E WERE I T A R E LD N E G
9t
.e.m
en l e . 13 d ch e m l ec t,arsenaa l
Foto’s: Nico Krols / Lucila Guichón
WIEGELIED / CANCIÓN DE CUNA Mauricio Ramírez - voorstelling De Colombiaanse theatermaker en performer Mauricio Ramírez kiest in zijn solovoorstelling voor een intense fysieke uitvoering van teksten van het Argentijnse enfant terrible Rodrigo García. In diens maatschappijkritische schriftuur spelen duistere thema’s als incest, foltering, de tirannie van een politieke dictator of van gewelddadige huisvaders een centrale rol. Mauricio Ramírez wil een lied opdragen aan de gegijzelden van de wereld en gooit lijf en leden in de strijd. Met een genadeloos sarcasme neemt hij ook de hypocrisie van de goegemeente op de korrel. Opgeleid in verschillende theatertechnieken acteert Ramírez letterlijk met handen en voeten, in alle talen die hij machtig is: naast een expressieve lichaamstaal, een provocerende mimiek en heftige visuele beelden ook Spaans en Nederlands. Niet enkel in de woorden maar ook in de vormentaal en spelstijl is zijn Latijns-Amerikaanse achtergrond onmiskenbaar. Ondersteund door cellist Christoph Bunzendahl wil Mauricio Ramírez met zijn Wiegelied/Canción de cuna het publiek niet in slaap sussen, maar de zintuigen en gedachten wakker schudden. Tekst, beweging en muziek scheppen een web van huiselijk, sociaal en politiek geweld. Wie is slachtoffer, wie is beul?
Regie en spel: Mauricio Ramírez Naar teksten van: Rodrigo García Cellomuziek: Christoph Bunzendahl (bewerkingen van Bach, Chopin, Prokofiev, Shostakovich) Regie-assistentie: Charlotte Busselen Dramaturgie: Kristin Rogghe Vertaling en tekstbewerking: Marika Mertens, Charlotte Busselen, Kristin Rogghe en Mauricio Ramírez Productie: GEN2020 en Mestizo Arts Festival met de steun van t,arsenaal mechelen
Mauricio Ramírez behaalde een Master in Theater aan de Universiteit van Antiquia te Medellin (Columbia). In zijn werk kijkt hij over de grenzen van disciplines en technieken heen en laat hij zich inspireren door antropologie, hedendaagse dans, Griekse tragedie en Japanse krijgskunst. Na zijn emigratie naar België stond Mauricio vooral op het podium als danser, o.a. in producties van de choreografen Alexandra Meijer, Fabrice Ramalingon en Michael Lazic. Wiegelied/ Canción de cuna is de eerste voorstelling waarin hij bewust opnieuw met tekst en taal werkt, en Spaans en Nederlands door elkaar gebruikt.
Uit de recensie van Orlando Verde over het toonmoment op de openingsavond van het GEN2020-festival (Kifkif, 27 november 2012) ‘Het meest confronterende en gedurfde stuk was zeker dat van Mauricio Ramírez, een jonge Colombiaan die Spaans, Nederlands, dans en fysiek theater door elkaar gebruikt om te springen van de verleiding naar de uitdaging. “Kom! Dichterbij!” wordt de samenvatting van die ambiguïteit.’
Foto: Lucila Guichón
STRANGERS DON’t drink coffee Thomas Janssens - tekstlezing Theatermaker en acteur Thomas Janssens licht met deze tekstlezing voor het eerst een tipje van de sluier van het onderzoek dat hij momenteel voert naar ‘beschaving’. Broedend op een nieuwe voorstelling rond dat thema gaat hij te rade bij westerse en niet-westerse schrijvers en denkers: Kader Abdollah, Robert Fisk, Tahar Ben Jelloun, Khaled Hosseini, Tahar Djaout, Noviolet Bulawayo, Rudi Vranckx, Salman Rushdie e.a. Strangers Don’t Drink Coffee is een eenakter van de Egyptische auteur Mahmoud Diab. Een tekst die Thomas Janssens reeds van bij het begin achtervolgt en mede katalysator was voor zijn fascinatie. Diab verhaalt - op een manier die doet denken aan Harold Pinter - over het dichterbij komen van een vreemde macht, het binnendringen van een vreemde beschaving. En hoe de autochtone inwoners naar deze invasie kijken en erop reageren. Thomas Janssens brengt deze tekst in eigen vertaling, bijgestaan door collegaacteur Matthias Meersman.
