Leeskringcollectie

Leeskringcollectie 2013-2014

Leeskringcollectie Bibliotheek Noordwest Veluwe 2013-2014

1

Boeken uit de Leeskringcollectie kunnen worden geleend op basis van een geldig Leeskringabonnement van Bibliotheek Noordwest Veluwe en Bibliotheek Nijkerk Zie www.bibliotheeknoordwestveluwe.nl voor meer informatie en het aanvraagformulier voor een Leeskringabonnement.

Voorwaarden: • • • • • • •

Tarief € 100,00 per jaar, excl. inschrijfkosten à € 3,-Max. 10x per jaar lenen van een leeskringcollectie à 7 exemplaren per keer Uitleentermijn van 8 weken (= incl. wissel-, ophaal- inleverweken!) Verlengen is alleen mogelijk na overleg met de bibliotheek Ophalen en terugbrengen aan de balie, tijdens de Fullservice uren Geen telaatgeld Overige voorwaarden volgens het Uitleenreglement van Bibliotheek Noordwest Veluwe

Spelregels: - exemplaren uit de leeskringcollecties Leeskringabonnement worden geleend;

kunnen

alleen

met

een

geldig

- na ontvangst van de ingevulde Formulier Aanvragen Leeskringabonnement met akkoord van de leeskring wordt er een abonnement uitgeschreven. De pas blijft in eigendom van de bibliotheek; -bij de eerste uitlening betaald de leeskring het abonnementsgeld en inschrijfkosten contant of per pinpas ; – de leeskringcollecties bestaan uit 7 exemplaren per titel. De leeskring leent alle zeven exemplaren, ongeacht het aantal deelnemers van de leeskring; - titelwensen worden zo veel mogelijk gehonoreerd, aan de hand van de een ingevuld inventarisatieformulier met titelvoorkeuren en ophaalweken; - de bibliotheek behoudt zich het recht voor de volgorde van titels te wijzigen; de titelkeuze en ophaalweken kunnen afwijken van uw voorkeur en worden zo veel mogelijk in overleg met de leeskring vastgesteld; - de leeskring wordt door de bibliotheek op de hoogte gebracht van de planning per leesseizoen en om akkoord gevraagd; - de bibliotheek stelt de leeskringcollecties ter beschikbaar in de vestiging van voorkeur; - de leeskring ontvang per e-mail bericht wanneer de leeskringcollectie opgehaald kan worden - ophalen en terugbrengen bij de balie van de bibliotheek, alleen tijdens de Fullservice openingsuren; zie www.bibliotheeknoordwestveluwe.nl; - exemplaren uit de leeskringcollecties zijn in de catalogus van Bibliotheek Noordwest Veluwe opgenomen, ze kunnen niet worden gereserveerd - de tarieven kunnen jaarlijks worden aangepast


2

Abdolah, Kader Het huis van de moskee, cop. 2005. - 413 p Aga Djan, tapijthandelaar en hoofd van een grote Iraanse familie die het huis van de moskee bewoont, woont vreedzaam met zijn familie in het huis totdat de Sjah van Perzië wordt afgezet en de Ayatollahrevolutie Khomeini aan de macht brengt (1979). Niet alleen het land lijdt onder de terreur, de jihad en de islamisering. Ook de familie van Aga Djan wordt verscheurd, en familieleden worden vijanden. In dit prachtige en aangrijpende verhaal wordt niet alleen de historie van Iran weerspiegeld in de familiegeschiedenis, het gaat ook over religieuze radicalisering en hoe vrienden vijanden kunnen worden.

Allende, Isabel Inés, vrouw van mijn hart, cop. 2006. - 414 p De Spaanse Inés Suárez (1507-1580) kijkt in de roman terug op haar avontuurlijke leven en de drie mannen in haar leven. In 1537 reist ze naar de Nieuwe Wereld op zoek naar haar vermiste man die overleden blijkt te zijn. De aantrekkelijke jonge weduwe blijft in Peru, wordt verliefd op de getrouwde kapitein Pedrode Valvidia, reist hem achterna naar Chili en strijdt samen met hem als enige vrouw mee met de 110 Spaanse soldaten die in 1540 Chili veroveren. Ze sticht samen met hem o.a. de hoofdstad van Chili, Santiago. Ze overleeft haar minnaar, wordt de rijkste en invloedrijkste landbezitster van Chili en vindt nog een keer een grote liefde.

Allende, Isabel Het negende schrift van Maya, cop. 2011. - 365 p Maya (19) wordt in 2008 door haar oma Nini naar het eiland Chiloé in Chili gestuurd om haar leven weer op orde te krijgen en moet daar een dagboek bijhouden. Maya komt in huis bij een vriend van Nini, de introverte, norse antropoloog Manuel, met wie ze een band krijgt. In het vredige Chiloé verwerkt ze de laatste drie jaar. Na de dood van haar geliefde opa in 2005 werd ze opstandig en depressief, ging spijbelen, raakte drank- en drugsverslaafd, stal. Na een gedwongen opname gevlucht uit een verslavingskliniek, komt ze terecht in Las Vegas, wordt drugskoerier en eindigt op straat. Dan belt ze Nini die haar naar Chiloé stuurt, waar ze geloof in het leven en een nieuwe opa vindt en weer verliefd wordt. De in de VS wonende Chileense (1942) is een van de bekendste Spaanstalige auteurs. Van haar vaak magisch-realistische romans is ‘Huis van de geesten’ beroemd. In deze boeiende en ontroerende roman over de rouwverwerking en het groeiproces van een jonge vrouw, worden de hoofdpersonen opvallend goed en warm beschreven. Goede vertaling.

Barnes, Julian Alsof het voorbij is, 2012. - 158 p Wanneer de ongeveer zestigjarige Tony Webster op zijn leven terugkijkt, constateert hij dat dat een rustig voortkabbelende rivier is geweest waarin grote gebeurtenissen als vriendschap, huwelijk, het krijgen van een kind, scheiding, werk en familie allemaal kleine of grote rimpelingen waren die de loop uiteindelijk niet wezenlijk hebben verstoord. Op een dag krijgt hij echter het dagboek van een jeugdvriend die indertijd zelfmoord heeft gepleegd in handen, en wat hij daaruit leert geeft hem een heel nieuw perspectief op die vriend, zijn vroegere vriendin, zijn vroegere zelf en zijn hele leven. Simpel vertelde, maar diepgaande roman waarin de auteur (bekend van eerdere boeken 'Een geschiedenis van de wereld in tien-en-een-half hoofdstuk' en 'Flauberts papegaai') op subtiele wijze thema's als groei, verandering, ouderdom en herinnering op aangrijpende wijze behandelt. Uitstekend vertaald. Bekroond met de Man Booker Prize 2011, de belangrijkste Britse literaire onderscheiding.


3

Barry, Sebastian In het beloofde land, 2011. – 268 p Als haar enige kleinzoon Bill, die ze sinds hij twee was heeft opgevoed, zelfmoord pleegt na zijn diensttijd in Irak, heeft het leven voor Lilly Dunne (89) geen zin meer. Ze wil alleen nog de herinneringen aan haar leven opschrijven. Ze groeit met zusjes Annie en Maud en broer Willie op in het gezin van een politiecommissaris in Dublin. Nadat Willie is omgekomen tijdens de Eerste Wereldoorlog, komt in 1919 zijn goede vriend Tadg Bere langs om over hem te praten. Hij gaat Lilly het hof maken en ze verloven zich. Maar als de IRA een doodvonnis over Tadg uitspreekt omdat hij in de legereenheid zit die de opstand moet onderdrukken, vluchten ze naar Chicago waar Tadg wordt doodgeschoten en Lily alleen achterblijft. Van de vaakbekroonde Ierse toneel-, romanschrijver en dichter (1955) werden twee romans genomineerd voor de Man Booker Prize. Deze mooie, poëtische zevende roman over de zus van de hoofdpersoon uit de roman ‘De lange, lange weg’, beschrijft indringend en heel invoelend een bejaarde vrouw en de recente Ierse geschiedenis. Prettig leesbare vertaling.

Benali, Abdelkader Bruiloft aan zee, cop 2005. – 222 p De jonge schrijver (1975) vertelt het verhaal van een Berbergezin dat terugkeert naar het noorden van Marokko om de bruiloft van de dochter te vieren. De bruidegom is haar oom, maar hij verdwijnt tijdens het feest naar zijn vertrouwde bordeel. Broer gaat hem zoeken en zijn zus neemt op bizarre manier wraak op haar geliefde. Een sprankelend geschreven roman, waarin herinneringen en personages de levensloop en de sfeer rondom de bruiloft tot leven brengen. Even fantasievol en origineel in taal als de eerdere debutant Hafid Bouazza. Een sympathieke en originele roman voor een groot publiek.

Bernlef, J. Op slot, 2007. - 185 p De nadagen van een schilder en zijn vrouw worden beschreven; beurtelings verteld vanuit de optiek van een bevriend fotograaf en van de dochter van het schildersechtpaar. De schilder is geobsedeerd door 'de eerste blik'; zijn vrouw blijft hij (naakt) portretteren, zoals zij was toen hij haar ontmoette, en dat terwijl het leven aan haar voorbij trekt. Wanneer de schilder overleden is en de fotograaf de geschilderde nalatenschap fotografeert, worden elementen van de relatie van de schilder en zijn model onthuld. De locatie is een dorp bij zee; mooi is hoe Bernlef het naseizoen in het badplaatsje E (waarschijnlijk Egmond aan Zee) beschrijft.

Blum, Jenna Het familieportret, 2010. - 461 p De Duitse Anna beleeft tijdens de Tweede Wereldoorlog een reeks traumatische gebeurtenissen. Na de oorlog zwijgt ze over haar ervaringen. Haar dochter Trudy heeft een foto gevonden van zichzelf als klein meisje met haar moeder en een nazi-officier. Ze denkt dat de officier haar vader is en wordt geplaagd door schaamte en verwarring over haar herkomst. Ze wil niets liever dan met haar moeder een gesprek voeren over het verleden. De verhalen van Anna in de jaren veertig en Trudy in de jaren negentig wisselen elkaar in de roman af. Herhaaldelijk worden grof geweld en gedwongen seksuele handelingen expliciet beschreven. Blum probeert veel aspecten van het leven tijdens de oorlog te belichten, maar vervalt helaas regelmatig in clichés. Zo wordt de poetsdrift van Anna en Trudy weggezet als typisch Duitse netheid. Debuut van de Amerikaanse schrijfster, zelf halfDuits, half-joods. In Amerika was het een bestseller. Achterin een lijst met veertien leesvragen.


4

NIEUW IN COLLECTIE Borderwijk, F Karakter, 45e dr, 2012. – 254 p. - Oorspr. uitg. 1938 Geremd door zijn armoedige jeugd als zoon van een ongehuwde moeder in vooroorlogs Rotterdam en gedwarsboomd door zijn vader, de machtige deurwaarder Dreverhaven, weet een jonge man zich toch op te werken van kantoorklerk tot advocaat. Dit na zoveel jaar nog in geen enkel opzicht verouderde boek is met zijn feilloze compositie (zelfs in de titels der hoofdstukken), zijn heldere zakelijke stijl en zijn psychologische diepgang een klassiek werk in onze literatuur. Het ontbreekt terecht zelden op literatuurlijsten van scholieren vwo en havo. De verfilming door Mike van Diem werd met een Oscar bekroond.

Brijs, Stefan Post voor mevrouw Bromley, 2011. – 510 p Het decor vormt een volkswijk in Londen en het front in België tijdens de Eerste Wereldoorlog. In het eerste deel, ‘Het thuisfront’, staat de tegenstelling tussen John en zijn ‘zoogbroer’ Martin over deelname aan de oorlog centraal. John kiest voor de universiteit, Martin wil ten koste van alles deelnemen aan een oorlog die, zo is de algemene verwachting, ‘voor kerst’ afgelopen zal zijn. Vermeende lafheid, patriottisme en fanatisme slopen de vriendschap. Andere motieven zijn: liefde, trouw, teleurstelling en vaderbinding. Het tweede deel beschrijft Johns ervaringen aan het front. Hij ontwikkelt zich tot een leugenaar: hij censureert de post om de gruwelijke gebeurtenissen voor het thuisfront te verbloemen. In het tweede deel zijn de personages overtuigender uitgewerkt dan in het wat vlak vertelde, voortkabbelende eerste deel. Met de dood voor ogen wordt vriendschap nu veel intenser ervaren dan in het eerste deel.

