Korte inhoud. So you think you can play? Spel als vorm van participatie: hoe hanteren we dit? 5 Maart Wat betekent participatie?

8/03/2015

Korte inhoud 1. Participatie bevorderen: hoe doe je dit nu? 2. Welke meetinstrumenten bestaan er? 3. Hoe kan je dit aanpakken in je setting?

So you think you can play? Spel als vorm van participatie: hoe hanteren we dit? 5 Maart 2015

PARTICIPATIE EN SPEL?

 Bepalen sensomotorisch profiel  Bepalen comfortzone kind  Bepalen mijlpalen volgens DIR

Wat betekent participatie?  Betrokken zijn in dagelijkse/maatschappelijke handelen,  zoals mee spelen met anderen  is essentiële voorwaarde voor kinderen om te leren

 Via activiteiten/participatie    

ontwikkelen kinderen vaardigheden leren ze samenwerken leren ze zichzelf uit te drukken vinden ze betekenis in hun leven

Link participatie versus spel?

Wat betekent Spel?

 Onderzoek geeft unaniem aan dat

 Spel complex gedrag dat heel simpel lijkt

 Opmars bio psycho sociaal model = participatie ↑belangrijke focus

 Weinig consensus over definiëring

 Familie gerichte interventies POSITIEF effect hebben op participatie vh kind

 Veel ambiguïteit over bijna elk aspect van spel (def, meerwaarde, manier assessment/interventies

 Spel

 Conclusie

 cruciaal in ontwikkeling kind/  participatie bevorderend  universeel recht

(Stagnitti, 2004)

spel is zoals schoonheid is, ‘it’s in the eye of the beholder’

1

8/03/2015

Wat betekent Spel? 

“ Elke spontane of georganiseerde activiteit die voorziet in een plezier, entertainment, amusement in ontspanning, en is een houding of wijze van ervaringen opdoen die intrinsieke motivatie aanspreekt, de nadruk legt op het proces eerder dan op het product, op de interne eerder dan op de externe controle, dat een doen-alsof element bevat en plaats vindt in een veilige, niet-bedreigende omgeving met sociale bevestiging.” Parham en Fazio (2010)

Activiteiten

Participatie

(Stagnitti & Unsworth, 2000)

8

Participatie meten?

ASSESSMENT

 Door diversiteit in definities over participatie moeilijk om assessment instrumenten te ontwikkelen die voldoende aan psychometrische eigenschappen  Slechts 3% van bijna 500 meetinstrumenten die dit nagaan  Weinig gericht op jonge kinderen  Indien toch, dan nog altijd medisch getint cfr CP en andere medische diagnoses

CAPE /PAC

Goal Attainment Scale, GAS

2

8/03/2015

Spel meten?

Spel meten?

         

 Spel Ontwikkeling Schaal (Hellendoorn) voor kd met ernstige verstandelijke beperking (1989)

Test of Playfulness (ToP) IV Test of Pretend Play (TOPP) Test of Environmental Supportiveness (TOES) Child Initiated Pretend play Assessment (ChIPPA) Children’s Playfulness Scale (CPS) Revised Knox Preschool play scale (RKPPS) Preschool Play behavior scale (PPBS) Play Assessment in Group Settings (PAGS) Transdisciplinary Play-Based Assessment TPBA 2 Code for Active Student Participation and Engagement Revised (CASPER III)  Classroom Assessment Scoring System (CLASS)  Symbolic and Imaginative Play Developmental checklist (SIP-DC)

 Symbolic Play Test van Löwe en Costello (1-3j)  Gestructureerde Orthopedagogische Spelobservatiemethode (GOrS) van der Pol (212 j)

Spel meten?

Enkele bedenkingen mbt spel/participatie meten?

 Test of Playfulness best onderzocht

 Door gebruik ICF-CY

 PAGS betekenisvol

 Info vnl rond ASS  Wat met andere ontwikkelingsstoornissen?

