KRACHTIG, NAUWKEURIG, BETROUWBAAR. VAKBLADVOORDEMETAALVERW ERKENDEINDUSTRIE. metalerie.pmg.be. p.8. p.15

met al l er i e. pmg. be

VAKBL AD VOORDEMETAAL VERW ERKENDEI NDUSTRI E

P209972–nr .168,f ebr uar i2013–10EUR( excl .bt w) Ver s chi j ntmaandel i j ks ,ni eti nj ul ienaugus t us

Bekijk de trailer: Bekijk de trailer:

DAVYFRAI PONTS W.Fr ai pont sBvba

p. 8

“Marktal umi ni um bi edtvoorons hetmeestgroei pot ent i eel ”

KRACHTIG, KRACHTIG,NAUWKEURIG, NAUWKEURIG, BETROUWBAAR. BETROUWBAAR.

MARTI N DESCHEEMAECKER 15 Wema p.

“Longdri l lmetdubbel egel ei di ngen l ei dtt ot40% hogerest andt i j den”

De nieuwe generatie frezenfrezen van Walter De nieuwe generatie van Walter Blaxx™Blaxx staat™synoniem voor een betrouwbaar systeem dat de dat gebruiker staat synoniem voor een betrouwbaar systeem de gebruiker met zijn absolute precisieprecisie overtuigt en zichen onderscheidt door zijn met zijn absolute overtuigt zich onderscheidt door zijn ™ ™ extreem hoge productiviteit. Zo zijn de Blaxx -hoekfrezen F5041 en extreem hoge productiviteit. Zo zijn de Blaxx -hoekfrezen F5041 en F5141 gebaseerd op eenop nieuw uiterstuiterst stevig stevig gereedschap F5141 gebaseerd een ontwikkeld, nieuw ontwikkeld, gereedschap dat is uitgerust met demet meest efficiënte wisselplaten van Walter: dat is uitgerust de meest efficiënte wisselplaten van Walter: ® powered by Tiger·tec Silver.® Silver. powered by Tiger·tec

“Watwevroegerhandmat i gdeden, doetdel asrobotnuzesmaalsnel l er”

wintergerst & faiss

JOSHENDRI CKX 35 St aal bet on p.

wintergerst & faiss

™ en ™ en Lees meer onverslaanbare combinatie van Blaxx Leesover meerdeover de onverslaanbare combinatie van Blaxx ® Tiger·tec Silver®op www.walter-tools.com Tiger·tec Silver op www.walter-tools.com

WalterWalter Benelux N.V./S.A. Benelux N.V./S.A. Zaventem, België België Zaventem, (B) +32(B) (02) +327258500 (02) 7258500 (NL) +31 (0)+31 900(0) 26585-22 (NL) 900 26585-22 [email protected] [email protected]

® ® powered by Tiger·tec Silver powered by Tiger·tec Silver

Ret ouradres:Prof essi onalMedi aGroup,Torhout sest eenweg226,bus2-8210Zedel gem AZ_W_Mi_Blaxx_NL_WBN_A4_RZ_000dpi.indd 1 AZ_W_Mi_Blaxx_NL_WBN_A4_RZ_000dpi.indd 1

Af gi f t ekant oor9099GentX 15.11.1215.11.12 14:29 14:29

www.mazak.eu

RENTABILITEIT De trend in het lasersnijden is de doorbraak van de Fiberlaser. Groot voordeel bij het snijden van dunne plaat, dankzij een hogere snijsnelheid, een lager energieverbruik en een lagere onderhoudskost t.o.v. de CO2 laser.

Optiplex Fiber 2 kW @ MTMS (4 kW beschikbaar vanaf dit voorjaar)

Bezoek ons tijdens de beurs en sluit af met een bezoek aan onze Open House... en ontdek de meest rendabele, productieve en betrouwbare lasersnijmachines live @:

OPEN HOUSE LASERSNIJMACHINES BRUSSELS EXPO

Weiveldlaan 39, B-1930 ZAVENTEM

20-21-22 maarT van 10u00-18u00

20-21-22 maarT van 14u00-21u00

Voor meer info contacteer ons: Yamazaki mazak europe n.V. Grauwmeer 7, Research Park, 3001 Leuven, België T: +32 (0)16 39 16 11 e: [email protected]

M E TA L L E R I E N R . 1 6 8 • F E B R U A R I 2 0 1 3

IN DIT NUMMER LASERVEILIGHEID

Binnen de plaatbewerking snijdt de fiberlaser zich razendsnel een weg naar de werkplaatsen. Onder meer zijn gebruiksgemak en hoge bundelkwaliteit bekoren in die mate dat weinigen hem kunnen weerstaan. Maar maakt liefde niet blind? De specifieke golflengte vraagt in ieder geval om sterke filterglazen en afschermpanelen die de straling conform laserklasse 1 neutraliseren. Want laat één ding duidelijk zijn: deze nieuwe liefde is totaal onschadelijk. Kevin Vercauteren

SECTORNIEUWS................................................................. 5 Nieuwtjes en feiten uit de sector MAINTENANCE 2013.......................................................7 Voorbeschouwing op Maintenance 2013 COMPLEX FREESWERK IN ALUMINIUM....................8 De firma Fraiponts uit Zonhoven specialiseert zich in het vijfassig bewerken van complexe en grote machineonderdelen in aluminium. Deze maand nog wordt een drieassige machine van het merk Victor geleverd, die werkstukken tot 2.000 mm in de x-as kan bewerken DOSSIER PENDELFREESMACHINES..........................11 Om lange stukken te kunnen bewerken, groeit de nood aan grote machines. Wanneer men daarnaast geregeld te maken krijgt met kleinere stukken, die men met een minimum aan tijdsverlies wenst te bewerken, lijkt het gebruik van een pendelfreesmachine een ideale optie “TOT 40% HOGERE STANDTIJDEN”.........................15 Het Zedelgemse toeleveringsbedrijf WEMA heeft onlangs de longdrillboor geïntroduceerd in zijn verspaningsafdeling. Procesingenieur Martin Descheemaecker spreekt over een stabiel proces en een standtijd die met 40% is toegenomen EEN WERKNEMER MET BURN-OUTSYMPTOMEN KOST U 7.392 EURO EXTRA.......................................25 Stress, verzuim, verminderde productiviteit, bottlenecks in de bedrijfsprocessen, gebrekkige informatiestromen en onduidelijke besluitvormingsprocessen ...: het kan u veel geld kosten. Consultancykantoor Oxalis gaf tijdens een demosessie tips waarmee u aan de slag kan VAKBLAD METALLERIE is een uitgave van Professional Media Group Torhoutsesteenweg 226/2-6, 8210 Zedelgem Tel.: 050/24.04.04 - Fax: 050/24.04.45 PERIODICITEIT Metallerie verschijnt 10 x per jaar ABONNEMENTEN Tel.: 050/24.04.04 - Fax: 050/24.04.45 Jaarabonnement: 100 EUR (excl. Btw) = 10 nrs. Intekenen via metallerie.pmg.be of mail naar [email protected]

metallerie.pmg.be

GASBESPARING BIJ MIG/MAG & TIG....................31 Korte lassen met vele starts & stops hebben een kwalijk gevolg voor het gasverbruik. Tussen het reduceertoestel en de gasklep in de lasmachine wordt er telkens een druk opgebouwd die bij het herstarten resulteert in een gasstoot. Door die te elimineren, kan men fiks besparen op de gaskosten STAALBETON INVESTEERT IN LASROBOT.............35 De metaalafdeling van Staalbeton in Rijkevorsel investeerde een tijd terug in een standaardcel van Valk Welding en ziet na de eerste geslaagde projecten steeds meer producten waarvoor de toeleverancier de lasrobot kan inzetten

FIBERLASER IS PERFECT TE MUILKORVEN...19 Gebruikers vinden het misschien minder handig dat ze slechts beperkt kunnen binnenkijken in hun fiber-lasersnijmachine, maar die weinige, geel gefilterde glazen zitten er niet voor niets. De specifieke golflengte van de fiber houdt namelijk potentieel nogal wat gevaar in voor het menselijke oog. Daar zijn de fabrikanten zich natuurlijk terdege van bewust en ze hebben dan ook de gepaste maatregelen genomen om de machines gewoon met laserklasse 1 te kunnen leveren

LASTECHNIEK

HYBRIDE COATINGS......................................................38 Coatings die tegelijk transparant, chemisch resistent en gemakkelijk te reinigen zijn en die als extra troef ook nog eens een hoge weerstand tegen abrasie en krassen kunnen claimen ... ze lijken te mooi om waar te zijn. En toch bestaan ze, die multifunctionele alleskunners HET NIEUWE ATTEST VAN ERFOPVOLGING........41 Het verkrijgen van het attest voor erfopvolging werd enige tijd geleden versoepeld VERANDEREN VAN ENERGIELEVERANCIER..........41 De nieuwe regels in verband met het sneller en gemakkelijker overstappen naar een andere energie- en/of telefonieleverancier leest u hier ECONOMISCH NIEUWS................................................42 Grondstofprijzen en loonkosten PRODUCTINFO..................................................................50 Een overzicht van nieuwe producten

REDACTIE Directeur-uitgever Andy Noyez Hoofdredacteur Bart Denys Bladmanager Kevin Vercauteren Hoofdredactrice socio-economisch Tilly Baekelandt Kernredactie Valérie Couplez - Dieter Devriendt - Valerie Verkain Gauthier Geldhof - Elise Raucy - Zoé Philippart Kevin Vercauteren - Sofie Moentjens Eindredactie Magali De Cannière Mike De Craene Tom Harteel - Nils Rauwoens

THERMISCH VERBINDEN....................................26 De laatste jaren kwamen er nieuwe processen op de markt die heel wat potentieel bieden voor het verbinden van ongelijksoortige materialen. Dit artikel heeft als doelstelling een overzicht te geven van een aantal van deze processen. Hopelijk biedt dit u stof tot nadenken voor innovatief materiaalgebruik of verdere optimalisatie. Het BIL volgt deze technieken op de voet, om u bij de implementatie van deze techniek te kunnen bijstaan

Medewerkers Marcel Cools - Luc Ghijs - Chloé Martin - Liam van Koert Hans Otten - Paul Paulus - Bert Verbeke - Erik Steenkist REALISATIE Grafische vormgeving Pascal Claeys Publicitair materiaal Johan Teerlinck Axelle Vereecke - Eva Seurinck Commerciële redactie Marianne Bouckaert Drukkerij Geers - Oostakker PUBLICITEITSREGIE PM Regie nv - Mikaël Vermast P/A Torhoutsesteenweg 226/6, 8210 Zedelgem Tel.: 050/24.04.04 - Fax: 050/24.04.45

Verantwoordelijke uitgever Fernand Vanrie Zeeweg Zuid 5, 8211 Aartrijke Version française sur simple demande.

Dit vakblad is auteursrechtelijk beschermd. Wenst u artikels te scannen, digitaal op te slaan, te kopiëren, commercieel of didactisch te gebruiken? Informeer u eerst over wat toegelaten is bij dhr. Fernand Vanrie, Torhoutsesteenweg 226/2, 8210 Zedelgem, tel.: 050/24.04.04.

Meer informatie op “www.presscopyrights.be”

Metallerie 168 • Februari 2013

3

TRS geeft het begrip “boren met hoge voeding” een nieuwe betekenis dankzij voedingen die 10% hoger liggen dan de boordiameter

DE TOELEVERANCIER IN PLAATBEWERKING • LASERSNIJDEN tot 4 meter lengte • PONSEN tot 50 ton • PLOOIEN op 4 meter en 170 ton • LASSEN via ROBOT - 5 stations • POEDERLAKKEN • ASSEMBLAGE • KWALITEITSGARANTIE

Zonnebeekseweg 221, 8900 Ieper Tel. 057/20 21 47 www.stevens-punching.be

OSG BELGIUM s.a. be.osgeurope.com

Lavoisierlaan 1 - B-1300 Waver Noord - Tel. + 32 10 230502 - Fax + 32 10 230531

MAINTENANCE2013 Brussels Expo - 20 & 21 maart

Bereik een topniveau in industrieel onderhoud, assetmanagement, shutdowns en productiebetrouwbaarheid Teamsport op topniveau vereist een uitstekende conditie, een sterke voorbereiding, discipline en teamwork. Binnen een onderhoudsomgeving is dit niet anders. Er moet continu gewerkt worden aan het onderhoudsbeleid en het beheer van de assets om een betere productiviteitsscore te behalen. Om de vastgelegde doelen binnen een doeltreffend en veilig onderhoud te realiseren moet de onderhoudsploeg in absolute topvorm zijn. Via een bezoek aan de vakbeurs MAINTENANCE 2013 krijgt u nieuwe inzichten om het samenspel tussen de teamleden, contractors, onderdelen en methodes te verbeteren. Het wedstrijdprogramma wordt bovendien aangescherpt met tal van aantrekkelijke randevenementen. In samenwerking met

Main Media Partners

Industrial Media Partner

Media Partners

www.easyFairs.com/MAINTENANCE-BE 192_136_MAINTENANCE_2013_BE_NL&FR.indd 1

22/01/2013 10:26:44

ACT UEEL

VAL KWEL DI NGWI NTONDERNEMERSPRI J S

OPENDEURDAG DET OL L ENAERE

GRENSVERL EGGENDEN SUCCESVOLONDERNEMERSCHAP T i j densdeni euwj aar s r ecept i ev an deKamerv anKoophandeli n Papendr echti sVal kW el di ngui t ger oepent otwi nnaarv andeOnder nemer s pr i j sDr echt s t r eek2012. Onder nemer sRemcoVal ken Adr i aanBr oer eont v i ngendepr es t i gi euzepr i j sui thandenv ank r i ngv oor zi t t erT heoSchut .Deonder nemer s pr i j swor dtj aar l i j k sgeor gani s eer dom hets u cces v olonder nemer s chapi nder egi oi ndes chi j nwer per st ezet t enent ebek r onen.De compet i t i es t onddi tj aari nhett ek en v an' gr ens v er l eggendens ucces v ol onder nemer s chap' .Ver k ozenu i t r ui mv i j f t i gk andi dat ens t r edende dr i egenomi neer denEGM Ar chi t ect en,VanAal s tGr oup( al l ebeiui t

Dor dr echt )enVal kW el di ngui t Al bl as s er dam deaf gel open

eens t em.Metr ui m 42%v andei n t ot aalbi j na1. 000s t emmenwi s t en deonder nemer sui tAl bl as s er dam ookdepubl i ek s s t em v oorzi cht e wi nnen.Dev ak j u r yl i etzi ch l ov endui tov erdebedr i j f s v oer i ng,deopgebouwdek enni sen dehoges er v i cegr aadv ande wi nnaar s .“ W ezi j nonderde i ndr ukv andegr oeiender es ul t at endi ehetbedr i j fger eal i s eer dheef t .Ooknu,i neconomi s chmi nder et i j den.Meteen maandenom def el begeer det i t el dui del i j k ev i s i ei nnov eer thetbedr i j f ' bes t eonder nemerui tdeDr echt i npr oduct ont wi k k el i ngeni ndel as i ns t r eek2012' .Naas thetoor deel dus t r i e.Val kW el di ngi szoui t gev andev ak j ur y ,bes t aandui tv er t e- gr oei dt otmar k t l ei deri ndeBenel ux genwoor di ger sui thetbedr i j f s l ev en, enoper eer ts ucces v olopdei nt er nahadookhetgr ot epu bl i ekdi tj aar t i onal emar k t ” ,al dusdej ur y .

NI EUWEFORMUL E WERDGESMAAKT

Ei nd2012or gani s eer deDe T ol l enaer edr i eopendeur dagen. Dev as t ef or mul ewer dgewi j zi gdwaar doork l ant enopdr i e v r i j dageneenbezoekk onden pl annen.Bov endi enwaserna hetbezoekeenaf t er par t yi nde aangepas t el oungebar .De combi nat i ev andej u i s t ei nf or mat i eeneengezel l i gebabbel wer dgeappr eci eer d,watweer s pi egel dwer di ndegr ot e opk oms t .Del aat s t ev r i j dag wer daf ges l ot enmeteenmodes how v anmoder newer k k l edi j , metpr of es s i onel emodel l en.

NI EUW GE BOUW I NP ARI J S 1. 000M²GROTESHOWROOOM Opmi nderdanv i j fk i l omet erv an hetcent r umv anPar i j si ns t al l eer t COdeM ( ex cl us i ev ev er del erv an Ok umai nF r ank r i j k )zi chi neen ni euw gebouw.Di tOk uma T echni calCent erPar i s ,bes chi k t ov ereen1. 000m²gr ot es howr oom v oorhett ent oons t el l env an meermachi nesenhetui t v oer en v anmeert es t en.Kl ant enui tF r ank r i j kender es tv anEu r opak r i j gen erdek ansom ni euwemodel l ent e ont dek k env andeJ apans ef abr i k ant ,t oegewi j daandel ucht -en r ui mt ev aar tendezwar ei ndus t r i e. Op15maar t2013wor dthet ni euwet echni s checent r u m of f i ci eel i ngewi j d.Daar meebev es t i gt

Ok umazi j nengagementv oorde Eur opes emar k t .Om zi j naanwezi ghei dender el ev ant i ev anhet aanbodcont i nut ev er bet er en, s t ar t t edef abr i k anti n1988een v es t i gi ngi nKr ef el d,waarv andaag almeerdanhonder dwer k nemer s wer k en,v oordehel f tJ apans een v oordehel f tEur opes e.Ok uma Eur opeGmbH hou dtt oezi chtop der t i gnat i onal edi s t r i but eur si n Eur opaenhetMi ddenOos t en. Dezeaanwezi ghei dwor dti n Eur opaopgedr ev enmetdeopr i cht i ngv ant echni s checent r ai n L angenaui nDui t s l and,Par ndor fi n Oos t enr i j k… ennudusooki n Par i j s .

CAT AL OGUSL ANGT ECHNI K AUTOMAT I SEREN:J AOFNEEN?

Deni euwecat al ogusv anL ang T echni kbi edteenant woor dopde v r aagofeenf i r mamoetaut omat i s er enofni et .Aandehandv ant al v ant oepas s i ngs v oor beel deneni l l us t r at i eswor dtdeni euwegener at i e v anL angaut omat i s er i ngv oor ges t el d,zodatmeneenv oudi gk an k i ezenwel k emat ev anaut omat i s er i nghetbes tbi jeenonder nemi ngs s t r uct uurpas t .I ndecat al oguss t aan ondermeerdeEcoCompact ,het EcoT owers y s t eem endeT ower Cel l .Ookmoder neenpr ak t i s che s panopl os s i ngenpas s er ender ev ue. Wi edecat al oguswi lont v angenof behoef t eheef taandes k undi g adv i es ,k ancont actopnemenv i a hagr o. nl .

me t a l l e r i e . p mg . b e

I NT EGRAT I EORGANI SAT I E

OM DEKL ANT ENSUPPORTVERDERTEVERBETEREN Des al es -ens er v i ceor gani s at i ev an GFAgi eChar mi l l esi ndeBenel ux zalv oor t aanr echt s t r eek smetde Zwi t s er s emoeder or gani s at i es amenwer k en.Daar v oorheef t Agi eChar mi l l esbval l eact i v i t ei t en, waar onderookdes al es -ens er v i ceor gani s at i e,geï nt egr eer di nAgi e Char mi l l esSal esL t d. Daar meek r i j gende pr oduct s peci al i s t en ens er v i cemedewer k er sdi edeBenel ux l andenbedi enen, v oor t aanr echt s t r eek s t oegangt otde k enni sdi ebi jde moeder or gani s at i e aanwezi gi s .I n dezeni euwev or m wi l l enbei deor gani s at i esdes uppor tnaarhunk l ant en v er derv er bet er en.W er nerAr ns , di r ect eurv andeni euweBr anch Of f i ceBenel ux :“ Hetv oor deelv oor onzek l ant enzalv oor almer k baar zi j ni neenbet er eonder s t euni ng v oori nt er v ent i es ,onder houd,t echni s chadv i es ,v er k oopenappl i cat i eonder s t euni ng.Det echnol ogi ev an def r ees -env onk machi nesende gr ot ev ar i at i ev anaut omat i s er i ngs -

mogel i j k hedendi ewei nmi ddel s l ev er en,v r aagtom s peci f i ek e pr oces -enappl i cat i ek enni s . Wanneerj edi er echt s t r eek sbi jde br onk untbet r ek k en,k unnenonze medewer k er sv anhetBenel ux v er k oop-ens er v i cet eam al s ook onzepar t ner szi chnogbet er

i nzet t enom onzek l ant enpr of es s i oneelt ebedi enen.Voormachi nepr es ent at i esenk l ant enev ent szul l enwe gebr ui kbl i j v enmak env anhet W or l dAppl i cat i onCent eri nSchor ndor f ,Dui t s l and. ”Agi eChar mi l l esbv heets i nds1j anuar i2013Agi e Char mi l l esSal esL t d.DeBr anch Of f i ceBenel uxi sgev es t i gdi nde bes t aandel ocat i ei nL omm ( L i mbur g) .

Me t a l l e r i e1 6 8•F e b r u a r i 2 0 1 35

Tijdelijk een heftruck nodig? Huur uw heftruck bij Barloworld en krijg

20% Korting ! Hebt u dit jaar een heftruck nodig om de capaciteit van uw huidige heftruckvloot te verhogen of om tijdelijke projecten op te vangen?

Registreer nu* en krijgt 20% korting op uw eerste inhuur in 2013. (* registreren mogelijk tot 15 maart 2013)

Surf naar www.barloworld.be/nl/heftrucknodig voor registratie en meer info over de voorwaarden van deze tijdelijke actie.

VERKOOP - VERHUUR - OCCASIES - SERVICE VLOOTBEHEER - RIJOPLEIDINGEN - ONDERDELEN

www.barloworld.be

AC CT UEEL

HOOGST EOMZETOOI T

MEERDAN HONDERDNI EUW EPRODUCTEN I N AFGEL OPEN J AAR Al f r edKär cherGmbH&Co.KG bl i k tt er ugopeens ucces v ol2012. Hoeweldeconj unct uuri nhaar geheelonderdr uks t ond,i sde r ei ni gi ngs s peci al i s teropni euw i n ges l aagdeenmeerdangemi ddel degr oeit er eal i s er enenzi j n mar k t aandeelwer el dwi j dt e v er gr ot en. Met1, 923mi l j ar deur oen 10, 8mi l j oenv er k ocht eappar at enheef tKär cherdehoogs t e omzetenhethoogs t eaant al v er k ocht eappar at eni ndeges chi edeni sv anhetbedr i j fbehaal d.De omzetgr oei demetmeerdan13%. “ Zeerv er heugendi sdegel i j k mat i ghei dv anonss uccesi nv r i j welal l e l andenenpr odu ct gr oepen” ,zegt Har t mu tJ enner ,v oor zi t t erv ande r aadv anbes t uu r . “ Hetui t s t ek endej aari st edank en

aandegr ot ebet r ok k enhei dv an onzemedewer k er senaanonze onaf hank el i j k el anget er mi j ns t r at egi e, waar bi jonsbedr i j fl osv anpl at get r edenpadendeei gendoel s t el l i ngenbepaal tendek l antcent r aal s t el t . " I nnov at i ei snogal t i j ddebel angr i j k s t egr oei f act or :zo' n85%v an al l epr oduct endi eKär cherv er k oopt , i sni etouderdanv i j fj aar .Gedur endehetaf gel openj aarwer dener meerdanhonder dni euwe pr oduct engeï nt r oduceer d. Hetgr ot ek l ant env oor deelv an Kär cherappar at enk wam ookweer t otui t i ngi ndi v er s edes i gn-en pr oduct pr i j zen.Zoheef tKär cheri n hetk aderv andeAms t er dams e beur sI nt er cl eanv oordet weede k eeropr i jdei nnov at i epr i j s ont v angen.

MAI NTENANCE2013WEER TECHNI SCHONDERHOUDEND TRENDS EN ONTW I KKELI NGEN I nf u nc t i ev anh etbehal env aneenopt i mal e pr odu c t i v i t ei t s s c or ez i j nv oor t du r endei n s pan ni n gen aanhetonder hou ds bel ei denhetas s et beheer abs ol u u tv er ei s t .Dev ak beu r sMai n t enanc e2013 s peel tdaarmetni eu wei nzi c ht enom eendoel t r ef f end onder hou dt eor gani s er en,max i maalopi n. DoorKevi nVer caut er en

OVERKOEPEL I NGBANCOFMOSCOW CREATI EFMETST AAL ,GL ASEN BUI SL ASERSNI J DEN I nMos k ouk u ntut i j denseen t oer i s t i s chewandel i nggeni et en v aneeni ndr uk wek k ender eal i s at i ewaarSaeyaanmeegewer k theef t .Deni euwek oepel ov erdeBancofMos cow, bes t aandeui tgl asent al l oze gel as er debui zen,s i er ts i nds k or tdes k y l i ne.Demoei l i j k hei ds gr aadv oordi tpr oj ectwasv r i j hooggezi enhetgr ot eaant al v er s chi l l endes t uk k en.Demaat v oer i ngwasui t er mat e

bel angr i j k .Om opdewer fmeet wer kt ev er mi j denwer denopv oor handmal l engemaak tom al l esal s een‘ meccano’t el at enpas s en.

