Mariaviering Met processie door de stad
ter gelegenheid van het vijfhonderdjarig jubileum van Onze Lieve Vrouw van Sevenwouden Bolsward, 17 mei 2015
2
BEGIN VAN DE VIERING IN DE SINT FRANCISCUSKERK Woord van welkom Openingslied: Wij groeten u De aanwezigen gaan staan zodra de bel klinkt. Tijdens het openingslied komen de bisschop en de assistenten binnen, knielen voor het Allerheiligste en gaan naar hun zitplaats.
O Moeder van barmhartigheid, o Maria: En troost in alle bitterheid, o Maria: (refr.) Ons leven, zoetheid, hoop en vreugd', o Maria: Leid gij ons op de weg der deugd, o Maria: (refr.) Toon ons in 't uur van onze dood, o Maria: De zoete vrucht van uwe schoot, o Maria: (refr.) 3
Kruisteken
Men kan gaan zitten.
Inleiding op de viering Kyriegebed
4
Lezing uit de Profeet Jesaja (61, 9-11) Uw nageslacht zal bekend zijn bij de volken, uw nakomelingen bij alle naties. En allen die hen zien, zullen weten dat zij het volk zijn dat de Heer gezegend heeft. Ik wil jubelen en juichen in de Heer, mijn ziel wil zich verheugen in mijn God, want Hij heeft mij bekleed met het kleed van het heil en mij de mantel der gerechtigheid omgehangen, als een bruidegom die zich het hoofd feestelijk omhult of als een bruid die zich met haar sieraden tooit. Want zoals de aarde haar vruchten voortbrengt en zoals een tuin het zaad laat rijpen, zo laat de Heer de gerechtigheid ontluiken en zijn glorie voor het oog der volken. l. Woord van de Heer. a. Wij danken God.
Lied: God wil een tempel bouwen
5
De bloem gaat zich ontvouwen, het zonlicht wekt haar zacht, verwacht in stil vertrouwen het wijken van de nacht. Zo heeft zij willen wachten, de hoop in zich gevoed; zo schijnt na vele nachten ons levenslicht voorgoed. Zijn warmte zal verlichten de armen in het land, op aarde vrede stichten: kom, reik elkaar de hand. God zal zijn tempel bouwen, een wereldwijd tehuis; mensen die Hem vertrouwen worden er kind aan huis Gebed b. Laat ons bidden. Allen bidden een kort moment in stilte b. God en Vader van alle mensen, Gij wilt dat wij in uw Naam vrede brengen waar tweedracht heerst, geloof wekken waar twijfel om zich heen grijpt, hoop versterken waar droefheid mensen verlamt. Help ons uw liefde overal bekend te maken. We vragen het op voorspraak van Onze Lieve Vrouw van Sevenwouden, door Christus onze Heer. a. Amen
6
Tijdens het nu volgende lied komt de processie in beweging. De blaaskapel zal achter het beeld van Maria van Sevenwouden lopen. Daarachter kunnen de mensen in de kerk zich aansluiten. Wilt u de aanwijzingen van de begeleiders opvolgen en een sfeer van stilte en gebed bewaren?
Lied: Lief-vrouw van Sevenwouden Wees ons nabij, o Lieve Vrouw der Friese Sevenwouden. U zoeken wij met Friese trouw, wil ons voor u behouden! Ons Godsverlangen drijft ons aan; ’t Is daarom dat wij tot u gaan: want wie u vindt, vindt God, uw Kind, in u, o Lieve Vrouwe Ten allen tijd – in vreugd’ en strijd gaan wij ter Lieve Vrouwe. Want zij verblijdt – vertroost en leidt, wie zich haar toevertrouwen. Wijd ons, o Maagd, wij vragen het, uw moederzorg van Nazareth, die Jezus voedt en groeien doet in ons, o Lieve Vrouwe Vorm onze Geest – zo vrij en wijd als Frieslands weidelanden. Die zonde vreest – die liefde leidt tot God en tot elkander schenk Jezus en zijn innigheid aan ons, o zoete majesteit. O, Moedermaagd, die Jezus draagt: Maria Koninginne! 7
Geef Friesland weer – geheel aan Hem, o, Moeder van ons leven. Gelijk ons Heer – in Bethlehem door u ons werd gegeven. Zij, Moeder, ook de Friese kerk door uwe liefde en schutse sterk. Bewaar ons trouw, o, Lieve Vrouw, Lieffrouw van Sevenwouden!
