag 4. Had u de laatste 12 maanden schimmelof vochtplekken in uw woning en zo ja, waar?

Nee

West-Limburg

72

12 4 8 2 6 4

Controlegebied

73

12 4 8 2 6 4

Casegebied

71

13 3 8

Ja, in de badkamer/douche

Ja, in de woonkamer

Ja, in de slaapkamer

Ja, in de keuken

Ja, in de kelder

8 4

Ja, op andere plekken

Fig. 46 Aanwezigheid schimmelof vochtplekken (basis: alle respondenten)

65

4.4.2. Buurt Wat de buurt waarin men woont betreft, werd er dieper ingegaan op het (on)veiligheidsgevoel dat men zowel overdag als ‟s nachts heeft, op de samenhorigheid van de buurt en op hoe bezorgd men is over bepaalde specifieke situaties die zich in de buurt voordoen.

A.

(On)veiligheid

94% voelt zich overdag nooit of bijna nooit onveilig in zijn buurt. 3% voelt zich enkele keren per week of elke dag overdag onveilig. In vergelijking met de West-Limburgers in het algemeen en met de personen die in het controlegebied wonen voelen de deelnemers die in een van de vijf WestLimburgse casegebieden wonen zich iets minder veilig overdag. 92% van de respondenten uit het casegebied beweert zich (bijna) nooit onveilig te voelen overdag, terwijl in West-Limburg 94% zelden een onveiligheidsgevoel in de eigen buurt heeft. Bovendien zeggen de personen die in een casegebied wonen frequenter dat ze zich enkele keren per maand overdag onveilig voelen (5% t.o.v. telkens 3% voor West-Limburg in het algemeen en voor het controlegebied).

Vraag 11A. Voelt u zich wel eens onveilig in uw buurt, overdag? West-Limburg

94

312

Controlegebied

94

312

Casegebied

92

5 22




Elke dag

Fig. 47 Onveiligheidsgevoel overdag (basis: alle respondenten)

‟s Avonds of ‟s nachts is het onveiligheidsgevoel groter dan overdag. Het aandeel respondenten dat zich nooit of bijna nooit onveilig voelt ‟s avonds of ‟s nachts is – in vergelijking met overdag – gedaald tot acht op tien (80%). 6,2% zegt dat hij vaak (i.c. minstens enkele keren per week) een onveiligheidsgevoel heeft in zijn eigen buurt.

66

Ook met betrekking tot de mate waarin men zich ‟s avonds of ‟s nachts onveilig voelt zijn er significante verschillen terug te vinden al naargelang men al dan niet in een casegebied woont. Zo is het aandeel personen dat zich nooit of bijna nooit onveilig voelt als het donker is kleiner in de casegebieden dan in de andere groepen (74% t.o.v. 80% voor West-Limburg in het algemeen en 81% voor het controlegebied). Bovendien voelen de inwoners van een casegebied zich ook frequenter enkele keren per maand (18% t.o.v. telkens 13% voor West-Limburg in het algemeen en voor het controlegebied) en elke dag (5% t.o.v. telkens 3% voor de West-Limburgers en diegenen die in een controlegebied wonen) onveilig in hun buurt als het zonlicht verdwenen is.

Vraag 11B. Voelt u zich wel eens onveilig in uw buurt, 's avonds/'s nachts? West-Limburg

80

13

33

Controlegebied

81

13

33


74 Enkele keren per maand


3 5 Elke dag

Fig. 48 Onveiligheidsgevoel ’s nachts (basis: alle respondenten)

Het onveiligheidsgevoel is dus zowel overdag als ‟s avonds en ‟s nachts hoger in de casegebieden.

B.

Samenhorigheid

Via een aantal uitspraken werd er ook gepeild naar de mate van samenhorigheid van de buurt waarin de respondent woont. We willen met andere woorden te weten komen hoe verbonden men zich voelt met zijn eigen buurt. Voor de volgende uitspraken dienden de deelnemers aan deze milieugezondheidsenquête aan te geven in welke mate zij er mee akkoord gingen:     

De mensen De mensen De mensen De mensen Ik ga liever

in mijn buurt helpen elkaar in mijn buurt voelen zich verbonden met elkaar in mijn buurt zijn te vertrouwen in mijn buurt kunnen in het algemeen slecht met elkaar opschieten niet om met de mensen die in mijn buurt wonen

67

Tussen de één à twee op tien is het er helemaal of een beetje mee oneens dat de mensen in de buurt elkaar helpen (14%). Eén op tien is het er een beetje of helemaal mee oneens dat de mensen in de buurt te vertrouwen zijn (10%) en twee op tien is het er een beetje tot helemaal mee oneens dat ze zich met elkaar verbonden voelen (20%)17. Verder is telkens één op tien het er een beetje tot helemaal mee eens dat men liever niet met de mensen in de buurt omgaat (9%)18 en dat de mensen in de buurt in het algemeen slecht met elkaar kunnen opschieten (10%).

Vraag 12A. In hoeverre bent u het eens met de volgende uitspraak 'De mensen in mijn buurt...'? % een beetje+helemaal oneens West-Limburg


20

21

19

14

voelen zich verbonden met elkaar

14

16

10

helpen elkaar

12

10

zijn te vertrouwen

Vraag 12B. In hoeverre bent u het eens met de volgende uitspraak ? % een beetje+helemaal eens West-Limburg


10

10

12

De mensen in mijn buurt kunnen in het algemeen slecht met elkaar opschieten

9

9

9

Ik ga liever niet om met de mensen die in mijn buurt wonen

Fig. 44 Samenhorigheid (basis: alle respondenten)

Het gevoel van samenhorigheid in de buurt wordt beïnvloed door het al dan niet in een casegebied wonen. Met betrekking tot zo goed als alle uitspraken (behalve voor

17Deze vragen werden positief geformuleerd, vandaar dat we hier de percentages helemaal oneens en een beetje oneens vermelden.

18Deze vragen werden negatief geformuleerd, vandaar dat we hier de percentages helemaal eens en een beetje eens vermelden. 68

“Ik ga liever niet om met de mensen die in mijn buurt wonen”) zijn er significante verschillen vast te stellen tussen West-Limburg in het algemeen, het controlegebied en de casegebieden. Zonder al te veel in detail te treden kunnen we – op basis van de top 2 scores – de volgende conclusie maken: het gevoel van samenhorigheid van de buurt bij de personen die in een van de vijf casegebieden wonen ligt lager dan het gevoel van samenhorigheid bij de personen die in het controlegebied wonen en dan het gevoel van samenhorigheid bij de West-Limburgers in het algemeen.

C.

Bezorgdheid over de gezondheid

In bepaalde buurten kunnen er aspecten aanwezig zijn die mogelijk (maar niet noodzakelijk) een invloed kunnen hebben op de gezondheid van de mensen die er wonen (bvb. drukke straat, tankstation, industriegebied, ...). Om de mate van deze bezorgdheid te werd er aan de respondent gevraagd buurt van waar hij woont. Indien dit men is over de gevolgen voor zijn stoorfactor.

meten, zijn we als volgt te werk gegaan. Eerst of een specifieke stoorfactor aanwezig is in de het geval is, werd er onderzocht hoe bezorgd gezondheid door de aanwezigheid van deze

In totaal werden er 8 mogelijke stoorfactoren bevraagd.19 De drie factoren die het frequentst aanwezig zijn in de buurt waar de deelnemers wonen zijn: een drukke straat (34%), een industrieterrein (22%) en een land- of tuinbouwgebied (21%). Het minst vaak woont men op verontreinigde grond (2%) of in de omgeving van een uitgangsbuurt (8%). Er zijn redelijk wat significante verschillen vast te stellen tussen de casegebieden, het controlegebied en West-Limburg in het algemeen wat betreft het voorkomen van bepaalde (stoor)factoren. Meer bepaald konden we bij de volgende 5 (stoor)factoren significante afwijkingen tussen de verschillende gebieden aantreffen: landbouw- / tuinbouwgebied, hoogspanningslijnen, zendmasten voor radio en TV of GSM, uitgaansbuurt en industriegebied. In vergelijking met West-Limburg in het algemeen en met het controlegebied zijn er in de West-Limburgse casegebieden meer hoogspanningslijnen (31% t.o.v. 14% voor West-Limburg in het algemeen en 13% voor het controlegebied) en meer industriegebieden (62% t.o.v. 22% voor West-Limburg in het algemeen en 19% voor het controlegebied) terug te vinden. Anderzijds zijn er ook factoren die mogelijk tot bezorgdheid over de gezondheid kunnen leiden die minder frequent in de casegebieden voorkomen dan in het controlegebied en in West-Limburg in het algemeen. Zo zeggen diegenen die in een van de vijf West-Limburgse casegebieden wonen minder vaak (dan het totaal van de

19Voor de volledige lijst verwijzen we graag naar de vragenlijst. 69

bevraagde West-Limburgers én dan de inwoners uit het controlegebied) dat ze in een land- of tuinbouwgebied wonen (13% t.o.v. 21% voor West-Limburgers in het algemeen en 22% voor het controlegebied), dat er een zendmast voor radio en TV of GSM in hun buurt staat (8% t.o.v. telkens 13% voor de West-Limburgers en de personen die in het controlegebied wonen) én dat ze in de omgeving van een uitgaansbuurt wonen (4% t.o.v. telkens 8% voor West-Limburg in het algemeen en het controlegebied).

Woont u ... in een drukke straat in de buurt van een indsustriegebied in een landbouw/tuinbouwgebied in de buurt van hoogspanningslijnen in de buurt van zendmasten voor radio en TV of GSM in de buurt van een tankstation in de buurt van een uitgaansbuurt op verontreinigde grond

West-Limburg 34 22 21 14 13 12 8 2

Controlegebied 34 19 22 13 13 12 8 2

Casegebied 35 62 13 31 8 11 4 2

Fig. 49 Aanwezigheid mogelijke stoorfactoren (basis: alle respondenten)

Ter herinnering: aan diegenen die aangaven dat een bepaalde stoorfactor in hun buurt aanwezig was, werd ook gevraagd in welke mate zij hierdoor bezorgd waren over hun gezondheid. Ze konden hierop antwoorden met helemaal niet bezorgd, een beetje bezorgd, tamelijk bezorgd en heel erg bezorgd. Om de interpretatie van de resultaten wat te vereenvoudigen, zullen we ons in de volgende bespreking voornamelijk concentreren op de personen die tamelijk of heel erg bezorgd zijn. Hoewel slechts een beperkt percentage (2%) van de bevraagde West-Limburgers op verontreinigde grond woont, is de bezorgdheid van het effect van verontreinigde grond op de gezondheid het grootst. Meer dan een derde (34%) van de deelnemers die op verontreinigde grond wonen, geeft aan tamelijk of heel erg bezorgd te zijn over de gevolgen hiervan op zijn gezondheid. Ook de volgende factoren leiden tot ongerustheid bij de West-Limburgers: van de inwoners die in de buurt van zendmasten, een drukke straat, een industriegebied of hoogspanningslijnen wonen, is telkens een vijfde of meer redelijk bezorgd over de mate waarin zijn gezondheid hierdoor beïnvloed wordt: zendmast voor radio en TV of GSM (22%), drukke straat (20%), industriegebied (20%) en hoogspanningslijnen (20%). Ook wonen in de buurt van een uitgangsbuurt leunt aan tegen deze cijfers met bijna één vijfde (18%) van de bewoners in deze zone die tamelijk tot heel erg bezorgd zijn over de impact op zijn/haar gezondheid. De bezorgdheid over de gezondheid is minder groot als men in de buurt woont van een tankstation of in een landbouw- of tuinbouwgebied woont. Respectievelijk 4% en 6% van de respondenten die in dit soort van omgeving woont maakt zich zorgen dat dit een effect kan hebben op zijn gezondheid. Met betrekking tot hoe bezorgd men is over de gevolgen voor zijn gezondheid van de aanwezigheid van een bepaalde (stoor)factor in zijn buurt, konden we slechts enkele significante verschillen opmerken tussen de casegebieden, het controlegebied en West-Limburg in het algemeen. Indien men in een casegebied woont (en indien men 70

te maken krijgt met de desbetreffende stoorfactor) is men frequenter tamelijk of heel erg bezorgd over het effect op zijn gezondheid van het wonen in een drukke straat (26% t.o.v. 20% voor de West-Limburgers in het algemeen en 20% voor de inwoners uit het controlegebied) en het wonen in de buurt van een industriegebied (30% t.o.v. 20% voor West-Limburg en 18% voor het controlegebied).

Vraag 19A. Woont u in de buurt van ... ? % ja

West-Limburg Controlegebied

Casegebied

62

34 3435 13 13

2 2 2 Verontreinigde grond

31 22 19

8

Zendmasten

Drukke straat

Industriegebied

14 13

Hoogspanningslijnen

8 8 4 Uitgaansbuurt

2122 13

121211

Land-/tuinbouwgebied

Tankstation

Fig. 50 Aanwezigheid stoorfactor in buurt (basis: alle respondenten)

Vraag 19B. In welke mate bent u hierdoor bezorgd over uw gezondheid? % tamelijk + heel erg bezorgd

West-Limburg Controlegebied

Casegebied 42 34 34 22 22 22

Verontreinigde grond

Zendmasten

26 21 20

Drukke straat

29 21 18

Industriegebied

20 20 21

Hoogspanningslijnen

18 18 21

Uitgaansbuurt

6 6 4

4 4 6

Land-/tuinbouwgebied

Tankstation

Fig. 51 Bezorgdheid gezondheid door stoorfactoren (basis: alle respondenten die een mogelijke stoorfactor in hun buurt hebben)

71

4.4.3. Milieu In dit onderdeel van het rapport zoomen we specifiek in op de (eventuele) hinder die de West-Limburgers ondervinden van het milieu. Eerst en vooral gaan we zeer in het algemeen na welke milieugerelateerde problemen (bvb. bodemvervuiling) de WestLimburgers ervaren in hun buurt. Daarna onderzoeken we voor een aantal specifieke hindervormen (bvb. hinder door geluid) van welke bronnen deze hinder afkomstig is.

A.

Milieuhinder algemeen

Voor 17 (milieu)problemen werd gevraagd aan te geven in welke mate men in zijn buurt last had van dit probleem. Men kon antwoorden aan de hand van volgende schaal: geen last, een beetje last, tamelijk veel last en heel veel last. Voor een gemakkelijkere interpretatie van de resultaten groeperen we de antwoordmogelijkheden: we nemen de personen die tamelijk tot heel veel last ondervinden samen. De meest voorkomende problemen in de ogen van de West-Limburgers zijn druk wegverkeer (19%), geluidsoverlast (19%), slecht onderhoud van fietspaden (14%), sluikstorten (13%), hondenpoep (11%), luchtvervuiling (11%) en slecht onderhoud van wegen (10%). Van deze aspecten zegt telkens minstens één op tien van de deelnemers aan deze milieugezondheidsenquête tamelijk veel last of zelfs heel veel last te hebben. Het minst frequent ondervindt men problemen met het gebruik van bestrijdingsmiddelen (2%), of heeft men last van bodemvervuiling (2%), watervervuiling (2%), de eikenprocessierups (3%) of te weinig groen in uw buurt (3%). Voor al deze mogelijke milieugerelateerde problemen geeft maximaal 3% van de inwoners aan dat hij er tamelijk tot heel veel last van heeft.

Vraag 13. In welke mate heeft u last van volgende (milieu)problemen in uw buurt? % tamelijk veel + heel veel last West-Limburg Controlegebied Casegebied 19 19

24

Druk wegverkeer

18 18 22

Geluidsoverlast

20

15 15 17

13 13 16

11 11 12

10 10 12

Slecht onderhoud van fietspaden

Sluikstorten

Hondenpoep

Slecht onderhoud van wegen

10 10

Luchtvervuiling

9 8

15

Geuroverlast

6 6 7 Ratten

72

Vraag 13. In welke mate heeft u last van volgende (milieu)problemen in uw buurt? % tamelijk veel + heel veel last West-Limburg Controlegebied Casegebied

5 5 8 Verbranden van afval

14 5 4 Veiligheidsrisico door industriële bedrijven

4 4 4

4 4 6

3 3 4

2 2 2

2 2 2

2 2 1

Lichtoverlast

Te weinig groen in uw buurt

Eikenprocessierups

Watervervuiling

Bodemvervuiling

Gebruik van bestrijdingsmiddelen

Fig. 52 Last milieuproblemen (basis: alle respondenten)

Heel wat van deze milieuproblemen komen significant vaker voor in de casegebieden dan erbuiten. Zo kunnen we uit dit onderzoek besluiten dat diegenen die in een casegebied wonen – in vergelijking met de West-Limburgers in het algemeen en de inwoners uit het controlegebied – frequenter tamelijk veel of heel veel last hebben van de volgende milieuproblemen: luchtvervuiling20, geluidsoverlast, geuroverlast, druk wegverkeer, veiligheidsrisico door industriële bedrijven, te weinig groen in de buurt, sluikstorten en het verbranden van afval. Vooral met betrekking tot de luchtvervuiling is het verschil in de mate waarin men gehinderd wordt zeer groot. In het casegebied heeft één op vijf (20%) tamelijk of heel veel last van luchtvervuiling, terwijl in het controlegebied en in West-Limburg in het algemeen 10% gehinderd wordt door luchtvervuiling. Het aantal gehinderden is dus twee keer zo hoog in het casegebied. Er is ook één milieuprobleem waar men in het casegebied minder last van heeft, namelijk van het gebruik van de bestrijdingsmiddelen. 0,8% van diegenen die in een van de vijf West-Limburgse casegebieden woont beweert tamelijk tot heel veel last te hebben van het gebruik van bestrijdingsmiddelen in zijn buurt, terwijl in het algemeen 1,5% van het totaal van de West-Limburgers en 1,6% van de personen die in het controlegebied wonen hier sterk door gehinderd worden.

Zoals eveneens uit hoofdstuk 6.2 zal blijken – waar we de vergelijking maken met de SLO2 meting – is er een grote kloof tussen de hinder van geluid (18%), geur (9%) en licht (4%). Ook binnen de casegebieden houdt deze trend aan, doch de hinder van geur stijgt significant (22%-19%-4%).

20Omwille van de leesbaarheid vermelden we hier niet de percentages voor de verschillende gebieden. Hiervoor verwijzen we graag naar het tabellenboek of de hoger geplaatste grafieken. 73

B.

Hinderbronnen

In de volgende vragen in het enquêteformulier werd er gepolst naar mogelijke geluidsoverlast, geuroverlast, last van roet of stof, last van trillingen en dan meer bepaald naar de bronnen die daar verantwoordelijk voor zijn. Afhankelijk van het probleem werden andere bronnen (bvb. verkeer, industrie, horeca, buren, ...) in de vragenlijst voorzien. Voor elke bron afzonderlijk werd er gevraagd aan te geven in welke mate men er de afgelopen twaalf maanden last van had. Er werden vijf antwoordmogelijkheden voorzien:     

De De De De De

bron bron bron bron bron

is niet hoorbaar of merkbaar is hoorbaar of merkbaar maar men heeft er geen last van geeft aanleiding tot een beetje last geeft aanleiding tot tamelijk veel last geeft aanleiding tot heel veel last

Ook hier hebben we de antwoordmogelijkheden gegroepeerd. Opnieuw nemen we de personen samen die tamelijk of heel veel last ondervinden (van de bron).

B.1. Hinder van geluid: thuis en tijdens slaap Wat de hinder door geluid betreft, werden er twee zaken onderzocht: 1) in welke mate wordt men gehinderd door geluid als men thuis is, 2) welke invloed heeft het geluid van bepaalde bronnen op de slaap. De afgelopen twaalf maanden hebben de bevraagde West-Limburgers thuis het meest last ondervonden van het geluid dat veroorzaakt werd door het wegverkeer en door de vliegtuigen. Meer bepaald gaf respectievelijk 13% en 9% aan dat hij het afgelopen jaar tamelijk of heel veel last gehad heeft van het geluid van het wegverkeer en van het geluid dat de vliegtuigen veroorzaken op de momenten dat hij thuis was. In mindere mate werden de deelnemers aan deze milieugezondheidsenquête de afgelopen twaalf maanden gehinderd door het geluid dat afkomstig is van sportvelden (0,5%), van de industrie (1,8%) en van de treinen (1,9%).

74

Zoals we nog een aantal keer in dit rapport zullen zien, is de mate van hinder voor heel wat hinderbronnen in de casegebieden groter dan in het controlegebied en dan in West-Limburg in het algemeen. Zonder al te veel in detail te treden 21 leren de resultaten met betrekking tot geluidshinder ons het volgende: in de casegebieden heeft men vaker het gevoel dat men tamelijk tot heel veel last heeft van het geluid van het wegverkeer (17%), van de industrie (5%), van de vliegtuigen (74% geen last) en van de dieren (7%) als men thuis is. Toch zijn er ook bronnen waarvoor de gerapporteerde geluidshinder kleiner is in de casegebieden dan in heel West-Limburg en dan in het controlegebied (waarschijnlijk omdat deze bronnen minder vaak voorkomen in casegebieden), nl.: treinen (0,3%), horeca (1,5%) en evenementen in open lucht of in een gebouw (2,6%). Het geluid veroorzaakt door de buren en de activiteiten op de sportvelden uit de buurt is in dezelfde mate een hinderbron voor het gehele onderzoeksgebied (zijnde heel West-Limburg), het controlegebied en de casegebieden. We konden dus met andere woorden geen significante verschillen vaststellen in de mate waarin men gehinderd werd door het geluid van deze twee hinderbronnen.

Vraag 14. In welke mate had u de afgelopen 12 maanden last van volgende geluidsproblemen als u thuis was? % tamelijk veel + heel veel last West-Limburg Controlegebied

Casegebied

13 13 17

Wegverkeer

9 9 8

5 5 7

5 5 4

4 4 3

3 3 2

2 2 0

2 2 5

1 1 0

Vliegtuigen

Dieren

Buren

Evenementen

Horeca

Treinen

Industrie

Sportvelden

Fig. 53 Hinderbronnen van geluid als men thuis is (basis: alle respondenten)

21We zullen hier dan ook enkel het percentage van het casegebied vermelden en niet de percentages voor West Limburg in het algemeen en voor het controlegebied. 75

Als de slaap van de West-Limburgers verstoord wordt door geluid van buitenaf dan is de bron het frequentst het wegverkeer. 7% van de bevraagde personen gaf aan dat hij de afgelopen twaalf maanden tamelijk tot heel veel last had van het geluid van het wegverkeer, in die mate zelfs dat zijn slaap verstoord werd. Met betrekking tot de andere bevraagde hinderbronnen is maximaal 4,3% (i.c. dieren) tamelijk of heel erg gehinderd. Het afgelopen jaar werd de slaap het minst vaak gestoord door het geluid afkomstig van sportvelden (0,3% gehinderden), van treinen (0,8% gehinderden) en van de industrie (0,9% gehinderden). Wat de verschillen in geluidshinder tussen de casegebieden, het controlegebied en het volledige onderzoeksgebied betreft inzake het verstoren van de slaap, konden we exact dezelfde vaststellingen doen als met betrekking tot de geluidshinder wanneer men thuis is. In vergelijking met de West-Limburgers in het algemeen en met de deelnemers uit het controlegebied hebben de personen die in een casegebied wonen het afgelopen jaar tijdens hun slaap significant meer geluidshinder ervaren dat afkomstig was van het wegverkeer (10%), de industrie (2,3%), vliegtuigen (87% geen last) en dieren (84% geen last) maar werd hun slaap significant minder verstoord door het geluid komende van treinen (99% geen last), de horeca (1,5%) en evenementen (2,0%). En ook hier konden er geen significante verschillen m.b.t. de geluidshinder afkomstig van sportvelden en van de buren teruggevonden worden.

Vraag 15. Werd uw slaap thuis de afgelopen 12 maanden verstoord door het geluid van volgende bronnen ? % tamelijk veel + heel veel last West-Limburg Controlegebied

Casegebied

7 7 10

4 4 6

4 4 4

4 4 4

4 4 2

3 3 2

1 1 2

1 1 0

0 0 0

Wegverkeer

Dieren

Vliegtuigen

Buren

Evenementen

Horeca

Industrie

Treinen

Sportvelden

Fig. 54 Hinderbronnen geluid die slaap verstoren (basis: alle respondenten)

76

B.2. Hinder van geur Indien de deelnemers de afgelopen twaalf maanden last gehad hebben van geurhinder, dan was deze voornamelijk afkomstig van de rook die uit de schoorsteen van de buren kwam. 6% van de bevraagde personen zegt dat hij het afgelopen jaar tamelijk tot heel veel geurhinder had van de schoorsteen van zijn buren. Voor de andere hinderbronnen bedroeg het aantal gehinderden maximaal 3%. Meer bepaald zagen we de volgende percentages voor geurhinder afkomstig van volgende bronnen: riolering (3,4%), industrie (2,4%), rook van het verbranden in open lucht van bvb. snoeihout, afval, ... (2,3%), wegverkeer (2,2%), landbouw en veeteelt (2,1%) en de horeca (0,5%)22. De geurhinder van heel wat hinderbronnen is prominenter aanwezig in de casegebieden. Meer bepaald kunnen we volgende conclusies trekken: indien men in een casegebied woont heeft men vaker - dan de West-Limburgers in het algemeen en dan de personen die in het controlegebied wonen - tamelijk of heel veel last van de geur die afkomstig is van het wegverkeer (4%), de industrie (8%), de rook die uit de schoorsteen van de buren komt (6%) en van de riolering (84% geen last). Er is één bron waarvoor er in de casegebieden minder geurhinder gerapporteerd wordt dan in het controlegebied en dan in West-Limburg in het algemeen: de landbouw en de veeteelt. Immers, 91,3% van de personen die in een casegebied wonen zegt geen geur op te merken of er geen last van te hebben, terwijl 88,9% van het totaal van de West-Limburgers en 88,7% van de inwoners van het controlegebied géén geurhinder hebben van de landbouw en de veeteelt in hun buurt. Met betrekking tot de geurhinder van de horeca en de rook van het verbranden in open lucht waren er geen significante verschillen tussen West-Limburg in het algemeen, het controlegebied en de casegebieden.

Vraag 16. Had u de afgelopen 12 maanden last van geur van onderstaande bronnen als u thuis was? % tamelijk veel + heel veel last West-Limburg Controlegebied

Casegebied

6

6

8

Rook schoorsteen

3

3

3

Riolering

2

2

8

Industrie

2

2

3

Rook verbranden

2

2

4

2

2

1

Wegverkeer Landbouw / Veeteelt

1

1

0

Horeca

Fig. 55 Hinderbronnen van geur (basis: alle respondenten)

22Steeds som van % tamelijk veel last en % heel veel last 77

B.3. Hinder van roet en stof De voornaamste bron van roet- of stofhinder is het wegverkeer en de verbranding uit de schoorsteen door de buren. Respectievelijk 4,1% en 3,5% van de respondenten zegt hier de afgelopen twaalf maanden tamelijk tot heel veel last van te hebben. Door de industrie en door verbranding in open lucht (bvb. van snoeihout, afval e.d.) werd 1,0% en 1,3% het afgelopen jaar gehinderd. Indien men in een casegebied woont, dan wordt men frequenter gehinderd door roet of stof dat afkomstig is van de industrie en van verbranding die uit de schoorsteen van de buren komt dan indien men in het controlegebied woont. Met betrekking tot de industrie zien we zowel bij de TOP2-score23 als bij de BOTTOM2-score24 een significant verschil, terwijl met betrekking tot de verbranding uit de schoorsteen van de buren het significante verschil zich enkel bij de BOTTOM2-score situeert. Zeer concreet kunnen we dit als volgt vertalen: 1) de personen die in een van de vijf West-Limburgse casegebieden wonen zeggen enerzijds vaker dat ze tamelijk of heel veel last hebben van roet en stof komende van de industrie (4% t.o.v. telkens 1% voor West-Limburg in het algemeen en het controlegebied) en anderzijds zeggen ze minder vaak dat het roet of stof van de industrie niet merkbaar is of dat het merkbaar is maar dat ze er geen last van hebben (89% t.o.v. 96% voor WestLimburg in het algemeen en 97% voor het controlegebied). 2) 87% van de deelnemers die in een casegebied wonen merkt het roet of stof dat uit de schoorsteen van hun buren komt niet op of heeft er geen last van, terwijl telkens 90% van de West-Limburgers en de personen die in het controlegebied wonen geen hinder heeft van dit roet of stof.

Vraag 17. Had u de afgelopen 12 maanden last van roet of stof van onderstaande bronnen als u thuis was? % tamelijk veel + heel veel last West-Limburg Controlegebied

Casegebied

4

4 Wegverkeer

4

4

3

4

Verbranding schoorsteen

1

1

2

Verbranding open lucht

1

1

4

Industrie

Fig. 56 Hinderbronnen van roet en stof (basis: alle respondenten)

23De TOP2-score is de som van de percentages voor de categorieën tamelijk veel last + heel veel last. 24De BOTTOM2-score is de som van de percentages voor de categorieën niet merkbaar + merkbaar maar geen last. 78

B.4. Hinder van trillingen Sommige activiteiten in de maatschappij brengen ook trillingen voort die hinderlijk kunnen zijn voor anderen. Om deze reden werd ook de (eventuele) last die men ondervindt van deze trillingen opgenomen in de vragenlijst. De voornaamste bron van trillingen is het wegverkeer. 6% van de bevraagde personen beweert tamelijk tot heel veel last te hebben van de trillingen die door het verkeer op de weg veroorzaakt worden. Maximaal 2% van de bevraagde WestLimburgers wordt gehinderd door de trillingen van de andere in de vragenlijst vermelde bronnen: industrie (0,8%), treinen (1,3%) en bouw- en sloopactiviteiten (1,7%). Opnieuw is de hinder voor een aantal hinderbronnen groter in de casegebieden. Zo zien we met betrekking tot de hinder door trillingen dat de personen die in een casegebied wonen vaker (dan de West-Limburgers in het algemeen en dan de inwoners van het controlegebied) de afgelopen twaalf maanden tamelijk tot heel veel last ervaren hebben van de trillingen van het wegverkeer (8% t.o.v. telkens 6%) en van de industrie (2% t.o.v. telkens 1%). Toch is er ook één aspect waarvoor de deelnemers uit de casegebieden minder hinder rapporteerden dan de deelnemers in het algemeen en de deelnemers uit het controlegebied, nl. trillingen afkomstig van het treinverkeer. Van diegenen die in een casegebied wonen rapporteerde 0,2% dat hij het afgelopen jaar tamelijk of heel veel gehinderd werd door de trillingen die de treinen veroorzaken, terwijl 1,3% van het totaal van de West-Limburgers en 1,4% van de personen die in het controlegebied wonen in deze mate last ondervonden van de trillingen door het treinverkeer. Met betrekking tot de trillingen die afkomstig zijn van bouw- en sloopactiviteiten konden er geen significante verschillen vastgesteld worden tussen West-Limburg, het controlegebied en de vijf West-Limburgse casegebieden.

Vraag 18. Had u de afgelopen 12 maanden last van trillingen van de onderstaande bronnen als u thuis was? % tamelijk veel + heel veel last West-Limburg Controlegebied

Casegebied

6

6 Wegverkeer

8

2

2

2

Bouw- of Sloopactiviteiten

1

1

Treinen

0

1

1

2

Industrie

Fig. 57 Hinderbronnen van trillingen (basis: alle respondenten)

79

4.4.4. Algemene leefkwaliteit in uw buurt Een volgend item uit de vragenlijst is de evaluatie van de algemene leefkwaliteit van de buurt waarin men woont. De term leefkwaliteit omvat een aantal aspecten, zoals o.a. veiligheid, kindvriendelijkheid, leefmilieu, ... Dit werd ook zo verduidelijkt aan de deelnemers van deze milieugezondheidsenquête. 6% van de West-Limburgers is ontevreden over de algemene leefkwaliteit in de buurt.

Vraag 9. Hoe tevreden bent u in het algemeen over de leefkwaliteit (veiligheid, kindvriendelijkheid, leefmilieu,..) in uw buurt? % (helemaal) niet tevreden West-Limburg Controlegebied Casegebied

6

6

8

Fig. 58 Algemene leefkwaliteit buurt (basis: alle respondenten) 4.4.5. Samenvatting Woning  Tussen de acht en de negen op tien inwoners woont in een eengezinswoning. Deelnemers uit de casegebieden wonen frequenter in een eengezinswoning (87% t.o.v. 84% voor de controlegebieden) en wonen dan weer minder vaak op een appartement (11% t.o.v. 14% voor de controlegebieden) of een gemeubelde kamer of studio (0,1% t.o.v. 0,8% controlegebieden).  De voornaamste verwarmingswijze van de woningen is centrale verwarming, deze wordt door negen op tien respondenten gebruikt, en de houtkachel, welke gebruikt wordt door één à twee inwoners op tien. Inwoners van een casegebied verwarmen hun woning vaker dan de inwoners van het controlegebied aan de hand van de centrale verwarming (93% t.o.v. 90%) maar minder vaak aan de hand van een gaskachel (3% t.o.v. 5%).  Zes op tien verwarmt het water d.m.v. een centrale verwarmingsketel en telkens ongeveer twee op tien maakt gebruik van een gasboiler of een elktrische boiler. De respondenten die in een casegebied wonen maken voor hun warmwatervoorziening vaker gebruik van een centrale verwarmingsketel (64% van de inwoners van een casegebied t.o.v 61% van de inwoners uit het controlegebied).  De slaapkamer wordt in de zomer door iets meer dan negen op tien elke dag verlucht en in de winter door zeven op tien. 80



Iets minder als een derde van de inwoners van West-Limburg heeft last van schimmel en vochtplekken in de woning.

