L O K E T C R I T E R I A
Kozijn- of gevelwijziging (aan bestaande woningen of woongebouwen of aan bijgebouwen bij bestaande woningen of woongebouwen) Omschrijving en uitgangspunten
Toepassing van de loketcriteria
Van een kozijn- of gevelwijziging is sprake bij het vervangen of verplaatsen van een kozijn, venster, raam, deur of gevelpaneel. Omdat de opbouw van de gevel een belangrijk onderdeel is van de architectonische vormgeving van het gebouw en/of de straatwand, moeten ook gevelwijzigingen zorgvuldig worden ontworpen. In principe mogen de samenhang en de ritmiek in straatwanden niet worden verstoord door incidentele gevelwijzigingen. Met name een kozijn- of gevelwijziging in de voorgevel of zijgevel, als deze grenst aan de weg of het openbaar groen, vraagt om zorgvuldige vormgeving. Een kozijn- of gevelwijziging moet passen bij het karakter van het hoofdgebouw en de karakteristiek van de omgeving. Een naoorlogse woning vraagt bijvoorbeeld om andere vormgeving dan een historisch pand uit de 19de eeuw. De loketcriteria bieden alleen uitkomst voor standaard kozijn- of gevelverandering. Bij vervanging is het uitgangspunt dat de oorspronkelijke of originele vormgeving in elk geval voldoet aan redelijke eisen van welstand. Wijzigingen in de gevel die sterk contrasteren met het hoofdgebouw of de directe omgeving zullen altijd aan de commissie voorgelegd.
Loketcriteria zijn alleen van toepassing op licht-vergunningplichtige bouwwerken. Zolang een bouwaanvraag qua afmetingen en positionering binnen bepaalde randvoorwaarden blijft, hoeft in het geheel geen bouwvergunning te worden aangevraagd.Voor een overzicht van vergunningsvrije en vergunningplichtige kozijn- of gevelwijzigingen zie bijlage 1 bij dit hoofdstuk. Uitzonderingssituaties Voldoet een kozijn- of gevelwijziging niet aan de loketcriteria of is er sprake van een bijzondere situatie en wordt getwijfeld aan de toepasbaarheid van de loketcriteria, dan wordt het plan voorgelegd aan de welstandscommissie en gelden de gebiedstype-/gebiedsspecifieke of algemene criteria. Daarnaast kan zich de bijzondere situatie voordoen, dat voorschriften uit een bestemmingsplan strijdig zijn met vastgestelde loketcriteria. Volgens de geldende jurisprudentie en de Woningwet 2003 blijven de loketcriteria dan buiten toepassing. Alleen als het bestemmingsplan meer keuze openlaat, kunnen de loketcriteria -binnen de mogelijkheden van het bestemmingsplan - alsnog worden toegepast. Zie ook Deel 1 hoofdstuk 2.2 - bestemmingsplannen en welstand. Trendsetter Bouwwerken die niet voldoen aan de loketcriteria kunnen soms toch een goedkeuring ontvangen, bijvoorbeeld als er al gelijke bouwwerken voorkomen in de directe omgeving van het aangevraagde bouwwerk. In zo’n geval kan het beter zijn een volgens de loketcriteria niet geheel passend model te herhalen, dan er weer een ander model naast te zetten. Het al aanwezige bouwwerk wordt dan de ‘trendsetter’ voor de bouwwerken die volgen. Trendsetters worden feitelijk aangewezen door B & W, respectievelijk de dagelijkse besturen van de deelgemeenten. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren tegelijkertijd met de verlening van een bouwvergunning voor het desbetreffende bouwwerk. De dS+V houdt hiervan een bestand bij waarin ook wordt aangegeven voor welk gebied of bouwblok de trendsetter van toepassing is. De aanvrager kan daarnaar verwijzen bij de bouwaanvraag. Als een bouwaanvraag niet lijkt op een trendsetter en ook niet voldoet aan de loketcriteria, kan deze desondanks welstandshalve aanvaardbaar zijn. Deze goedkeuring in afwijking van de criteria zal dan worden onderbouwd (gemotiveerd) en het goedgekeurde bouwwerk kan vervolgens de trendsetter worden voor een nader te omschrijven gebied. Regelmatig worden nieuwe trendsetters opgenomen in het bestand.