NIEUW IN COLLECTIE Brokken, Jan De vergelding, cop. 2012. – 382 p Rhoon, geboortedorp van Jan Brokken onder de rook van Rotterdam, was op 10 oktober 1944 het toneel van een verzetsdaad óf een sabotagedaad tegen een paar Rhoonse vrouwen die aanpapten met de Duitse bezetter. Wie legde de onder stroom staande elektriciteitsdraad over de weg, waardoor een Duitse soldaat gedood werd en Rhoon moest lijden onder executies en razzia's? Het is een vraag die Rhoon (het toneel van Brokkens romans 'De provincie' en 'Mijn kleine waanzin'*) tot ver voorbij de Tweede Wereldoorlog Leeskringcollectie Bibliotheek Noordwest Veluwe 2013-2014

5

bezig hield. Brokkens nauwgezette en niet vooringenomen reconstructie van 10 oktober 1944 brengt op zich niet veel nieuws aan het licht. Hij laat een genuanceerd beeld zien van het verzet. Bovendien toont hij aan dat collaboratie niet altijd is wat het lijkt. Maar Brokken' beeld van Rhoon in de Tweede Wereldoorlog is messcherp. Zeer lezenswaardig historisch verslag van de menselijke kanten van fout en goed!

Büch, Boudewijn Het geheim van Eberwein, 2003. – 195 p Deze postuum verschenen autobiografisch getinte roman van Boudewijn Büch (1948-2002) bevat een aantal uit "De kleine blonde dood" bekende thema's: zijn vader, zijn overleden zoontje, de dood, de desillusie van de liefde. De hoofdpersoon (Boudewijn geheten!) in deze roman probeert in het reine te komen met zijn verleden, en met name met zijn vader. Hij doet een uiterste poging om zijn vader te begrijpen, te doorgronden. De herinnering aan zijn vader is tweeledig. Enerzijds is er de onvoorwaardelijke liefde tussen vader en zoon. Anderzijds heeft de oorlog van de vader een mopperende en onbegrijpelijke man gemaakt. Een groot deel van zijn leven besteedt de vader aan de pianobewerking van een muziekstuk van de componist Eberwein (die indertijd een tekst van Goethe op muziek zette); een uitzichtloze onderneming. De roman is boeiend, vooral voor wie "Een kleine blonde dood" las, maar springt erg heen en weer tussen heden en verleden en soms mist de lezer een duidelijke verhaalstructuur.

Buwalda, Peter Bonita Avenue, 2010. - 542 p Vier jaar lang werkte Peter Buwalda (38), oud-redacteur van 'UT-nieuws' en journalist, aan dit romandebuut. De explosie bij SE Fireworks in Enschede (2000) is de voorbode van ontwrichtende familierelaties tussen Siem Sigerius (rector van Tubantia University), Joni en Janis (zijn stiefdochters), Aaron Bever (Joni's vriendje en fotograaf van een geruchtmakende foto van Siem, waarop hij naakt in het water springt) en Wilbert (Siems zoon uit zijn eerste, mislukte huwelijk). Wilbert is ontspoord, veroordeeld wegens moord, komt uit de gevangenis en zorgt voor onrust in het gezin. Siem komt erachter dat Joni en Aaron jarenlang geld verdienden met een twijfelachtige hobby. Zowel Siem als Aaron storten daarna volledig in. Joni bouwt een glansrijke carrière op in Californië. Pas acht jaar na de vuurwerkramp komt Aaron er vanuit België achter wat er zich in 2000 allemaal heeft afgespeeld. Ambitieuze, vlot vertelde en spannende psychologische en zedenroman over een sympathieke pater familias die te gronde wordt gericht, over grote thema's als dood, jaloezie, wraak, schuldgevoel en seksualiteit.

Campert, Remco Het leven is vurrukkulluk, 1e dr. 1961. – 153 p Een van de bekendste romans van Remco Campert (1929). De hoofdstukken lijken op het eerste gezicht op zichzelf staande fragmenten, maar op den duur blijkt er toch een grote eenheid te heersen. De personen krijgen namelijk allemaal met elkaar te maken. De rode draad wordt gevormd door drie liefdesaffaires, twee in het heden en één in het verre verleden. Het decor is het kunstenaarsmilieu van de jaren zestig. Opvallend zijn de stijl en het taalgebruik van Campert. Veel woorden worden fonetisch weergegeven (zie bijvoorbeeld de titel) en dit heeft een bijzonder komisch effect. De roman blijft na jaren nog steeds erg sterk, al is hij hier en daar duidelijk gedateerd. De schrijver is intussen niet wezenlijk van opvattingen en schrijfwijze veranderd, getuige zijn latere werk. Dit boek is kenmerkend voor een bepaalde literaire periode en niet alleen daarom zal het zijn plaats in de moderne Nederlandse letterkunde behouden.


6

Campert, Remco Een liefde in Parijs: roman, 2004. - 160 p Richard Sanders is in Parijs voor de presentatie van een in het Frans vertaald boek van hem. Bij voortduring is er een spanning tussen dit verblijf in Parijs als gearriveerd schrijver en dat van zo'n halve eeuw eerder, toen alles nog verwachting was. De opgewekte melancholie van Campert, de weemoed om het verstrijken van de tijd, de verwachtingen die uiteindelijk niet worden ingelost, zorgen voor uiterst plezierig leesgenot. Een ontmoeting met een vrouw uit zijn verleden, die Sanders zich maar moeilijk kan herinneren, is de inzet van het boek.

Chatwin, Bruce De zwarte heuvel, 1983. – 270 p Tachtig jaar lang wonen de tweelingbroers Lewis en Benjamin Jones op hun boerderij 'Het Visioen', gelegen nabij de Zwarte Heuvel op het grensgebied van Engeland en Wales. Als kinderen en als volwassenen zijn ze zelden van elkaar gescheiden en delen ze hun leven. Ze eten hetzelfde, dragen dezelfde kleren, slapen in hetzelfde bed en voelen hetzelfde. Niet alleen de invloed van hun vader - een humeurige, stugge boer, enigszins verbitterd door een jarenlange burenruzie - maar vooral die van hun moeder - een scherpzinnige, doortastende vrouw - is groot.

NIEUW IN COLLECTIE Claudel, Philippe Het kleine meisje van meneer Linh, 2005. – 142 p Pas enkele weken oud en al wees. Na de dood van haar ouders, omgekomen bij een bombardement op het rijstveld, ontvlucht haar grootvader met de kleine Sang dit eens zo paradijselijke dorp. En daar zit de oude meneer Linh nu met zijn kleindochter, ver over de zee, in de slaapzaal van het opvangcentrum in die grote stad, eenzaam en vervreemd. Maar dan ontmoet hij, op een bankje voor het park, de dikke meneer Bark die hem van alles vertelt, zijn hart schaamtevol uitstort en een echte vriend wordt, ook al verstaan ze elkaar niet woordelijk. De overplaatsing van meneer Linh en Sang diû, "Sans Dieu", zoals meneer Bark begrijpt, naar een tehuis buiten de stad dreigt de vriendschap te beëindigen. Maar weer vlucht hij weg, vrijheid en vriendschap tegemoet. Met dramatisch gevolg. Claudel (1962) weet een subtiel evenwicht te bewaren, begrippen als eer, vriendschap, waardigheid natuurlijk in te vullen, het verhaal boven de enkelvoudige anekdote uit te tillen en zicht te bieden op wat mensen beweegt. De kracht van goede literatuur.

Claudel, Philippe Het verslag van Brodeck, 2008. – 333 p De hoofdfiguur gaat voor een boodschap naar de herberg. Alle volwassen mannen zijn aanwezig. Ze hebben collectief een buitenstaander vermoord. Om dit in goede banen te leiden vraagt men de hoofdfiguur een feitelijk verhaal te schrijven. Als een detective ondervraagt hij iedereen die contact had met het slachtoffer. Langzamerhand ontvouwen de sociale verhoudingen zich in het dorp, de geschiedenis en de achtergronden van de moord. Leeskringcollectie Bibliotheek Noordwest Veluwe 2013-2014

7

De hoofdfiguur maakt naast een sociologische reis door tijd en dorp ook een reis naar het eigen ik. Hem wordt een spiegel voorgehouden.

Coelho, Paulo De Zahir: roman, cop. 2005. - 304 p Een beroemde in Parijs wonende bestsellerauteur wordt plotseling verlaten door zijn vrouw Esther. Esther is oorlogscorrespondente en blijft twee jaar lang spoorloos. Via haar persoonlijke tolk Michaïl ontdekt de schrijver dat ze, uit onvrede met haar huwelijk, tapijten weeft in een dorpje in de steppen van Kazachstan. Ondanks haar afwezigheid wordt zij zijn zahir [de altijd aanwezige]. Hij gaat naar haar op zoek en na een barre tocht vol zelfonderzoek, nadenken over hun huwelijk en zijn schrijverschap vindt hij haar zwanger van een vreemde terug.

Cusk, Rachel De Bradshaw-variaties, 2010. – 268 p Deze roman gaat over de drie broers Bradshaw, hun gezinnen en hun ouders. Thomas, de middelste, staat centraal, samen met zijn echtgenote Tonie. Hij is huisman met de zorg voor hun dochter. Tonie heeft een hoge functie aan de universiteit. Zijn oudere broer Howard is een gewiekste zakenman, getrouwd met een gemankeerde schilderes en de jongste moet nog beginnen aan zijn carrière. Ze zijn allen niet tevreden met hun huidige leven, maar evenmin goed in staat iets te veranderen. De vader is een kille tiran die vooral de schone schijn ophoudt.

Dis, Adriaan van Tikkop, 2010. – 221 p Een Zuid-Afrikaanse en een Nederlandse man, veertig jaar geleden betrokken bij het verzet tegen de Apartheid, halen hun banden weer aan. De hoofdpersoon, Mulder, keert terug naar Zuid-Afrika. Als opposant onder de naam Martin keerde hij zich in zijn studietijd tegen het apartheidsbewind. Omringd door nieuwsgierigheid, misdaad, corruptie en dieven woont hij in de Kaapprovincie en krijgt hij sympathie voor een drugsgebruiker. Hij probeert hem te laten afkicken. Dit mislukt. Hij neemt zich voor meer dan vroeger een 'menschenlezer' te worden, die kiest voor 'afstand, uit liefde'. Maar zijn drang om zich met de wereld te bemoeien wint het uiteindelijk.

Dis, Adriaan van Indische duinen, 1e dr. 1994. – 282 p De ik-figuur, in Nederland geboren, is lid van een Indisch repatriantengezin dat zich met zijn Japanse-bezettingstijd-ervaringen in 'gastvrij' Nederland tracht te handhaven. Op de zoektocht naar zijn wortels stuit hij op feiten die hem zijn familie leren waarderen - in het bijzonder zijn gehate gestorven vader. Historische feiten, herinneringen in flashback en eigentijdse belevenissen brengt auteur zonder nostalgie bijeen in een bijzondere familieroman met veel herkenbare situaties en goede sfeertekeningen. De stijl is modern, recht voor zijn raap. Scherp en helder analyserend spaart de auteur zichzelf daarbij ook niet. Hartverwarmend zijn z'n gevoel voor humor en optimisme.

Donoghue, Emma Kamer, 2010. – 333 p De 5-jarige Jack, ik-verteller in deze roman, leeft met zijn moeder in Kamer, een afgesloten ruimte die hij nooit heeft verlaten. Zijn moeder is acht jaar eerder gekidnapt en Jack is het resultaat van de verkrachting door haar ontvoerder. Hij leidt in Kamer een Leeskringcollectie Bibliotheek Noordwest Veluwe 2013-2014

8

veilig en gestructureerd leven, dankzij zijn moeder met wie hij een symbiotische relatie heeft. Door televisie te kijken heeft hij een enorme woordenschat opgebouwd, maar hij heeft niet het besef dat veel van wat hij daar ziet slechts een weergave is van de werkelijkheid. Wanneer moeder en zoon weten te ontsnappen, begint het vooral voor Jack moeizame proces om deel uit te gaan maken van de wereld.

Dorrestein, Renate Is er hoop, 2009. – 286 p De romanpersonen leven aan de zelfkant van de maatschappij. Nettie, overdag werkzaam als toiletjuffrouw in een stationsgebouw, heeft jaren geleden de zorg op zich genomen voor de verstandelijk beperkte Igor, de zoon van haar ongehuwde tienerdochter. Het verhaal komt in een stroomversnelling als Igor op 24-jarige leeftijd besluit zijn grote liefde te gaan bezoeken in het gezelschap van een verkoopster van de daklozenkrant, Lisa. Voordat Nettie werkelijk begrijpt wat er bij haar thuis aan de hand is, is de situatie van Igor weer helemaal veranderd en besluit hij zelfstandig een andere richting aan zijn leven te geven.

