Kerkblad Protestantse Gemeenten Heiloo en Limmen

Kerkblad Protestantse Gemeenten Heiloo en Limmen

Het klimaat verandert!

Wij ook?

september 2015, nr. 7 spiritualiteit, cultuur en samenleving

De concerten zijn op zondagmiddag om 15.00 uur. De toegangsprijs bedraagt €15, jongeren tot 25 jaar betalen €10. Abonnementen voor 8 concerten kosten €90, voor 5 concerten naar keuze €60. U kunt bestellen via: website www.concertenwittekerk.nl, email: [email protected] of telefoon: 06 45184525 Hans Dompeling

Gegevens Heiloo www.pknheiloo.nl Ter Coulsterkerk: Holleweg 111, 1851 KE Heiloo, 072-5334552 Witte Kerk: Heerenweg 32, 1851 KS Heiloo Kosters: coörd.: J. de Hoop, 072-5321920 Predikanten: ds. E. Kooiman, 072-8885550 [email protected] ds. H. Ruitenbeek, 072-8885550 [email protected] Ypersteinerlaan 19, 1851 WG Heiloo ds. F.J. van der Wind, 072-5336634 [email protected] Kennemerstraatweg 303, 1851 NC Heiloo Kerkenraad: Postbus 180, 1850 AD Heiloo Voorzitter: J.J. Mulder, 072-5320080 [email protected] Scriba: mw. R.D. van Diest 072 - 5323500, [email protected] Diaconie: Postb. 307, 1850 AH Heiloo Secr.: mw. N. Buitink Bank: NL85RABO 0336 4700 88 Ledenadministratie: mw. I. Bras, 072-5320344 [email protected]

Gegevens Limmen www.pknlimmen.nl Zuidkerkenlaan 25, 1906 AC Limmen Koster: D. Denekamp, 072-5052871 [email protected] Predikant: ds. F.J. van der Wind, 072-5336634 Kennemerstraatweg303 1851NC Heiloo [email protected] Kerkenraad: Scriba:  mw. D. v. Genderen, 072-5053449 [email protected] Diaconie: mw. M. Denekamp, 072-5052871 Bank: NL21FVLB 0699 7411 49 t.n.v. Diaconie Prot.Gem.Limmen Ledenadm.: mw. P.T. Koelemeij 072-5051556, [email protected] Ons Huis: D. Denekamp, 072-5052871 Zuidkerkenlaan 23, 1906 AC Limmen

Overige informatie Voor alle overige informatie verwijzen we u graag naar het Informatieboekje (2014 en 2015) en de websites van beide kerken: www.pknheiloo.nl www.pknlimmen.nl

2

Concerten seizoen 2015-2016 Voor het seizoen 2015-16 heeft de Stichting Cultuurbevordering Witte Kerk een serie concerten geprogrammeerd, die niet alleen boeiend, maar ook afwisselend is – nóg meer dan vorig jaar -, uit te voeren door top-musici. Nieuw is, dat de serie acht concerten beslaat: vanaf oktober tot en met juni volgend jaar elke maand een concert, behalve in maart. 18-10-15 William Walton’s Façade Flitsende entertainmentmuziek uit de jaren 1920 op teksten van Edith Sitwell. Nieuwe Huys Ensemble met Charlotte Baines als reciter 15-11-15 Bernd Brackman Meesterpianist Brackman is terug met o.m. Chopin's 3e sonate en Beethoven's fameuze Apassionata 13-12-15 Bamestra Collectief Kerstconcert door vocaal ensemble o.l.v. Maria Rondel Wegens overweldigend succes herhaald! 10-1-16 Trio Alloy Fantastische nieuwe muziek voor orgel, saxofoon en slagwerk met Jan Hage, Rutger van Otterloo en Tatiana Koleva. 28-2-16 Pierrot Lunaire Schönberg's meesterwerk, na ruim 100 jaar nog bruisend en vol fantasie door het Nieuwe Huys Ensemble met Antje Lohse als Sprechsängerin. 17-4-16 Earopeners II Violist Joe Puglia en pianiste Ellen Corver komen terug met muziek van o.m. Schubert, Ravel en Berio. 22-5-16 Leon Berendse e.a. NedPhO's solofluitist Leon Berendse speelt een carte-blanche programma met bevriende musici uit zijn eigen orkest. 26-6-16 Begin van Volledigheid III In de serie met alle strijkkwartetten van Sjostakovitsj nu het 7e kwartet, met Britten's no. 2, door een nieuw kwartet o.l.v. violist Joe Puglia.