Be hal v ehe t s pot t e nv ann i e u wi gh e de n,wor dt e rookv e e l aanne t we r k e nge daan

COMPL E E TF ORUM

OpMai nt enancekomenwer kel i j kal l e s egment enaanboddi emet onder houdt emak enhebben: ger eeds chappen,s meer mi ddel en, ONDERZOEKUNI ZO OVERI NBRAAKBEVEI L I GI NG r ei ni gi ngs mat er i al en,meet t oes t el l en. . . wi j ldemar ktt oontwatzevooru Vol gensder ecent s t egegev ensv an gel enzoal sbi j v oor beel deenwaak - Ter i npet t oheef t ,pas s er enookmet een def eder al epol i t i ewaseri nde hond. al l et r endsenont wi k k el i ngende eer s t ezesmaandenv an2012een Al gemeenzegt58%v andeze ev ue.Pal ei s5vanBr us s el sExpo v er der ev er s chui v i ngv ani nbr ak en k mo' ss peci f i ek ebev ei l i gi ngs i nv es t e- r wor dtdaar v ooropgedeel di ndr i e enov er v al l ennaark l ei ner ewi nk el s , r i ngengedaant ehebbens i ndsde i abi l i t yPavi l l i on .HetRel apot hek en,nacht wi nk el s ,s uper ops t ar tv anhetbedr i j f .38%v ande zones ocus topi nnov at i eveopl os s i ngenop mar k t enenbenzi nes t at i ons . bev r aagdek mo’ szegtt ebes chi k k en f hetv l akv andeaandr i j f t echni ek ,de Daar om deedUni zoeenbev r agi ng ov ereenal ar mi ns t al l at i e. aul i ekendepneumat i ca. bi j1. 030Vl aams ek l ei neen Opdev r aagmetwel k eov er hei ds - hydr sde DeAssetManagementAreai mi ddel gr ot eonder nemi ngennaar maat r egel eni nzak ev ei l i ghei dzi j zoneomhetevenwi chtt us s ende hunbev ei l i gi ngs maat r egel en. v er t r ouwdzi j n,noemt35, 6%v an pr es t at i es ,hetr i s i copr of i elen Daar ui tbl i j k tdateengr ootdeelv an dek mo’ sdeBuur tI nf or mat i e deger el at eer dek os t env er dert e deonder nemi ngen,v oor namel i j k Net wer k en( BI N) .43, 3%k enthet box zone, opt i mal i s er en.I ndeTool di ei ndek l ei nhandel ,opde bes t aanv anhetgr at i spr ev ent i ev e t ots l ot ,v i ndtuhetj ui s t eger eeds chap v er s chui v i ngv andecr i mi nal i t ei t adv i esv andepol i t i e. v oorel keonder houds kl us . i ns peel t .84%v andeonder v r aagde 47, 89%v andebev r aagde k l ei nhandel aar sbl i j k tex t r abev ei l i - Vl aams ek l ei neenmi ddel gr ot e gi ngs maat r egel ent enemen, onder nemi ngenbl i j k tv er t r ouwdt e BE MASI NNOVAT I ON ROUT E 30%v anheni ns t al l eer decamer a’ s , zi j nmetdev er hoogdef i s cal e Voordeder dek eerkuntual s 33%bes chi k tov ereenal ar mi ns t al - af t r ekv oorbev ei l i gi ngs i nv es t ebezoek erk enni s mak enmetv i j f t i en l at i e,der es tnam ander emaat r er i ngen. dooreenj ur yopv oor hand ges el ect eer dei nnov at i es .Daar voor wer dereenheuspar cour s ui t ges t i ppel d. Vandi evi j f t i enzul l en erui t ei ndel i j kdr i ei naanmer k i ng k omenv oordedaar aanv er bonden BEMASI nnov at i onAwar d. Dedemons t r at i er ui mt ezaldebel evi ng nogmeerv er hogen.

KL EI NHANDEL AARSBEVEI L I GEN ZI CHZEL F

PLOOIBANKEN EN SCHAREN TE KOOP 056/41.99.94

me t a l l e r i e . p mg . b e

MAI NT WORL DCONF E RE NCE Ti j densdebeur szalerookeenhi ghendconf er ent i ezi j nmetl ezi ngenr ond bet r ouwbaar hei den as s et management .Concr eetomvat hetev entdr i ewor k s hops ,v i j fpr es ent at i esenachtui t voer i gecas es .

GRAT I SCONF E RE NT I E S Tots l otwor deneropdeeer s t edag t alvant echnol ogi et r ai ni ngen gegev en,t er wi j ldagt weei nhet t ekens t aatv andef i nal i s t envande I nnov at i eAwar ds .Zemogende bezoek er sonder dompel eni nhun wer el dv ani nnov at i e.Eenconf er ent i e ov err i s i coanal ys emoetdel i nkmet Secur a2013( s i mul t anebeur svoor pr ev ent i eenr i s i comanagement ) onder s t r epen.

PRAKT I SCH W AAR? Br us s el sExpo W ANNEER? W oens dag20/03v an 9. 30u.t ot19u. Donder dag21/03 van9. 30u.t ot17u. TOEGANG? Gr at i senenk elv oorpr of es s i onal s ( s t udent enni ett oegel at en) www. eas yf ai r s . c om/ MAI NT ENANCEBE

Me t a l l e r i e1 6 8•F e b r u a r i 2 0 1 37

TEN HUIZE VAN

FRAIPONTS MIKT OP COMPLEX FREESWERK IN ALUMINIUM FLEXIBILITEIT EN PERFORMANTE MACHINES De firma Fraiponts uit Zonhoven specialiseert zich in het vijfassig bewerken van complexe en grote machineonderdelen van aluminium. Met het oog daarop werden er in het verleden meerdere Unisign machines aangekocht. In februari wordt een nieuwe drieassige machine van het merk Victor geleverd, die werkstukken tot 2 000 mm in de x-as kan bewerken. Zeventig procent van de onderdelen die bij Fraiponts bewerkt worden, is dan ook tussen een en twee meter lang. Door Marcel Cools

“We beschikken over een Unipro 5P van Unisign, waarbij het rechtergedeelte uitgerust is met een drieassige bewerkingsmachine; de linkerhelft is een vijfassige machine

FLEXIBEL FAMILIEBEDRIJF

maar ook de Verenigde Staten. De firma is actief in tal van sectoren, waaronder de elektronica, machinebouw, automotive, luchtvaart, de medische en de aandrijfindustrie. 80% van het werk is freeswerk. De resterende tijd wordt ingevuld met draaiwerk.

De firma Fraiponts is een typisch familiebedrijf, waar intussen de derde generatie haar intrede heeft gedaan. De eerste metaalbewerkende activiteiten voerde grootvader René uit in opdracht van de Limburgse mijnen. Toen zoon Walter in 1990 de zaak overnam, sloot de ene mijn na de andere en moest quasi van nul worden gestart met het uitbouwen van een klantenbestand. Er werd geïnvesteerd in performante computergestuurde machines, wat al snel werk opleverde voor de Limburgse vestigingen van Bosal en een beursgenoteerd elektronicabedrijf.

machines, die je vaak alleen aantreft bij de grotere spelers.” Machines op maat "Zo hebben we sinds 2007 een gecombineerde Unipro 5P van Unisign in gebruik, waarbij het rechtergedeelte uitgerust is met een drieassige bewerkingsmachine waarop continu aluminium platen worden bewerkt, terwijl de linkerhelft uitgerust is met een vijfassige machine die altijd klaarstaat om een complexer werk snel af te handelen. We laten onze machines – die er aan de buitenkant heel standaard uitzien – dan ook maken naar onze wensen. Die combinatie van flexi biliteit en een performant machinepark maakt ons bijzonder.”

PERFORMANTE DRIE- EN VIJFASSIGE BEWERKINGSCENTRA “Het is die diversificatie die ons door de economische crisis heeft geholpen”, vertelt Davy Fraiponts. “We combineren twee kwaliteiten. Enerzijds zijn we als familiebedrijf veel flexibeler dan grote spelers op de markt; wij kunnen veel sneller en soepeler inspelen op de vragen van onze klanten. Anderzijds hebben we al die jaren in een uitgebreid en flexibel machinepark geïnvesteerd van drie- en vijfassige bewerkings-

Internationale klanten Intussen kan Fraiponts rekenen op trouwe klanten uit meerdere Europese landen, zoals België, Nederland, Frankrijk en Rusland,

STUKWERK EN SERIES Bij Fraiponts werken zeven arbeiders en drie bedienden.

FRAIPONTS IN EEN NOTENDOP OPRICHTING

1990

VENNOOTSCHAPSVORM

Bvba

VESTIGING

Zonhoven

ZAAKVOERDER

Walter Fraiponts

ACTIVITEITEN

CNC-draaien en -frezen van complexe onderdelen in alle soorten staal en kunststoffen

KLANTEN

• Machinebouwers voor diverse sectoren • Luchtvaart • Aandrijfindustrie

PERSONEEL

• 7 arbeiders • 3 bedienden

WERKGEBIED

Wereldwijd

OPPERVLAKTE

• Kantoor: 130 m² • Atelier: 850 m² • Opslag: 25 m²

OMZET

1,5 miljoen euro (2012)

8

Metallerie 168 • Februari 2013

MACHINEPARK 1 Unisign/Univers 4000 1.600 x 600 x 500 mm 1 Unisign/Univers 5 3.000 x 750 x 400 mm 1 Unisign/Unipro 5P 2.000 x 800 x 500 mm 1.200 x 800 x 500 mm 1 Matsuura 800 800 x 550 x 450 mm 1 Leadwell 1000 1.020 x 520 x 500 mm 1 Victot Vcenter 550 x 550 x 460 mm 1 Supermax 900 x 850 x 630 mm 1 Victor Vturn 260 x 380 mm diameter 1 Whacheon 380 x 1.190 mm 1 3D-meetbank Mitutoyo 700 x 1.000 x 600 mm

Overdag wordt er voornamelijk stukwerk gemaakt, waarbij elke arbeider een machine bedient. Vanaf 16 uur tot 23 uur draaien de machines voor serieproductie. In die periode zijn nog altijd drie operatoren aanwezig in het atelier. “Ons medewerkersteam is vrij jong”, zegt Davy Fraiponts. “Vijftig procent van hen is tussen 19 en 32 jaar. Samen met de overige meer ervaren medewerkers levert dat een gemotiveerd en ook flexibel team op. Bovendien kennen we onze machines door en door, wat betekent dat we eventuele defecten meestal zelf kunnen oplossen, tenzij er nieuwe onderdelen nodig zijn.”

ALUMINIUM IN DE LIFT Fraiponts voert draai- en freeswerk uit in meerdere materialen: staal, rvs, kunststof en aluminium. “Daarbij willen we ons in de toekomst nog meer dan nu toeleggen op het bewerken van aluminium”, zegt Davy Fraiponts. “En dan voornamelijk op het uitvoeren van complexe bewerkingen op grotere onderdelen op onze vijfassige machine. Zo maken we voor een klant uit de medische industrie cruciale precisieonderdelen die in Zwitserland worden samengesteld. We krijgen blokken aluminium aangeleverd van 1.200 mm x 700 mm x 50 mm en een gewicht van 120 kg. Daarop moeten heel wat bewerkingen worden uitgevoerd, want als het machineonderdeel uiteindelijk af is, weegt het nog amper 25 kg. Unieke opspanmethode De bewerkingen verlopen in meerdere fasen. “Eerst worden

metallerie.pmg.be

TEN HUIZE VAN

Naast het klassieke gebruik van klemmen maakt Fraiponts gebruik van een inno vatieve klemtechniek die de productietijd met een derde vermindert

In het te bewerken aluminium onderdeel worden er gaten geboord

de aluminium platen, die niet en één vlak voorbereid. Daarbij volledig vlak zijn als ze toekomen, worden onder andere een paar spanningsvrij gemaakt. De platen gaten geboord. Nadien wordt de moeten absoluut vlak zijn, want ze plaat weer omgedraaid en kan het worden nadien niet via de klassieke echte freeswerk beginnen. Als dat klemmethode vastgezet in de machine. We gebruiken “W E WILLEN ONS daarvoor een unieke opspanIN DE TOEKOMST methode, die is ontwikkeld in samenwerking met Unisign en NOG MEER DAN een Nederlandse firma. NU TOELEGGEN Gezien het unieke karakter OP HET BEWERKEN kunnen we hierop niet dieper VAN ALUMINIUM ” ingaan. Wel is het zo dat uit tests is gebleken dat het (D AVY F RAIPONTS ) vastzetten van de plaat door middel van deze innovatieve techniek amper een derde van de afgelopen is, wordt de plaat tijd in beslag neemt die nodig is om afgespoeld en opgemeten een plaat vast te klemmen op de in de meetkamer. klassieke manier. Bovendien kan er Als het eindproduct beantwoordt met een hoger toerental en en aan de kwaliteitsvereisten, wordt het hogere voeding worden gefreesd, per tien in een flightcase ingepakt wat resulteert in een hoger en naar Nederland vervoerd ,waar spaanvolume en ons weer meer een voormontage gebeurt. De eindtijdwinst oplevert, terwijl we toch montage gebeurt in Zwitserland.” de strikte tolerantiegrens van Van dergelijke aluminium blokken 1/300e mm niet overschrijden.” heeft Fraiponts er intussen al 400 bewerkt. Terwijl in het verleden Frezen en kwaliteitscontrole gemiddeld 14 ton aluminium per “Als de plaat uitgevlakt is, wordt ze jaar werd verwerkt, is dat aantal omgekeerd en worden de contouren vorig jaar gestegen tot 65 ton.“

ALUMINIUMMARKT WENKT

TOEKOMSTVISIE

“We ervaren dat er voor dit soort complexe freeswerk van grotere aluminium onderdelen nog een markt is. Zo zegt men ons dat meer en meer machines in de toekomst zullen worden uitgerust met aluminium kleppenbalken. En die markt willen we in de nabije toekomst graag nog verder aanboren. Met het oog daarop wordt in februari een nieuwe drieassige freesmachine van het merk Victor geleverd, ter vervanging van een oudere machine met een maximale lengtecapaciteit van 500 mm. Ook deze Victor zal worden omgebouwd volgens onze specificaties. Zo zal de machine werkstukken met een lengte van 2 meter kunnen bewerken. Het gaat om een investering van 150.000 euro, die we hopen in twee jaar tijd terug te verdienen. Ook de luchtvaartindustrie biedt volgens mij nog heel wat potentieel. Het is dan ook mijn droom om daarin verder door te dringen."

“Dat wil echter niet zeggen dat we ons minder zullen focussen op het klassieke draai- en freeswerk. Integendeel, het huidige werk dat we uitvoeren in opdracht van machinebouwers, is een eerste hoofddoel. Uitblinken in het complexere vijfassige freeswerk is een tweede doelstelling.”

In een tweede fase worden de aluminium blokken voorbewerkt: de uitgevlakte plaat wordt omgekeerd en de contouren en één vlak worden voorbereid

Het eindresultaat: van het oorspronkelijke blok aluminium van 120 kilo blijft na het bewerken nog 25 kilo over

Het eerst worden de aluminium platen, die niet volledig vlak zijn als ze toekomen, spanningsvrij gemaakt

metallerie.pmg.be

Automatisering “Wellicht zullen we in de nabije toekomst nog meer automatiseringsstappen moeten invoeren. Momenteel verloopt het klassieke freesproces bij kleinere onderdelen al geautomatiseerd. Als we ook het vijfassige freeswerk aan de grotere aluminium blokken willen automatiseren, dan zal dat nog wel wat extra investeringen vergen. Al zijn een aantal van onze huidige machines daarop al voorzien. Zo heeft de Victor automatische deuren vanwaaruit eventueel kan worden bijgebouwd en zo zijn de leidingen van de Unisign machines er al op voorzien om de automatisering van de machine verder uit te bouwen.” 

Metallerie 168 • Februari 2013

9

Veilige borging zonder compromis

Een evolutionair nieuw borgsysteem Nord-Lock voegt een nieuwe dimensie toe aan de veiligheid van het borgsysteem, dit doormiddel van een unieke multifunctionele borgingsoplossing. De nieuwe X-series ringen zorgen voor één oplossing voor zowel problemen veroorzaakt door vibratie en dynamische belasting als wel zetting en relaxatie.

www.x-series.com

Nord-Lock Benelux • www.nord-lock.nl • [email protected]

Ambachtenlaan 3 • B-9990 Maldegem • T:+32(0)50 71 52 72 F:+32(0)50 71 96 73 • [email protected] • www.crispyn.be

Complete SolutionS. one SourCe.

orbitaal afkorten

Orbitalum tOOls GmBH

orbitaal afSChuinen

orbitaal laSSen

Josef-Schuettler-Str. 17, 78224 Singen, Duitsland Frans Lavelli verantwoordelijke Benelux: Tel 0032 4 75 44 90 42, [email protected]

Ad_Metallerie_192x66_4c_no.0168_NL.indd 1

06.12.2012 10:46:24

PENDELFREZEN IDEALE OPTIE OM TIJD EN GELD TE BESPAREN

VERSPANING

PENDELFREESMACHINES Om lange stukken te kunnen bewerken, groeit de nood aan grote machines. Wanneer men daarnaast op geregelde tijdstippen te maken krijgt met kleinere stukken, die men met een minimum aan tijdverlies wenst te bewerken, lijkt het gebruik van een pendelfreesmachine een ideale optie. Bij deze machines, die gekenmerkt worden door een lange tafel, kan men het werkbereik indien gewenst opdelen in zones. Dat biedt de mogelijkheid om in de ene zone een werkstuk op te spannen terwijl in de andere zone een tweede werkstuk wordt bewerkt. Door Gauthier Geldhof Een scheidingswand biedt de mogelijkheid om, wanneer men geen grote stukken produceert, een zone te beladen terwijl de andere wordt bewerkt

INLEIDENDE SCHETS Wanneer men het heeft over een pendelfreesmachine, doelt men in de meeste gevallen op een machine met een vaste tafel, al bestaan hier ook uitzonderingen. Pendelfreesmachines verschillen van traditionele bewerkingscentra doordat hun werkbereik kan worden opgedeeld in twee werkzones waartussen de bewerkingskop kan pendelen. What's in a name? Door de opdeling in werkzones kan tijdens het verspanen in één zone een werkstukwissel plaatsvinden in de andere, zonder spindelstilstand. Indien men echter niet gebaat is bij de opdeling van het werkbereik, kan de machine ook ingezet worden als langbedfreesmachine. 'Moving column' 'Moving column'-machines worden gekenmerkt door een vaste tafel en een bewegende spil. Dat principe wordt al langer gehanteerd op machiningcenters, maar komt nu ook steeds vaker voor op draaibanken. Het voordeel van de vaste tafel en het (eventueel zware) werkstuk is dat de belasting van het werkstukgewicht niet langer op de tafel, tafelgeleidingen en de motor terechtkomt

en dat de kop zich dus in principe met een continu gewicht kan voortbewegen. Hierdoor hoeft men met het oog op een optimale dynamiek niet langer rekening te houden met het gewicht van het werkstuk. Plaats gereedschapswisselaar De basisidee achter het pendelfrezen is, ongeacht de herkomst van de machine, steeds identiek: een langere machinetafel, die mogelijk op te delen valt in twee werkzones. Wat dan wel kan verschillen naargelang van de aanbieder van de machine, is bijvoorbeeld de plaats van de gereedschapswisselaar. Sommige fabrikanten zweren bij het stationair plaatsen van dit magazijn op de hoek van de tafel, anderen verkiezen eerder die mee te laten bewegen met de kolom, terwijl nog andere zweren bij een pick-upsysteem. Afhankelijk van de axiale positionering, bijvoorbeeld op een machine met een enorm lange tafel, kan de keuze voor het ene of het andere systeem invloed hebben op enerzijds de nauwkeurigheid en anderzijds op de gereedschapswisseltijd. Een derde optie, die soms ook wordt aangeboden, is een onafhankelijke gereedschapswisselaar of 'shuttle' die meebeweegt met de beweging van de kop.

Met het oog op de nodige stabiliteit is de basis van sommige machines opgebouwd uit nodulair gietijzer

metallerie.pmg.be

MEERDERE ASSEN Het grootste verschil met klassieke freescentra situeert zich in het feit dat de kolom alle pendelbewegingen in x-, y- en z-as maakt terwijl de tafel vaststaat. Indien de gebruiker wenst om in meer dan drie assen te werken, bestaat de mogelijkheid om de machine te voorzien van een zwenkkop en een roterende tafel.

toepassing is het inbouwen van snellopende rondtafels die verticaal in het bed zijn geplaatst, waarbij sommige fabrikanten al toerentallen tot 1.000 rpm aanbieden.

Multiprocessing Twee bewerkingen verenigd in één machine? Nihil nove sub sole, niks nieuws onder de zon. Waar ligt dan wel het grote verschil met draai-freescentra? Wel, als er al een draaispindel is voorzien, is Zwenkkop er bij de pendelfreesmachines een Een mogelijkheid vaste afstand tussen de bestaat erin een extra pendelende kolom en "D E BASISIDEE as te voorzien in de het spindelcenter, en ACHTER HET kop. In dit geval spreekt dat over de hele lengte. PENDELFREZEN IS men over de b-as. Bij een horizontale STEEDS IDENTIEK : 'slant bed' CNCEEN LANGERE Roterende tafel draaibank waar de Als alternatief op de wisselaar of slede onder MACHINETAFEL vlakke standaardtafel een hoek staat (45°), is DIE OP TE DELEN kan men de machine er een slede die is opgeVALT IN TWEE ook uitbreiden met een bouwd op de lengteWERKZONES " horizontale, verticale of beweging. Hierdoor geïntegreerde vierde en/of verliest men in principe een deel vijfde/zesde as aan de hand van de potentiële draaidiameter. van een roterende tafel. Pendelfreesmachines daarentegen slagen erin om, met hun vlakke tafel ('flat bed') en de bewegende kolom FREES-DRAAIFUNCTIE er haaks op gemonteerd, de volleNaar analogie met de algemene dige draaidiameter te behouden. tendens om het aantal handlingacties terug te dringen, vertonen NAUWKEURIGHEID ook pendelfreesmachines steeds Pendelfreesmachines zijn tools om meer draaifunctionaliteiten door complexe werkstukken ineens af te de toevoeging van een draaispil. werken als alternatief voor vijfassige Door het vervagen van de grenzen bewerkingscentra, waarvan de kosttussen frees- en draaioperaties hoeft prijs afhankelijk van de gewenste men het werkstuk na het frezen niet opnieuw op te spannen in de draai- nauwkeurigheid snel heel hoog kan bank, zijn er dus minder insteltijden, oplopen. Dat terwijl men geen zekerheid heeft of de beoogde behoudt men de nauwkeurigheid op het werkstuk en behoeft men dus nauwkeurigheid bij een fout (positioneer- of repeteernauwkeurigslechts één operator voor twee heid) in één bepaalde as wel op bewerkingen. alle vijf de assen wordt voortgezet. Een andere vaak voorkomende Metallerie 168 • Februari 2013

11

Running to the Future Tomorrow is different from today Endless innovation …

E200MC

n.v.

LV1100 RM

Machine Tool Group

Tel. 056 50 51 50

s.a.

www.mtg.be

• verstek rechts: 60°

• capaciteit: Ø 350 mm – 390 x 250 mm he c s i t Running to the Future ma s auto Tomorrow is different from today chine a m zaag € 8.000 anaf v Endless innovation …

Mmarkt

Betaalbare metaalbewerkingsmachines met service! Rode Akkers 2 - 2460 Kasterlee (BE) T + 32 14 85 31 51 - F + 32 14 85 33 47 [email protected]

Bekijk onze productcataloog online op www.mmarkt.be

MM autozaagmachines 192x66 nl.indd 1

CNC MACHINES

WErktuIgMACHINES Lintzaagmachines

20/12/10 15:21

toEbEHorEN

gErEEdSCHAppEN

productielintzaagmachines Afkortlintzaagmachines • Manueel • Half automatisch • Volautomatisch

n.v.

Capaciteit: vanaf Ø 300mm. L700LMA F410D

Machine Tool Group Capaciteit: van Ø 230 tot 500mm. onder hoek instelbaar tot 60° (optioneel ook -45°).

FMb Major

Mema Machinery & tools Tel. 056 50

s.a.