Durlacher, Jessica De held, 2010. – 320 p Nadat de joodse vader van een vrouw is overleden, worden zij en haar gezin slachtoffer van een aanranding en een nachtelijke gewapende overval. Dit gebeurt juist op het moment dat haar oudste zoon in de Verenigde Staten traint voor marinier in het Amerikaanse leger, een keuze die de vrouw moeilijk verdraagt. De keten van noodlottigheden verbindt de vrouw met de weggevallen overdreven bescherming van haar vader. In haar zoektocht naar de daders doet zij ontdekkingen die de misdaden verbinden met haar vader en zijn verhalen uit de Tweede Wereldoorlog en worstelt zij met woede en gewelddadige wraakgevoelens.

Enquist, Anna Contrapunt, cop. 2008. – 205 p Een vrouw wijdt zich aan het instuderen van de Goldbergvariaties van Bach. Ieder hoofdstuk wordt ingeluid door de muzieknotatie van de opeenvolgende variaties. Elk muziekfragment roept bij de vrouw herinneringen op. Herinneringen aan haar eigen geschiedenis als pianiste en schrijfster, aan haar gezin, haar moederschap en aan haar overleden dochter. Hiermee vervlochten is het verhaal van Bach die de Goldbergvariaties componeerde na de dood van een volwassen zoon. Dit spiegelverhaal geeft de roman de diepte van een contrapunt. De compositie van het boek is strak als de muziek van Bach. De emoties zijn beteugeld door de taal en de ‘vertaalde’ muziek. Dat geeft het verhaal de spanning en de dynamiek van een levende herinnering.

Enquist, Anna De verdovers, cop 2011. – 309 p De nieuwe roman van Anna Enquist is gecomponeerd in sonatevorm: expositie, doorwerking, reprise, coda. Voor dit boek heeft Enquist deelgenomen aan het project ‘Schrijver op de afdeling’ van het VU Medisch Centrum. Zij koos voor het meelopen op de afdeling anesthesiologie. Een familieroman, die tegelijk speelt met het genre van de doktersroman, is hieruit voortgekomen. Een psychiater, die zijn vrouw verloren heeft, hervat zijn praktijk en krijgt een student in leertherapie. Die student komt later in stage bij de zus van de psychotherapeut, een anesthesiologe. De disciplines van doorvoelen en benoemen versus verdoven komen tegenover elkaar te staan. Benaderwijze van de omgang met leed en pijn worden neergezet binnen een familie en relatie constellatie – er is een overmaat aan familieleed. Professionaliteit wordt met voeten getreden doordat mensen de Leeskringcollectie Bibliotheek Noordwest Veluwe 2013-2014

9

grenzen van het particuliere overschrijden. Een opvallend licht geschreven roman, ondanks veel medisch jargon, met een zware thematiek, die zicht geeft in de medische wereld. Een indringend en belangrijk boek.

Entius, Yolanda Het kabinet van de familie Staal, 2011. – 222 p Met 'Rakelings' (2006) won zij de Selexyz Debuutprijs, in haar vervolgromans zette zij telkens op indringende wijze zeer menselijke personages neer, en met haar vierde roman laat Yolanda Entius (1961) zien dat invoelend en dicht op de huid vertellen haar handelsmerk is geworden. Het verhaal, dat naar eigen zeggen sterk autobiografische elementen bevat, laat de worstelingen zien van een kil en explosief gezinsleven. Entius kiest voor de moeilijkste weg, door niet alleen de kant van de drie dochters te kiezen, maar ook begrip te zoeken voor de twee ogenschijnlijke ‘boosdoeners’: de tirannieke vader Kobe, die door het leven is gefrustreerd, en de bange moeder Muis, die voortdurend probeert de ‘elementen’ uit elkaar te houden en een uitbarsting te voorkomen. Dochter Mees is de ikpersoon wiens perspectief wordt gehanteerd, maar op intrigerende wijze gunt de schrijfster ons ook een blik in het gevoelsleven van de andere personages. Die invoelende vertelstijl loodst de lezer door de zware thematiek heen. Een sterk geschreven en aangrijpende familieroman.

Fábregas, Laia Het meisje met de negen vingers, cop. 2007. – 171 p Twee zusjes, opgegroeid in Barcelona, proberen de gevolgen van hun opvoeding ongedaan te maken. Hun links geëngageerde ouders, die gebukt gingen onder het bewind van generaal Franco, wilden hun dochters in vrijheid en waarheid zien opgroeien, zonder leugens of teleurstellingen. Van hun kinderjaren hebben de zusjes geen foto's; voor hen zijn er enkel herinneringsbeelden of 'gedachtefoto's', totdat beiden besluiten op zoek te gaan naar beelden van hun verleden. Die zoektocht wordt afgewisseld met een bizar fabuleren over het verlies van vingers.

Foer, Jonathan Safran Extreem luid & ongelooflijk dichtbij, cop. 2005. - 346 p De roman beschrijft hoe drie generaties van een Duitse familie betrokken raken bij twee van de gruwelijkste gebeurtenissen van de jongste geschiedenis. Grootvader Thomas Schell overleeft op miraculeuze wijze het bombardement van Dresden. Vader Thomas Schell komt om bij de aanslag op de Twin Towers. De 9-jarige zoon Oskar Schell hoort de laatste woorden die zijn vader inspreekt op de voicemail en begint een zoektocht naar het slot dat past bij de geheimzinnige sleutel die zijn vader heeft nagelaten.

Franck, Julia Middagvrouw, 2008. – 382 p Een moeder van joodse afkomst wil uit het naoorlogse door de Russen bezette Duitse gebied naar het westen vluchten en laat daarvoor haar nog jonge zoontje op een station achter. Zij heeft twee dochters, raakt steeds ernstiger verward en wil niets meer weten van haar ernstig gewonde man, een Duits officier, van wie zij ook op zijn sterfbed eigenlijk geen afscheid wil nemen. Haar dochters proberen haar naar vermogen bij te staan, maar moeten maar zien hoe zij een eigen bestaan kunnen opbouwen. Met de oudste lukt dit maar ten dele, ze heeft steeds meer behoefte aan verdovende middelen en krijgt een hechte relatie met een vriendin, die het ook al moeilijk heeft met zichzelf. De jongste blijkt uiteindelijk de sterkste.


10

Franzen, Jonathan Vrijheid, cop. 2010. – 588 p De Amerikaanse schrijver (1959) oogstte met 'De correcties' een immens succes. Nooit eerder werd een Amerikaans gezin zo genadeloos en komisch geportretteerd als in deze familieroman, waarin de stille oorlog van het huwelijk en de strijd der generaties plastisch zijn uitvergroot. Ook 'Vrijheid' is een soap van schrijnend relatieleed. Basketbalspeelster Patty is smoorverliefd op rockster Richard, maar ze trouwt met zijn vriend Walter, een milieuverbeteraar die meer gevoel heeft voor haar emotionele behoeften. Patty en Walter krijgen twee kinderen: Joey en Jessica. De opvoeding van de seksueel vroegrijpe en opstandige Joey zorgt voor ruzie en vervreemding tussen zijn ouders. Patty wordt depressief, raakt aan de drank en gaat vreemd met Richard. In een therapeutisch dagboek beschrijft Patty hoe zij bezwijkt onder de rivaliteit tussen Walter en Richard en haar liefde voor beiden. Met ironische compassie beschrijft Franzen de hilarische uitglijders van zijn personages. Zijn woede over corrupte praktijken van de Amerikaanse overheid weet hij moeilijker te hanteren. Kwaliteit voor een breed publiek.

Galloway, Steven De cellist van Sarajevo, 2008. - 238 p Galloway (1975) geeft geen verslag van de dagelijkse beschietingen op de bevolking van Sarajevo in 1992. Hij is goed gedocumenteerd, maar was ergens anders op uit: wat houdt mensen in een uitzichtloze situatie op de been? Het passende beeld vond hij in een ware gebeurtenis: bij een beschieting van mensen die in de rij stonden voor brood, er vielen 22 doden. De roman laat afwisselend twee mannen zien die onder geweervuur water en brood halen en getroffen worden door een symbolisch gebaar. En af en toe zien we het meisje Pijl bezig, een scherpschutter die op haar eentje de schutters in de bergen bestookt. Zij werpt zich op als bewaarengel van de cellist en is een sluipschutter voor, door in diens hoofd te denken. Haar eigenzinnige houding moet ze echter bezuren.

NIEUW IN COLLECTIE Geiger, Arno De oude koning in zijn rijk, 2012. – 188 p De Oostenrijkse auteur (1968), doorgebroken met 'Met ons gaat alles goed', beschrijft de omgang met zijn vader, die is getroffen door de ziekte van Alzheimer. Tussendoor vertelt hij over diens oorlogservaringen, zijn moeizame huwelijk en zijn gebondenheid aan het geboortedorp. Het begin van de ziekte, die een simpele vergeetachtigheid lijkt, ergert de auteur aanvankelijk, tot hij merkt dat hij niet boos op zijn vader is, maar wel op zijn kwaal. Dit leidt tot een tederheid waardoor vader en zoon dichter bij elkaar komen dan ooit. Geiger schrijft op behoedzame wijze vol empathie met treffende beelden, die soms licht absurdistisch, soms gewoon komisch zijn, maar toch ook een verontrustende en tragische dimensie hebben. Door inhoud en schrijfstijl en de zorgvuldige afwisseling van eenvoudige gebeurtenissen met reflectie is dit een boek voor een groot Giordano, Paolo De eenzaamheid van de priemgetallen, 2009. – 318 p Alice is een jong meisje dat door haar ouders verplicht wordt om te gaan skiën. Zij haat het, breekt een been en komt naast de piste terecht. Zij draagt er haar hele leven de Leeskringcollectie Bibliotheek Noordwest Veluwe 2013-2014

11

gevolgen van. Mattia is een hoogbegaafde jongen, die een zwakzinnige zus heeft. Om niet af te gaan op een feestje van vrienden laat hij haar alleen achter in het park. Zij verdwijnt en zal nooit teruggevonden worden. Dit is het voorspel van deze Bildungsroman van Alice en Mattia. We volgen hen als kind, als puber, als volwassene. Ze zijn tot elkaar aangetrokken, zoals tweelingpriemgetallen (11 en 13, 17 en 19 enz.), maar ze slagen er niet in om echt in contact met elkaar te komen. De twee jongeren zijn elk met hun eigen problemen bezig. Voor hun angsten is er geen oplossing, omdat ze niet in staat zijn de realiteit te aanvaarden zoals ze is. Het einde van het boek is weinig idyllisch, ja zelfs beangstigend.

Grandia Marianne Witter dan sneeuw, cop. 2011, - 394 p Na meer dan dertig jaar staat Kathy oog in oog met haar vader, als hij wordt opgenomen in het ziekenhuis. Ze is vastbesloten het bij deze ene ontmoeting te laten en de verbroken banden nooit meer te herstellen. Maar noodgedwongen moet ze al snel zijn begrafenis regelen en haalt zijn appartement leeg. De confrontatie met Ellen, een vrouw die in een korte tijd een bijzondere band met haar vader had opgebouwd, volgt. En de ontmoetingen met Martijn en Jeroen, die allebei iets van haar willen, maar waartoe ze niet in staat is. Langzaam begint haar zorgvuldig opgebouwde en ommuurde wereldje af te brokkelen. Lukt het haar om de confrontatie met het verleden aan te gaan en de stap tot begrip en vergeving te zetten? Boeiend geschreven hedendaags en goed opgebouwd verhaal met herkenbare personages. De auteur is in staat om emoties en gevoelens helder te verwoorden, zonder sentimenteel te worden. Charismatisch christelijk milieu. Door de vlotte schrijfstijl leest het boek als een trein. De auteur is naast vertaler, ook schrijfster van columns voor het christelijk vrouwen lifestylemagazine Eva. Debuutroman voor een groot vrouwelijk (christelijk) publiek. Bekroond met de Publieksprijs Christelijk Boek 2012.

Grenville, Kate Het verre paradijs, 2009. – 253 p Aan het eind van de 18e eeuw verlaat een intelligente jongeman Engeland omdat er weinig banen zijn voor astronomen. Nadat hij met het leger in 1781 in Boston oorlog heeft gevoerd, vertrekt hij in 1786 als luitenant met een vloot naar New South Wales om gevangenen weg te brengen. Hij krijgt de gelegenheid om in Australië een eenvoudig observatorium te bouwen. Via een inheems meisje leert hij wat van hun taal. Maar verder gaan zijn contacten helaas niet, omdat hij na een mislukte manoeuvre voor straf teruggestuurd wordt naar Engeland.