Tekst: Mahmud Diyab Vertaling: Thomas Janssens Spel: Thomas Janssens en Matthias Meersman
Thomas Janssens volgde de masteropleiding Drama Acteren aan het Antwerpse Conservatorium. Voor en tijdens zijn opleiding maakte hij al voorstellingen met zijn collectief de Bühnehasen en speelde hij mee in producties van JAN, Toneelhuis en Theater Malpertuis. In het najaar van 2011 maakte hij samen met Matthias Meersman Recht zal zijn wat ik zeg! bij Theater Malpertuis, een intelligente bewerking van een Oud-Griekse tekst van Demosthenes tot een actueel duel over de relatie tussen democratie, demagogie en retoriek. Momenteel werkt Thomas Janssens aan een nieuwe theatertekst gebaseerd op het levensverhaal van de alom geprezen maar gecensureerde Iraanse regisseur Jafar Panahi – een rol die vertolkt zal worden door Sabri Saad El Hamus, docent van de GEN2020-masterclass in mei 2013 en acteur in o.a. Amigos en Hannibal. Deze coproductie van Theater Malpertuis en t,arsenaal mechelen – onder de werktitel Closed Curtains – is gepland voor het najaar van 2014 en stelt de spannende verhoudingen tussen kunst, politiek en maatschappij op het scherpst van de snee.
DIS-MOI WIE IK BEN Aïcha Cissé en Aminata Demba - work in progress In korte, grappige scènes zoeken twee jonge actrices op een speelse manier een verhouding tot hun familiegeschiedenis. Hun ouders migreerden vanuit Mali en Senegal naar België, net als vele WestAfrikanen die zich voor de handel vestigden in de diamantbuurt van Antwerpen. Na het initiële economische succes kregen de zakenmannen en hun familie harde tijden te verduren. Ze kwamen niet om te blijven, maar het leven besliste er anders over en hun kinderen groeiden hier op. Als tweede generatie hebben Aïcha Cissé en Aminata Demba een heleboel vragen waarop de eerste generatie weinig antwoorden geeft. Dus sprokkelen ze feiten en fictie samen om het verhaal van hun ouders te fabriceren, en daarmee hun eigen identiteit. Met hun spelplezier verleiden Aïcha en Aminata het publiek tot een existentiële queeste, en de coaching door Frédérique Lecomte injecteert nog een extra portie lichtheid en ironie.
Spel: Aminata Demba en Aïcha Cissé Coaching: Frédérique Lecomte
Frédérique Lecomte leidde als regisseur de GEN2020masterclass in Brussel in mei 2013. Als grondlegger van Théâtre et réconciliation maakt ze theater in conflictgebieden (o.a. Congo en Burundi) en met kwetsbare individuen. Ze ontwikkelde een arsenaal aan artistieke strategieën om rond pijnlijke onderwerpen voorstellingen te maken die verrassend humoristisch zijn, én bijdragen aan de bewustwording of transformatie van spelers en publiek.
Aminata Demba volgde naast haar studies Cultuurmanagement een driejarige theateropleiding bij AcSenT (academie voor spel en theater). Samen met Aïcha Cissé maakte en speelde ze de voorstelling Nostalgie, eind 2011 te zien in het Antwerpse Zuiderpershuis. Sinds begin 2012 nam Aminata binnen het GEN2020-traject deel aan masterclasses van Michael De Cock, Sabri Saad El Hamus en Neske Beks.
Aïcha Cissé stapte in 2013 in het GEN2020-traject en nam deel aan masterclasses van Frédérique Lecomte en Franz Marijnen. Die laatste merkte al snel haar acteertalent op en castte haar voor zijn volgende voorstelling Scarlatti, die in februari 2014 in première gaat in t,arsenaal mechelen.
Foto: Lucila Guichón
GENERATIE WERELD Van maandag 9 tot en met vrijdag 13 december presenteert GEN2020 in t,arsenaal mechelen nieuw werk van diverse theatermakers onder de noemer Generatie Wereld. Vier avonden met telkens een uniek programma, van teksten in wording tot muzikale totaalspektakels. Een staalkaart van een opkomende generatie podiumkunstenaars die werken in het vruchtbare spanningsveld tussen lokaal en mondiaal. Talent uit alle windstreken, met evenveel eigenzinnige blikken op de wereld als artistieke strategieën om die vorm te geven op de scène.
