Mediaberichten over voedingssupplement suggestief

Mediaberichten over voedingssupplement suggestief


In de afgelopen dagen zijn er in de media een aantal negatieve berichten over voedingssupple-menten verschenen op basis van een tweetal wetenschappelijke publicaties. Na het bestuderen hiervan en overleg met experts is de conclusie: de media gaan erg kort door de bocht en zouden het geheel in een ruimer perspectief moeten plaatsen. Op basis van deze twee studies is een negatief advies over het gebruik van voedingssupplementen onvoldoende onderbouwd. Bovendien kan op basis van de laatste voedselconsumptiepeiling geconcludeerd worden dat onze voeding te wensen overlaat en dat basissuppletie in de vorm van een multi zeer wenselijk is.

De studie, gepubliceerd in Archives of International Medicine ( Mursu et al), betreft observationeel onderzoek. Dit onderzoek houdt in dat een groep mensen gevolgd wordt en hun (voedings) gewoonten worden vastgelegd. Na verloop van een periode wordt vastgesteld of er verbanden kunnen worden gelegd tussen bepaalde gewoonten en ziekte of sterfte. In dit geval is een groep van 38.000 oudere vrouwen gevolgd, die 61 jaar waren bij aanvang van de studie in 1986. Gekeken werd naar het verband tussen het gebruik van voedingssupplementen en sterftecijfers. In de groep vrouwen die multivitaminen slikten was het sterftecijfer hoger. De opzet van deze studie is zwak te noemen want in 22 jaar tijd werd slechts drie maal naar supplementgebruik gevraagd. Het is bijna onmogelijk om met deze gegevens een waarheidsgetrouw beeld te geven van individueel supplementgebruik. Bovendien werd alleen bij aanvang van de studie naar voedingsgewoonten gevraagd. Het is zeer aannemelijk dat de voedingsgewoonten van deze vrouwen is veranderd in de periode van het onderzoek. Dit zal zeker invloed hebben gehad op het sterftecijfer. Ook wordt er in de media geen melding gemaakt over de relatie die is gevonden tussen calcium en voedingsgewoontes waarbij het gebruik van calcium werd gekoppeld aan een lager sterfterisico. Tot slot: onderzoekers geven zelf aan dat aan de hand van observationeel onderzoek geen conclusies mogen worden getrokken over de directe relatie tussen voedingssupplementengebruik en sterfte. Bij observationeel onderzoek kunnen immers ook andere niet-gemeten factoren een rol spelen zoals beweeggedrag en stress.

De tweede studie is een gecontroleerde studie (RCT), gepubliceerd in JAMA en betrof onderzoek onder 35.000 mannen. De mannen werden verdeeld in vier groepen: 1) placebo, 2) vitamine E (400 IE/dag) + placebo, 3) selenium (200 mcg/dag) + placebo en 4) vitamine E + selenium. Aan het einde van de studie is gekeken naar het aantal mannen dat prostaatkanker ontwikkelde en dit bleek toegenomen vergeleken met een placebo. Echter alleen in de groep die uitsluitend vitamine E kreeg was dit verschil significant hoger (17%). Bij dit onderzoek blijft de vraag bestaan of de resultaten klinisch relevant zijn. Hier wordt opnieuw het risico duidelijk

1/7


van het onderzoeken van slechts een geïsoleerde voedingsstof. Het is interessant om te zien dat wanneer vitamine E gecombineerd werd met selenium, er geen significant verband meer gevonden kon worden. Dit bevestigt hoe nutriënten samenwerken en dat onderzoek zoals dat met medicijnen wordt gedaan, namelijk met een enkele stof, niet de gewenste manier is. Overigens liet een andere studie onder rokers wel een risicoafname op prostaatkanker zien van 35% zien bij inname van vitamine E (75 IE/dag) voor gedurende 6.1 jaar.

Kortom; de media zou e.e.a. meer in perspectief moeten plaatsen en een negatief advies over het gebruik van voedingssupplementen is op basis van deze studies onvoldoende onderbouwd. Bovendien kan op basis van de laatste voedselconsumptiepeiling geconcludeerd worden dat onze voeding te wensen overlaat en dat basissuppletie in de vorm van een multi vitaminen en mineralensupplement zeer wenselijk is.

Arch Intern Med 2011; 171 (18): 1625-33 en 1633-45, doi:10.1001/archinternmed. 2011.445, -459 en -422 JAMA. 2011;306(14):1549-1556. Vitamin E and the Risk of Prostate Cancer: The Selenium and Vitamin E Cancer Prevention Trial

N Engl J Med. 1994 Apr 14;330(15):1029-35. The effect of vitamin E and beta carotene on the incidence of lung cancer and other cancers in male smokers. The Alpha-Tocopherol, Beta Carotene Cancer Prevention Study Group.

Bron: http://www.foliaorthica.nl/p/13/312/ms1-3/mediaberichten-over-voedingssuppleme nt-suggestief

Het bericht dat 'vitaminepillen het overlijden van oudere vrouwen kunnen versnellen' is onzorgvuldig.