Haasse, Hella S Zwanen schieten, 1e dr. 1997. – 125 p De schrijfster (1918) is hier op zoek naar haar verleden. Niet alleen naar haar ouders en grootouders, maar ook naar hun leefwerelden, hun drijfveren, hun geheimen. Die zoektocht voert haar naar Duitsland, naar het vroegere Nederlands-Indië en ook naar Australië, waar haar enige broer woont. Daar gaat haar verhaal een tijdlang over in fictie, wanneer zij een zwerftocht van een jonge Australiër beschrijft, ook op zoek naar zichzelf. Ten slotte komt zij al schrijvend in Amsterdam, waar zij lang heeft gewoond, en dan realiseert zij zich hoe sterk ze zich verbonden weet met hen die haar zeer na staan en die daar ook geleefd hebben of nog leven. Naarmate haar verhaal vordert beseft de schrijfster dat in haar leven werkelijkheid en fictie moeilijk te scheiden zijn. Fictie die verbonden is met zwanen die zij steeds weer tegen komt. Dat prikkelt haar: zij wil verder komen dan de werkelijkheid. Hella Haasse heeft zo in een mengeling van autobiografisch, verhalend en essayistisch proza een tot nadenken stemmend, levensecht boek geschreven.


12

Helman, Albert De stille plantage, 2008. – 240 p Een echte klassieker uit de 20ste-eeuwse Nederlandstalige literatuur. Een Franse Hugenotenfamilie wil in de 17e eeuw in Suriname een nieuw leven beginnen. Vol idealisme starten Raoul, zijn vrouw en beide zusters een plantage waar de humaniteit het moet winnen van onrecht en rassenongelijkheid. Maar hun onderneming loopt fataal af. Deze roman uit 1931 is altijd populair gebleven.

Hermsen, Joke J. De liefde dus, cop. 2008. – 336 p In deze roman weet de schijfster/filosofe een verrassend licht te werpen op een tot nu toe duister gebleven jaar uit het leven van de 18de-eeuwse schrijfster Belle van Zuylen. Getrouwd met een veel oudere, wat saaie, adellijke man, Charles de Charrière, vat zij een vurige liefde op voor een veel jongere man. Het vuur is wederzijds, maar hij is echter verloofd en aanvankelijke kan hij op bevel van zijn vader die verloving niet opgeven. Stukken dagboek, brieven, verslagen van een boottocht naar Amerika wisselen elkaar af.

Heijden, A.F.Th van der Tonio, cop. 2011. – 632 p ‘Vanaf nu tot aan het einde van mijn dagen zal Tonio’s dood er nooit eens even niet zijn.’ De auteur verloor een jaar geleden, op Eerste Pinksterdag 2010, zijn 21-jarige zoon Tonio bij een verkeersongeluk. In deze roman doet de auteur het enige wat hij nog kan, zien te overleven en schrijven over de dood van zijn zoon en wat het teweeg heeft gebracht: verdriet, gemis, pijn, woede, angst, schuldgevoelens, machteloosheid en radeloosheid. Hij probeert het onmogelijke: het te begrijpen en dragelijk te maken. Herinneringen aan Tonio en het leven van de auteur en zijn vrouw met hun zoon worden afgewisseld met de gebeurtenissen rond en na Tonio’s dood en de gevoelens en reacties van de schrijver en diens vrouw. Het naakte, rauwe, onbeschrijfelijke verdriet spreekt uit ieder woord. Indrukwekkende, overweldigende roman over een van de ergste dingen die een mens kan overkomen: de dood van een kind. Op de voorkant het zelfportret van Tonio als Oscar Wilde uit de tijd dat hij aan de Amsterdamse Fotoacademie studeerde.

Hodgkinson, Amanda Brittannia Road 22, cop. 2012. – 374 p Omdat de Pool Janusz sinds 1940 in de Britse luchtmacht zit, kan hij na de Tweede Wereldoorlog Brits staatsburger worden en met zijn hervonden vrouw Silvana en hun zoontje Aurek (7) een nieuwe start maken in een cottage op Britannia Road 22 in Ipswich. Maar al gauw blijkt dat ze alle drie in de zes jaar dat ze elkaar niet zagen, zoveel belastende ervaringen hebben meegemaakt, dat het heel moeilijk is om samen een nieuw bestaan op te bouwen. Janusz worstelt met zijn gevoelens voor de Franse Helene, zijn vrouw en zoon hebben in een Pools bos wel erg veel meegemaakt. Als de vader van Aureks schoolvriendje verliefd wordt op Silvana lijkt dat het einde van hun huwelijk te betekenen. Debuutroman van de Engelse literatuurwetenschapster die in Zuid-Frankrijk woont. Het is een prachtige roman die heel indringend beschrijft hoe groot de invloed van traumatische ervaringen is op de verdere loop van ons leven, en erg goed de innerlijke strijd van de hoofdpersonen uitwerkt. Met info/vragen voor leesclubs.

Horváth, Odön von Jeugd zonder God, 2008. – 189 p Hoofdpersoon in deze roman van de Oostenrijkse schrijver (1901-1938) is een leraar aan een gymnasium in Duitsland in de jaren dertig, vrij kort voor de Tweede Leeskringcollectie Bibliotheek Noordwest Veluwe 2013-2014

13

Wereldoorlog. Hij ziet het opkomend nazisme onder zijn leerlingen. Zijn pogingen om hun normen te beïnvloeden, mislukken. Duitsland raakt in de ban van geweld en zijn leerlingen komen eveneens onder invloed daarvan. De stijl van de roman is eenvoudig: ruim veertig korte hoofdstukken, met over het algemeen korte zinnen, vaak erg kort, nogal eens in telegramstijl. Er wordt daardoor soms vrij veel gesuggereerd, wat een goede verstaander vraagt.

Hosseini, Khaled Duizend schitterende zonnen, 2007. – 396 p Mariam, een bastaarddochter van een rijke man in Herat, wordt op 15-jarige leeftijd uitgehuwelijkt aan een dertig jaar oudere, gewelddadige schoenenleverancier in Kabul die voornamelijk een vrouw zoekt die hem opnieuw een zoon zal baren. Jaren later krijgt de 14jarige Laila, als enige gered na een bombardement, als nieuwe 'hoofdechtgenote' deze taak. De beide vrouwen krijgen na aanvankelijke strijd een band, welke Mariam echter, onder het bewind van de Taliban, noodlottig wordt.

IJmker, Janne Achtendertig nachten: roman, cop. 2006. - 311 p Het is 1767 en Elsjen wordt na de verdachte dood van haar man opgesloten in het gevang in Assen in afwachting van de berechting. Zij baart een dochtertje dat direct van haar weggenomen wordt en heeft voor de nacht een helpster die haar tot steun is. Aan haar én aan het papier vertrouwt ze in achtendertig nachten haar levensverhaal toe. Voor de ogen van de lezer ontrolt zich de tragiek van een pienter boerenmeisje, gedomineerd door een bazige oma en een labiele en zwakke moeder. Gedreven door plichtsbesef zet ze haar grote liefde opzij om zich te laten uithuwelijken aan een lompe boerenzoon, zodat land bij land blijft.

Japin, Arthur De overgave, 2007. – 366 p In deze uitgave vertelt een oude Amerikaanse pioniersvrouw in retrospectief haar leven, dat boven alles bepaald is door de dag waarop haar familie tijdens een overval van indianen uiteen werd gereten: de mannen werden vermoord en een aantal van haar (klein)kinderen als buit ontvoerd. Zijzelf overleeft de aanval meer dood dan levend, maar houdt zich strijdbaar op de been door de vurige hoop haar lievelingskleindochter ooit terug te vinden.

Japin, Arthur Vaslav : roman, 2010. – 374 p Arthur Japin (1956) beschrift in 'Vaslav' de ondergangsdag in 1919 van de legendarische balletdanser Vaslav Nijinsky (1890-1950). Vanuit drie vertellende personages wordt die ene dag beschreven, met veel flashbacks en sprongen in de tijd. Japin stuwt de lezer bijna 400 pagina's voort naar het fatale einde.

Jones, Lloyd Meneer Pip, 2007. – 268 p Op het eiland Bougainville (bij Papoea-Nieuw-Guinea) woedde tussen 1989 en 1997 een bloedige burgeroorlog waarbij circa 20.000 mensen (10% van de gehele bevolking) omkwamen. Tegen die achtergrond krijgen de kinderen van een klein dorpje in de jungle onderricht van een blanke leraar, Mr Watts, die hen voornamelijk onderwijst door Charles Dickens’ 'Great expectations' voor te lezen en hen zo leert om hun fantasie te gebruiken. Uiteraard is de kracht van de literatuur niet groot genoeg om de gevechten buiten de deur Leeskringcollectie Bibliotheek Noordwest Veluwe 2013-2014

14

te houden, en de dreiging (en soms uitbarsting) van geweld in dit boek is huiveringwekkend, maar uiteindelijk weet Mr Watts de kinderen toch een belangrijke les over menselijkheid mee te geven.

Jong, Pia de Lange dagen, 2008. – 253 p Als de vader van Eva (ik-figuur) een speciale kamer inricht waar hij survivalspullen opslaat en Eva daar een potje geweerolie vindt, weet de lezer dat dit niet goed kan gaan. Eva wordt met broer en moeder door haar dominante vader meegesleept naar Lapland. Daar wil hij een extreme survivaltocht maken. Ondertussen mag niemand weten waar ze zijn, wat Eva de stuipen op het lijf jaagt. Dit debuut van Pia de Jong beschrijft op rake manier de verhoudingen binnen een door de vader gedomineerd gezin, waar niemand sterk genoeg is om de situatie tot normale proporties terug te brengen. Des te verrassender is het slot van het boek. De beschrijvingen van het desolate noordelijke landschap sluiten goed aan bij de analyse van dit lichtelijk ontspoorde gezin.

NIEUW IN COLLECTIE Kashua, Sayed Tweede persoon enkelvoud, cop. 2012. – 252 p Een naamloze hoofdpersoon, die consequent de advocaat wordt genoemd, maakt een huwelijkscrisis door, die uitmondt in een waanzinnige jaloerse zoektocht, als hij op een dag een door zijn vrouw geschreven lief bedankbriefje in een door hem gekocht tweedehands boek vindt. In de advocaat woedt een wrange en soms lachwekkende tweestrijd. De andere hoofdpersoon is een jonge maatschappelijk werker (ik-persoon), ooit werkzaam in de verslaafdenopvang in Oost-Jeruzalem, waar hij zo’n zeven jaar geleden na een Arabisch studentenfeest van een stagiaire een lief bedankbriefje ontving. In zijn avonduren zorgt deze ik-persoon voor de joodse comapatiënt Jonathan. Deze saaie, slecht betaalde baan ontwikkelt zich naar een ontdekking voor de passiefotografie, die uitmondt in een identiteitswisseling. Israëlische roman, waarin twee verschillende verhalen samen komen. Het boek wordt afwisselend verteld vanuit het gezichtspunt van twee mannen met een Arabisch-Israëlische identiteit. Lange uitwijdingen over achtergronden en gedachtewereld van hoofdpersoon, met regelmatig vrij lange zinnen. Een bijzondere roman over een huwelijkscrisis en het belang van een Arabische of joodse identiteit in een joodse omgeving.

NIEUW IN COLLECTIE Leeskringcollectie Bibliotheek Noordwest Veluwe 2013-2014

15

Kat, Otto de Bericht uit Berlijn, 2012. – 205 p Indringende roman over een Nederlandse diplomaat die tijdens de Tweede Wereldoorlog in Zwitserland woont, terwijl zijn dochter in Berlijn verblijft omdat ze met een Duitser getrouwd is die een belangrijke functie op het ministerie van buitenlandse zaken heeft. Van haar krijgt de diplomaat belangrijke informatie over een op handen zijnde inval van naziDuitsland in Rusland. Maar hij weet niet hoe hij deze informatie moet delen en met wie, zonder zijn dochter in gevaar te brengen. De Gestapo kan er immers makkelijk achterkomen dat zij het lek was. Drie verhaallijnen wisselen elkaar af: die van de vader in Zwitserland, van de dochter in Berlijn en van de moeder in Londen die vrijwilligerswerk doet in een ziekenhuis. Naast de allesoverheersende oorlog speelt bij de drie hoofdpersonen ook de liefde en het verlangen naar vroeger een belangrijke rol. Moeiteloos kruipt de schrijver in de huid van de drie personages en schetst hun bijzondere levens. Eerdere romans van de Nederlandse auteur zijn lovend ontvangen en in verschillende talen vertaald. Zijn werk is verscheidene malen genomineerd.