Enkele rode draden doorheen het programma… Vooreerst presenteren we met Generatie Wereld een gemixte generatie. Om met de woorden te spreken van Huub Colla van Collageproducties, in een laaiend enthousiaste reactie op facebook na de première van Rumble in da Jungle van SinCollectief: een opkomende generatie artiesten laat “zien en horen dat
‘nieuwe’ Belgen niet enkel de nationale voetbalploeg inspireren maar ook een onwaarschijnlijke rijkdom injecteren in onze cultuur.” Los van de labels ‘nieuw’ of ‘oud’, ‘auto-’ of ‘allo-’ of welke ontoereikende categorieën dan ook, zien we theatermakers die verbindingen uitspitten tussen de eigen kleine leefwereld en de grote mondiale wereld. Als kinderen van hun tijd zijn ze zich bewust van een geglobaliseerde realiteit, waarin macrovraagstukken als geopolitiek en wereldeconomie een ingrijpende invloed hebben op het microniveau van het individuele leven. Het ‘hoe’ van die verbanden is voer voor onderzoek, met heel de wereld als bibliotheek. Daarmee gaat haast onlosmakelijk een zoektocht gepaard naar een eigen artistieke taal. Puttend uit uiteenlopende inspiratiebronnen, media en genres neemt die soms hybride vormen aan. Zo leidt een relatiecrisis bij een jong koppel in Sarah Eisa’s Is het belangrijk? tot vragen over de mondiale economie en bijhorende ideologie. Aïcha Cissé en Aminata Demba gaan in Dis-moi wie ik ben met allerlei theatrale trucs de blinde vlekken in hun familiegeschiedenis te lijf, en botsen daarbij vrolijk tegen thema’s aan als migratie, cultuurverschillen, assimilatie en beeldvorming. Ook de pas afgestudeerde Michael Bijnens - een multitalent actief als schrijver, theaterregisseur, filmmaker en performer – vertrekt in het drieluik Iris - O Falso Profeta - Bloedspoor vanuit zijn autobiografie, om een vernuftig beeld te schetsen van een kluwen van misdaad, drugs, seks en macht dat geografische grenzen overschrijdt. Op artistiek vlak blikken de theatermakers van Generatie Wereld over de grenzen van de klassieke westerse canon heen. We zien het oeuvre opduiken van Rodrigo García, een van de belangrijkste hedendaagse theaterstemmen uit Latijns-Amerika die in Vlaanderen nog relatief onbekend en onbemind is. Niet zo echter voor Mauricio Ramírez, die met zijn Wiegelied/Canción de cuna een nieuwe creatie maakt en speelt op basis van vijf monologen van García. Acteur en theatermaker Thomas Janssens grijpt dan weer naar een tekst van de Egyptische auteur Mahmoud Diab uit de jaren ’70, Strangers Don’t Drink Coffee, om een prangend vraagstuk van het hier en nu aan te kaarten. En de rappers van NoMoBS verdiepten zich voor Wachten op Gorro in het rijke repertoire van de geëngageerde hiphop en spoken word.
Dit minifestival omvat dus een waaier aan manieren waarop vandaag theater wordt gemaakt in Vlaanderen, door artiesten van diverse pluimage. Het gaat er daarbij niet om verschillende culturen te representeren of om de focus eenzijdig te leggen op de etnisch-culturele achtergrond van de makers, wat het werk zou reduceren. Maar we behoeden ons evenzeer voor de valkuil van het tegendeel: het taboe op, de miskenning van of onderwaardering voor alles wat getuigt van een ‘andere’ bagage – alsof artiesten van andere origine pas als volwaardig en kwaliteitsvol kunnen worden erkend naarmate ze zich formatteren naar de standaarden van het heersende culturele kader. Daarom pretendeert noch ambieert dit minifestival de vindplaats te zijn voor ‘de bruine Jan Decleir’ – zoals bedoeld door Orlando Verdo in zijn scherpzinnnige analyse met diezelfde titel (oorspronkelijk gepubliceerd op Kifkif.be en geciteerd in Rekto:Verso en De Standaard). Wel wil het een plek zijn - voor een breed en divers publiek van theaterliefhebbers, professionelen en nieuwsgierigen – om straf talent te ontdekken en om te genieten van de verhalen en de vibes die de artiesten als postkaarten de wereld insturen, elk vanuit hun eigen unieke positie in de realiteit. Want in de superdiverse samenleving van vandaag zijn afkomsten steeds gemixter en identiteiten meervoudig en gelaagd. Mensen, artiesten incluis, zijn niet zomaar in de hokjes van de ene of de andere culturele gemeenschap te plaatsen, maar navigeren tussen verschillende contexten en referentiekaders. En daar ligt een schat aan impulsen op artistiek vlak, maar ook de uitdaging voor het publiek, de sector en de artiesten om hun perspectieven op de wereld en het werk in vraag te stellen en andere horizonten te verkennen. Generatie Wereld presenteert vers werk: sommige stukken waren nooit eerder te zien, andere werden deze zomer of herfst al getoond en goedgekeurd op festivals van partnerorganisaties: Theater aan Zee en Mestizo Arts Festival. Op TAZ kaapte Michael Bijnens meteen de SABAM Jongtheaterschrijfprijs weg. Voor Sarah Eisa, SinCollectief en Mauricio Ramírez, die in première gingen op MAF, vormde het enthousiasme van het talrijk aanwezige publiek een seal of approval. Wij presenteren dit fascinerende werk nu met veel plezier in t,arsenaal mechelen en zijn blij dat u het hier - opnieuw of voor het eerst - komt beleven.