Vorige week verscheen in de landelijke media het bericht dat vrouwen in de leeftijd van vijftig tot zeventig jaar, die regelmatig vitaminesupplementen slikken, een hogere kans op overlijden zouden hebben. In het bijzonder multivitamine, foliumzuur, vitamine B6, magnesium, zink, koper en ijzer zouden volgens Finse wetenschappers een verhoogde kans op sterfte te geven. Het bericht werd gepubliceerd in Archives of Internal Medicine. De bevindingen waren gebaseerd op gegevens van ongeveer 38.000 Amerikaanse vrouwen. Brancheorganisatie Natuur- en gezondheidsProducten Nederland (NPN) reageert nuancerend op het nieuws.

2/7


De wetenschappers benadrukken dat de vrouwen gevraagd is aan te geven welke vitamines en mineralen zij aanvullend hadden gebruikt in de voorbije twintig jaar. Bovendien was het moeilijk om rekening te houden met andere factoren, zoals lichamelijke conditie, die de resultaten kunnen beïnvloeden. Toch stellen de auteurs dat supplementen alleen gebruikt zouden mogen worden als hier een medische grond voor is vanwege het potentieel schadelijke effect. "Uitgaande van het bestaande bewijs, zien we weinig rechtvaardiging voor het wijdverbreide gebruik van voedingssupplementen", aldus Jaakko Mursu van de University of Eastern Finland.

Reactie NPN

NPN regeert in een persbericht: "De onderzoeksresultaten lijken onevenwichtig te zijn neergezet. De krantenberichten zijn op zijn minst onzorgvuldig te noemen. Op het onderzoek zijn een aantal zaken op te merken. Zo is in de samenvatting niet vermeld dat vitamine-B complex, vitamine C, vitamine D, vitamine E en calcium een beschermend effect lijken te hebben. De samenvatting maakt alleen melding van de negatieve aspecten. Dat stelt de objectiviteit van de onderzoekers sterk in twijfel. Veel krantenkoppen, zoals de kop 'Supplementen slikken ongezond' in de Volkskrant, dekken niet de lading van het onderzoek. Op basis van dit onderzoek kan geen conclusie getrokken worden over een oorzakelijk verband tussen supplementengebruik en sterfte. Bijvoorbeeld, de hoge dosering ijzer die de deelneemsters in deze studie soms gebruikten, zal alleen gebeuren op voorschrift van een arts en duidt op een ander medisch probleem. Dus kun je niets opmaken over oorzaak en effect. Wellicht dat eventuele bezorgde klanten hiermee enigszins gerustgesteld kunnen worden.

Bron: DW 42 pagina 9

Reactie op nieuws: voedingssupplementen en sterfte oudere vrouwen

13/10/11 - Op basis van uitkomsten van een Amerikaans onderzoek met voedingssupplementen onder oudere vrouwen wordt gesteld dat er een verband is tussen het gebruik van voedingssupplementen en het risico van vroeger overlijden.

In Nederland zijn de eerste koppen verschenen: "Vitaminepillen kunnen dood oudere vrouwen

3/7


versnellen" (Trouw en de Volkskrant; 11 oktober 2011).

Het artsentijdschrift Medisch Contact heeft als kop: "Dood door multivitaminen"

Onze reactie op berichtgeving in pers >> Het onderzoek rechtvaardigt deze op geen enkele wijze. Niet alleen suggereert de kop veel meer dan dat in het onderzoek wordt gesteld. Bij bestudering van het onderzoek zelf blijkt dat de opzet dusdanig zwak is en gaten vertoont dat er feitelijk weinig tot niets uit geconcludeerd kan worden. De genoemde pers heeft verzuimd om het onderzoek zelf te lezen. Dat blijkt ook uit het hiernavolgende.

Onze belangrijkste reactie op het onderzoek >> Het is onzorgvuldig en onevenwichtig dat in de openbare samenvatting van de publicatie niet is vermeld dat suppletie met B-complex, vitamine C, vitamine D en vitamine E was geassocieerd met een lager risico van sterfte. [letterlijk in de tekst die alleen na betalen toegankelijk is: "At baseline, ..., self-reported use of vitamin B complex; vitamins C, D, and E; and calcium had significantly lower risk of total mortality compared with nonuse"].

Onze reactie op wijze van verzamelen van de gegevens (1)

>> Het onderzoek startte in 1986 met een schriftelijke, door de deelnemer zelf in te vullen vragenlijst aan oudere vrouwen naar hun supplementengebruik. Vervolgens nog een keer in 1997 en 2004. In 2008 werd het onderzoek afgesloten.

>> Slechts 3 keer in 22 jaar werd gevraagd naar gebruik van voedingssupplementen. Dit kán onmogelijk een compleet beeld geven van individueel supplementengebruik over al die jaren

>> Van een schriftelijke vragenlijst, die door de deelnemer zelf moet worden ingevuld, is bekend dat dit een onbetrouwbare methode is om data te verzamelen.