EERSTE GEDEELTE VAN DE PROCESSIE Zodra de blaaskapel de Grote Dijlakker oploopt wordt het volgende lied ingezet:
Lied: God groet u zuiv’re bloeme
8
2.
O roosken zonder doren, o violette zoet, o bloemken blauw in 't koren, weest, mij, uw kinde, goed! Vol liefde en gestadig, ootmoedig zo zijt gij: och, weest mij toch genadig; aan u beveel ik mij!
3.
Maria, lelie reine, gij zijt mijn toeverlaat, zoals een klaar fonteine, die nimmer stille staat, zo geeft gij ons genade en staat uw dienaars bij: och Moeder vol genade, aan u beveel ik mij!
1E TIENTJE VAN DE ROZENKRANS Gebed des Heren v. Onze vader, die in de hemel zijt; uw naam worde geheiligd; uw rijk kome; uw wil geschiedde op aarde zoals in de hemel. a. Geef ons heden ons dagelijks brood; en vergeef ons onze schuld, zoals ook wij aan anderen hun schuld vergeven; en leid ons niet in bekoring; maar verlos ons van het kwade. Wees gegroet Maria (10x) v. Wees gegroet Maria, vol van genade. De Heer is met U. Gij zijt de gezegende onder de vrouwen. 9
a.
En gezegend is Jezus, de Vrucht van Uw schoot. Heilige Maria, Moeder van God, bid voor ons, zondaars, nu en in het uur van onze dood. Amen.
Kleine doxologie v. Eer aan de Vader en de Zoon en de Heilige Geest. a. Zoals het was in het begin en nu en altijd en in de eeuwen der eeuwen. Amen.
NABIJ DE DOOPSGEZINDE KERK Vanuit de Doopsgezinde kerk aan de Skilwyk, waarvan de deuren wijd open staan, zal orgelspel klinken. Buiten staat de brandende paaskaars. Al biddend lopen we er langs en groeten aldus het licht van de verrijzenis.
MARKTPLEIN Op het Marktplein staat het Stadsdraaiorgel Omke Romke opgesteld. Het brengt een groet aan Maria van Sevenwouden door het Ave Maria te spelen in een voor draaiorgel bewerkte compositie van de 19e eeuwse Franse componist Charles Gounod. Terwijl we op het Grootzand lopen beginnen we ons 2e tientje van de Rozenkrans te bidden.
2E TIENTJE VAN DE ROZENKRANS Gebed des Heren v. Onze vader, die in de hemel zijt; uw naam worde geheiligd; uw rijk kome; uw wil geschiedde op aarde zoals in de hemel. a. Geef ons heden ons dagelijks brood; en vergeef ons onze schuld, zoals ook wij aan anderen hun schuld vergeven; 10
en leid ons niet in bekoring; maar verlos ons van het kwade. Wees gegroet Maria (10x) v.
a.
Wees gegroet Maria, vol van genade. De Heer is met U. Gij zijt de gezegende onder de vrouwen. En gezegend is Jezus, de Vrucht van Uw schoot. Heilige Maria, Moeder van God, bid voor ons, zondaars, nu en in het uur van onze dood. Amen.
Kleine doxologie v. Eer aan de Vader en de Zoon en de Heilige Geest. a. Zoals het was in het begin en nu en altijd en in de eeuwen der eeuwen. Amen.
NABIJ DE GASTHUISKERK Leden van de Protestantse gemeente van de Gasthuiskerk zullen nabij hun kerkgebouw staan en het lied “Waar zou de stad van vrede zijn” zingen.
Lied: Waar zou de stad van vrede zijn
11
2.
Hoe komen wij op het goede spoor, is het linksaf, of is het rechtdoor? Is het niet hier en is het niet daar, is het er nee, of is het er ja?