Daar in Utrecht... Wat doet de Dienstenorganisatie van de PKN nou helemaal? Zo’n 50% van de predikanten en ambtsdragers ervaart voldoende ondersteuning bij hun werk vanuit de dienstenorganisatie. Die ervaringsverhalen zijn terug te lezen in het jaarverslag van de dienstenorganisatie over het jaar 2014. Nieuw dit jaar is dat ook de ambtsdragers uit de gemeenten aan het woord komen. Haaije Feenstra, directeur van de dienstenorganisatie zegt hierover in het voorwoord: “Een predikant, een jeugdouderling, een scriba, een enthousiaste voorzitter van een ZWO-commissie. Op deze manier willen wij één van de speerpunten in ons beleid zichtbaar maken, namelijk het ontzorgen van gemeenten”. Dienstverlening Op dit moment maken zo’n 20% van de predikanten en zo’n 36% van de overige ambtsdragers geen gebruik van de dienstverlening door de dienstenorganisatie. Feenstra: “Ik nodig juist hen van harte uit om het jaarverslag te lezen en zich hierdoor te laten inspireren. Wellicht kan de dienstenorganisatie ook iets voor hen betekenen.” Het jaarverslag wordt meegestuurd met het septembernummer van het blad Kerkinformatie. Voor mensen die het blad Kerkinformatie niet ontvangen is het jaarverslag ook gratis te bestellen via: www. protestantsekerk.nl/webwinkel

Kerkblad Protestantse Gemeenten Heiloo en Limmen Kerk en Klimaat Op weg naar de klimaatconferentie, later dit jaar in Parijs, besteden we in dit nummer aandacht aan de verhouding tussen kerk en klimaat. De monnik Fransiscus van Assisi (* 1182 - †1226), stond bekend om zijn liefde voor zwervers en armen maar ook om zijn liefde voor de schepping, planten en dieren. In 1929 is zijn sterfdag, 4 oktober, verbonden aan Werelddierendag. Als opening van dit thema nummer vindt u hier een bewerking van het bekende Zonnelied van Fransiscus. Wees geprezen, mijn Heer, om uw schepsel, broeder Zon, die voor ons de dag tot een dag maakt en met zijn kleur stralend heenwijst naar de bron die het leven in zijn volheid raakt. Wees geprezen, mijn Heer, om de glans van zuster Maan en miljoenen sterren, fonkelend en kostbaar om de wolken en licht en om alle weerbericht broeder Wind, fris en zacht en ontembaar. Om zuster Water die helder en goed is voor wat leeft en verdeeld is in duizend stromen; wees geloofd om broeder Vuur, die ons licht en warmte geeft en met kracht in ons hart wil komen? Wees geprezen, o Heer, om uw schepping die ons voedt en om de overvloed van moeder Aarde, die de bloemen en kruiden en vruchten groeien doet en wat leeft verhoogt in waarde.

4

Kerkdiensten

5

Het klimaat verandert! Wij ook?

6

Gesprek met Rob Opdam

7

Gesprek met LIA

12

Waterpeil

Colofon Dit is een uitgave van de Protestantse Gemeenten van Heiloo en Limmen 15e jaargang nr. 7, 30 september 2015 Redactie: tel. 072 - 5053449 Ida van Aller, Tjeerd van Dam, Ad Edelman, Ditje van Genderen De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden artikelen in te korten. Abonnementen / bezorging: Limmen: C. van den Berg 072 - 5044133 Heiloo: C. Blijleven 072 - 5334893 Bij geen gehoor: K. Mosselaar 072 - 5330417 Volgend nummer: 11 november 2015 Kopij aanleveren bij [email protected] uiterlijk maandag 26 oktober vóór 19:00 uur logo's/foto's apart en groot aanleveren Websites: www.pknheiloo.nl www.pknlimmen.nl Drukker:  Editoo b.v. foto voorzijde: Ad Edelman Vanuit de duinen in Egmond