INTERVENTIES

 meer inzicht in noodzaak om op participatie niveau te werken

 Meerwaarde van ICF-CY indien  mentaliteitswijziging op beleidsniveau  + versoepeling sommige regels bijv interventies buiten de CAR muren -> meerwaarde  Bijv terugbetaling bilans enkel bij genormeerde/ gestandaardiseerde testen

Spelgerichte interventie  DIR/Floortime van Stanley Greenspan  The P.L.A.Y project van Rick Solomon  The Learn to play project van Karen Stagnitti  LEGOPlay (LeGoff, 2004)  Integrated play groups (Wolfberg)  Peer mediation/Peer trainers (Bass & Mullick, 2007)  Video InteractieBegeleiding als methodiek

3

8/03/2015

Tips ifv spelgerichte interventies

Tips ifv spelgerichte interventies  Relatie en affect (voelen) georiënteerd

 Één op één begeleiding  Mag in groep indien het allemaal kinderen zijn die een gelijkaardig niveau behalen  Intensiviteit + herhaling is cruciaal  In veel diverse contexten oefenen (ook in KDV/thuis/op school)

 Tracht aandacht te hebben voor openen en sluiten van communicatie cirkels  Hanteren v flexibel curriculum gebaseerd op individuele kind zijn profiel  Kind gericht MAAR niet passief (meet’m where they’ are at and take them where they need to go)  Gericht op inherent potentieel van het kind (Vygotsky)

Tips ifv spelgerichte interventies  (DIR®) Developmental Individual Difference, Relationship-based Model  Ontwikkeld door Stanley Greenspan (2006)  Methodiek is Floortime  PLAY project Play and Language for Autistic Youngsters (P.L.A.Y.)  Dr. Rik Solomon

Tips ifv spelgerichte interventies  Ken het kind/bepaal zijn profiel  Comfort zone bepalen  Sensomotorisch profiel bepalen (cfr sensory profile)  Mijlpaal op sociaal emotioneel vlak bepalen (cfr FEAS)

 Zoek activiteiten die aansluiten bij comfort zone kind  Bepaal wanneer/waar je ‘spel’ momenten kunt inlassen: spel curriculum uitschrijven (dagelijks/wekelijks)

Tips ifv spelgerichte interventies  Via spelsituaties interactie stimuleren door  aan te sluiten op belevingswereld vh kind  kind uitdagen om samen zoveel mogelijke communicatiecirkels te ‘sluiten’

 Communicatie cirkel is gesloten wanneer verzorger reageert op handeling kind en waarna kind weer reageert op verzorger

Tips ifv spelgerichte interventies Comfort zone: die activiteiten die kinderen doen als je ze alleen laat

Zone of potential development

Best daarop werken, niet te moeilijk maar ook niet te makkelijk en durven ‘eisen’ om uit hun Comfort zone te komen (kind met ASS houdt alles graag hetzelfde)

Zone of proximal development

Comfort zone

4

8/03/2015

Tips ifv spelgerichte interventies  Methodieken  aansluiten op niveau kind  tracht kind naar “ZON” te brengen  maak menu van specifieke technieken ifv je te bekomen doel  video opnames heel behulpzaam ifv analyse interacties + evolutie + evt met ouders

 Op basis van observaties, her-evaluatie:  aanpassen spel curriculum  aanpassen methoden en technieken

Sensomotorisch profiel bepalen  Hou rekening met sensomotorische ‘issues’ die kind ervaart bij het bepalen van spel strategieën/curriculum  Ken de voorkeurs SI modaliteiten cfr visueel, proprioceptief…  Ken de meest moeilijke SI modaliteiten cfr tast, geur….  Neem Sensory Profile af ifv bepalen sensomotorisch profiel vh kind

Soc. Emot. niveau bepalen  6 belangrijke mijlpalen    

Gedeelde aandacht/zelfregulatie (0-3m) Betrokkenheid en verbondenheid (2-7m) Wederkerige intentioneel affectieve communicatie (3-10m) Gedragsorganisatie, ketens van affectieve uitwisseling en gedeelde sociaal probleemoplossing (9-18m)  Ideeën en representaties (18-30m)  Bruggen tussen ideeën, logisch denken, emotioneel denken, differentiatie van voorstellend vermogen (30m-4,5j)

Mogelijke comfortzone activiteiten           

Blokjes, auto’s, trein… op een rijtje plaatsen Lichten aan en af zetten Spel met water, naar stromend water kijken, toilet doortrekken Dingen met ronddraaiende elementen kijken Aan zaken likken, ruiken, in de mond steken Op de computer spelen Vasthouden van objecten in hun handen Neuriën en lawaaitjes maken Diepe druk opzoeken/ ronddraaien en fladderen met de handen Door boekjes bladeren ….