3.
Zijn alle dromen dan toch bedrog, hebben wij hier tevergeefs gezocht? Is het een sprookje en is het niet waar, is het er nee, of is het er ja?
4.
Wij willen weten, wij willen zien, wij willen weten, wij tellen tot tien. Geef ons een teken van vrede mee! Is het er ja, of is het er nee?
Nabij de Hoogstraat beginnen we het 3e tientje van de Rozenkrans te bidden.
3E TIENTJE VAN DE ROZENKRANS Gebed des Heren v. Onze vader, die in de hemel zijt; uw naam worde geheiligd; uw rijk kome; uw wil geschiedde op aarde zoals in de hemel. a. Geef ons heden ons dagelijks brood; en vergeef ons onze schuld, zoals ook wij aan anderen hun schuld vergeven; en leid ons niet in bekoring; maar verlos ons van het kwade. Wees gegroet Maria (10x) v. Wees gegroet Maria, vol van genade. De Heer is met U. Gij zijt de gezegende onder de vrouwen. En gezegend is Jezus, de Vrucht van Uw schoot. 12
a.
Heilige Maria, Moeder van God, bid voor ons, zondaars, nu en in het uur van onze dood. Amen.
Kleine doxologie v. Eer aan de Vader en de Zoon en de Heilige Geest. a. Zoals het was in het begin en nu en altijd en in de eeuwen der eeuwen. Amen.
IN DE BROEREKERK Bij binnenkomst in de Broerekerk klinkt het Salve Regina
Lied: Salve Regina Tijdens dit lied wordt het beeld bewierookt.
Salve, Regina, Mater misericordiae, vita, dulcedo, et spes nostra, salve. Ad te clamamus, exsules filii Evae. Ad te suspiramus, gementes et flentes in hac lacrimarum valle. Eia, ergo, advocata nostra, illos tuos misericordes oculos ad nos converte; et Iesum, benedictum fructum ventris tui, nobis post hoc exilium ostende. O clemens, O pia, O dulcis Virgo Maria. vertaling: Wees gegroet, koningin, moeder van barmhartigheid; ons leven, onze vreugde en onze hoop, wees gegroet. Tot u roepen wij, ballingen, kinderen van Eva; tot u smeken wij, zuchtend en wenend in dit dal van tranen. Daarom dan, onze voorspreekster, sla op ons uw barmhartige ogen; en toon ons, na deze ballingschap, Jezus, de gezegende vrucht van uw schoot.
13
O goedertieren, o liefdevolle, o zoete maagd Maria.
Alleluia voor het evangelie
Evangelielezing d. De Heer zij met u. a. En met uw geest. d. Lezing uit het heilig evangelie van onze Heer Jezus Christus volgens Lucas (1, 39-56) a. Lof zij U, Christus. In die dagen reisde Maria met spoed naar het bergland, naar een stad in Juda. Zij ging het huis van Zacharias binnen en groette Elisabeth. Zodra Elisabeth de groet van Maria hoorde, sprong het kind op in haar schoot. Elisabeth werd vervuld met de heilige Geest en riep uit met luide stem: „Gij zijt gezegend onder de vrouwen en gezegend is de vrucht van uw schoot. Waaraan heb ik het te danken dat de moeder van mijn Heer naar mij toekomt? Zie, zodra de klank van uw groet mijn oor bereikte sprong het kind van vreugde op in mijn schoot. Zalig zij die geloofd heeft dat tot vervulling zal komen wat haar vanwege de Heer gezegd is." En Maria sprak: „Mijn hart prijst hoog de Heer. Van vreugde juicht 14
mijn geest om God, mijn redder daar Hij welwillend neerzag op de kleinheid zijner dienstmaagd. En zie, van heden af prijst elk geslacht mij zalig omdat Hij die machtig is aan mij zijn wonderwerken deed, en heilig is zijn Naam. Barmhartig is Hij, van geslacht tot geslacht voor hen die Hem vrezen. Hij toont de kracht van zijn arm; slaat trotsen van hart uiteen. Heersers ontneemt Hij hun troon, maar Hij verheft de geringen. Die hongeren overlaadt Hij met gaven, en rijken zendt Hij heen met lege handen. Zijn dienaar Israël heeft Hij zich aangetrokken, gedachtig zijn barmhartigheid voor eeuwig jegens Abraham en zijn geslacht, gelijk Hij had gezegd tot onze Vaderen." Nadat Maria ongeveer drie maanden bij haar gebleven was keerde zij naar huis terug. d. Woord van de Heer a. Wij danken God
Acclamatie
Korte homilie door de bisschop
15
Lied: Ave Maria Ave Maria, gratia plena, Dominus tecum. Benedicta tu in mulieribus, et benedictus Fructus ventris tui, Iesus. Sancta Maria, Mater Dei, ora pro nobis peccatoribus, nunc et in hora mortis nostrae. Amen. Vertaling: Wees gegroet Maria, vol van genade. De Heer is met U. Gij zijt de gezegende onder de vrouwen. En gezegend is Jezus, de Vrucht van Uw schoot. Heilige Maria, Moeder van God, bid voor ons, zondaars, nu en in het uur van onze dood. Amen.