Buurt  6% van de inwoners van West-Limburg voelt zich overdag minstens enkele keren per maand onveilig in de buurt. Personen die in een casegebied wonen zeggen frequenter dat ze zich enkele keren per maand overdag onveilig voelen (5% t.o.v. 3% voor het controlegebied). ‟s Nachts is het onveiligheidsgevoel groter, twee op tien voelt zich dan minstens enkele keren per maand onveilig. Het aandeel personen dat zich nooit of bijna nooit onveilig voelt als het donker is, is kleiner in de casegebieden dan in het controlegebied (74% t.o.v. 81% voor het controlegebied). Bovendien voelen de inwoners van een casegebied zich ook frequenter enkele keren per maand (18% t.o.v. 13% voor het controlegebied) en elke dag (5% t.o.v. 3% voor diegenen die in een controlegebied wonen) onveilig in hun buurt als het zonlicht verdwenen is.  Het onveiligheidsgevoel is dus zowel overdag als ‟s avonds en ‟s nachts hoger in de casegebieden.  Wat het samenhorigheidsgevoel van de inwoners van West-Limburg betreft: telkens ongeveer één op tien vind dat de mensen in de buurt niet met elkaar kunnen opschieten, gaat liever niet met hen om en vertrouwt hen niet. Verder vindt tussen de één en twee op tien dat ze elkaar niet helpen en twee op tien dat ze zich niet met elkaar verbonden voelen.  Met betrekking tot zo goed als alle voorgaande uitspraken (behalve voor “Ik ga liever niet om met de mensen die in mijn buurt wonen”) zijn er significante verschillen vast te stellen tussen het controlegebied en de casegebieden: het gevoel van samenhorigheid bij de personen uit een casegebied ligt lager dan het gevoel van samenhorigheid bij de personen uit het controlegebied.  (Stoor)factoren voor de buurt die het meest frequent aanwezig zijn in WestLimburg zijn: een drukke straat, een industriegebied en een land/tuinbouwgebied.  In vergelijking met het controlegebied zijn er in de casegebieden meer hoogspanningslijnen (31% t.o.v. 13% voor het controlegebied) en meer industriegebieden (62% t.o.v. 19% voor het controlegebied) terug te vinden. Verder zeggen diegenen die in een casegebied wonen minder vaak dat ze in een land- of tuinbouwgebied wonen (13% t.o.v. 22% voor het controlegebied), dat er een zendmast voor radio en TV of GSM in hun buurt staat (8% t.o.v. 13% voor de personen die in het controlegebied wonen) én dat ze in de omgeving van een uitgaansbuurt wonen (4% t.o.v. 8% voor het controlegebied).  Meer dan een derde (34%) van de deelnemers die op verontreinigde grond wonen, geeft aan tamelijk of heel erg bezorgd te zijn over de gevolgen hiervan op de gezondheid. Verder leiden de volgende factoren tot een grote ongerustheid bij de West-Limburgers: zendmast voor radio en TV of GSM (22%), drukke straat (20%), industriegebied (20%), hoogspanningslijnen (20%) en wonen in de buurt van een uitgaansbuurt (18%). Enkele significante verschillen tussen het casegebieden en het controlegebied is dat indien men in een casegebied woont (en indien men te maken krijgt met de desbetreffende (stoor)factor) men frequenter tamelijk of heel erg bezorgd over het effect op zijn gezondheid van 81

het wonen in een drukke straat (26% t.o.v. 20% voor de inwoners uit het controlegebied) en het wonen in de buurt van een industriegebied (30% t.o.v. 18% voor het controlegebied) is. Milieu  Twee op tien heeft last van de volgende milieuproblemen: druk wegverkeer en geluidsoverlast. Tussen de één en twee op tien heeft last van: slecht onderhoud van fietspaden en sluikstorten en ten slotte heeft ongeveer één op tien last van: hondenpoep, slecht onderhoud van wegen, luchtvervuiling en geuroverlast.  Milieuproblemen die in de casegebieden significant meer voorkomen dan in het controlegebied zijn: luchtvervuiling, geluidsoverlast, geuroverlast, druk wegverkeer, veiligheidsrisico door industriële bedrijven, te weinig groen in de buurt, sluikstorten en het verbranden van afval. Vooral met betrekking tot de luchtvervuiling is het verschil in de mate waarin men gehinderd wordt zeer groot. In het casegebied heeft één op vijf (20%) tamelijk of heel veel last van luchtvervuiling, terwijl in het controlegebied 10% gehinderd wordt door luchtvervuiling. Er is ook één milieuprobleem waar men in het casegebied minder last van heeft, namelijk van het gebruik van de bestrijdingsmiddelen (0,8% t.o.v 1,6%).  Wat geluidsoverlast - ondervonden op het moment dat men thuis was – betreft, geeft iets meer dan één op tien aan last te hebben gehad van het geluid van wegverkeer en iets minder dan één op tien van het geluid dat de vliegtuigen veroorzaken op de momenten dat men thuis was. Wanneer de casegebieden vergeleken worden met het controlegebied, kan er besloten worden dat men in de casegebieden significant vaker het gevoel heeft dat men tamelijk tot heel veel last heeft van het geluid van het wegverkeer (17% t.o.v 13%), van de industrie (5% t.o.v 1,5%) en van de dieren (7% t.o.v 5%) als men thuis is. Bronnen waarvoor de gerapporteerde geluidshinder kleiner is in de casegebieden dan in het controlegebied zijn: treinen (0,3% t.o.v 2,1%), horeca (1,5% t.o.v 2,9%) en evenementen in open lucht of in een gebouw (2,6% to..v 4%).  7% geeft aan dat de slaap verstoord wordt door geluidsoverlast van het wegverkeer. In vergelijking met de deelnemers uit het controlegebied hebben de personen die in een casegebied tijdens hun slaap significant meer geluidshinder ervaren afkomstig van het wegverkeer (10% t.o.v 7%), de industrie (2,3% t.o.v 0,8%), maar werd hun slaap significant minder verstoord door de horeca (1,5% t.o.v 2,8%) en evenementen (2,0% t.o.v 3,6%).  6% van de bevraagden beweert last te hebben van geurhinder veroorzaakt door rook uit de schoorsteen van de buren.

82

Algemene leefkwaliteit in de buurt  6% van de West-Limburgers geeft aan niet tot helemaal niet tevreden te zijn over de algemene leefkwaliteit in de buurt.

Significante verschillen tussen de verschillende deelgroepen (geslacht, leeftijd, roker, sociale klasse, herkomst, ...) en West-Limburg in zijn geheel. Woning  De personen tussen de 20 en 35 jaar zijn significant minder vaak eigenaar van een woning (80% to..v 85% van de West-Limburgers in het algemeen) en significant vaker huurder van een privé-woning (17% t.o.v 11% van de WestLimburgers in het algemeen).  Verluchting Personen die behoren tot de leeftijdscategorie van de 20- tot 35-jarigen verluchten de slaapkamer tijdens de zomer significant minder “elke dag” (90% t.o.v 93%). Verder verluchten rokers de slaapkamer significant meer “enkele keren per week” tijdens de zomer (8% t.o.v 6%). Personen die behoren tot de leeftijdsgroep van de 20- tot 35-jarigen verluchten hun slaapkamer significant meer “enkele keren per week” (30% t.o.v 22%) tijdens de zomer. Buurt  Onveiligheid Personen met een normaal lichaamsgewicht voelen zich significant meer “nooit of bijna nooit” tot “enkele keren per maand” onveilig en dit zowel overdag als ‟s avonds en ‟s nachts (98% t.o.v 97% overdag en 96% t.o.v 94% ‟s avonds en ‟s nachts). De personen met een matig tot erstig overgewicht voelen zich significant meer “enkele keren per week” tot “elke dag” onveilig overdag (respectievelijk 5% t.o.v 3% en 6% t.o.v 3%). Personen met een matig overgewicht voelen zich ook ‟s avonds en ‟s nachts significant meer “enkele keren per week” tot “elke dag” onveilig (8% t.o.v 6%). Personen die behoren tot de lage sociale klasse voelen zich significant meer “enkele keren per week” tot “elke dag” onveilig en dit zowel overdag als ‟s avonds en ‟s nachts (repectievelijk 5% t.o.v 3% en 8% t.o.v 6%). Personen uit de hogere sociale klasse voelen zich significant vaker “nooit of bijna nooit” tot “enkele keren per maand” onveilig en dit zowel overdag als ‟s avonds en ‟s nachts (respectievelijk 99% t.o.v 97% en 96% t.o.v 94%). Personen met een vreemde afkomst (overdag: 91% t.o.v 97%, en ‟s avonds of ‟s nachts: 86% t.o.v 94%) of personen waarvan de ouders van vreemde afkomst zijn voelen zich significant minder vaak “nooit of bijna nooit” tot “enkele keren per maand” onveilig en dit zowel overdag (94% t.o.v 97%) als ‟s avonds of ‟s nachts (92% t.o.v 94%).  Samenhorigheid Het samenhorigheidsgevoel bij de oudere bevolking (55- tot 70-jarigen) is significant sterker voor de uitspraken. De jongere bevolking (20- tot 35-jarigen) beschikt in significant mindere mate over een samenhorigheidsgevoel. Deze significante verschillen manifesteren zich echter enkel in de top2.  Bezorgdheid over de gezondheid Personen behorende tot de leeftijdscategorie van de 20- tot 35-jarigen wonen significant vaker in de buurt van een tankstation (20% tov 12% voor WestLimburg in het algemeen), personen behorende tot de leeftijdscategorie van de 83

55- tot 70-jarigen wonen significant minder vaak in de buurt van een tankstation (6% tov 12% voor de West-Limburgers in het algemeen). De 55- tot 70-jarigen wonen ook significant minder vaak in de buurt van een industriegebied (18% tov 22% van de West-Limburgers woont in de buurt van een industriegebied). De meest recente bewoners van wijken (degenen die er 0 tot 4 jaar wonen), wonen significant vaker in een drukke straat (40% tov 34% voor de West-Limburgers in het algemeen). Personen die 10 tot 19 jaar in een wijk wonen, wonen significant vaker op verontreinigde grond (3% tov 1,6% van de West-Limburgers in het algemeen, woont op verontreinigde grond). Inwoners die reeds langer dan 19 jaar in een wijk wonen, wonen significant minder vaak in de buurt van een tankstation (9% tov 12% van de West-Limburgers in het algemeen). Ook deze inwoners wonen significant minder vaak in de buurt van een uitgaansbuurt (5% tov 8%). Degenen die 0 tot 4 jaar in een buurt wonen, wonen dan weer significant vaker in de buurt van een uitgaansbuurt (13% tov 8%). Milieu  Milieuhinder algemeen Personen die 10 tot 19 jaar in een wijk wonen hebben significant meer last van bodemvervuiling (3,2% t.o.v 1,8% van de West-Limburgers). Verder hebben de inwoners die geen Belgische herkomst hebben, significant meer last van bodemvervuiling (4,2% t.o.v 1,8% van de West-Limburgers). Deze inwoners hebben ook significant meer last van geluidsoverlast (25% t.o.v 18% van de West-Limburgers). De personen die tien of meer glazen alcohol drinken tijdens een doorsnee week, hebben significant minder last minder last van hondenpoep (93% beweert geen tot een beetje last hiervan te hebben tov 89% van de West-Limburgers in het algemeen). Personen die 10 tot 19 jaar in een wijk wonen hebben significant meer last van milieuproblemen veroorzaakt door de eikenprocessierups (5% tov 3% van de West-Limburgers). Personen die een buitenlandse herkomst hebben, hebben significant meer last van ratten (9% tov 6% van de West-Limburgers in het algemeen).  Hinderbronnen o Geluid: thuis en tijdens de slaap Indien men thuis was, hebben personen uit de hoogste sociale klasse significant minder last van geluidsoverlast door vliegtuigen (6% tov 9%). Personen die 0 tot 4 jaar in een wijk wonen hebben ‟s nachts significant meer last van geluidsoverlast veroorzaakt door buren (7% tov 4%). o Hinder van geur De personen die te kampen hebben met ondergewicht hebben significant meer last van geurhinder veroorzaakt door landbouw en/of veeteelt (7% tov 2% van de West-Limburgers, beweert hier tamelijk veel tot heel veel last van te hebben). o Hinder van roet en stof Rokers hebben significant minder last van hinder van roet en stof veroorzaakt door de verbranding uit de schoorsteen van de buren (1,6% tov 3% heeft hier tamelijk veel tot heel veel last van). 84

Hinder van trillingen Geen significante verschillen in de bottom 2 naar bovenstaande deelgroepen. Algemene leefkwaliteit in de buurt  Geen significante verschillen in de bottom 2 naar bovenstaande deelgroepen. o

85

5. Algemene samenvatting Steekproefbeschrijving Socio-demografische kenmerken  Het onderzoeksgebied betreft West-Limburg, meer bepaald maken de volgende steden en gemeenten hier deel van uit: Beringen, Halen, Ham, Hasselt, Hechtel Eksel, Herk-de-Stad, Heusden-Zolder, Houthalen-Helchteren, Leopoldsburg, Lummen, Tessenderlo, Zonhoven.  Binnen West-Limburg is er een gelijke verdeling van beide seksen en worden alle leeftijden (gaande van 20 tot 70 jaar) min of meer in gelijke mate vertegenwoordigd.  Iets meer dan negen op tien inwoners hebben België als geboorteland en dit geldt ook in een net iets mindere mate voor hun ouders, iets minder dan negen keer op tien hebben deze België als geboorteland. Uit de vergelijking van het casegebied met het controlegebied blijkt dat er significante verschillen zijn met betrekking tot de herkomst van de moeder en vader van de respondent. In de casegebieden komt zowel de moeder als de vader van de bevraagde persoon frequenter uit het buitenland (respectievelijk 15% en 16%), terwijl 12% à 13% van de moeders en vaders van de inwoners van het controlegebied van buitenlandse afkomst is.  Wanneer er naar de combinatie van het opleidingsniveau en het beroep gekeken wordt kan besloten worden dat de sociale klassen in West-Limburg min of meer in gelijke mate vertegenwoordigd worden (de sociale middenklasse wordt door vier op tien vertegenwoordigd, de overige hoge en lage sociale klasse worden telkens door drie op tien vertegenwoordigd). In vergelijking met het controlegebied wonen er in de casegebieden frequenter personen uit de middenklasse (45% t.o.v 40% voor het controlegebied), terwijl de hogere sociale klasse minder goed vertegenwoordigd is in de casegebieden (23% t.o.v 28% voor het controlegebied).  Wat het opleidingsniveau van de inwoners betreft vertoont de bevolking een gelijke verdeling hooggeschoolden, middengeschoolden en laaggeschoolden. Uit de vergelijking van het controlegebied met de casegebieden blijkt dat er frequenter personen met een diploma hoger secundair onderwijs (36% voor het casegebied t.o.v 31% voor het controlegebied) in de casegebieden wonen en minder frequent personen met een diploma hoger niet-universitair (25% t.ov. 30%) of een diploma universitair onderwijs (5% t.o.v. 8%) in deze casegebieden wonen.  Meer dan een derde van de inwoners heeft geen betaald werk, de redenen hiervoor zijn in dalende volgorde: (pré)pensioen, voor het huishouden zorgen, werkloosheid, ziekte of invaliditeit, studeren. In de casegebieden heeft men significant vaker geen betaald werk omdat men nog studeert (15% t.o.v. 11% voor de inwoners van het controlegebied).  De werkende bevolking bestaat voor het overgrote gedeelte (tussen de acht en negen op de tien) uit arbeiders en bedienden. In vergelijking met de inwoners uit het controlegebied (59%) zijn de deelnemers uit de casegebieden minder vaak tewerkgesteld als bediende of als ambtenaar (49%). 86





 

Iets minder dan drie op tien gezinnen hebben een gezamelijk nettomaandinkomen tussen de 1250 en 2000 euro. Tussen de één en twee op tien van de gezinnen heeft een lager gezamelijk nettomaandinkomen. 4% verdient gezamelijk meer dan 5000 euro. De overige gezinnen (tussen de vijf en zes op tien) verdienen tussen de 2000 en 5000 euro. Er is in verband hiermee slechts één significant verschil vast te stellen: in de casegebieden heeft men frequenter een maandelijks netto-inkomen tussen 1250 euro en 2000 euro dan in het controlegebied (30% ten opzichte van 27%). Bijna de helft van de gezinnen komt juist toe met zijn inkomen. Bijna vier op tien van de gezinnen beweert zelfs gemakkelijk toe te komen hiermee. De overige (iets minder dan twee op tien) hebben het moeilijk tot zeer moeilijk. Verder zijn tussen de acht en negen op tien inwoners van West-Limburg eigenaar van een woning. De overige huren (een privé-woning of een sociale woning). Meer dan zeven op tien van de inwoners van West-Limburg is gehuwd of samenwonend. Verder bestaat meer dan de helft van de gezinnen uit twee personen. Één op tien van de gezinnen is een éénpersoonsgezin. De overige drie op tien zijn gezinnen met kinderen. De meerderheid van deze gezinnen heeft één of twee kinderen.

Woonomgeving  De stad Hasselt is het best vertegenwoordigd in onze gewogen steekproef (24% van de inwoners van West-Limburg), gevolgd door Beringen (16% van de inwoners van West-Limburg).  7% van de deelnemers woont in een casegebied van West-Limburg. Van al diegenen die in een casegebied wonen, woont de meerderheid (36%) in het casegebied van Houthalen-Zolder, gevolgd door het casegebied Paal-TervantBeringen-Mijn (21%).  Met betrekking tot het aantal jaar dat men reeds in zijn huidige wijk woont, is onze steekproef zeer gelijkmatig samengesteld. Significante verschillen tussen de casegebieden en het controlegebied zijn dat de personen die in een casegebied wonen, frequenter dan de inwoners van het controlegebied, langer dan 19 jaar in dezelfde wijk wonen (49% t.o.v. 43%) maar dat ze minder vaak 0 tot 4 jaar (19% t.o.v. 21%) en 10 tot 19 jaar (20% t.o.v. telkens 23%) in de huidige wijk verblijven. Resultaten in verband met gezondheid Levensstijl  Tussen de zes en zeven op tien West-Limburgers behaalt de wenselijke gezondheidsnorm, zijnde 4u per week matige fysieke activiteit.  De overgrote meerderheid van de inwoners (iets minder dan acht op tien) drinkt alcohol. Tijdens een doorsneeweek drinken negen op tien inwoners geen of minder dan tien glazen alcohol. De personen die in een casegebied wonen drinken frequenter 21 tot 30 glazen alcohol dan de personen uit het controlegebied. (1,8% van de inwoners van een casegebied t.o.v 1,0% van de inwoners van het controlegebied).  Verder rookt bijna acht op tien van de inwoners niet. Van de rokers, rookt 3% meer dan twintig sigaretten per dag. 87

 





Wat het lichaamsgewicht betreft heeft iets meer dan vier op tien van de inwoners een te hoog BMI, 3% heeft een te laag BMI. Bevindingen i.v.m. de voedingsgewoonten zijn dat zeven op tien inwoners elke dag een ontbijt nuttigt, acht op tien een middagmaal nuttigt en negen op tien een avondmaal nuttigt. Wanneer er naar de voedingsgroepen wordt gekeken zien we dat zeven op tien elke dag grijs of bruin brood eet, bijna zeven op tien elke dag groenten eet en tussen de vier en vijf op tien elke dag fruit eet. De meerderheid van de fruiteters eet één stuk fruit per dag. Één op drie eet minstens twee keer per week vis of schelp- en schaaldieren. Verder zijn producten die in een woning gebruikt kunnen worden en een effect kunnen hebben op milieu en gezondheid relevant om te bespreken in het kader van gezondheid. Het gaat hier over luchtverfrissers, insectenverdelgers, geurkaarsjes en wierookstokjes. Tussen de twee en de drie op tien inwoners maakt zowel in de zomer als in de winter gebruik van luchtverfrissers. Insectenverdelgers worden in relatief beperkte mate gebruikt in de winter; één op tien inwoners, maar in relatief grote mate in de zomer, tussen de drie en vier op tien. Geurkaarsjes en wierookstokjes worden in de winter door drie tot vier op tien inwoners gebruik en in de zomer in iets mindere mate, namelijk door iets minder dan drie op tien inwoners. Personen die in een casegebied wonen maken tijdens de zomer frequenter gebruik van insectenverdelgers dan de personen die in het controlegebied wonen (63% van de respondenten uit het casegebied zegt nooit of bijna nooit insectenverdelgers te gebruiken gebruiken t.o.v 66% in het controlegebied, 22% van de inwoners van een casegebied gebruiken enkele keren per maand insectenverdelgers, ten opzichte van 20% voor het controlegebied).

Gezondheidsproblemen  Indien de inwoners gezondheidsproblemen hebben, ondervindt 12% eerder in geringe mate beperkingen in de dagdagelijkse activiteiten en 6% erge beperkingen in de dagdagelijkse activiteiten.  De meest voorkomende ziekten of aandoeningen zijn in dalende volgorde: gewrichtsaandoeningen, allergieën en migraine.  Indien men in een casegebied woont, heeft men de afgelopen twaalf maanden significant vaker last gehad van migraine of regelmatige ernstige hoofdpijn dan de inwoners van het controlegebied (22% voor het casegebied ten opzichte van 20% voor het controlegebied).  Op basis van een berekende stressscore kan er een uitspraak gedaan worden over de mate waarin de inwoners van West-Limburg last hebben van stress. Deze gemiddelde score bedraagt 14,3 op 42.  Gemiddeld gaan de inwoners van West-Limburg jaarlijks 4 keer naar de huisarts, 1 à 2 keer naar de tandarts, één keer per jaar naar een specialist, ongeacht of men doorverwezen werd door de huisarts of het op eigen houtje was. Als men in een casegebied woont stapt men significant minder snel zelf naar een specialist. 74% van de inwoners van de casegebieden stapt niet op eigen initiatief naar een specialist t.o.v 68% van de inwoners van het controlegebied. Telkens één op tien deelnemers heeft het afgelopen jaar beroep gedaan op de spoeddienst van het ziekenhuis na doorverwijzing door de huisarts of op eigen initiatief. 88







Tussen de drie en vier op tien van de inwoners maakt gebruik van pijnstillers. Slaap- en kalmeringsmiddelen en antidepressiva worden door respectievelijk 10 en 5% gebruikt. De persoonlijke bijdragen voor gezondheidskosten past voor iets minder dan drie op tien moeilijk in het budget en voor 2% past het zelfs onmogelijk in het budget. Indien men in een van de vijf casegebieden woont, zegt men minder vaak dat de persoonlijke bijdrage makkelijk in het budget past (67% t.o.v. 71% voor het controlegebied). Ook beweren de deelnemers uit het casegebied significant vaker dat de persoonlijke bijdrage onmogelijk in het budget past (3% t.o.v. 2% voor de personen uit het controlegebied). Één op tien van de respondenten heeft omwille van financiële problemen medische of mentale zorgen moeten uitstellen. De personen uit de casegebieden hebben minder frequent (dan de inwoners uit het controlegebied) het afhalen van voorgeschreven geneesmiddelen moeten uitstellen of afstellen omdat men er het geld niet voor had (3% t.o.v. 5%).

Algemene gezondheidstoestand  3% van de inwoners van West-Limburg ervaart de gezondheidstoestand als slecht tot zeer slecht. Resultaten in verband met milieu Woning  Tussen de acht en de negen op tien inwoners woont in een eengezinswoning. Deelnemers uit de casegebieden wonen frequenter in een eengezinswoning (87% t.o.v. 84% voor de controlegebieden) en wonen dan weer minder vaak op een appartement (11% t.o.v. 14% voor de controlegebieden) of een gemeubelde kamer of studio (0,1% t.o.v. 0,8% controlegebieden).  De voornaamste verwarmingswijze van de woningen is centrale verwarming, deze wordt door negen op tien respondenten gebruikt, en de houtkachel, welke gebruikt wordt door één à twee inwoners op tien. Inwoners van een casegebied verwarmen hun woning vaker dan de inwoners van het controlegebied aan de hand van de centrale verwarming (93% t.o.v. 90%) maar minder vaak aan de hand van een gaskachel (3% t.o.v. 5%).  Zes op tien verwarmt het water d.m.v. een centrale verwarmingsketel en telkens ongeveer twee op tien maakt gebruik van een gasboiler of een elektrische boiler. De respondenten die in een casegebied wonen maken voor hun warmwatervoorziening vaker gebruik van een centrale verwarmingsketel (64% van de inwoners van een casegebied t.o.v 61% van de inwoners uit het controlegebied).  De slaapkamer wordt in de zomer door iets meer dan negen op tien elke dag verlucht en in de winter door zeven op tien.  Iets minder als een derde van de inwoners van West-Limburg heeft last van schimmel en vochtplekken in de woning. Buurt  6% van de inwoners van West-Limburg voelt zich overdag minstens enkele keren per maand onveilig in de buurt. Personen die in een casegebied wonen zeggen 89

 









frequenter dat ze zich enkele keren per maand overdag onveilig voelen (5% t.o.v. 3% voor het controlegebied). ‟s Nachts is het onveiligheidsgevoel groter, twee op tien voelt zich dan minstens enkele keren per maand onveilig. Het aandeel personen dat zich nooit of bijna nooit onveilig voelt als het donker is, is kleiner in de casegebieden dan in het controlegebied (74% t.o.v. 81% voor het controlegebied). Bovendien voelen de inwoners van een casegebied zich ook frequenter enkele keren per maand (18% t.o.v. 13% voor het controlegebied) en elke dag (5% t.o.v. 3% voor diegenen die in een controlegebied wonen) onveilig in hun buurt als het zonlicht verdwenen is. Het onveiligheidsgevoel is dus zowel overdag als ‟s avonds en ‟s nachts hoger in de casegebieden. Wat het samenhorigheidsgevoel van de inwoners van West-Limburg betreft: telkens ongeveer één op tien vind dat de mensen in de buurt niet met elkaar kunnen opschieten, gaat liever niet met hen om en vertrouwt hen niet. Verder vindt tussen de één en twee op tien dat ze elkaar niet helpen en twee op tien dat ze zich niet met elkaar verbonden voelen. Met betrekking tot zo goed als alle voorgaande uitspraken (behalve voor “Ik ga liever niet om met de mensen die in mijn buurt wonen”) zijn er significante verschillen vast te stellen tussen het controlegebied en de casegebieden: het gevoel van samenhorigheid bij de personen uit een casegebied ligt lager dan het gevoel van samenhorigheid bij de personen uit het controlegebied. (Stoor)factoren voor de buurt die het meest frequent aanwezig zijn in WestLimburg zijn: een drukke straat, een industriegebied en een land/tuinbouwgebied. In vergelijking met het controlegebied zijn er in de casegebieden meer hoogspanningslijnen (31% t.o.v. 13% voor het controlegebied) en meer industriegebieden (62% t.o.v. 19% voor het controlegebied) terug te vinden. Verder zeggen diegenen die in een casegebied wonen minder vaak dat ze in een land- of tuinbouwgebied wonen (13% t.o.v. 22% voor het controlegebied), dat er een zendmast voor radio en TV of GSM in hun buurt staat (8% t.o.v. 13% voor de personen die in het controlegebied wonen) én dat ze in de omgeving van een uitgaansbuurt wonen (4% t.o.v. 8% voor het controlegebied). Meer dan een derde (34%) van de deelnemers die op verontreinigde grond wonen, geeft aan tamelijk of heel erg bezorgd te zijn over de gevolgen hiervan op de gezondheid. Verder leiden de volgende factoren tot een grote ongerustheid bij de West-Limburgers: zendmast voor radio en TV of GSM (22%), drukke straat (20%), industriegebied (20%), hoogspanningslijnen (20%) en wonen in de buurt van een uitgaansbuurt (18%). Enkele significante verschillen tussen het casegebieden en het controle-gebied is dat indien men in een casegebied woont (en indien men te maken krijgt met de desbetreffende (stoor)factor), men frequenter tamelijk of heel erg bezorgd is over het effect op zijn gezondheid van het wonen in een drukke straat (26% t.o.v. 20% voor de inwoners uit het controlegebied) en ook voor het wonen in de buurt van een industriegebied (30% t.o.v. 18% voor het controlegebied).

90

Milieu  Twee op tien heeft last van de volgende milieuproblemen: druk wegverkeer en geluidsoverlast. Tussen de één en twee op tien heeft last van: slecht onderhoud van fietspaden en sluikstorten en ten slotte heeft ongeveer één op tien last van: hondenpoep, slecht onderhoud van wegen, luchtvervuiling en geuroverlast.  Milieuproblemen die in de casegebieden significant meer voorkomen dan in het controlegebied zijn: luchtvervuiling, geluidsoverlast, geuroverlast, druk wegverkeer, veiligheidsrisico door industriële bedrijven, te weinig groen in de buurt, sluikstorten en het verbranden van afval. Vooral met betrekking tot de luchtvervuiling is het verschil in de mate waarin men gehinderd wordt zeer groot. In het casegebied heeft één op vijf (20%) tamelijk of heel veel last van luchtvervuiling, terwijl in het controlegebied 10% gehinderd wordt door luchtvervuiling. Er is ook één milieuprobleem waar men in het casegebied minder last van heeft, namelijk van het gebruik van de bestrijdingsmiddelen (0,8% tov 1,6%).  Wat geluidsoverlast - ondervonden op het moment dat men thuis was – betreft, geeft iets meer dan één op tien aan last te hebben gehad van het geluid van wegverkeer en iets minder dan één op tien van het geluid dat de vliegtuigen veroorzaken op de momenten dat men thuis was. Wanneer de casegebieden vergeleken worden met het controlegebied, kan er besloten worden dat men in de casegebieden significant vaker het gevoel heeft dat men tamelijk tot heel veel last heeft van het geluid van het wegverkeer (17% tov 13%), van de industrie (5% tov 1,5%) en van de dieren (7% tov 5%) als men thuis is. Bronnen waarvoor de gerapporteerde geluidshinder kleiner is in de casegebieden dan in het controlegebied zijn: treinen (0,3% tov 2,1%), horeca (1,5% tov 2,9%) en evenementen in open lucht of in een gebouw (2,6% tov 4%).  7% geeft aan dat de slaap verstoord wordt door geluidsoverlast van het wegverkeer. In vergelijking met de deelnemers uit het controlegebied hebben de personen die in een casegebied tijdens hun slaap significant meer geluidshinder ervaren afkomstig van het wegverkeer (10% tov 7%), de industrie (2,3% tov 0,8%), maar werd hun slaap significant minder verstoord door de horeca (1,5% tov 2,8%) en evenementen (2,0% tov 3,6%).  6% van de bevraagden beweert last te hebben van geurhinder veroorzaakt door rook uit de schoorsteen van de buren. Algemene leefkwaliteit in de buurt  6% van de West-Limburgers geeft aan niet tot helemaal niet tevreden te zijn over de algemene leefkwaliteit in de buurt.

91

6. Vergelijking met andere gegevens en resultaten uit andere studies De

andere

studies

en

gegevens

waarmee

de

globale

resultaten

van

de

milieugezondheidsenquête (MGE) West-Limburg moeten worden vergeleken - per item, thema, onderwerp of stelling - zijn de volgende: 1. De milieugezondheidsenquête Genk-Zuid van 2007: Met deze enquête wilde men nagaan in hoeverre milieuhinder en ervaren gezondheid

in

de

woonomgeving

van

het

industriegebied

Genk-Zuid,

verbonden zijn aan het wonen in deze regio en dus aan de blootstelling aan de

plaatselijke

industrie.