369
L O K E T C R I T E R I A
Loketcriteria voor kozijn- of gevelwijzigingen
Voorbeelden (voor detaillering zie pagina 373)
Een aanvraag voldoet aan redelijke eisen van welstand indien deze wordt uitgevoerd conform een eerder vastgestelde trendsetter of als deze voldoet aan alle volgende voorschriften (incl. aanvullende bepalingen). Bij strijdigheid van deze criteria met de voorschriften uit het bestemmingsplan, prevaleren de laatste. Algemeen Maatvoering Vormgeving
Materiaalgebruik
Kleurgebruik Detaillering
Vervanging bij niet-woongebouwen moet altijd aan de commissie worden voorgelegd Zie illustraties (bijlage 2) Bij kozijnvervanging is het oorspronkelijke kozijn uitgangspunt: • hoofdindeling conform oorspronkelijk ontwerp (subverdeling mag deels vervallen, zie voorbeeld) • ventilatieroosters niet zichtbaar (plaatsen in bovendorpel) Hout kunststof aluminium staal toepassing van zonwerend/spiegelend glas is niet toegestaan. Identiek aan oorspronkelijk ontwerp de maatvoering van de detaillering is overeenkomstig de oorspronkelijke detaillering m.b.t.: • negge • profielbreedte • profieldiepte
vóór ca. 1910
ca. 1920 – 1940 hout
ca. 1920 – 1940 staal
Voor een beknopte begrippenlijst zie pag 372:
ca. 1950 - 1965
370
L O K E T C R I T E R I A
Aanvullende bepalingen 1 per gebiedstype
Aanvullende bepalingen 2 voor beschermde stadsgezichten
In de volgende gebiedstypen gelden aanvullende criteria. Deze komen bovenop de hiervoor genoemde loketcriteria. In het geval van strijdigheid prevaleren de aanvullende bepalingen. De uitzonderingen/aanvullingen op de criteria zijn:
Omschrijving en uitgangspunten Aangezien het hier gaat om beschermde stadsgezichten verwacht de gemeente een sterke samenhang met de bestaande architectuur. Grootte, vormgeving, materialisering en detaillering van erfafscheidingen worden hier dan ook scherper getoetst dan in de reguliere gebieden. Dit soort aanvragen zal altijd aan de welstandscommissie worden voorgelegd. Deze zal dan mede toetsen aan de hand van de gebiedsgerichte en algemene criteria.
niet-planmatige uitbreidingen Vormgeving indeling, detaillering en kleur van kozijnen zijn per architectonische eenheid gelijk (individueel pand of ensemble). Planmatige stedelijke uitbreidingen Vormgeving indeling, detaillering en kleur van kozijnen zijn per architectonische eenheid gelijk (gevelwand, blok, gespiegelde wanden). Tuindorpen Vormgeving indeling, detaillering en kleur van kozijnen zijn per architectonische eenheid gelijk (gevelwand of blok). stempel- en strokenbouw Vormgeving indeling, detaillering en kleur van kozijnen zijn per architectonische eenheid gelijk (strook of stempel). Vormgeving indeling, detaillering en kleur van kozijnen zijn per architectonische eenheid gelijk (gevelwand of blok). stedelijke villagebieden Materiaal, kleur en bij verbouw (kozijnen e.d.) kleur- en detaillering materiaalgebruik afstemmen op het bestaande hoofdgebouw rivierenlocaties vormgeving. kozijnen zijn per architectonische eenheid gelijk (gevelwand of blok)
NB. In beschermde stadsgezichten gelden aanvullende bepalingen. Beschermde stadsgezichten Algemeen
De toepassing van loketcriteria betreft alle licht-vergunningplichtige bouwwerken. In beschermde stadsgezichten dus ook de aanvragen aan de achterzijde.