Voorbede: b.
Brengen we onze gebeden op voorspraak van de maagd Maria bij de Vader.
v.
Bidden we om zegen over deze stad, onze provincie en allen die ons na aan het hart liggen.
v.
Voor de christelijke gemeenschappen: om blijvende groei in geloof en liefde, om eenheid. Voor hen die bijzondere verantwoordelijkheid dragen, om wijsheid, geduld en de moed alleen maar het goede te willen doen. Voor alle noden van mens en wereld: om verlichting waar mensen pijn lijden, om hoop waar men duisternis ervaart, om een goede toekomst voor iedereen.
v.
v.
16
b.
a.
Goede en getrouwe God, uw goedheid kent geen grenzen. Wil ons horen, zo het kan ons verhoren. Dat uw wil geschiede. We vragen het door Christus onze Heer. Amen
TWEEDE GEDEELTE VAN DE PROCESSIE Op de hoek Broereplein / Jongemastraat zingen we het volgende lied.
Lied: Ik groet u vol genade Ik groet u vol genade, sprak d'engel Gabriël, de bron van uw genade is God, Emmanuel. Want onder alle vrouwen zijt gij gebenedijd; gelukkig die aanschouwen in dank uw heerlijkheid. En meer nog zij gezegend de vrucht van uwe schoot; door Hem zijn wij genezen van een volkomen dood. Gods Moeder, wil ons horen: bid dat wij zondaars groot voor God niet gaan verloren in 't uur van onze dood. Wanneer we over het Hoogbolwerk gaan, worden we begeleid door het shantykoor Skomjend Wiid van Bolsward. Zij zingen: “Lord of the dance”, een Iers protestlied uit de tijd dat onder Engelse invloed het katholieke geloof niet meer vrijelijk gepraktiseerd en beleden kon worden.
17
Lord of the Dance I danced in the morning when the world was begun, and I danced in the moon and the stars and the sun, and I came down from heaven and I danced on the earth, at Bethlehem I had my birth. Refrain: Dance, then, wherever you may be, I am the Lord of the Dance, said he, and I'll lead you all, wherever you may be, and I'll lead you all in the Dance, said he. I danced for the scribe and the pharisee, but they would not dance and they wouldn't follow me. I danced for the fishermen, for James and John they came with me and the dance went on. Refrain I danced on the Sabbath and I cured the lame; the holy people said it was a shame. they whipped and they stripped and they hung me on high, and they left me there on a Cross to die. Refrain
18
I danced on a Friday when the sky turned black; it's hard to dance with the devil on your back. They buried my body and they thought I'd gone, but I am the Dance, and I still go on. Refrain They cut me down and I leapt up high; I am the life that'll never, never die; I'll live in you if you'll live in me I am the Lord of the Dance, said he. Refrain Ter hoogte van de Joodse begraafplaats zal de processie een kort moment halthouden. Een paar kinderen leggen bloemen bij het monument.