Zowel

milieuhinder,

ervaren

gezondheid

als

ongerustheid ten aanzien van de industrie, verschillen tussen de wijken rondom het industriegebied en de controlegebieden. De enquête toont ook verschillen in leefstijlfactoren en sociaal-economische parameters. 2. De Nationale gezondheidsenquête van 2004: In deze enquête wordt gepeild naar een groot aantal thema‟s dat gekozen werden

in

functie

van

de

algemene

doelstellingen

van

het

volksgezondheidsbeleid en de internationale aanbevelingen. Deze thema‟s zijn gegroepeerd in vijf hoofdstukken: (1) gezondheidstoestand, (2) leefstijl, (3) preventie, (4) medische consumptie, (5) gezondheid en samenleving. Op vraag van de Federale Overheidsdienst (FOD) Sociale Zekerheid en het kabinet van het Federale Ministerie voor Volksgezondheid werden bij de organisatie van de Gezondheidsenquête 2004 schikkingen getroffen om meer precieze en meer relevante informatie te bekomen over de gezondheid van de oudere bevolking, dit met het oog op de verdere uitbouw van het beleid inzake de vergrijzingsproblematiek. De resultaten van de gezondheidsenquête moeten in een specifiek kader geplaatst en geïnterpreteerd worden. In de eerste plaats is er steeds een subjectief element aanwezig: het gaat over wat de ondervraagde personen vermelden. Voorts moet er op gewezen worden dat de extrapolatie van de resultaten van de onderzochte steekproef op de totale bevolking aan een zekere foutmarge onderhevig is, niet alleen omdat – niettegenstaande de inspanningen

die

geleverd

werden

om

dit

te

voorkomen

–

de

representativiteit van de steekproef nooit 100% kan zijn, maar ook om louter statistische redenen. 92

Het is dan ook belangrijk om te benadrukken dat de resultaten die in dit rapport vermeld worden, schattingen zijn, die enigszins kunnen verschillen van de cijfers die men zou bekomen indien men de totale bevolking zou hebben ondervraagd. Dit is des te meer het geval naarmate het aantal personen waarop de resultaten van toepassing zijn kleiner is: cijfers op het niveau van de gewesten zijn bijvoorbeeld iets minder precies dan deze op het niveau van het ganse land. De cijfers en resultaten van de „Nationale gezondheidsenquête‟ van 2008 zijn op het ogenblik van het opstellen van huidig rapport nog niet beschikbaar. 3. De SLO2-meting van het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie (LNE) van 2008: Het naast elkaar leggen van deze resultaten heeft als doel West-Limburg te vergelijken met het Vlaamse Gewest en dit op vlak van de ervaren milieuhinder en leefkwaliteit in de buurt. De SLO2-meting had als doelstelling een antwoord te vinden op de vraag naar de mate waarin de burgers van het Vlaamse Gewest hinder ervaren van geluid, geur en licht. In het kader van de milieupolitiek die Het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse overheid voert, is er eind 2000 een referentieenquête, SLO2, uitgevoerd welke erna tweemaal herhaald werd. De SLO2meting is de meest recente (2008). De methode van LNE verschilt lichtjes van deze van de MGE. Bij de milieugezondheidsenquête ging het om een volledig postaal onderzoek (met optie om online in te vullen). Bij de SLO2-meting heeft eerst een telefonische rekrutering plaatsgevonden alvorens de enquête postaal uit te sturen en in te vullen (geen optie om online in te vullen). De doelgroep van beide onderzoeken verschilt enerzijds naar regio: Vlaams Gewest vs 12 gemeenten in West-Limburg en anderzijds naar leeftijd: 16-94 jaar vs 20-70 jaar. Ook de antwoordschalen in beide onderzoeken zijn verschillend, daarom zullen we telkens de top 2 vergelijken. Daarenboven worden de resultaten van de Milieugezondheisenquête (MGE) West-Limburg ook naast de resultaten van de SLO2-meting – specifiek voor de provincie Limburg - gelegd, met als doel West-Limburg te vergelijken met 93

de resultaten uit deze studie van de provincie Limburg en dit op vlak van de ervaren milieuhinder en leefkwaliteit in de buurt. 4. Een aantal normen en doelstellingen op het vlak van gezondheid: Voor wat betreft de normen en doelstellingen waaraan de resultaten van de milieugezondheidsenquête worden getoetst, werd in hoofdzaak gekeken naar de

Vlaamse

gezondheidsdoelstellingen

die

in

het

kader

van

de

„Gezondheidsconferentie‟ van 23 oktober 2008 werden gesteld, het „Vlaams actieplan tabak, alcohol en drugs 2009 – 2015‟, en ook de „Reflectienota over de beleidsnota Welzijn, Volksgezondheid en Gezin‟ van de SAR WGG. Algemeen kan geconcludeerd worden dat de resultaten uit de enquête in WestLimburg

niet

wezenlijk

afwijken

van

de

resultaten

uit

de

nationale

gezondheidsenquête van 2004. Op een aantal vlakken lijken de West-Limburgers het zelfs beter te doen dan de Vlamingen en/of Belgen in het algemeen. In vergelijking met Genk-Zuid zijn de resultaten van West-Limburg, op een aantal (kleinere) verschillen na, redelijk vergelijkbaar. Ook met de gegevens uit SLO 2-meting LNE zijn er geen al te grote verschillen op te merken. Het is niet altijd evident, noch mogelijk om de resultaten van de MGE West-Limburg te kaderen binnen de doelstellingen en normen inzake gezondheid: de normen en doelstellingen zijn verspreid, en ook de manier waarop de doelstellingen zijn geformuleerd, maken het niet altijd mogelijk om de resultaten uit de enquête ermee te vergelijken. Hierbij dient wel opgemerkt te worden dat een aantal aspecten dat voor WestLimburg

werden

onderzocht

niet

aan

bod

kwamen

in

de

nationale

gezondheidsenquête, noch in de enquête in Genk-Zuid, noch in de SLO2-meting LNE (en omgekeerd) - infra. Daarenboven is het niet altijd mogelijk om eenzelfde thema of onderwerp dat in verschillende enquêtes of gegevens aan bod kwam, te vergelijken omdat de onderliggende vragen en/of bepaalde begripsomschrijvingen niet dezelfde waren en/of omdat de antwoorden op een andere manier werden verwerkt. De onderwerpen/aspecten uit de MGE West-Limburg die noch in de nationale gezondheidsenquête, noch in de MGE Genk-Zuid, noch in de SLO2-meting LNE aan bod kwamen - en bijgevolg in onderstaande vergelijking niet zijn opgenomen, zijn de volgende: 

„gebruik van bepaalde producten‟ 94



„verluchting‟

6.1.

Resultaten i.v.m. gezondheid

6.1.1. Levensstijl 6.1.1.1.

Fysieke activiteit

Fysieke activiteit

Met de vaststelling dat ongeveer 2/3 van de respondenten (65%) de „wenselijke gezondheidsnorm‟, zijnde 4u per week matige fysieke activiteit, haalt, lijkt WestLimburg beter te scoren dan het Nationaal en het Vlaams gemiddelde. Hierbij dient wel te worden opgemerkt dat de invulling van „fysieke activiteit‟ niet overal gelijk is ingevuld. Hetzelfde geldt bij de vergelijking met de resultaten van de MGE Genk-Zuid. In vergelijking met de vooropgestelde doelstellingen lijken de resultaten goed, hoewel ook hier met dezelfde opmerking m.b.t. de invulling van „fysieke inspanning‟ rekening dient te worden gehouden. WestLimburg

Ongeveer 2/3 van de respondenten (65%) haalt de wenselijke gezondheidsnorm, zijnde 4u per week matige fysieke activiteit. Niet-alcoholdrinkers hebben het afgelopen jaar significant meer „geen‟ fysieke activiteiten uitgevoerd (10% tov 8%), dit geldt ook voor personen uit een lagere sociale klasse (12% tov 8%) en personen die niet van Belgische afkomst zijn (14% tov 8%). Verder bewegen mannen significant meer meerdere keren per week intensief (23% tov 18%). Ook bewegen de 20 tot 35 jarigen significant meer meerdere keren per week intensief (24% tov 18%) en tenslotte bewegen personen uit de sociale middenklasse significant meer meerdere keren per week intensief (27% tov 18%).

Genk-Zuid

31,5% van de deelnemers beweegt minder dan 4u per week tijdens niet zo erg inspannende activiteiten als wandelen en fietsen; 19% wandelt of fietst meer dan 4u per week. 11% beweegt meer dan 4u per week tijdens wat meer inspannende activiteiten zoals joggen of sporten; 13% doet deze sporten minder dan 4u per week. 4% doet intensief aan sport. Globaal genomen doet gemiddeld 55% van de deelnemers minstens 1 keer per week een fysieke activiteit waarvan men moet zweten. Er is echter 21% van de deelnemers dat alleen zittende vrijetijdsbesteding aangeeft. De activiteitsgraad vertoont ook wat 95

verschillen vooral tussen de verschillende gebieden in Genk. Nationale Enquête

België: 18% doet in de vrije tijd minstens 4u per week aan lichaamsbeweging, 57% doet dit minder dan 4u per week. De rest van de bevolking (25%) loopt een gezondheidsrisico gezien ze helemaal niet aan lichaamsbeweging tijdens de vrije tijd doet. Het percentage van de lichaamsbeweging doet:

bevolking

dat

niet

voldoende

aan

-

om een positief effect te hebben op de gezondheid: 57%

-

om het cardiovasculair risico te verminderen: 62%

-

om gewichtstoename te vermijden: 73%.

Vrouwen geven meer dan mannen aan een risico te lopen vanwege het gebrek aan lichaamsbeweging: dit is een verschil dat in elke leeftijdsgroep kan vastgesteld worden, maar is het meest uitgesproken bij de jongeren (15 tot 24 jaar) en bejaarden (75 jaar en meer). Personen met een eerder beperkte opleiding besteden meer tijd aan lichaamsbeweging dan zij met een relatief hoger opleiding. Diegenen met een eerder beperkte opleiding besteden minder tijd aan lichaamsbeweging tijdens de vrije tijd. Wanneer echter ook de lichaamsbeweging tijdens (o.a.) de beroepsactiviteit mee in rekening genomen worden, vallen de verschillen met diegenen met een hogere opleiding weg. Vlaanderen: 19% doet minstens 4u per week intensieve lichaamsbeweging, 60% doet minder dan 4u per week aan lichaamsbeweging en 21% doet helemaal niet aan lichaamsbeweging. De verdeling volgens geslacht en leeftijd volgt hetzelfde schema als deze aangegeven voor België in zijn geheel: er kan geen samenhang vastgesteld wordt tussen het opleidingsniveau en intensieve lichamelijke beweging, maar wel voor wat betreft licht intensieve lichaamsbeweging en sedentaire activiteiten: personen met een hogere opleiding geven significant meer dan anderen licht intensieve lichaamsbeweging te doen in de vrije tijd. SLO2-meting LNE Normen

In de SLO2-meting LNE werd dit punt niet onderzocht. /

De „Gezondheidsconferentie‟ van 23 oktober 2008 heeft een nieuwe Vlaamse gezondheidsdoelstelling rond „voeding en beweging‟ 96

doelstellingen

aangenomen voor de periode 2008 - 2015. Met die doelstelling sluit Vlaanderen zich aan bij de aanbevelingen van de Wereldgezondheidsorganisatie en recente Europese beleidsinitiatieven tegen obesitas, en voor een leefwijze met evenwichtige voeding en voldoende beweging. De hoofddoelstelling is „het realiseren van gezondheidswinst op bevolkingsniveau door een stijging van het aantal mensen dat voldoende fysiek actief is, evenwichtig eet en een gezond gewicht nastreeft‟, en er werden een aantal subdoelstellingen gesteld, waaronder: 1. „Tegen 2015 stijgt het percentage personen dat voldoende fysiek actief is om gezondheidswinst te behalen met 10% punten‟: Jongeren 12-14 j jongens Tegen 2015 stijgt het percentage jongens uit deze leeftijdsgroep dat de aanbeveling voor voldoende fysieke activiteit haalt van 74% tot 84%. meisjes Tegen 2015 stijgt het percentage meisjes uit deze leeftijdsgroep dat de aanbeveling voor voldoende fysieke activiteit haalt van 47% tot 57%. Jongeren 15 – 18 j jongens Tegen 2015 stijgt het percentage jongens uit deze leeftijdsgroep dat de aanbeveling voor voldoende fysieke activiteit haalt van 67% tot 77%. meisjes Tegen 2015 stijgt het percentage meisjes uit deze leeftijdsgroep dat de aanbeveling voor voldoende fysieke activiteit haalt van 42% tot 52%. Volwassenen 19–59 j mannen Tegen 2015 stijgt het percentage mannen uit deze leeftijdsgroep dat de aanbeveling voor voldoende fysieke activiteit haalt van 49% tot 59%. vrouwen Tegen 2015 stijgt het percentage vrouwen uit deze leeftijdsgroep dat de aanbeveling voor voldoende fysieke activiteit haalt van 29% tot 39%. Ouderen 60+ mannen Tegen 2015 stijgt het percentage mannen uit deze leeftijdsgroep dat de aanbeveling voor voldoende fysieke activiteit haalt van 17% tot 27%. vrouwen Tegen 2015 stijgt het percentage vrouwen uit deze leeftijdsgroep dat de aanbeveling voor voldoende fysieke activiteit haalt van 11% tot 21%.

Dit betekent voor volwassenen en senioren dagelijks minstens een half uur bewegen met een matige fysieke inspanning ofwel 3 dagen per week minstens 20 minuten intense aerobe fysieke activiteit. Voor kinderen en jongeren is dit minstens een uur per dag. In PAL (Physical Activity Level) uitgedrukt betekent dit over een dag een gemiddelde waarde groter dan 1,75. (Op dit moment behaalt slechts 39% van de Vlaamse bevolking tussen 15 en 59 jaar deze aanbeveling. Jongeren, vooral jongens, zijn duidelijk actiever. Bij senioren daalt dit cijfer tot 18% bij mannen en 11% bij vrouwen.) 2. „Tegen 2015 daalt het percentage sedentaire personen met 10% punten‟: Jongeren 12-14 j jongens Tegen 2015 daalt het percentage jongens uit deze leeftijdsgroep dat sedentair is van 5% tot 2%. meisjes Tegen 2015 daalt het percentage meisjes uit deze leeftijdsgroep dat sedentair is van 11% tot 2%. Jongeren 15 – 18 j jongens Tegen 2015 daalt het percentage jongens uit deze leeftijdsgroep dat sedentair is van 8% tot 2%. meisjes Tegen 2015 daalt het percentage meisjes uit deze leeftijdsgroep dat sedentair is van 16% 97

tot 6%. Volwassenen 19–59 j mannen Tegen 2015 daalt het percentage mannen uit deze leeftijdsgroep dat sedentair is van 11% tot 2%. vrouwen Tegen 2015 daalt het percentage vrouwen uit deze leeftijdsgroep dat sedentair is van 22% tot 12%. Ouderen 60+ mannen Tegen 2015 daalt het percentage mannen uit deze leeftijdsgroep dat sedentair is van 44% tot 34%. vrouwen Tegen 2015 daalt het percentage vrouwen uit deze leeftijdsgroep dat sedentair is van 45% tot 35%.

Inactiviteit komt bij volwassenen overeen met een gemiddelde PAL kleiner of gelijk aan 1,55. Bij jongeren spreekt men van sedentair gedrag als zij minder dan 1 uur per week fysiek actief zijn naast de les LO. Op dit moment is 17% van de Vlaamse bevolking tussen 15 en 59 jaar inactief of sedentair te noemen. Bij jongeren ligt dit tussen 5 en 16%, bij senioren loopt dit op tot 44%. -

In het kader van de „gezondheidsconferentie‟ werd ook aangegeven hoeveel we moeten we bewegen voor een goede gezondheid: 1. Jeugd: De schoolgaande jeugd moet alle dagen van de week minstens 60 minuten matig tot intens fysiek actief zijn. Deze activiteiten moeten aangepast zijn aan het ontwikkelingsniveau, aangenaam zijn om uit te voeren en voldoende gevarieerd zijn. De schoolgaande jeugd moet ook minstens tweemaal per week fysieke activiteiten uitvoeren die de verschillende componenten van de fysieke fitheid (kracht, lenigheid, snelheid, evenwicht en anaeroob vermogen) behouden of verbeteren. 2. Volwassenen: Een volwassene tussen 18 en 65 jaar moet minimaal vijf dagen per week minstens 30 minuten per dag matig fysiek actief zijn. Minimaal drie dagen per week minstens 20 minuten intens fysiek actief zijn kan ook. 3. Ouderen: Een oudere volgt best dezelfde aanbevelingen als die voor volwassenen. Hou dan wel rekening met het volgende: matige fysieke activiteit zal verschillen naargelang het fitheidsniveau van de senior, activiteiten die de lenigheid en het evenwicht beïnvloeden zijn aanbevolen, en bij de promotie van fysieke activiteit dienen matige fysieke activiteit, spierversterkende oefeningen, reductie van sedentair (inactief) gedrag en risico-management benadrukt te worden.

6.1.1.2.

Alcoholgebruik

Alcoholgebruik 98

De nationale gezondheidsenquête levert nogal dezelfde resultaten op als de deze in West-Limburg. En ook, hoewel de weergegeven resultaten niet volledig met elkaar vergelijkbaar zijn, lijken de resultaten niet danig te verschillen van deze uit de enquête Genk-Zuid. 1% drinkt meer dan 21 glazen per week in West-Limburg. Dit zit onder de volgende doelstelling: Bij de mannen van 16 jaar en ouder is het percentage dat meer dan 21 eenheden per week drinkt niet hoger dan 10% (in 2004 was dit 13%). WestLimburg

Niettegenstaande de overgrote meerderheid (iets minder dan 8/10) van de deelnemers regelmatig alcoholische dranken consumeren, blijft de mate waarin men alcohol drinkt eerder beperkt. Tijdens een doorsneeweek drinken 9/10 geen of minder dan tien glazen alcohol. Van al de deelnemers drinkt 4 op 10 (38%) gemiddeld geen enkel glas, de helft (51%) drinkt 1 tot 10 glazen alcohol per week. Eén op acht (12%) verbruikt 10 glazen of meer op een doorsnee week. De personen die in een casegebied wonen, drinken frequenter 20 tot 30 glazen alcohol dan de personen uit het controlegebied en de WestLimburgers in het algemeen. Vrouwen drinken significant vaker „nooit‟ alcohol (28% tov 22%) en mannen drinken significant vaker 2 tot 5 dagen per week en 6 tot 7 dagen per week (respectievelijk 29% en 9% tov 23% en 7%). Voor de personen uit de lage sociale klasse komt het vaker voor dat men nooit alcohol drinkt (33% tov 22%). Verder komt dit ook voor bij de groepen van personen die niet van Belgische afkomst zijn en personen wiens ouders niet van Belgische afkomst zijn (respectievelijk 46% tov 23% en 48% tov 7% drinkt nooit alcohol). Personen die lijden aan ernstig overgewicht drinken significant vaker „nooit‟ alcohol (32% tov 22%). Tot de niet-alcholgebruikers behoren er significant meer personen die het huishouden doen zonder vergoeding (29% t.o.v. 22%).

Genk-Zuid

70% van de deelnemers heeft in het afgelopen jaar wel eens alcohol gedronken, met een gemiddelde van 5 glazen per week. Het alcohol gebruik verschilt over de verschillende gebieden en is het laagst in de case gebieden van Genk met 63%. In de wijk Nieuw Sledderlo is het alcohol gebruik duidelijk lager dan in de andere gebieden in en buiten de stad Genk.

Nationale Enquête

België: 84% van de bevolking van 15 jaar en ouder geeft aan in de afgelopen 12 maanden een alcoholische drank te hebben gebruikt. 99

37% is geheelonthouder of gebruikt minder dan één keer per week alcohol. Dit betekent dus dat 63% iedere week alcohol gebruikt. Meer bepaald drinkt 30% enkel alcohol tijdens het weekend (vrijdag inbegrepen) en gebruikt 30% ook alcohol tijdens de week. 1/10 gebruikt dagelijks alcohol. 37% gebruikt geen of niet elke week alcohol, 34% gebruikt wekelijks het equivalent van 1 tot 7 glazen alcohol, 15% het equivalent van 15 tot 21 glazen en 7% meer dan 21 glazen per week. Dit komt overeen met meer dan 3 glazen per dag. Het gemiddeld aantal glazen per week bij personen die wekelijks alcohol gebruiken bedraagt 11. De gemiddelde hoeveelheid alcohol die wekelijks gebruikt wordt varieert niet volgens het opleidingsniveau. Personen die dagelijks alcohol gebruiken, drinken gemiddeld 11 glazen per week. 7% kan bestempeld worden als „zware drinker‟ (dit betekent dat ze minstens 22 glazen alcohol drinken per week, wat overeenkomt met meer dan 3 glazen per dag). Het gemiddeld gebruik per dag ligt hoger tijdens het weekend (3,5 glazen) dan tijdens de week (2,7 glazen). In België gebruikt de meerderheid van de bevolking (63%) wekelijks alcohol. 40% drinkt één tot drie keer per week alcohol, 14% vier tot zes keer per week en 10% dagelijks. Het dagelijks gebruik van alcohol is frequenter bij mannen (13%) dan bij vrouwen (6%). Dit verschil is significant. Het percentage dagelijkse drinkers stijgt significant met de leeftijd: van minder dan 2% bij de 15-24 jarigen tot rond de 15% na de leeftijd van 45 jaar. Op alle niveaus zijn het vooral de mannen die meer alcohol gebruiken. Ook de leeftijd is een belangrijke determinant: Het percentage gebruikers in functie van de leeftijd vertoont een U-vormig patroon, met een minder hoog alcoholgebruik in de jongste en oudste leeftijdsgroepen. Het hoogste alcoholgebruik vindt men bij volwassenen tussen 25 en 54 jaar, maar toch rapporteert ook 84% de jongeren tussen 15 en 24 jaar het gebruik van alcohol. De prevalentie van het gebruik het regelmatig gebruik en het dagelijks gebruik van alcohol neemt toe naarmate het opleidingsniveau stijgt: 68% van de laaggeschoolden gebruikt alcohol, terwijl 93% van de hoog opgeleiden alcohol gebruikt. Overmatig gebruik van alcohol (zes of meer glazen op één dag) en het gebruik van minstens 22 glazen per week vertoont geen samenhang met het opleidingsniveau. Een problematisch alcoholgebruik wordt vaker gerapporteerd door laag opgeleiden. Vlaanderen: 100

In het Vlaams Gewest gebruikt een groter deel van de bevolking alcohol (86%). Dit verschil situeert zich zeer duidelijk bij de jongeren tussen 15 en 24 jaar. In het Vlaams Gewest rapporteert 88% van deze jongeren dat ze alcohol gebruikten. Ook overmatig alcoholgebruik is bij Vlaamse jongeren heel courant. Dit wordt vastgesteld bij 42% van de mannen tussen 15 en 24 jaar. Het gebruik van alcohol varieert in functie van het opleidingsniveau: Bij de laagst opgeleiden zijn er 71% drinkers terwijl dit bij personen met een diploma hoger onderwijs 94% bedraagt. Voor wat betreft „(geregeld) overmatig drankgebruik‟ en „hoeveelheid alcoholische dranken‟ in Vlaanderen zijn de resultaten in grote mate dezelfde als, of vergelijkbaar met, deze die beschreven werden voor België. SLO2-meting LNE

In de SLO2-meting LNE werd dit punt niet onderzocht.

Normen / doelstellingen

Het „Vlaams actieplan tabak, alcohol en drugs 2009 – 2015‟ formuleert de volgende gezondheidsdoelstelling met betrekking tot middelengebruik: „Het realiseren van gezondheidswinst op bevolkingsniveau door tegen het jaar 2015 het gebruik van tabak, alcohol en illegale drugs terug te dringen‟. Deze doelstelling werd verder specifiek omschreven per middel (het reële percentage in 2006 wordt telkens vermeld tussen haakjes): De doelstelling voor alcohol: Bij personen van 15 jaar en jonger is het percentage dat meer dan 1 keer per maand drinkt niet hoger dan 20% (in het schooljaar 2004 - 2005 was dit 26,6%). Bij de 15- tot 25-jarigen ligt het percentage jongeren dat minstens 1 keer per week 6 glazen op 1 dag drinkt niet hoger dan 13% (in 2004 was dit 17,3%). Bij de mannen van 16 jaar en ouder is het percentage dat meer dan 21 eenheden per week drinkt niet hoger dan 10% (in 2004 was dit 13%). Bij de vrouwen van 16 jaar en ouder is het percentage dat meer dan 14 eenheden per week drinkt niet hoger dan 4% (in 2004 was dit 5,5%).

6.1.1.3.

Rookgedrag

Rookgedrag

In vergelijking met de nationale gezondheidsenquête doet West-Limburg het op bepaalde vlakken beter dan België en Vlaanderen: vb. er zijn minder rokers, en er wordt minder binnenshuis gerookt. De resultaten zijn gelijklopend met deze uit de MGE Genk-Zuid. 101

De Vlaamse doelstelling ivm tabak bedraagt max. 20% rokers bij personen van 16 jaar en hoger. Op basis van de doelstelling kan gesteld worden dat deze doelstelling momenteel niet wordt bereikt in West-Limburg. WestLimburg

Iets meer dan 1/5 (22%) rookt. Het aantal sigaretten dat men dagelijks rookt, blijft meestal beperkt tot 20 sigaretten per dag. Van de rokers rookt 3% meer dan 20 sigaretten per dag. Bij 18% wordt er dagelijks binnenshuis gerookt (actief of passief roken). 1/3 van de niet-rokers is een ex-roker. 2/3 heeft nooit gerookt. D.w.z. dat 51% nooit heeft gerookt. In de hoge sociale klasse zijn er significant meer niet-rokers (84% tov 78% voor West-Limburg in het algemeen). Verder komt het in deze klasse significant vaker voor dat er niet elke dag in de woning gerookt wordt (91% tov 82%). In de lage sociale klasse komt het significant vaker voor dat er wel elke dag in de woning gerookt wordt (22% tov 18%). Tot de rokers behoren significant meer inwoners die in Turkije of inwoners waarvan de ouders in Turkije geboren zijn.

Genk-Zuid

22,5% van de deelnemers rookt nu, 35% is ex-roker. In 21% van de woningen wordt elke dag gerookt. Wat huidig en passief roken betreft, zijn er duidelijke verschillen tussen de verschillende gebieden. Voor ex-rokers waren er geen significante verschillen. De verschillen in rookgewoonten situeren zich vooral binnen Genk. De gegevens van de Nationale gezondheidsenquête rapporteren 26% rokers en 17% ex-rokers in Limburg. De studiegroep in Genk-Zuid bevat minder rokers en meer ex-rokers.

Nationale Enquête

België: Thans rookt 28% van de inwoners van België, 24% zijn dagelijkse rokers (1/4 van de bevolking!) en 10% zijn zware rokers (roken minstens 20 sigaretten per dag). Een dagelijkse roker gebruikt gemiddeld 17 sigaretten per dag. 72% zijn niet-rokers: 20% ex-rokers en 52% dat aangeeft nog nooit gerookt te hebben of dat aangeeft nooit meer dan 100 sigaretten in hun leven gerookt heeft. Er is een significant verschil in de verdeling van de rokers in functie van het opleidingsniveau: bij diegenen met een diploma hoger onderwijs kan een minder grote proportie huidige rokers teruggevonden worden (23%) in vergelijking met de diegenen met 102

een minder hoge opleiding (27% à 31%). Grote rokers kunnen proportioneel minder teruggevonden worden bij diegenen met een diploma hoger onderwijs (6%) in vergelijking met de andere opleidingsniveaus (12 à 13%). Onder de dagelijkse rokers, roken diegenen met een diploma hoger onderwijs relatief minder sigaretten per dag (15 per dag) dan bij dagelijkse rokers met een lagere opleiding (18 sigaretten per dag). Ook de afhankelijkheid van tabak is het sterkst bij diegenen met een eerder beperkte opleiding. Vlaanderen: Het aantal rokers en het aantal dagelijkse rokers is respectievelijk 27% en 23%. Het percentage zware rokers is 9%. Het gemiddeld aantal sigaretten dat wordt gerookt is 17 sigaretten per dag. Zoals op nationaal niveau zijn in Vlaanderen de proporties rokers en dagelijkse rokers minder hoog bij diegenen met een hoger onderwijsniveau. In 31% van de huishoudens in België rookt er elke dag minstens één persoon binnenshuis. Bij huishoudens uit de oudste leeftijdsgroepen wordt er minder binnenshuis gerookt. In huishoudens met een referentiepersoon die een diploma hoger onderwijs heeft en in huishoudens met een inkomen dat hoger ligt dan 2500€, wordt er significant minder gerookt dan in de andere huishoudens. In 29% van de Vlaamse huishoudens rookt bijna elke dag minstens één persoon binnenshuis. SLO2-meting LNE Normen / doelstellingen

In de SLO2-meting LNE werd dit punt niet onderzocht. -

In de „Reflectienota over de beleidsnota Welzijn, Volksgezondheid en Gezin‟ stelt de SAR WGG o.a. dat er nog vorderingen gemaakt kunnen worden in de strijd tegen het actief en passief roken (dat dit zelfs een prioritair punt is).

-

Het „Vlaams actieplan tabak, alcohol en drugs 2009 – 2015‟ formuleert de volgende gezondheidsdoelstelling met betrekking tot middelengebruik: "Het realiseren van gezondheidswinst op bevolkingsniveau door tegen het jaar 2015 het gebruik van tabak, alcohol en illegale drugs terug te dringen". Deze doelstelling werd verder specifiek omschreven per middel (het reële percentage in 2006 wordt telkens vermeld tussen haakjes): Doelstelling voor tabak: Bij personen van 15 jaar en jonger is het percentage rokers niet hoger dan 11% (in het schooljaar 2004 - 2005 was dit 14,2%). Bij personen van 16 jaar en 103

ouder is het percentage rokers niet hoger dan 20% (in 2004 was dit 27.1%).

6.1.1.4.

Gewichtstoestand – BMI

Gewichtstoestand - BMI (Body Mass Index)

De resultaten voor West-Limburg zijn gelijklopend met deze voor Genk-Zuid. Hetzelfde geldt voor de resultaten uit de nationale gezondheidsenquête, met uitzondering voor wat betreft de mensen met een te lage BMI (ondergewicht) waarvan het aantal in West-Limburg lager is dan globaal genomen in België. De gezondheidsdoelstelling dat tegen 2015 59,6% van de bevolking een gezond gewicht heeft, wordt momenteel niet behaald: slechts 53% heeft een normaal BMI. WestLimburg

De gemiddelde BMI van de West-Limburgers zit nog net binnen de grenzen van een normale BMI. Een groot deel (44%) heeft een BMI van meer dan 25, en weegt dus meer dan gezond is voor zijn lengte. 1/3 (33%) lijdt aan licht tot matig overgewicht en iets meer dan 1/10 (11%) heeft te kampen met ernstig tot ziekelijk overgewicht. 3% heeft een te lage BMI. Het merendeel (54%) van de bevraagden heeft een normaal lichaamsgewicht. Personen die tot de leeftijdscategorie van de 20 tot 35 jarigen behoren, hebben significant vaker last van ondergewicht (5% tov 3%), zij hebben ook significant vaker een normaal gewicht (71% tov 54%). Personen die tot de leeftijdscategorie van de 55 tot 70 jarigen behoren hebben significant vaker last van matig en ernstig overgewicht (respectievelijk 41% tov 33% en 16% tov 11%). West-Limburgers die lijden aan ondergewicht zijn significant vaker vrouwen (75% tov 50%) en significant minder vaak mannen (25% tov 50%), degenen die lijden aan matig overgewicht zijn significant vaker mannen (64% tov 50%) en significant minder vaak vrouwen (36% tov 50%). Personen met een normaal gewicht beweren significant gemakkelijk toe te komen met het maandelijkse netto inkomen, voor personen met een matig tot ernstig overgewicht blijkt dit significant minder gemakkelijk te zijn (respectievelijk 33% tov 37% en 25% tov 37%). Personen met een ernstig overgewicht beweren significant vaker moeilijk tot zeer moeilijk (respectievelijk 23% tov 14% en 6% tov 104

3%) toe te komen met het netto maandinkomen. Genk-Zuid

De gemiddelde BMI was 25 zonder duidelijke verschillen tussen de verschillende gebieden (en normale BMI is gelegen tussen 20 en 25, vanaf 25 spreekt men van overgewicht, vanaf 30 van zwaarlijvigheid of obesitas). In dit onderzoek zit de gemiddelde BMI op de grens van overgewicht. In totaal 44,6% van de deelnemers had een BMI van meer dan 25. Het percentage Limburgers met een BMI van meer dan 25, was in de Nationale gezondheidsenquête 44%.

Nationale Enquête

België: 46% van de volwassen populatie behoort tot de BMI-klasse „20 – 25‟ en kan beschouwd worden als een populatie met een „normaal‟ gewicht. Met een gemiddelde waarde voor de BMI van 25,1 is de gemiddelde inwoner van België te dik. Bij niet minder dan 44% is het gewicht in functie van de lengte te hoog: 31% valt in de categorie overgewicht, terwijl 13% van de bevolking als zwaarlijvig omschreven kan worden. Vanaf de leeftijdsgroep „45 tot 54 jaar‟ heeft reeds meer dan 1/2 een overgewicht en in de leeftijdsgroep ‟55 tot 64 jaar‟ heeft 1/5 te maken met zwaarlijvigheid. Aan de andere kant van het spectrum kan worden vastgesteld dat 6% van de volwassen populatie te mager is (en dit vooral bij de vrouwelijke populatie met 9%) en 3 % extreem mager (ook hier ligt de proportie hoger bij de vrouwelijke populatie relatief hoger: 5% in vergelijking met 1% bij de mannelijke populatie). De gemiddelde BMI-waarde is het hoogst bij diegenen met geen of slechts een diploma lager onderwijs (26,2), het laagst bij diegenen die beschikken over een diploma hoger onderwijs (24,2). Zowel overgewicht als zwaarlijvigheid vertoont een samenhang met het opleidingsniveau. Voor beiden geldt dat hoe hoger het opleidingsniveau is, hoe lager de kans is personen terug te vinden die een overgewicht hebben, respectievelijk zwaarlijvig zijn. Vlaanderen: De gemiddelde BMI-waarde voor volwassenen is 24,9. Ook hier is dit gemiddelde significant hoger bij mannen dan bij vrouwen (respectievelijk 25,4 voor mannen, 24,5 voor vrouwen). Voor het overige lopen de resultaten voor het Vlaams Gewest parallel met deze voor het ganse land: toename van de BMI-waarde naarmate de leeftijd stijgt (behoudens voor de oudste 105

leeftijdsgroepen). Er is een hogere gemiddelde BMI-waarde voor de lager geschoolden. Significant meer mannen (50%) dan vrouwen geven aan een overgewicht te hebben. Met uitzondering van de leeftijdsgroep ‟75 jaar en meer‟ stijgt de proportie personen met een overgewicht met de leeftijd. Bij personen met een diploma hoger onderwijs ligt de proportie personen met een overgewicht significant lager dan bij de andere opleidingsniveaus. Voor wat betreft de personen met obesitas, tonen de resultaten grote overeenkomsten met deze van het ganse land: meer vrouwen (13%) dan mannen (10%) zijn obese, een verschil dat evenwel niet significant is na correctie voor leeftijd. Het percentage obese personen stijgt met de leeftijd (met uitzondering van de oudste leeftijdsgroep) en is significant lager bij de die personen met een diploma hoger onderwijs. SLO2-meting LNE



De „Gezondheidsconferentie‟ van 23 oktober 2008 heeft een nieuwe Vlaamse gezondheidsdoelstelling rond „voeding en beweging‟ aangenomen voor de periode 2008 - 2015. Met die doelstelling sluit Vlaanderen zich aan bij de aanbevelingen van de Wereldgezondheidsorganisatie en recente Europese beleidsinitiatieven tegen obesitas, en voor een leefwijze met evenwichtige voeding en voldoende beweging. De hoofddoelstelling is „het realiseren van gezondheidswinst op bevolkingsniveau door een stijging van het aantal mensen dat voldoende fysiek actief is, evenwichtig eet en een gezond gewicht nastreeft‟, en er werden een aantal subdoelstellingen gesteld, waaronder: „Tegen 2015 blijft het percentage personen met een gezond gewicht minstens behouden.‟: Volwassenen 19–59 j mannen 52,7% vrouwen 66,5% totaal 59,6% Senioren≥ 60 j mannen 38,0% vrouwen 43,5% totaal 40,9%

Een gezond gewicht bij volwassenen tussen 19 en 59 jaar verwijst naar een BMI tussen 18,5 en 24,9. Slechts 60% van de volwassen bevolking voldoet hieraan.