3

Kerkdiensten 4 oktober, 10.00 uur Ter Coulsterkerk: ds. E.J. Kooiman Jeugdkerk; collecte Kerk en Israël Prot.kerk Limmen: ds. F.J.van der Wind Heilig Avondmaal collecte: St. Noodfonds Castricum Cultuurkoepel Heiloo: Paul Jacobs 11 oktober, 10 uur Ter Coulsterkerk: ds. F.J. van der Wind collecte: KiA Werelddiaconaat Protestantse kerk Limmen:  ds. J. Bouma, Bilthoven collecte: KiA Werelddiaconaat Cultuurkoepel Heiloo: Marius Braamse Witte kerk 16.00 uur: Bach-cantate met ds J. den Hartog, zie pagina 10 18 oktober, 10 uur Ter Coulsterkerk: ds. A.T .Kramer ZWO Dienst; collecte: Werelddiaconaat Protestantse kerk Limmen: ds.M.A.Janssens, Zaandam collecte: PSDV / Roosevelthuis Cultuurkoepel Heiloo: Theodora Klaver 25 oktober, 10.00 uur Ter Coulsterkerk: ds. F.J. van der Wind Oogstdankdienst Collecte: Voedselbank Prot. kerk Limmen: ds. J. Bruin, Heiloo collecte: Nes Ammim Cultuurkoepel Heiloo: Marius Braamse 1 november, 10.00 uur Ter Coulsterkerk: ds. H. Ruitenbeek Jeugdkerk, Avondmaal mmv. Cantorij, collecte: KiA Zending Prot. kerk Limmen: ds. F.J. van der Wind collecte: Landbouwprogramma Kameroen collecte-2: KiA Zending Cultuurkoepel Heiloo: Hilda de Haan 8 november, 10.00 uur Ter Coulsterkerk: ds. E.J. Kooiman Jeugdkerk; collecte: WOU Prot. kerk Limmen: ds. H.Ruitenbeek collecte:Groot Onderhoud "Ons Huis" Cultuurkoepel Heiloo: Marius Braamse 15 november, 10.00 uur Ter Coulsterkerk: ds. R.J. Blaauw Jeugdkerk; collecte: KiA Diaconaat Protestantse kerk Limmen: ds. D.van Arkel, Castricum collecte: Solidaridad Cultuurkoepel: Marie-José van Bolhuis (Adres: Kennemerstaatweg 464, Heiloo)

4

Hartelijk dank voor het prachtige boeket dat wij kregen i.v.m. onze 60-jarige trouwdag. Het meeleven van de gemeente bij verdrietige en bij blijde dagen is hartverwarmend. Klaas en Lenie Holwerda Ik was zeer verrast dat Lenie met bloemen van de Gemeente kwam voor mijn 87ste verjaardag. Hartelijk bedankt voor die mooie bloemen. Hartelijke groeten van Ant Holwerda Woensdag 19 augustus werden we verrast met een prachtig boeket bloemen vanwege de open dag van de Witte Kerk. Daarvoor onze hartelijke dank. Jes en Ien Timmerman

ook naar onze contreien. Wat verstonden zij onder het pelgrimschap? De laatste tijd zijn pelgrimsplaatsen enorm populair. Maar wat maakt een mens tot pelgrim? En wat is het verschil tussen een pelgrim en een toerist? En kan je ook pelgrim zijn terwijl je eigenlijk niet meer kan reizen? We gaan pelgrimsteksten lezen en pelgrimsliederen zingen, afgewisseld met verhalen en plaatjes over pelgrims en pelgrimsplaatsen. 29 oktober: De heer Hiddinga vertelt over zijn reis in Noorwegen. Wij hopen velen van u te ontmoeten. Voor inlichtingen: Ria op den Kelder, tel: 5338895. Mocht u vervoer nodig hebben, neemt u dan woensdag 7 oktober tussen 9.00 uur en 12.00 uur contact op met de heer van der Raa tel: 072 - 5333199 of 06-48797718 Marijke de Groot.