4E TIENTJE VAN DE ROZENKRANS Gebed des Heren v. Onze vader, die in de hemel zijt; uw naam worde geheiligd; uw rijk kome; uw wil geschiedde op aarde zoals in de hemel. a. Geef ons heden ons dagelijks brood; en vergeef ons onze schuld, zoals ook wij aan anderen hun schuld vergeven; en leid ons niet in bekoring; maar verlos ons van het kwade.
Wees gegroet Maria (10x) 19
v.
a.
Wees gegroet Maria, vol van genade. De Heer is met U. Gij zijt de gezegende onder de vrouwen. En gezegend is Jezus, de Vrucht van Uw schoot. Heilige Maria, Moeder van God, bid voor ons, zondaars, nu en in het uur van onze dood. Amen.
Kleine doxologie v. Eer aan de Vader en de Zoon en de Heilige Geest. a. Zoals het was in het begin en nu en altijd en in de eeuwen der eeuwen. Amen.
NABIJ DE MARTINIKERK Het KBO-koor staat bij de Martinikerk. Zij zingen: “O Moeder Gods” van A.H. van der Ven.
1.
O, Moeder Gods gij zonder smet ontvangen, wat blinkt gij schoon daar ginds in’t hemelshof, hoe stijgt ons hart tot u in zoet verlangen, hoe klinkt uw naam met nooit volprezen lof. Waak over ons geleid ons door dit leven o koningin versmaad die bede niet, leer ons met moed naar ware deugd te streven reik ons uw hand als Gij ons wank’len ziet
2.
O, koningin de vreugd’ der Hemelingen, ie hoe op aard het kinderhart u mint, hoor u ter eer ons ’t blijde loflied zingen, dat boven luid bij d’ eng’len weerklank vindt. 20
smeek van uw Zoon, dat Hij ons na dit leven waarin uw beeld als toonbeeld voor ons zweeft vereend met u in zaal’ge ziele weelde het eeuw’ge loon voor al ons pogen geeft.
NABIJ DE KAPELPOST Onderweg naar de Kapelpost, de plaats waar in 1515 het kapelletje voor Maria van Sevenwouden stond, onderhouden we enige momenten van stil gebed. Bij de Kapelpost staat het Sint Franciscus Dames- en Herenkoor. Zij groeten Maria door het in opdracht van KKS door Frits Haaze nieuw gecomponeerde lied te zingen. Te tekst van dit lied is van de hand van mevrouw Aggie van der Meer.
O.L.V. van Sevenwouden refrein:
1.
Niemand weet vanwaar u kwam hoelang u hier al woonde, voor er van heinde en van ver de vrouwen kwamen om wat steun, de mannen om uw gunsten vroegen en als het kon een wonder. 21
2.
Dat ze u met moord en brand probeerden klein te krijgen bracht u niet van uw stuk. U weet dat dingen gaan zoals bedoeld en zoals mensen ze in hun belang vertalen.
3.
U hoefde vast geen gouden kroon maar hebt het door de eeuwen heen gelaten dat mensen beelden maken naar hun eigen wens en met de hoop dat in hun aardse zaken, er dichtbij een op hoger leven let: U
4.
U staat daar maar en kent de trouwe kaarsenbranders, met hun berichten over liefde en verdriet. U zult degenen die niet komen hun mening laten en hun goede reden, zoals een moeder dat nu eenmaal doet.
5E TIENTJE VAN DE ROZENKRANS Gebed des Heren v. Onze vader, die in de hemel zijt; uw naam worde geheiligd; uw rijk kome; uw wil geschiedde op aarde zoals in de hemel. a. Geef ons heden ons dagelijks brood; en vergeef ons onze schuld, zoals ook wij aan anderen hun schuld vergeven; en leid ons niet in bekoring; maar verlos ons van het kwade. Wees gegroet Maria (10x) v. Wees gegroet Maria, vol van genade. De Heer is met U. 22
a.
Gij zijt de gezegende onder de vrouwen. En gezegend is Jezus, de Vrucht van Uw schoot. Heilige Maria, Moeder van God, bid voor ons, zondaars, nu en in het uur van onze dood. Amen.