106

6.1.1.5.

Voedingsgewoonten

Voedingsgewoonten

De regelmaat bij het gebruiken van maaltijden in West-Limburg is vergelijkbaar met die in Genk-Zuid en die in de nationale gezondheidsenquête. Voor wat betreft de fruitconsumptie zijn de resultaten gelijkaardig als in Genk-Zuid, en lijkt West-Limburg iets beter te scoren dan België of Vlaanderen. Voor wat betreft de groentenconsumptie zijn de resultaten gelijkaardig als in GenkZuid, en lijkt West-Limburg iets beter te scoren dan België of Vlaanderen. Voor wat betreft de consumptie van bruin of grijs brood zijn de resultaten als in Genk-Zuid, en lijkt West-Limburg iets beter te scoren dan België of Vlaanderen. Voor wat betreft de consumptie van vis zijn de resultaten gelijkaardig als in GenkZuid en dat lijkt ook te gelden voor de resultaten uit de nationale gezondheidsenquête. In het licht van de vooropgestelde doelstellingen, is het niet heel duidelijk of de resultaten van West-Limburg al dan niet goed zijn op dit ogenblik. Maar voor wat betreft de doelstellingen inzake de fruit- en groentenconsumptie, zoals vooropgesteld in de „Gezondheidsconferentie‟, lijken de resultaten in West-Limburg wel redelijk goed. WestLimburg

Het avondmaal is de meest gebruikte maaltijd, gevolgd door het middagmaal: 9/10 neemt elke dag een avondmaal, 8/10 eet dagelijks een middagmaal, 71% ontbijt elke dag. Ongeveer 7/10 eet elke dag groenten (67%) en grijs of bruin brood (70%). Vis-, schlep- en schaaldieren komen in veel beperktere mate voor in het voedingspatroon: 1/10 eet ze (bijna) nooit, bijna 3/10 eet ze 2 tot 4 keer week, meer dan 1/2 eet ze minstens 1 keer per maand. Tussen 4/10 en 5/10 eet elke dag fruit. De meerderheid van de fruiteters eet 1 stuk fruit per dag. Personen die last hebben van ondergewicht nuttigen significant minder „elke dag‟ een ontbijt (50% tov 71%). De personen met een vreemde afkomst of wiens ouders van vreemde afkomst zijn, nuttigen significant meer „nooit of bijna nooit‟ een middagmaal (respectievelijk 7% en 5% tov 2%) en significant minder „elke dag‟ een middagmaal (respectievelijk 66% en 68% tov 80%). Verder nuttigen zij significant minder vaak „elke dag‟ een avondmaal (respectievelijk 82% en 85% tov 89%). Personen met een vreemde afkomst eten significant meer „nooit of bijna nooit fruit‟ (3% tov 1%). 107

Personen uit de lage sociale klasse eten significant meer „nooit of bijna nooit‟ vis of schelp- of schaaldieren (15% tov 11%), zij eten ook significant meer „nooit of bijna nooit‟ grijs of bruin brood. Ook personen met een vreemde afkomst of wiens ouders van vreemde afkomst zijn eten significant vaker „nooit of bijna nooit‟ grijs of bruin brood (respectievelijk 11% en 8% tov 5%). Niet rokers nuttigen significant vaker „elke dag‟ een ontbijt (75% tov 71%). Rokers nuttigen significant minder vaak „elke dag‟ een ontbijt (58% tov 71%), een middagmaal (75% tov 80%) en een avondmaal (85% tov 89%). Personen uit de leeftijdscategorie van de 20 tot 35 jarigen eten significant minder vaak „elke dag‟ groenten (59% tov 63%), fruit (34% tov 46%), grijs of bruin brood (59% tov 70%). Personen uit de leeftijdscategorie van de 55 tot 70 jarigen eten significant vaker „elke dag‟ groenten (73% tov 67%), fruit (58% tov 46%), grijs of bruin brood (78% tov 70%). Genk-Zuid

De meest gebruikte maaltijd is het avondmaal: 86% van de deelnemers neemt elke dag een avondmaal, 77% neemt elke dag een middagmaal, de minst gebruikte maaltijd is het ontbijt (toch neemt nog 74% van de deelnemers elke dag een ontbijt). Alleen voor gebruik van het avondmaal zijn er verschillen tussen deelnemers van de verschillende onderzoeksgebieden: 45% van de deelnemers eet elke dag groenten, 42% eet elke dag fruit, meestal 1 of 2 stukken. Alleen voor gebruik van groenten zijn de verschillen tussen deelnemers van de gebieden significant. 10% van de deelnemers eet nooit of bijna nooit vis, schelp- of schaaldieren, zonder verschillen tussen de gebieden. Voedingsgewoonten verschillen niet zo sterk tussen de verschillende gemeenten. Binnen Genk zijn er echter wel wat verschillen tussen de gebieden.

Nationale Enquête

België: 1/5 van de bevolking geeft aan onregelmatig de maaltijden te gebruiken. Vooral het nemen van een ontbijt blijkt bij een substantieel deel van - vooral beroepsactieve - bevolking niet de regel te zijn. Het nuttigen van een regelmatig avondmaal blijkt de regel te zijn: slechts 2% geeft aan niet regelmatig een avondmaal te gebruiken. Onregelmatigheid in maaltijden vertoont een duidelijke samenhang met leeftijd: jongeren en de oudste leeftijdsgroepen geven, meer dan personen in de (beroeps-)actieve leeftijdsgroepen, aan een regelmatig maaltijdpatroon te hebben. Van een rechtlijnige samenhang tussen het onderwijsniveau en de onregelmatigheid in het eetpatroon is geen sprake, niettemin is het percentage met een 108

onregelmatig eetpatroon het laagst bij de hogeropgeleiden. Voor 15% zijn er aanwijzingen voor een „onvoldoend frequent gebruik‟ (i.e. niet dagelijks of toch 5 tot 6 maal per week) van groenten (vooral bij jongeren tussen 15 en 24, en dit percentage ligt hoger bij mannen - 17% - dan bij vrouwen - 14%). Het gebruik van groenten is nauw gerelateerd met het opleidingsniveau: personen met een eerder geringe opleiding geven significant meer aan (20%) onvoldoende regelmatig groenten te eten dan diegene met een hoger opleidingsniveau (12%). 41% geeft aan „onvoldoende frequent‟ (i.e. niet dagelijks of toch 5 tot 6 maal per week) fruit te gebruiken (vooral in de leeftijdsgroep van 15 tot 34 jaar, en mannen - 46% - significant meer dan vrouwen - 37%). Ook hier is er een duidelijke samenhang tussen opleidingsniveau en de frequentie van de consumptie van fruit: van diegenen met een lager opleidingsniveau geeft 43% aan onvoldoende frequent fruit te eten, terwijl dit maar 36% is bij hoger opgeleiden. Iets minder dan 1/2 (47%) geeft aan onvoldoende frequent bruin brood te consumeren. Dit percentage ligt hoger bij mannen, en bij de eerder jonge leeftijdsgroepen geven relatief meer mensen aan onvoldoende frequent bruin brood te gebruiken. Bij hoger opgeleiden is het gebruik van bruin brood significant meer frequenter dan bij lager opgeleiden. 36% geeft aan onvoldoende frequent vis (i.e. minder dan 1 maal per week) te consumeren. De resultaten liggen iets hoger bij mannen (38%) dan bij vrouwen (36%).De consumptie van vis is significant meer populair bij hoger opgeleiden: van de hogeropgeleiden geven 32% aan niet wekelijks vis te consumeren, terwijl dit bij lager opgeleiden 43% is. Vlaanderen: Het profiel van de regelmaat van het eetpatroon op Belgisch niveau, is ook van toepassing voor het Vlaams Gewest: vooral personen in de beroepsactieve jaren geven aan een minder regelmatig eetpatroon te hebben, en vooral het ontbijt schiet erbij in. Hoger opgeleiden geven significant meer aan een regelmatig eetpatroon te hebben. 14% geeft aan onvoldoende frequent groenten te consumeren (vooral jongeren eten relatief minder frequent groenten). Lager opgeleiden geven duidelijk minder dan hoger opgeleiden aan voldoende frequent groenten te gebruiken. Mannen (45%) eten minder frequent fruit dan vrouwen (36%). In de leeftijdsgroep 15 tot 34 jaar eet meer dan 1/2 onvoldoende frequent fruit. Bij hoger opgeleiden kan het laagste percentage worden teruggevonden van personen die onvoldoende frequent fruit eten. 109

M.u.v. de 75-plussers, dealt het percentage personen dat onvoldoende frequent bruin brood consumeert met de leeftijd (van 48% in de groep 0 tot 14 jaar tot 28% in de groep 65 tot 74 jaar). Hoger opgeleiden geven relatief minder aan onvoldoende bruin brood te consumeren. De proportie personen die aangeven onvoldoende frequent vis te eten ligt hoger bij de jongeren dan bij de ouderen. De consumptie van vis is beduiden meer populair bij hoger opgeleiden. SLO2-meting LNE Normen / doelstellingen

In de SLO2-meting LNE werd dit punt niet onderzocht. -

In de „Reflectienota over de beleidsnota Welzijn, Volksgezondheid en Gezin‟ stelt de SAR WGG dat er nog vorderingen gemaakt kunnen worden o.a. m.b.t. het promoten van een gezonde voeding, en dat in het licht van de situatie zoals die zich in Vlaanderen voordoet, het bevorderen van gezonde voedingsgewoonten (vooral dan bij de jeugd) een prioritair punt is.

-

De „Gezondheidsconferentie‟ van 23 oktober 2008 heeft een nieuwe Vlaamse gezondheidsdoelstelling rond „voeding en beweging‟ aangenomen voor de periode 2008 - 2015. Met die doelstelling sluit Vlaanderen zich aan bij de aanbevelingen van de Wereldgezondheidsorganisatie en recente Europese beleidsinitiatieven tegen obesitas, en voor een leefwijze met evenwichtige voeding en voldoende beweging. De hoofddoelstelling is „het realiseren van gezondheidswinst op bevolkingsniveau door een stijging van het aantal mensen dat voldoende fysiek actief is, evenwichtig eet en een gezond gewicht nastreeft‟, en er warden een aantal subdoelstellingen gesteld, waaronder: „Tegen 2015 eten meer mensen evenwichtig overeenkomstig de aanbevelingen van de actieve voedingsdriehoek.‟:

Water Tegen 2015 stijgt het percentage personen dat de aanbeveling voor water haalt van 22% tot 32%. Tegen 2015 stijgt de gemiddelde inname van water met 10% (van 669 naar 736 ml/dag). Groenten Tegen 2015 stijgt het percentage personen dat de aanbeveling voor groenten haalt van 1% tot 11%. Tegen 2015 stijgt de gemiddelde inname van groenten met 10% (van 147 naar 162 g/dag). Fruit Tegen 2015 stijgt het percentage personen dat de aanbeveling voor fruit haalt van 5% tot 15%. Tegen 2015 stijgt de gemiddelde inname van fruit met 10% (van 113 naar 124 g/dag). Melkproducten en calciumverrijkte sojaproducten Tegen 2015 stijgt het percentage personen dat de aanbeveling voor melkproducten en calciumverrijkte sojaproducten haalt van 4% tot 14%. Tegen 2015 stijgt de gemiddelde inname van melkproducten en calciumverrijkte sojaproducten met 10% (van 165 naar 182 g/dag). Restgroep Tegen 2015 stijgt het percentage personen dat de aanbeveling voor de restgroep haalt van 5% tot 15%. 110

Tegen 2015 daalt de gemiddelde inname van de restgroep met 10% (van 703 kcal naar 633 kcal/dag).

6.1.2. Gezondheidsproblemen 6.1.2.1.

Ziekten en aandoeningen

Ziekten en aandoeningen

In de MGE Genk-Zuid en in de nationale gezondheidsenquête werden een ander soort aandoeningen en ziektes als meest voorkomend gerapporteerd. WestLimburg

Indien men al gezondheidsproblemen ondervindt, hebben deze in het algemeen een eerder beperkt effect op de activiteiten die mensen doen: iets meer dan 8/10 (82%) werd niet langer dan 6 maanden beperkt in hun activiteiten door eventuele gezondheidsproblemen, 12% ondervindt eerder in geringe mate beperkingen in de dagdagelijkse activiteiten en 6% erge beperkingen in de dagdagelijkse activiteiten. De meest voorkomende ziekten en aandoeningen zijn: bijna 3/10 had last van een gewrichtsaandoening (vb. artrose), 1/4 (24%) had te kampen met een allergie en 1/5 (20%) had regelmatig migraine of ernstige hoofdpijn. Minst gerapporteerd zijn: stoflong (0,4%), kanker (2,1%), suikerziekte (3,1%) en ander psychische aandoeningen dan een depressie (vb. verslavingen, angststoornissen, schizofrenie, borderline, eetstoornissen). In de casegebieden had men vaker last van migraine en ernstige hoofdpijn dan de West-Limburgers in het algemeen en de inwoners in het controlegebied. Personen behorend tot de leeftijdcategorie van de 55 tot 70 jarigen geven aan op significante wijze beperkt tot erg beperkt te zijn in de dagdagelijkse activiteiten vanwege gezondheidsproblemen (respectievelijk 20% tov 12% en 8% tov 6%). Personen die behoren tot de leeftijdscategorie van de 20 tot 35 jarigen geven aan significant vaker niet beperkt te zijn in hun activiteiten (89% tov 82%). Personen die lijden aan ernstig overgewicht geven aan significant beperkt tot erg beperkt te zijn in hun dagdagelijkse activiteiten (respectievelijk 21% tov 12% en 11% tov 6%). Personen met een normaal BMI geven aan significant meer niet beperkt te zijn in hun dagdagelijkse activiteiten (87% tov 82%).

Genk-Zuid

De meest gerapporteerde aandoeningen (voor de afgelopen 12 maanden) waren deze van het bewegingsstelsel (44%), gevolgd 111

door cardiovasculaire aandoeningen (20%). Aandoeningen van luchtwegen en huid werden elk door 7% en kanker door 2% van de deelnemers gemeld. 22% van de deelnemers rapporteert een langdurige ziekte of chronische aandoening, hetzelfde percentage vinden we in de Nationale gezondheidsenquête voor Limburg. Nationale Enquête

België: Ongeveer 1/4 (24%) geeft aan minstens één langdurige ziekte, langdurige aandoening of handicap te hebben. Ongeveer 1/4 (24%) heeft te kampen met een psychologisch ongemak en iets meer dan de helft onder hen, ofwel 13% van de bevolking zou aan een tamelijk ernstige mentale ziekte kunnen lijden. Op het ogenblik van het onderzoek schat men meer precies in dat 8% van de bevolking te maken heeft met depressieve gevoelens, 8% klaagt over somatische klachten, 6% heft angstgevoelens en 20% (een persoon op vijf) heeft slaapproblemen. Bovendien geeft 6% aan tijdens het jaar dat vooraf ging aan het onderzoek te maken gehad te hebben met een serieuze depressie. 9% geeft aan voortdurend vanwege een aandoening beperkt te zijn in het uitvoeren van zijn/haar dagelijkse bezigheden. 7% meldt af en toe vanwege een aandoening beperkt te zijn terwijl 7% aangeeft, ondanks de aanwezigheid van aandoeningen, niet of zelden beperkt te zijn. In de oudste leeftijdsgroep (van 75 jaar of ouder) is meer dan de helft (56%) van die personen met aandoeningen erdoor ernstig beperkt. 0,4% van de bevolking is zelfs genoodzaakt voortdurend het bed te houden, 3,2% dient af en toe het bed te houden. In de oudste leeftijdsgroep (van 75 jaar of ouder) is één op vijf personen met aandoeningen genoodzaakt althans af en toe het bed te houden. 23% geeft aan te lijden aan één of meerdere aandoeningen. Indien deze groep gelijk gesteld word aan 100%, dan mag gesteld worden dat 15% ervan ernstig beperkt is (11% van de mannen, 20% van de vrouwen met aandoeningen), 28% beantwoordt aan de criteria van matige beperkingen (zowel bij mannen als bij vrouwen), 27% milde beperkingen heeft (28% van de mannen, 27% van de vrouwen met aandoeningen) en 29% tenslotte aandoeningen meldt, maar er niet door beperkt is (33% van de mannen, 25% van de vrouwen met aandoeningen). Wanneer verder ingezoomd wordt op mogelijke beperkingen in het uitvoeren de „normale‟ activiteiten, dan tonen de resultaten aan dat 13% van de bevolking het moeilijk heeft een set van „normale‟ functies uit te voeren. Bij 7% van de bevolking is de situatie zo dat zij (minstens één van) deze functies 112

enkel kunnen uitvoeren met de hulp van anderen. 7% heeft tijdelijke beperkingen vanwege een fysiek gezondheidsprobleem ondervonden in de twee weken voorafgaand aan de enquête, terwijl 2% tijdelijke beperkingen hadden vanwege een mentaal probleem. Het gemiddeld aantal dagen met tijdelijke beperkingen bedraagt 16 dagen per jaar en per persoon voor wat betreft beperkingen tengevolge van fysieke problemen en 3 dagen voor wat betreft beperkingen tengevolge van mentale problemen.

Bij mannen is de meest gerapporteerde aandoening allergie (12%). Ook hoge bloeddruk (11%), ernstige rugaandoeningen (10%) en gewrichtsslijtage (8%) komen frequent voor. Voor de andere gerapporteerde chronische ziekten bedraagt de prevalentie 5% of minder. Bij 65-plussers liggen de prevalenties uiteraard een heel stuk hoger. 31% van de mannen van 65 jaar en ouder geeft aan te lijden aan hoge bloeddruk en 24% heeft gewrichtsslijtage. Verder blijkt dat in deze groep 19% een recente geschiedenis heeft van een hartinfarct of ander ernstig hartlijden, 17% prostaatlijden, 14% chronische bronchitis of een andere vorm van chronische longkwaal en 11% diabetes. Ook bij vrouwen zijn de meest gerapporteerde aandoeningen allergie (16%) en hoge bloeddruk (14%). Andere aandoeningen waaraan meer dan 10% van de vrouwen lijden zijn gewrichtsslijtage (13%), migraine (11%) en ernstige rugaandoeningen (11%). In de leeftijdsgroep 15-64 jaar is migraine de tweede belangrijkste chronische aandoening (14% van de vrouwen), na allergie. Vooral bij vrouwen van 65 jaar en ouder stellen we hoge prevalenties vast van chronische ziekten. Zo lijdt 40% van de vrouwen uit deze leeftijdsgroep aan gewrichtsslijtage, 36% heeft een hoge bloeddruk en 22% gewrichtsontstekingen, 21% een ernstige rugaandoening en 19% osteoporose. Leeftijd is een belangrijker determinant dan geslacht. Slechts voor 5 aandoeningen blijkt de prevalentie niet toe te nemen met de leeftijd: astma, allergie, depressie, migraine en chronische en ernstige huidaandoeningen. De prevalentie van allergie en migraine is hoger bij personen van middelbare leeftijd. Astma komt minder vaak voor bij 65-plussers. De prevalentie van depressie stijgt tot in de leeftijdsgroep 35-44 jaar en blijft dan eerder stabiel om bij 75plussers zelfs terug te dalen. Vlaanderen: In het Vlaams Gewest rapporteert 21% minstens één langdurige ziekte, langdurige aandoening of handicap te hebben. 113

Ook hier is er een ondubbelzinnige samenhang tussen de leeftijd en het hebben van aandoeningen: Waar in de jongste leeftijdsgroep (0 tot 14 jaar) 10% van de bevolking aangeeft aandoeningen te hebben, stijgt dit percentage tot 50% in de oudste leeftijdsgroep (75 jaar en ouder). Even onmiskenbaar is de band die zou bestaan tussen het opleidingsniveau en het hebben van aandoeningen: bij diegenen met geen diploma of een diploma lager onderwijs geeft 37% aan aandoeningen te hebben, bij de hoogst opgeleiden gaat het maar om 16%. SLO2-meting LNE



Er zijn geen specifieke normen / doelstellingen voor wat betreft dit punt.

6.1.2.2.

Stress

Stress

De mate waarin stress wordt ervaren door de West-Limburgers is vergelijkbaar met de mate waarin de inwoners van Genk-Zuid stress ervaren. West- Limburg

De mate waarin stress wordt ervaren is eerder beperkt: de gemiddelde stress-score (min. 0 en max. 42) is 14,3. De omgeving waar men woont, heeft geen significante invloed op de stress die men ervaart.

Genk-Zuid

De gemiddelde stress-score ligt rond 14. De bevraging leverde geen verschillen in stress-score op tussen case- en controle gebied, noch voor alle gebieden samen, noch voor de verschillende gemeenten. Voor de wijken van Genk stellen we wel hogere gemiddelde stress-score vast voor Nieuw Sledderlo en Kolderbos, in vergelijking met het controlegebied in Genk.

Nationale Enquête

In de nationale onderzocht.

SLO2-meting LNE


Normen doelstellingen

/

gezondheidsenquête

werd

dit

punt

niet

Er zijn geen specifieke normen / doelstellingen voor wat betreft dit punt. 114

6.1.2.3.



De resultaten van de MGE West-Limburg zijn vergelijkbaar met deze van de MGE Genk-Zuid.

Ook

de

resultaten

van

de

nationale

gezondheidsenquête

lijken

vergelijkbaar, hoewel globaal genomen iets minder Belgen – minder dan de WestLimburgers – het voorbije jaar naar de tandarts en huisarts zijn geweest. WestLimburg

Zo goed als iedereen (94%) heeft de afgelopen 12 maanden beroep gedaan op zijn huisarts en bijna 9/10 (88%) consulteerde het afgelopen jaar een tandarts. Gemiddeld gaat men jaarlijks 4 keer naar de huisarts en 1 à 2 keer naar de tandarts. Bijna de helft (47%) is de afgelopen 12 maanden door zijn huisarts doorverwezen naar een specialist. 3/10 (31%) is op eigen initiatief naar de specialist gestapt. Gemiddeld raadpleegt men 1 keer per jaar een specialist (doorverwezen op of eigen initiatief). Als men in een casegebied woont, stapt men significant minder snel zelf naar een specialist. Telkens 1/10 van de deelnemers heeft het afgelopen jaar beroep gedaan op de spoeddienst van het ziekenhuis (na doorverwijzing of op eigen initiatief).

Genk-Zuid

11,7 van de deelnemers heeft de afgelopen 12 maanden in het ziekenhuis gelegen. Gemiddeld doen deelnemers 4-5 keer per jaar beroep op hun huisarts en gaan ze 1-2 keer per jaar naar de tandarts.

Nationale Enquête

79% percent van de Belgische bevolking heeft in een periode van één jaar minstens één contact met de huisarts. Voor 20% is het laatste contact langer dan een jaar geleden. 2% heeft nog nooit een huisarts gecontacteerd. Het gemiddeld aantal contacten met de huisarts per jaar per persoon bedraagt 4,6 (zowel voor België als voor Vlaanderen). In België wordt de patiënt slechts in 12% van de contacten met de huisarts doorverwezen naar een andere dienst of hulpverlener. Voor Vlaanderen is dit 11%. De helft van de Belgische bevolking rapporteert een raadpleging bij een specialist in het afgelopen jaar. In Vlaanderen is dit slechts 115

46%. Het gemiddeld aantal contacten met de specialist per jaar per persoon is in België 2,3 en in Vlaanderen 2,0. In België gaat de grote meerderheid van de nieuwe contacten (55%) met de specialist door op initiatief van de persoon zelf, 35% van de contacten is het gevolg van een verwijzing door de huisarts, en in 9% komt het initiatief van iemand anders, vb. een andere specialist of een preventieve dienst. In het Vlaams Gewest vindt ongeveer de helft van de contacten met de specialist plaats op initiatief van de patiënt zelf. 12% van de totale Belgische bevolking geeft aan in het afgelopen jaar een contact gehad te hebben met een dienst spoedgevallen (In Vlaanderen betreft dit 10%). Voor 38% van de totale Belgische bevolking is dit langer geleden dan het afgelopen jaar. De helft van de bevolking in ons land heeft nog nooit een dienst spoedgevallen gecontacteerd. (Het betreft hier contacten met de dienst spoedgevallen waarbij de patiënt niet werd opgenomen.) Het gemiddeld aantal contacten met de dienst spoedgevallen in België bedraagt op jaarbasis 22 contacten per 100 personen (In Vlaanderen betreft dit 18 per 100). In 82% van de gevallen (in België) komt het contact met de dienst spoedgevallen niet tot stand als gevolg van een verwijzing door een arts. 49% van de Belgische bevolking geeft aan minder dan een jaar geleden de tandarts te hebben geraadpleegd. Voor 44% is dit langer dan een jaar geleden en 7% is nog nooit bij de tandarts langs geweest. In het Vlaams Gewest geeft 53% van de bevolking aan dat ze het afgelopen jaar een contact hadden met de tandarts. Het gemiddeld aantal contacten met de tandarts per jaar en per persoon in de bevolking is 1,4 (zowel op nationaal als op Vlaams niveau). 1 op de 3 jongeren tussen de 0 en 14 jaar is nog nooit bij de tandarts langs geweest. In het Vlaams Gewest gaat het om 27%. SLO2-meting LNE



Er zijn geen specifieke normen / doelstellingen voort wat betreft dit punt.

6.1.2.4.



116

Omwille van o.a. een verschillede omschrijving van „geneesmiddelen‟ in de nationale gezondheidsenquête is het moeilijk om de resultaten te vergelijken met de resultaten uit de enquête West-Limburg. Toch lijken er geen wezenlijke verschillen te zijn tussen de resultaten van de enquête in West-Limburg en die van Genk-Zuid. Bijvoorbeeld het verbruikersprofiel inzake slaapen kalmeringsmiddelen en antidepressiva is voor beide regio‟s vergelijkbaar. WestLimburg

Meer dan 1/3 (34%) had de 2 weken voor de bevraging pinstillende middelen genomen. Meer dan 1/2 van hen (19%) deed dit zonder voorschrift van een arts. In vergelijking met pijnstillers worden slaapen kalmeringsmiddelen en antidepressiva in veel beperktere mate gebruikt: 10% nam 2 weken voor de vragenlijst slaap- of kalmeringsmiddelen en 6% antidepressiva (bijna zo goed als altijd op voorschrift). 4/10 gaf aan nog andere medicatie te hebben genomen 2 weken voor de bevraging. Mannen maken op significante wijze meer „niet‟ gebruik van pijnstillende middelen (73% tov 65%) en slaapen kalmeringsmiddelen (82% tov 90%). Jongeren (20 tot 35 jarigen) maken significant meer „niet‟ gebruik van antidepressiva (97% tov 94%). Personen die lijden aan ernstig overgewicht maken significant vaker, m.b.v. een voorschrift van een arts, gebruik van pijnstillende middelen (23% tov 14%), slaap en kalmeringmiddelen (12% tov 9%) en antidepressiva (10% tov 5%). Personen uit de lage sociale klasse gebruiken significant vaker, op voorschrift van een arts, pijnstillende middelen (23% tov 15%), slaapen kalmeringsmiddelen (14% tov 9%), en antidepressiva (10% tov 5%).

Genk-Zuid

Bewoners van de case gebieden gaven aan meer gebruik te maken van slaap-, kalmeermiddelen en antidepressiva; voor alle case gebieden samen 15% tegenover 12% in de controle gebieden. Deze verschillen zijn stabiel en blijven statistisch significant na correctie voor de verstorende variabelen en na correctie voor de socioeconomische parameters. Ter vergelijking: In de Nationale gezondheidsenquête lag het gebruik van psychotrope farmaca bij mannen op 9% en bij vrouwen op 14%. Ook voor de gemeente Diepenbeek stellen we een verhoogd gebruik van slaap-, kalmeermiddelen en antidepressiva vast in het case gebied (15%) tegenover het controle gebied (9%). Deze 117

verschillen blijven behouden na de correcties. Voor de stad Genk wordt het verschil tussen de case en de controle gebieden significant na correctie voor risicofactoren en dat blijft zo na correctie voor socio-economische factoren. De wijken van Genk in het industriegebied verschillen niet van het controle gebied in Genk voor wat betreft het gebruik van slaap-, kalmeermiddelen en antidepressiva. Ook na correctie voor de confounders is er geen verschil. Alleen wanneer we de socioeconomische kenmerken in rekening brengen stellen we een statistische significant verschil vast tussen de wijken. Nationale Enquête

België: 59% van de bevolking heeft in de 2 weken voorafgaand aan het interview

een

geneesmiddel

gebruikt.

Voor

voorgeschreven

geneesmiddelen bedraagt dit 47%, voor niet voorgeschreven 24% (hierbij word teen ruime definitie van geneesmiddelen gebruikt waarbij ook homeopathische producten, kruidengeneesmiddelen, magistrale

bereidingen,

vitaminen,

mineralen,

enz.

als

geneesmiddelen beschouwd worden). In het Vlaams Gewest rapporteert 46% van de bevolking dat ze in de afgelopen 2 weken voorgeschreven geneesmiddelen gebruikten. Het gebruik van geneesmiddelen stijgt sterk met de leeftijd. Globaal gezien gebruiken vrouwen meer geneesmiddelen dan mannen. Bij vrouwen noteren we een hoger gebruik van pijnstillers, benzodiazepines en antidepressiva. Het gebruik van sommige cardiovasculaire geneesmiddelen, maar ook bv. het gebruik van geneesmiddelen voor astma ligt dan weer hoger bij mannen. 15% van de bevolking van 15 jaar en ouder heeft psychotrope geneesmiddelen genomen, al dan niet met voorschrift, tijdens de twee weken die aan het interview voorafgingen. Binnen deze groep, worden slaapmiddelen het meeste gebruikt (9%), vervolgens de kalmeermiddelen (7%) en antidepressiva (6%), en sommigen combineerden deze geneesmiddelen. De consumptie van alle psychotrope geneesmiddelen is het hoogste bij vrouwen, aangezien 19% onder hen er neemt tegenover 11% van de mannen. Voor elk van die geneesmiddelen, zijn vrouwen 118

proportioneel gezien twee maal talrijker dan mannen bij het gebruik. De consumptie van psychotrope geneesmiddelen kent een lineaire en positieve relatie met leeftijd, zowel bij de vrouwelijke als de mannelijke bevolking. Vooral het gebruik van slaapmiddelen is verantwoordelijk

voor

die

hoge

prevalentie

van

psychotrope

geneesmiddelen bij oudere personen (30%). Kalmeermiddelen (16%) en antidepressiva (10%) worden eveneens op grote schaal genomen door oudere personen. We merken op dat vanaf 75 jaar bijna een vrouw op twee psychotrope geneesmiddelen neemt. De consumptie van psychotrope geneesmiddelen varieert in functie van de scholingsgraad. Binnen de groep van laag geschoolden wordt het meest psychotrope geneesmiddelen genomen (27%). Vlaanderen: 13% heeft psychotrope geneesmiddelen genomen tijdens de twee weken die voorafgingen aan het interview. Slaapmiddelen worden vaker gebruikt (9%) dan kalmeermiddelen (5%) en antidepressiva (5%). De consumptie van alle psychotrope geneesmiddelen is hoger bij vrouwen (algemeen gezien neemt 18% onder hen deze geneesmiddelen, tegen 9% van de mannen). Dit wordt vastgesteld bij

alle

leeftijdsgroepen,

en

voor

alle

soorten

psychotrope

geneesmiddelen. Het verbruiksprofiel volgens leeftijd en geslacht stemt in grote lijnen overeen met het profiel dat beschreven werd voor België. In de SLO2-meting LNE werd dit punt niet onderzocht.

SLO2-meting LNE Normen

/

doelstellingen


6.1.2.5.



119

De resultaten van de enquête West-Limburg zijn vergelijkbaar met deze van de nationale gezondheidsenquête. WestLimburg

Voor 3/10 (30%) past de persoonlijke bijdrage voor gezondheidskosten moeilijk in hun budget. Voor 2% past dit zelfs onmogelijk in het gezinsbudget. Hoewel in de casegebieden niet meer ziekten en aandoeningen voorkomen dan in het controlegebied en in West-Limburg in het algemeen, toch heeft de persoonlijke bijdrage van voor de gezondheidskosten – naar eigen zeggen - een grotere impact op het budget van de inwoners van de casegebieden. 1/10 heeft omwille van financiële problemen medische of mentale zorgen moeten uitstellen. In de casegebieden gebeurde dit minder frequent: het afhalen van voorgeschreven geneesmiddelen werd minder frequent uit- of afgesteld omdat er geen geld voor was. Voor de personen die lijden aan overgewicht passen de gezondheidsonkosten op significante wijze moeilijk tot onmogelijk in het budget (respectievelijk 36% tov 28% en 5% tov 2%). Voor personen met een normaal gewicht passen de gezonheidsonkosten significant gemakkelijk in het budget (75% tov 70%). Voor personen die van vreemde afkomst zijn bemerken we hier eveneens significante verschillen (moeilijk: 41% tov 28%, onmogelijk: 4% tov 2%) evenals voor wiens ouders van vreemde afkomst zijn (moeilijk: 38% tov 28%, onmogelijk: 4% tov 2%) geldt eveneens dat de gezonheidsonkosten moeilijk tot onmogelijk in het budget passen.

Genk-Zuid

In de gezondheidsenquête onderzocht.