Op 31 augustus j.l. waren wij 65 jaar getrouwd. Wij ontvingen die dag een prachtige bos bloemen namens de kerk met een kaart met handtekeningen. Hartelijk dank, Gré en Jan Visser

Ontmoetingsmiddagen Donderdag 8 oktober om 14.15 uur start het nieuwe seizoen van de Ontmoetingsmiddagen in de Ter Coulsterkerk in Heiloo. Er is een gevarieerd programma met lezingen over dagopvangcentrum de Kloof, over iconen en interessante reisverslagen. Wilt u een vriendin of kennis meenemen, die zijn ook hartelijk welkom. 8 oktober: Pelgrim met God door ds. Hanneke Ruitenbeek Alle religies en culturen zijn vertrouwd met pelgrimeren. Dat geldt ook voor onze Joods-Christelijke traditie. Deze middag verdiepen we ons in de betekenis van het pelgrimeren en pelgrim zijn. We beginnen in de bijbel. Het volk Israël was altijd onderweg en ook Jezus had een reizend bestaan. We staan stil bij monniken zoals Willibrord en Adelbertus. Deze pelgrims voor God brachten de Christelijke boodschap

Zondag 18 oktober Bezoek uit Pakistan Op zondag 18 oktober (en niet 25 oktober, zoals eerder vermeld) zal Kor Grit van Kerk in Actie tijdens de dienst in de Ter Coulsterkerk vertellen over zijn werk bij het Christian Study Center in Rawalpindi bij Islamabad in Pakistan. De ZWO-commissie heeft deze dienst samen met ds. Bert Kramer voorbereid en hoopt dat velen van u komen om te horen over ons project in Pakistan en dit werk met een gift tijdens de collecte te ondersteunen. Namens ZWO, Marianne Deinum

Het klimaat verandert! Wij ook? door ds. Hanneke Ruitenbeek Tegelijkertijd is de wet van de natuur ‘eten en gegeten worden’ en ‘de sterkste overleeft’. De leeuw eet het lieve hertje en onze poes belaagt het meesje. In de bijbel komen we de natuur dan ook tegen als een vijand. Wilde dieren belagen de mensen en hun vee en dorens en distels bedreigen de akker. Vandaar dat de natuur onderworpen moest worden, wilde de mens overleven. Maar, leven is meer dan overleven. Leven heeft ook te maken met kwaliteit, met zin en levenslust.

Eind november 2015 begint in Parijs de 21e klimaatconferentie van de Verenigde Naties. Deze keer moet een nieuw verdrag worden ondertekend als vervolg op het Kyoto-verdrag van 1997. Er staat veel op het spel en de klimaattop houdt de wereld bezig. President Obama verwijst er naar, maar ook op bescheidener schaal wordt toegeleefd naar deze conferentie. In de kerk verbinden we klimaat met schepping. Schepping verbinden we met de Schepper. Het gaat om het besef dat wij het leven niet zelf verwerven maar ontvangen. Het gaat om een kostbaar geschenk. En het zou van grote naïviteit getuigen om te ontkennen dat dit kostbare geschenk bedreigd wordt. Doem of daad? De secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Ban Ki-moon zei onlangs: “Wij zijn de eerste generatie die de armoede kan stoppen en wij zijn de laatste generatie die de klimaatopwarming kan stoppen”. Er spreekt een dreigende urgentie uit zijn woorden. Maar hij is geen doemdenker. Hij verbindt klimaatverandering juist met menselijk handelen. Klimaatverandering is geen doem maar het vraagt daadkrachtig optreden van de mens. Hoe groot is mijn stukje aarde? Daarom heb ik op internet mijn ecologische voetafdruk op laten meten (www.wnf.nl ). Met deze test kom je erachter hoeveel ruimte nodig is en hoeveel CO2 uitstoot het gevolg is van hoe jij eet en drinkt, woont, reist enz. Ik schrok van de uitslag. Als elke wereldbewoner evenveel ruimte in zou nemen en gebruik zou maken van natuurlijke hulpbronnen als ik, dan zijn er méér dan twee aardbollen nodig. Na deze test krijg je praktische tips om je voetafdruk te verkleinen. Andere eetgewoontes, de auto minder gebruiken, niet of minder vliegen. Het grijpt in op wat wij beschouwen