Sensomotorisch profiel bepalen  Hyper-sensitieve en Hypo-sensitieve kinderen  Over-reactieve (te luide, te grootte en chaotische ruimtes)  Onder-reactieve (sluit zich af, afwijkend)  Gemengde reactiviteit (soms over en onder reactief op diverse tijdstippen)  Toenaderings- en vermijdingsgedrag

MP1 : zelfregulatie/gedeelde aandacht  Met alle zintuigen aandacht hebben voor multisensorische ervaringen uit omgeving  Die ervaringen zo kunnen organiseren dat het kind in staat is tot zelfregulatie

5

8/03/2015

MP 1: zelfregulatie/gedeelde aandacht  HAMVRAAG:  Hoeveel % vd tijd is dit kind gereguleerd?

MP 2: intimiteit/betrokkenheid  Kind investeert in, gaat relaties aan

 Meer volgehouden aandacht -> betrokkenheid

 Kan hij aandacht delen met mensen?

 Waar zit de aandacht van het kind?

 Cirkels beginnen, volwassene start nog meeste interacties om lachje/affect/engagement kind te krijgen (1-3 cirkels)

 Waar zit de intentie?

MP 2: Intimiteit/betrokkenheid  HAMVRAAG:  Hoe gemakkelijk is dit kind te engageren?  Hoeveel % vd inspanning om tot engagement te komen komt van verzorger/kind?  Lijkt het kind zich gelukkig of blij te voelen als hij geliefde mensen ziet: door te glimlachen, geluidjes maken, gebaren te maken?

MP 3: wederkerige communicatie en intentionaliteit  HAMVRAAG:  Initieert het kind communicatie?  “Wait” level: verzorger moet wachten om te kijken of het kind initieert, cirkels opent  https://www.youtube.com/watch?v=HzP7BAmMpCk

MP 3: wederkerige communicatie en intentionaliteit  Eerste aanzet tot doelgericht gedrag (wijzen, reiken, geluiden maken) bij kind  Begint op pre-symbolische wijze, vaak niet verbaal, communicatie te initiëren/beantwoorden (bijv gebaren, stemgebruik, senso motorische patronen)  Heen-en-weer/ping pong 6-10 cirkels  Oorzaak/gevolg besef

MP 4: gedragsorganisatie, sociale probleemoplossing & affectregulatie  Ketens van communicatiecirkels eerst nog preverbaal, later met woorden  Continue stroom van 10-30 communicatiecirkels  Ingewikkelde gebaren en reeksen van handelingen om problemen op te lossen  Eenvoudig doe-alsof spel, nog vrij concreet (bijv telefoneren)  Gevoelens meer en meer georganiseerd  Interactie cirkels: 50/50

6

8/03/2015

MP 3 & 4  Twee richtingscommunicatie (6-18m)  Interacties worden opgebouwd gebaseerd op wat het kind wilt en verlangt  Verstaat basis emotionele thema’s (bijv afwijzen, veiligheid, bewondering)  Geniet van motorisch spel als SPELLETJES (worstelen, liedjes, rijmpjes)

MP 5: voorstellend vermogen, ideeën, gedeelde betekenissen, symbolisch spel  1 à 2 woordzinnen, kind kan in interactie gaan via lange conversaties om interesses, gevoelens, intenties duidelijk te maken  Zelfconcept ontwikkelt zich (spiegel, lichaamsdelen aanduiden)  Wat, waar, wie-vragen (nog geen open vragen) om spel uit te breiden

MP 5: voorstellend vermogen, ideeën, gedeelde betekenissen, symbolisch spel  Ideeën komen tot uiting in doe-alsof spel/in taal en niet meer alleen in concrete acties  Simpel symbolisch spel met volwassenen/kinderen  Reageert op ‘2 step commands’  Gevoel van humor ontwikkelt zich

MP 6: emotioneel denken, logisch denken, bruggen bouwen  Complexe intenties, wensen, gevoelens worden uitgedrukt via doe-alsof spel  Bruggen bouwen tussen eilandjes van ideeën, gebeurtenissen, gedrag/gevoel/gevolg  Eigen gedrag/emoties kunnen benoemen+ die van anderen  Waarom, wat waar-vragen  Samenspelen met andere kinderen

Enkele oefeningen  Zet je per 2  Bekijk samen deze beelden en tracht in te schatten op welk niveau dit kind zou communiceren?  Hoeveel communicatie cirkels tel je?

WAT HEBBEN WE ONTHOUDEN?

7

8/03/2015

Samenvatten  Participatie bevorderen versus spel stimuleren  Meetinstrumenten  Nog in volle ontwikkeling  TOP  GOrS

 Interventies  Bepalen van  Comfortzone  Sensomotorisch profiel (Sensory Profile)  Mijlpalen bepalen (FEAS)

 Aansluiten en toevoegen (cfr VAT principes/VIB methodiek)

8