Genk-Zuid

werd

dit

punt

niet

Nationale Enquête

Van alle huishoudens geeft 29% aan dat de persoonlijke uitgaven in het kader van gezondheidszorgen (zeer) moeilijk om dragen zijn. Ook hier kan een samenhang teruggevonden worden met de socioeconomische karakteristieken van huishoudens: huishoudens behorend tot de lagere opgeleiden/ of inkomensgroepen schatten veel meer dan de andere de uitgaven voor gezondheid als (zeer) moeilijk om dragen. Vooral huishoudens waarvan de referentiepersoon tot de oudere leeftijdsklassen hoort, lijken de persoonlijke uitgaven voor gezondheidsdiensten als (zeer) moeilijk om dragen te percipiëren. In Vlaanderen is dit 22 % à 23 %, naargelang het om „jonge‟ of „oude‟ huishoudens gaat. Een kleine 10% van de Belgische huishoudens was in het verleden genoodzaakt het gebruik van gezondheidsvoorzieningen tijdelijk te staken vanwege het gebrek aan financiële middelen. In Vlaanderen is dit 5%. 120

SLO2-meting LNE Normen


doelstellingen

Er zijn geen specifieke normen / doelstellingen voor wat betreft. dit punt.

6.1.3. Algemene gezondheidstoestand De West-Limburgers zijn op dit vlak iets meer tevreden dan de inwoners van GenkZuid en een stuk meer tevreden dan de Belgen en Vlamingen. West- Limburg

3% zegt dat hij in slechte of zeer slechte gezondheid verkeert. Van de 55 tot 70 jarigen ervaren personen hun gezondheidstoestand op significante wijze als slecht tot zeer slecht (5% tov 3%). Personen die behoren tot de lagere sociale klasse ervaren hun gezondheidstoestand significant meer als slecht tot zeer slecht (6% tov 3%).

Genk-Zuid

Drie kwart van de deelnemers vindt zijn gezondheidstoestand goed tot zeer goed, 5% vindt zijn gezondheidstoestand slecht tot zeer slecht. De algemene gezondheidstoestand in het case gebied wordt als minder goed ervaren dan in het controle gebied; 71 versus 76% zegt een goede tot zeer goede gezondheidstoestand te hebben. De verschillen tussen case en controle gebied zijn significant en blijven dat na correctie voor confounders en socio-economische factoren. Ter vergelijking: in de Nationale gezondheidsenquête voelden 23% van de Limburgers zich niet gezond. Wanneer we de gemeenten afzonderlijk bekijken zijn in Bilzen de verschillen tussen case en controle gebied significant. Deze verschillen blijven na de verschillende correcties. In de stad Genk zijn in eerste instantie geen significante verschillen maar indien we rekening houden met leeftijd en geslacht van de deelnemers en ook na correctie voor socio-economische factoren zijn de verschillen tussen case en controlegebied wel significant. De wijken van Genk verschillen op vlak van algemene gezondheidstoestand, ook na correcties. In de wijken Nieuw Sledderlo en Kolderbos ligt het percentage met een minder goede gezondheidstoestand duidelijk hoger (14,6 en 9,6%) dan in de rest van Genk (5,2%).

Nationale Enquête

België: 77% van de bevolking stelt tevreden te zijn over zijn gezondheid, 121

terwijl dus 23% aangeeft hieromtrent ontevreden te zijn. Er kan een duidelijke samenhang vastgesteld worden tussen de subjectieve gezondheid en het socio-economisch statuut: personen met een eerder beperkte opleiding geven vaker aan ontevreden te zijn over de gezondheid. Er dienen dus nog duidelijk inspanningen geleverd te worden om deze socioeconomische ongelijkheden in gezondheid tegen te gaan. 26% van de bevolking (van 15 jaar en meer) evalueert de eigen gezondheid als zeer goed, 51% als goed, 19% als matig, 3% als slecht en 1% als zeer slecht. In totaal beschouwt 77% de eigen gezondheid als bevredigend (goed of zeer goed) en 23% als onbevredigend (matig, slecht of zeer slecht). Het percentage personen dat de eigen gezondheid als onbevredigend beschouwt, evolueert significant met de leeftijd. Dit percentage varieert tussen 8-16% bij die personen jonger dan 35 jaar en stijgt stelselmatig om uiteindelijk 47% te worden bij de personen van 75 jaar en meer. De subjectieve gezondheid op een significante wijze in functie van het opleidingsniveau (hoewel de verschillen soms niet erg groot zijn). 45% van die personen zonder diploma of met slechts een diploma lager onderwijs geeft aan in slechte (subjectieve) gezondheid. Deze proportie daalt daaropvolgend bij de hogere opleidingsniveaus om uiteindelijk nog 14% te bedragen bij diegenen met een diploma hoger onderwijs. 44% van de personen van 65 jaar en ouder geeft aan dat ze niet tevreden zijn over hun gezondheidstoestand. Dit percentage neemt toe met de leeftijd. Hoe lager het opleidingsniveau, hoe meer subjectieve gezondheidsproblemen. Bij die personen van 65 jaar en ouder geeft 24% aan ernstig beperkt te zijn in het uitvoeren van dagelijkse activiteiten, 29% geeft aan matig beperkt te zijn terwijl 47% aangeeft helemaal niet beperkt te zijn. Dit is vaker het geval bij vrouwen dan bij mannen en neemt ook toe met de leeftijd. Lager opgeleiden en personen die in een instelling zijn opgenomen rapporteren meer beperkingen. Vlaanderen: 21% van de bevolking beschouwt de eigen gezondheid als onbevredigend. Een zelfde profiel als dat van toepassing voor België kan hier vastgesteld worden.

122

SLO2-meting LNE Normen doelstellingen

6.2.



Resultaten i.v.m. milieu

6.2.1. Woning 6.2.1.1.

Type woning

Type woning

De resultaten in West-Limburg zijn vergelijkbaar met de resultaten in Genk-Zuid. West- Limburg

Het leeuwendeel van de deelnemers (84%) woont in een eengezinswoning (rijhuis, halfopen of open bebouwing), 14% woont op een appartement. Het soort woning dat men betrekt is afhankelijk van de omgeving waarin de woning gevestigd is: de deelnemers uit de casegebieden - in vergelijking met de West-Limburgers in het algemeen en diegenen die in het controlegebied wonen - wonen frequenter in een eengezinswoning (87% t.o.v. telkens 84%) maar minder vaak op een appartement (11% t.o.v. telkens 14%) of een gemeubelde kamer of studio (0,1% t.o.v. telkens 0,8%). De personen tussen de 20 en 35 jaar zijn significant minder vaak eigenaar van een woning (80% tov 85% van de West-Limburgers in het algemeen) en significant vaker huurder van een privéwoning (17% tov 11% van de West-Limburgers in het algemeen).

Genk-Zuid

De meeste deelnemers (85%) wonen in een ééngezinswoning, 14% woont in een appartement. 81% van de deelnemers is eigenaar van hun woning. De kenmerken van de woning en de eigenaarstatus verschillen tussen de gebieden. In de Genkse wijken Kolderbos, Nieuw Sledderlo en Vlakveld/Nieuw Termien zijn minder eengezinswoningen en wonen meer deelnemers in een appartement. Ook het percentage eigenaars van woningen ligt in deze gebieden lager. Gemiddeld wonen de deelnemers reeds 20 jaar in hun wijk. Het gemiddeld aantal jaren dat deelnemers in hun wijk wonen is 123

verschillend tussen de gebieden in de gemeenten rondom Genk en tussen de verschillende wijken in Genk. Nationale Enquête


SLO2-meting LNE



/

6.2.1.2.

gezondheidsenquête

werd

dit

punt

niet


Type verwarming

Type verwarming

De resultaten in West-Limburg zijn vergelijkbaar met de resultaten in Genk-Zuid. West- Limburg

Negen op tien (90%) van de woningen wordt verwarmd door centrale verwarming (gas, mazout of zonnepanelen). Daarnaast maakt 14% (ook) gebruik van een houtkachel om zijn woning te verwarmen, heeft 6% elektrische verwarming en verwarmt 5% met een gaskachel. In de casegebieden, worden woningen - vaker dan de WestLimburgers in het algemeen en de inwoners van het controlegebied - met de centrale verwarming verwarmd (93% t.o.v. telkens 90%) maar heeft men minder vaak een gaskachel (3% t.o.v. telkens 5%).

Genk-Zuid

Voor verwarming is in 87% van de woningen centrale verwarming voorzien. 13% maakt gebruik van een houtkachel, 6% van een haardvuur, 4% van een gaskachel en 2% van een kolenkachel. Voorzieningen voor verwarming van de woning verschillen vooral in Genk.

Nationale Enquête


SLO2-meting LNE



/

gezondheidsenquête

werd

dit

punt

niet


124

6.2.1.3.



De resultaten in West-Limburg zijn vergelijkbaar met de resultaten in Genk-Zuid. In Genk-Zuid wordt iets meer gebruik gemaakt van een elektrische boiler. West- Limburg

De warmwatervoorziening gebeurt bij de meeste (61%) WestLimburgse gezinnen via een centrale verwarmingsketel. Telkens iets meer dan 1/5 verwarmt zijn water via een gasboiler (22%) of via een elektrische boiler (21%). Zonnepanelen worden door 2% van de bevraagde personen gebruikt om de woning van warm water te voorzien. In de casegebieden worden woningen vaker via centrale verwarming verwarmd, en ook voor warmwatervoorziening wordt vaker gebruik gemaakt van een centrale verwarmingsketel (64% in de casegebieden t.o.v. telkens 61%).

Genk-Zuid

Voor warm water wordt in 56% de centrale verwarming gebruikt, in 33% een elektrische boiler en in 14% een gasboiler. Voorzieningen voor warm water verschillen tussen de gebieden.

Nationale Enquête


SLO2-meting LNE



/

6.2.1.4.

gezondheidsenquête

werd

dit

punt

niet




De resultaten in West-Limburg en Genk-Zuid zijn min of meer vergelijkbaar. Hoewel er in Genk-Zuid er iets meer schimmelof vochtplekken in de slaapkamer werden gerapporteerd. West- Limburg

Meer dan 1/4 (28%) heeft de afgelopen 12 maanden schimmelof vochtplekken gehad in zijn woning: meestal kwamen deze schimmel- en vochtplekken voor in de badkamer / douche (12%) 125

en in de slaapkamer (8%), maar ook af en toe in de kelder (6%) en in de woonkamer (4%). Schimmel- of vochtplekken in de slaapkamer gerapporteerd door 12 % van de deelnemers.

Genk-Zuid

worden

Er zijn grote verschillen in rapportering hiervan tussen de gebieden. Deze worden vooral veroorzaakt door de verschillen in Genk. In de wijken Vlakveld (16%), Kolderbos (18%) en vooral Nieuw Sledderlo (34%) wordt meer schimmel en vocht in woningen gerapporteerd. Nationale Enquête


SLO2-meting LNE



/

gezondheidsenquête

werd

dit

punt

niet


6.2.2. Buurt 6.2.2.1.

(On)veiligheid

(On)veiligheid

De resultaten in West-Limburg zijn vergelijkbaar met de resultaten in Genk-Zuid voor wat betreft het onveiligheidsgevoel overdag en „s nachts. West- Limburg

94% voelt zich overdag nooit of bijna nooit onveilig in zijn buurt. 3% voelt zich enkele keren per week of elke dag overdag onveilig. In vergelijking met de West-Limburgers in het algemeen en met de personen die in het controlegebied wonen, voelen de deelnemers die in een casegebied wonen zich iets minder veilig overdag. ‟s Avonds of ‟s nachts is het onveiligheidsgevoel groter dan overdag: het aandeel respondenten dat zich nooit of bijna nooit onveilig voelt ‟s avonds of ‟s nachts is – in vergelijking met overdag – gedaald tot acht op tien (80%). 6,2% zegt dat hij vaak (i.c. minstens enkele keren per week) een onveiligheidsgevoel heeft in zijn eigen buurt. The onveiligheidsgevoel is dus ook „s avonds en „s nachts hoger in de casegebieden. Personen

met

een

normaal

lichaamsgewicht

voelen

zich 126

significant meer „nooit of bijna nooit‟ tot „enkele keren per maand‟ onveilig en dit zowel overdag als ‟s avonds en ‟s nachts (98% tov 97% overdag en 96% tov 94% ‟s avonds en ‟s nachts). De personen met een matig tot ernstig overgewicht voelen zich significant meer „enkele keren per week‟ tot „elke dag‟ onveilig overdag (respectievelijk 5% tov 3% en 6% tov 3%). Personen met een matig overgewicht voelen zich ook ‟s avonds en ‟s nachts significant meer „enkele keren per week‟ tot „elke dag‟ onveilig (8% tov 6%). Personen die behoren tot de lage sociale klasse voelen zich significant meer „enkele keren per week‟ tot „elke dag‟ onveilig en dit zowel overdag als ‟s avonds en ‟s nachts (respectievelijk 5% tov 3% en 8% tov 6%). Personen uit de hogere sociale klasse voelen zich significant vaker „nooit of bijna nooit‟ tot „enkele keren per maand‟ onveilig en dit zowel overdag als ‟s avonds en ‟s nachts (respectievelijk 99% tov 97% en 96% tov 94%). Personen met een vreemde afkomst (overdag: 91% tov 97%) en ‟s avonds of ‟s nachts: 86% tov 94%) of personen waarvan de ouders van vreemde afkomst zijn voelen zich significant minder vaak „nooit of bijna nooit‟ tot „enkele keren per maand‟ onveilig en dit zowel overdag (94% tov 97%) als ‟s avonds of ‟s nachts (92% tov 94%). Genk-Zuid

Slechts 3% van de deelnemers voelt zich in zijn buurt vaak onveilig overdag. ‟s Avonds en „s nachts voelen iets meer deelnemers, nl. 6,6% zich vaak onveilig in hun buurt. Verschillen in veiligheidsgevoel, zowel overdag als „s nachts zijn er vooral in Genk. In de wijken Nieuw Sledderlo en Kolderbos voelt respectievelijk 12 en 6% zich onveilig overdag. In de wijken Nieuw Sledderlo, Kolderbos en Vlakveld voelt respectievelijk 21,5 – 15,5 – 13% zich onveilig ‟s avonds en „s nachts.

Nationale Enquête


SLO2-meting LNE


Normen

/

doelstellingen

gezondheidsenquête

werd

dit

punt

niet


6.2.2.2.

Samenhorigheid

Samenhorigheid

127

Hoewel bij de onderliggende antwoorden van dit aspect in de MGE West-Limburg en in de MGE Genk-Zuid vanuit een verschillend uitgangspunt werd vertrokken (in West-Limburg werd vertrokken vanuit de mate waarin mensen het „oneens‟ waren met de stellingen, terwijl in Genk-Zuid werd vertrokken vanuit de mate waarin mensen

het

„eens‟

waren

met

de

stellingen),

lijken

beide

resultaten

toch

vergelijkbaar. In de nationale gezondheidsenquête werd enkel iets gerapporteerd over de „sociale gezondheid‟, en niet zozeer over de „samenhorigheid‟ zoals dat in de Limburgse enquêtes werd onderzocht. West- Limburg

Tussen de 1/10 en 2/10 is het er helemaal of een beetje mee oneens dat de mensen in de buurt elkaar helpen (14%). 1/10 is het er een beetje of helemaal mee oneens dat „de mensen in de buurt te vertrouwen zijn‟ (10%). 2/10 is het er een beetje tot helemaal mee oneens dat „ze zich met elkaar verbonden voelen‟ (20%). Telkens 1/10 is het er een beetje tot helemaal mee eens dat „men liever niet met de mensen in de buurt omgaat‟ (9%) en dat „de mensen in de buurt in het algemeen slecht met elkaar kunnen opschieten‟ (10%). Het gevoel van samenhorigheid van de buurt bij de personen die in een casegebied wonen, ligt lager dan het gevoel van samenhorigheid bij de personen die in het controlegebied wonen en dan het gevoel van samenhorigheid bij de West-Limburgers in het algemeen. Het samenhorigheidsgevoel van de oudere bevolking (55 tot 70 jarigen) is significant sterker voor de uitspraken. De jongere bevolking (20 tot 35 jarigen) beschikt in significant mindere mate over een samenhorigheidsgevoel. Deze significante verschillen manifesteren zich echter enkel in de top 2.

Genk-Zuid

Voor wat betreft de uitspraken: 

„De mensen in mijn buurt helpen elkaar‟: 76% van de deelnemers is het met deze uitspraak helemaal of een beetje eens



„De mensen in mijn buurt voelen zich met elkaar verbonden‟: 61,5% is het helemaal of een beetje eens



„De mensen in mijn buurt zijn te vertrouwen‟: 75% is het helemaal of een beetje eens 128



„De mensen in mijn buurt kunnen in het algemeen goed met elkaar opschieten‟: 66% is het helemaal of een beetje eens



„De mensen in mijn buurt, daar ga ik graag mee om‟: 72% is het helemaal of een beetje eens

De verbondenheid met de buurt is dus groot hoewel voor de verschillende bevraagde items duidelijke verschillen zijn waar te nemen tussen de verschillende gebieden. Binnen Genk zijn alle items verschillend tussen de gebieden. Voor de gemeenten rond Genk is alleen „zich verbonden voelen‟ verschillend tussen deelnemers van de verschillende gebieden. Nationale Enquête

Dit punt werd als dusdanig niet onderzocht in de nationale gezondheidsenquête. Wel werd iets gezegd over de „sociale gezondheid‟: 7% van de Belgsiche bevolking (van 15 jaar en ouder) geeft aan nauwelijks sociale contacten te hebben, 37% stelt (bijna) nooit deel te nemen aan door verenigingen georganiseerde activiteiten. Het profiel van deze mensen is evenwel hetzelfde: het gaat vooral om oudere personen, om personen met een eerder beperkt opleidingsniveau. 7% van bevolking (van 15 jaar en ouder) niet tevreden is over hun sociale relaties. Ook hier gaat het proportioneel eerder om ouderen en om personen met een eerder beperkte opleiding. In Vlaanderen is 6% ontevreden over hun sociale relaties, en is het percentage personen dat aangeeft niet minstens eenmaal per week sociale contacten te hebben ook 6%. 37% van de Belgische bevolking van vijftien jaar en ouder geeft aan nooit deel te nemen aan activiteiten georganiseerd door verenigingen. Slechts‟ 35% van de inwoners van het Vlaams Gewest geeft aan nooit deel te nemen aan door verenigingen georganiseerde activiteiten. Globaal genomen percipieert 8% van de Belgische bevolking hun sociale ondersteuning eerder negatief. Volgens hen kunnen zij niet rekenen op een kwalitatief hoogstaande functionele ondersteuning (dat wil zeggen een sociale omgeving die een geheel van rollen kan spelen: instrumentele (tastbare hulp), informele (raadgeving) emotionele (een luisterend oor, empathie), recreatieve (ontspannende, verstrooiende activiteiten) en/of affectieve rollen (liefde). In Vlaanderen heeft 6% van de bevolking (van 15 jaar of ouder) een eerder negatieve perceptie van sociale ondersteuning, een percentage dat significant lager is in vergelijking met de overige regio‟s. Het profiel van deze groep komt overeen met het profiel dat voor gans het land teruggevonden kan worden; het gaat proportioneel meer om 129

ouderen en om opleidingsniveau. SLO2-meting LNE Normen doelstellingen

personen

met

een

eerder

beperkt


6.2.2.3.

Er zijn geen specifieke normen / doelstellingen voor wat dit betreft dit punt.



In West-Limburg worden drukke straten, industrieterreinen en land- of tuinbouwgebieden als belangrijkste „stoorfactoren‟ gerapporteerd. In de resultaten van de MGE Genk-Zuid worden dergelijke „stoorfactoren‟ niet vermeld, maar blijkt dat de bewoners zich vooral zorgen maken over zijn gezondheid in relatie tot de industrie (in de aldaar gedefinieerde casegebieden 42% en in de controlegebieden 7%). West- Limburg

De drie stoorfactoren die het frequentst aanwezig zijn in de buurt waar de deelnemers wonen zijn: een drukke straat (34%), een industrieterrein (22%) en een land- of tuinbouwgebied (21%). Het minst vaak woont men op verontreinigde grond (2%) of in de omgeving van een uitgangsbuurt (8%). Er zijn redelijk wat significante verschillen vast te stellen tussen de casegebieden, het controlegebied en West-Limburg in het algemeen wat betreft het voorkomen van bepaalde (stoor)factoren: In vergelijking met West-Limburg in het algemeen en met het controlegebied zijn er in de West-Limburgse casegebieden meer hoogspanningslijnen (31% t.o.v. 14% voor West-Limburg in het algemeen en 13% voor het controlegebied) en meer industriegebieden (62% t.o.v. 22% voor West-Limburg in het algemeen en 19% voor het controlegebied) terug te vinden. Anderzijds zeggen diegenen die in een casegebied wonen minder vaak (dan het totaal van de bevraagde West-Limburgers én dan de inwoners uit het controlegebied) dat ze in een land- of tuinbouwgebied wonen (13% t.o.v. 21% voor West-Limburgers in het algemeen en 22% voor het controlegebied), dat er een zendmast voor radio en TV of GSM in hun buurt staat (8% t.o.v. telkens 13% voor de West-Limburgers en de personen die in het controlegebied wonen) én dat ze in de omgeving van een 130

uitgaansbuurt wonen (4% t.o.v. telkens 8% voor West-Limburg in het algemeen en het controlegebied). Personen behorende tot de leeftijdscategorie van de 20 tot 35 jarigen wonen significant vaker in de buurt van een tankstation (20% tov 12% voor West-Limburg in het algemeen), personen behorende tot de leeftijdscategorie van de 55 tot 70 jarigen wonen significant minder vaak in de buurt van een tankstation (6% tov 12% voor de West-Limburgers in het algemeen). De 55 tot 70 jarigen wonen ook significant minder vaak in de buurt van een industriegebied (18% tov 22% van de West-Limburgers woont in de buurt van een industriegebied). De meest recente bewoners van wijken (degenen die er 0 tot 4 jaar wonen), wonen significant vaker in een drukke straat (40% tov 34% voor de West-Limburgers in het algemeen). Personen die 10 tot 19 jaar in een wijk wonen, wonen significant vaker op verontreinigde grond (3% tov 1,6% van de West-Limburgers in het algemeen, woont op verontreinigde grond). Inwoners die reeds langer dan 19 jaar in een wijk wonen, wonen significant minder vaak in de buurt van een tankstation (9% tov 12% van de West-Limburgers in het algemeen). Ook deze inwoners wonen significant minder vaak in de buurt van een uitgaansbuurt (5% tov 8%). Degenen die 0 tot 4 jaar in een buurt wonen, wonen dan weer significant vaker in de buurt van een uitgaansbuurt (13% tov 8%). Genk-Zuid

42% van de bewoners in de case gebieden zegt bezorgd te zijn over zijn gezondheid in relatie tot de industrie. In de controlegebieden is dit slechts 7%. In beperkte mate is er ook meer bezorgdheid over de gezondheid in relatie tot verontreinigde grond in de case gebieden; 7% is hierover ongerust tegenover 1% in het controle gebied. Ter vergelijking: de volwassen deelnemers, van 50-65 jaar, uit de biomonitoring campagne die in Vlaanderen plaatsvond in 2005 rapporteren in 45% een milieuprobleem in hun buurt. Van deze mensen zegt 60% ongerust te zijn over de mogelijke gezondheidsrisico‟s hiervan.

Nationale Enquête


SLO2-meting LNE



/

gezondheidsenquête

werd

dit

punt

niet


131

6.2.3. Milieu 6.2.3.1.



De resultaten in West-Limburg zijn min of meer vergelijkbaar met de resultaten in Genk-Zuid: de top 3 van de „meest voorkomende problemen‟ is dezelfde (namelijk druk wegverkeer, geluidsoverlast en luchtvervuiling). In Genk Zuid wordt deze overlast als iets groter ervaren. In de nationale gezondheidsenquête wordt geen gelijkaardige top 3 gegeven van de meest voorkomende problemen, maar wordt wel aangegeven dat de voornaamste hinder ook samenhangt met autoverkeer. West- Limburg

De meest voorkomende problemen zijn druk wegverkeer (19%), geluidsoverlast (19%), slecht onderhoud van fietspaden (14%), sluikstorten (13%), hondenpoep (11%), luchtvervuiling (11%) en slecht onderhoud van wegen (10%). Van deze aspecten zegt telkens minstens 1/10 van de deelnemers aan deze milieugezondheidsenquête tamelijk veel last of zelfs heel veel last te hebben. Het minst frequent ondervindt men problemen met het gebruik van bestrijdingsmiddelen (2%), of heeft men last van bodemvervuiling (2%), watervervuiling (2%), de eikenprocessierups (3%) of te weinig groen in uw buurt (3%). Voor al deze mogelijke milieugerelateerde problemen geeft maximaal 3% van de inwoners aan dat hij er tamelijk tot heel veel last van heeft. Heel wat van deze milieuproblemen komen significant vaker voor in de casegebieden dan erbuiten: zo kunnen we uit dit onderzoek besluiten dat diegenen die in een casegebied wonen frequenter tamelijk veel of heel veel last hebben van de volgende milieuproblemen: luchtvervuiling, geluidsoverlast, geuroverlast, druk wegverkeer, veiligheidsrisico door industriële bedrijven, te weinig groen in de buurt, sluikstorten en het verbranden van afval. Vooral met betrekking tot de luchtvervuiling is het verschil in de mate waarin men gehinderd wordt zeer groot. Er is ook één milieuprobleem waar men in het casegebied minder last van heeft, namelijk van het gebruik van de 132

bestrijdingsmiddelen. Personen die 10 tot 19 jaar in een wijk wonen hebben significant meer last van bodemvervuiling (3,2% tov 1,8% van de WestLimburgers). Verder hebben de inwoners die geen Belgische herkomst hebben, significant meer last van bodemvervuiling (4,2% tov 1,8% van de West-Limburgers). Deze inwoners hebben ook significant meer last van geluidsoverlast (25% tov 18% van de West-Limburgers). De personen die tien of meer glazen alcohol drinken tijdens een doorsnee week, hebben significant minder last minder last van hondenpoep (93% beweert geen tot een beetje last hiervan te hebben tov 89% van de West-Limburgers in het algemeen). Personen die 10 tot 19 jaar in een wijk wonen hebben significant meer last van milieuproblemen veroorzaakt door de eikenprocessierups (5% tov 3% van de West-Limburgers). Personen die een buitenlandse herkomst hebben, hebben significant meer last van ratten (9% tov 6% van de WestLimburgers in het algemeen). Genk-Zuid

De meest voorkomende problemen zijn druk verkeer (24%), geluidsoverlast (22%), luchtvervuiling (17%) en geuroverlast (17%). Ook binnen elke gemeente, vormen deze problemen de top vier van milieuproblemen die het vaakst als last veroorzakend ervaren worden. In het case gebied worden vrijwel alle bevraagde items als meer hinderlijk aangegeven in vergelijking met het controlegebied. Dit geldt vooral voor geluidsoverlast, luchtvervuiling en geuroverlast; maar ook voor water- en bodemvervuiling en veiligheidsrisico door de industrie. Ook een aantal andere algemene hinderitems worden in het case gebied meer als hinderlijk gerapporteerd vb. rommel op straat, en hondenpoep, aantasting van groen en slecht onderhoud van wegen of groen. 1/4 geeft aan tamelijk tot veel last te hebben van druk verkeer. Dit zowel in het case- als in het controlegebied. Lichtoverlast wordt weinig gerapporteerd zonder verschillen tussen case- en controlegebied.

Naast milieuproblemen werd er ook gevraagd naar last van aantasting van groen, rommel op straat, hondenpoep en slecht onderhoud van wegen en/of groen. Deze problemen komen relatief vaker voor in het case gebied dan in het controle gebied. Ook hier zien we verschillen tussen de gemeenten; niet alleen in het voorkomen van het probleem maar ook tussen het case- en 133

het controlegebied. Voor Bilzen zijn er geen verschillen tussen het controle- en casegebied voor deze problemen. In Diepenbeek wordt in het casegebied relatief vaker last van slecht onderhoud van wegen en/of groen gerapporteerd. In het casegebied van Genk worden deze vier problemen alle vaker gescoord dan in het controlegebied van Genk. In Zutendaal tenslotte, wordt overlast door hondenpoep vaker gescoord in het controle gebied. De wijken Nieuw Sledderlo en Kolderbos scoren beduidend slechter voor het item „rommel op straat‟ en „hondenpoep‟ dan de andere bevraagde gebieden. Meer dan 40% van de inwoners van Nieuw Sledderlo en Kolderbos geeft aan tamelijk tot veel last te hebben van rommel op straat. Meer dan 20% heeft last van hondenpoep. Ook in Nieuw Termien heeft meer dan 20% van de respondenten last van hondenpoep. Nationale Enquête

In België wordt 20% van de huishoudens gehinderd door milieuhinder „in de wijk‟. De voornaamste hinder hangt samen met het autoverkeer: 9% van de huishoudens heeft zowel last van uitlaatgassen als van het lawaai veroorzaakt door dit verkeer. Andere bronnen van milieuhinder zijn andere geurhinder (6%), vandalisme en graffiti (6%), burenlawaai (6%) en trillingen (6%). In België werd 22% van de huishoudens „thuis‟ gehinderd door minstens één omgevingsfactor. De belangrijkste bronnen van milieuhinder waren lawaai van autoverkeer (9%), burenlawaai (6%), trillingen (6%) en geurhinder die niet afkomstig was van industrie (4%). De milieuhinder (door minstens één omgevingsfactor) „thuis‟ in het Vlaams Gewest is 18%. In het Vlaams Gewest ondervindt 16% van de huishoudens last van minimum één milieufactor, één bron van milieuhinder „op wijkniveau‟. De voornaamste bronnen van milieuhinder in de wijk in Vlaanderen: uitlaatgassen (7%), geurhinder industrie (7%) en andere geurhinder (4%).

SLO2-meting LNE Normen doelstellingen

In de SLO2-meting LNE werd dit punt niet algemeen onderzocht. /

In de „Reflectienota over de beleidsnota Welzijn, Volksgezondheid en Gezin‟ stelt de SAR WGG dat in het licht van de situatie zoals die zich in Vlaanderen voordoet o.a. volgende punten prioritair zijn: de inperking van de luchtpollutie (in het bijzonder van deze te wijten aan het verkeer) en de inperking van het gebruik van pesticiden.

134

6.2.3.2.

Hinderbronnen: Hinder van geluid (thuis en slaap)

Hinder van geluid (thuis en in slaap)

De resultaten in West-Limburg zijn vergelijkbaar met de resultaten in Genk-Zuid. Vooral het verkeer speelt hier een grote rol. De resultaten uit de MGE West-Limburg zijn ook niet al te verschillend van deze uit de SLO2-meting LNE. De West-Limburgers verklaren meer last te hebben van geluidshinder thuis veroorzaakt door wegverkeer, treinen, horeca, evenementen en dieren, een stuk meer door vliegtuigen, en minder door industrie. „s Nachts hebben de West-Limburgers meer last van geluidshinder veroorzaakt door de luchtvaart, maar minder door wegverkeer en treinen. In vergelijking met de SLO2-meting LNE, specifiek voor de provincie Limburg, ondervindt men in West-Limburg thuis meer last van geluidshinder door wegverkeer (13,2% tov 7,7%), door industrie (1,8% tov 0,9%), vliegtuigen (8,8% tov 3,6%), horeca (3,7% tov 1,2%), huisdieren (5,2% tov 3,9%), iets meer ook door treinen (1,9% tov 1,4%), en iets minder door sportvelden en stadia (0,5% tov 0,8%). „ Nachts ondervindt men vooral meer last van geluidshinder door vliegtuigen (4% tov 2%). West- Limburg

De afgelopen twaalf maanden hebben de bevraagde WestLimburgers thuis het meest last ondervonden van het geluid dat veroorzaakt werd door het wegverkeer (13%) en door de vliegtuigen (9%). In mindere mate werden de deelnemers de afgelopen twaalf maanden gehinderd door het geluid dat afkomstig is van sportvelden (0,5%), van de industrie (1,8%) en van de treinen (1,9%). Zoals we nog een aantal keer in dit rapport zullen zien, is de mate van hinder voor heel wat hinderbronnen in de casegebieden groter: in de casegebieden heeft men vaker het gevoel dat men tamelijk tot heel veel last heeft van het geluid van het wegverkeer (17%), van de industrie (5%), van de vliegtuigen (74% geen last) en van de dieren (7%) als men thuis is. Toch zijn er ook bronnen waarvoor de gerapporteerde geluidshinder kleiner is in de casegebieden (waarschijnlijk omdat deze bronnen minder vaak voorkomen in casegebieden): treinen (0,3%), horeca (1,5%) en 135

evenementen in open lucht of in een gebouw (2,6%). Als de slaap wordt door geluid van buitenaf dan is de bron het frequentst het wegverkeer (7%). Met betrekking tot de andere bevraagde hinderbronnen is maximaal 4,3% (i.c. dieren) tamelijk of heel erg gehinderd. Het afgelopen jaar werd de slaap het minst vaak gestoord door het geluid afkomstig van sportvelden (0,3% gehinderden), van treinen (0,8% gehinderden) en van de industrie (0,9% gehinderden). In vergelijking met de West-Limburgers in het algemeen en met de deelnemers uit het controlegebied hebben de personen die in een casegebied wonen het afgelopen jaar tijdens hun slaap significant meer geluidshinder ervaren dat afkomstig was van het wegverkeer (10%), de industrie (2,3%), vliegtuigen (87% geen last) en dieren (84% geen last) maar werd hun slaap significant minder verstoord door het geluid komende van treinen (99% geen last), de horeca (1,5%) en evenementen (2,0%). Indien men thuis was, hebben personen uit de hoogste sociale klasse significant minder last van geluidsoverlast door vliegtuigen (6% tov 9%). Personen die 0 tot 4 jaar in een wijk wonen hebben ‟s nachts significant meer last van geluidsoverlast veroorzaakt door buren (7% tov 4%). Genk-Zuid

Van de respondenten in het onderzoek geeft 22% aan tamelijk tot veel geluidsoverlast te ervaren. Dit percentage is in het case gebied (26%) lichtjes hoger dan in het controlegebied (21%). Met uitzondering van de gemeente Bilzen; zien we gelijkaardige verschillen tussen de controle en de case gebieden van de afzonderlijke gemeenten. In Langerlo, Nieuw en Oud Sledderlo is het percentage deelnemers dat geluidsoverlast rapporteert dubbel zo hoog dan in het controlegebied van Genk.