Keilson, Hans Komedie in mineur, cop. 2010. – 126 p Na veel wikken en wegen nemen Wim en Marie, een jong, kinderloos echtpaar in een klein provinciestadje, een joodse onderduiker in huis: Nico. Voor zover mogelijk maakt Nico deel uit van het huishouden en de jonge echtelieden hebben het gevoel hun burgerplicht te doen. Tot Nico overlijdt aan wat aanvankelijk een ongevaarlijke griep lijkt. Waar nu heen met het dode lichaam? En wat als blijkt dat bij het 'te vondeling leggen' van dat lichaam een mogelijk fatale fout is gemaakt? De bijna vredige huiselijke idylle is wreed verstoord en angst en onzekerheid overheersen. Er is ook vage teleurstelling dat de man die zij voor de Duitsers redden 'gewoon' gestorven is. Zowel de taal als het verhaal in deze novelle zijn een wonder van eenvoud, maar Hans Keilson weet er een complexe wereld aan emotienuances mee op te roepen. In 2010 werden de inmiddels meer dan vijftig jaar geleden geschreven boeken van Keilson in de New York Times uitgeroepen tot 'meesterwerken' en de honderdjarige auteur tot 'genie'. In Duitsland werd zijn werk al eerder herontdekt (o.a. Die Welt literatuurprijs 2008).

Keulen, Mensje van De laatste gasten : roman, cop. 2007. - 166 p Het verhaal speelt zich af in een pension voor kunstenaars, die daar lijken te verblijven om aan hun mislukkingen te ontsnappen in plaats van kunst te maken. Het hoofdpersonage, Florrie, komt daar te werken als een inwonende hulp in de bediening na de dood van haar wrede tante. Ze leert de gasten van het pension kennen en binnen korte tijd wordt duidelijk dat niet iedereen is wie hij of zij lijkt te zijn.

Koch, Herman Zomerhuis met zwembad, 2011. – 380 p In 'Zomerhuis met zwembad' geeft Koch de plot in de eerste pagina's al weg en slaagt er juist daardoor in het verhaal bloedstollend spannend en meeslepend te maken: een arts begaat een medische fout, die misschien geen fout is maar opzet. We volgen de ik met zijn gezin op een vrolijke zomerse vakantie, waarbij liefde, lust, overspel en geweld de gevaarlijke ingrediënten zijn. Zijn personages zijn psychologisch interessant, zijn stijl is nergens clichématig of gezocht en de plot is buitengewoon ingenieus. Daarbij kloppen alle details.


16

Koelemeijer, Judith Anna Boom, cop. 2008. – 239 p Anna, begin twintig, smoorverliefd op een getrouwde Hongaar, besluit (uit verveling!) midden in de oorlog naar haar geliefde in Hongarije af te reizen; daarna volgt een avontuurlijk bestaan. Haar ervaringen met Duitsers en Russen, haar werk voor de Zweed Wallenberg, haar minnaars, kortom, haar optreden getuigt van moed èn roekeloosheid, en veel geluk. Ten slotte een gelukkig huwelijk en het zwijgen tot de ontmoeting met Koelemeijer. Koelemeijer ontvouwt chronologisch Anna's levensverhaal, zonder literaire opsmuk; Anna's levensloop is spannend genoeg. De ankerpunten zijn de steden waar zich voor Anna markante gebeurtenissen afspeelden. De uitwerking van deze levensbeschrijving is een mengeling van feit (de gebruikte citaten uit brieven en dagboeken) en fictie (de weergave van gevoerde gesprekken van decennia geleden).

Kornmehl, Ariëlla Een stille moeder, 2009. - 202 p Hoofdpersoon is Loenia, de jonge moeder van de 4-jarige gehandicapte Reuben. Ze is oorspronkelijk Russisch/Tsjechisch, maar woont met man en zoontje in Amsterdam. Loenia is medewerkster van een makelaarskantoor en draagt een groot geheim met zich mee. Als haar vader in St. Petersburg op zijn ziekbed ligt, gaat ze eindelijk terug naar haar thuisland. Hij vertelt haar, dat hij twijfelt of hij wel haar vader is. Op zoek naar het verleden van haar ‘stille moeder’ en haar eigen afkomst krijgt ze niet uitgesproken antwoorden. Haar moeder heeft haar nooit iets verteld over haar jeugdvriend Dimitri in Tsjecho-Slowakije en de studentenprotesten in 1968.

Kwast, Ernest van der Mama Tandoori, 2010. – 269 p Een Indiase moeder met een bevlogen en vurig karakter zwaait de scepter in het Rotterdamse gezin waarin de hoofdpersoon opgroeit, die ook Ernest van der Kwast heet. De hoofdstukken lichten losse fragmenten uit Ernests jeugd uit, en dan vooral de zonderlinge streken van zijn moeder: van mensen te lijf gaan met een deegroller tot haar exuberante verzamelwoede. De luchtige, vaak ironische formuleringen roepen zulke situaties heel concreet op.

Lanoye, Tom Sprakeloos, 2009. – 359 p In de roman 'Sprakeloos' beschrijft Tom Lanoye (1958) de aftakeling van zijn markante moeder, wier taalvermogen na een beroerte is geminimaliseerd. Het boek gaat daarmee ook over zijn familie, en ook en vooral over zichzelf. Over zijn kleurrijke jeugd in een volkswijk, over zijn worsteling met de liefde, over zijn rol als schrijver en over de conflicten met zijn moeder.

NIEUW IN COLLECTIE


17

Laroui, Fouad De kleine bedrieger, cop. 2012. – 252 p Het tienjarige jongetje Mehdi uit een dorpje onder het Marokkaanse Atlasgebergte krijgt in 1969 een beurs voor het elitaire Lyautey-lyceum in Casablanca. Met veel inlevingsvermogen en tedere, milde, maar soms ook bittere of vlijmscherpe humor wordt verteld hoe Mehdi in zijn eerste schooljaar kennismaakt met goede en kwalijke kanten van de Franse cultuur die hij tevoren alleen uit boeken kende en hoe gretig hij de op zelfontplooiing en kennis gerichte aspecten hiervan omarmt, maar ook hoe hij ervaart dat dragers van die cultuur hem als ‘anders’ blijven beschouwen en dat hijzelf zich ‘anders’ is gaan voelen in de omgeving waar zijn wortels liggen. De Marokkaanse auteur (Oujda, 1958) bezocht hetzelfde lyceum als Mehdi, voordat hij in Frankrijk en Engeland afstudeerde als ingenieur en econoom. In 1990 kwam hij als onderzoeker naar Nederland. Sinds 2006 is hij docent Franstalige literatuur aan de Universiteit van Amsterdam. Hij publiceert vanaf 1996 romans (alle in het Nederlands vertaald), verhalen, poëzie en essays en verzorgt gesproken en geschreven kritisch-humoristische columns. Kleine druk.

Leeuwen, Joke van Alles nieuw, 2009. – 156 p De tekst wordt niet alleen afgewisseld met tekeningen, maar ook met digitaal bewerkte afbeeldingen, getypte brieven en typografische woordbeelden. Deze voegen allemaal iets toe aan het verhaal, dat verder vrij traditioneel verteld wordt. In elkaar afwisselende hoofdstukken komen twee vrouwen aan het woord die in hetzelfde huis wonen: de huisbazin Ada, een oudere vrouw die worstelt met het verlies van haar dochter aan een commune en haar huurster, een jonge kunstenares die vertelt over haar projecten en haar vriendje. Zoals de hoofdstukken gescheiden zijn (ook in stijl: modern versus gedateerd), leven de twee vrouwen langs elkaar heen. Het onvermogen om te communiceren wordt in diverse relaties gethematiseerd.

NIEUW IN COLLECTIE Leeuwen, Joke van Feest van het begin, 2012. P 253 p Dit verhaal speelt zich af in de tweede helft van de achttiende eeuw in Frankrijk. Catho is te vondeling gelegd en belandt in een door nonnen geleid vondelingenhuis. Door haar vrijgevochten natuur is ze daar al gauw niet op haar plek. Dat geldt ook voor Berthe, een non die teleurgesteld is in het gebrek aan diepgang dat de andere zusters tonen en allerlei capriolen uithaalt om het kloosterleven te ontvluchten. Berthe wordt Catho's steun en toeverlaat. Parallel daaraan loopt een verhaallijn over een klavecimbelbouwer en een beul, die zich verdiepen in de ontwikkeling van de guillotine. De verhaallijnen zijn kunstig met elkaar verweven. De historische context (Franse Revolutie) wordt zijdelings belicht; centraal staat de ontwikkeling van de hoofdpersonages die hun eigen keuzes leren te maken. Dit maakt het boek voor liefhebbers van historische romans minder interessant, maar het zorgt er wel voor dat de roman actueel is. Derde roman voor volwassenen van de schrijfster (1952) die vooral bekend is van haar kinderboeken, o.a. 'Iep!' (Zilveren Griffel, 1997)


18

Levy, Andrea Het lange lied, 2010. – 334 p July is de dochter van een zwarte slavin en een blanke opzichter, en woont als huisslavin op de suikerplantage Amity op Jamaica. Caroline Mortimer is de blanke eigenares van de plantage. De vrouwen hebben op het eerste gezicht weinig met elkaar gemeen, maar toch blijkt hun lot onlosmakelijk verbonden. De roman vertelt hun verhaal en hun strijd om te overleven, evenals het verhaal van de afschaffing van de slavernij in 1831. De wreedheden die met de omwenteling gepaard gingen, worden in beeld gebracht, evenals de ontgoocheling wanneer blijkt dat de afschaffing niet de gehoopte vrijheid met zich mee bracht.

Mankell, Henning Labyrint, cop. 2007. - 247 p Een schedel wordt gevonden; officier van justitie Louise Rehnsström is bij het politieonderzoek betrokken: is de schedel afkomstig van Ingemarsson, de man die de regio economisch zou redden met zijn imposante, maar nooit ingeloste investeringsplannen? Geld en Ingemarsson verdwenen spoorloos! Een reeks van ingrijpende gebeurtenissen en de onverklaarbare houding van politie, gemeente, ondernemers en zelfs Louises man frustreren het onderzoek bij voortduring. Maar Louise zet door en de contouren van de ware omvang van fraude en misdaad worden beangstigend duidelijk.

Martel, Yann Het leven van Pi, 2003. - 317 p Levend in Canada blikt de hoofdpersoon terug op zijn bizarre avontuur op een sloep in de Grote Oceaan. De vader van 16-jarige Indiase jongen heeft een dierentuin in een plaatsje in India. Men besluit het land te verlaten met medeneming van alle dieren. Het schip vergaat echter en de enige overlevenden zijn de jongen en een paar dieren, ondermeer een Bengaalse tijger. Het kost de jongen veel inventiviteit en moeite om samen met de tijger te leven en het 227 dagen uit houden in de sloep. Verfilmd in 2012.

Moor, Marente de De Nederlandse maagd, 2010. – 297 p Het is zomer 1936. De 18-jarige schermster Janna gaat naar de schermmeester (maître) Von Bötticher op een landgoed bij Aken om haar opleiding te vervolgen. De maître is verminkt uit de Eerste Wereldoorlog teruggekeerd. Janna wordt tijdens haar opleiding, die weinig om het lijf lijkt te hebben, geconfronteerd met een geheim tussen de maître en haar vader. Wat is er ooit tussen beide mannen gebeurd? Janna probeert het geheim te ontraadselen. Brieven (geschreven, verzonden, niet verzonden, nooit beantwoord) spelen in de plot een grote rol. Het landgoed van de maître is een gesloten, ideale wereld voor Janna's schermopleiding. Maar van de persoonlijke rancunes en hartstochten bij de aanwezigen en van de nazistische opvattingen bij de bezoekers gaat een steeds sterker wordende dreiging uit. Parallellen tussen situaties, gebeurtenissen en personages dragen de roman. Janna is aanvankelijk toeschouwer, maar door bepaalde keuzes wordt zij deelnemer en verliest zij een deel van zichzelf. De roman komt traag op gang, maar deel III met de tragische ontknoping is zeer overtuigend.