Onze reactie op wijze van verzamelen van de gegevens (2) >>

4/7


Uitsluitend in 1986 werd met dezelfde vragenlijst gevraagd naar ook voedingsgewoonten naast supplementengebruik; in de daaropvolgende keren (1997 en 2004) alleen naar het gebruik van voedingsupplementen.

>> De onderzoekers wisten nagenoeg niets over de voedingsgewoonten en de hoeveelheden vitamines die de deelnemers binnenkregen met al of niet verrijkte voeding over een periode van 22 jaar.

Onze reactie op de algemene methodologie van het onderzoek >> Op basis van de opzet van dit onderzoek kan geen conclusie getrokken worden of er een oorzakelijk verband is tussen supplementengebruik en sterfte. Hooguit gaat het om verbanden (net zoals dat er meestal veel brandweerlieden worden gesignaleerd op de plaats van brand).

Onze reactie op objectiviteit van het wetenschappelijk tijdschrift Archives of Internal medicine >>

Het tijdschrift geeft de Servische professor Goran Bjelakovic en zijn Deens collega Christian Gluud de gelegenheid een gastcommentaar te schrijven. Dit is opmerkelijk omdat deze onderzoekers destijds door collega-wetenschappers zijn gediskwalificeerd vanwege methodologisch ondeugdelijke onderzoeken die ze hadden gepubliceerd. >> zie hier voor de achtergronden

Jaakko Mursu; Kim Robien; Lisa J. Harnack; Kyong Park; David R. Jacobs Jr. Dietary Supplements and Mortality Rate in Older Women: The Iowa Women's Health Study. Arch Intern Med 2011; 171(18):1625-1633

Bron; http://www.ortho.nl/opinie/89/reactie-op-nieuws-voedingssupplementen-en-sterfte-ouder e-vrouwen-

5/7


Onterecht over voedingssupplementen.

Wetenschappers en pers stelden onlangs ten onrechte voedingssup¬plementen in een kwaad daglicht.

Het onderzoek was methodologisch dermate zwak en de uitkomsten waren dermate marginaal dat hier geen enkele conclusie uit getrokken had mogen worden. Toch haalde, het onderzoek de wereldpers.

Het Amerikaanse onderzoek betrof voedingssupplementen bij oudere vrouwen. De conclusie was dat er mogelijk een verband bestond tus¬sen gebruik van voedingssupple¬menten en een verhoogde kans op vroeger overlijden. In Nederland werd dat door de pers als volgt ver¬taald: 'Vitaminepillen kunnen dood oudere vrouwen versnellen' (Trouw en de Volkskrant). Het artsentijd¬schrift Medisch Contact maakte het helemaal bons: 'Dood door multivitaminen'.

Het onderzoek rechtvaardigt de koppen op geen enkele wijze. Niet alleen suggereert de kop veel meer dan dat in het onderzoek wordt gesteld. Bij bestudering van het onderzoek zelf blijkt dat de opzet dusdanig zwak is en gaten vertoont dat er feitelijk weinig tot niets uit geconcludeerd kan worden.

Zo werd slechts drie keer in 22 jaar gevraagd naar gebruik van voe¬dingssupplementen (in 1986, 1997 en 2004). Dit kan onmogelijk een compleet beeld geven van indivi¬dueel supplementengebruik over al die jaren.

Het gebruik van een schriftelijke vragenlijst die de deelnemers zelf moeten invullen maakt het alleen maar zwakker omdat bekend is dat dit een onbetrouwbare methode is. Uitsluitend in 1986 werd gevraagd naar voedingsgewoonten naast het supplementengebruik. Dus er was nagenoeg niets bekend over de voedingsgewoonten en de hoeveel¬heden vitamines die de deelnemers binnenkregen met al of niet verrijkte voeding over die periode van 22 jaar. Om deze redenen was het, onderzoek dermate gebrekkig dat er geen enkele conclusie uit getrok¬ken had mogen worden. Te meer daar de gevonden verschillen mar¬ginaal waren, ondanks dat ze waren opgepoetst met een paar statistische trucs, die wetenschappelijk als on¬deugdelijk worden gekwalificeerd. Ja, zelfs bleken personen die B-complex, vitamine C, vitamine D of vitamine E suppleerden in ver¬gelijking met de niet-suppleerders juist een grotere kans te

6/7


hebben om later(!) te overlijden, zoals uit de eerste meting was gebleken. Deze grotere kans op overleven bleef bij de daaropvolgende twee metingen (1997 en 2004) bestaan.

Het toegepaste type onderzoek –een observationele studie – staat niet toe dat er een oorzakelijk ver¬band tussen voedingssupplemen¬tengebruik en overlijden wordt gelegd. In de kop, van het artikel deed Medisch Contact dat wel. Dit laat zien dat het artsenblad of niet professioneel is of bevooroordeeld. Ook nog wel op basis van een on¬derzoek dat in vele opzichten niet deugde.

Bron DW 43 pagina 11 - Dr. Gert E. Schuitemaker www.ortho.nl

7/7

Mediaberichten over voedingssupplement suggestief

Recommend Documents