De voornaamste bron van geluidsoverlast is het verkeer. 18% van de respondenten zegt tamelijk tot heel veel geluidsoverlast te hebben door het verkeer. Dit percentage is voor het case gebied en het controle gebied van de 4 gemeenten samen zeer vergelijkbaar. Wanneer we dit gegeven verwerken op het niveau van de gemeente stellen we voor Diepenbeek en Genk geen verschillen vast tussen het case- en controlegebied in deelnemers die geluidsoverlast hebben van het verkeer. Voor 136

de gemeente Zutendaal hebben meer personen in het casegebied geluidsoverlast van het verkeer. In Bilzen hebben meer personen in het controlegebied geluidsoverlast door verkeer. Vijf procent van de respondenten heeft tamelijk tot heel veel geluidsoverlast door de industrie. Uiteraard is dit percentage veel hoger in het casegebied (15%) dan in het controlegebied (2%) van de 4 gemeenten samen. Ook binnen elke gemeente wordt meer geluidshinder door de industrie ervaren in het casegebied tegenover het controlegebied. Wanneer we de 4 casegebieden naast elkaar zetten, zien we dat in het casegebied van Bilzen 4% zegt geluidsoverlast te hebben door industrie; waar dit percentage voor Diepenbeek en Genk op ongeveer 18% ligt. In de wijken Kolderbos, en Langerlo, Nieuw en Oud Sledderlo heeft men meer geluidshinder door industrie dan in de rest van Genk. In Langerlo ondervindt men bovendien ook meer geluidshinder door verkeer dan in de rest van Genk. In Kolderbos heeft men minder geluidshinder door verkeer. In Oud Termien en Vlakveld-Nieuw Termien rapporteert men niet meer of minder geluidshinder dan in het controlegebied van Genk. Indien we het percentage deelnemers dat geluidsoverlast rapporteert ten gevolge van industrie voor de verschillende onderzoeksgebieden vergelijken, dan vallen vooral de wijken Langerlo, Nieuw en Oud Sledderlo op.

In de vragenlijst werd ook gevraagd naar invloed van geluidshinder op de slaap. In het algemeen werd de slaap in de casegebieden meer gestoord dan in de controle gebieden. De industrie is de belangrijkste reden voor een gestoorde slaap door geluidsoverlast en in mindere mate de buren. Behalve in Zutendaal komt gestoorde slaap door de industrie in alle gemeenten meer voor in de case gebieden. In de verschillende wijken van Genk die tot het case gebied behoren, wordt de slaap meer gestoord door de industrie dan in het controlegebied van Genk. Behalve voor Vlakveld zijn deze verschillen significant. In de controlegebieden wordt de horeca meer aangegeven als oorzaak van gestoorde slaap dan in de casegebieden. Nationale Enquête

In de nationale gezondheidsenquête werd afzonderlijk onderzocht.

dit

punt

niet

137

SLO2-meting LNE

Geluidshinder thuis: O.b.v. de vergelijking van de resultaten van de MGE WestLimburg met deze van de SLO2-meting van het Vlaamse Gewest kunnen onderstaande bevinden met betrekking tot hinderbronnen van geluid, op de ogenblikken dat men thuis is, gerapporteerd worden. 















13,2% van de inwoners van West-Limburg geeft aan tamelijk tot heel veel last te hebben van geluidshinder veroorzaakt door het wegverkeer t.o.v. 10,7% van de inwoners van het Vlaamse Geweest geeft aan hierdoor ernstige tot extreme hinder te ervaren. 1,8% van de inwoners van West-Limburg geeft aan tamelijk tot heel veel last te hebben van geluidshinder veroorzaakt door industrie t.o.v. 4,2% van de inwoners van het Vlaamse Gewest die beweren ernstige tot extreme hinder te ervaren van bedrijven en fabrieken. 8,8% van de inwoners van West-Limburg geeft aan tamelijk tot heel veel last te hebben van geluidshinder veroorzaakt door vliegtuigen t.o.v. 2,1% van de inwoners van het Vlaamse Gewest die aangeven ernstige tot extreme hinder te ervaren van luchtvaart. 1,9% van de inwoners van West-Limburg geeft aan tamelijk tot heel veel last te hebben van geluidshinder veroorzaakt door treinen t.o.v. 1% van de inwoners van het Vlaamse Gewest geeft aan hierdoor ernstige tot extreme hinder te ervaren. 2,8% van de inwoners van West-Limburg geeft aan tamelijk tot heel veel last te hebben van geluidshinder veroorzaakt door horeca t.o.v. 1,5% van de inwoners van het Vlaamse Gewest geeft aan ernstige tot extreme hinder te ervaren van dancings, cafés en restaurants. 3,7% van de inwoners van West-Limburg geeft aan tamelijk tot heel veel last te hebben van geluidshinder veroorzaakt door evenementen t.o.v. 1% van de inwoners van het Vlaamse Gewest geeft aan ernstige tot extreme hinder te ervaren van kermissen, braderijen en muziekfestivals. 0,5% van de inwoners van West-Limburg geeft aan tamelijk tot heel veel last te hebben van geluidshinder veroorzaakt door sportvelden t.o.v. 0,6% van de inwoners van het Vlaamse Gewest geeft aan ernstige tot extreme hinder te ervaren door sportvelden en stadia. 5,2% van de inwoners van West-Limburg geeft aan tamelijk tot heel veel last te hebben van geluidshinder veroorzaakt door dieren t.o.v. 3% van de inwoners van 138

het Vlaamse Gewest geeft aan ernstige tot extreme hinder te ervaren van huisdieren. Geluidshinder „s nachts: O.b.v. de vergelijking van de resultaten van de MGE WestLimburg met deze van de SLO2-meting van het Vlaamse Gewest kunnen onderstaande bevinden met betrekking tot hinderbronnen van geluid, die de slaap verstoren, gerapporteerd worden: 





SLO2-meting LNE, specifiek voor de provincie Limburg

7,3% van de inwoners van West-Limburg geeft aan tamelijk tot heel veel last te hebben van geluidshinder veroorzaakt door het wegverkeer t.o.v. 9,4% van de inwoners van het Vlaamse Geweest geeft aan hierdoor regelmatig tot elke nacht last te hebben van slaaphinder. 4% van de inwoners van West-Limburg geeft aan tamelijk tot heel veel last te hebben van geluidshinder veroorzaakt door vliegentuigen t.o.v. 2% van de inwoners van het Vlaamse Gewest geeft aan regelmatig tot elke nacht last te hebben van slaaphinder omwille van luchtvaart. 0,8% van de inwoners van West-Limburg geeft aan tamelijk tot heel veel last te hebben van geluidshinder veroorzaakt door treinen t.o.v. 1,1% van de inwoners van het Vlaamse Gewest geeft aan hierdoor regelmatig tot elke nacht last te hebben van slaaphinder.

Geluidshinder thuis: O.b.v. de vergelijking van de resultaten van de MGE WestLimburg met deze van de SLO2-meting van het Vlaamse Gewest kunnen onderstaande bevinden met betrekking tot hinderbronnen van geluid, op de ogenblikken dat men thuis is, gerapporteerd worden. 





13,2% van de inwoners van West-Limburg geeft aan tamelijk tot heel veel last te hebben van geluidshinder veroorzaakt door het wegverkeer t.o.v. 7,7% van de inwoners van de provincie Limburg geeft aan hierdoor ernstige tot extreme hinder te ervaren. 1,8% van de inwoners van West-Limburg geeft aan tamelijk tot heel veel last te hebben van geluidshinder veroorzaakt door industrie t.o.v. 0,9% van de inwoners van de provincie Limburg die beweren ernstige tot extreme hinder te ervaren van bedrijven en fabrieken. 8,8% van de inwoners van West-Limburg geeft aan tamelijk tot heel veel last te hebben van geluidshinder veroorzaakt door vliegentuigen t.o.v. 3,6% van de 139











inwoners van de provincie Limburg die aangeven ernstige tot extreme hinder te ervaren van luchtvaart. 1,9% van de inwoners van West-Limburg geeft aan tamelijk tot heel veel last te hebben van geluidshinder veroorzaakt door treinen t.o.v. 1,4% van de inwoners van de provincie Limburg geeft aan hierdoor ernstige tot extreme hinder te ervaren. 2,8% van de inwoners van West-Limburg geeft aan tamelijk tot heel veel last te hebben van geluidshinder veroorzaakt door horeca t.o.v. 1% van de inwoners van het de provincie Limburg geeft aan ernstige tot extreme hinder te ervaren van dancings, cafés en restaurants. 3,7% van de inwoners van West-Limburg geeft aan tamelijk tot heel veel last te hebben van geluidshinder veroorzaakt door evenementen t.o.v. 1,2% van de inwoners van het Vlaamse Gewest geeft aan ernstige tot extreme hinder te ervaren van kermissen, braderijen en muziekfestivals. 0,5% van de inwoners van West-Limburg geeft aan tamelijk tot heel veel last te hebben van geluidshinder veroorzaakt door sportvelden t.o.v. 0,8% van de inwoners van de provincie Limburg geeft aan ernstige tot extreme hinder te ervaren door sportvelden en stadia. 5,2% van de inwoners van West-Limburg geeft aan tamelijk tot heel veel last te hebben van geluidshinder veroorzaakt door dieren t.o.v. 3,9% van de inwoners van de provincie Limburg geeft aan ernstige tot extreme hinder te ervaren van huisdieren.

Geluidshinder „s nachts: O.b.v. de vergelijking van de resultaten van de MGE WestLimburg met deze van de SLO2-meting van het Vlaamse Gewest kunnen onderstaande bevinden met betrekking tot hinderbronnen van geluid, die de slaap verstoren, gerapporteerd worden: 



7,3% van de inwoners van West-Limburg geeft aan tamelijk tot heel veel last te hebben van geluidshinder veroorzaakt door het wegverkeer t.o.v. 7,2% van de inwoners van het Vlaamse Geweest geeft aan hierdoor regelmatig tot elke nacht last te hebben van slaaphinder. 4% van de inwoners van West-Limburg geeft aan tamelijk tot heel veel last te hebben van geluidshinder veroorzaakt door vliegtuigen t.o.v. 2% van de inwoners van het Vlaamse Gewest geeft aan regelmatig tot elke 140




/

6.2.3.3.

nacht last te hebben van slaaphinder omwille van luchtvaart. 0,8% van de inwoners van West-Limburg geeft aan tamelijk tot heel veel last te hebben van geluidshinder veroorzaakt door treinen t.o.v. 1% van de inwoners van het Vlaamse Gewest geeft aan hierdoor regelmatig tot elke nacht last te hebben van slaaphinder.


Hinderbronnen: Hinder van geur

Hinder van geur

In West-Limburg werd de rook uit de schoorsteen van de buren als voornaamste geurhinder gerapporteerd (6%), en in de aldaar gedefinieerde casegebieden werden ook riolering, industrie en wegverkeer aangehaald. In Genk-Zuid werden 6% van de respondenten gehinderd door geuroverlast t.g.v. industrie (6%). Ook in het in het kader van deze enquête omschreven casegebied is de geurhinder groter. In vergelijking met de SLO2-meting LNE hebben de West-Limburgers minder last van geurhinder t.g.v. wegverkeer en meer last van geurhinder t.g.v. riolering en van rook uit de schoorsteen van de buren. In vergelijking met de SLO2-meting LNE, specifiek voor de provincie Limburg, ondervindt men in West-Limburg iets minder last van geurhinder door wegverkeer (2,2% tov 2,6%), maar meer last van geurhinder door horeca (0,5% tov 0,2%), riolering (3,4% tov 1%) en rook uit de schoorsteen van de buren (5,7% tov 2,8%). West- Limburg

Indien de deelnemers de afgelopen twaalf maanden last gehad hebben van geurhinder, dan was deze voornamelijk afkomstig van de rook die uit de schoorsteen van de buren kwam (6%). Voor de andere hinderbronnen bedroeg het aantal gehinderden maximaal 3% (volgende percentages voor geurhinder afkomstig van volgende bronnen: riolering (3,4%), industrie (2,4%), rook van het verbranden in open lucht van bvb. snoeihout, afval, ... (2,3%), wegverkeer (2,2%), landbouw en veeteelt (2,1%) en de horeca (0,5%). De geurhinder van heel wat hinderbronnen is prominenter 141

aanwezig in de casegebieden: indien men in een casegebied woont, heeft men vaker - dan de West-Limburgers in het algemeen en dan de personen die in het controlegebied wonen tamelijk of heel veel last van de geur die afkomstig is van het wegverkeer (4%), de industrie (8%), de rook die uit de schoorsteen van de buren komt (6%) en van de riolering (84% geen last). Er is één bron waarvoor er in de casegebieden minder geurhinder gerapporteerd wordt dan in het controlegebied en dan in West-Limburg in het algemeen: de landbouw en de veeteelt (91,3% van de personen die in een casegebied wonen, zegt geen geur op te merken of er geen last van te hebben, terwijl 88,9% van het totaal van de West-Limburgers en 88,7% van de inwoners van het controlegebied géén geurhinder hebben van de landbouw en de veeteelt in hun buurt.).

De personen die te kampen hebben met ondergewicht hebben significant meer last van geurhinder veroorzaakt door landbouw en/of veeteelt (7% tov 2% van de West-Limburgers, beweert hier tamelijk veel tot heel veel last van te hebben). Genk-Zuid

Van de respondenten in het onderzoek geeft 13% aan tamelijk tot veel geuroverlast te hebben. Dit percentage is in het case gebied (26%) beduidend hog3,4% tover dan in het controlegebied (9%). Met uitzondering van Bilzen stellen we binnen elke gemeente afzonderlijk vast dat er in het case gebied meer geuroverlast is dan in het controle gebied. De case gebieden van Diepenbeek en Genk scoren het hoogst. Geuroverlast wordt in alle wijken gelegen in het industriegebied van Genk meer gerapporteerd dan in het controlegebied van Genk. In Nieuw Sledderlo, Langerlo en Oud Sledderlo heeft men het meeste last van geur.

6% van de respondenten zegt tamelijk tot heel veel last van geur te hebben door industrie. In het controlegebied is dit 3%, in het case gebied 19%. De verschillen tussen het controle gebied en het case gebied waren voor alle gemeenten statistisch significant. Het hoogste percentage personen die last hebben van geur door de industrie vinden we in het case gebied van Diepenbeek (33%), gevolgd door Genk (22%). 142

Vier procent van de respondenten heeft last van geur van het verkeer. Dit is niet verschillend voor het case of controle gebied; noch voor alle gemeenten samen, noch per gemeente. 7% van alle respondenten van Genk zegt last van geur te hebben door industrie. In het controlegebied is dit 3%. In Langerlo, Nieuw en Oud Sledderlo is dit meer dan 30%. De verschillen tussen het controlegebied en alle case wijken zijn statistisch significant. 4% van de respondenten van Genk heeft last van geur van het verkeer. Verhoogde waarden zien we in Langerlo en Nieuw Sledderlo. Nationale Enquête

In de nationale gezondheidsenquête afzonderlijk onderzocht.

SLO2-meting LNE

O.b.v. de vergelijking van de resultaten van de milieugezondheidsenquête met deze van de SLO2-meting van het Vlaamse Gewest kunnen onderstaande bevinden met betrekking tot hinderbronnen van geur gerapporteerd worden. 











werd

dit

punt

niet

2,2% van de inwoners van West-Limburg geeft aan tamelijk tot heel veel last te hebben van geurhinder veroorzaakt door het wegverkeer t.o.v. 4,1% van de inwoners van het Vlaamse Geweest geeft aan hierdoor ernstige tot extreme hinder te ervaren. 0,5% van de inwoners van West-Limburg geeft aan tamelijk tot heel veel last te hebben van geurhinder veroorzaakt door horeca t.o.v. 0,4% van de inwoners van het Vlaamse Gewest geeft aan hierdoor ernstige tot extreme hinder te ervaren. 2,2% van de inwoners van West-Limburg geeft aan tamelijk tot heel veel last te hebben van geurhinder veroorzaakt door rook van het verbranden in open lucht t.o.v. 2,3% van de inwoners van het Vlaamse Gewest geeft aan ernstige tot extreme hinder te ervaren door het verbranden van afval in open lucht. 3,4% van de inwoners van West-Limburg geeft aan tamelijk tot heel veel last te hebben van geurhinder veroorzaakt door riolering t.o.v. 1,4% van de inwoners van het Vlaamse Gewest geeft aan hierdoor ernstige tot extreme hinder te ervaren. 5,7% van de inwoners van West-Limburg geeft aan tamelijk tot heel veel last te hebben van geurhinder veroorzaakt door rook uit de schoorsteen van de buren t.o.v. 2,3% van de inwoners van het Vlaamse Gewest. 2,4% van de inwoners van West-Limburg geeft aan tamelijk tot heel veel last te hebben van geurhinder 143

veroorzaakt door industrie t.o.v. 2,4% van de inwoners van het Vlaamse Gewest. SLO2-meting LNE, specifiek voor de provincie Limburg

O.b.v. de vergelijking van de resultaten van de milieugezondheidsenquête met deze van de SLO2-meting van het Vlaamse Gewest kunnen onderstaande bevinden met betrekking tot hinderbronnen van geur gerapporteerd worden. 












/

6.2.3.4.

2,2% van de inwoners van West-Limburg geeft aan tamelijk tot heel veel last te hebben van geurhinder veroorzaakt door het wegverkeer t.o.v. 2,6% van de inwoners van de provincie Limburg geeft aan hierdoor ernstige tot extreme hinder te ervaren. 0,5% van de inwoners van West-Limburg geeft aan tamelijk tot heel veel last te hebben van geurhinder veroorzaakt door horeca t.o.v. 0,2% van de inwoners van de provincie Limburg geeft aan hierdoor ernstige tot extreme hinder te ervaren. 2,2% van de inwoners van West-Limburg geeft aan tamelijk tot heel veel last te hebben van geurhinder veroorzaakt door rook van het verbranden in open lucht t.o.v. 2,3% van de inwoners van de provincie Limburg geeft aan ernstige tot extreme hinder te ervaren door het verbranden van afval in open lucht. 3,4% van de inwoners van West-Limburg geeft aan tamelijk tot heel veel last te hebben van geurhinder veroorzaakt door riolering t.o.v. 1% van de inwoners van de provincie Limburg geeft aan hierdoor ernstige tot extreme hinder te ervaren. 5,7% van de inwoners van West-Limburg geeft aan tamelijk tot heel veel last te hebben van geurhinder veroorzaakt door rook uit de schoorsteen van de buren t.o.v. 2,8% van de inwoners van de provincie Limburg. 2,4% van de inwoners van West-Limburg geeft aan tamelijk tot heel veel last te hebben van geurhinder veroorzaakt door industrie t.o.v. 2,4% van de inwoners van de provincie Limburg.


Hinderbronnen: Hinder van roet en stof

Hinder van roet en stof

144

In West-Limburg is de voornaamste bron van roet- en stofhinder het wegverkeer en de verbranding uit de schoorsteen van de buren (4,1% en 3,5%). In Genk-Zuid is de voornaamste bron van roet- en stofhinder het verkeer (8%), en heeft 6% tamelijk tot veel last van van roet of stof door industrie. West- Limburg

De voornaamste bron van roet- of stofhinder is het wegverkeer en de verbranding uit de schoorsteen door de buren (respectievelijk 4,1% en 3,5% van de respondenten zegt hier de afgelopen twaalf maanden tamelijk tot heel veel last van te hebben). Indien men in een casegebied woont, dan wordt men frequenter gehinderd door roet of stof dat afkomstig is van de industrie en van verbranding die uit de schoorsteen van de buren komt dan indien men in het controlegebied woont. Rokers hebben significant minder last van hinder van roet en stof veroorzaakt door de verbranding uit de schoorsteen van de buren (1,6% tov 3% heeft hier tamelijk veel tot heel veel last van).

Genk-Zuid

Luchtvervuiling: Van de respondenten in het onderzoek geeft 17% aan tamelijk tot veel last te hebben van luchtvervuiling. Dit percentage is in het casegebied (36%) beduidend hoger dan in het controlegebied (12%). Binnen elke gemeente afzonderlijk stellen we vast dat er in het case gebied meer last van luchtvervuiling ervaren wordt dan in het controlegebied. We zien wel verschillen tussen de vier gemeenten. Zo scoren de case gebieden van Diepenbeek en Genk hoger dan deze van Bilzen en Zutendaal. In alle wijken gelegen in het industriegebied van Genk heeft men meer last van luchtvervuiling dan in het controlegebied van Genk. Vooral in Nieuw en Oud Sledderlo en Langerlo rapporteren meer dan de helft van de deelnemers veel tot heel veel last van luchtvervuiling. In Nieuw Sledderlo rapporteert meer dan 70% last van luchtvervuiling. Dit is het hoogste percentage van alle ondervraagde gebieden. Last van roet of stof: De voornaamste bron van roet- of stofhinder is het verkeer. 8% van de respondenten zegt tamelijk tot heel veel last van roet/stof te hebben door het verkeer. Dit percentage is voor het case gebied en het controle gebied van de 4 gemeenten samen zeer vergelijkbaar. In Zutendaal geven in het case gebied meer mensen aan last te 145

hebben van roet door het verkeer dan in het controlegebied. In Bilzen daarentegen ligt het percentage respondenten dat last van roet heeft door het verkeer hoger in het controle dan in het case gebied. Voor Genk en Diepenbeek stellen we geen verschillen vast voor roethinder door verkeer tussen het case- en het controlegebied. 6% van de respondenten heeft tamelijk tot heel veel last van roet of stof door de industrie. Dit percentage is veel hoger in het casegebied (19%) dan in het controlegebied (3%) van de 4 gemeenten samen. Wanneer we de 4 casegebieden naast elkaar zetten, zien we dat in het case gebied van Diepenbeek 33% zegt last van roet/stof te hebben door industrie; in Genk is dit 22% en voor Bilzen en Zutendaal is dit minder dan 10%. Behalve voor Zutendaal zijn de verschillen tussen case en controle gebied per gemeente significant. Alle wijken in het industriegebied rond Genk rapporteren meer last van roet of stof door de industrie, dan het controlegebied van Genk. Nationale Enquête


SLO2-meting LNE


Normen

/

doelstellingen

werd

dit

punt

niet


6.2.3.5.

Hinderbronnen: Hinder van trillingen

Hinder van trillingen

De resultaten in West-Limburg zijn vergelijkbaar met de resultaten in Genk-Zuid. In Genk-Zuid hebben iets meer mensen last van trillingen door verkeer. West- Limburg

De voornaamste bron van trillingen is het wegverkeer: 6% van de bevraagde personen beweert tamelijk tot heel veel last te hebben van de trillingen die door het verkeer op de weg veroorzaakt worden. Maximaal 2% wordt gehinderd door de trillingen van de andere in de vragenlijst vermelde bronnen: industrie (0,8%), treinen (1,3%) en bouw- en sloopactiviteiten (1,7%). Opnieuw is de hinder voor een aantal hinderbronnen groter in de 146

casegebieden: de personen die in een casegebied wonen vaker (dan de West-Limburgers in het algemeen en dan de inwoners van het controlegebied) de afgelopen twaalf maanden tamelijk tot heel veel last ervaren hebben van de trillingen van het wegverkeer (8% t.o.v. telkens 6%) en van de industrie (2% t.o.v. telkens 1%). Toch is er ook één aspect waarvoor de deelnemers uit de casegebieden minder hinder rapporteerden dan de deelnemers in het algemeen en de deelnemers uit het controlegebied, nl. trillingen afkomstig van het treinverkeer. Geen significante verschillen in de bottom 2 naar bovenstaande deelgroepen. Genk-Zuid

Druk verkeer: Van de respondenten in het onderzoek geeft bijna één op vier (24%) aan tamelijk tot veel last te ervaren van het drukke verkeer in zijn/haar buurt. Dit percentage is vergelijkbaar in het case- en controlegebied. Wanneer we de gemeenten afzonderlijk bekijken dan zien we dat in Zutendaal meer mensen in het case gebied tamelijk tot veel last van het drukke verkeer hebben dan in het controle gebied in Zutendaal. In Bilzen rapporteren meer respondenten uit het controle gebied last van het drukke verkeer dan in het case gebied. Enkel in Langerlo wordt meer last ondervonden van het druk verkeer. Zo rapporteert meer dan 40% van de inwoners van Langerlo last te hebben van het drukke verkeer, waar dat in het controlegebied van Genk 21% is. In Kolderbos ondervinden minder mensen (15%) last van druk verkeer dan in het controlegebied van Genk. Last van trillingen: De voornaamste bron van trillingen is het verkeer. 8% van de respondenten zegt tamelijk tot heel veel last van trillingen te hebben door het verkeer. Dit percentage is vergelijkbaar voor het case gebied en het controle gebied van de 4 gemeenten samen. Voor Diepenbeek en Bilzen stellen we vast dat er relatief meer mensen in het controlegebied last van trillingen door verkeer hebben dan in het case gebied. Voor Zutendaal en Genk waren verschillen tussen case en controle gebied niet significant. Trillingen door de industrie wordt door 2% van de respondenten als lastig gerapporteerd. Dit percentage is hoger in het case dan in het controle gebied van de 4 gemeenten samen. Ook in de 147

gemeenten Diepenbeek en Zutendaal en in de stad Genk is er meer last van trillingen door industrie in het case gebied. Voor de stad Bilzen zijn de verschillen niet significant. Last van trillingen door verkeer komt vaker voor in Langerlo en Oud Sledderlo. Last van trillingen door industrie komt vaker voor in Langerlo, Oud en Nieuw Sledderlo en Kolderbos. Nationale Enquête


SLO2-meting LNE

In de SLO2-meting LNE werd dit punt niet algemeen onderzocht.


/

6.2.3.6.

werd

dit

punt

niet


Lichthinder

Lichthinder

Op basis van de vergelijking van de resultaten van de MGE West-Limburg met deze van de SLO2-meting van het Vlaamse Gewest (en ook met de SLO2-resultaten specifiek voor de provincie Limburg), stellen we vast dat de West-Limburgers meer last ondervinden van lichtoverlast dan de inwoners van het Vlaams gewest in het algemeen, en ook meer dan de Limburgers in het algemeen. West- Limburg

4,1% van de inwoners van West-Limburg ondervindt tamelijk veel tot heel veel last van lichtoverlast.

Genk-Zuid

In de gezondheidsenquête Genk-Zuid werd dit punt niet onderzocht.

Nationale Enquête

In de nationale gezondheidsenquête werd dit punt niet afzonderlijk onderzocht.

SLO2-meting LNE

In de SLO2-meting geeft 1,8% van de inwoners van het Vlaams gewest aan de voorbije 12 maanden ernstig tot extreem gehinderd te zijn door licht.

SLO2-meting specifiek voor provincie Limburg

LNE, de


In de SLO2-meting geeft 1,6% van de inwoners van de provincie Limburg aan de voorbije 12 maanden ernstig tot extreem gehinderd te zijn door licht. Er zijn geen specifieke normen / doelstellingen voor wat betreft dit punt. 148

6.2.4. Algemene leefkwaliteit in uw buurt Uit de vergelijking van de resultaten van de MGE West-Limburg met deze van de SLO2-meting van het Vlaamse Gewest blijkt dat de ontevredenheid over de algemene leefkwaliteit in de buurt is een heel klein beetje groter is in Vlaanderen dan specifiek in West-Limburg. WestLimburg

6% van de West-Limburgers is ontevreden over de algemene leefkwaliteit in de buurt.

Genk-Zuid

In de gezondheidsenquête Genk-Zuid werd dit punt niet onderzocht.

Nationale Enquête

In de nationale gezondheidsenquête werd dit punt niet onderzocht.

SLO2-meting LNE

Uit de SLO2-meting is gebleken dat in het Vlaams Gewest 6,2% van de inwoners niet tot helemaal niet tevreden is over de algemene leefkwaliteit in de buurt.

SLO2-meting LNE, specifiek voor de provincie Limburg

Uit de SLO2-meting is gebleken dat in het Vlaams Gewest 7,8% van de inwoners niet tot helemaal niet tevreden is over de algemene leefkwaliteit in de buurt.



149

7. Tabellen naar confounders gecorrigeerde vragen incl. significante verschillen Hieronder volgen de tabellen die aangemaakt werden door de Universiteit Hasselt (MSc. L. Bruckers). Deze tabellen geven niet enkel een overzicht van de aantallen en percentages van de naar confounders gecorrigeerde vragen, evenals de aanwezigheid van significante verschillen tussen deze percentages. “Ja” impliceert een significant verschil, “nee” duidt aan dat er geen significant verschil aanwezig is. De significante verschillen werden getoetst op 3 niveaus:  Geen correctie: a. Geen correctie (kolom 11) impliceert een toetsing tussen de gewogen % van West-Limburg (kolom 3 niet gestandaardiseerd) en alle casegebieden (kolom 6 niet gestandaardiseerd). b. Geen correctie (kolom 14) impliceert een toetsing tussen de gewogen % van alle casegebieden (kolom 6 niet gestandaardiseerd) en alle controlegebieden (kolom 9 niet gestandaardiseerd).  Confounders a. Confounders (kolom 12) impliceert een toetsing tussen de gecorrigeerde % van West – Limburg (kolom 4 gestandaardiseerd) en alle casegebieden (kolom 7 gestandaardiseerd) naar de confounders beschreven onder 3.8.3. b. Confounders (kolom 15) impliceert een toetsing tussen de gecorrigeerde % van alle casegebieden (kolom 7 gestandaardiseerd) en alle controlegebieden (kolom 10 gestandaardiseerd) naar de confounders beschreven onder 3.8.3.  SES a. SES (kolom 13) impliceert een toetsing tussen de gecorrigeerde % van West – Limburg en alle casegebieden naar de confounders beschreven onder 3.8.3 inclusief een bijkomende correctie naar Sociaal Economsiche Status (sociale klasse). b. SES (kolom 16) impliceert een toetsing tussen de gecorrigeerde % van alle casegebieden en alle controlegebieden naar de confounders beschreven onder 3.8.3 inclusief een bijkomende correctie naar Sociaal Economische Status (sociale klasse).

150

n Tevredenheid met buurt TOP2 (%): leefkwaliteit: tevreden/zeer tevreden 5.369 Overdag onveilig voelen: enkele keren per week, elke dag 5.319 Savonds/'s nachts onveilig voelen: enkele keren per week, elke dag 5.342 Mensen helpen elkaar: beetje eens, helemaal eens 5.305 Mensen voelen zich verbonden: beetje eens, helemaal eens 5.290 Mensen zijn te vertrouwen: beetje eens, helemaal eens 5.313 Mensen kunnen niet goed met elkaar opschieten: beetje eens, helemaal eens 5.269 Ga liever niet om met mensen uit buurt : beetje eens, helemaal eens 5.286 BOTTOM1/2 (%): leefkwaliteit: Helemaal niet tevreden/ niet tevreden 5.369 Overdag onveilig voelen: nooit of bijna nooit 5.319 Savonds/'s nachts onveilig voelen: nooit of bijna nooit 5.342 Mensen helpen elkaar: helemaal onsns/beetje onsns 5.305 Mensen voelen zich verbonden: helemaal onsns/beetje onsns 5.290 Mensen zijn te vertrouwen:helemaal onsns/beetje onsns 5.313 Mensen kunnen niet goed met elkaar opschieten: helemaal onsns/beetje onsns 5.269 Ga liever niet om met mensen uit buurt : helemaal onsns/beetje onsns 5.286 In welke mate heeft u last van volgende (milieuproblemen) in uw buurt ? TOP2 (%): tamelijk veel tot heel veel last Bodemvervuiling 5269 Watervervuiling 5268 Luchtvervuiling 5285 Lichtoverlast 5269 Geluidsoverlast 5307 Geuroverlast 5292 Druk wegverkeer 5284 Veiligheidsrisico door industriele bedrijven 5282 Gebruik bestrijdingsmiddelen 5282 Te weinig groen 5285 Slecht onderhoud wegen 5290 Slecht onderhoud fietspaden 5234 Hondenpoep 5305 Sluikstorten 5296 Verbranden van afval 5298 Eikenprocessierups 5280 Ratten 5293 Andere 3009 BOTTOM1 (%): geen last Bodemvervuiling 5269 Watervervuiling 5268 Luchtvervuiling 5285 Lichtoverlast 5269 Geluidsoverlast 5307 Geuroverlast 5292 Druk wegverkeer 5284 Veiligheidsrisico door industriele bedrijven 5282 Gebruik bestrijdingsmiddelen 5282 Te weinig groen 5285 Slecht onderhoud wegen 5290 Slecht onderhoud fietspaden 5234 Hondenpoep 5305 Sluikstorten 5296 Verbranden van afval 5298 Eikenprocessierups 5280 Ratten 5293 Andere 3009 In welke mate heeft u de afgelopen 12 maanden last van volgende geluidsproblemen gehad ? TOP2 (%): tamelijk veel tot heel veel last Wegverkeer 5.338 Industrie 5.293 Vliegtuigen 5.308 Treinen 5.290 Horeca 5.298 Evenementen 5.301 Sportvelden 5.302 Buren 5.315 Dieren 5.300 BOTTOM2 (%): geen last Wegverkeer 5.338 Industrie 5.293 Vliegtuigen 5.308 Treinen 5.290 Horeca 5.298 Evenementen 5.301 Sportvelden 5.302 Buren 5.315 Dieren 5.300 Werd uw slaap de afgelopen 12 maanden verstoord ? TOP2 (%): tamelijk veel tot heel veel last Wegverkeer 5.320 Industrie 5.294 Vliegtuigen 5.299 Treinen 5.283 Horeca 5.298 Evenementen 5.301 Sportvelden 5.295 Buren 5.306 Dieren 5.291 BOTTOM2 (%): geen last Wegverkeer 5.320 Industrie 5.294 Vliegtuigen 5.299 Treinen 5.283 Horeca 5.298 Evenementen 5.301 Sportvelden 5.295 Buren 5.306 Dieren 5.291

West-Limburg Niet Gest.