19

NIEUW IN COLLECTIE Moor, Margriet de De schilder en het meisje, 2010. – 253 p Amsterdam, 3 mei 1664. Een tekening zal twee levens voor altijd met elkaar verbinden. De 18-jarige Deense, Elsje Christiaens, naar Amsterdam gegaan om haar zuster te zoeken, slaat haar hospita met een bijl de schedel in. De magistraat veroordeelt haar tot de wurgpaal. Rembrandt koopt tezelfder tijd schildersmaterialen voor zijn schilderij 'Het joodse bruidje'. Als hij van het gebeuren hoort, maakt hij van de terechtgestelde de tekening die later de titel 'A woman hanging on a gibbet' zal krijgen (niet gereproduceerd in het boek). Een alwetende verteller verbeeldt de ontstaansgeschiedenis van de tekening, en wijst geregeld vooruit naar het heden. De verbeelding van de schrijfster speelt in deze roman op ingenieuze wijze met de feiten: gegevens uit de processtukken over Elsje Christaens weeft zij door de biografie van Rembrandt. Het lot van de schilder en het meisje raken elkaar: de Macht, zetelend in het Stadhuis, vernedert hen. Ook schilderijen en muziek spelen in het verhaal een belangrijke rol. Beide personages en het 17de eeuwse Amsterdam komen in goedgekozen details tot leven. Een boeiende, goedgeschreven en spannende historische roman. Vrij kleine druk.

Moor, Margriet de De verdronkene, 2005. - 331 p Vijfde roman van De Moor [1941], die in 1991 de AKO Literatuurprijs kreeg voor 'Eerst grijs dan wit dan blauw'. 'De verdronkene' gaat over het leven van de twee zussen Lidy en Armanda, waarvan de oudste, Lidy, door een noodlottig toeval in Zeeland verdrinkt tijdens de Watersnoodramp van 31 januari 1953. Armanda is altijd al jaloers geweest op haar zus en neemt nu, ondanks het feit dat het lijk van Lidy niet wordt gevonden, haar plaats in als echtgenote van Lidy's weduwnaar Sjoerd en als moeder van Lidy's tweejarige dochtertje Nadja. Armanda is niet in staat haar eigen leven te leiden en geeft haar eigen identiteit op. Het verhaal over het lot van de twee zusters wordt verteld in een afstandelijke en beschrijvende stijl, en focust afwisselend op Lidy en Armanda. Een boeiend en aangrijpend relaas over het levenslot van twee zussen tegen de historische achtergrond van de ramp van 1953.

Mortier, Erwin Gestameld liedboek, 2011. – 190 p Erwin Mortier (1965), onder meer auteur van het bejubelde 'Godenslaap', beschrijft in 'Gestameld liedboek' het dementeringsproces van zijn moeder. Daarbij spelen het verleden van hun gezin, de rol van de herinnering en de verwerking van het verdriet een grote rol. Mortier overtreft zichzelf in dit boek met zijn messcherpe formuleringen: vaak poëtisch, dikwijls schrijnend, niet zelden met humor. Waar zijn collega Tom Lanoye voor het lijden van zijn moeder in 'Sprakeloos' ruim 350 pagina's nodig heeft, weet Mortier in 190 pagina's een wereld op te roepen die universeler is dan die van Lanoye. Dat komt ook doordat Mortier niet, zoals Lanoye wel, steeds tussen de lezer en de moeder gaat staan. Het draait hier niet om Mortier, het gaat over aftakeling, ziekte, afscheid, herinnering en liefde. Mortier weet elke zin in dit boek daarbij de glans te geven die het ware meesterschap kenmerkt. Een aangrijpend, indrukwekkend en briljant boek. Leeskringcollectie Bibliotheek Noordwest Veluwe 2013-2014

20

Münstermann, Hans De bekoring, cop. 2006. - 205 p Als Andreas' moeder sterft gaan zijn gedachten terug naar een zomerdag, eind jaren vijftig. Hij denkt aan hoe zijn moeder man en kinderen achterliet, vastbesloten om nooit meer terug te keren. Hij ziet haar in de tram, op die zinderende dag, een raadselachtige dame met een koffer, scherp en levensecht. Als in een film beleeft hij, samen met zijn familie, met de buren en die hele wereld van vroeger, de vlucht van zijn moeder. Ze zien hoe zij wegsluipt uit haar alledaagse sleur. Ze voelen het stampende leven dat haar beetgrijpt.

Mulisch, Harry De aanslag, 1e dr. 1992. – 246 p Tijdens de hongerwinter van 1944/45 wordt het Haarlemse gezin Steenwijk, bestaande uit vader, moeder en twee zoons, om acht uur 's avonds opgeschrikt door zes schoten: een collaborerende politiechef is door het verzet gedood. Buren verslepen het lijk tot voor het huis van de familie Steenwijk. De Duitsers arriveren. Vader, moeder en broer Peter worden - bij wijze van represaille - met andere buurtbewoners vermoord; Anton blijft alleen achter. Op cruciale momenten in de wereldgeschiedenis ontmoet de lezer Anton dan weer, die naarmate de tijd vordert steeds meer naar die ene, alles bepalende gebeurtenis in zijn leven "terug groeit".

Mulisch, Harry Siegfried : een zwarte idylle, 2001. - 213 p Hoofdpersoon is Rudolf Herter, begin 70, schrijver met een "lang, smal, breekbaar, welhaast doorzichtig lichaam", na twee kankeroperaties en een hersenbloeding. Hij is met zijn dertig jaar jongere vriendin Maria in Wenen. Hij is gefascineerd door Hitler, "een onbegrijpelijke dode, die je haat", zoals hij in een televisie-interview zegt. Als gevolg van deze uitspraak komt hij in contact met een hoogbejaard echtpaar dat in de jaren dertig op Hitlers buitenverblijf Berghof in de huishoudelijke dienst heeft gewerkt. Tijdens een bezoek aan hen vertellen zij hem iets dat hem bijna letterlijk van zijn stoel doet vallen.

Noordervliet, Nelleke Zonder noorden komt niemand thuis, 2009. – 234 p De Nederlandse journalist Robert Anderson vertrekt acht jaar na de moord op zijn vrouw Suzanne naar de westkust van Canada. Robert huurt een huis in Horn, een klein gehucht aan een meer. Zijn kinderen zijn de deur uit en hij gaat zo ver mogelijk weg van Nederland, op zoek naar loutering. Dan komt hij erachter dat de vorige bewoonster van zijn huis, de zonderlinge kunstenares Beverly Walker, twee jaar eerder spoorloos is verdwenen. Met behulp van dorpsgenoten en een in de kast gevonden doos met foto’s en brieven begint hij het leven van Beverly te reconstrueren. Intussen komt er afstand tot zijn verleden, ruimte voor vergiffenis en een nieuwe vrouw in zijn leven.

Obreht, Téa De tijgervrouw van Galina, 2011. – 352 p Als in een niet nader genoemd Balkanland de jonge arts Natalia op weg is naar een weeshuis om kinderen te vaccineren, krijgt ze bericht dat haar geliefde opa, die net als zij arts is, onder onduidelijke omstandigheden en ver weg, is overleden. Later hoort ze dat hij tegen haar oma had gezegd dat hij Natalia zou ontmoeten, maar hij trok zich terug om te sterven op een afgelegen plek. Ze wil weten waarom en bedenkt dat de oplossing ligt in haar favoriete kinderboek ‘Het Jungleboek’ en de verhalen die hij haar Leeskringcollectie Bibliotheek Noordwest Veluwe 2013-2014

21

als kind vertelde over een vagebond die onsterfelijk zou zijn. Uiteindelijk geeft zijn nooit vertelde verhaal over de doofstomme tijgervrouw van Galina in de Tweede Wereldoorlog haar de sleutel. Dit debuut van de Joegoslavische, nu in de VS wonende auteur (1985) trok internationale aandacht en werd in Engeland bekroond met Orange Prize 2011. In de mooie roman verwerkt ze indringend en boeiend de recente geschiedenis en verhalencultuur van de Balkan in een heel origineel verhaal.

Oz, Amos Een verhaal van liefde en duisternis, 2005. - 646 p De Israëlische schrijver Amos Oz (1939) rekent in deze roman, een mengeling van herinnering, overlevering en verbeelding, af met de zelfmoord van zijn moeder die hem toen hij 12 jaar was verliet. Het is de geschiedenis van de (groot)ouders van de schrijver, geassimileerde Oost-Europese joden, verdwaald in hun nieuwe vaderland. Het is ook de geschiedenis van Israël. Maar bovenal is dit het verhaal van Oz zelf, opgegroeid in een huis vol boeken, komend uit een intellectueel milieu, daarmee brekend om in een kibboets te gaan werken. En het is het omsluierde verhaal van zijn moeders zelfmoord. Ingetogen verteld, zonder enige pathos. In deze roman zijn veel verwijzingen naar andere werken van Oz. Het geheel, rijk aan stijl, rijk aan verhalen, zal zeer vele lezers weten te boeien.

Peper, Rascha Vingers van marsepein, cop. 2008. – 317 p Het achttiende-eeuwse meisje Bregtje, dat in het huis van de preparerende wetenschapper Ruysch woont, zet de schrijver tegenover de hedendaagse jongen Ben die eeuwen later op dezelfde Amsterdamse gracht woont en net zo geïnteresseerd is in het werk van Ruysch als Bregtje. Ze vormen elkaars tegenhanger met ieder hun eigen problemen en fascinaties. Peper wisselt de verhaallijnen telkens met elkaar af zodat de parallellen geleidelijk aan zichtbaar worden. Kunstig weet Peper haar personages tot leven te wekken en je als lezer met hen mee te laten leven.

Peper, Rascha Wie scheep gaat: roman, cop. 2003. - 480 p Twee jaar nadat de boot waarop de levenslustige Hanna LeCoultre zich bevonden moet hebben voor de kust van Marokko is vergaan, worstelen haar twee ex-geliefden, de oceanograaf Gerard en zijn voormalige beste vriend, de amateur-duiker Robin, nog met het verlies. Hetzelfde geldt voor Hanna's vader, een kleermaker oude stijl, terwijl ook haar 15jarige nichtje Emma, die in de ban raakt van Robin, betrokken raakt bij het lot van haar tante. Gerard leidt een eenzaam leven in New York, waar hij zich wijdt aan een merkwaardig experiment; Robin zet een expeditie op touw om Hanna's lichaam op te duiken. De meest concrete aanwijzing over Hanna's lot lijkt ten slotte een buitenstaander onder ogen te krijgen: een keurige ambtenaar met een eigenaardige seksuele afwijking.

NIEUW IN COLLECTIE Leeskringcollectie Bibliotheek Noordwest Veluwe 2013-2014

22

Pessireron, Sylvia De verzwegen soldaat, cop. 2012. – 317 p Het verhaal van Marcus Kainama, sergeant in het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger. Een Molukse militair die zijn vorstin en Nederland met zijn hele wezen en persoonlijkheid trouw dient. Hij doorstaat gevangenschap en martelingen in de Japanse concentratiekampen. Tijdens de Indonesische vrijheidsstrijd wordt hij verraden omdat hij voor het KNIL inlichtingenwerk heeft verricht. Hij vertrekt noodgedwongen met zijn gezin naar Nederland. Daar wacht hem de teleurstelling van niet nagekomen beloften van de Nederlandse regering en het onbegrip van de Nederlandse samenleving. De roman is ook het verhaal van Nona Kainama, zijn in Zeeland in een Moluks kamp geboren dochter. Nona is, ondanks haar Nederlandse opvoeding, trouw aan haar Molukse wortels. Zij ondergaat de frustraties van haar vader en ziet hoe machteloosheid, teleurstelling, verdriet en woede leiden tot geweldsexplosies van de nieuwe generatie. De Molukse schrijfster heeft eerdere publicaties op haar naam staan, doch dit is haar eerste roman. Een indrukwekkend debuut dat inzicht geeft in de Molukse problematiek. Het verhaal wordt afwisselend vanuit het perspectief van de vader en de dochter verteld.

Reisel, Wanda Nacht over Westwoud, 2011. – 283 p Levi Levi is een 43-jarige huisarts met joodse ‘roots’, zoon van een bekend chirurg tegenover wie hij zich altijd mislukt heeft gevoeld. Als waarnemend arts verblijft hij in het dorp Westwoud. In de dorpsgemeenschap broeit iets omdat een boer voor het Offerfeest schapen verkoopt en op zijn erf ritueel laat slachten. Wanneer een 14-jarig verstandelijk gehandicapt meisje dat op de boerderij woont, seksueel wordt misbruikt, richt de volkswoede zich op de buitenbeentjes: de Koerdische assistent van de dochter van de boer en de jood Levi. In een roman die leest als een trein, laat Reisel (1955) zien hoe volkswoede ontstaat, hoewel een en ander nogal dik wordt aangezet. Daarnaast is dit een boek over een vader-zoonrelatie. Reisel laat veel vragen onbeantwoord en de roman eindigt met een enorme cliffhanger. De lezer kan zich wel afvragen – gezien het feit dat Levi zijn verhaal achteraf vertelt – hoe betrouwbaar het gezichtspunt van de door een verwonding steeds koortsachtiger wordende ‘waarnemer’ is.