Kleine doxologie v. Eer aan de Vader en de Zoon en de Heilige Geest. a. Zoals het was in het begin en nu en altijd en in de eeuwen der eeuwen. Amen.
BESLUIT VAN DE VIERING IN DE SINT FRANCISCUSKERK Lied: Te Lourd’ op de Bergen (we zingen zoveel coupletten als nodig is) 1.
Te Lourd' op de bergen verscheen in een grot, vol glans en vol luister de Moeder van God.
3.
"Ik ben d'Onbevlekte en zuivere Maagd, Gans vrij van de Zonde heb ik God behaagd".
Refr.
Ave, ave, ave Maria! Ave, ave, ave Maria!
4.
2.
Zij riep Bernadette, een nederig Kind, "Wie zijt Gij", vroeg 't meisje, "die u daar bevindt?"
Wij brengen als d'engel U, Moeder zo zoet, met tedere liefde de dierbare groet.
5.
De talen der volk'ren verheffen uw naam: zij bidden door 't Ave, Maria te zaâm.
23
6.
Wij danken U, Moeder, voor 't heil ons geschied; O zegen ons allen, bij 't galmen van 't lied:
7.
Vertrouwend op 't Ave door d'Engel gebracht herhalen wij immer, met vuriger kracht:
8.
Aanvaard dan de hulde, o Moeder zo goed, de huld' uwer kind'ren, aanhoor onze groet:
9.
Zo blijft, o Maria, in vreugd en in smart in leven en sterven, de kreet van ons hart:
Slotgebed b. God, door de verrijzenis van uw Zoon Jezus Christus onze Heer, hebt Gij vreugde geschonken aan de wereld. Wij bidden U: laat ons door zijn moeder, de maagd Maria, eenmaal komen tot de vreugde van het eeuwig leven. Door Christus onze Heer. a. Amen Officiële start van de diocesane Bedevaart naar Lourdes in 2016 Korte mededelingen Zegen b. a. b. a. b. a. b. a. d. a.
De Heer zij met u. En met uw geest. De Naam van de Heer zij geprezen Van nu af tot in eeuwigheid. Onze hulp is in de Naam van de Heer. Die hemel en aarde gemaakt heeft. Zegene u de almachtige God, Vader, Zoon en heilige Geest. Amen. Gaat nu allen heen in vrede. Wij danken God. 24
Slotlied: Regina coeli Regina coeli, laetare, alleluia Quia quem meruisti portare, alleluia, Resurrexit, sicut dixit, alleluia, Ora pro nobis Deum, alleluia. vertaling: Koningin des hemels, verheug u, alleluja. Omdat Hij, die gij waardig geweest zijt te dragen, alleluja, Verrezen is, zoals Hij gezegd heeft, alleluja, Bid God voor ons, alleluia.
BIJ HET UITGAAN VAN DE KERK WORDT EEN DEURCOLLECTE GEHOUDEN OM DE ONKOSTEN VAN DEZE DAG TE BESTRIJDEN
25
EEN BEETJE UITLEG OVER MARIADEVOTIE De geschiedenis heeft geleerd dat er ten aanzien van de verering van de maagd Maria gemakkelijk allerlei misverstanden kunnen ontstaan. Daarom is het goed om allereerst te zeggen wat het niet is. Mariadevotie is geen aanbidding. Alleen God wordt aanbeden. Hem komt alle lof toe. Wanneer we dan toch Maria of andere heiligen in ons gebed betrekken, doen we dat met geen andere bedoeling dan God de Hem toekomende eer te brengen. We hebben Hem immers te danken. Al in het Nieuwe Testament vinden we sporen van de bijzondere liefde die mensen voor de moeder van Jezus voelden. Het Nieuwe Testament is dat deel van de Bijbel waarin over het leven van Jezus Christus en de eerste jaren van de Kerk wordt verteld. We kunnen er lezen dat een vrouw naar Jezus roept: „Gelukkig de schoot die U gedragen heeft en de borsten die U hebben gevoed." Dit is misschien wel de oudste aanwijzing voor de bijzondere liefde die mensen altijd voor Maria hebben gevoeld. Jezus antwoordt deze vrouw echter: „Veeleer gelukkig die naar het woord van God luisteren en het onderhouden" (Vgl. Lucas 11, 27-28). Zonder de zo enthousiast roepende vrouw tegen te spreken, vult Hij de liefde voor Maria aan met de noodzaak Gods woord te onderhouden. Wanneer we de bijzondere plaats van Maria erkennen in onze Kerkgemeenschap, dan dus alleen vanuit ons trouw willen zijn aan het Woord van God. Maria is de moeder van Jezus. Maria is ook de eerste aan wie het goede nieuws van Jezus’ komst en de daarmee verbonden redding van de mensen werd meegedeeld (Vgl. Lucas 1, 26-38). Ze heeft toen ja gezegd en er haar hele leven aan willen wijden: vanaf Jezus’ aankondiging en geboorte tot en met zijn dood en daarna zijn verrijzenis. Ze heeft haar leven met Jezus geleefd en is zodoende als vanzelf deel van de Kerk geworden. Meer nog: een geweldige inspiratie voor alle mensen die ook proberen om als 26