Everising H-460HA

Nijverheidsstraat 51 50 12 1840 Londerzeel

tel. 052/31.70.80 Email : [email protected] www.mtg.be Fax 052/31.70.89 http: //www.mema.be

VERSPANING In die optiek kan het interessanter zijn om te kiezen voor een pendelfreesmachine voorzien van een rotatieve tafel die zich indexeert in een vaste vertanding. Andere fabrikanten bieden als alternatief ook directe meetsystemen aan. In plaats van vijf assen te laten bewegen naar een volledig ander punt, is men dan op zijn minst al verzekerd van de positioneernauwkeurigheid op de tafel zelf. Natuurlijk hangt alles af van de geometrie van het eigenlijke werkstuk. Soms is er immers geen alternatief buiten een geïntegreerde vijfassige bewerking.

TOEPASSINGEN Grotere afmetingen Pendelfreesmachines kennen verscheidene typische toepassingen, zoals langere profielen in staal of aluminium. Andere toepassingen zijn onder meer assen voor de olie- en gasindustrie en omvangrijke matrijzen en werkstukken voor de luchtvaartindustrie. Opsplitsing van het werkbereik Optioneel kan zowat iedere pendelfreesmachine worden voorzien van een scheidingswand, die de tafel opsplitst in twee werkzones. Dat biedt de mogelijkheid om, wanneer men geen grote stukken produceert, één zone te beladen, terwijl de andere een stuk bewerkt. Deze functionaliteit speelt in op de trend naar het zo optimaal mogelijk benutten van de machines. De ingreep resulteert logischerwijs bijna in een hoger rendement van het aantal spiluren. De spil zelf staat in het ideale geval enkel nog stil wanneer men van zone verandert. Aan de hand van een sensor detecteert de machine zelf wanneer de scheidingswand er staat, en ze calculeert ook onmiddellijk in welke mate de spil van deze scheidingswand moet blijven. Net zoals op een standaardfreesmachine is de deur van de zone waar gewerkt wordt, op dat moment vergrendeld.

TAFELLENGTE Opdelen in werkzones is mogelijk bij machinetafels van bewegende-

kolommachines vanaf 1.600 mm tot standaard 12 meter bij een bepaalde constructeur. Uiteraard houdt men hierbij geen 800 mm over wanneer men een machine van 1.600 mm werkbereik wenst op te delen; de kop heeft immers een zekere breedte en ook met de ingecalculeerde afstand tot de scheidingswand moet men rekening houden. Dat is ook meteen de reden waarom opdeling zelden voorkomt bij iets kleinere machines. Beperkingen De dwarskoers of y-askoers kan bij het pendelfrezen beschouwd worden als een beperking. Het probleem situeert zich bij het doorhangen van de ram. Hoe verder de brug uit de machine reikt, hoe meer die 'doorhangt' en stabiliteit verliest. Wanneer het pendelfrezen voor bepaalde toepassingen met enorme afmetingen in dwars een niet acceptabel resultaat zou opleveren, is het misschien beter om te opteren voor een portaal- of dubbelekolomfreesmachine.

MANARM PRODUCEREN Aangezien men de machines nog tijdens de bewerking kan programmeren, lijkt de investering in bijvoorbeeld CAM-software weinig nuttig. Wat wel het autonoom produceren kan bewerkstelligen, is de automatische handling van de werkstukken zelf of de pallets waarop die zijn opgespannen. Een robot op een lineaire geleiding of een 'drag' (bij serieproductie op lange machines) levert instantresultaat op, maar heeft ook consequenties. Zo moet men absoluut voldoende aandacht besteden aan zaken zoals spaanbeheersing, anders kunnen er problemen ontstaan bij de wissel van nieuwe werkstukken.

INGREPEN IN FUNCTIE VAN DE STABILITEIT Geleidingen De lineaire machinegeleidingen zijn bij dit type machine misschien wel dé belangrijkste componenten. In de meeste gevallen zijn die overgedimensioneerd met het oog op

De autonomie kan nog groeien door het inzetten van industriële robots

metallerie.pmg.be

Diverse configuraties aangepast aan het te bewerken stuk en/of de bewerking

Horizontale en verticale draaibewerkingen zijn mogelijk door indexeerbare tafels

de nodige stabiliteit en nauwkeurigheid. De onderlinge verschillen tussen verschillende pendelfreesmachines situeren zich meestal in het aantal, de lengte en het type geleidingen. Fundatie Het belangrijkste van de fundatie is dat die een garantie op stabiliteit en nauwkeurigheid biedt. Je kunt dit bijvoorbeeld vergelijken met een huis. Als de fundatie niet goed is, kunnen er scheuren en problemen optreden. Bij machines zullen er dan wel geen scheuren ontstaan, maar wel kunnen er problemen ontstaan bij het bewerken. Klimatisatie De uiteindelijke minimale precisie is moeilijk te bepalen en is afhankelijk van verscheidene factoren. Ook conditionering speelt een rol; de temperatuur moet bewaakt worden, want variaties in klimaat leiden tot variaties in nauwkeurigheid.

CONCLUSIE Het sleutelwoord bij het optimaal inzetten van pendelfreesmachines is tijdwinst. Tegenover drieassige standaardfreesmachines met een indexeerbare tafel kan men besparen doordat de werkstukken pendelend kunnen worden beperkt, wat wil zeggen dat de belading gelijktijdig met de bewerking van een ander stuk gebeurt. Naast het bewerken van twee kleinere werkstukken, bieden de machines bij het weghalen van de scheidingswand ook de mogelijkheid om langere stukken te bewerken. Dat door deze voordelen de machines in een hoger prijssegment terechtkomen, is vrij logisch. De combinatie van enerzijds de vereniging van verschillende bewerkingen in één machine en anderzijds een lange machinetafel, vereist natuurlijk ook specifieke werkstukken die de relatief hoge investeringskosten kunnen verantwoorden. Maar indien de machine met haar functionaliteiten slim kan worden ingezet (lees: meer dan één shift per dag), is de overweging tot investering zeker te maken en kan de ROI relatief beperkt blijven.  Met dank aan: Germond, De Ridder TDR, Hurco, Limas & Machine Tool Group Metallerie 168 • Februari 2013

13

Broed niet langer op ideeën. Realiseer ze.

•

• Lasertechnologie, van snijden tot lassen en graveren

RVS machinebouw, van component tot complexe constructie

• Productie van filters op basis van lasertechnologie

Lasertechnologie en RVS machinebouw vormen de speerpunt van onze activiteiten. Twee vakgebieden waar we in uitmunten dankzij onze flexibele instelling en jaren ervaring.

www.tuliplaser.be [email protected]

PUTTING LASERTECHNOLOGY INTO PRACTICE

opm_adv_tulip_metallerie_NL.indd 1

11/01/12 16:18

GEREEDSCHAPPEN

“LONGDRILL MET DUBBELE GELEIDING LEIDT TOT 40% HOGERE STANDTIJDEN” WEMA NEEMT MPS-BOREN VAN LENGTE 40D IN GEBRUIK Het Zedelgemse toeleveringsbedrijf WEMA heeft onlangs de MPS-boor van Stimac (Mitsubishi) in zijn verspaningsafdeling geïntroduceerd. De lengte van deze 'longdrill' volhardmetaalboor loopt op tot 30 of 40 keer de diameter. De boor is voorzien van een dubbele geleiding, waardoor het diepboorwerk preciezer verloopt en een goede spaanbreuk wordt bekomen. Procesingenieur Martin Descheemaecker spreekt dan ook over een stabiel proces, en een standtijd die met 40% is toegenomen. Door ing. Wouter Verheecke De MPS-boor zit in deze multitaskingmachine ingebouwd

BEDRIJF MET EEN RIJKE GESCHIEDENIS De geschiedenis van WEMA nv gaat terug tot diep in de vorige eeuw. Het Zedelgemse bedrijf werd opgericht in 1959, met machinebouw als hoofdactiviteit. In de jaren zeventig beslisten veel multinationals om een Belgische dochteronderneming te hebben, wat voor kleinere bedrijven een opportuniteit betekende om te starten met toeleveringsactiviteiten. Ook WEMA nv ging deze uitdaging aan en in 1980 zette de onderneming de eerste stappen op de internationale markt. Toen deze activiteiten in onderaanneming aan belang toenamen, werd de machinebouw in de jaren tachtig stopgezet. De steeds toenemende vraag naar betere kwaliteit, een hogere precisie, betere leveringen en concurrerende prijzen waren de drijfveren voor nog hogere investeringen in human resources, productiemachines en meetapparatuur. Op deze manier groeide WEMA nv uit tot een modern middelgroot bedrijf, klaar om de twintigste eeuw succesvol af te ronden. In de jaren negentig produceerde het bedrijf zeer precieze mechanische componenten als onderaannemer, en dit in reeksen van 1.000 tot 100.000 stukken, waarop het zich ging specialiseren in gemonteerde en geteste onderdelen voor bijvoorbeeld hydraulische toepassingen. In 2001 waren de noodzakelijke aanpassingen om aan de toenemende vraag te kunnen voldoen niet meer toereikend, waarop werd besloten een nieuwe fabriek te bouwen. Met een oppervlakte van 35.000 m² is deze twee keer zo groot als de vorige vestiging.

INNOVATIE WEMA is een toeleveringsbedrijf dat sinds de eeuwwisseling 'blijven innoveren' als belangrijkste visie naar voren schuift. Martin Descheemaecker is als procesingenieur verantwoordelijk voor een constante verbetering van de verspaningsprocessen, en in die hoedanigheid is hij steeds op zoek naar nieuwe technieken en technologieën om de producten sneller en beter af te kunnen werken. Een voorbeeld van die drang naar innovatie is het nieuwste paradepaardje van het bedrijf: een thermische ontbraammachine (TEM) die WEMA als een van de eerste Belgische bedrijven in gebruik nam. “Bij dit proces wordt het werkstuk dat ontbraamd moet worden in een kamer afgesloten. Daar ontstaat een enorme hitte van wel 3.000 °C, waardoor de braam als het ware wordt 'weggebrand'.

Het resultaat is dat onze werkstukken proceszeker en zonder beschadiging worden ontbraamd. Hierna worden ze gewassen volgens een milieuvriendelijk principe”, legt de procesingenieur uit.

MPS-BOOR Hetzelfde optimalisatiedoel indachtig, werd anderhalf jaar geleden beslist de MPS-boren in de verspaningsafdeling te introduceren. Longdrill “Om het totale verspaningsproces en de klanteneisen goed onder controle te houden, keken we uit naar een nieuw type volhardmetaalboor”, zegt Descheemaecker. “Hiervoor gingen we aankloppen bij Johan Verschuere van de firma Stimac, en zo kwamen we uiteindelijk bij Mitsubishi terecht. Uit hun gamma kozen we voor de 'longdrill'

Sinds 2000 is WEMA ISO-9001 gecertificeerd, en sinds 2006 voldoet het bedrijf ook aan de vereisten van het ISO-14001 certificaat. In datzelfde jaar werd ook een nieuwe vestiging in Roemenië opgericht. Martin Descheemaecker Processengineer

WEMA NV IN EEN NOTENDOP OPRICHTINGSJAAR

1959

PERSONEEL

160 medewerkers

VERSPANINGSAFDELING

110 CNC-machines Bewerkingen: draaien, frezen, boren, ontbramen, slijpen, honen, lappen ...

AFZETMARKT

20% België – 80% export (Europa, China en de Verenigde Staten)

metallerie.pmg.be

Wanneer een boor aan vervanging toe is, wordt die uit het gereedschapsmagazijn gehaald. Daar wordt de voorraad van alle tools nauwkeurig bijgehouden Metallerie 168 • Februari 2013

15

HACO TRADING Bezoek Haco Trading op MTMS in Brussels Expo

A SHARP EYE FOR POWER & PRECISION

zaal 11 stand 216 (20-22/03/13)!

2D en 3D Lasersystemen. Italiaans marktleider Cutlite Penta en Haco Trading slaan de handen in elkaar. Wij hebben elke Cutlite oplossing in huis. Laser, besturing én software: 1 systeem onder 1 dak ontwikkeld.

De Cutlite Penta lasersnijsystemen pakken met Italiaans getinte wereldklasse uit. U wilt toch presteren én rendabel zijn?

Hoge Schuurstraat 2, 8850 Ardooie

T 051 74 64 54 | F 051 74 69 87 |

[email protected]

GEREEDSCHAPPEN

Bij WEMA wordt innovatie hoog in het vaandel gedragen. De gerobotiseerde binnenslijpmachine (links) en de thermische ontbraammachine (rechts) getuigen daarvan

MPS-boor, waarvan de lengte tot 40 keer zo groot kan zijn als de diameter, die 3 mm bedraagt. Hiermee wordt het mogelijk om kleine, diepe boringen aan te brengen in bepaalde onderdelen”, gaat de procesingenieur verder. “Van de MPS-boor is geweten dat ze goede resultaten oplevert bij het verspanen van moeilijke staalsoorten. Vroeger moesten we bepaalde producten outsourcen omdat we niet over het juiste gereedschap beschikten, maar dankzij deze nieuwe boor kunnen we nu meer stukken intern bewerken”, haalt hij alvast aan als eerste voordeel. Dubbele geleiding Een ander groot voordeel van de MPS-boor is de dubbele geleiding, die het mogelijk maakt preciezer te boren. “Deze eigenschap komt dus vooral van pas bij werkstukken waarbij de rechtheid en de ruwheid van de boring van groot belang zijn”, stelt Martin Descheemaecker. “Dankzij deze bijzondere geometrie wordt bovendien een goeie spaanbreuk en -afvloeiing bekomen, waarbij de spanen naar achteren worden afgevoerd”, vervolledigt hij.

Proces snelheid is de standtijd van de De MPS-longdrillboor wordt ingezet boren nu tot 40% hoger”, stelt voor verscheidene staalsoorten en Martin Descheemaecker. gietijzeren onderdelen, die hun toepassing hebben in de autoKWALITEITSCONTROLE mobiel- of luchtvaartindustrie, of Vermits de toleranties op de stukken andere precisie-industrieën. die WEMA produceert vaak erg “Gelet op de lengte van de boor klein zijn – weliswaar afhankelijk is het soms nodig om eerst een van het specifieke materiaal, de pilootboring te maken. machine of de toepassing – volgt Ook de koelemulsie en de zowel tijdens als na de productie koeldruk spelen overigens een nog een doorgedreven kwaliteitsgrote rol in het proces, om zo controle. een goede spaanafvoer te “A UTOMATISATIE “In onze kunnen verkrijgen”, legt de EN INNOVATIE ZIJN geklimatiseerde procesingenieur uit. meetkamer staan TEGENWOORDIG Resultaten onder meer een EEN MUST IN DE De evaluatie van deze contourmeter, TOELEVERING VAN nieuwe boor klinkt erg 3D-meetbanken PRECISIE positief. en een laserONDERDELEN ” “Een aantal machinemeetinstrument”, programmeurs kreeg een vertelt de procesopleiding waarin hen werd ingenieur terwijl hij ons rondleidt in uitgelegd hoe ze de boren in de het bedrijf. praktijk optimaal kunnen gebruiken. “Alleen op deze manier kunnen Vroeger hadden we al te vaak en wij als toeleveringsbedrijf aan de te snel te kampen met boorbreuken, strenge eisen van onze klanten waardoor we zelfs als grootste doel voldoen.” hadden vooropgesteld dat de nieuwe boor een veel hogere TOEKOMST standtijd moest hebben. Naar de toekomst toe wil het bedrijf De MPS gaat dat doel zeker niet verder blijven innoveren. voorbij: aan een vergelijkbare

“We zijn ervan overtuigd dat automatisatie en innovatie tegenwoordig een must zijn in de toelevering van precisieonderdelen en assemblies”, stelt zijn collega Koen Delodder, hoofd processengineering. “We beschikken hier over 110 CNC-machines en sinds september 2012 is de eerste robotisering ook een feit bij ons. Dit project omvatte een nieuwe Studer binnenslijpmachine met robotbelading.”

PERSONEEL Naast die automatisatie, blijft WEMA echter ook hameren op het belang van hooggekwalificeerde arbeiders. “We beschikken hier over een goed team van medewerkers met een uitstekende knowhow. Die medewerkers zijn een absolute noodzaak voor een kmo als de onze, die zich gespecialiseerd heeft in kleine en ook middelgrote series. Bewerkingen als draaien, frezen, ontbramen, slijpen, honen, leppen, meten, monteren en testen zijn voor hen dagelijkse kost”, wil Koen Delodder tot slot nog kwijt. 

Nadat de stukken bewerkt zijn, worden ze onderworpen aan een kwaliteitscontrole. In de meetkamer staan onder meer microscopen, endoscopen, 3D-meters en rondheidsmeters

metallerie.pmg.be

Metallerie 168 • Februari 2013

17

NEEM HET VOORTOUW

met de snelle en flexibele bewerking van de Electra FL fiberlaser

Met het fiberlasersysteem Electra FL biedt LVD een ruimere keuze in de lasersnijtechnologie. Dankzij de hoge verwerkingssnelheden bij dunne platen met behoud van lage bedrijfskosten en de mogelijkheid om een brede waaier aan ferro- en non-ferrometalen te snijden biedt Electra FL u een flexibele, efficiënte en rendabele verwerking. Lees meer over het compacte en moderne ontwerp, de snelheid en de eenvoudige bediening van de Electra FL op onze website www.lvdgroup.com/electra/nl of bel naar +32 56 430850.

Neem het voortouw met LVD!

LASER • PUNCH • BEND • INTEGRATE • www.lvdgroup.com

LASER

EEN FIBERLASER IS PERFECT TE MUILKORVEN WAT ER ACHTER HET GELE GLAS SCHUILGAAT Gebruikers vinden het misschien minder handig dat ze slechts beperkt kunnen binnenkijken in hun fiberlasersnijmachine, maar die weinige, geel gefilterde glazen zitten er niet voor niets. De specifieke golflengte van de fiber houdt namelijk potentieel nogal wat gevaar in voor het menselijke oog. Daar zijn de fabrikanten zich natuurlijk terdege van bewust en ze hebben dan ook de gepaste maatregelen genomen om de machines gewoon met laserklasse 1 te kunnen leveren. In de praktijk stelt er zich dus geen enkel probleem, maar als het op veiligheid aankomt, kunt u maar beter goed geïnformeerd zijn. Door Chris Nillesen

De fiberlaser is door zijn hoge bundelkwaliteit in opmars, onder meer voor het snijden

OOK FIBER BEHOORT TOT LASERKLASSE 1 De hoge laserbundelkwaliteit, de concurrerende prijzen en het onderhoudsarm gebruikersgemak maken de fiberlaser tot een geduchte applicatieconcurrent van traditionele hoogvermogensNd:YAG- en CO2-lasers. In korte tijd heeft de fiber dan ook een vaste plek verworven in de sector van de industriële plaatbewerking voor het snijden en (op)lassen van metalen onderdelen en dit zonder noemenswaardige problemen, ook op het gebied van veiligheid. Immers, als het goed is, staat op uw fiberlasersnijmachine vermeld dat deze behoort tot de klasse 1 van lasersystemen en bijgevolg beantwoordt aan de geldende normen inzake veiligheid. Dat betekent meteen dat de gebruiker

geen verdere maatregelen hoeft te nemen en dat hij dus geen bril noch beschermende kledij hoeft te dragen. Alles is volkomen veilig.

ANDERE GOLFLENGTE Voorafgaande toont aan dat in dit geval de praktijk iets anders is dan de theorie. Door de andere golflengte is het potentiële gevaar van een fiberinstallatie althans theoretisch groter dan bij de traditionele hoogvermogensinstallaties. Risicovolle combinatie Een typische golflengte voor de fiberlaser is 1.070 nm, al kan deze variëren tussen 900 en 1.080 nm, gezien gelijktijdig meerdere golflengten uit een focuseeroptiek kunnen komen. Ter vergelijking: bij de YAG-laser noteren we een golflengte van 1.064 nm. Bij CO2lasers bedraagt die tussen 9,4 en

VOORBEELD 1: LASERGEVARENAFSTAND De oogbeschadigingsdrempel (Maximum Permissible Exposure, MPE) voor 1.070 nm is 90 W.m-2 bij een contacttijd van 1 seconde. In het geval dat een laserbundel van 5 kW 50% spiegelend reflecteert (van het bewerkingsoppervlak), met een uitwaaieringshoek van 5°, is de lasergevarenafstand (Nominal Ocular Hazard Distance) circa 70 m. Om die afstand te berekenen, kunt u de volgende formule hanteren: NOHD = ɸ: P: a: MPE:

√

1 4.P [ −a ] ɸ ∏ . MPE

volledige hoekdivergentie laservermogen initiële diameter van de laserstraal (m) Maximum Permissible Exposure

87,3 mrad 2,5 kW 1 mm 90 W.m-2

In dit voorbeeld zou de lasergevarenafstand zonder beschermingsmaatregelen 68 m bedragen.

metallerie.pmg.be

10,6 µm. Laservermogens van meer dan 10 kW zijn bovendien geen uitzondering meer. Het is de combinatie van de hoge laservermogens en de hoge bundelkwaliteit die speciale en extra aandacht vraagt met het oog op een laserveilige toepassing. Bundelkwaliteit Vereenvoudigd is de bundelkwaliteit het product van de laserbundeldivergentie met de kleinste bundeldiameter. Praktisch resulteert de bundelkwaliteit in ofwel een kleine focusdiameter (bijvoorbeeld enkele tientallen µm) ofwel een grote focus /werkafstand (groter dan 1,5 m komt al voor). Een kleine focusdiameter zorgt m.a.w. voor een kleine focusafstand, terwijl omgekeerd een grote focusdiameter (bijvoorbeeld 2 mm) leidt tot een grote focusafstand. Een volle laserbundeltophoek van enkele graden

zorgt dat de laserbundel zeer geleidelijk uitwaaiert en dat de vermogensdichtheid (intensiteit uitgedrukt in W.m-2) ook bij een grotere afstand schadelijk blijft voor het menselijke oog (zie voorbeeld 1). Het mag daarom absoluut nooit voorvallen dat er een smeltgat in het afschermingspaneel ontstaat. Voorbeeld 2 geeft het theoretische voorbeeld van een 1 mm dikke, roestvrije staalplaat die 10 seconden lang wordt aangestraald door een YAG-laser. De reflectie-absorptie-eigenschappen van rvs bij 1.064 nm zijn vergelijkbaar met het golflengtegebied 1.050-1.070 nm, waarin de straling van de fiberlaser valt.

INKAPSELEN Om de doemscenario's uit voorbeelden 1 en 2 te vermijden, moeten de laserbewerkingen

VOORBEELD 2: ONTSTAAN VAN SMELTGATEN Vertrekkend van een laserbundel van 5 kW, 50% spiegelend reflecterend, die 10 seconden straalt, een uitwaaieringshoek van 5° heeft, en een 1 mm dikke rvs-plaat die op 40 cm afstand staat van het laserbewerkingsproces, is de gereflecteerde laserspotdiameter op het machinepaneel circa 36 mm. Uit de bovenstaande figuur is op te maken dat de combinatie van 2,5 kW en 36 mm spotdiameter in het zwarte vlak valt en dat in dit geval de kans op smeltgaten bestaat. Uit voorbeeld 1 weten we dat de laserstraling (nu door het smeltgat van het machinepaneel) oogschade kan veroorzaken tot 70 meter afstand. Bedenk dan ook dat laserstraling groter dan 700 nm onzichtbaar is voor het menselijke oog, met als gevolg dat het smeltgat en de ontsnappende laserstraling niet meteen ontdekt worden en er een verhoogde kans is op blijvende oogschade. Metallerie 168 • Februari 2013

19

AMADA_185x125_PUB_FOLAJ_N2_BE_FL_2013_QUADRI_R 23/01/13 12:20 Page2

R

w w w. a m a d a . b e

Lasersnijden aan lichtsnelheid ! Fiberlaser-technologie voor snijden en lassen. FOL

FLW

AMADA innoveert voor uw succes AMADA N.V. BELGIE/LUXEMBURG Doenaertstraat 15 B8500 KORTRIJK Tel.: +32(0)56 35 21 33 Fax: +32(0)56 37 00 39

POWERBLADE DE GROOTSTE IN FIBER LASER !

NEW

De PowerBlade is uitgerust met de moderne Fiber laser technologie, extreem krachtige aandrijfmotoren en een recht/schuin snij aggregaat, bedoeld voor werkoppervlakken van 4 m breed tot 40 m lang. Deze machine is bedoeld voor snijwerk met grote platen. Verticaal snijden kan gecombineerd worden met schuin snijden om optimale laskant voorbereidingen te maken. Werkbreedte Max. snelheid Versnelling tot Fiber Laser

2500, 3000, 4100 mm 100 m/min 7 m/s2 2.4, 3 KW

Voor werkbreedte kleiner dan 2500 mm is er de FIBERBLADE.