Gest.

n

Case Niet Gest.

Gest.

n

Controle Niet Gest.

Gest.

Geen correctie

Case/West-Limburg Confounders

SES

Geen correctie

Case/controle Confounders

SES

71,2 3,1 6,2 70,5 57,7 72,5 9,9 9,3

71,2 3 6,1 70,8 58,1 73,2 9,9 9,3

2.437 2.416 2.429 2.414 2.413 2.421 2.406 2.415

63,1 3,8 7,8 68,9 54,1 69,9 12 9

63 3,7 7,7 69,2 54,6 70,9 11,9 9

2.932 2.903 2.913 2.891 2.877 2.892 2.863 2.871

71,9 3,1 6 70,7 58 72,7 9,8 9,3

71,9 3 6 70,9 58,4 73,4 9,7 9,3

ja nee ja nee ja nee ja nee


ja nee nee nee ja nee nee nee



ja nee nee nee ja nee nee nee

6 94 80,4 13,7 19,5 10 70,7 75,7

6 94 80,5 13,8 19,4 10 70,8 76

2.437 2.416 2.429 2.414 2.413 2.421 2.406 2.415

7,9 91,6 74,1 15,7 21,4 12,1 68,4 75,2

8 91,5 74,3 15,9 21,3 12,1 68,5 75,6

2.932 2.903 2.913 2.891 2.877 2.892 2.863 2.871

5,8 94,2 81 13,5 19,3 9,8 70,9 75,8

5,8 94,2 81,1 13,6 19,3 9,8 71 76

ja ja ja nee nee ja nee nee

ja ja ja ja nee ja nee nee

ja ja ja ja nee nee nee nee

ja ja ja nee nee ja nee nee

ja ja ja ja nee ja nee nee

ja ja ja ja nee nee nee nee

1,8 2,3 10,3 4,1 18,1 8,9 19,4 4,5 1,5 3,7 10,4 14,7 11,3 13,2 4,8 3,2 5,6 9,3

1,8 2,3 10,3 4 18,1 8,8 19,4 4,4 1,3 3,4 10,1 14,6 11,2 13,1 4,8 3,1 5,6 9,3

2.381 2.385 2.405 2.394 2.419 2.404 2.401 2.393 2.399 2.402 2.403 2.383 2.411 2.410 2.410 2.404 2.403 1.315

1,9 2 20,4 4,4 21,8 15,3 23,8 14 0,8 5,9 12,1 16,7 11,9 16,4 7,8 3,7 6,5 11

1,9 2 20,3 4,4 22 15,1 23,9 13,6 0,7 5,4 11,7 16,5 11,9 16,4 7,7 3,6 6,5 11,1

2.888 2.883 2.880 2.875 2.888 2.888 2.883 2.889 2.883 2.883 2.887 2.851 2.894 2.886 2.888 2.876 2.890 1.694

1,8 2,3 9,5 4,1 17,7 8,4 19 3,7 1,6 3,5 10,3 14,6 11,2 12,9 4,6 3,1 5,6 9,1

1,7 2,4 9,5 4 17,8 8,2 19 3,6 1,4 3,3 10 14,4 11,2 12,9 4,6 3,1 5,6 9,1

nee nee ja nee ja ja ja ja ja ja nee nee nee ja ja nee nee nee


nee nee ja nee ja ja ja ja ja ja ja ja nee ja ja nee nee nee



nee nee ja nee ja ja ja ja ja ja ja ja nee ja ja nee nee nee

91,8 90,7 62,2 85,4 47,6 65,1 51,9 84,7 91,7 83,8 65,2 63 63 59,6 79,5 85,1 77,9 83,8

92,4 90,9 62,1 85,7 47,7 65 51,7 84,8 91,7 84,8 65,6 63 62,9 59,7 79,6 85,2 77,8 83,8

2.381 2.385 2.405 2.394 2.419 2.404 2.401 2.393 2.399 2.402 2.403 2.383 2.411 2.410 2.410 2.404 2.403 1.315

92,6 90,4 41,3 83,4 43,3 46,1 46,8 60,5 92,7 80,3 61,6 58,9 60,4 55,3 76,4 82,8 73,7 82,5

93,2 90,7 41 83,9 43,4 45,8 46,7 60,7 92,7 81,7 62,1 59 60,2 55,5 76,5 83 73,4 82,4

2.888 2.883 2.880 2.875 2.888 2.888 2.883 2.889 2.883 2.883 2.887 2.851 2.894 2.886 2.888 2.876 2.890 1.694

91,8 90,7 63,9 85,5 48 66,7 52,3 86,7 91,6 84 65,5 63,3 63,2 60 79,7 85,3 78,3 83,9

92,3 90,9 63,8 85,9 48,1 66,6 52,1 86,8 91,6 85 65,8 63,4 63,2 60,1 79,8 85,4 78,2 83,9

nee nee ja nee ja ja ja ja nee ja ja ja nee ja ja ja ja nee


nee nee ja ja ja ja ja ja nee ja ja ja ja ja ja ja ja nee



nee nee ja ja ja ja ja ja nee ja ja ja ja ja ja ja ja nee

13,2 1,8 8,8 1,9 2,8 3,7 0,5 4,5 5,2

13,1 1,6 8,7 1,9 2,8 3,8 0,5 4,4 5,3

2.425 2.404 2.407 2.397 2.397 2.405 2.401 2.415 2.405

16,9 5,2 8 0,3 1,5 2,6 0,4 4,2 7

16,8 4,8 8 0,3 1,5 2,6 0,4 4 7

2.913 2.889 2.901 2.893 2.901 2.896 2.901 2.900 2.895

12,9 1,5 8,9 2,1 2,9 3,8 0,6 4,5 5,1

12,8 1,4 8,8 2 2,9 3,9 0,5 4,4 5,1

ja ja nee ja ja ja nee nee ja






70,1 93,9 78 94,9 92,6 84,7 97,5 84,8 82,2

70,2 94 78,1 95,1 92,7 84,7 97,5 85,1 82,2

2.425 2.404 2.407 2.397 2.397 2.405 2.401 2.415 2.405

65,3 84,6 73,9 99,2 94,7 85,5 98,2 83,8 80

65,3 84,8 73,7 99,2 94,8 85,5 98,2 84,2 80

2.913 2.889 2.901 2.893 2.901 2.896 2.901 2.900 2.895

70,5 94,7 78,4 94,5 92,5 84,6 97,5 84,9 82,4

70,6 94,8 78,4 94,7 92,5 84,6 97,5 85,2 82,4

ja ja ja ja ja nee nee nee nee


ja ja ja ja ja nee nee nee ja



ja ja ja ja ja nee nee nee ja

7,3 0,9 4 0,8 2,7 3,4 0,3 3,7 4,3

7,3 0,9 3,9 0,8 2,7 3,4 0,3 3,5 4,3

2.416 2.402 2.406 2.396 2.404 2.403 2.404 2.414 2.395

10 2,3 3,5 0,4 1,5 2 0,2 3,7 5,5

9,9 2,2 3,4 0,3 1,5 2,1 0,2 3,4 5,5

2.904 2.892 2.893 2.887 2.894 2.898 2.891 2.892 2.896

7,1 0,8 4,1 0,8 2,8 3,6 0,3 3,7 4,2

7 0,8 3,9 0,8 2,8 3,6 0,3 3,5 4,2

ja ja nee nee ja ja nee nee nee






80,6 97,1 88,5 97 93,2 84,9 98,6 87,1 86,5

80,5 97,2 88,7 97 93,2 84,8 98,7 87,7 86,5

2.416 2.402 2.406 2.396 2.404 2.403 2.404 2.414 2.395

77,4 92,3 86,5 99,4 95 85,6 99,3 86,6 83,8

77,3 92,3 86,5 99,4 95 85,5 99,3 87,3 83,9

2.904 2.892 2.893 2.887 2.894 2.898 2.891 2.892 2.896

80,8 97,5 88,7 96,8 93,1 84,8 98,6 87,2 86,7

80,8 97,6 88,8 96,8 93,1 84,7 98,7 87,7 86,8

ja ja ja ja ja nee ja nee ja


ja ja ja ja nee nee nee nee ja



ja ja ja ja nee nee nee nee ja

151

West-Limburg n Niet Gest. Had u de afgelopen 12 maanden last van geur ? TOP2 (%): tamelijk veel tot heel veel last Wegverkeer 5.308 2,2 Industrie 5.303 2,4 Horeca 5.288 0,5 Landbouw/veeteelt 5.289 2,1 Rook uit de schoorsteen 5.311 5,7 Rook van het verbranden 5.302 2,3 Riolering 5.303 3,4 BOTTOM2 (%): geen last Wegverkeer 5.308 92 Industrie 5.303 89,6 Horeca 5.288 98,6 Landbouw/veeteelt 5.289 88,9 Rook uit de schoorsteen 5.311 82,6 Rook van het verbranden 5.302 89,5 Riolering 5.303 87,5 Had u de afgelopen 12 maanden last van roet of stof ? TOP2 (%): tamelijk veel tot heel veel last Wegverkeer 5.326 4,1 Industrie 5.312 1 Verbranding uit schoorsteen 5.318 3,5 Verbranding in open lucht 5.313 1,3 BOTTOM2 (%): geen last Wegverkeer 5.326 89,3 Industrie 5.312 96 Verbranding uit schoorsteen 5.318 90 Verbranding in open lucht 5.313 94,4 Had u de afgelopen 12 maanden last van trillingen? TOP2 (%): tamelijk veel tot heel veel last Wegverkeer 5.333 6,1 Industrie 5.311 0,8 Treinen 5.309 1,3 Bouw- of sloopactiviteiten 5.311 1,7 BOTTOM2 (%): geen last Wegverkeer 5.333 85,3 Industrie 5.311 97,9 Treinen 5.309 96,7 Bouw- of sloopactiviteiten 5.311 93,8 Welke van onderstaande situaties zijn op u van toepassing ? En bent u hierdoor bezorgd over uw gezondheid? Ik woon …. drukke straat 5.385 34,1 landbouw/tuinbouwgebied 5.353 21,3 hoogspanningslijnen 5.340 14,1 zendmasten 5.333 12,6 verontreinigde 5.317 1,6 tankstation 5.360 11,8 uitgaansbuurt 5.356 7,8 industriegebied 5.352 22,1 Top 2: tamelijk tot heel erg bezorgd drukke straat 1.822 20,7 landbouw/tuinbouwgebied 1.145 6,2 hoogspanningslijnen 930 19,7 zendmasten 554 21,9 verontreinigde 85 34,2 tankstation 564 3,8 uitgaansbuurt 321 17,9 industriegebied 2.081 20,5 Bottom1 : helemaal niet bezorgd drukke straat 1.822 64,1 landbouw/tuinbouwgebied 1.145 24,2 hoogspanningslijnen 930 60,1 zendmasten 554 65,8 verontreinigde 85 76,1 tankstation 564 23,4 uitgaansbuurt 321 49,5 industriegebied 2.081 64,9 Hoe is uw algemene gezondheidstoestand ? Algemene gezondheidstoestand (zeer goed/goed) 5.388 80,6 Algemene gezondheidstoestand (zeer slecht/slecht) 5.388 2,9 Bent u, vanwege gezondheidsproblemen, sinds 6 maanden of langer beperkt geweest ? Beperking wegens gezondheidsproblemen 5.310 17,8 Welke ziekte of aandoeningen heeft u of heeft u in de afgelopen 12 maanden gehad ? Suikerziekte 5.153 3,1 Hart en vaatziekte 5.170 12,7 Migraine, ernstige hoofdpijn 5.179 19,7 Stoflong 5.135 0,4 Astma, chronische bronchitisch, longemfyseem of COPD 5.144 6,5 Spastische colon, spatische darm, irritable bowl disease 5.127 7,7 Allergie 5.141 23,5 Gewrichtsaandoening 5.221 27,3 Depressie 5.151 8,1 Andere psychische aandoening 5.148 3,2 Kanker 5.111 2,1 Ander langdurige ziekte of aandoening 1.450 38,9 Gebruik van medicatie in de afgelopen twee weken Genssmiddel in afgelopen 2 weken ? pijnsttillende middelen 5.109 34,3 slaapen kalmeringsmiddelen 5.042 9,6 antidepressiva 4.992 5,6 andere medicatie 5.212 40,1 Aantal keren een beroep gedaan op een hulpverlener ? Gemiddeld aantal contacten per jaar Huisarts 5203 4,3 Tandarts 5001 1,5 Specialist, na verwijzing van huisarts 4307 1,2 Specialist, op eigen in initiatief 3959 0,6 Spoeddienst, na verwijzing van huisarts 3783 0,1 Spoeddienst ziekenhuis, op eigen initiatief 3764 0,1 Afgelopen jaar een contact gehad ? (%) Huisarts 5203 93,8 Tandarts 5001 87,6 Specialist, na verwijzing van huisarts 4307 46,5 Specialist, op eigen in initiatief 3959 31,3 Spoeddienst, na verwijzing van huisarts 3783 9,8 Spoeddienst ziekenhuis, op eigen initiatief 3764 10 Stressbeleving Gemiddelde Totaalscore 5.318 14,3

Gest.

n

Case Niet Gest.

Gest.

n

Controle Niet Gest.

Gest.

Geen correctie

Case/West-Limburg Confounders

SES

Geen correctie

Case/controle Confounders

SES

2,1 2,4 0,5 1,9 5,6 2,3 3,3

2.407 2.410 2.397 2.405 2.415 2.411 2.407

3,5 8,1 0,3 1,4 8 3,1 3,2

3,4 8 0,3 1,3 8 3,2 3,1

2.901 2.893 2.891 2.884 2.896 2.891 2.896

2,1 1,9 0,5 2,2 5,5 2,2 3,4

2 1,9 0,5 2 5,4 2,2 3,3

ja ja nee nee ja nee nee






92,2 89,6 98,6 88,9 82,6 89,5 87,7

2.407 2.410 2.397 2.405 2.415 2.411 2.407

90,1 69,9 98,7 91,3 78,2 88,3 84,3

90,1 69,9 98,7 91,3 78,1 88,3 84,6

2.901 2.893 2.891 2.884 2.896 2.891 2.896

92,2 91,2 98,5 88,7 83 89,6 87,7

92,3 91,3 98,5 88,7 83 89,6 87,9

ja ja nee ja ja nee ja






4,1 1 3,4 1,3

2.419 2.413 2.416 2.413

4,4 3,6 4,4 1,6

4,5 3,5 4,3 1,6

2.907 2.899 2.902 2.900

4 0,8 3,4 1,3

4 0,8 3,3 1,2

nee ja nee nee

nee ja nee nee

nee ja ja nee

nee ja nee nee

nee ja nee nee

nee ja ja nee

89,4 96 90,2 94,5

2.419 2.413 2.416 2.413

88,5 88,5 87,3 93,3

88,5 88,5 87,4 93,4

2.907 2.899 2.902 2.900

89,4 96,7 90,2 94,5

89,4 96,7 90,4 94,6

nee ja ja nee

nee ja ja nee

nee ja ja nee

nee ja ja nee

nee ja ja nee

nee ja ja nee

6 0,7 1,2 1,7

2.425 2.417 2.415 2.415

8,2 1,9 0,2 1,5

8,2 1,7 0,2 1,4

2.908 2.894 2.894 2.896

5,9 0,7 1,4 1,8

5,8 0,6 1,3 1,7

ja ja ja nee

ja ja ja nee

ja ja ja nee

ja ja ja nee

ja ja ja nee

ja ja ja nee

85,4 98,1 96,7 93,8

2.425 2.417 2.415 2.415

82,5 95,4 99,2 94,3

82,5 95,8 99,2 94,3

2.908 2.894 2.894 2.896

85,5 98,1 96,4 93,8

85,6 98,3 96,5 93,8

ja ja ja nee

ja ja ja nee

ja ja ja nee

ja ja ja nee

ja ja ja nee

ja ja ja nee

34,3 21,2 14,1 12,4 1,6 10,5 7,8 21,8

2.454 2.442 2.439 2.438 2.419 2.444 2.445 2.443

34,9 13,1 30,5 7,7 1,6 10,6 4,4 62,4

35,2 13 30,5 7,6 1,6 9,3 4,3 62,1

2.931 2.911 2.901 2.895 2.898 2.916 2.911 2.909

34 21,9 12,8 13 1,6 11,9 8,1 18,7

34,2 21,9 12,8 12,8 1,6 10,7 8,1 18,4

nee ja ja ja nee nee ja ja






20,6 6 19,5 22,3 30,2 3,9 17,7 21

850 352 606 181 39 250 111 1.535

25,6 4,3 20,9 21,8 42,4 6,2 20,8 29,4

26 4,1 21,1 23,1 35,3 6,9 20,8 30

972 793 324 373 46 314 210 546

20,2 6,3 19,5 21,9 33,6 3,7 17,8 18

20,1 6,1 19,2 22,3 29,8 3,7 17,6 18,5

ja nee nee nee nee nee nee ja






64,5 24,1 61,1 66,5 76,3 24,7 50,4 65,9

850 352 606 181 39 250 111 1.535

66,2 23,7 63,1 70,4 82,7 38,1 52,7 73,8

66,9 23,5 64,7 71,6 83,1 42,4 55 74,7

972 793 324 373 46 314 210 546

64 24,2 59,5 65,6 75,6 22,3 49,3 62,4

64,3 24,2 60,4 66,2 75,7 23,5 50,2 63,5

nee nee nee nee nee ja nee ja






81,3 2,8

2.456 2.456

79,9 3,6

80,2 3,5

2.932 2.932

80,7 2,9

81,4 2,7

nee nee

nee nee

nee nee

nee nee

nee nee

nee nee

17,4

2.425

16,3

16,2

2.885

18

17,6

nee

nee

nee

nee

nee

nee

1,2 8,9 18,5 0,3 6,4 7,5 22,7 25,6 8,1 3,1 1,5 40

2.350 2.356 2.360 2.339 2.340 2.333 2.342 2.373 2.342 2.345 2.330 581

2,5 12,2 22,2 0,6 6,4 7,5 24,2 29,2 8,5 3,2 1,7 46,1

1 8,5 21,1 0,4 6,3 7,4 23,2 27,9 8,6 3,1 1,3 49,1

2.803 2.814 2.819 2.796 2.804 2.794 2.799 2.848 2.809 2.803 2.781 869

3,2 12,7 19,5 0,4 6,5 7,7 23,4 27,1 8 3,2 2,1 38,5

1,2 9 18,3 0,3 6,4 7,5 22,6 25,4 8,1 3,1 1,5 39,5

nee nee ja nee nee nee nee nee nee nee nee ja


nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee ja



nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee ja

34,4 8,4 5,4 40,5

2.331 2.296 2.275 2.363

34,9 8,8 5,9 39,9

35,1 8 5,8 41,1

2.778 2.746 2.717 2.849

34,2 9,6 5,6 40,1

34,4 8,4 5,4 40,4

nee nee nee nee

nee nee nee nee

nee nee nee nee

nee nee nee nee

nee nee nee nee

nee nee nee nee

4,3 1,5 1,2 0,6 0,1 0,1

2358 2259 1945 1785 1692 1693

4,2 1,5 1,1 0,6 0,1 0,2

4,3 1,5 1,1 0,6 0,1 0,2

2845 2742 2362 2174 2091 2071

4,3 1,5 1,2 0,6 0,1 0,1

4,3 1,5 1,2 0,6 0,1 0,1

nee nee nee nee nee nee






94,6 88,5 47,7 32 9,9 9,2

2358 2259 1945 1785 1692 1693

95,1 87,2 45,8 25,9 10,6 10,7

95,9 88,1 47,4 26,8 10,8 9,7

2845 2742 2362 2174 2091 2071

93,7 87,7 46,6 31,8 9,7 10

94,5 88,5 47,8 32,4 9,9 9,2

nee nee nee ja nee nee

ja nee nee ja nee nee


nee nee nee ja nee nee



14,3

2.418

14,4

14,4

2.900

14,3

14,3

nee

nee

nee

nee

nee

nee

152

8. Algemene tabellen Hieronder volgen de algemene tabellen die aangemaakt werden door de Universiteit Hasselt (MSc. L. Bruckers). Deze tabellen geven een overzicht van de aantallen en percentages van de niet naar confouders gecorrigeerde vragen.

153

Algemene gegevens Uw woning Case - controle: statistisch significant Case - West-Limburg: statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG1: EENGEZINSWONING neen 389 16.1 311 13.5 700 15.9 ja 2533 83.9 2125 86.5 4658 84.1 Totaal 2922 100.0 2436 100.0 5358 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

154

Algemene gegevens Uw woning Case - controle: statistisch significant Case - West-Limburg: statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG1: APPARTEMENT neen 2598 86.2 2183 88.8 4781 86.4 ja 324 13.8 253 11.2 577 13.6 Totaal 2922 100.0 2436 100.0 5358 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

155

Algemene gegevens Uw woning Case - controle: statistisch significant Case - West-Limburg: statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG1: GEMEUBELDE KAMER OF STUDIO neen 2904 99.2 2432 99.9 5336 99.2 ja 18 0.8 4 0.1 22 0.8 Totaal 2922 100.0 2436 100.0 5358 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

156

Algemene gegevens Uw woning Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG1: HOME,RUSTHUIS neen 2920 99.9 2434 99.9 5354 99.9 ja 2 0.1 2 0.1 4 0.1 Totaal 2922 100.0 2436 100.0 5358 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

157

Algemene gegevens Uw woning Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG1: SERVICEFLAT VOOR OUDEREN neen 2920 99.9 2433 99.9 5353 99.9 ja 2 0.1 3 0.1 5 0.1 Totaal 2922 100.0 2436 100.0 5358 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

158

Algemene gegevens Uw woning Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG1: ANDERE WONING neen 2879 98.7 2387 98.0 5266 98.7 ja 43 1.3 49 2.0 92 1.3 Totaal 2922 100.0 2436 100.0 5358 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

159

Algemene gegevens Uw woning Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG2: EIGENAAR neen 378 14.5 318 14.8 696 14.6 ja 2530 85.5 2112 85.2 4642 85.4 Totaal 2908 100.0 2430 100.0 5338 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

160

Algemene gegevens Uw woning Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG2: HUURDER VAN EEN PRIVE-WONING neen 2618 88.8 2224 90.5 4842 88.9 ja 290 11.2 206 9.5 496 11.1 Totaal 2908 100.0 2430 100.0 5338 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

161

Algemene gegevens Uw woning Case - controle: statistisch significant Case - West-Limburg: statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG2: HUURDER VAN EEN SOCIALE WONING neen 2820 96.7 2318 94.8 5138 96.5 ja 88 3.3 112 5.2 200 3.5 Totaal 2908 100.0 2430 100.0 5338 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

162

Algemene gegevens Uw woning Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG3: FREQUENTIE SLAAPKAMER VERLUCHTENZOMER Nooit of bijna nooit 14 0.5 18 0.7 32 0.5 Enkele keren per maand 31 0.8 27 1.1 58 0.8 Enkele keren per week 149 5.6 116 4.8 265 5.6 Elke dag 2734 93.0 2280 93.4 5014 93.1 Totaal 2928 100.0 2441 100.0 5369 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

163

Algemene gegevens Uw woning Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG3: FREQUENTIE SLAAPKAMER VERLUCHTENWINTER Nooit of bijna nooit 64 2.0 67 2.6 131 2.0 Enkele keren per maand 139 4.9 121 5.3 260 4.9 Enkele keren per week 599 21.9 471 19.9 1070 21.8 Elke dag 2108 71.2 1767 72.2 3875 71.3 Totaal 2910 100.0 2426 100.0 5336 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

164

Algemene gegevens Uw woning Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG4: SCHIMMEL OF VOCHTPLEKKEN IN WONING ? neen 2134 72.5 1716 70.9 3850 72.4 ja 792 27.5 702 29.1 1494 27.6 Totaal 2926 100.0 2418 100.0 5344 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

165

Algemene gegevens Uw woning Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG4: SCHIMMEL OF VOCHTPLEKKEN IN WONING BADKAMER ? neen 2585 87.8 2122 87.3 4707 87.8 ja 341 12.2 296 12.7 637 12.2 Totaal 2926 100.0 2418 100.0 5344 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

166

Algemene gegevens Uw woning Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG4: SCHIMMEL OF VOCHTPLEKKEN IN WONING WOONKAMER? neen 2812 96.0 2335 96.7 5147 96.0 ja 114 4.0 83 3.3 197 4.0 Totaal 2926 100.0 2418 100.0 5344 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

167

Algemene gegevens Uw woning Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG4: SCHIMMEL OF VOCHTPLEKKEN IN WONING SLAAPKAMER ? neen 2714 92.0 2228 91.6 4942 92.0 ja 212 8.0 190 8.4 402 8.0 Totaal 2926 100.0 2418 100.0 5344 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

168

Algemene gegevens Uw woning Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG4: SCHIMMEL OF VOCHTPLEKKEN IN WONING KEUKEN ? neen 2852 97.6 2365 97.8 5217 97.6 ja 74 2.4 53 2.2 127 2.4 Totaal 2926 100.0 2418 100.0 5344 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

169

Algemene gegevens Uw woning Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG4: SCHIMMEL OF VOCHTPLEKKEN IN WONING KELDER ? neen 2732 93.9 2231 92.5 4963 93.8 ja 194 6.1 187 7.5 381 6.2 Totaal 2926 100.0 2418 100.0 5344 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

170

Algemene gegevens Uw woning Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG4: SCHIMMEL OF VOCHTPLEKKEN IN WONING ANDERE PLEK ? neen 2804 96.0 2316 96.0 5120 96.0 ja 122 4.0 102 4.0 224 4.0 Totaal 2926 100.0 2418 100.0 5344 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

171

Algemene gegevens Uw woning Case - controle: statistisch significant Case - West-Limburg: statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG5: VERWARMING : CENTRALE VERWARMING neen 296 10.3 184 7.3 480 10.1 ja 2640 89.7 2261 92.7 4901 89.9 Totaal 2936 100.0 2445 100.0 5381 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

172

Algemene gegevens Uw woning Case - controle: statistisch significant Case - West-Limburg: statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG5:VERWARMING : GASKACHEL neen 2829 95.3 2377 97.2 5206 95.4 ja 107 4.7 68 2.8 175 4.6 Totaal 2936 100.0 2445 100.0 5381 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

173

Algemene gegevens Uw woning Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG5:VERWARMING : HOUTKACHEL neen 2460 85.9 2041 84.7 4501 85.8 ja 476 14.1 404 15.3 880 14.2 Totaal 2936 100.0 2445 100.0 5381 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

174

Algemene gegevens Uw woning Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG5:VERWARMING : KOLENKACHEL neen 2883 98.4 2405 98.5 5288 98.5 ja 53 1.6 40 1.5 93 1.5 Totaal 2936 100.0 2445 100.0 5381 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

175

Algemene gegevens Uw woning Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG5:VERWARMING : OPEN HAARD neen 2805 95.8 2347 96.1 5152 95.8 ja 131 4.2 98 3.9 229 4.2 Totaal 2936 100.0 2445 100.0 5381 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

176

Algemene gegevens Uw woning Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG5:VERWARMING : ELEKTRISCHE VERWARMING neen 2729 93.5 2317 94.9 5046 93.6 ja 207 6.5 128 5.1 335 6.4 Totaal 2936 100.0 2445 100.0 5381 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

177

Algemene gegevens Uw woning Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG5:VERWARMING : ANDERE neen 2847 97.5 2386 97.7 5233 97.5 ja 89 2.5 59 2.3 148 2.5 Totaal 2936 100.0 2445 100.0 5381 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

178

Algemene gegevens Uw woning Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG6: WARM WATER : GASBOILER neen 2377 78.1 1956 79.0 4333 78.1 ja 550 21.9 485 21.0 1035 21.9 Totaal 2927 100.0 2441 100.0 5368 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

179

Algemene gegevens Uw woning Case - controle: statistisch significant Case - West-Limburg: statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG6: WARM WATER : CENTRALE VERWARMINGSKETEL neen 1091 38.8 860 35.6 1951 38.6 ja 1836 61.2 1581 64.4 3417 61.4 Totaal 2927 100.0 2441 100.0 5368 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

180

Algemene gegevens Uw woning Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG6: WARM WATER : ELEKTRISCHE BOILER neen 2284 79.3 1983 81.6 4267 79.5 ja 643 20.7 458 18.4 1101 20.5 Totaal 2927 100.0 2441 100.0 5368 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

181

Algemene gegevens Uw woning Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG6: WARM WATER : ZONNEPANELEN neen 2881 98.5 2399 98.1 5280 98.5 ja 46 1.5 42 1.9 88 1.5 Totaal 2927 100.0 2441 100.0 5368 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

182

Algemene gegevens Uw woning Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG6: WARM WATER : ANDER neen 2888 98.7 2420 99.2 5308 98.8 ja 39 1.3 21 0.8 60 1.2 Totaal 2927 100.0 2441 100.0 5368 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

183

Algemene gegevens Uw woning Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG7: GEBRUIK VAN LUCHTVERFRISSERS, S WINTERS Nooit of bijna nooit 2245 76.8 1810 75.1 4055 76.7 Enkele keren per maand 307 10.8 267 11.4 574 10.9 Enkele keren per week 170 6.8 167 6.9 337 6.8 Elke dag 164 5.6 173 6.6 337 5.7 Totaal 2886 100.0 2417 100.0 5303 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

184

Algemene gegevens Uw woning Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG7: GEBRUIK VAN INSECTENVERDELGER, S WINTERS Nooit of bijna nooit 2618 91.8 2143 91.4 4761 91.7 Enkele keren per maand 158 5.8 152 6.2 310 5.8 Enkele keren per week 35 1.8 43 1.7 78 1.8 Elke dag 13 0.7 18 0.7 31 0.7 Totaal 2824 100.0 2356 100.0 5180 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

185

Algemene gegevens Uw woning Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG7: GEBRUIK VAN GEURKAARSJES, S WINTERS Nooit of bijna nooit 1911 65.4 1584 66.4 3495 65.4 Enkele keren per maand 664 23.5 541 22.9 1205 23.5 Enkele keren per week 258 9.2 222 8.8 480 9.2 Elke dag 49 1.9 43 1.8 92 1.9 Totaal 2882 100.0 2390 100.0 5272 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

186

Algemene gegevens Uw woning Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG8: GEBRUIK VAN LUCHTVERFRISSERS, S ZOMERS Nooit of bijna nooit 2247 77.6 1797 75.3 4044 77.4 Enkele keren per maand 293 10.6 289 12.4 582 10.8 Enkele keren per week 165 6.3 139 6.0 304 6.3 Elke dag 158 5.5 163 6.3 321 5.6 Totaal 2863 100.0 2388 100.0 5251 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

187

Algemene gegevens Uw woning Case - controle: statistisch significant Case - West-Limburg: statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG8: GEBRUIK VAN INSECTENVERDELGER, S ZOMERS Nooit of bijna nooit 1896 65.8 1477 62.6 3373 65.6 Enkele keren per maand 564 19.6 546 22.4 1110 19.8 Enkele keren per week 287 10.3 241 10.2 528 10.3 Elke dag 107 4.3 119 4.9 226 4.4 Totaal 2854 100.0 2383 100.0 5237 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

188

Algemene gegevens Uw woning Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG8: GEBRUIK VAN GEURKAARSJES, S ZOMERS Nooit of bijna nooit 2095 72.2 1775 74.5 3870 72.4 Enkele keren per maand 537 18.9 418 18.0 955 18.8 Enkele keren per week 189 7.2 146 5.9 335 7.1 Elke dag 41 1.7 38 1.6 79 1.7 Totaal 2862 100.0 2377 100.0 5239 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

189

Algemene gegevens Uw buurt Case - controle: statistisch significant Case - West-Limburg: statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG9: TEVREDENHEID LEEFKWALITEIT BUURT Helemaal niet tevreden 57 2.0 62 2.7 119 2.1 Niet tevreden 111 3.8 118 5.2 229 3.9 Min of meer tevreden 630 22.3 688 29.0 1318 22.8 Tevreden 1663 56.1 1312 52.8 2975 55.8 Zeer tevreden 471 15.8 257 10.3 728 15.4 Totaal 2932 100.0 2437 100.0 5369 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

190

Algemene gegevens Uw buurt Case - controle: statistisch significant Case - West-Limburg: statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG10: JAREN WONEN IN DE WIJK 0-4 jaar 545 21.4 433 18.5 978 21.2 5- 9 jaar 348 12.9 309 12.7 657 12.9 10-19 jaar 686 23.2 494 20.2 1180 22.9 >19 jaar 1293 42.6 1168 48.7 2461 43.0 TOTAAL 2872 100.0 2404 100.0 5276 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

191

Algemene gegevens Uw buurt Case - controle: statistisch significant Case - West-Limburg: statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG11: ONVEILIG IN BUURT: OVERDAG Nooit of bijna nooit 2752 94.2 2225 91.6 4977 94.0 Enkele keren per maand 69 2.8 102 4.6 171 2.9 Enkele keren per week 34 1.4 35 1.6 69 1.4 Elke dag 48 1.7 54 2.2 102 1.7 Totaal 2903 100.0 2416 100.0 5319 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

192

Algemene gegevens Uw buurt Case - controle: statistisch significant Case - West-Limburg: statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG11: ONVEILIG IN BUURT: S NACHTS Nooit of bijna nooit 2407 81.0 1849 74.1 4256 80.4 Enkele keren per maand 356 13.0 407 18.1 763 13.4 Enkele keren per week 74 3.2 73 3.2 147 3.2 Elke dag 76 2.8 100 4.6 176 3.0 Totaal 2913 100.0 2429 100.0 5342 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

193

Algemene gegevens Uw buurt Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG12: MENSEN IN BUURT: HELPEN ELKAAR Helemaal oneens 145 5.4 145 6.0 290 5.4 Een beetje oneens 228 8.1 218 9.7 446 8.2 Niet eens/ niet oneens 425 15.8 360 15.4 785 15.8 Een beetje eens 1046 37.5 913 37.9 1959 37.6 Helemaal eens 1047 33.1 778 31.0 1825 33.0 Totaal 2891 100.0 2414 100.0 5305 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