leerling met Jezus te leven en elke dag opnieuw het Goede Nieuws van het Evangelie willen ontvangen in het eigen leven. Als we tot Maria bidden, dan vragen we haar gebed: dat ze met ons tot haar Zoon, Jezus Christus, wil bidden voor het welzijn van de Kerk, de wereld, ja, van alle mensen en heel de schepping. Bidden tot Maria is daarmee ook een vorm van samen de Heer loven en danken voor al wat Hij ons steeds weer geeft: ons leven, elkaar en de steun die we ontvangen van familie en vrienden. Maar natuurlijk ook voor ons gebed, voor Gods Woord, voor de gelovigen die ons voorgingen – onder wie Maria - en voor zoveel meer. Wie Maria vereert dankt God om Jezus Christus die we kennen als onze Redder, onze metgezel in het lijden, onze trouwste Vriend; als Degene die heeft laten horen en laten zien wie God is. Wie bidt legt daardoor als vanzelf een persoonlijke geloofsbelijdenis af en drukt uit alleen maar het goede te willen doen. Want als we God danken voor alle goeds en vragen om zegen voor alle mensen, dan zullen we moeten proberen toch ook zelf voor anderen een zegen te zijn. Maria werd als eerste gevraagd in Christus te geloven en zo op God te vertrouwen. Wij willen proberen net als zij goede gelovigen te zijn. En zoiets doe je niet alleen, dat doe je samen: met Maria, met de andere heiligen, met alle mensen die geloven, met alle mensen van goede wil. We hopen dat u, in ieder geval vandaag, deze tocht in geloof en vertrouwen met ons wilt gaan.
27
UITLEG OVER DE PROCESSIE Hoe ziet de processie eruit? Voorop gaan de misdienaars met het wierook. Wierook is een teken van eerbied en gebed. Dan volgt het kruis, met aan beide zijden een toorts. Het kruis is door Jezus’ dood en verrijzenis het grootste teken van Gods liefde geworden. In dat teken staat heel onze tocht. Dan volgen een aantal vaandels. Vroeger een manier om aan te geven welke groepen betrokken zijn. Nu zijn ze vooral een vorm van versiering die oproept tot gebed. Vervolgens lopen er misdienaars en acolieten mee. Dit zijn degenen die helpen bij vieringen in de kerk. Er lopen een of meerdere groepen mee. Bijvoorbeeld leden van een broederschap of de kinderen die meedoen aan de kindernevendienst. Hierna komen de pastoraal werkers, religieuzen, diakens en priesters. Deze mensen werken en leven ten dienste van de geloofsgemeenschap. Dit kan op allerlei manieren: in een klooster, in een parochie of bijvoorbeeld door speciale inzet voor de minderbedeelden. Tot de groep van priesters behoren ook de leden van het Kathedraal Kapittel. Ze zijn herkenbaar aan de zwarte schoudermantels (mozetta’s) met paarse bies. Het Kathedraal Kapittel is een belangrijk adviescollege van de bisschop. 28
Achter het Kapittel loopt de bisschop. De bisschop is in het bisdom degene die de eindverantwoordelijkheid draagt en daarom de hoogste bestuurder is. Hij heeft als taak om voor alle mensen in zijn bisdom het evangelie te verkondingen, voor hen te bidden en met hen liturgie te vieren. Na de bisschop volgt het beeld van Maria van Sevenwouden. Dit beeld hoort al eeuwen bij de stad Bolsward. In 1515 ontsnapte het op bijzondere wijze aan verwoesting. Sindsdien is het een mirakelbeeld. De blaaskapel loopt direct achter het beeld aan. Hierna volgen de andere deelnemers aan de processie.