Product informaties • hoge efficiëntie, robust en lange levensduur • de laserstraal wordt door een glasvezel gedragen en loopt mee in de energieketting tot aan de laserkop, de laserstraal kwaliteit en de snij resultaten zijn hierdoor consistent over het gehele werkoppervlak • de laser resonator is opgesteld naast de machine heeft al zo geen negatieve invloed op de dynamiek van de machine • is uitgerust met de modernste CNC Messer Global Control Sturing • heeft een pre-geconfigureerde MesserSoft Omniwin Standard software installatie

Messer Eutectic Castolin Benelux N.V. | Rotterdamse weg 406 | NL-2629-HH Delft | Tel. +31 15 2513853 Messer Eutectic Castolin Benelux N.V. | Werkplaatsenstraat 11 | B-7850 Edingen | Tel. +32 2 8882454

Bezoek ons op de Metaalexpo, stand F160

LASER (snijden, lassen, boren ...) afdoende ingekapseld worden met afschermingspanelen die bestand zijn tegen hoge (reflecterende) laservermogensdichtheden, en op zo'n manier dat er geen gaten of spleten kunnen ontstaan. Dit is uiteraard een taak voor de fabrikant. Afschermpanelen Bij CO2-lasers volstaat polycarbonaat als materiaal voor de machineomkasting. De basispolymeren absorberen namelijk het diepe infraroodbereik, de golflengte van de CO2-laser. Voor de kortere golflengte daarentegen zijn ze transparant en dus moest voor de fiber naar een ander materiaal gezocht worden dat de warmte goed geleidt. In de meeste gevallen is de keuze op gelakte of behandelde staalplaat gevallen. Daarnaast ziet men dat in hoeken, of waar de panelen uitneembaar zijn, deze vaak met en kraag worden uitgevoerd zodat een soort labyrintafdichting ontstaat en de straling ook na dubbele reflectie niet naar buiten kan treden. Overigens, net zoals bij een CO2-laser, zullen de toegangsdeuren van de machine tijdens het stralen automatisch worden geblokkeerd en/of zal de laser middels een veiligheidscircuit onmiddellijk uitschakelen zodra de deur opent. Filterraam Natuurlijk willen gebruikers ook bij de fiber binnen kunnen kijken om te zien wat er gebeurt. Daarvoor gebruiken fabrikanten gewoonlijk glas met een specifieke chemische samenstelling die de voor het menselijke oog schadelijke golflengtes filtert. Er bestaan diverse gradaties. Men selecteert op basis van de afstand tussen het glas en de straal, en ook de verwachte stralingsintensiteit speelt bij het maken van die keuze een belangrijke rol. De schaalnummering wordt in de norm EN 207/2009 beschreven, waarbij de LB-nummers de minimale optische dichtheid (OD) definiëren. De voorvoegletters hebben de volgende betekenis: • D: verwijst naar CW-lasers met gemiddelde vermogensdichtheid (blootstelling > 0,25 s); • I: verwijst naar lasers met een golflengte tussen 1 ms en 0,25 s; • R: verwijst naar lasers met een golflengte tussen 1 ns en 1 ms; • M: verwijst naar lasers met golflengte kleiner dan 1 ns. De exacte berekening zou ons te ver leiden, maar voortgaand op dezelfde gegevens uit de twee aangehaalde voorbeelden op de vorige pagina en gesteld dat het filterraam zich op 1 m afstand bevindt van het laserproces, zou dat een glasfilterspecificatie DLB7 betekenen. LB10 is het maximum.

metallerie.pmg.be

Veilige focusseerafstand Een laatste aspect heeft betrekking op de afstand tussen het focusseerpunt en de machinewand. Rekenend op het uitwaaieren van de straal, dienen fabrikanten een veiligheidsafstand te respecteren die is gerelateerd aan het geïntegreerde laservermogen. Op die manier ontstaat in de praktijk nooit een onveilige situatie, temeer omdat het – zeker in België – meestal gaat over vlakbedlasers waarbij de straal enkel naar beneden is gericht. Bij een lasercel liggen de kaarten iets anders; de straal kan dan naar alle richtingen geschoten worden. Er bestaan echter genoeg manieren om die complexere situatie desondanks perfect onder controle te houden. Stel bijvoorbeeld dat een laserlaskop van een 5kWfiberlaser op een robotarm wordt gemonteerd. Technische maatregelen die een smeltgat kunnen voorkomen, omvatten onder meer het aanbrengen van een mechanische beperking op de robotarm zodat het onmogelijk is dat de laserlaskop een machinepaneel rechtstreeks kan aanstralen. Een andere mogelijkheid is het versterken van de machinepanelen. Of nog kan men ervoor zorgen dat de laserstraling pas wordt geactiveerd als de laserkop een bepaalde minimale lineaire snelheid heeft.

Een hoogvermogenlaserbewerkingswerkkamer bestaande uit zeer dikke wanden uit een materiaalcombinatie die de wanden ondoordringbaar maakt voor laserstraling tot 20 kW

Het basiselement is een paneel ter grootte van een schaakbord. Een onbeperkt aantal van deze panelen kan samengevoegd worden om zo de binnenwanden van de laserproceskamers in hun geheel te bekleden. Enkel lokaal bekleden kan ook HOGE VERMOGENS toegepast worden wanneer het De vermogens van de fiberlaser risicogebied een beperkt oppervlak nemen toe en systemen betreft. met meer dan 10 kW Een alternatief voor dit D E HOGE aan laserstralingssysteem bestaat uit een VERMOGENS vermogen zijn niet dubbele wand waarbij MOGEN DAN langer zeldzaam. Ook de tussenruimte met EXTRA AANDACHT voor dergelijke sensoren is geïmpleVEREISEN , ER ZIJN menteerd. applicaties zijn de fabrikanten reeds Indien de straal de VOLDOENDE klaar met hun huiswerk. binnenwand penetreert, TECHNISCHE Zo werden onlangs wordt dit direct OPLOSSINGEN OM twee nieuwe systemen gedetecteerd en wordt EEN VOLKOMEN geïntroduceerd op de de machine uitgemarkt, een actief en een VEILIGE APPLICATIE schakeld voordat de TE REALISEREN passief. straal de buitenwand Het passieve systeem zou kunnen penetreren. beschikt over een kamergrote omkasting die bestand is tegen REGELGEVING gefocusseerde hoogHet praktisch realiseren van vermogenslaserstraling laserveilige machines en werk(spotdiameter circa 1 mm) tot omgevingen vloeit voort uit 20 kW! Die eigenschap heeft Europese wet- en regelgeving. de omkasting te danken aan de Zo verwijzen zowel de Machinewanden van 10 cm dik, vervaarrichtlijn 2006/42/EG (veilige digd uit specifieke materiaal machines) als de kunstmatige combinaties. optische stralingsrichtlijn Het actieve systeem reageert 2005/25/EG (veilige onmiddellijk wanneer een vooraf werkomgeving) o.a. naar ingesteld laserstralingsniveau op de laserveiligheidsnorm het oppervlak overschreden wordt. Het Jailersysteem wordt opgenomen IEC EN 60825. Hieruit volgt dat de lasersysteemin het interlockcontrolesysteem dat integrator, de machinebouwer, de laserstraling uitschakelt. aantoonbaar de juiste technische Deze vinding voldoet aan de laserveiligheidsvoorzorgen dient te norm EN ISO 13849-1 en is met nemen bij het ontwerpen, name geschikt voor zeer hoge construeren en realiseren van laservermogens.

de laserbewerkingsmachine. Voor de werkgever, d.w.z. de eindgebruiker, volgt hieruit dat er o.a. werkvoorschriften bestaan die adequaat uitgevoerd moeten worden m.b.t. laserveilig werken en dat hij deze moet handhaven in verschillende situaties, dus niet alleen onder normale werk- of productieomstandigheden, maar ook tijdens verhoogde laserveiligheidsrisico’s en gevaren, zoals het in bedrijf stellen van een nieuwe laserbewerkingsmachine, het testen en uitlijnen ervan of het tijdelijk overbruggen van technische laserveiligheidsvoorzieningen.

CONCLUSIE Hoogvermogenfiberlasers zijn een verrijking als laserbron voor een groot aantal laserprocestoepassingen en een groeiend aantal worden daarom geïntegreerd in verschillende soorten laserbewerkingsmachines. De hoge vermogens en uitstekende laserbundelkwaliteit vereisen echter extra aandacht bij het laserveilig ontwerpen en het gebruik van deze systemen. Er zijn voldoende technische laserveiligheidsoplossingen om dit te realiseren, anders zouden de machines nooit met laserklasse 1 kunnen worden geleverd. Maar er ligt ook een taak bij de gebruikers van deze hoogvermogenfibersystemen. Ze moeten zich bewust zijn van de lasergevaren en risico’s en er zorgvuldig naar handelen.  Chris Nillesen is als laserveiligheidskundige werkzaam bij ingenieurs- en adviesbureau LAPROCON Metallerie 168 • Februari 2013

21

TheLASER TheLASER

• 2D lasersnijmachines

(2 kW–5 kW) CO2 , slab of fiber 3000 mm bij 1500 mm 4000 mm bij 2000 mm Maximaal formaat 36 m bij 3 m Entry level tot high end machines met lineaire motoren

• 2,5D lasersnijmachines

(2 kW–5 kW) CO2 , slab of fiber

• 3D lasersnijmachines

(2 kW–5 kW) CO2 , slab of fiber

TheBEND TheBEND

• Servo-elektrische kantbanken, sneller en accurater

• Buigautomaten met verschillende graad van automatisatie: Fast Bend Bending Cell Express Bender

• Laserboormachines

• Nuttige buiglengte voor

• Lasercombi’s

• Alle machines volledig

• Eigen laserbronnen, software en service én spare parts

Buigautomaten tot 3.250 mm servo-elektrisch

ThePUNCH ThePUNCH

• Servo-elekrische ponsmachines • Pons-hoekschaar combinaties Pons-laser combinaties

• 2500 bij 1250 mm of

3000 bij 1500 mm (zonder herpositioneren)

• Flexibelste turret aangepast aan uw noden

Prima Power Benelux NV Leenstraat 5 • B-9810 Nazareth, Belgium • t. +32 9 382 90 30 f. +32 9 382 90 31 [email protected] • primapower.com

ADVERTORIAL ADVERTORIAL

MICROSTEP ZET IN OP FIBER MSF-SERIE SNIJDT MET UITERSTE PRECISIE AAN HOGE SNELHEID Wouters Cutting & Welding uit Oelegem is al jaren een gevestigde waarde in de metaalbranche. Met de brandsnijmachines van MicroStep en plasmabronnen en handplasma's van Kjellberg en Hypertherm hebben ze oplossingen op maat van de metaalbewerker in huis. Verder kan men er ook terecht voor lasdraad, lasapparatuur en allerhande toebehoren. De nieuwe MSF-serie van MicroStep gaat nog een stapje verder en introduceert fiberlasertechnologie in het aanbod van het bedrijf. Een kennismaking met de voordelen van de fiberlaser en de MSF-serie is dan ook op zijn plaats. TROEVEN TE OVER De MSF-serie is specifiek ontwikkeld voor het snijden met een fiberlaser. De machines zorgen voor een optimale combinatie van de technologische voordelen van de laser met die van een moderne CNC-snijmachine. Fiberlasers hebben een streepje voor op hun CO2-variant dankzij hun kortere golflengte, hoge efficiëntie en uitstekende straalkwaliteit. Bovendien is de constructie compact, onderhoudsvrij en ongevoelig voor trillingen. De kortere golflengte maakt dat de laserstraal in een glasvezelkabel ingekapseld kan worden en niet langer het ingewikkelde en gevoelige traject langs verschillende optische elementen

moet afleggen. De consistente kwaliteit van de straal in het complete werkgebied legt de basis voor MSF's hogere snijsnelheden en fijnere snede met een beperkte warmte-inbreng. Zo zal er vooral bij dunne plaat minder vervorming optreden in de snijonderdelen. Deze adelbrieven van de MSF-serie worden vervolledigd met een onderhoudsvrije opbouw en werking van de laser. Het functionele en robuuste design, de hoge kwaliteit van de gebruikte onderdelen, waarvan het grootste deel in eigen huis werd vervaardigd met een uitstekende prijskwaliteitsverhouding, het lage verbruik en de minimale onderhoudskosten aan het gehele systeem, maken het plaatje compleet.

TOEPASSINGEN De mechanica van de machine is optimaal afgesteld voor de productie van hoogprecieze onderdelen aan hoge snijsnelheden. Ook non-ferrometalen zoals koper en brons behoren tot de mogelijkheden. De uitstekende dynamica dankt de MSF-serie aan haar laaggelegen snijtafel, digitale AC-servomotoren, backlash gears en planetaire tandwielen. Incrementele encoders meten de positie van alle assen. Wegens de golflengte van de laserstraal is het complete systeem omhuld in een veiligheidscabine, die goed toegankelijk is zonder de nodige veiligheidsmaatregelen uit het oog te verliezen. Voor een makkelijke

handling is de machine uitgerust met een MicroStep wisseltafel die de tijd dat de machine stilstaat tijdens laden en ontladen, aanzienlijk reduceert.

WOUTERS CUTTING & WELDING Ter Stratenweg 56 2520 Oelegem Tel.: 03/475.98.25 Fax: 03/475.98.28 [email protected] www.wcw.be

Metallerie 168 • Februari 2013

23

DURMA • EUROMAC • DAVI • CARIF • PTV • WILA • KOIKE • TRANSFLUID Driemasten 85 B-8560 Gullegem

T +32 (0)56 41 99 94 F +32 (0)56 40 14 77

[email protected]

www.metanox.be

Kom, en ontdek de nieuwe kotterbank WHN 13 CNC op onze stand 001 in Paleis 11 van de HEYZEL !

MT-Service Sinds oktober 2006 zijn we er voor u. Wij verkopen werktuigmachines voor het bewerken van metaal, stellen ze in bedrijf en verzorgen de dienst na verkoop.

Voor al uw vragen of informatie : [email protected] Sint Denijsstraat 282 1190 Brussel Tel. : 02 555 11 55 • Fax : 02 555 11 51 www.mtservice.be

PERSONEEL

EEN WERKNEMER MET BURN-OUTSYMPTOMEN KOST U 7.392 EURO EXTRA STRESS BINNEN UW BEDRIJF HERKENNEN EN HOE ERMEE OM TE GAAN Stress, verzuim, verminderde productiviteit, bottlenecks in de bedrijfsprocessen, gebrekkige informatiestromen en onduidelijke besluitvormingsprocessen ...: het kan u veel geld kosten. Consultancykantoor Oxalis gaf onder de noemer 'Ruis op je bedrijfsresultaten?' tijdens een demosessie tips waarmee u als werkgever aan de slag kunt. Door Tilly Baekelandt

7.392 EURO Uit de berekeningen van IDEWE, de externe dienst voor preventie en bescherming op het werk in België, blijkt dat de gevolgen van werknemers met burn-outsymptomen groot zijn. Hun verzuimduur is bijna dubbel zo hoog, namelijk 17 dagen per jaar versus negen dagen per jaar bij werknemers zonder burn-outsymptomen. Dat komt volgens IDEWE per jaar neer op gemiddeld 7.392 euro extra kosten per werknemer met burn-outsymptomen. Het loont dan ook meer dan de moeite om u als werkgever te informeren over hoe u stress kunt aanpakken, het individu optimaal kunt positioneren binnen het team, verantwoordelijkheden kunt herbalanceren enz. Zaakvoerders van Oxalis Isabelle Stubbe (senior consultant Strategisch HRM en innovatieve arbeidsorganisatie) en Philip Oosterlinck (senior consultant Strategisch Management) onderbouwden hun presentatie met de nieuwste inzichten uit wetenschappelijk onderzoek, en dat in combinatie met praktijkervaring. We selecteerden enkele aandachtspunten.

DISFUNCTIONERING OP DRIE NIVEAUS De vraag die zich stelt is of het mogelijk is om de performantie of efficiëntie van een bedrijf te verzoenen met die van de medewerker? Een mogelijke disfunctionering op het niveau van de organisatie (bv. arbeidsongevallen, verloop, verzuim ...), het management (bv. manager luistert niet, verbaal geweld, dominant gedrag van de werkgever ...) of het individu (depressiviteit, besluiteloosheid, slapeloosheid, maagklachten, toevlucht zoeken tot

metallerie.pmg.be

alcohol ...) kan dat in de weg staan. Een oplossing moet dus op een of meerdere van die niveaus worden gezocht. Isabelle Stubbe: “Stress is een ruisfactor en kost u geld. De problematiek omvat de gezondheid van de werknemer, de kosten voor de sociale zekerheid en economische gevolgen voor de bedrijven. Er werd reeds veel onderzoek gedaan naar de kostprijs. Uit een studie van de SERV blijkt dat er in 2010 een lichte vooruitgang is bij de medewerkers die tevreden zijn, met name van 52% naar 54%. Dat betekent echter ook dat er bijna evenveel medewerkers zijn die wel problemen hebben of last hebben van stress. Uit de studie van IDEWE blijkt dat stress niet leeftijdsgebonden is en er een sterke band bestaat tussen stress en arbeidsomstandigheden.” U bent verplicht om te voorkomen Er waren reeds tal van bewustwordingscampagnes, en daarnaast zijn er de juridische verplichtingen rond veiligheid en gezondheid op het werk. Isabelle Stubbe: “De werkgever is met andere woorden verplicht om te voorkomen. Denk maar aan de veroordeling van de burgemeester en het schepencollege van Wielsbeke met betrekking tot pesten op het werk.”

STRESS EN DE GEVOLGEN De vraag is of men beter functioneert met een beetje zogenaamde positieve stress? Philip Oosterlinck maakt een kanttekening: “Studies wijzen uit dat zodra een medewerker niet kan voldoen, hij of zij onder stress komt te staan. 75% van de studies zegt dat een verhoging van stress op het werk een daling van de performantie tot gevolg heeft.”

Detecteren van stress Het IME (Institut de Médecine Environnementale) ontwikkelde het NGM-model (Model van de Neurocognitieve en Gedragsmatige Methode, een interessante methode voor een manager om ruis naar beneden te halen) en voerde in 2011 onderzoek naar het gewicht van de drie dimensies (individu, management, organisatie) binnen stress op het werk en hun onderlinge relaties, naar de mogelijke interacties tussen organisatie en individuele stress, alsook naar de dieperliggende oorzaken voor disfunctioneringen of de compatibiliteit van functies en organisatie met het functioneren van de betrokken individuen. Oorzaken Uit de studie kwamen de volgende oorzaken naar voren: • overmatige emotionele betrokkenheid bij het werk (41% van de werknemers); • demotivatie door gebrek aan resultaat en erkenning (1 op de 4 werknemers); • een organisatie die niet 'biocompatibel' is (1 op de 4 werknemers); hiermee bedoelt men dat van de werknemer dingen worden verwacht die niet in overeenstemming zijn met het normale functioneren van een mens, zoals verantwoordelijkheid moeten dragen zonder de middelen te krijgen om de taak goed uit te voeren; • gebrek aan de zin van hun werk en aan groepsgevoel, alsook onaangepaste communicatie van de managers (20% van de werknemers).

OPLOSSINGEN De neurowetenschappen (verklaren van gedrag aan de hand van analyse van het brein van de mens) kenden de laatste tien jaar een enorme evolutie. Philip Oosterlinck: “Via de neurowetenschappen of het NGMmodel kunnen we handvatten aanreiken aan de bedrijfswereld. We maken zo'n 5.000 à 6.000 beslissingen per dag. Per uur nemen we circa 2 tot 3 beslissingen verkeerd. Een hersengebied kan echter geoefend worden om verkeerde beslissingen te voorkomen.” In het NGM-model zijn vier beslissingscriteria van belang: het instinct, de instinctieve machtsverhouding, de leerprocessen en levenservaring, alsook de analyse van nieuwe en complexe situaties. In het kaderstuk vindt u enkele tips die werden afgeleid uit het NGM-model. 

TIPS I NDIVIDUEEL NIVEAU • Stress ontstaat wanneer de automatische modus (snel reageren, zich baseren op ervaringen uit het verleden) en de adaptieve modus (nieuwe of complexe situaties oplossen) het niet eens zijn. Ieder van ons beschikt over het vermogen om zich aan te passen en vertrouwde manieren van denken los te laten en te overstijgen. Binnen het kader van het NGMmodel werd hiertoe een waaier van oefeningen uitgewerkt, zoals sturing van de mentale modi. • Diversiteit slim aanwenden. Bedrijven kunnen geen kant-enklare talenten hebben, ze moeten continu worden opgeleid. Een talent kan ook een verkeerd effect hebben (bv. te veel empathie bij een verpleegkundige). Focus niet op wat er niet is. Door de uniciteit van mensen ontstaat een groeidynamiek. R ELATIONEEL NIVEAU • Stress staat in verhouding tot twee aspecten van de managementcultuur: gebrek aan betrokkenheid en teamspirit. U dient het vertrouwen te winnen van uw medewerkers, hen te motiveren en aan te sturen, alsook te belonen door erkenning. Communicatie is een hefboomvaardigheid die nog veel te weinig wordt aangeleerd. 'Doe, zwijg en ik zal het u zeggen' werkt niet meer voor de nieuwe medewerker. • Organiseer arbeid op een interessante manier voor het brein. Breng de taken zo samen dat het een boeiende en uitdagende job wordt. • Vergeet niet om nu en dan een schouderklopje te geven: medewerkers ervaren dit als heel belangrijk. O RGANISATIONEEL NIVEAU • De medewerker moet lokale storingen zo veel mogelijk zelf kunnen oplossen; geef hem of haar voldoende autonomie. • Wijs taken toe volgens het talent. • Het probleem vanuit een andere hoek benaderen en de wetenschap dat de directie meewerkt, zorgen bijna altijd voor een groot effect.

Metallerie 168 • Februari 2013

25

LASINFO

THERMISCH VERBINDEN VAN ONGELIJKSOORTIGE PLAATMATERIALEN NIEUWE PROCESSEN BIEDEN HEEL WAT POTENTIEEL De laatste jaren kwamen er nieuwe processen op de markt die heel wat potentieel bieden voor het verbinden van ongelijksoortige materialen. Dit artikel heeft als doelstelling een overzicht te geven van een aantal van deze processen. Hopelijk biedt dit u stof tot nadenken voor innovatief materiaalgebruik of verdere optimalisatie in de eigen productie. Het BIL volgt deze ontwikkelingen en nieuwe technieken op de voet, zodat het bedrijven kan bijstaan en ondersteunen bij de implementatie ervan.

Figuur 1: weerstandlassen met procestape (bron: Fronius)

Door Koen Faes, Belgisch Instituut voor Lastechniek; Patrick Van Rymenant, KU Leuven, Campus De Nayer, Sint-Katelijne-Waver; Frederik Hendrickx, CEWAC OPTIMAAL MATERIAALGEBRUIK Er is in de industrie een voortdurend streven naar het verbeteren van structurele onderdelen: in de transportsector streeft men naar een gewichtsreductie, de machinebouw streeft naar performantere machineonderdelen en bij de consumentenen bouwproducten levert een betere integratie van functionaliteiten een competitief voordeel op. Het combineren van klassieke materialen (constructiestaal, aluminium e.d.) met andere klassieke materialen (zoals roestvast staal) biedt ontwerpers oplossingen, daar waar een ontwerp uit één materiaal zou falen. Een multimateriaalontwerp benut voor elke deelstructuur of deelcomponent een materiaal met de optimale materiaaleigenschappen. De toepassing ervan wordt echter afgeremd door uitdagingen op het gebied van de verbindingstechnologie. Immers, verschillende combinaties op het vlak van materialen en diktes maken het robuust verbinden ervan alsmaar complexer. Een groot deel van de toepassingen waar ongelijksoortige materiaalverbindingen tot hun recht zouden komen, wordt ingegeven door optimaal materiaalgebruik: het inzetten van een gegeven materiaal met bepaalde eigenschappen, precies op de plaats waar die vereist zijn. Een van de belangrijkste sectoren waar men noodgedwongen optimaal materiaalgebruik dient na te streven, is transport, en dat in de ruimste zin van het woord: automobielindustrie, scheepsbouw, lucht- en ruimtevaart, constructie van treinen of bussen enz. Een aantal belangrijke eigenschappen die men

26

Metallerie 168 • Februari 2013

in beschouwing kan nemen voor een materiaal in een gegeven toepassing zijn: sterkte, stijfheid, vervormbaarheid, geleidbaarheid, corrosieweerstand, soortelijk gewicht, kostprijs van het materiaal en lasbaarheid. In het ideale geval wil men een component dat aan alle bovenstaande criteria voldoet.