Rosenboom, Thomas De nieuwe man, 2003. - 315 p Hoofdpersoon is de woordenrijke Berend Bepol, 63 jaar, eigenaar-directeur van de werf, wiens huwelijk is gezegend met een dochter. Zijn tegenspeler is Niesten, de werfbaas. Door een huwelijk te arrangeren tussen zijn dochter en Niesten hoopt Bepol de toekomst van het bedrijf veilig te stellen. Maar ofschoon hij het beste met iedereen voorheeft, is van meet af aan duidelijk dat hij de tekenen des tijds niet verstaat en geen begrip heeft voor de mensen die hem dierbaar zijn. Dat mondt uit in een heroïsch conflict met Niesten, die door hem wordt bewonderd maar ook gevreesd. Het decor van de werf biedt Rosenboom de gelegenheid zich volop te verlustigen in de terminologie van de scheepsbouw uit het klinknageltijdperk. Rosnay, Tatiana Haar naam was Sarah, 2008. - 335 p In de nacht van 16 juli 1942 wordt de 10-jarige Sarah met haar ouders opgepakt en naar het Velodrome d'Hiver in Parijs gebracht. Zij heeft ongezien haar kleine broertje in een kast verstopt en belooft hem later te bevrijden, maar Sarah wordt weggevoerd en ziet hem nooit meer terug. Zestig jaar later moet een Amerikaanse journaliste in Parijs een artikel schrijven over die gebeurtenis. Zij zoekt in archieven naar de ware toedracht en ontdekt een geheim van haar schoonfamilie.


23

Roth, Philip Nemesis, 2010. – 263 p ‘Nemesis’ vertelt het dramatische verhaal van de 23-jarige sportleraar Bucky Castor, die zijn rooskleurige toekomstdroom ziet verdampen tijdens een polio-epidemie in zijn geboortestad Newark. De roman speelt in de bloedhete zomer van 1944. Terwijl zijn vrienden in Europa tegen de Duitsers vechten, krijgt de achtergebleven, door het leger afgekeurde Bucky te maken met een onzichtbare vijand. Bucky die als speelplaatsleider tientallen kinderen van de straat houdt met sport en spel, gaat door een diep dal als een aantal van zijn pupillen door polio wordt geveld. Hij zwicht voor het appel van zijn verloofde om zich bij haar te voegen als jeugdleider in een zomerkamp. Na een week slaat echter ook hier de polio toe.

Ruiz Zafon, Carlos De schaduw van de wind, 2004. - 541 p Als een boekverkoper zijn tienjarige zoon meeneemt naar het paleisachtige, geheimzinnige Kerkhof der Vergeten Boeken, raakt Daniel betoverd door De schaduw van de wind. Hij neemt zich voor achter de identiteit van de schrijver Julian Carax te komen. Sterker nog: hij lijkt het leven van deze mysterieuze man te gaan leven. Tegen de achtergrond van het Barcelona van de Burgeroorlog en Franco ontrolt zich een fascinerend verhaal over figuren die zich in de nabijheid van Carax ophielden en mensen rondom Daniel.

NIEUW IN COLLECTIE Shalev, Meir Het zat zo, cop. 2010. – 232 p Meir Shalev (1948) is een van de meest bekende hedendaagse Israëlische schrijvers, van wie al diverse romans vertaald werden. In dit boek, door Shalev zelf geen roman maar 'memoires' genoemd, gaat hij terug naar zijn wortels in een pioniersfamilie uit de Oekraïne, die in de jaren '20 van de 20e eeuw een bestaan opbouwde in het dorp Nahalal in Palestina, waar de auteur ter wereld kwam. Centraal staat grootmoeder Tonja, die niet alleen een bindende factor is in de familie, maar ook haar omgeving in haar greep heeft met haar extreme schoonmaakdwang. Wanneer zij op een dag uit Amerika een stofzuiger cadeau krijgt, is dat slechts olie op het vuur van haar schoonmaakwoede. Shalev stamt uit een familie van fantasierijke verhalenvertellers, die hij in dit boek liefderijk en vol humor beschrijft. Het boek vormt een bonte aaneenschakeling van familieperikelen in een Israëlische gemeenschap, opgetekend uit en gekleurd door de persoonlijke herinnering van de auteur. Daarnaast vormt het boek een poëtische beschrijving van het leven met een dwangneurose.

Slot, Pauline En het vergeten zo lang, cop. 2010. – 371 p Wat niet veel mensen zullen weten is dat de beroemde Chileense dichter en Nobelprijswinnaar Neruda getrouwd was met een Nederlandse vrouw: Maria Hagenaar. Schrijfster Pauline Slot (1960) geeft haar voor het eerst een stem in deze historische roman. Voor haar vijfde boek reisde Slot, die debuteerde met 'Zuiderkruis', over drie Leeskringcollectie Bibliotheek Noordwest Veluwe 2013-2014

24

continenten en sloeg talloze naslagwerken na, waarvan ze verslag heeft gedaan op haar weblog. De roman is opgedeeld in zeven delen; hoewel het verhaal verteld wordt vanuit het perspectief van Maria, gebeurd dit in de derde persoon. Het huwelijkse geluk was kortstondig omdat Neruda al snel minnaressen kreeg. Hij wijdde aan hen talloze gedichten, maar nooit een aan Maruca, zoals hij zijn vrouw noemde, noch aan hun dochtertje*. Het verhaal laat zien hoezeer Maria/Maruca aan haar man verbonden bleef hoewel ze al na een paar jaar gescheiden leefden. Zowel letterlijk, ze zijn nooit officieel gescheiden, als figuurlijk, doordat hij haar leven bleef beheersen. Slot maakt met haar kleine ode aan deze vrouw in een heldere stijl duidelijk hoe pijnlijk dit leven in de schaduw van zijn roem was.

Smit, Susan Vloed, 2010. – 303 p Als Adriana van Konijnenburg in 1899 op haar 24e haar eerste huwelijksaanzoek krijgt, weigert ze omdat ze de man niet ziet zitten. Als dochter van een succesvolle hotelier doet ze liefdadigheidswerk en leert zo visser Jacob (30) kennen. Ze worden verliefd, maar vanwege het grote standsverschil trouwt hij een ander. Na haar vaders dood zoekt een kelner uit een van zijn hotels toenadering. Als deze haar ten huwelijk vraagt, weigert haar moeder toestemming, ook als Adriana zwanger raakt. Ze moet vertrekken, wordt onterfd en vestigt zich met hem in Meppel, waar ze drie kinderen krijgt en ongelukkig is. Teruggekeerd naar Noordwijk hervindt ze zichzelf.

Solomons, Natasha De lijst van meneer Rosenblum, 2010. – 338 p Een Duits-joods echtpaar migreert in 1937 naar Engeland. Jacob Rosenblum doet er alles aan om snel zo Engels mogelijk te worden en volgt slaafs alle tips en aanwijzingen uit de brochure voor nieuwkomers op. Jacob wordt Jack, spreekt alleen nog maar Engels, koopt een Jaguar en ontwikkelt een passie voor golf. In zakelijk opzicht heeft hij veel succes, met het Engelsman worden minder. Zo wil geen enkele golfclub in het naoorlogse Engeland hem toelaten. Jack, een onverwoestbare optimist, verhuist naar het platteland van Dorset om daar zijn eigen golfbaan aan te leggen. Zijn vrouw Sadie heeft meer moeite met haar nieuwe vaderland, blijft dichter bij zichzelf en probeert door het bakken van taarten haar verleden levend te houden. Hun dochter, opgegroeid in Engeland, geneert zich voor het ‘anders zijn’ van haar ouders. Warm, met veel humor en inlevingsvermogen geschreven verhaal over integratie en alle moeilijkheden die dat met zich meebrengt. Jack en Sadie’s huwelijk en hun zo verschillende reacties op Engeland worden mooi beschreven. Laat goed zien dat integratieproblemen van alle tijden zijn. Achter in een interview met de auteur, extra informatie en discussiepunten voor leesclubs. Debuut gebaseerd op de belevenissen van Solomons’ grootouders.

Springer, F. Quadriga : een eindspel. 2010. – 221 p "Quadriga" beschrijft hoe een oudere Nederlandse journalist in 1987 verliefd wordt op zijn Oost-Duitse gids. In 1989 keert hij terug om haar te zoeken, tijdens de val van de Muur. Hij vindt haar, maar de liefde blijkt kansloos. In 1998 en 2000 keert hij nogmaals terug. Zijn vriendschap met de ambassadeur en zijn liefde voor de literatuur (Boenin, Kleist) zijn andere verhaallijnen. De lezer moet steeds tijdsprongen volgen en het verhaal aldus reconstrueren.

Steenbeek, Rosita, Ander licht, cop. 2009. – 268 p In opdracht van het Amersfoortse stadsbestuur schildert Matthias Withoos met hulp van zijn kinderen, waaronder zijn dochter Alida, en twee leerlingen het enorme doek ‘Gezicht op Leeskringcollectie Bibliotheek Noordwest Veluwe 2013-2014

25

Amersfoort’. Alida wordt verliefd op leerling Jasper van Wittel. In het rampjaar 1672 vlucht de familie Withoos naar Hoorn, terwijl Jasper naar Rome vertrekt en daar furore zal maken als Gaspare Vanvitelli. Alida is niet alleen over Jaspers vertrek bedroefd, maar ook omdat zij haar opleiding graag in Italië zou willen voltooien, maar dat niet kan. In de jaren die volgen, wacht ze hoopvol op Jaspers terugkeer. Via de brieven van Jasper hoort de familie over het leven van de Bentveughels, de Nederlands-Vlaamse schildersvereniging in Rome. Alida ontwikkelt zich tot schilderes van bloemen en bosstillevens en sluit vriendschap met enkele zelfbewuste kunstenaressen. De schrijfster (1959) groeide op in Amersfoort en woont voor een deel van het jaar in Rome, in een palazzo waar vroeger de Nederlandse schilders bij elkaar kwamen. Bij dit boek is ze zo veel mogelijk uitgegaan van historische gegevens en schilderde om dichter bij de personen en hun werk te komen werk van hen na. Boeiende roman naar aanleiding van het 750-jarig bestaan van de stad Amersfoort.

Stockett, Kathryn Keukenmeidenroman, 2010. – 493 p In 1962 waren zwarte vrouwen in de VS geliefd als keukenmeid en als ‘nanny’, maar ze hadden geen rechten en konden zomaar worden ontslagen. De kloof tussen blank en zwart wordt pijnlijk voelbaar als de blanke Hilly Walters het plan oppert dat zwarte keukenmeiden van een apart toilet gebruik moeten maken. Dit plan stuit haar vriendin Skeeter tegen de borst. Skeeter, die net is afgestudeerd en schrijfster wil worden, besluit een boek te schrijven waarin zwarte vrouwen anoniem hun aangrijpende levensverhaal kunnen vertellen.

Swift, Graham Het volle daglicht, 2002. - 320 p De Londense prive-detective George Webb heeft twee jaar geleden van universitair docente Sarah Nash opdracht gekregen na te gaan of haar man Bob inderdaad, zoals afgesproken, zijn minnares op het vliegtuig zou zetten en de relatie zou beëindigen. Nu bezoekt hij het graf van Bob, in opdracht van Sarah, en zoekt haar op in de gevangenis. Op deze dag kijkt hij terug op de gebeurtenissen van toen, maar ook op de zaak die hem zijn baan bij de politie kostte, op de ontdekking als kleine jongen van het overspel van zijn vader, op zijn scheiding van Rachel en op de sindsdien zo verbeterde relatie met dochter Helen. Webb is verliefd geworden op Sarah, een moordenares, en weet dat hij zal wachten tot zij vrijkomt, ondanks de liefde van zijn assistente Rita.

Thomése, P.F Weldoener, 2010. – 348 p De roman speelt zich af in de provinciehoofdstad H***. De bescheiden, integere, oudere componist Sierk Wolffensberger is een kunstenaar die het niet gehaald heeft. Een spiegeling van de succesvolle, ostentatief naar buiten tredende Lou Wehry. Een dochter van deze bewierookte kunstenaar wordt van de dood gered door Woffensberger. Met haar gaat hij - niet in de laatste plaats in de verbeelding- aan de haal. Hij ontvlucht zijn adellijke Luxemburgse vrouw (mooie Franse dialogen) en zijn lapzwans van een zoon. In de Lijdensweek (op Goede vrijdag zal hij zijn compositie Duisternissen in de kerk tot klinken brengen) ontfermt hij zich over het meisje.