29
Wat is een processie eigenlijk? Er zijn verschillende soorten processies, maar de processie die we vandaag houden is eigenlijk niets anders dan een gebedsdienst die we lopend houden. Elke processie is een herinnering en ook een verbeelding van de tocht die het volk Israël volgens de Bijbel maakte vanuit Egypte naar het beloofde land. In Egypte waren ze slaven, in het beloofde land konden ze frank en vrij leven met God en elkaar. Onderweg daar naartoe hebben ze heel wat meegemaakt, maar vooral ontdekt dat God altijd bij ze is. Door een processie te houden laten we hetzelfde zien: God is nooit ver weg, Hij gaat met ons mensen mee. Waarom houden we deze processie? De aanleiding is gelegen in het vijfhonderdjarig jubileum van Maria van Sevenwouden als mirakelbeeld. We vinden het echter vooral belangrijk om als kerkgemeenschap naar buiten te treden. Dat doen we op allerlei manieren. Bijvoorbeeld door actief werk te maken van naastenliefde (denk bijvoorbeeld aan de kledingbank), maar dus ook door buiten de deur van de kerk samen te bidden.
30
DANKWOORD De organisatie bedankt iedereen die heeft meegewerkt aan deze processie. In het bijzonder noemen we:
STICHTING HET WEESHUIS HENDRIK NANNES EN CATRIJN EPES-STICHTING STICHTING SINT ANTHONY GASTHUIS STICHTING DE FRIESE ELFSTEDEN RIJWIELTOCHT MARNE COLLEGE HERALDISCH ATELIER BULTSMA VRIJWILLIGERS VAN DE ZALIGE TITUS BRANDSMAPAROCHIE FABER UITVAARTZORG DE GEMEENSCHAP VAN DE GASTHUISKERK DE GEMEENSCHAP VAN DE DOOPSGEZINDE KERK TITUS BRANDSMAMUSEUM STICHTING EN VRIJWILLIGERS VAN STADSDRAAIORGEL “OMKE ROMKE”. SHANTHYKOOR SKOMJEND WIID GEMEENTE SÚDWEST-FRYSLÂN WIJKAGENT BRIGADIER G. SCHERMER MARGA CLAUS PATRICK JANSSEN VNB-REIZEN WYTZE FRANZEN PETRA EN SOPHIE KROON VRIJWILLIGERS VAN DE EHBO STICHTING KUNST KERK EN SAMENLEVING JAN LAFERTE AP VAN DER FEER C.M.V. ORANJE AGGIE VAN DER MEER FRITS HAAZE
www.mariavansevenwouden.nl www.zaligetitusparochie.nl 31
DE ROUTE VAN DE PROCESSIE
De te lopen afstand bedraagt 2,3 km Belangrijke momenten: Doopsgezinde kerk: Het orgel speelt en de Paaskaars staat buiten Gasthuiskerk: Gemeenteleden zingen een lied Broerekerk: We houden een moment rust, luisteren naar een lezing uit het evangelie en de bisschop houdt een korte preek Hoog Bolwerk We staan een moment stil bij de Joodse begraafplaats. Kapelpost: Het Franciscus Dames- en Herenkoor zingt een lied op de plaats waar het beeld van Maria van Sevenwouden stond in 1515. De organisatie is herkenbaar aan de blauwe jassen met logo 32