NIEUWE PROCESSEN Nieuwe en geavanceerde verbindingsprocessen bieden heel wat potentieel voor het verbinden van ongelijksoortige materialen zodat het mogelijk is om voor een gegeven toepassing combinaties van verschillende materialen aan te wenden. We geven een overzicht van een aantal processen. Weerstandlassen Bij een nieuw soort puntlastangen wordt er gewerkt met een procestape die geplaatst wordt tussen de elektroden en de te lassen platen. Deze tape laat toe de contactweerstanden en de warmteontwikkeling te beïnvloeden, waardoor het mogelijk wordt om materialen met verschillende diktes en zelfs ongelijksoortige materialen te lassen. Deze tape verschuift na iedere las een stukje verder over de elektroden. Dat beschermt de elektroden en het werkstuk en voorkomt elektrodeslijtage. Hiermee is men erin geslaagd enkele van de belangrijkste problemen bij het conventioneel puntlassen op te lossen. Verdere voordelen van het proces zijn de absoluut reproduceerbare puntlassen en een opmerkelijk grotere inzetbaarheid van het nieuwe puntlasproces in vergelijking met het conventionele puntlasproces. Zie

Figuur 2: intermetallische verbinding tussen aluminium en staal

Figuur 3: weerstandelement lassen (bron: Laboratory of Materials and Joining Technology, Universiteit Paderborn)

Figuur 4: weerstandelement lassen van aluminium aan staal (bron: Laboratory of Materials and Joining Technology, Universiteit Paderborn)

metallerie.pmg.be

LASINFO figuren 1 en 2. Figuur 2 toont een metallografische doorsnede van een verbinding van aluminium aan staal. De verbinding tussen de aluminium- en de staalplaat wordt gerealiseerd door een zeer dunne intermetallische laag van enkele micron dik, bestaande uit een verbinding Al-Mg-Fe. Een andere weerstandlastechniek, het zogenaamde weerstandelement lassen (figuur 3), maakt gebruik van een toevoegmateriaal, de lasniet genaamd. Bij het lassen van aluminium aan staal wordt de stalen lasniet geplaatst in een perforatie in de aluminium plaat. De lasniet wordt gelast aan de stalen plaat, die onder de aluminium plaat gepositioneerd wordt (figuur 4). Figuur 5 toont een variant op dit principe, namelijk het verbinden van een composietmateriaal aan een staalplaat via stiftlassen.

Wrijvingslassen Bij het zogenaamde wrijvingselement lassen wordt een hulpwerkstukje aangewend, bijvoorbeeld uit staal. Dit hulpwerkstuk wordt gelast via wrijving aan een andere plaat, doorheen een perforatie aangebracht in de topplaat. Diverse materiaalcombinaties zijn mogelijk, aangezien het wrijvingslasproces toelaat een brede waaier van ongelijksoortige materialen te verbinden (figuur 6). Bij het friction spot lassen worden een pin en een huls (sleeve) geroteerd (figuur 7). De huls maakt het materiaal plastisch en komt terecht in de ruimte binnen in de huls. De pin wordt naar boven getrokken. Bij een voldoende penetratiediepte wordt de roterende huls teruggetrokken en duwt de pin het plastische materiaal in de laszone om de verbinding te creëren. Volgens sommige bronnen zou het zelfs mogelijk zijn om composieten en non-ferromaterialen te verbinden. Typische lasverbindingen met dit proces worden getoond in figuren 8 en 9. Bij het friction stir lassen (FSW) wordt een roterend gereedschap, bestaande uit een pin en een schouder, tussen de twee te lassen platen geduwd (figuur 10). Door de uitgeoefende druk dringt de pin tot de schouder in het materiaal. De wrijvingswarmte die daarbij ontstaat, brengt het materiaal in een plastische toestand, zonder dat het smelt. Wanneer het gereedschap voortbewogen wordt, wordt materiaal van de voorzijde naar de achterzijde van het gereedschap gedwongen, waarbij de verbinding op elk moment in vaste toestand wordt gevormd. Veelal zijn de gereedschappen voorzien van een soort schroefdraad die het materiaal van boven naar onderen stuwt. Met dit proces is het mogelijk om zowel lijnvormige als puntlasverbindingen te creëren. In tegenstelling tot friction spot lassen blijft er echter wel een holte achter op het einde van

metallerie.pmg.be

Figuur 6: wrijvingselement lassen (bron: Laboratory of Materials and Joining Technology, Universiteit Paderborn)

Figuur 5: verbinden van composiet met staal (bron: GSI mbH – SLV München)

Figuur 7: Friction spot lassen (bron: Helmholtz-Zentrum Geesthacht, Duitsland)

de las. Ook bij FSW treedt geen smelten van de materialen op, zodat de vorming van veelal nefaste intermetallische fasen binnen de perken kan blijven. Daar waar het rotationeel wrijvingslassen beperkt is door het feit dat minstens een van de stukken rotatiesymmetrisch moet zijn, laat FSW het stomp- en overlaplassen van platen en profielen toe. Zie figuren 11 en 12. Laserlasprocessen Het laserlassen heeft ten opzichte van de conventionele booglasprocessen een aantal voordelen. Zo is het lasproces veel sneller en wordt er beduidend minder warmte in het basismateriaal gebracht. Dit levert een zeer smalle las op met een relatief diepe penetratie, tot diverse millimeters diep en met weinig vervorming. Sommige ongelijksoortige materialen kunnen vaak zonder toevoegmateriaal direct gelaserlast worden. Een aantal laserlasprocessen laten een heel gecontroleerde warmte-inbreng toe, wat zeker bij dun plaatmateriaal bijkomende mogelijkheden biedt. Cruciale factoren bij het laserlassen zijn de positionering van de laserstraal, alsook de inklemapparatuur en de open stand, die zo klein mogelijk moet zijn. Om het probleem van deze beperkingen en precieze voorbereiding op te lossen werd het hybride laserlassen ontwikkeld. Specifiek voor het verbinden van aluminium en staal werden het hybride laser-MIG en hybride laserplasma op punt gesteld. Booglasprocessen Het 'Cold Metal Transfer' (afgekort CMT) is een variant op het MIG/MAG-lassen. Door de koppeling van het stroom- en spanningsverloop aan de draadaanvoer laat dit proces lassen met zeer geringe warmte-inbreng toe. Na contact met

Figuur 8: onderdeel van een BLW 5 serie model (bron : Riftec gmbh, Duitsland)

Figuur 9: Friction spot lassen van aluminium aan staal (bron: Riftec gmbh, Duitsland)

Figuur 10: Friction stir lassen (bron: CEWAC) Metallerie 168 • Februari 2013

27

Binzel_E3_Adv_90x130_BINZEL 20/11/12 15:52 Pagina 1

TECHNOLOGY FOR THE WELDER’S WORLD

De nieuwe E3® wolfraamelektroden:

Een nieuwe generatie handschoenen ESAB Curved MIG & TIG

dé keuze voor de toekomst. Een uitgekiende blend van oxides garandeert uitmuntende prestaties. ■ ■ ■ ■

De beste ontstekings- en herontstekingseigenschappen Bruikbaar voor zowel DC als AC TIG-lassen Hoge belastbaarheid Geringe slijtage van de elektrodepunt

De ESAB lashandschoenen beantwoorden aan zeer strikte comfort- en vormeisen. De technische eigenschappen zijn beter de huidige voorgeschreven normen voor de lasindustrie. De ergonomie is vooral gericht op het feit dat de handschoenen de natuurlijke welving van de hand volgen. De kwaliteit en het comfort wordt enorm op prijs gesteld door lassers. De curved handschoenen kunnen op hun manier bijdragen tot een betere productiviteit en kwaliteit maar uiteraard beperken ze in de eerste plaats kwetsuren. ESAB België - www.esab.be - [email protected]

www.binzel-benelux.com

ESAB Nederland - www.esab.nl - [email protected]

Langst mogelijke afstand in één richting: 40000 km

FinishLiner lasnaadreiniging

Planeet aarde, bakermat van alle bekende levensvormen

3-in-1-apparaat Beitsen, Elektrolytisch polijsten, Markeren

Hoogste aantrekkracht tot 40000 Newton VERO-S, een Nulpuntspansysteem van SCHUNK

Superior Clamping and Gripping Voor spantechniek en grijpsystemen gaat niemand ons voor. SCHUNK is de N°1 in de wereld. Het familiebedrijf levert Hightech van de kleinste parallelgrijper tot het grootste klauwenprogramma. Wij informeren U graag.

De FinishLiner reinigt lasnaden in korte tijd met een uitmuntende finish. Door gebruik van een kwast zeer gebruiksvriendelijk om iedere hoek of lasnaad te kunnen reinigen. Bel voor meer informatie of een demonstratie: Sir John b.v. Moordrecht [email protected] Tel. 0031 (0182) 39 69 31 www.sirjohn.nl

www.schunk.com

SCH_WORLD_AZ_VERO_BE_nie_93x135.indd 1

02.08.12 17:08

LASINFO

Figuur 11: friction stir lassen van koper aan messing en aan aluminium (plaatdiktes = 0,5 en 0,8 mm; bron: CEWAC)

Figuur 12: friction stir van aluminium 2xxx aan aluminium 6xxx (luchtvaarttoepassing; bron: CEWAC)

Figuur 13a en 13b: overlapverbinding gerealiseerd met het CMT-proces tussen een aluminium bovenplaat en een stalen onderplaat. In de figuur rechts kan gezien worden dat het aluminium in feite aan het staal gebraseerd wordt (bron: Fronius)

het werkstuk wordt de lasdraad een klein stukje teruggetrokken en door beperking van de lasstroom kan de materiaaloverdracht zonder spatten gerealiseerd worden. Het blijkt dat met dit proces aluminium en staal op succesvolle manier verbonden kunnen worden. Door de lage warmte-inbreng kan de vorming van een intermetallische laag sterk ingeperkt worden. De dwarsdoorsnede in figuur 13 laat ook duidelijk zien dat het aluminium (boven) aan het staal (onder) gebraseerd wordt. Tot dusver spitste het meeste onderzoek zich toe op het verbinden van aluminium aan gegalvaniseerd staal, daar de zinklaag de bevochtiging door het gesmolten aluminium verbetert. Zie figuren 13a en 13b. Elektromagnetisch puls lassen Elektromagnetisch puls lassen behoort tot de groep van de druk-

lasprocessen. Bij deze lasprocessen kan een metaalbinding verwezenlijkt worden tussen twee oppervlakken door ze tegen elkaar te drukken. Magnetisch puls lassen is een druklasproces waarbij de vervorming en de impact gebeuren aan een zeer hoge snelheid, net zoals bij het explosielassen. De explosieve kracht wordt echter gegenereerd op een veilige manier, namelijk via een inductiespoel. Dit procedé bezit de mogelijkheid om verbindingen te realiseren tussen sterk verschillende metalen en legeringen, die met de conventionele smeltlasprocedés moeilijk te verbinden zijn. Zie figuren 14a en 14b.

OPROEP TOT DEELNAME AAN ONDERZOEKSPROJECT Uit het voorgaande mag duidelijk worden dat ontwikkelingen in het

lasgebeuren nieuwe mogelijkheden bieden voor de realisatie van kwaliteitsvolle ongelijksoortige verbindingen. De keuze van de meest geschikte techniek is afhankelijk van de toepassing, seriegrootte en aard van de verbinding (puntlas, overlap of stomplas). Momenteel is er weinig objectieve kennis beschikbaar over de technische haalbaarheid van het gebruik van deze processen voor bepaalde materiaalcombinaties of producten, noch over de eventuele verhoging van de productiviteit of de te behalen laskwaliteit. Het economisch voordeel dat de inzet van deze innovatieve processen voor de industrie kan betekenen, is dus niet gekend. Bij voldoende industriële interesse zal een collectief onderzoeksproject opgestart worden naar het verbinden van ongelijksoortige materialen in plaatvorm. Het project

zal inzicht verschaffen in het verbinden van ongelijksoortige materialen en zal bedrijven in staat stellen de geschikte verbindingstechnologie voor hun product te identificeren. De technieken zullen objectief onderzocht worden, zodat de deelnemende bedrijven een onderbouwde keuze kunnen maken over het al dan niet implementeren van een heterogene materiaalverbinding, op basis van toegepast onderzoek. Tijdens het project zullen ook representatieve cases uitgewerkt worden, op basis van de inbreng van de deelnemende bedrijven. Indien u interesse heeft in dit onderzoek, kunt u één van de partners contacteren: BIL (Koen Faes), KU Leuven, Campus De Nayer, Sint-Katelijne-Waver (Patrick Van Rymenant) of CEWAC (Frederik Hendrickx). 

MEER INFO? Belgisch Instituut voor Lastechniek vzw

Technologiepark 935 B-9052 Zwijnaarde Tel.: +32 (0)9/292.14.00 Fax: +32 (0)9/292.14.01 www.bil-ibs.be [email protected]

Figuren 14a en 14b: magnetisch puls lassen van plaatmateriaal (bron: PSTproducts)

metallerie.pmg.be

Metallerie 168 • Februari 2013

29

QIROX® Voor automatisch lassen en snijden.

Met de QIROX® producten van CLOOS vinden we zelfs voor moeilijke lasopgaven een rendabele oplossing. Met de QIROX® robots, software en manipulatoren is het mogelijk zowat alles te lassen. In combinatie met de QINEO® lastoestellen en de nieuwe lasprocessen van CLOOS verkrijgt u precies dat resultaat dat u wenst. Meer onder www.qirox.de

CLOOS benelux NV | www.cloos.be - www.cloos.de

ELIMINEER DE GASSTOOT EN REALISEER FIKSE BESPARING

LASSEN

GASBESPARING BIJ MIG/MAG & TIG Het leeuwendeel van alle hechtlassen is niet langer dan drie centimeter. Dit houdt in dat er erg veel starts en stops zijn, wat telkens resulteert in een opgebouwde druk tussen het reduceertoestel en de gasklep in de lasmachine. Telkens als het lasproces hervat wordt, ontstaat er een gasstoot waar men onder normale omstandigheden tot drie minuten mee had kunnen lassen. Het is een evidentie dat men door het elimineren van deze gasstoot aanzienlijke besparingen kan realiseren in het gasverbruik. Via dit artikel hopen we enkele mogelijkheden aan te reiken om deze besparing te kunnen bekomen. Door Gauthier Geldhof INLEIDEND Ondernemingen die het lassen als bewerking in hun ateliers uitvoeren, beogen goede lasverbindingen, maar vooral ook een aanzienlijke winst op het eindproduct. De hoeveelheid winst die er behaald kan worden, hangt af van lastechnische (de aangewende machines) én menselijke factoren (laskennis en discipline). Een optie om de kosten bij het MIG/MAGen TIG-lassen terug te dringen, is de automatisering, aangezien de menselijke arbeid, dé kostenbepalende factor bij die processen, hierbij buitenspel wordt gezet. Maar los van het voorzien in automatisatie – of robotisatie – zijn er nog andere mogelijkheden om te besparen, zoals het minutieus

naleven van het plan. Een A4hoeklas die in de praktijk een A5 wordt, resulteert immers rechtstreeks in een hogere kost, zowel door het grotere aantal baguettes als door de grotere hoeveelheid gas. Indien men absoluut wil vermijden om toegevingen te doen aan de kwaliteit, kan men mits enkele andere ingrepen ook het verbruik van het beschermgas terugdringen. Zeker bij korte lassen (max. 3 cm), die ongeveer 80% van het totale aantal lassen uitmaken, is, naast de loonkost, het beschermgas met 6 à 9% een van de grootste kostenposten. Aangezien het onwaarschijnlijk lijkt dat de loonkosten in de nabije toekomst een plotse duik zullen nemen, valt de grootste winst te behalen in de reductie van het gasverbruik.

GASSTOOT

Tweetrapsdrukregelaars zijn uitgerust met een verticale glazen buis met daarin een kogeltje, dat fungeert als vlotter. Hoe groter het gasdebiet, hoe hoger de kogel

metallerie.pmg.be

Van groot belang voor de bescherming van het smeltbad, maar ook voor de stabiliteit van de boog, is de hoeveelheid gas die per tijdseenheid door het mondstuk stroomt. In feite komt het erop neer dat de gasstroom van die aard moet zijn dat de totale hoeveelheid lucht in de omgeving van de boog en het smeltbad verdrongen wordt door het beschermgas. Batterijen van aaneengesloten cilinders en opslagtanks buiten beschouwing gelaten, zijn het

zelf, zodat de overshoot geen veelal 50 litergasflessen die in het negatieve invloed kan uitoefenen atelier zullen fungeren als opslag op de lasnaad. van het lasbeschermgas. Hierbij is Het is aannemelijk dat men met het het noodzakelijk om de overdruk gas dat verloren gaat, tijdens deze van 200 of 300 bar middels een gasstoot normalerwijze drie minuten reduceerventiel terug te brengen tot een druk van 1,5 à 4 bar. In de tijd had kunnen lassen. Aangezien er bij korte lassen erg veel starts en die verstrijkt tussen het opendraaien stops zijn, en dus evenredig veel van de gasfles en het lassen zelf, gasstoten, is het eenvoudig om is het logisch dat er in de toevoerin te zien dat dit dus absoluut geen slang (meestal twee meter lang) wenselijk fenomeen is, gezien de tussen het reduceerventiel en op termijn grote verliezen de gasklep van de stroombron "VANUIT DE HOEK VAN van het (prijzige) beschermgas. een bepaalde DE GASLEVERANCIERS gasdruk wordt KWAMEN ER opgebouwd. Dit INGREPEN AAN GASFLESSEN MET resulteert in een GASTOEVOER GEINTEGREERDE heuse gasstoot MANOMETER Drukregelaar (overshoot of VOOR EEN Zoals reeds gesteld, peak gas flow) zijn gascilinders gevuld bij het opstarten CONSTANT met een gas onder hoge van het lasGASDEBIET " druk (200/300 bar), proces. Het wat uiteraard veel te hoog is om duurt tot anderhalve seconde voor direct mee te kunnen lassen. Om het debiet van de gasdruk zich de druk en de flow op het gewenste op een normaal niveau bevindt. niveau te brengen, gebruiken Grootte van de gasstoot lassers doorgaans een drukDe grootte van deze gasstoot regelaar, al dan niet voorzien van kan variëren tot een maximaal een (geijkte) manometer waarop debiet van wel 50 l/min. Bij de hij of zij de geleverde druk kan opbouw van de druk, die de kracht aflezen. Door het feit dat deze en de duur van de gasstoot standaarddrukregelaars slechts bepaalt, spelen verscheidene voorzien zijn van één membraan, factoren een rol: wordt de gasdruk in die ene trap • de lengte van de gasslang van het ventiel opgebouwd. tussen het reduceertoestel en De flesdruk wordt dus sowieso het magneetventiel; gereduceerd, maar de op• het type gasslang en gebouwde druk in de kamer van het soort reduceertoestel; de regelaar resulteert nog steeds • de diameter van de gasslang; in een gasstoot bij de opstart. • de ingestelde gasflow of druk; Geïntegreerd reduceertoestel • de lengte van de las Ook de leveranciers van de of de lasduur; beschermgassen zelf zijn niet • het aantal starts en stops. bij de pakken blijven zitten, ook zij Ervaren lassers drukken steeds de wensten hun steentje bij te dragen toortsschakelaar in voor het lassen Metallerie 168 • Februari 2013

31

TOTAALPROJECTEN STOFAFZUIGING & FILTRATIE VRAAG NAAR ONZE *GRATIS CATALOGUS* !!

Het complete assortiment kogelpotten, ook RVS

Bel voor informatie: 115

• Laagvacuüm afzuigsystemen • Hoogvacuüm toortsafzuiging • Mobiele en draagbare rookafzuiging Nederman zoekt en filtersystemen extra technisch• Centrale afzuig- en filtersystemen commerciële medewerkers!

Protempo bv

PRODUCTEN

Postbus 21, 6500 AA NIJMEGEN Nederland Tel. +31(0)24-3711711. Fax +31(0)24-3711700 Voor België: Tel. 053 - 800261, Fax 053 - 800675 E-mail: [email protected]

UW

adv. 115 94x136 BE mm.indd 1

06-05-2010 10:15:56

NIE

- Producten: Afzuigarmen, TOTA A L P ROventilatoren, JECT EN filters, afsluitkleppen e.a

Olieverdeling Afzuiging uitlaatgassen - Service: Onderhoudscontracten Automatische slanghaspels - Projecten: Totaalprojecten voor voeding, agri, hout, metaal, beton, chemie e.a.

Nederman n.v Bergensesteenweg 181, 1600 Sint Pieters Leeuw, Belgïe Tel: +32-2.334 2250, Fax +32-2.334 2251 E-mail: [email protected] www.nederman.com

LASSEN GASBESPARING DOOR SOFTWARE (LINKS EN MIDDEN) EN TWEETRAPSREGELVENTIEL (RECHTS) l/min

Gasverbruik bij het gebruik van een traditionele regelklep

l/min Gasverbruik bij het gebruik van een traditionele regelklep

Gasconsumptie bij softwareoptimalisatie

sec.

Gasconsumptie bij softwareoptimalisatie

amp.

l/min

Gasverbruik bij het gebruik van een traditionele regelklep

Gasconsumptie met tweetrapsreduceerventiel sec.

Bij het begin van het lasproces

aan het reduceren van het gasverbruik bij het lassen. Hun ontwikkelingen leverden o.m. het concept op van de gascilinder met ingebouwde manometer. De aansluiting van een adapter, waarvan de diameter afhankelijk is van het benodigde debiet (10, 12, 14, 18 liter ...), op de snelkoppeling van de fles voorziet in een exacte toevoer van gas. De ontwikkeling is het gevolg van de ervaring dat de manometer in de meeste gevallen verkeerd afgesteld staat, wat inderdaad zo is. Dit type cilinders maakt de aankoop en het onderhoud van afzonderlijke reduceertoestellen overbodig. Ook die gasflessen met geïntegreerde manometer hebben, door de constante gasaanvoer, een besparing op de gaskosten tot gevolg, maar hebben geen invloed op het reduceren van de gasstoot. Tweetrapsreduceerventielen Tweetrapsreduceerventielen, zoals de Regula (Regula Systems), de Optimator (GasIQ, vroeger Elga) en de Weldflow (AGA) hebben als doel te besparen op het gebruik van dure gassen. Dit ventiel voorziet met zijn dubbele membraan, dat in

Tijdens het lasproces

een eerste fase de druk terugbrengt tot 4,5 bar en in een volgende naar 1,5 bar, in een ideale beschermgasflow vanaf de allereerste seconde. Door de dubbele trap ontstaat er geen turbulente luchtstroom die in staat is het initieel gecreëerde smeltbad weg te blazen, wat de lasser een hoogkwalitatieve lasnaad kan garanderen. De grootste besparing realiseren deze kleppen dus door het elimineren van de gasstoot, maar er wordt ook een besparing behaald in het verdere proces, zij het dan in een niet zo significante mate zoals bij de start van het proces. De winst die men tijdens de eerste twaalf seconden van een las kan behalen mits gebruik van deze systemen, varieert tussen 25% en 35% van het gasverbruik. Onderzoek heeft uitgewezen dat het gebruik van deze ventielen het meeste resultaat oplevert bij lastijden van 10 tot 60 seconden. Bij langere lassen is de besparing verwaarloosbaar. Wel is het zo dat het succes van het gebruik van deze tweetrapsventiel nog steeds staat of valt met de discipline van de lasser. In se is het zo dat dit ventiel enkel de gasstoot elimineert.

Indien het debiet sowieso te hoog afgeregeld is, zal het ventiel daar niks aan veranderen ...

SOFTWAREMATIGE OPTIMALISATIE

lassen van inox en staal. De meeste aanbieders van stroombronnen voorzien in voorinstellingen in het programma, waardoor de set-up sneller kan verlopen. Afhankelijk van de materiaalspecificaties (type, dikte ...) ligt het vereiste debiet vast in het programma van de bron.