Vormgeving
Raamverdeling is identiek aan oorspronkelijk ontwerp (roedeverdeling behouden) Glas in lood behouden Materiaal, kleur en detaillering zijn identiek aan het oorspronkelijke ontwerp
Materiaal, kleurgebruik en detaillering
De illustratie in bijlage 2 blijven buiten toepassing
371
L O K E T C R I T E R I A
Verklarende woordenlijst: Aanzichtbreedte: Breedte van het kozijn zoals dat aan de buitenzijde zichtbaar is Kozijnwijziging: Het vervangen of veranderen van een kozijn, venster, raam, deur of gevelpaneel Gevelwijziging: Het zodanig wijzigen van een deel van of de gehele gevel van een woning of gebouw, dat daardoor het aanzicht verandert Bovendorpel: Bovenste horizontale regel van een deur- of raamkozijn, of van een raam of deur Burenerfgrens: De scheiding van het erf met het naastgelegen erf Dakvoet: Plaats waar het hellende dak en de dakvloer samenkomen Detail: Ontmoeting/aansluiting van verschillende bouwdelen zoals gevel en dak of gevel en raamkozijn Detaillering: Uitwerking van de verschillende onderdelen cq aansluitingen. Erf: Al dan niet bebouwd perceel, of een gedeelte daarvan, dat direct is gelegen bij een gebouw en dat in feitelijk opzicht is ingericht ten dienste van het gebruik van dat gebouw mits, voorzover een bestemmingsplan van toepassing is, de bestemming deze inrichting niet verbiedt Voorerf: Gedeelte van het erf dat aan de voorzijde van het gebouw ligt Achtererf: Gedeelte van het erf dat aan de achterzijde van het gebouw ligt Zijerf: Gedeelte van het erf dat aan de zijkant van het gebouw ligt Openb. groen: Hiermee wordt bedoeld wat daaronder in het normale spraakgebruik wordt verstaan, zoals parken, plantsoenen en speelveldjes, die het gehele jaar of een groot deel van het jaar publiek toegankelijk zijn. Weilanden, bossage of water kunnen in dit verband niet worden aangemerkt als openbaar groen Negge: Terugspringende kant van een muur bij de kozijnen Panelen: Rechthoekige vlakken, geplaatst in een omlijsting Profielbreedte: Breedte van kozijnhout, raamhout of lijstwerk Profieldiepte: Dikte van kozijnhout, raamhout of lijstwerk Raamindeling: Nadere onderverdeling van een vensteropening Stedenbouwk. Samenstel van bouwblokken welke als eenheid zijn ontworpen architect. en als zodanig herkenbaar zijn. Eenheid: Voorgevellijn: denkbeeldige lijn die strak loopt langs de voorgevel van een bouwwerk tot aan de perceelsgrenzen Voorgevelrooilijn: Als bedoeld in het bestemmingsplan, dan wel de gemeentelijke bouwverordening. Zijgevellijn: Denkbeeldige lijn die strak loopt langs de zijgevel van een bouwwerk tot aan de perceelsgrenzen Weg: Als bedoeld in artikel 1, eerste lid, onder b, van de Wegenverkeerswet 1994.
Bijlage 1 Vergunningplicht De loketcriteria zijn alleen van toepassing op licht-vergunningplichtige bouwwerken. Tot welke vergunningscategorie een aanvraag behoort is onderdeel van rijksoverheidbeleid. Onderstaande tabel geeft een kort overzicht; hieraan kunnen geen worden ontleend. Voor meer volledige informatie hierover zie: www.vrom.nl. Ve rg u n n i n g s v ri j Het veranderen van een kozijn, kozijninvulling, luik of gevelpaneel van een bestaande woning, bestaand woongebouw of een bij een bestaande woning of een bestaand woongebouw behorend bijgebouw, is vergunningsvrij als aan alle onderstaande voorwaarden wordt voldaan. plaatsing en aantal: • niet aan een voorgevel of een naar de weg of het openbaar groen gekeerde zijgevel vormgeving: • de verandering leidt niet tot wijziging van een bestaande gevelopening overige: • de wijziging heeft geen betrekking op een beschermd monument of een pand in een beschermd stads- of dorpsgezicht Lichte vergunning In alle andere gevallen moet een lichte bouwvergunning worden aangevraagd. Reguliere vergunning n.v.t.
schema erfbenamingen 372
L O K E T C R I T E R I A
Bijlage 2 Vóór 1910 (houten schuifraam)
373
L O K E T C R I T E R I A
Ca. 1920-40 (samengesteld houten kozijn) -
glas in lood / roedeverdeling mag vervallen versprongen bovenlicht behouden positie tussenkalf conform bestaand dubbele tussenstijl mag enkele stijl worden detaillering conform voorbeeld kleurgebruik is identiek aan oorspronkelijk ontwerp
N.B. Detailtekening is een voorbeeld. De aangegeven afmetingen en materialisering wordt als leidraad gehanteerd bij toetsing van alternatieven.
374
L O K E T C R I T E R I A
ca. 1950-60 (houten gevelpui)
ca. 1920-40 (stalen kozijn)
-
bovenlicht mag vervallen / gewijzigd worden positie tussenkalf conform bestaand detaillering conform bestaand of voorbeeld kleurgebruik is identiek aan oorspronkelijk ontwerp
-
bovenlicht mag vervallen / gewijzigd worden positie tussenkalf conform bestaand detaillering conform bestaand of voorbeeld kleurgebruik is identiek aan oorspronkelijk ontwerp
375
L O K E T C R I T E R I A
376