Kristin Rogghe, artistiek coördinator GEN2020
PROGRAMMA GEN#WRLD Maandag 9 december 20u15 - Grote zaal - theatervoorstelling Wiegelied/Canción de cuna van Mauricio Ramírez 21u15 - Witte zaal - tekstlezing Strangers Don’t Drink Coffee van Thomas Janssens 22u00 - Repetitieruimte - work in progress Dis-moi wie ik ben van Aïcha Cissé en Aminata Demba
Woensdag 11 december 20u15 - Grote zaal - muziektheaterspektakel Rumble in da Jungle van SinCollectief, B.U.R.K.A. en slammers
Donderdag 12 december 20u15 - Repetitieruimte / Grote zaal / Witte zaal - solovoorstelling Iris / O Falso Profeta / Bloedspoor - drieluik van Michael Bijnens
Vrijdag 13 december 20u15 - Repetitieruimte - work in progress Dis-moi wie ik ben van Aïcha Cissé en Aminata Demba 21u00 - Grote zaal - theatervoorstelling Is het belangrijk? van Sarah Eisa 22u15 - Witte zaal - work in progress Wachten op Gorro van NoMoBS
info en tickets: www.tarsenaal.be
OVER GEN2020 GEN2020 is een platform en traject voor grensverleggend theater. Het ondersteunt talentvolle acteurs en theatermakers van diverse origine door een aanbod van masterclasses, coaching en (co)producties. Twee jaar geleden lanceerde t,arsenaal dit project in samenwerking met een aantal partnerorganiaties uit de professionele theatersector: NTGent, Zomer van Antwerpen, Theater Aan Zee, Moussem, Mestizo Arts Festival e.a., om de zucht naar ‘meer kleur op het podium’ om te zetten in een concrete praktijk van samenwerking, vorming en uitwisseling. De voorbije twee jaar werden er samen met de partners een tiental masterclasses georganiseerd voor een selecte groep artiesten, gegeven door zowel gevestigde waarden uit het Vlaamse podiumlandschap zoals Franz Marijnen, Julie Van den Berghe of Michael De Cock, als door toonaangevende artiesten uit het buitenland – van het baanbrekende Marokkaanse gezelschap Dabateatr, langs het zintuiglijke theater van het internationale gezelschap Teatro de los Sentidos, tot de Argentijnse performancekunstenares Bárbara Echevarría. In de schoot van GEN2020 groeiden originele voorstellingen die de weg vonden naar de Vlaamse theaterzalen, zoals IJdele dagen, Chris Lomme vs. Seckou Ouologuem en Amigos. Verscheidene andere producties werden ondersteund of gecoproduceerd. Eind vorig jaar werden de resultaten van het eerste werkjaar gebundeld in het GEN2020-festival, met naast eigen (co)producties ook ander grensverleggend theater. Generatie Wereld vormt daarop een vervolg. Meer info, foto’s en media over het hele project, de masterclasses en de producties op:
www.gen2020.be en via www.facebook.com/gen2020
GEN2020 is een platform en traject voor grensverleggend theater. Een samenwerking tussen t,arsenaal mechelen, Moussem, Mestizo Arts Festival, NTGent, Theater Aan Zee en Zomer Van Antwerpen, geïnitieerd en gecoördineerd vanuit t,arsenaal mechelen. GEN2020 geniet de steun van het Federaal Impulsfonds.