Niet voor oudere inverters Softwarematig ingrijpen in het Hoe werkt het? gasverbruik is iets waar fabrikanten Het softwarematig ingrijpen in de van TIG-stroombronnen de laatste gasconsumptie gebeurt middels een jaren steeds vaker aandacht aan synergisch programma (sommige besteden. Hiermee komen ze constructeurs bieden dit aan als tegemoet aan de teruggelopen freeware), dat gekoppeld is aan vakkennis van jonge lassers. de gasstroom. Een gasdoorDeze ingreep heeft vooral stromingsmeter (ook wel betrekking op relatief jonge lasinverters (jonger "O NDER GUNSTIGE rotameter of flowmeter dan vijf jaar). OnderOMSTANDIGHEDEN genoemd) detecteert nemingen die over KAN DE DYNAMISCHE het actuele gasdebiet, waarop een pulserende oudere machines SOFTWAREMATIGE ventiel instaat voor een beschikken, zullen GASREGELING hogere of lagere toezich moeten richten op EEN GASBESPARING voer van gas, en dat ofwel het retrofitten van hun machines, ofwel het VAN 50% EN MEER met een precisie van ong. 0,1 liter/min. inzetten van reduceerOPLEVEREN " Hoe hoger de stroom inventielen. gesteld wordt, hoe hoger de softVoorinstellingen ware het gasdebiet zal instellen (al Het wisselstroomlassen van bv. beschikt men ook nog steeds over aluminium vereist over het algemeen de mogelijkheid om het gasdebiet een iets hoger gasdebiet in manueel bij te regelen, indien men vergelijking met het gelijkstroomdit wenst). In gunstige omstandigheden kan deze dynamische gasregeling een gasbesparing van 50% en meer opleveren. CASE SOFTWAREMATIGE OPTIMALISATIE Dit potentieel lagere 5 uren BOOGTIJD PER DAG gasverbruik betekent ook een vermindering van de 220 dagen WERKDAGEN PER JAAR wisseltijden van de gasflessen. GASPRIJS / M³

HECHTLASTIJD / TOTALE LASTIJD

6,5 euro 65%

MAX. INGESTELDE LASSTROOM

125 ampère

MIN. INGESTELDE LASSTROOM

100 ampère

GELIJKSTROOM OF WISSELSTROOM

gelijkstroom

GEMIDDELDE TIJD HECHTLASSEN

3 seconden

GEMIDDELDE TIJD LANGERE LAS

45 seconden

STANDAARDAPPARATUUR GASSTROOM GASSLANGLENGTE

metallerie.pmg.be

Op het moment van ontsteking

20 liter per minuut 2 meter

RESULTAAT ZONDER SOFTWARE

9.428 euro

RESULTAAT MET SOFTWARE

7.920 euro

JAARLIJKSE KOSTENBESPARING OP GAS

1.508 euro

Voordeel Een tekort aan gas is snel zichtbaar door het ontstaan van een poreuze las, een teveel aan gas is nagenoeg onzichtbaar, behalve dan mits een röntgenonderzoek. Het grote voordeel van een softwarematige optimalisatie van het lasproces ten opzichte van de optimalisatie middels een regelventiel is dat de lasser helemaal niet hoeft om te kijken naar het proces zelf. Het enige wat hem of haar rest, is het instellen van de stroomsterkte.  Metallerie 168 • Februari 2013

33

De enige lasrobot die zelf de weg weet

Met de Panasonic TAWERS lasrobottechnologie, met geïntegreerde stroombron, biedt Valk Welding het ultieme systeem voor het robotlasproces. Want naast de hoge laskwaliteit, hoge snelheid, hoge inschakelduur, laag spatvolume, hoog bereik en Program Protection, zijn Panasonic lasrobots uitgerust met G3 Weld Navigation. Daarmee laten deze lasrobots zich snel en eenvoudig programmeren.

Panasonic met G3 Weld Navigation

G3 Weld Navigation genereert automatisch de juiste stroom, spanning en lassnelheid, na opgave van het type verbinding, materiaalsoort en dikte! De introductie van G3 Weld Navigation een jaar geleden is voor veel bedrijven een reden geweest de stap naar lasrobotisering te zetten. Meer weten? Bel Valk Welding of bezoek de website.

Valk Welding [email protected]

tel. +31 (0)78 69 170 11 www.valkwelding.com

Makes it happen

LASSEN

TOELEVERINGSBEDRIJF IN BOUWSECTOR ZET STAP NAAR LASROBOTISERING STEEDS MEER KLEINERE KMO’S AAN DE LASROBOT Na de grotere bedrijven zetten steeds meer kleinere kmo’s de stap naar lasrobotisering. Door het tekort aan vaklassers wordt het voor kleinere bedrijven steeds interessanter lasrobots in te zetten. Kmo’s kunnen daarmee hun concurrentiepositie verbeteren, een hogere en constante kwaliteit leveren en kortere levertijden bieden, zonder dat een grote lasklus ten koste gaat van andere orders. De metaalafdeling van Staalbeton in Rijkevorsel investeerde om die reden in een standaardcel van Valk Welding en ziet na de eerste geslaagde projecten steeds meer producten waarvoor de toeleverancier de lasrobot inzet. Door Erik Steenkist Per project wordt er een apart programma en een aparte lasmal gemaakt

AUTOMATISEREN De metaalafdeling van Staalbeton is met ongeveer twintig medewerkers een klein bedrijf binnen een groter bedrijf dat zich met meerdere afdelingen geheel tot de bouwsector richt.

Terwijl de ijzercentrale van Staalbeton dagelijks 130 ton betonstaal verwerkt en de wapening in onderaanneming op de werf plaatst, levert de metaalafdeling alles op het vlak van staalconstructies, zoals funderingsplaten, hulpconstructies,

STAALBETON NV – AFDELING METAAL ACTIVITEITEN

Productie en plaatsing van trappen, leuningen, balkon- en terrashekken

MACHINEPARK

Bandzaagmachine, plasmasnijinstallatie, schaar, kantpers, boorstraat, OP-lassysteem (22 m), Fronius handlasmachines en Valk Welding lasrobotinstallatie

OMZET

€ 4.800.000 per jaar

PERSONEEL

20 werknemers

AFZETMARKTEN

Bouwsector België

KERNCIJFERS STAALBETON NV OMZET

€ 50.000.000 per jaar

OMZET IJZERCENTRALE

50.000 ton staal per jaar

PERSONEEL

120 bedienden en arbeiders + onderaannemers

JAAR VAN OPRICHTING

1982

BEDRIJFSOPPERVLAKTE

5 ha

AFZETMARKTEN

Burgerlijke bouw en wegenbouw in België, Nederland en Frankrijk

metallerie.pmg.be

balkonhekken en balustrades. Daarmee vullen de verschillende afdelingen elkaar aan, waardoor Staalbeton binnen de Belgische bouwsector een unieke plaats inneemt. Afdelingsverantwoordelijke Jos Hendrickx wil voor aantallen boven vijftig stuks en voor de productie van leuningen meer voordeel halen uit de lasautomatisering: “Bij leuningen voor de woningbouw en de burgerlijke bouw gaat het vaak om 300 tot 400 m per project. Wat we voorheen handmatig deden, doet de lasrobot nu zesmaal sneller. Daarmee kunnen we de levertijden verkorten, en dat is precies wat de markt van ons vraagt.”

manipulatoren bood hij een compleet systeem. De metaalafdeling van Staalbeton kon daarmee de meest voorkomende producten met een lengte van max. 3 m geautomatiseerd lassen. De aankoop kwam direct tot stand. Jos Hendrickx: “We hadden van tevoren op de markt rondgevraagd en daarbij kwam Valk Welding wel als betere optie op het vlak van lasrobotisering naar voren. Het kon de cel bovendien snel leveren en was ook bereid die terug te nemen als die niet aan de verwachtingen zou voldoen.”

SNEL AAN DE SLAG

“We hebben één medewerker naar de hoofdvestiging in Alblasserdam op training gestuurd STANDAARDCEL en konden daarna al vrij snel Met het idee in het achterhoofd de cel inzetten voor productie. om met een lasrobot Intussen is er intern de productie deels te “W E HEBBEN STEEDS een tweede automatiseren en meer medewerker opgeleid, MEER PRODUCTEN werk binnen te halen, die nu ook de lasrobot DIE WE OVER maakte Jos Hendrickx, met de teachpendant DE LASROBOT samen met algemeen online kan programWILLEN LATEN directeur Marc de meren. Beuckeleer, tijdens de Het feit dat de nieuwe LOPEN " Welding Week 2011 G3 besturing uitgerust kennis met Valk Welding. is met G3 Weld Navigation, Een week later meldde Peter maakt het programmeren een stuk Pittomvils, verantwoordelijke voor eenvoudiger. de Belgische markt, zich met een G3 Weld Navigation stelt zelf uitgewerkt voorstel bij Staalbeton. de juiste lasparameters in voor Met een Panasonic TA lasrobot de stroomsterkte, de voltage van de nieuwste generatie met en de lassnelheid op basis G3-besturing met twee opspanvan de opgegeven metaalsoort, tafels van 3 m in een H-framede materiaaldikte en het type opstelling en twee Pana-Dice lasnaad”, licht Jos Hendrickx toe. Metallerie 168 • Februari 2013

35

Studie, ontwerp & vervaardiging van hydraulische cilinders Van enkele stuks tot grotere series Afmetingen: Diameter van 20 tot 1000 mm en een lengte van 50 tot 12.000 mm Gebruikt bij: Landbouwmachines, trailers, mijnbouw, scheepsbouw, offshore, kranenbouw...

29-11-2012

11:58

Pagina 1

AdvMolykote94x136BE

P O W D E R

C O A T I N G

A P P L I C A T I O N S

EsteeAd94x136-2012N

DGS Interparts [email protected] www.dgs-interparts.be Tel +32 473 68 16 12 1 27-03-2006 09:24 Pagina

-

POEDERSPUITINSTALLATIES VAN A TOT Z

Hoogwaardige industriële smeermiddelen

Voorbehandelingstunnels, -baden Droog- en moffelovens Poederspuitcabines Wagner poederspuitapparatuur Kettingbanen Waterbehandeling Industriële ontstoffing

Molykote smeert altijd ook onder zware omstandigheden en extreme temperaturen. Daarom vertrouwen OEM-ontwerpers, onderhouds- en materiaaltechnici over de hele wereld al bijna 60 jaar lang op het merk Molykote®. Een merk dat staat voor prestatie en expertise om smeerproblemen te voorkomen of op te lossen. Molykote® biedt het meest volledige assortiment industriële smeermiddelen, ook voor de voedingsmiddelenindustrie.

TM

Smart Lubrication

ESTEE

TM

INDUSTRIES

Leenbeekstraat 9 - 9770 Kruishoutem - Belgium Tel. +32 9 388 54 10 - Fax +32 9 388 54 40 [email protected] - www.estee-industries.com

mavom nv - molenberglei 14 - b-2627 schelle tel. 03 880 07 60 - fax 03 880 07 80 [email protected] - www.mavom.be

LASSEN METAALSCHRIJNWERKERIJ In de metaalschrijnwerkerij van Staalbeton zijn er 25 à 30 mensen tewerkgesteld. De lassers hebben de nodige certificaten op zak voor hoeklassen en V-naden. Staalbeton beschikt ook over een poederdeklasmachine die SFB-, IFB- en PRS-liggers onder poederdek last, tot een lengte van 20 m. De nodige certificaten zijn aanwezig. De laatste investering was een brandtafel van 6.000 x 2.000 mm, waarmee platen tot 30 mm gebrand kunnen worden.

IJZERCENTRALE

De metaalafdeling van Staalbeton nv

LASWERK VOOR LEUNINGEN AUTOMATISEREN

Die proberen we nu zo veel mogelijk over de lasrobot te laten lopen. Veel woningbouwprojecten hebben naast leuningJos Hendrickx: “We hebben werk ook luifelsteunen voor de steeds meer producten die we bovenste verdiepingen nodig. over de lasrobot willen Ook die maken we nu “B EDRIJVEN DIE op de lasrobot, met laten lopen. Zo zijn LAAT INSTAPPEN , we goed in het maken een aantal stuks van van leuningen en twintig per dag HEBBEN HET balustrades voor de tegenover voorheen VOORDEEL DAT ZE burgerlijke bouw en acht per dag met de DIRECT DE NIEUWSTE de woningbouw. hand. Per project TECHNOLOGIEEN Vaak gaat het om 300 maken we een apart IN HUIS HALEN ” tot 400 m per project. programma en Die kunnen we met een aparte lasmal. de lasrobot niet alleen Het ontwikkelen van zo’n mal veel sneller lassen, maar ook kost echter steeds veel tijd. binnen de gevraagde levertijd Daarom willen we daar een afleveren, zonder dat dat ten standaardmal voor ontwikkelen. koste gaat van de andere De hoogte is namelijk vaak lopende orders. gelijk, terwijl alleen de hart-

op-hart-afstand van de spijlen steeds verschilt. Door de volle orderportefeuille hebben we echter nog geen tijd gehad om dat helemaal uit te werken.”

RISICO’S VOOR KMO’S STEEDS KLEINER Peter Pittomvils ziet het aantal kleinere kmo’s in de klantenkring de laatste jaren steeds meer toenemen. “Bedrijven die laat instappen, hebben het voordeel dat ze direct de nieuwste technologieën in huis halen, zoals de nieuwste G3-robotbesturing met geïntegreerde stroombron en Weld Navigation, waarin alle laskennis al opgeslagen zit. De programmatie vraagt daardoor minder lastechnische kennis en ervaring, en de leercurve is bovendien een stuk korter.” Valk Welding probeert ook zelf het investeringsrisico voor de kleinere kmo’s zo laag mogelijk te houden door de klant in de opstartfase optimaal te ondersteunen. Een klant met een defect onderdeel kun je niet een hele dag laten wachten.” 

De nieuwste technologieën om betonstaal te bewerken, worden gehanteerd in de ijzercentrale. Het gebruikte wapeningsstaal is BENORgekeurd en wordt aangekocht op rollen, als staven of netten. Het gamma van betonstaven bevat diameters van 8 mm tot 40 mm met een standaardlengte van 12 m en 14 m. Natuurlijk worden die ook op maat gemaakt.

BUIGCENTRALE Twee schaarlijnen staan in voor de verwerking van de staven en rollen. Die knippen ze op een gewenste lengte. Manuele plooibanken of de automatische dubbelbuigers zorgen er op hun beurt voor dat ze in de gewenste vorm geplooid worden. De zware plooibank kan een diameter van max. 50 mm aan. Betonstaal op rollen is beschikbaar van 6 mm tot 16 mm. De verwerking gebeurt op beugelautomaten en richt-plooimachines.

LASCENTRALE In de lascentrale wordt het bewerkte betonstaal samengesteld tot wapeningskorven. Het samenstellen gebeurt door een middel van een halfautomatisch lasprocedé en wordt aangepast op basis van wapeningstekeningen.

ERVARINGEN Jos Hendrickx: “Ondanks de hoge gebruiksvriendelijkheid van G3 Weld Navigation is het voor een medewerker met weinig laserervaring niet gemakkelijk om dergelijke stukken zoals bij ons te programmeren. Je moet wel weten hoe je een stuk moet opspannen en welke lasvolgorde je moet aanhouden om vervorming te voorkomen. Enige kennis en ervaring in het handlaswerk is dus wel een vereiste.”

De metaalafdeling van Staalbeton wil zo veel mogelijk leuningwerk en luifelsteunen over de lasrobot laten lopen

metallerie.pmg.be

Afdelingsverantwoordelijke Jos Hendrickx Metallerie 168 • Februari 2013

37

OPPERVLAKTEBEHANDELING

HYBRIDE COATINGS COMBINEREN HET BESTE VAN TWEE WERELDEN NANOTECHNOLOGIE BIEDT NIEUWE MOGELIJKHEDEN Coatings die tegelijk transparant, chemisch resistent en gemakkelijk te reinigen zijn en die als extra troef ook nog eens een hoge weerstand tegen abrasie en krassen kunnen claimen ... ze lijken te mooi om waar te zijn. En toch bestaan ze, die multifunctionele alleskunners. Ze danken die veelzijdigheid aan de samensmelting van een organisch polymeer met een anorganisch materiaal, waardoor diverse gunstige eigenschappen handig kunnen worden gecombineerd. Onderzoek loopt op dit moment om die hybride coatings nog verder te optimaliseren. Door Walter Lauwerens (Smart Coating Application Lab, Sirris) WAT ZIJN HYBRIDE COATINGS? Multifunctionele hybride coatings maken de laatste jaren een steile opgang door. Vandaar dat de term wellicht wel een belletje doet rinkelen. Maar wat wordt er precies mee bedoeld? Het antwoord moeten velen vooralsnog schuldig blijven. In essentie gaat het erom dat de coating is samengesteld uit twee fasen, namelijk organische componenten en een anorganisch materiaal. Het woord hybride staat hier centraal. De som van vele voordelen Net zoals bij traditionele coatings zal de organische fase ervoor zorgen dat de coating gemakkelijk te verwerken is; ze kan worden aangebracht door op te spuiten, te dompelen, te rollen of met de kwast en wordt vervolgens uitgehard (bijvoorbeeld thermisch of door uv-straling). Organische polymeren brengen ook met zich mee dat de coating een zekere flexibiliteit en taaiheid behoudt en dat ze typische

ORGANISCH • elastisch • impactresistent

• sterk • hard • slijtvast

THERMISCHE STABILITEIT

laag

hoog

CHEMISCHE RESISTENTIE

laag

hoog

DENSITEIT

0,9 – 1,2

2–4

REFRACTIECOEFFICIENT

1,2 – 1,6

1,15 – 2,7

HYDROFOBICITEIT

hydrofiel/waterafstotend

hydrofiel

GASDOORLAATBAARHEID

± permeabel

laagpermeabel

Metallerie 168 • Februari 2013

± 10 µm

Hybride coating

(b)

Substraat

Anorganisch sol-gelnetwerk Gefunctionaliseerd, anorganisch nanodeeltje Organische matrix

Schematische voorstelling van hoe hybride coatings door de combinatie van een anorganische en organische fase opgebouwd worden

Hydrolyse

synergetische effecten die verklaren waarom de coating meer is dan de som van organische en anorganische fase, althans wat haar eigenschappen betreft. Voordelen De nanostructuur houdt in dat de karakteristieke afmetingen kleiner zijn dan 100 nm. Dat het zichtbare licht met golflengte van 400 tot 780 nm niet verstrooid wordt en de coating dus helder en transparant blijft, is daar bv. een gevolg van. Het verstrooien van licht zou een melkachtig of wit uitzicht geven. Verder zorgt de nanostructuur voor een nog hogere hardheid, wat ook de kras- en abrasieweerstand verbetert. Dat komt doordat de anorganische fase heel fijn verdeeld is in de organische fase. Bijgevolg heeft het volume van het interfacegebied, dat harder is dan het organische polymeer, een relatief groot aandeel. Procesroutes Eén manier om de nanostructuur te bekomen, bestaat erin Condensatie

ANORGANISCH

MECHANISCH

38

(c)

belangstelling in multifunctionele eigenschappen (zoals een hybride coatings extra heeft hydrofoob oppervlak) kan hebben. aangescherpt, wordt gevormd door De anorganische fase heeft andere transparante coatings met een hoge voordelen. Thermische stabiliteit, kras- en abrasieweerstand en met hoge hardheid en slijtageweerzogenaamde easy-to-clean eigenstand, chemische resistentie en uvschappen. Die laatste associeert bestendigheid, hoge dichtheid, men meestal met een hoge brekingsindex …: D E ANORGANISCHE water- en vuilafstotend, het zijn allemaal hydrofoob oppervlak. eigenschappen die we FASE IS De toepassingen van associëren met en te GEINCORPOREERD dergelijke coatings liggen danken hebben aan ONDER DE VORM dan ook voor de hand: anorganische VAN EEN NANO het beschermen van materialen. De STRUCTUUR EN DAT decoratieve of optische combinatie van al die GEEFT EEN AANTAL oppervlakken zodat glans eigenschappen leidt en/of transparantie ons naar het SYNERGETISCHE langer behouden blijven. multifunctionele aspect. EFFECTEN Een bijkomend voordeel is dat hybride coatings NANOTECHNOLOGIE zich lenen tot formulaties die Maar er zijn nog aspecten die uitgehard kunnen worden door hybride coatings kenmerken. middel van ultraviolette straling (uv). Simpelweg een anorganisch addiUitharden is dan binnen enkele tief toevoegen, zoals pigmenten of seconden mogelijk, zonder emissie vuladditieven, aan een organisch van schadelijke VOC’s. polymeer volstaat niet. De anorgaEasy-to-clean nische fase is vaak geïncorporeerd Een gebied dat bol staat van onder de vorm van een nanorecente ontwikkelingen en de structuur en dat geeft een aantal

HYBRIDEN EN MOGELIJKE EIGENSCHAPPEN EIGENSCHAP

(a)

Si-O-Si = gelijkend op glas, hitteresistent R= organische groep voor bv. vernetting (epoxy, acrylaat, amine ...) of andere eigenschappen zoals hydrofiel/hydrofoob drogen

aanbrengen Nanodeeltjes in een oplossing = sol

Schematische voorstelling sol-gelprocesroute

metallerie.pmg.be

OPPERVLAKTEBEHANDELING Adhesiepromotor voor volgende coating

Passivatie van het metaaloppervlak door reactie met het substraat

Hydrofobe groep R. Barrièrelaag voor water en chlorides

Voorbehandeling metaal

anorganische deeltjes onder de verbetering van mechanische vorm van nanodeeltjes (die in water eigenschappen mogelijk. of in een solvent gedispergeerd zijn) toe te voegen. HYBRIDE COATINGS VOOR Meestal zijn die gefunctionaliseerd, METAALOPPERVLAKKEN wat wil zeggen dat op hun oppervlak chemische groepen zijn Sol-gelgebaseerde aangebracht zodat de deeltjes niet silaansystemen Ter vervanging van het schadelijke samenklitten en zich binden aan en milieubelastende chromatatiede polymeermatrix. Dispersies van proces van metallische oppernanodeeltjes zoals silica, aluminia, titania, maar ook zilver en andere vlakken biedt een organisch metalen, zijn tegenwoordig gewijzigde sol-gelcoating een gemakkelijk commercieel alternatief dat vergelijkbaar is met verkrijgbaar. de functie van silaanadhesieMaar er bestaat nog een andere promotors. Het silicanetwerk hecht manier om hybride coatingzich aan het metaaloppervlak en materialen aan te zorgt voor een maken, namelijk via T ER VERVANGING passivering van het de sol-gelprocesroute, oppervlak, terwijl de VAN HET waarbij men vertrekt van organische groepen in SCHADELIJKE siloxaanprecursoren, de coating de hechting CHROMATATIEPROCES met een volgend zoals tetra-ethylorthoVAN METALLISCHE silicaat (TEOS). Deze organisch verfsysteem vormt door hydrolyseOPPERVLAKKEN BIEDT verzekeren. en condensatiereacties EEN ORGANISCH Corrosiewerende een silicagebaseerd, GEWIJZIGDE hybride coating polymeerachtig netwerk. SOL - GELCOATING Het potentieel van Dat is in mensentaal een EEN ALTERNATIEF glasachtige structuur. geleidende polymeren Echter, vanwege zijn (polyaniline, broosheid is deze zuiver polypyrrool) als corrosiewerende anorganische structuur enkel als coating voor metaaloppervlakken is zeer dunne laag geschikt voor al langer bekend omdat ze een bepaalde toepassingen. passiverende laag kunnen vormen Daarom wordt de silaanprecursor en ladingen kunnen transfereren. gewijzigd door er een bepaalde Maar wegens het gebrek aan organische groep aan te binden hechting op industriële substraten is die bijvoorbeeld netwerkvormende dit potentieel nog niet gerealiseerd. eigenschappen bezit. De oplossing ligt nu bij hybride De procesroute via organische, coatings; door de geleidende gemodificeerde sol-gelprecursoren polymeren in te bouwen in een solmaakt dat er uiteindelijk twee gelnetwerk wordt gezorgd voor een interpenetrerende netwerken goede hechting en mechanische ontstaan: een anorganisch, meestal stabiliteit, terwijl de corrosiesilicanetwerk en een organisch. beschermende eigenschappen In het algemeen is met een van het geleidende polymeer dergelijke structuur een verdere behouden blijven. 

metallerie.pmg.be

ONDERZOEK SMART COATING APPLICATION LAB O PZET ONDERZOEK In het Smart Coating Application Lab van Sirris wordt al enige tijd onderzoek gedaan naar hybride coatings die een betere weerstand bieden tegen krassen en tegelijkertijd easy-to-clean zijn. Door het toevoegen van silicananodeeltjes aan bestaande organische harsen denkt men dit te kunnen bewerkstelligen. Vooralsnog werden twee soorten silicananodeeltjes gebruikt. Beide hadden een diameter van 20 nm en waren gedispergeerd in hetzelfde solvent dat ook gebruikt was als verdunningsmiddel om de geformuleerde coatings te kunnen aanbrengen. Er werd een urethaan-acrylaathars gekozen wegens de goede balans tussen hardheid en flexibiliteit. Om na te gaan in welke mate de silicananodeeltjes de kras- en De coatings werden met een abrasieweerstand verhoogden, werden er Taber abrasietesten dikte van 30 µm uitgevoerd aangebracht op een polycarbonaatsubstraat en uitgehard met een uv-kwiklamp bij een intensiteit van 220 W/cm 2. In het onderzoek werden silicananodeeltjes toegevoegd in concentraties die varieerden tussen 0 en 12,5 wt%. R ESULTATEN Vijf verschillende formulaties werden aangemaakt (0, 2,5, 5, 10 en 12,5 wt% silica) en na het mengen en ontgassen waren de vloeibare coatings transparant zonder enige vorming van agglomeraten. Door toevoeging van de nanosilicadeeltjes werd de de viscositeit hoger, maar dat had geen enkel effect op het gemak van aanbrengen van

de coating, noch op de visuele eigenschappen van de coating na uitharding. Alle coatings waren glad en homogeen en vertoonden geen krassen na het wrijven met staalwol. De Taber abrasietests lieten wel duidelijke verschillen zien tussen de coatings, afhankelijk van de hoeveelheid silicadeeltjes. De coatings met de hoogste concentraties silica (source 2) behouden het best hun glans en bieden dus de beste bescherming tegen slijtage. Opvallend is nog dat de silicadeeltjes van source 1 iets minder goed presteren, maar de oorzaak hiervan is moeilijk te achterhalen en kan te maken hebben met de distributie van de diameters van de nanodeeltjes. H YDROBOOB Naast een verbeterde bescherming tegen abrasie is het ook de bedoeling om het oppervlak van de coatings easy-to-clean te maken; dat kan door een additief te gebruiken dat de coating hydrofoob maakt. Dat additief was polydimethylsiloxaan, gefunctionaliseerd met een acrylgroep zodat het zich gemakkelijk bindt in het moleculaire netwerk. De mate waarin een oppervlak hydrofoob is, wordt gemeten door de contacthoek van een druppel water te meten. Door toevoeging van het methylsiloxaan steeg die van 63° naar 98°. Bij contacthoeken die groter zijn dan 90°, blijft de waterdruppel als een bolletje op het oppervlak liggen en dan is het oppervlak hydrofoob. Maar het hydrofobe additief bleek wel tot gevolg te hebben dat de abrasieweerstand weer verminderde. Dia kon niet opgelost worden door meer nanosilicadeeltjes toe te voegen omdat de coating dan niet meer transparant bleef. Daarom werden nog proeven uitgevoerd met een tweede type hars waarin de hydrofobe eigenschap al geïntegreerd was (contacthoek 110°). Na toevoeging van 15 wt% silicananodeeltjes gaf de Taber test aan dat de abrasieweerstand duidelijk groter was. Metallerie 168 • Februari 2013

39

Metaalbewerkingsmachines voor vakman en industrie AT SEE US

KEN OEVELA AG IN H r.biz OPEN D w.vynckie w w a vi n

Inschrijve

13 8/3/20

grind

mill mill

®

Freesmachines

®

CNC machines

®

turn

®

Draaibanken

Slijpmachines

drill

®

Boormachines

saw

®

Bandzaagmachines

VYNCKIER TOOLS NV

Distributieweg 12 - NL-2645 EJ Delfgauw -  +31 15 256 4101

WWW.VYNCKIER.BIZ

Patrick Wagnonlaan 7 - B-7700 Moeskroen -  +32 56 56 14 66

JURIDISCH

HET NIEUWE 'ATTEST VAN ERFOPVOLGING' VERANDERING SINDS JULI 2012

VERANDEREN VAN ENERGIELEVERANCIER NIEUWE TELECOM-, ELEKTRICITEITS- EN GASWET

Het verkrijgen van een dergelijk attest werd enige tijd geleden versoepeld. Anderzijds zijn er aanpassingen gebeurd met het oog op het bestaan van eventuele fiscale of sociale schulden. Hoe zit dit nu precies?