194

Algemene gegevens Uw buurt Case - controle: statistisch significant Case - West-Limburg: statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG12: MENSEN IN BUURT: VOELEN ZICH VERBONDEN Helemaal oneens 231 8.3 242 10.3 473 8.4 Een beetje oneens 293 11.0 255 11.1 548 11.1 Niet eens/ niet oneens 616 22.7 572 24.6 1188 22.9 Een beetje eens 1146 39.7 888 36.3 2034 39.4 Helemaal eens 591 18.3 456 17.7 1047 18.3 Totaal 2877 100.0 2413 100.0 5290 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

195

Algemene gegevens Uw buurt Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG12: MENSEN IN BUURT: VERTROUWEN ELKAAR Helemaal oneens 133 4.5 112 4.7 245 4.5 Een beetje oneens 147 5.3 164 7.4 311 5.5 Niet eens/ niet oneens 460 17.5 415 17.9 875 17.5 Een beetje eens 971 33.9 814 34.6 1785 34.0 Helemaal eens 1181 38.8 916 35.4 2097 38.5 Totaal 2892 100.0 2421 100.0 5313 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

196

Algemene gegevens Uw buurt Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG12: MENSEN IN BUURT: SCHIETEN SLECHT MET ELKAAR OP Helemaal oneens 1423 47.9 1121 44.6 2544 47.6 Een beetje oneens 630 23.0 562 23.8 1192 23.1 Niet eens/ niet oneens 522 19.3 452 19.6 974 19.3 Een beetje eens 209 7.1 204 8.9 413 7.3 Helemaal eens 79 2.6 67 3.1 146 2.7 Totaal 2863 100.0 2406 100.0 5269 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

197

Algemene gegevens Uw buurt Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG12: MENSEN IN BUURT: GA IK LIEVER NIET MEE OM Helemaal oneens 1775 60.0 1460 58.9 3235 59.9 Een beetje oneens 442 15.7 389 16.3 831 15.8 Niet eens/ niet oneens 396 14.9 364 15.8 760 15.0 Een beetje eens 186 6.8 157 6.8 343 6.8 Helemaal eens 72 2.5 45 2.2 117 2.5 Totaal 2871 100.0 2415 100.0 5286 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

198

Algemene gegevens Uw leefstijl Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG21: FYSIEKE ACTIVTEIT Geen fysieke activiteit 230 7.7 220 9.1 450 7.8 Minder dan 4 uur per week matige fysieke activiteit 778 27.4 638 26.6 1416 27.4 Meer dan 4 uur per week matige fysieke activiteit 1373 47.0 1108 44.2 2481 46.8 Meerdere keren per week intensief bewegen 531 17.9 484 20.1 1015 18.0 Totaal 2912 100.0 2450 100.0 5362 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

199

Algemene gegevens Uw leefstijl Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG21: FYSIEKE ACTIVITEIT (2 KLASSEN) Geen of Minder dan 4 uur per week matige fysieke activiteit 1008 35.2 858 35.7 1866 35.2 Meer dan 4 uur per week matige fysieke activiteit of Meerdere keren per week intensief bewegen 1904 64.8 1592 64.3 3496 64.8 Totaal 2912 100.0 2450 100.0 5362 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

200

Algemene gegevens Uw leefstijl Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG22: ALCOHOL GEBRUIK LAATSTE 12 MAANDEN Nooit 648 22.1 568 23.4 1216 22.2 Op 1 tot 4 dagen per maand 1429 48.0 1190 48.4 2619 48.0 Op 2 tot 5 dagen per week 663 23.3 545 22.1 1208 23.2 Op 6 tot 7 dagen per week 194 6.6 153 6.2 347 6.5 Totaal 2934 100.0 2456 100.0 5390 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

201

Algemene gegevens Uw leefstijl Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG23: AANTAL GLAZEN ALCOHOL PER WEEK Geen 1110 37.4 946 38.6 2056 37.5 Minder dan 10 glazen 1492 50.7 1216 49.3 2708 50.6 10 tot en met 20 glazen 276 10.0 237 9.9 513 10.0 21 tot 30 glazen 37 1.0 44 1.8 81 1.1 31 glazen of meer 20 0.8 12 0.4 32 0.8 Totaal 2935 100.0 2455 100.0 5390 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

202

Algemene gegevens Uw leefstijl Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG23: AANTAL GLAZEN ALCOHOL PER WEEK (3 KLASSEN) Geen 1110 37.4 946 38.6 2056 37.5 Minder dan 10 glazen 1492 50.7 1216 49.3 2708 50.6 10 of meer glazen 333 11.9 293 12.1 626 11.9 Totaal 2935 100.0 2455 100.0 5390 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

203

Algemene gegevens Uw leefstijl Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG24: ROOKGEDRAG Nee 2300 78.0 1901 77.6 4201 77.9 Ja, minder dan 10 sigaretten per dag 262 8.7 237 9.9 499 8.8 Ja, tussen 11 en 20 sigaretten per dag 285 10.0 242 9.6 527 10.0 Ja, tussen 21 en 30 sigaretten per dag 87 3.1 69 2.5 156 3.1 Ja, meer dan 31 sigaretten per dag 11 0.2 9 0.4 20 0.2 Totaal 2945 100.0 2458 100.0 5403 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

204

Algemene gegevens Uw leefstijl Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------ROKER neen 2300 78.0 1901 77.6 4201 77.9 ja 645 22.0 557 22.4 1202 22.1 Totaal 2945 100.0 2458 100.0 5403 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

205

Algemene gegevens Uw leefstijl Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG25: VROEGER GEROOKT Ja 785 33.3 639 33.2 1424 33.3 Neen 1504 66.7 1252 66.8 2756 66.7 Totaal 2289 100.0 1891 100.0 4180 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

206

Algemene gegevens Uw leefstijl Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG26: ELKE DAG ROKEN BINNEN WONING Ja 522 17.9 441 18.3 963 18.0 Neen 2418 82.1 2011 81.7 4429 82.0 Totaal 2940 100.0 2452 100.0 5392 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

207

Algemene gegevens Uw leefstijl Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG27,28: BODY MASS INDEX Ondergewicht 74 2.7 67 2.9 141 2.7 Normaal gewicht 1513 54.3 1262 52.3 2775 54.2 Licht en matig overgewicht 941 32.6 780 33.2 1721 32.6 Ernstig en ziekelijk overgewicht 337 10.4 281 11.6 618 10.5 TOTAAL 2865 100.0 2390 100.0 5255 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

208

Algemene gegevens Uw leefstijl Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG29: ONTBIJT Nooit of bijna nooit 247 9.3 242 10.3 489 9.4 1 tot 4 keer per maand 118 4.6 97 4.1 215 4.5 2 tot 4 keer per week 190 7.6 185 7.6 375 7.6 5 tot 6 keer per week 189 7.4 162 7.1 351 7.4 Elke dag 2188 71.1 1765 70.9 3953 71.1 Totaal 2932 100.0 2451 100.0 5383 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

209

Algemene gegevens Uw leefstijl Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG29: MIDDAGMAAL Nooit of bijna nooit 44 1.5 45 1.8 89 1.6 1 tot 4 keer per maand 31 1.1 35 1.5 66 1.2 2 tot 4 keer per week 162 6.5 148 6.3 310 6.5 5 tot 6 keer per week 286 10.6 249 9.9 535 10.5 Elke dag 2401 80.2 1966 80.4 4367 80.2 Totaal 2924 100.0 2443 100.0 5367 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

210

Algemene gegevens Uw leefstijl Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG29: AVONDMAAL Nooit of bijna nooit 8 0.4 12 0.4 20 0.4 1 tot 4 keer per maand 18 0.8 24 1.0 42 0.8 2 tot 4 keer per week 71 3.0 82 3.3 153 3.1 5 tot 6 keer per week 169 6.7 160 6.4 329 6.7 Elke dag 2666 89.0 2171 88.8 4837 89.0 Totaal 2932 100.0 2449 100.0 5381 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

211

Algemene gegevens Uw leefstijl Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG29: GROENTEN Nooit of bijna nooit 26 1.0 14 0.6 40 1.0 1 tot 4 keer per maand 33 1.3 49 2.2 82 1.4 2 tot 4 keer per week 302 11.2 275 11.7 577 11.2 5 tot 6 keer per week 532 19.2 462 19.5 994 19.2 Elke dag 2044 67.3 1651 65.9 3695 67.2 Totaal 2937 100.0 2451 100.0 5388 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

212

Algemene gegevens Uw leefstijl Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG29: FRUIT Nooit of bijna nooit 127 4.4 128 5.5 255 4.4 1 tot 4 keer per maand 305 10.8 268 10.9 573 10.8 2 tot 4 keer per week 689 24.5 599 24.8 1288 24.5 5 tot 6 keer per week 399 14.3 329 13.5 728 14.3 Elke dag 1399 46.1 1121 45.4 2520 46.0 Totaal 2919 100.0 2445 100.0 5364 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

213

Algemene gegevens Uw leefstijl Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG29: VIS Nooit of bijna nooit 304 11.0 284 11.6 588 11.0 1 tot 4 keer per maand 1677 56.6 1377 57.0 3054 56.6 2 tot 4 keer per week 824 28.4 678 27.2 1502 28.4 5 tot 6 keer per week 42 1.9 41 1.6 83 1.9 Elke dag 62 2.1 62 2.5 124 2.1 Totaal 2909 100.0 2442 100.0 5351 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

214

Algemene gegevens Uw leefstijl Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG29: GRIJS OF BRUIN BROOD Nooit of bijna nooit 126 4.5 109 4.8 235 4.5 1 tot 4 keer per maand 133 4.5 100 4.4 233 4.5 2 tot 4 keer per week 262 9.9 249 11.0 511 10.0 5 tot 6 keer per week 288 10.8 227 9.4 515 10.7 Elke dag 2126 70.3 1770 70.4 3896 70.3 Totaal 2935 100.0 2455 100.0 5390 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

215

Algemene gegevens Uw leefstijl Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG30: AANTAL STUKKEN FRUIT PER DAG Een stuk fruit 1633 57.3 1315 55.6 2948 57.1 Twee stuks fruit 1211 42.7 1032 44.4 2243 42.9 Totaal 2844 100.0 2347 100.0 5191 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

216

Algemene gegevens Uw gezondheid Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG31: BEPERKT IN ACTIVITEITEN WEGENS GEZONDHEIDSPROBLEMEN Ja, erg beperkt 162 5.8 134 5.5 296 5.8 Ja, beperkt 370 12.2 282 10.8 652 12.1 Neen, niet beperkt 2353 82.0 2009 83.7 4362 82.2 Totaal 2885 100.0 2425 100.0 5310 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

217

Algemene gegevens Uw gezondheid Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG33: PIJNSTILLENDE MIDDELEN: VOORGESCHREVEN ? neen 2315 84.2 1936 83.4 4251 84.2 ja 463 15.8 395 16.6 858 15.8 Totaal 2778 100.0 2331 100.0 5109 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

218

Algemene gegevens Uw gezondheid Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG33: SLAAP- EN KALMERINGSMIDDELEN: VOORGESCHREVEN ? neen 2487 90.8 2102 91.9 4589 90.9 ja 259 9.2 194 8.1 453 9.1 Totaal 2746 100.0 2296 100.0 5042 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

219

Algemene gegevens Uw gezondheid Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG33: ANTIDEPRESSIVA: VOORGESCHREVEN ? neen 2542 94.3 2133 93.8 4675 94.3 ja 175 5.7 142 6.2 317 5.7 Totaal 2717 100.0 2275 100.0 4992 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

220

Algemene gegevens Uw gezondheid Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG33: ANDERE MEDICATIE : VOORGESCHREVEN ? neen 1717 61.7 1461 62.8 3178 61.8 ja 1132 38.3 902 37.2 2034 38.2 Totaal 2849 100.0 2363 100.0 5212 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

221

Algemene gegevens Uw gezondheid Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG33: PIJNSTILLENDE MIDDELEN: GENOMEN ? neen 1812 65.8 1504 65.1 3316 65.7 ja 966 34.2 827 34.9 1793 34.3 Totaal 2778 100.0 2331 100.0 5109 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

222

Algemene gegevens Uw gezondheid Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG33: SLAAP- EN KALMERINGSMIDDELEN: GENOMEN ? neen 2475 90.4 2084 91.2 4559 90.4 ja 271 9.6 212 8.8 483 9.6 Totaal 2746 100.0 2296 100.0 5042 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

223

Algemene gegevens Uw gezondheid Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG33: ANTIDEPRESSIVA: GENOMEN ? neen 2550 94.4 2136 94.1 4686 94.4 ja 167 5.6 139 5.9 306 5.6 Totaal 2717 100.0 2275 100.0 4992 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

224

Algemene gegevens Uw gezondheid Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG33: ANDERE MEDICATIE : GENOMEN ? neen 1665 59.9 1402 60.1 3067 59.9 ja 1184 40.1 961 39.9 2145 40.1 Totaal 2849 100.0 2363 100.0 5212 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

225

Algemene gegevens Uw gezondheid Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG33: PIJNSTILLENDE MIDDELEN GENOMEN, WAS DIT OP VOORSCHRIFT? neen 526 56.4 455 55.5 981 56.3 ja 440 43.6 372 44.5 812 43.7 Totaal 966 100.0 827 100.0 1793 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

226

Algemene gegevens Uw gezondheid Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG33: SLAAP- EN KALMERINGSMIDDELEN GENOMEN, WAS DIT OP VOORSCHRIFT? neen 32 11.0 32 14.4 64 11.2 ja 239 89.0 180 85.6 419 88.8 Totaal 271 100.0 212 100.0 483 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

227

Algemene gegevens Uw gezondheid Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG33: ANTIDEPRESSIVA GENOMEN, WAS DIT OP VOORSCHRIFT ? neen 5 5.0 7 4.4 12 5.0 ja 162 95.0 132 95.6 294 95.0 Totaal 167 100.0 139 100.0 306 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

228

Algemene gegevens Uw gezondheid Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG33: ANDERE MEDICATIE GENOMEN, WAS DIT OP VOORSCHRIFT ? neen 82 6.6 80 8.9 162 6.7 ja 1102 93.4 881 91.1 1983 93.3 Totaal 1184 100.0 961 100.0 2145 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

229

Algemene gegevens Uw gezondheid Case - controle: statistisch significant Case - West-Limburg: statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG35: PERSOONLIJKE BIJDRAGE GEZONDHEIDSKOSTEN makkelijk in uw budget past 2060 70.6 1635 67.2 3695 70.4 moeilijk in uw budget past 803 27.6 731 30.0 1534 27.8 onmogelijk in uw budget past 52 1.8 59 2.7 111 1.8 Totaal 2915 100.0 2425 100.0 5340 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

230

Algemene gegevens Uw gezondheid Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG36: UITSTELLEN VAN MEDISCHE ZORGEN ? neen 2714 91.3 2258 92.9 4972 91.4 ja 214 8.7 176 7.1 390 8.6 Totaal 2928 100.0 2434 100.0 5362 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

231

Algemene gegevens Uw gezondheid Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG36: UITSTELLEN VAN MEDISCHE ZORGEN: OPERATIE ? neen 2819 96.1 2330 95.7 5149 96.1 ja 109 3.9 104 4.3 213 3.9 Totaal 2928 100.0 2434 100.0 5362 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

232

Algemene gegevens Uw gezondheid Case - controle: statistisch significant Case - West-Limburg: statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG36: UITSTELLEN VAN MEDISCHE ZORGEN : GENEESMIDDELEN? neen 2827 95.3 2363 97.3 5190 95.4 ja 101 4.7 71 2.7 172 4.6 Totaal 2928 100.0 2434 100.0 5362 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

233

Algemene gegevens Uw gezondheid Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG36: UITSTELLEN VAN MEDISCHE ZORGEN : MENTALE ZORGEN? neen 2868 97.7 2396 98.5 5264 97.7 ja 60 2.3 38 1.5 98 2.3 Totaal 2928 100.0 2434 100.0 5362 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

234

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG38: GESLACHT Man 1349 50.4 1163 50.6 2512 50.4 Vrouw 1608 49.6 1305 49.4 2913 49.6 Totaal 2957 100.0 2468 100.0 5425 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

235

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------LEEFTIJD (KLASSEN) 20-35 jaar 705 29.0 697 31.3 1402 29.2 36-54 jaar 1347 42.9 1075 42.5 2422 42.9 55-70 jaar 905 28.0 696 26.2 1601 27.9 TOTAAL 2957 100.0 2468 100.0 5425 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

236

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG40: GEBOORTELAND DEELNEMER: BELGIE neen 196 7.1 148 7.1 344 7.1 ja 2735 92.9 2294 92.9 5029 92.9 Totaal 2931 100.0 2442 100.0 5373 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

237

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: statistisch significant Case - West-Limburg: statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG40: GEBOORTELAND MOEDER: BELGIE neen 301 12.4 306 15.0 607 12.6 ja 2567 87.6 2083 85.0 4650 87.4 Totaal 2868 100.0 2389 100.0 5257 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

238

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: statistisch significant Case - West-Limburg: statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG40: GEBOORTELAND VADER: BELGIE neen 298 12.5 317 15.8 615 12.8 ja 2566 87.5 2071 84.2 4637 87.2 Totaal 2864 100.0 2388 100.0 5252 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

239

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG40: GEBOORTELAND DEELNEMER: NEDERLAND neen 2875 98.7 2416 98.9 5291 98.7 ja 56 1.3 26 1.1 82 1.3 Totaal 2931 100.0 2442 100.0 5373 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

240

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG40: GEBOORTELAND OUDERS: NEDERLAND neen 2777 96.9 2333 97.7 5110 97.0 ja 91 3.1 58 2.3 149 3.0 Totaal 2868 100.0 2391 100.0 5259 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

241

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: statistisch significant Case - West-Limburg: statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG40: GEBOORTELAND DEELNEMER: FRANKRIJK neen 2928 99.9 2442 100.0 5370 99.9 ja 3 0.1 0 3 0.1 Totaal 2931 100.0 2442 100.0 5373 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

242

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG40: GEBOORTELAND OUDERS: FRANKRIJK neen 2856 99.6 2385 99.7 5241 99.6 ja 12 0.4 6 0.3 18 0.4 Totaal 2868 100.0 2391 100.0 5259 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

243

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG40: GEBOORTELAND DEELNEMER: DUITSLAND neen 2904 99.1 2422 99.1 5326 99.1 ja 27 0.9 20 0.9 47 0.9 Totaal 2931 100.0 2442 100.0 5373 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

244

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG40: GEBOORTELAND OUDERS: DUITSLAND neen 2824 98.4 2360 98.5 5184 98.4 ja 44 1.6 31 1.5 75 1.6 Totaal 2868 100.0 2391 100.0 5259 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

245

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: statistisch significant Case - West-Limburg: statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG40: GEBOORTELAND DEELNEMER: ITALIE neen 2919 99.5 2423 98.8 5342 99.5 ja 12 0.5 19 1.2 31 0.5 Totaal 2931 100.0 2442 100.0 5373 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

246

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: statistisch significant Case - West-Limburg: statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG40: GEBOORTELAND OUDERS: ITALIE neen 2815 97.7 2302 95.1 5117 97.5 ja 53 2.3 89 4.9 142 2.5 Totaal 2868 100.0 2391 100.0 5259 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

247

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG40: GEBOORTELAND DEELNEMER: SPANJE neen 2922 99.6 2437 99.7 5359 99.6 ja 9 0.4 5 0.3 14 0.4 Totaal 2931 100.0 2442 100.0 5373 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

248

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG40: GEBOORTELAND OUDERS: SPANJE neen 2851 99.2 2367 98.8 5218 99.1 ja 17 0.8 24 1.2 41 0.9 Totaal 2868 100.0 2391 100.0 5259 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

249

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG40: GEBOORTELAND DEELNEMER: GRIEKENLAND neen 2928 99.8 2441 99.9 5369 99.8 ja 3 0.2 1 0.1 4 0.2 Totaal 2931 100.0 2442 100.0 5373 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

250

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG40: GEBOORTELAND OUDERS: GRIEKENLAND neen 2865 99.8 2380 99.4 5245 99.8 ja 3 0.2 11 0.6 14 0.2 Totaal 2868 100.0 2391 100.0 5259 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

251

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG40: GEBOORTELAND DEELNEMER: TURKIJE neen 2896 98.0 2403 98.1 5299 98.0 ja 35 2.0 39 1.9 74 2.0 Totaal 2931 100.0 2442 100.0 5373 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

252

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG40: GEBOORTELAND OUDERS: TURKIJE neen 2804 96.3 2313 96.3 5117 96.3 ja 64 3.7 78 3.7 142 3.7 Totaal 2868 100.0 2391 100.0 5259 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

253

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: statistisch significant Case - West-Limburg: statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG40: GEBOORTELAND DEELNEMER: MAROKKO neen 2925 99.8 2428 99.3 5353 99.8 ja 6 0.2 14 0.7 20 0.2 Totaal 2931 100.0 2442 100.0 5373 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

254

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: statistisch significant Case - West-Limburg: statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG40: GEBOORTELAND OUDERS: MAROKKO neen 2856 99.6 2369 98.8 5225 99.5 ja 12 0.4 22 1.2 34 0.5 Totaal 2868 100.0 2391 100.0 5259 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

255

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG40: GEBOORTELAND DEELNEMER: ANDER neen 2886 98.4 2418 99.1 5304 98.4 ja 45 1.6 24 0.9 69 1.6 Totaal 2931 100.0 2442 100.0 5373 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

256

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG40: GEBOORTELAND DEELNEMER: ANDER neen 2789 96.9 2323 96.9 5112 96.9 ja 79 3.1 68 3.1 147 3.1 Totaal 2868 100.0 2391 100.0 5259 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

257

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG41: GEHUWD neen 1013 40.2 875 38.3 1888 40.1 ja 1904 59.8 1561 61.7 3465 59.9 Totaal 2917 100.0 2436 100.0 5353 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

258

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG41: SAMENWONEND neen 2585 86.7 2132 87.2 4717 86.7 ja 332 13.3 304 12.8 636 13.3 Totaal 2917 100.0 2436 100.0 5353 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

259

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG41: ONGEHUWD neen 2496 82.1 2061 82.2 4557 82.1 ja 421 17.9 375 17.8 796 17.9 Totaal 2917 100.0 2436 100.0 5353 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

260

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG41: GESCHEIDEN neen 2712 93.0 2287 93.9 4999 93.1 ja 205 7.0 149 6.1 354 6.9 Totaal 2917 100.0 2436 100.0 5353 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

261

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG41: WEDUWE neen 2862 98.1 2389 98.4 5251 98.1 ja 55 1.9 47 1.6 102 1.9 Totaal 2917 100.0 2436 100.0 5353 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

262

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: statistisch significant Case - West-Limburg: statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG49: GEMEENTE Beringen 217 14.7 722 28.5 939 15.7 Halen 269 3.1 0 269 2.8 Ham 250 3.5 0 250 3.3 Hasselt 308 25.6 0 308 23.7 Hechtel-Eksel 258 4.2 0 258 3.9 Herk-de-Stad 249 4.0 0 249 3.7 Heusden-Zolder 216 10.8 706 19.9 922 11.5 Houthalen-Helchteren 195 10.6 466 33.6 661 12.4 Leopoldsburg 247 5.1 0 247 4.7 Lummen 258 5.0 70 1.7 328 4.7 Tessenderlo 211 6.2 504 16.4 715 6.9 Zonhoven 279 7.2 0 279 6.6 Totaal 2957 100.0 2468 100.0 5425 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

263

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG42: AANTAL MINDERJARIGE KINDEREN IN GEZIN 0 1422 58.5 1191 56.2 2613 58.4 1 471 18.4 418 20.3 889 18.5 2 468 17.7 374 17.8 842 17.7 3 112 4.1 74 3.9 186 4.1 4 29 1.0 25 1.4 54 1.0 5 6 0.3 4 0.3 10 0.3 6 2 0.0 3 0.1 5 0.0 >6 0 1 0.1 1 0.0 Totaal 2510 100.0 2090 100.0 4600 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

264

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG42: AANTAL VOLWASSENEN IN GEZIN 1 309 11.5 232 9.8 541 11.4 2 1647 56.6 1408 57.7 3055 56.6 3 507 18.5 441 18.8 948 18.5 4 290 11.0 228 10.7 518 11.0 5 57 2.0 50 2.7 107 2.1 6 12 0.4 6 0.3 18 0.4 >6 1 0.0 1 0.0 2 0.0 Totaal 2823 100.0 2366 100.0 5189 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

265

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG43: OPLEIDINGSNIVEAU Lager onderwijs 308 9.2 251 10.2 559 9.3 Middelbaar: lager secundair onderwijs 587 19.9 541 21.5 1128 20.1 Middelbaar: hoger secundair onderwijs 939 31.2 863 36.2 1802 31.5 Hoger niet-universitair onderwijs 818 30.0 602 25.4 1420 29.7 Universitair onderwijs 191 7.9 123 5.3 314 7.7 Post-universitair onderwijs 50 1.7 33 1.5 83 1.7 Totaal 2893 100.0 2413 100.0 5306 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

266

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG44: BETAALD WERK Ja 1825 64.4 1498 62.6 3323 64.2 Neen 1077 35.6 915 37.4 1992 35.8 Totaal 2902 100.0 2413 100.0 5315 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

267

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: statistisch significant Case - West-Limburg: statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG45: BETAALD WERK: ARBEIDER ? neen 2422 83.5 1912 78.6 4334 83.2 ja 480 16.5 501 21.4 981 16.8 Totaal 2902 100.0 2413 100.0 5315 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

268

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: statistisch significant Case - West-Limburg: statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG45: BETAALD WERK: BEDIENDE ? neen 1864 62.5 1671 69.3 3535 63.0 ja 1038 37.5 742 30.7 1780 37.0 Totaal 2902 100.0 2413 100.0 5315 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

269

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG45: BETAALD WERK: KLEINE ZELFSTANDIGE ? neen 2791 96.3 2313 95.9 5104 96.2 ja 111 3.7 100 4.1 211 3.8 Totaal 2902 100.0 2413 100.0 5315 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

270

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG45: BETAALD WERK: LANDBOUWER ? neen 2893 99.8 2409 99.8 5302 99.8 ja 9 0.2 4 0.2 13 0.2 Totaal 2902 100.0 2413 100.0 5315 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

271

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG45: BETAALD WERK: VRIJ BEROEP ? neen 2862 98.6 2370 98.4 5232 98.5 ja 40 1.4 43 1.6 83 1.5 Totaal 2902 100.0 2413 100.0 5315 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

272

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG45: BETAALD WERK: ONDERNEMINGSLEIDER ? neen 2876 99.0 2394 99.1 5270 99.0 ja 26 1.0 19 0.9 45 1.0 Totaal 2902 100.0 2413 100.0 5315 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

273

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG45: BETAALD WERK: ANDER ? neen 2794 96.4 2333 96.7 5127 96.4 ja 108 3.6 80 3.3 188 3.6 Totaal 2902 100.0 2413 100.0 5315 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

274

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG46: GEEN BETAALD WERK: OP (PRE)PENSIOEN ? neen 2484 86.7 2063 86.2 4547 86.7 ja 418 13.3 350 13.8 768 13.3 Totaal 2902 100.0 2413 100.0 5315 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

275

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG46: GEEN BETAALD WERK: IN ZIEKTE OF INVALIDITEIT ? neen 2755 94.9 2303 95.6 5058 95.0 ja 147 5.1 110 4.4 257 5.0 Totaal 2902 100.0 2413 100.0 5315 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

276

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG46: GEEN BETAALD WERK: WERKLOOS ? neen 2759 94.9 2296 94.9 5055 94.9 ja 143 5.1 117 5.1 260 5.1 Totaal 2902 100.0 2413 100.0 5315 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

277

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: statistisch significant Case - West-Limburg: statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG46: GEEN BETAALD WERK: STUDENT ? neen 2806 96.3 2301 94.4 5107 96.1 ja 96 3.7 112 5.6 208 3.9 Totaal 2902 100.0 2413 100.0 5315 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

278

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG46: GEEN BETAALD WERK: HUISHOUDEN ZONDER VERGOEDING ? neen 2652 92.3 2203 92.1 4855 92.3 ja 250 7.7 210 7.9 460 7.7 Totaal 2902 100.0 2413 100.0 5315 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

279

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: statistisch significant Case - West-Limburg: statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG47: NETTO INKOMEN Minder dan 750 euro 82 2.9 68 3.2 150 2.9 750 euro tot minder dan 1250 euro 310 11.2 230 9.9 540 11.1 1250 euro tot minder dan 2000 euro 721 26.7 677 29.9 1398 26.9 2000 euro tot minder dan 2750 euro 616 20.8 493 20.8 1109 20.8 2750 euro tot minder dan 3500 euro 521 19.3 449 19.8 970 19.4 3500 euro tot minder dan 5000 euro 409 14.8 288 13.0 697 14.7 5000 euro tot minder dan 7500 euro 86 3.3 67 3.0 153 3.3 7500 euro of meer 23 0.8 6 0.4 29 0.8 Totaal 2768 100.0 2278 100.0 5046 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

280

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------SOCIALE KLASSE: LAAGSTE KLASSE neen 1920 69.1 1580 67.9 3500 69.0 ja 901 30.9 771 32.1 1672 31.0 Totaal 2821 100.0 2351 100.0 5172 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

281

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: statistisch significant Case - West-Limburg: statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------SOCIALE KLASSE: MIDDELSTE KLASSE neen 1638 59.8 1299 54.7 2937 59.4 ja 1183 40.2 1052 45.3 2235 40.6 Totaal 2821 100.0 2351 100.0 5172 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

282

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: statistisch significant Case - West-Limburg: statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------SOCIALE KLASSE: HOOGSTE KLASSE neen 2084 71.1 1823 77.4 3907 71.6 ja 737 28.9 528 22.6 1265 28.4 Totaal 2821 100.0 2351 100.0 5172 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

283

Algemene gegevens Socio-economische gegevens Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG48: INKOMEN VOLDOENDE Gemakkelijk 1079 37.0 860 36.3 1939 37.0 Juist 1293 45.6 1087 44.8 2380 45.5 Moeilijk 405 14.2 348 15.3 753 14.3 Zeer moeilijk 94 3.2 82 3.5 176 3.2 Totaal 2871 100.0 2377 100.0 5248 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

284

Algemene gegevens Bekendmaking enquete Case - controle: statistisch significant Case - West-Limburg: statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG50: HAD U GEHOORD OVER DE ENQUETE ? Nee 2085 72.8 1646 68.3 3731 72.4 Ja 825 27.2 785 31.7 1610 27.6 Totaal 2910 100.0 2431 100.0 5341 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

285

Algemene gegevens Bekendmaking enquete Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG51: VIA KRANT neen 2525 87.1 2077 85.7 4602 87.0 ja 385 12.9 354 14.3 739 13.0 Totaal 2910 100.0 2431 100.0 5341 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

286

Algemene gegevens Bekendmaking enquete Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG51: VIA RADIO neen 2662 91.9 2227 92.2 4889 91.9 ja 248 8.1 204 7.8 452 8.1 Totaal 2910 100.0 2431 100.0 5341 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

287

Algemene gegevens Bekendmaking enquete Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG51: VIA TV LIMBURG neen 2636 91.1 2212 91.2 4848 91.1 ja 274 8.9 219 8.8 493 8.9 Totaal 2910 100.0 2431 100.0 5341 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

288

Algemene gegevens Bekendmaking enquete Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG51: VIA INFOBLAD GEMEENTE OF STAD neen 2738 94.9 2291 94.7 5029 94.9 ja 172 5.1 140 5.3 312 5.1 Totaal 2910 100.0 2431 100.0 5341 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

289

Algemene gegevens Bekendmaking enquete Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG51: VIA AFFICHE BIJ HUISARTS,ENZ neen 2887 99.2 2421 99.5 5308 99.3 ja 23 0.8 10 0.5 33 0.7 Totaal 2910 100.0 2431 100.0 5341 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

290

Algemene gegevens Bekendmaking enquete Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG51: VIA WERK neen 2881 98.8 2397 98.5 5278 98.7 ja 29 1.2 34 1.5 63 1.3 Totaal 2910 100.0 2431 100.0 5341 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

291

Algemene gegevens Bekendmaking enquete Case - controle: statistisch significant Case - West-Limburg: statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG51: VIA VRIENDEN neen 2836 97.7 2340 96.3 5176 97.6 ja 74 2.3 91 3.7 165 2.4 Totaal 2910 100.0 2431 100.0 5341 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

292

Algemene gegevens Bekendmaking enquete Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG51: VIA TIJDSCHRIFT neen 2885 99.0 2415 99.2 5300 99.1 ja 25 1.0 16 0.8 41 0.9 Totaal 2910 100.0 2431 100.0 5341 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

293

Algemene gegevens Bekendmaking enquete Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG51: VIA NIEUWSBRIEF,E-ZINE neen 2879 98.9 2414 99.3 5293 99.0 ja 31 1.1 17 0.7 48 1.0 Totaal 2910 100.0 2431 100.0 5341 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

294

Algemene gegevens Bekendmaking enquete Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG51: VIA VERENIGING neen 2902 99.6 2425 99.7 5327 99.7 ja 8 0.4 6 0.3 14 0.3 Totaal 2910 100.0 2431 100.0 5341 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

295

Algemene gegevens Bekendmaking enquete Case - controle: niet statistisch significant Case - West-Limburg: niet statistisch significant -----------------------------------------------------------------------------------------Gebied ---------------------------------------------Controle gebied Case gebied West-Limburg ---------------------------------------------n % n % n % -----------------------------------------------------------------------------------------VRAAG51: VIA ANDERE MANIER neen 2865 98.2 2378 97.7 5243 98.1 ja 45 1.8 53 2.3 98 1.9 Totaal 2910 100.0 2431 100.0 5341 100.0 ------------------------------------------------------------------------------------------

296

Milieugezondheidsenquête West-Limburg

Recommend Documents