Timmerije, Anneloes De grote Joseph, 2010. – 251 p Met de verdwijning van haar moeder, een gerespecteerd veearts op de Veluwe, begint voor de 25-jarige Lila Becks een zoektocht vol bizarre verwikkelingen, die haar naar verschillende plaatsen voert. Zo reist zij naar het Franse platteland, waar oom Joseph, broer van haar moeder, woont. Hij heeft als geen ander weet van het complexe Leeskringcollectie Bibliotheek Noordwest Veluwe 2013-2014

26

verleden van haar moeder, maar afasie maakt hem het spreken onmogelijk. Uiteindelijk ontdekt Lila haar moeders geheim; zij dreigt op haar beurt slachtoffer te worden van de sympathiek ogende, sprakeloze oom Joseph, in wie destructieve krachten huizen.

Tóibin, Colm Brooklyn, cop. 2010. – 316 p Eilis Lacey leeft met haar moeder en werkende zus in Enniscorthy, Zuid-Oost-Ierland, in de jaren vijftig. Veel kans op werk is er niet, en voor ze het goed beseft heeft Eilis zich laten overhalen om naar Amerika te trekken. Daar belandt ze in een pension voor Ierse dames. Met hulp van de Ierse pastoor die haar overtocht regelde, begint de voorzichtige en onzekere Eilis geleidelijk haar weg te vinden. Als ze verliefd wordt op de Italiaanse Tony, lijkt haar toekomst in Amerika te liggen. Dan komt het bericht dat haar zus in Ierland is overleden. Eilis gaat terug en het vertrouwde leven daar en de belangstelling van een jongeman maken dat ze begint te aarzelen. Uiteindelijk is een keuze onontkoombaar. Een zeer menselijk, op kalme toon verteld, subtiel Iers emigratieverhaal met een onzekere hoofdpersoon, dat de lezer geleidelijk in de greep krijgt. Zesde roman van de Ierse auteur (1955) die voor eerder werk twee keer werd genomineerd voor de Booker Prize. Brooklyn, een bestseller in Ierland, werd bekroond met de Costa Novel Award.

Treur, Franca Dorsvloer vol confetti, 2009. - 219 p De 12-jarige Katelijne groeit op als het enige meisje tussen zes broers in een streng (bevindelijk) gereformeerd Zeeuws boerengezin eind jaren tachtig, begin jaren negentig. Het intelligente, fantasievolle kind voelt zich een buitenbeentje, als meisje wordt ze nauwelijks betrokken bij het boerenwerk, en omdat het in het gezin over weinig anders gaat, wordt ze vaak buitengesloten. Ze vlucht weg in fantasie en verhalen: bijbel- en bekeringsverhalen, kerk- en dorpsroddel, familieverhalen, maar ook boeken. Debuutroman.

Tsukiyama, Gail Dromend van water, cop. 2003. - 284 p Roman over Hana, bij wie op haar dertiende het syndroom van Werner wordt vastgesteld. Dit is een verouderingsziekte, die zich meestal pas manifesteert als een niet uitgegroeid kind in de twintig is. Dit is iets anders dan progeria, de verouderingsziekte, die een kind al op heel jonge leeftijd kan aantasten. In beide gevallen worden kinderen/jonge mensen lichamelijk oud, terwijl ze nog heel jong zijn. Deze ziekte is gelukkig zeldzaam; hij wordt veroorzaakt door een gen en tot op de dag van heden is er niets aan te doen. Progeriakinderen sterven overwegend jong, dikwijls rond hun twaalfde; mensen met het syndroom van Werner hebben meer overlevingskans. Maar hun leven is bizar en schokkend. De tragiek en de kleine vreugden, die gezien de omstandigheden heel groot en warm zijn, worden door het patiëntje, haar moeder en de dochter van een goede vriendin in korte hoofdstukken verteld. Een soort geromantiseerde case-story waar je stil van wordt. Paperback; kleine maar niet te compacte druk. De Amerikaanse schrijfster werd bekend door 'De tuin van de Samoerai'*.

Vegt, Mirjam van der De laatste patiënt, cop. 2011. – 332 p Het leven van Ava ter Voorde, de ik-figuur in deze roman, wordt beheerst door de dood van haar zoontje Jonas. Hij stierf vlak na de geboorte. Sindsdien heeft zij grote lichamelijke problemen; zij heeft hiervoor al veel artsen geconsulteerd. Ten einde raad gaat ze naar een gepensioneerde neuroloog, Aron Sahne, die bereid is haar te behandelen. Naarmate zij hem vaker bezoekt, ontstaat er een speciale band tussen hen. Zijn huwelijk werd bepaald door Leeskringcollectie Bibliotheek Noordwest Veluwe 2013-2014

27

een groot geheim, dat hij aan Ava toevertrouwd. Beiden worstelen met de waarheid in hun leven, totdat Aron ernstig ziek blijkt te zijn. Bijzondere psychologische roman, waarin de auteur vooral in het begin heel sterk de hoofdpersonen neerzet met een geloofwaardige ontwikkeling. De consulten worden vanuit de beide personages beschreven, met daarbij ook flashbacks. De andere personages blijven wat aan de oppervlakte. Naarmate het verhaal vordert, lijkt de nadruk wat meer bij het levensverhaal van Aron te liggen. Het geloofselement is op de achtergrond aanwezig. Kernthema van het boek is de keuze tussen de waarheid en de liefde. De boeiende en aansprekende roman leest als een trein. Achter in het boek een interview en lezersvragen. Tweede roman van deze auteur (1977), die redacteur is bij EO-Visie. Voor een groot lezerspubliek.

Velde, Jacoba van De grote zaal, 1e dr. 1953. – 142 p 'De grote zaal' is allereerst het verhaal van een oude, eenzame, onbemiddelde vrouw Geertruide, die na een hartaanval in een verzorgingshuis terechtkomt waar geen enkele privacy is. Het schrikbeeld is: op de grote zaal terechtkomen, want dat betekent het einde. De sfeer van jaloezie en angst bij de vrouwen onderling is schrijnend. Evenzeer gaat het verhaal over Geertruide’s relatie met haar enig kind, Helena, die in Parijs woont. Zij kan haar moeder maar weinig bezoeken, maar door de moeilijke omstandigheden gaan ze elkaar beter begrijpen.

Verbogt, Thomas Verdwenen tijd, 2009. – 223 p In dit boek weet Verbogt de blinde vlekken in het bestaan van de hoofdfiguur, de vrijgezelle tv-persoonlijkheid Robert van Noorden, kleurig te aquarelleren zonder ze scherp te omlijnen. Een verhaal over het contrast tussen binnen- en buitenkant. Over schuld en vergeten. Over vrouwen en vriendschappen. Uiteraard ook over de tijd, in elk geval over de verleden en verloren tijd, zoals een melancholiek auteur betaamt.

Verburg, Alex Dwalingen, 2009. – 279 p In de roman 'Dwalingen' vertelt Verburg het waargebeurde verhaal van een 17-jarig meisje uit een streng christelijk milieu dat tijdens de Tweede Wereldoorlog in haar Noordzeedorp verliefd wordt op een jonge Duitser die door de Arbeidsdienst naar Nederland is gestuurd. Hoewel haar vader een NSB-er is, wil ze niets weten van het nationaal-socialisme. Ze beleeft een tragische, onvervulde liefde met haar Duitser; na de oorlog wordt ze behandeld als een verraadster.

Verschoor, Gerdien De draad en de vliegende naald, 2011. – 271 p Een diep doorvoeld monument voor wie achterbleven na de holocaust. De schrijfster (1963) is werkzaam in de museumwereld. Eerder studeerde zij kunstgeschiedenis in Polen, ook was ze cultureel attaché in Warschau. Het verhaal begint in de nacht dat Julia's zoon Roman sterft. Ze ontdekt zijn archief waarin alle herinneringen die ze heeft geprobeerd weg te stoppen, blijken bewaard te zijn. Tijdens de wake hoort ze de stem van haar zusje, zoekgeraakt in een rivier tijdens de vlucht uit Polen. Ze ontdekt de zoektocht van haar zoon naar zijn onbekende vader. Ze herinnert zich de antisemitische sfeer van de jaren '60 en de arrestatie van Roman, journalist in de oppositie. Ze neemt eindelijk afscheid van alles wat ze is kwijtgeraakt. Het omslagontwerp is gebaseerd op een aquarel van Dürer, van een afgescheurde vogelvleugel. Dit romandebuut is goed geschreven en sterk van structuur. De stijl doet denken aan de joods-Amerikaanse schrijver Jonathan Safran Foer. Het onderwerp, Leeskringcollectie Bibliotheek Noordwest Veluwe 2013-2014

28

de jodenvervolging in Polen, is juist in deze tijd van extremistisch geweld actueel. Een historisch getuigenis van de kracht om verder te gaan, ondanks alles.

NIEUW IN COLLECTIE Wieringa, Tommy Dit zijn de namen, 2012. - 301 p Tommy Wieringa (1967) kiest niet de gemakkelijkste weg. Hij borduurt niet voort op het succes van 'Joe Speedboot', maar zoekt een eigen weg, vol verdieping en vernieuwing. In een fictief Russisch stadje aan de rand van de steppe tobt een politiecommissaris met zijn identiteit. Een groep vluchtelingen komt na een barre tocht meer dood dan levend in het stadje aan. De lotgevallen van al deze stervelingen komen in een krimi-achtige setting bijeen. Het verhaal wordt fragmentarisch verteld en bouwt zich langzaam op, met toenemende spanning. Wieringa beheerst dat perfect. De parallellen met het Oude en Nieuwe Testament, de thema's van verlossing, offer, beloofde land, uitverkorenheid en de vele symbolische verwijzingen naar jodendom en andere religies moeten het verhaal een filosofische dimensie geven, die niet oninteressant, maar soms wat gewild is. Wieringa rijgt pareltjes van formuleringen aaneen met clichématiger taalgebruik en af en toe onhandigheden. Dit neemt niet weg dat dit boek leest als een detective en verre uitsteekt boven de middelmaat van de jongste literaire oogst. Bekroond met de Libris Literatuurprijs 2013. Yerli, Nilgün De garnalenpelster, cop. 2001. - 215 p Nilgun Yerli (1969) is tien jaar als ze vanuit Turkije in Nederland terecht komt. In Nederland is alles anders: de mensen, het eten, de gewoonten en de normen en waarden. Maar haar moeder, van wie Nilgun zielsveel houdt, lijkt overal een antwoord op te hebben. Ze geeft Nilgun steeds een gevoel van veiligheid en het idee dat alles goed zal komen. Binnen het gezin Yerli liggen de machtsverhoudingen echter behoorlijk scheef met een zich opofferende moeder en een vader die doet en laat wat hem uitkomt. In 1986 komt Nilguns moeder bij een ongeluk om het leven. Voor Nilgun Yerli rijst de vraag of haar geliefde en wijze moeder niet een fundamentele fout heeft gemaakt. Waarom liet ze toe dat er zo met haar gesold werd? Gevoelens van loyaliteit en liefde en de drang naar vrijheid strijden om voorrang.

Zusak, Markus De boekendief, cop. 2007. – 558 p Nadat haar moeder waarschijnlijk is opgepakt vanwege communistische sympathieën, worden de Duitse Liesel Meminger (9) en haar broertje in 1939 in een pleeggezin geplaatst. Als Werner onderweg sterft, komt Liesel alleen aan in Molching bij München bij de oudere Hubermanns: de aardige anti-Nazi huisschilder Hans en zijn ontevreden vrouw Rosa. Hans leert Liesel lezen, waardoor boeken voor haar zo belangrijk worden dat ze ze soms steelt. Eind 1940 duikt de zoon van een joodse kennis van Hans bij hen onder en er groeit een band tussen Max en Liesel. Na een bombardement in 1943 is Liesel de enige in de straat die nog leeft. Ze gaat op zoek naar Max. De Australiër (1975), zoon van Duits-joodse emigranten, schreef eerder enkele bekroonde tienerromans. Deze goed vertaalde roman voor volwassenen en jongeren vanaf ca. 15 jaar werd een internationaal succes. Het meeslepende verhaal vertelt niet alleen heel beeldend hoe de Tweede Wereldoorlog zich ontwikkelde, maar ook hoe groot de kracht van boeken/woorden kan zijn. Bruin-zwarte omslagillustratie van op een toneel lezend meisje, enkele illustraties in het boek. Leeskringcollectie Bibliotheek Noordwest Veluwe 2013-2014

29

Leeskringcollectie

Recommend Documents