Er is nogal wat te doen over de nieuwe regels in verband met het sneller en gemakkelijker overstappen naar een andere energie- en/of telefonieleverancier. We zetten het voornaamste dat u hierover moet weten op een rijtje.

Door Solange Tastenoye (juridisch adviseur)

Door Solange Tastenoye (juridisch adviseur)

WIJZIGINGEN SINDS MEI 2009 Bij een overlijden worden al de bankrekeningen van gehuwden en wettelijk samenwonenden (ook de kluis) geblokkeerd. Dit omdat op het ogenblik van het overlijden nog niet geweten is wie de precieze erfgenamen van de overledene zijn.

Opgepast: de ontvanger kan

geen attest afleveren indien de overledene bijvoorbeeld een testament heeft opgemaakt, een huwelijkscontract heeft, enig andere overeenkomst betreffende zijn wilsbeschikkingen heeft opgemaakt, er minderjarige erfgenamen of onbekwaamverklaarden zijn.

'Attest van bekendheid' VERANDERING Om deze rekeningen te Sinds 1 juli 2012 is het zo dat deblokkeren was het voorheen zowel de fiscus, het RSVZ (het noodzakelijk om een 'attest van Rijksinstituut voor de Sociale bekendheid' voor te leggen. Verzekeringen der Dit moest door de erfZelfstandigen) als genamen aangevraagd D E FISCUS , DE RSZ de RSZ (de Rijksdienst worden bij de notaris of EN HET RSVZ voor Sociale bij de vrederechter. Dit Zekerheid) op de kon echter gemakkelijk HEBBEN SLECHTS hoogte moeten een maand duren en TWAALF DAGEN DE worden gebracht ondertussen kon de TIJD OM NA TE van het feit dat er overlevende partner geen GAAN OF ER NOG een 'attest van geld van de rekeningen FISCALE OF SOCIALE erfopvolging' werd afhalen. Na het SCHULDEN ZIJN aangevraagd. verkrijgen van dit attest Het is de notaris of kon dit dan voorgelegd de ontvanger van het registratieworden bij de bank en konden de kantoor die hiertoe met de rekeningen gedeblokkeerd worden. belastingadministraties of de 'Akte of attest van erfopvolging' sociale administraties contact Door het ingrijpen van de wetgever moet opnemen. kan men sinds 29 mei 2009 echter Deze nieuwe maatregel heeft tot op een gemakkelijkere manier de doel om na te gaan of een van de bankrekeningen laten deblokkeren. erfgenamen of de overledene zelf Dit gebeurt sindsdien door een 'akte nog sociale of fiscale schulden van erfopvolging', die wordt heeft. Is dit het geval dan zullen opgemaakt door de notaris of door deze schulden worden ingehouden een 'attest van erfopvolging', dat op de tegoeden van de kan worden afgeleverd door de nalatenschap. Opgepast: de fiscus, de RSZ ontvanger van het registratieen het RSVZ hebben slechts kantoor. Voor de akte afgeleverd twaalf dagen de tijd om na te gaan door de notaris, moeten er kosten of er nog fiscale of sociale schulden worden betaald (dit zijn dan regiszijn. Na verloop kan er dan wel tratiekosten, erelonen, aktekosten e.a.). Het attest, afgeleverd door de een attest van erfopvolging worden afgeleverd. ontvanger van het registratieTip: Om te voorkomen dat er kantoor, is gratis. langer moet worden gewacht op het verkrijgen van het attest van STEEDS EEN ATTEST erfopvolging en aldus ook de bankAFLEVEREN? rekeningen langer geblokkeerd Het is de ontvanger van het blijven, kunnen (voor zover dit registratiekantoor die het mogelijk is) de erfgenamen zelf al successiedossier van de overleden eens nagaan of er fiscale of sociale persoon behandelt, die bevoegd is schulden openstaan en zo ja deze voor het afleveren van een dergelijk betalen alvorens het attest aan te attest van erfopvolging. vragen. 

metallerie.pmg.be

NAAR EEN NIEUWE TELEFONIELEVERANCIER?

zonder een verbrekingsvergoeding te moeten betalen. Opgelet: de abonnee moet het contract wel minstens zes maanden hebben nageleefd.

De nieuwe telecomwet is sinds 1 oktober 2012 van toepassing, met de volgende wijzigingen: Ook van toepassing • Er moet geen opzeggingsvoor zelfstandigen? vergoeding (verbrekingsvergoeding) meer worden betaald indien Jazeker. De nieuwe regels gelden u uw telefooncontract (of uw gsm-, dus niet alleen voor uw privételefoongebruik, maar ook voor internet- en televisieabonnement) dat van uw praktijk of kantoor, dit na verloop van zes maanden voor zover u niet over meer dan vijf opzegt. lijnen beschikt. • Zegt de particulier zijn abonnement toch binnen de Ook van toepassing eerste zes maanden van de op oude contracten? looptijd van zijn telefooncontract Ja! Ook de oude op, dan mag de contracten, die van leverancier slechts een vergoeding opleggen E EN MONDELINGE vóór de wet van 1 oktober dateren, die niet hoger is dan OPZEG IS NIET vallen onder deze de abonnementskosten VOLDOENDE , regeling. die nog verschuldigd U DIENT DIT zijn tot het einde van SCHRIFTELIJK TE deze zes maanden. NAAR EEN DOEN Dit houdt in dat zes NIEUWE ENERGIEmaanden LEVERANCIER? abonnementsgeld het maximum is Ook de zogenaamde elektricidat de operator mag aanrekenen teitswet en de gaswet maakten een aan de consument. einde aan de verplichting tot het • De opzegging kan vanaf nu ook betalen van een verbrekingsvergoeeenvoudiger, namelijk per ding die moest worden betaald gewone brief, e-mail, via de indien de consument veranderde website en zelfs per sms. Opgepast: een mondelinge van energieleverancier. De nieuwe opzeg via de telefoon is niet wet stelt hier slechts één voorvoldoende. De abonnee moet waarde en die is dat de consument geen reden geven. De schorsing een opzegtermijn van ten minste van het contract gaat in vanaf het één maand moet respecteren. moment dat hij te kennen geeft Verder is het ook zo dat de consudat hij het contract wenst op te ment zelf eigenlijk niets moet doen: zeggen. De operator van zijn kant het is zijn nieuwe energieleveranmoet hiertoe zo snel mogelijk het cier die het oude contract opzegt nodige doen. Hij moet de en verder alles in orde brengt. abonnee een schriftelijke Ook van toepassing bevestiging toesturen. • Wordt een contract van bepaalde voor zelfstandigen? Ja. duur verlengd, dan zal de Opgepast: het jaarlijkse elektriciabonnee telkens zijn teitsverbruik van de zelfstandige handtekening moeten plaatsten mag niet hoger zijn dan (dit kan ook via e-mail gebeuren). 50.000 kWh, het gasverbruik niet Wat indien uw contract bepaalt hoger dan 100.000 kWh. Ligt het dat u gedurende een bepaalde verbruik boven deze grenzen, dan tijd klant moet blijven? blijft alles bij het oude, namelijk dat Door de nieuwe regels is het men dan nog steeds een verbremogelijk om zelfs in een dergelijk kingsvergoeding moet betalen geval eerder naar een andere indien men het contract vroegtijdig telefoonleverancier over te stappen, wenst te beëindigen.  Metallerie 168 • Februari 2013

41

GRONDSTOFPRIJZEN

MATERIAALPRIJZEN DECEMBER 2012 MATERIAAL

NOV 2012

MATERIAAL

DEC 2012

FERROMETALEN

NOV 2012

DEC 2012

NON-FERROMETALEN (VERVOLG)

STAAFSTAAL

ZINK

Staafstaal AE235 A (OW 219)

€ 1.513/ton

€ 1.539/ton

Staafstaal AE355 C (OW 211)

€ 1.636/ton

€ 1.664/ton

€ 755,96/ton

€ 760,23/ton

voortverkopers (OW 261) Ruw zink

BETONSTAAL

Betonstaal (OW 218)

€ 3.780/ton

€ 1.494,41/ton

€ 1.553,16/ton

€ 1.699,09/ton

€ 1.734,40/ton

LOOD

Gewoon zacht lood (OW 259)

PROFIELSTAAL

€ 3.780/ton

Cat. 1: gewoon staal AE235 A (OW 217)

€ 1.679/ton

€ 1.714/ton

NIKKEL

Cat. 1: kwaliteitsstaal AE235 C

€ 1.679/ton

€ 1.714/ton

Nikkel (genoteerd op basis van de LME)

Cat. 1: AE355 D-staal (OW 210)

€ 1.746/ton

€ 1.783/ton

ALUMINIUM

Cat. 2B1-2-3: gewoon staal AE235 A

€ 1.751/ton

€ 1.788/ton

Ruw aluminium (99,5%)

€ 1.514,63/ton

€ 1.590,74/ton

€ 2.440/ton

€ 2.440/ton

€ 12.703,49/ton € 13.268,81/ton

Cat. 2B1-2-3: gewoon staal AE235 C

€ 1.751/ton

€ 1.788/ton

Cat. 2B1-2-3: AE355 D-staal

€ 1.815/ton

€ 1.853/ton

Aluminium plaatlegering 1.050 – 1 m x 2 m; dikte 1 mm tot 3 mm (OW 262)

€ 1.720/ton

€ 1.720/ton

Ruw zilver in blokken of korrels (999′‰)

€ 821,34/kg

€ 783,56/kg

Goud in blokken (999,6′‰)

€ 43.219,84/kg

€ 41.356,60/kg

DIKKE PLATEN

EDELMETALEN

Dikke platen gewoon staal A320 (OW 220) Dikke platen kwaliteitsstaal AE235 A

€ 1.726/ton

€ 1.726/ton

Dikke platen AE355 D staal (OW 212)

€ 1.780/ton

€ 1.780/ton

BRON

Halfdikke platen: gewoon staal A320 (OW 216)

€ 1.400/ton

€ 1.400/ton

Halfdikke platen: kwaliteitsstaal AE235A

€ 1.410/ton

€ 1.410/ton

De Commissie der Marktprijzen met zetel op de FOD Economie verstrekte deze gegevens tijdens haar vergadering van 15 januari. De gegevens zijn slechts als aanwijzingen bedoeld; OW: referteprijzen door het ministerie van Openbare Werken, toegepast in sommige van zijn contracten en geldig voor de hele maand.

€ 998/ton

€ 1.019/ton

HALFDIKKE PLATEN

VORMGIETIJZER

Vormgietijzer: prijzen per invoer (OW 227 - 229)

Dikke platen 2.000

€ 1.392/ton

€ 1.428/ton

Gewoon staal A320 2 mm (OW 222)

€ 1.393/ton

€ 1.429/ton

Gewoon staal A320 1,5 mm (OW 221)

€ 1.420/ton

€ 1.457/ton

Kwaliteitsstaal AE235 A 2,75 mm

€ 1.402/ton

€ 1.438/ton

Kwaliteitsstaal AE235 A 2 mm

€ 1.402/ton

€ 1.438/ton

Kwaliteitsstaal AE235 A 1,5 mm

€ 1.429/ton

€ 1.466/ton

Euro per ton

WARMGEWALSTE DUNNE PLATEN

Gewoon staal A320 2,75 mm (OW 223)

1.500 1.000 500 0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Prijs voor de maand december

KOUDGEWALSTE DUNNE PLATEN

€ 1.133/ton

€ 1.116/ton

€ 1.136/ton

€ 1.119/ton

Koudgewalste dunne platen 0,5 mm

€ 1.175/ton

€ 1.157/ton

CORROSIEVAST STAAL (AISI 304)

Staven (prijzen per invoer)

€ 5.480/ton

€ 5.390/ton

Koudgewalste platen (1 tot 1,19 mm)

€ 5.400/ton

€ 5.310/ton

€ 1.046/ton

€ 1.071/ton

GEGALVANISEERDE PLAAT

Gegalvaniseerde plaat 1,5 mm in rollen

Halfdikke platen 1.600 1.400

Euro per ton

Koudgewalste dunne platen 2 mm Koudgewalste dunne platen 1 mm (OW 205)

1.000 800 600 400 200 0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

ELEKTROLYTISCH VERZINKTE PLATEN

Elektrolytisch verzinkte platen

1.200

€ 1.107/ton

Prijs voor de maand december

€ 1.107/ton

Koudgewalste dynamo- en transformatorplaten platen 0,5 mm – W/kg 1,50

€ 2.100/ton

€ 2.100/ton

€ 2.763/ton

€ 2.763/ton

PLAAT MET GERICHTE KORRELS

Plaat M-5X-30 – 0,30 mm W/kg 0,97

NON-FERROMETALEN KOPER

Elektrolytisch koper: prijzen op de internationale markt voor leveringen van 10 ton FOB Olen of CIF Antwerpen (OW 260)

€ 6.361,77/ton

€ 6.208,65/ton

Koperdraad voor wikkelingen

€ 6.790/ton

€ 6.860/ton

42

Metallerie 168 • Februari 2013

Euro per ton

KOUDGEWALSTE DYNAMO- EN TRANSFORMATORPLATEN 1.800 1.600 1.400 1.200 1.000 800 600 400 200 0

Warmgewalste dunne platen

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Prijs voor de maand december

metallerie.pmg.be

nieuws Producten beschikbaar vanaf 1 Maart 2013

De nieuwe CoroMill® 419

de voor Scan deze co atie meer inform e nieuwe omtrent onz producten

Gereed voor lancering ! Ook nieuw verwacht:

De nieuwe hoge voedings- vlakfrees CoroMill® 419 zal spoedig zijn intrede doen. Dit is slechts een van de vele nieuwe gereedschappen en oplossingen in onze laatste lancering, ontwikkeld om u in de top van de metaalverspanings-industrie te houden. Voor aanvullende informatie, scan de QR-code of neem contact op met uw plaatselijke Sandvik Coromant vertegenwoordiger.

www.sandvik.coromant.com/productnews

De nieuwe definitie van Zwaar verspanen. That’s KM4X . That’s Different Thinking. TM

Kennametal’s nieuwe ontwikkeling voor Heavy machining met KM4XTM — de nieuwe generatie interface tussen machine en snijgereedschap. Als aanvulling op de reeds bestaande KM opname’s met 3 kontaktvlakken, de KM4XTM met verhoogde aantrekkracht! Meer stabiliteit meer nauwkeurigheid en meer stijfheid. Resultaat: Hogere productiviteit bij bewerkingen met lange uitsteeklengtes of in zeer moeilijk te verspanen materialen. Different Thinking, That’s Kennametal. Voor meer informatie over het KM4X™ klemsysteem, maar ook voor de laatste innovaties , contacteer uw Kennametal vertegenvoordiger of bel naar 0032 - 42 484848 of kijk op www.kennametal.com.

Extreme weerstand tegen buigen in zware verspanings condities. Ontworpen voor maximale condities bij grote componenten, in titanium of andere materialen met hoge treksterkte. Mogelijkheid om hogere voedeingen te gebruiken.

Toepasbaar op bestaande machines!

KMT-12177

KM4X™ 3 vlaks connectie, geeft stabiliteit en nauwkerigheid. • “Heavy Duty “, stabiele uitvoering met evenwichtige verdeelde aantrekkracht. • Ontworpen en gebalanceerd voor hogesnelheid verspanen. • Zeer geschikt voor gebruik in alle mogelijke bewerkingen.

©2013 Kennametal Inc. l All rights reserved. l A-11-02685_NL

ADVERTORIAL

VIER KOGELS BIEDEN BETROUWBARE VERBINDING TUSSEN SPIL EN GEREEDSCHAPSOPNAME ONTWIKKELING VAN NIEUWE GENERATIE KM-OPNAME De Amerikaanse fabrikant van verspanend gereedschap Kennametal heeft de bestaande innovatieve snelwisselkoppeling tussen de machinespil en de opname verder ontwikkeld. Daarbij is de betrouwbaarheid van deze 'interface' tussen machine en gereedschap verder opgevoerd, zodat o.a. de verspaningscapaciteit belangrijk verhoogd kan worden. Het contact over drie verschillende oppervlakken leidt bij het KM4X-systeem tot een verbeterde stabiliteit en nauwkeurigheid. De zone op het conische gedeelte van de linkercomponent waarop er geen contact plaatsvindt, functioneert als verzamelaar van stof en spanen, wat een beschadiging van de conische vlakken voorkomt

Bij het in 1985 ontwikkelde KM-wisselsysteem van Kennametal en Krupp Widia komt een solide klemming tot stand door het samenspel van de kogels, het ringvormige contactvlak en het conische contactvlak tussen de opname en de spil. Als bedienend element fungeert daarbij de trekstang, die zorgt voor het koppelen c.q. lossen van de opname uit de spil. In drie stappen wordt er vervolgens een vaste, robuuste koppeling gerealiseerd. In het beginstadium zijn de kogels ingetrokken en ligt het kopse vlak van de trekstang tegen de opname aan. In de eerste contactpositie wordt de trekstang iets aangetrokken, waardoor de kogels enigszins naar buiten gedreven worden. De conische contactvlakken beginnen elkaar te raken op de plaats van de ringvormige contactvlakken, waartussen er overigens nog wel een zekere speling blijft bestaan. Naarmate die speling door het verder aantrekken van de trekstang toeneemt, wordt het conische contactvlak groter. Dit gaat door tot de conische vlakken,

zonder elastisch te vervormen, maximaal contact maken. In de blokkeerpositie ten slotte hebben de kogels hun uiterste radiale positie bereikt. In deze positie maken ook de kopse ringvormige vlakken van opname en spil contact met elkaar, terwijl de conische delen over de maximale oppervlakte met elkaar in contact zijn en er sprake is van (enige) elastische deformatie. Door de combinatie van een conisch en een vlak contact is er een uiterst vaste, betrouwbare verbinding ontstaan die zich tevens kenmerkt door een nauwkeurige radiale en axiale repeteerbaarheid. De elastische deformatie en de klemkracht bieden een grote statische en dynamische stijfheid.

NIEUWE GENERATIE De ontwikkeling van een nieuwe generatie kon, gezien het gunstige effect van deze oplossing met kogels, voor de KM-opname niet uitblijven. Bij het KM4X-systeem worden de krachten verdeeld over vier kogels in plaats van twee. Het eenvoudige ontwerp maakt het

snel inzetten van opnamegereedschapssamenstellingen aan de voorzijde van de machine mogelijk. Het totale contactoppervlak is weliswaar geringer dan bij het tweekogelssysteem, maar groter dan bij alle andere systemen, gebaseerd op een ringvormig contactoppervlak. Daardoor kunnen er hoge rotatiesnelheden toegepast worden. Bij een toenemend toerental zal de spil uitzetten, des te meer omdat de massa's zich naar de buitenkant verplaatsen. De elastische deformatie, veroorzaakt door het contact, zal de conische vlakken van de spil en de opname in contact houden bij aanzienlijk hogere toerentallen. Een HSK63 opname zal bijvoorbeeld bij 28.000 toeren per minuut het contact verliezen, terwijl dit bij de KM-evenknie pas gebeurt bij 38.000 toeren per minuut.

HOGE STIJFHEID EN BUIGWEERSTAND Het KM-systeem laat zich gemakkelijk toepassen op machinespillen, gebaseerd op HSK-

opnamen, omdat er geen speciale eisen aan de trekstangkracht gesteld worden. Er zijn ook geen nieuwe kalibers nodig voor een interne controle. Het systeem biedt de hoogste stijfheid en buigweerstand die momenteel op de markt verkrijgbaar zijn; de al genoemde lage wrijving tussen kogels en loopvlak biedt een mechanisch voordeel zonder dat de trekstangkracht verhoogd moet worden. Ook na een continue inzet zal de klemkracht niet afnemen. Veelomvattende testen tonen aan dat deze wijze van koppelen betrouwbaarder is dan andere systemen, zoals de PSC- en de HSK-Aopname. Het KM-systeem garandeert bovendien een zeer snelle wisseling en leent zich voor ieder verspaningsproces. De conische vlakken van spil en opname blijven in contact bij aanzienlijk hogere toerentallen dan met andere systemen het geval is. Daardoor zijn er hogere verspaningsvolumes mogelijk en wordt het proces als geheel betrouwbaarder. De korte wisseltijd komt de efficiëntie van het verspaningsproces ten goede.

KENNAMETAL BELGIUM

Principe van het KM-systeem voor het plaatsen van de houder/gereedschapssamenstelling in de machinespil, met de drie stadia die corresponderen met de positie van de kogels

Opperstraat 60 3850 Nieuwerkerken Tel.: 04/248.48.48 Fax: 04/248.28.14 [email protected] www.kennametal.be

Metallerie 168 • Februari 2013

45

Haas Automation

Fictie 5-assige bewerkingscentra zijn duur, complex en moeilijk te programmeren en bedienen.

Feit De Haas UMC-750 is een kostenefficiënte oplossing voor 3+2-assige bewerking en gelijktijdige 5-assige bewerking. De machine wordt standaard geleverd met een geïntegreerde trunniontafel met twee assen. Met de Haasbesturing, die dynamische werkstukcoördinaten en TCP-compensatie (Tool Center Point) biedt, is de setup en bediening een fluitje van een cent.

SA van Waasdijk NV | Grimbergen | +32.2.427.21.51 Haas Automation, Europe | HaasCNC.com | +32 2-522-99 05 | Made in the USA

ADVERTORIAL

NAUWKEURIGE EN BETROUWBARE OPLOSSING OM OPPERVLAKTEBEWERKING TE VERBETEREN HAAS INTRODUCEERT HET HAAS UMC-750 UNIVERSELE BEWERKINGSCENTRUM Je zou verwachten dat je geen stalen zenuwen hoeft te hebben om te investeren in een CNC-bewerkingsmachine. Nochtans waren stalen zenuwen tot nu toe wél een vereiste voor eigenaars van kleine tot middelgrote verspaningsbedrijven die behoefte hadden aan vijfassige bewerking om een hoge productiviteit te realiseren. Alleen al de hoge aankoopprijs en de complexiteit hadden doorgaans een ontradend effect, zelfs op de meest zelfverzekerde ondernemers. Haas Automation maakt daar nu een einde aan met de introductie van zijn Haas UMC-750 universeel bewerkingscentrum voor 3+2-assige bewerking en gelijktijdige vijfassige bewerking. VIJFASSIG Vijfassige bewerking biedt gebruikers flexibiliteit, vermindert het aantal opspanningen en vergroot de nauwkeurigheid voor meerzijdige en complexe werkstukken. Het nieuwe universele bewerkingscentrum van Haas biedt al die voordelen tegen een betaalbare prijs en met de eenvoud en gemoedsrust waarvoor Haas Automation bekendstaat.

SPECIFICATIES De Haas UMC-750 biedt verplaatsingen van 762 x 508 x 508 mm en heeft een geïntegreerde trunniontafel met twee assen. De machine is uitgerust met een inline direct aangedreven SK-40 hoofdspil met weinig warmteontwikkeling (standaard met een maximaal

toerental van 8.100 omw./min of optioneel met een maximaal toerental van 12.000 omw./min). De machine wordt standaard geleverd met een trommelgereedschapswisselaar voor 40+1 gereedschappen. De trunniontafel kan werkstukken onder vrijwel elke hoek positioneren voor vijfzijdige (3+2-assige) bewerking of kan zorgen voor gelijktijdige vijfassige beweging voor het bewerken van profielen en complexe bewerkingen. De machine biedt +110 en -35 graden kanteling en 360 graden verdraaiing. Dat zorgt voor een uitstekende gereedschapsspeling en een grote werkstukcapaciteit.

verwachten van een universele machine”, zegt Alain Reynvoet, managing director van Haas Automation Europe. “In een notendop: de Haas UMC-750 is een CNC-bewerkingsmachine met hoge prestaties die slechts een fractie kost van wat je doorgaans moet betalen voor machines die dergelijke mogelijkheden en uitstekende kwaliteit bieden. Haas machines zijn bij onze klanten synoniem voor innovatieve bewerkingsoplossingen tegen een zeer scherpe prijs, zonder in te boeten aan prestaties en betrouwbaarheid. Deze nieuwste bewerkingsmachine van Haas zal zeker die verwachtingen inlossen.”

COCREATIE

ADD-ONS

“De UMC-750 is ontworpen en gebouwd op basis van feedback van onze gebruikers over wat ze

De UMC-750 is leverbaar met een brede selectie opties om de productiviteit te verhogen.

Denk hierbij bijvoorbeeld aan een bandspanentransporteur, hogedrukkoelmiddelsystemen, besturingssoftware voor hogesnelheidsfrezen (High Speed Machining – HSM), het draadloze intuïtieve tastsysteem van Haas (WIPS – Wireless Intuitive Probing System), een uitgebreid programmeergeheugen en nog veel meer.

DOELGROEP Voor verspaningsbedrijven die op zoek zijn naar een voordelige, nauwkeurige en betrouwbare manier om het aantal opspanningen te verminderen en de kwaliteit en oppervlaktebewerking van werkstukken te verbeteren, is de Haas UMC-750 de ideale CNC-bewerkingsmachine die perfect aan hun behoeften voldoet.

HAAS FACTORY OUTLET

De machine biedt +110 en -35 graden kanteling en 360 graden verdraaiing

De Haas UMC-750 is een CNCbewerkingsmachine met hoge prestaties die slechts een fractie kost van wat je doorgaans moet betalen voor machines die dergelijke mogelijkheden en uitstekende kwaliteit bieden

A division of van Waasdijk nv Waardbeekdreef 3 1850 Grimbergen Tel.: 02/427.21.51 Fax: 02/427.21.91 [email protected] www.HaasCNC.com

Metallerie 168 • Februari 2013

47

BUSINESS LINKS PLAATBEWERKINGSMACHINES APT INTERNATIONAL DE TONNE 73 -Tel: 09/386.15.71 Fax: 09/386.99.41

BE-9800 DEINZE

DUMOUMAT BEVERSESTEENWEG 151 -BE-8800 ROESELARE Tel: 051/24.20.09 Fax: 051/24.13.46 Email: [email protected] Web: www.dumoumat.be

GEREEDSCHAPPEN & MACHINES BIS-TECHNICS ZEVENPUTTENSTRAAT 20 -BE-3690 ZUTENDAAL Tel: 089/51.88.90 Fax: 089/51.88.99 Email: [email protected] Web: www.bistechnics.com

PRIMA POWER LEENSTRAAT 5 -Tel: 09/382.90.30 Fax: 09/382.90.31 V.A.C. MACHINES KLEINE PATHOEKEWEG 13 -Tel: 050/31.50.83 Fax: 050/31.55.80

BE-2240 ZANDHOVEN

BE-9810 NAZARETH

BE-8000 BRUGGE

VERSPANINGSMACHINES APT INTERNATIONAL DE TONNE 73 -Tel: 09/386.15.71 Fax: 09/386.99.41 GIBAS NUMERIEK KREUPELSTRAAT 26 -Tel: 02/361.35.40 Fax: 02/361.35.50

BE-9800 DEINZE

HAAS AUTOMATION EUROPE MERCURIUSSTRAAT 28 -BE-1930 ZAVENTEM Tel: 02/522.99.05 Fax: 02/523.08.55 L&D JET-TECHNIEK INDUSTRIETERREIN 2/3 -- BE-3290 DIEST-WEBBEKOM Tel: 013/53.17.77 Fax: 013/53.17.75 Email: [email protected] Web: www.lendwaterjet.be LANDRE LANGESTRAAT 207 -Tel: 02/257.19.30 Fax: 02/257.10.01 MACHINE TOOL GROUP NIJVERHEIDSLAAN 23 -Tel: 056/50.51.50 Fax: 056/50.51.65

ISCAR BENELUX ROEKHOUT 13 -Tel: 02/464.20.20 Fax: 02/522.51.21

BE-1702 DILBEEK

SECO CHAUSSEE DE NIVELLES 28 -- BE-1420 BRAINE-L'ALLEUD Tel: 02/389.09.60 Fax: 02/389.09.89 VYNCKIER TOOLS LEVEND WATERLAAN 2 -Tel: 056/56.14.66 Fax: 056/56.14.68

BE-7700 MOESKROEN

WELDA ANTWERPSESTEENWEG 949 -- BE-9041 GENT-OOSTAKKER Tel: 09/355.74.26 Fax: 09/355.92.01

BE-2240 ZANDHOVEN

BE-8560 GULLEGEM

MACHINIMMO RECHTSTRAAT 360 -BE-9160 LOKEREN Tel: 09/328.88.11 Fax: 09/328.88.11 Email: [email protected] Web: www.machinimmo.com

ABICOR ROZENSTRAAT 6A -Tel: 09/382.90.80 Fax: 09/382.90.81

BE-9810 NAZARETH

--

BE-9140 TEMSE

CIBO SCHUURTECHNIEKEN DEUGENIETSTRAAT 5 -BE-3150 TILDONK Tel: 016/61.85.85 Fax: 016/61.84.84 ESTEE INDUSTRIES LEENBEEKSTRAAT 9 -BE-9770 KRUISHOUTEM Tel: 09/388.54.10 Fax: 09/388.54.40 Email: [email protected] Web: www.estee-industries.com FED.D.METALLISEURS DE BELGIQUE RUE DE CHENEE 53 -BE-4031 ANGLEUR Tel: 04/366.64.76 Fax: 04/366.64.77 Email: [email protected] Web: www.metalliseurs.be

COSAERT SOLDEERMATERIAAL VOSSENLO 11 -BE-9070 HEUSDEN Tel: 09/385.96.00 Fax: 09/385.96.01 Email: [email protected] Web: www.brazetec.de LECOT VIERLINDEN 7 -BE-8501 KORTRIJK-HEULE Tel: 056/36.45.11 Fax: 056/35.44.38 NEDERMAN BERGENSESTEENWEG 181 -- BE-1600 SINT-PIETERS-LEEUW Tel: 02/334.22.50 Fax: 02/334.22.51 VALK WELDING STAALINDUSTRIEWEG (PB60) 15 -2950 AB ALBLASSERDAM Tel: +31(0)78/691.70.11 Fax: +31(0)78/691.95.15

NL-

VYNCKIER TOOLS LEVEND WATERLAAN 2 -Tel: 056/56.14.66 Fax: 056/56.14.68

VYNCKIER TOOLS LEVEND WATERLAAN 2 -Tel: 056/56.14.66 Fax: 056/56.14.68

WELDA ANTWERPSESTEENWEG 949 -- BE-9041 GENT-OOSTAKKER Tel: 09/355.74.26 Fax: 09/355.92.01

BE-7700 MOESKROEN

BE-2800 MECHELEN

PROTEMPO POSTBUS 21 -NL-6500 AA NIJMEGEN Tel: +31(0)24/371.17.11 Fax: +31(0)24/371.17.00

SIEMENS MARIE CURIESQUARE 30 -Tel: 02/536.23.26 Fax: 02/536.22.90

BE-8501 KORTRIJK-HEULE

BE-1070 ANDERLECHT

WALLECAN HONDSCHOTESTRAAT 250 -Tel: 056/41.50.41 Fax: 056/40.34.53

BE-8560 GULLEGEM

WELSER PROFIELTECHNIEK MOLENEIND 2 -NL-4751 GP OUD GASTEL Tel: +31(0)165/51.10.00 Fax: +31(0)165/51.36.55 WISMAN TECHNIEK BVBA MOLENBERGLEI 21 -Tel: 03/457.24.82 Fax: 03/457.29.80

BE-2627 SCHELLE

ONDERAANNEMING SIEMENS MARIE CURIESQUARE 30 -Tel: 02/536.23.26 Fax: 02/536.22.90

BE-1070 ANDERLECHT

VERLOY METAALWERKEN WATERSTRAALSNIJDEN BEEMDENSTRAAT 29 -BE-2340 BEERSE Tel: 014/61.17.54 Fax: 014/61.77.60 Email: [email protected] Web: www.verloy-metaalwerken.be

AIR LIQUIDE WELDING BELGIUM GRIJPENLAAN 5 -BE-3300 TIENEN Tel: 016/80.48.20 Fax: 016/78.29.22

MEMA MACHINERY & TOOLS NIJVERHEIDSSTRAAT 12 -BE-1840 LONDERZEEL Tel: 052/31.70.80 Fax: 052/31.70.89 BE-7700 MOESKROEN

WELDING SERVICES HOOGKAMERSTRAAT 345A Tel: 03/711.05.05 Fax: 03/711.15.82

OPPERVLAKTEBEHANDELING

LASSEN BE-1980 ZEMST

PRECISION METALS WAYENBORGSTRAAT 25 -Tel: 015/44.89.89 Fax: 015/44.89.90

SAEY INDUSTRIELAAN 4 -Tel: 056/35.42.00 Fax: 056/35.64.31

HACO TRADING COMPANY HOGESCHUURSTRAAT 2 -BE-8850 ARDOOIE Tel: 051/26.52.00 Fax: 051/26.52.01 LANDRE LANGESTRAAT 207 -Tel: 02/257.19.30 Fax: 02/257.10.01

WELDING COMPANY BRANDEKENSWEG 6 -BE-2627 SCHELLE Tel: 03/880.81.80 Fax: 03/880.81.99 Email: [email protected] Web: www.weldingcompany.be

INPLASCO WINNINGLAAN 13 -Tel: 03/710.94.00 Fax: 03/710.94.01 Email: [email protected] Web: www.inplasco.be ROSLER BENELUX AVENUE DE RAMELOT 6 -Tel: 02/361.02.00 Fax: 02/361.28.31

BE-9140 TEMSE

LECOT VIERLINDEN 7 -Tel: 056/36.45.11 Fax: 056/35.44.38 BE-1480 TUBIZE

TOELEVERINGEN BLICKLE JENNEVALLAAN 9 BA -Tel: 03/828.01.54 Fax: 03/827.00.46 Email: [email protected] Web: www.blickle.be

WERKPLAATSINRICHTING

VYNCKIER TOOLS LEVEND WATERLAAN 2 -Tel: 056/56.14.66 Fax: 056/56.14.68

BE-8501 KORTRIJK-HEULE

BE-7700 MOESKROEN

DIENSTEN BE-2530 BOECHOUT

B.I.L. TECHNOLOGIEPARK 935 -Tel: 09/292.14.00 Fax: 09/292.14.01

BE-9052 ZWIJNAARDE

BLAXX: KRACHTIG, NAUWKEURIG EN BETROUWBAAR

ADVERTORIAL

WALTER LANCEERT NIEUWE GENERATIE FREZEN Voor bedrijven die de grenzen van de verspaning opzoeken, biedt Blaxx met Tiger-tec Silver het compromisloze antwoord. De nieuwe generatie frezen van Walter biedt, dankzij de combinatie van Blaxx en Tiger-tec Silver, een indrukwekkend systeem waar professionele verspaners lang op hebben zitten te wachten. Onberispelijke precisie in combinatie met de hoogst mogelijke standtijden zorgen ervoor dat innovatieve bedrijven hun ware troefkaart kunnen uitspelen: de ontwikkeling en vervaardiging van indrukwekkende producten.

ONDERSCHEIDENDE KENMERKEN Walter biedt met de nieuwe Blaxx hoekfreesgeneratie F5041 en F5141 een reeks van onderscheidende kenmerken die gezamenlijk garant staan voor een optimale productiviteit en proceszekerheid. • De krachtige basis is een robuuste ‘body’ die door een speciale oppervlaktebehandeling slijtvast is gemaakt. • Blaxx is het eerste freessysteem van Walter dat de voordelen van tangentiaal frezen koppelt aan de prestaties en voordelen van de Tiger-tec Silver wisselplaten. Dit resulteert in een onverslaanbare combinatie. • Met vier positieve snijkanten per wisselplaat, een precieze hoek

van 90° op het werkstuk, en een uiterst robuuste body zorgt Blaxx voor een nieuwe definitie van productiviteit en proceszekerheid bij het hoekfrezen. Twee wisselplaatgroottes Er zijn twee wisselplaatgroottes: • LNHU0904 voor snijdiepte 8 mm; • LNHU1306 voor snijdiepte 12 mm in het diameterbereik van 25 - 125 mm met verschillende hoekradii.

TANGENTIALE REVOLUTIE De missie van Blaxx: alle voordelen van tangentiële freessystemen inzetten waar radiale strategieën tegen hun fysieke grenzen aan lopen, met behoud van vermogensgegevens van de Tiger-tec Silver wisselplaten. Waar een tangentiaal systeem nodig is, biedt Blaxx een oplossing die precies datgene biedt waar Walter al jarenlang voor staat: gereedschap waarmee de efficiëntie van de gehele procesketen van de productie wordt verhoogd. Voordelen • De tangentiale Blaxx hoekfrees kan tot 30% meer voeding aan ten opzichte van de klassieke radiale frezen. • Hoge proceszekerheid en

-stabiliteit door hoger hardmetaalvolume in de snijkrachtrichting en optimaal versterkt gereedschapsbody. • Hoge efficiëntie, door vier snijkanten per wissel plaat. • Tiger-tec Silver wisselplaten. • Twee soorten CVD (WKP25S en WKP35S) voor het bewerken van staal en gietijzer. • Twee soorten PVD (WSM35S en WSP45S) voor staal, roestvast staal en moeilijk te verspanen materialen.

VEILIGE PROCESSEN Het voordeel van een tangentieel freessysteem komt pas werkelijk tot zijn recht wanneer alle parameters exact op elkaar zijn afgestemd. Met Blaxx opent Walter een volledig nieuw hoofdstuk. Klanten profiteren van het krachtigste gereedschapslichaam van Walter ooit, maar kunnen nu ook eindelijk Tiger-tec Silver wisselplaten gebruiken als onderdeel van een tangentieel systeem. De resultaten zijn even duidelijk als indrukwekkend. De tangentiele Blaxx hoekfrees geeft een tot 30% hogere voeding ten opzichte van een radiale hoekfrees. Het feit dat zulke voedingen mogelijk zijn, is te danken aan de exacte afstemming tussen de nieuwe tangentiële Tiger-tec Silver wisselplaten en de ongelooflijk sterke Blaxx gereedschapslichamen.

OVERTUIGENDE PRESTATIES Het werkelijke prestatievermogen van een gereedschapssysteem is de som van een groot aantal factoren. De meeste van deze factoren zijn duidelijk meetbaar in de vorm van vermogensgegevens, zoals voedingen en standtijden. Veel toonaangevende technische bedrijven kiezen voor de oplossingen van Walter, omdat ze weten dat de kritische succesfactoren vaak meer omvatten dan alleen de gereedschapskenmerken. De procesgeoriënteerde aanpak van Walter is wat klanten werkelijk toegevoegde waarde biedt en aan de basis staat van baanbrekende innovaties zoals Blaxx.

WALTER BENELUX

Cluster Park-Romboutsstraat 3 1932 Zaventem Tel.: 02/725.85.00 Fax: 02/725.97.49 [email protected] www.walter-tools.com

Metallerie 168 • Februari 2013

49

P RODUCT I NF O

KONTECKSXNC

SPANT ANGOPNAMEEPB5672

300M L ANGEKABEL

PXD

DeKont ecKSXNC s panvi j si seen kr acht i gs pans ys t eem voordes i mul t anevi j f as s i gever wer ki ng,dat bes chi ktoveri ns t el bar es pankr acht en t us s en4en40kN,r echt s t r eeks gemet enophetwer ks t uk.Des t eunvl akkenopeenhoogt evan211mm zor gener voordathetwer ks t ukgemakkel i j kber ei kbaari s .Hetwor dts nel gekl emd,i sbes t andt egent r i l l i ngenen heef teenhoger epet eer nauwkeur i ghei d.Debedi eni ngvi aeent r eks t ang ver mi nder tdebui gbel as t i ngophet bas i s l i chaam.Deaandr i j vi ngenhet ver s t el mechani s mevandevi j f as s i ge s panvi j szi j nvol l edi goms l ot enendus bes cher mdt egens panen,vui l ,koel vl oei s t ofenz.

Deni euwes pant angopnameEPB 5672i sges chi ktvoorhoges nel hei dsf r ezenenhoogvol umever s pani ng.Eri s eenmaxi mal er ondl oopnauwkeur i ghei dvandr i emi cr onbi jeenger eeds chaps l engt evandr i ekeerdebui t endi amet er( 3xD) ,t ot50mm.Di ti s40% l agerdanhetvor i geDt ype( 5872) . DeEPB5672i sookont wor penvoor eenmaxi mal ekl emkr achtdi egel i j kmat i goverdehel el engt evande s pant angwor dtover gebr achtopde ger eeds chaps s chacht .Des panmoeri s voor zi envans t er ket r apezoï dal e s chr oef dr aadom des pant angoml aag t edr ukkeni nzi j nzi t t i ng.Ooki sereen compl eetni euw t ypef unct i onal i t ei t t us s enmoerenl i chaam ont s t aan:t wee ci l i ndr i s chegel ei di ngs vl akkenaan bei dezi j denvandes chr oef dr aad.

Metde' Chai nf l exCC'( Chai nf l ex Cus t om Cabl e)daal tdemi ni muml engt ebi jkl ant s peci f i ekekabel snaar 300met er ,t er wi j ldel ever t i j dkan wor denver kor tt otdr i eweken.Met eens peci aalont wi kkel deonl i neconf i gur at orkunnenkl ant enbi nnenenkel e mi nut enhunkabelnaarwenss amens t el l enenbes t el l en.Deker nvanhet conceptzi j nni euwe,opel kaaraf ges t emdes t appeni ndekabel pr oduct i e endel ogi s t i ek,evenal seens t andaar di s er i ngvanbepr oef decomponent en ens l ankepr oces s ent oti nhetdet ai l . Daar meekunnennuookkor t ekabel l engt eni neengr ot eveel zi j di ghei d, i ndi vi dueelenvoor als nel l erwor den gel ever d.

DePXDs er i evanui t wi s s el bar e Phoeni xboor koppeni sges chi ktvoor hetbor envangr ot edi amet er sof t apgat envoorhetdr aadr ol l enwaar bi j eenhogenauwkeur i ghei denef f i ci ënt i e,zoal smethetgebr ui kvanVHMbor en,ver ei s tzi j n.Zehebbenookeen l anger es t andt i j d,ver gel ekenmetHSSbor enenbor enmetwi s s el pl at en. Eénenkel eboor s t angkangebr ui kt wor denvoorver s chi l l endedi amet er s , deui t wi s s el bar eboor koppenkunnen gebr ui ks vr i endel i j kgekoppel den ont koppel dwor denenhunbeves t i gi ng,zonders chr oeven,bl i j f topt i maal .

S C HUNKI NT E C  0 5 3 /8 5 . 3 5 . 0 4

S E C O  0 2 /3 8 9 . 0 9 . 6 0

I GUSB E L UX  0 1 6 /3 1 . 4 4 . 3 1

OS G  0 1 0 /2 3 . 0 5 . 0 9

CAD/CAM met TopSolid! Associatief, intuïtief & parametrisch PARADUR® X· PERTP

NI EUWEWI SSEL PL AATGEOMETRI EEN

St al enmat er i al enui thett akenpakket vandeni euwet el gui tdeX· per tt ap f ami l i ezi j ni nover eens t emmi ngmetde I SObel et t er i ng,metkr acht waar dent ot 1. 000N/mm² .Hetger eeds chapkan wor denui t gevoer dmeteenTi N-of THL coat i ng.Funct i eszoal s45°s pi r aal hoek,af s chui ni ngnaarvor m C eneen hul ps t ukzor genvooreenbet r ouwbar e t appi ngi nbl i ndegat ent oteendi ept e van3, 5xD. -Met r i s ches chr oef dr aadM2t ot M64enM2. 5x0. 35naar M52x3/ookbes chi kbaari ni nchver s i es( UNC,UNF,UNEF,VN8, G,BSW) . -L i nks es chr oef dr aadvar i ant en( L H) envar i ant enmetonder br oken t anden( AZ) -L engt esM,LenXL

Sandvi kCor omanti nt r oduceer teen ni euwer eekswi s s el pl aat geomet r i eën enger eeds chaps houder sopmaatmet vas t es pui t mondendi eeennauwkeur i gekoel mi ddel s t r aalnaarhetmi dden vandes ni j zonegar ander en.Zovor mt hetkoel mi ddeleenwi g,waar meede war mt eef f i ci ëntui tdes ni j zonewor dt af gevoer dendes panenwor den gevor md.Eenbet er es paancont r ol een eenl anger el evens duurvanhet ger eeds chapzi j ns l echt st weevande voor del endi ebi j dr agenaaneen bet r ouwbar eenvoor s pel bar ebewer ki ng.Zel f sbi jl as t i get oepas s i ngenen mat er i al endi ezi chmoei l i j kl at en bewer ken,kaneenhoger epr oduct i vi t ei twor denger eal i s eer d,ongeachtde i nges t el dedr uk.

WAL T E RT I T E X  0 2 /7 2 5 . 8 5 . 0 0

S ANDVI KC OROMANT  0 2 /7 0 2 . 9 8 . 0 0

5 0Me t a l l e r i e1 6 8•F e b r u a r i 2 0 1 3

me t a l l e r i e . p mg . b e

MILL DE HELI ALISEER SPIR ANTEN E G 3 SNIJK 1 2 3

HM390 TPKT Wisselplaat

90º

8.0

w w w. i s c a r. b e

Briljant Frezen

Gespiraliseerde driehoekige wisselplaat met 3 snijkanten

• Hoog positieve 90° schouder • Gespiraliseerde snijkant voor soepele en gemakkelijke snede • Minder trilling en vermogensafname • Snededieptes tot 13 mm

Efficiency tot het uiterste

26.– 28. Februar 2013 MESSE STUTTGART

Hal 1, Stand-Nr. D04

Eenvoudig driemaal efficiënt: onze 3-voudige wisselplaat voor standaard- en speciale gereedschappen. Perfect afgestemd voor efficiënte verspaning: van hardmetaal via precisiegesinterde geometriën en individueel geslepen tot aan gecoat. Daarbij zeer robuust, extreem slijtvast en met een optimale spaanafvoer. Zo creëren zij een voorsprong door economische bewerking met hoge snijsnelheden en standtijden. Vergroot uw procesbetrouwbaarheid – wij leveren snel en brengen kwaliteit betrouwbaar

www.phorn.de

naar de top. www.phorn.de

T E C HNOL OGI E VOOR S PR ON G I S H OR N

INSTEKEN

AFSTEKEN

GROEFFREZEN

GROEFSTEKEN

KOPIEERFREZEN

BOREN

RUIMEN