als ons privéleven. We hebben liever niet dat overheden zich daar mee bemoeien. Dus dat stukje moeten we zélf doen. Zweten zul je voor je brood De bijbel biedt geen handboek voor duurzaamheid. Wel zijn in het Oude Testament sporen te vinden die refereren aan de omgang met de natuurlijke hulpbronnen. Denk aan het manna dat God in de woestijn te eten geeft: er mag voor één dag geoogst worden. Genoeg is genoeg. God zorgt ervoor dat er morgen weer genoeg is. In het verhaal over Adam en Eva nodigt God hen van alle bomen in de tuin te eten, behalve één. Evengoed zullen ze méér dan genoeg hebben. Maar helaas: ook van die ene boom wordt gegeten en daarmee wordt in de ogen van God een grens overschreden. Een mens wil méér eten en weten dan nodig en goed voor hem is. Het gevolg is dat hij in het vervolg moet zweten voor zijn brood terwijl de vogels worden gevoed door de hemelse Vader.

Daar ligt de verbinding tussen spiritualiteit en kerkzijn, naar vragen rondom klimaat en duurzaamheid. Het zijn vragen naar het goede leven. Wat is goed? Ook voor later? Vanuit het evangelie klinkt ook de vraag naar rechtvaardigheid. Dus wie draagt de ernstigste gevolgen van droogte en overstromingen? Verander ik mee? Een eerste stap is nadenken met waar we mee bezig zijn. Onder 97% van de klimaatwetenschappers is consensus over de oorzaken van de klimaatveranderingen. We kunnen niet net doen of we nergens van af weten. Je levensstijl terugbrengen tot proporties waar je recht op hebt is hier bijna niet te doen. Maar een overtuiging vraagt inzet: een woord een daad. En zelfs het kleinste gebaar is sterker dan cynisch commentaar op druppels op gloeiende platen. De bijbel is daarbij geen handboek maar wel een kompas voor goed en rechtvaardig leven.

Natuur en schepping Met natuur en schepping bedoelen we niet precies hetzelfde. De natuur is om ons heen. Zij is prachtig. Het puttertje in de duinen, de walvis in de oceaan, of het spinnenweb in je achtertuin. De natuur kan je vervullen met gevoelens van verwondering, dankbaarheid, verbondenheid en zelfs van afhankelijkheid.

5

Gesprek met Rob Opdam, wethouder te Heiloo met onder andere milieu in zijn portefeuille. De klimaatverandering als gevolg van CO2 uitstoot en de klimaatproblematiek, als gevolg van de eindigheid van fossiele brandstoffen zijn mondiale vraagstukken. Maar de gevolgen zijn ook op lokaal niveau merkbaar. gesproken om 20% CO2 reductie in 2020 te realiseren. Een windmolen zou uitkomst bieden. Maar waar mag hij geplaatst worden? Daar gaat de Provincie over. En dan blijkt het ingewikkeld om een goede locatie te vinden en zijn alternatieve plannen nodig.’

Water Eén van de sprekendste voorbeelden is wateroverlast. Zowel droge perioden als perioden van langdurige regenval en hoosbuien nemen toe. Opdam: ‘Het is belangrijk om overtollig regenwater beter op te kunnen vangen. We willen voorkomen dat rioleringen overbelast raken en overtollig rioolwater in bijvoorbeeld vijvers geloosd moet worden. Er is een eenvoudige manier: de afwatering van het regenwater per woning ontkoppelen van de riolering zodat het water de bodem in zakt. Maar inwoners moeten daar wel toestemming voor geven want er moet in de voortuin een geultje gegraven worden.’ Je zou denken dat iedereen makkelijk over te halen is om hier aan mee te doen. Opdam: ‘Bij alle duurzame initiatieven die we nemen moeten we de inwoners een verhaal op maat vertellen. Mensen willen best mee doen maar praktische bezwaren wegen soms zwaar. Wordt mijn tuin netjes achtergelaten als het geultje weer dichtgemaakt is? Waar moet ik een extra rolemmer voor kranten of plastic kwijt? Moet ik ervoor betalen? Waar blijft mijn uitzicht als er een geluidsscherm komt?’ Regio Sommige problemen die met milieu en klimaat te maken hebben zijn te groot voor Heiloo alleen en daarom wordt samenge­ werkt met de buurgemeenten. Opdam: ‘De regio Alkmaar heeft af-

6

Consuminderen? Er zijn ter plaatste talloze initiatieven op het gebied van duurzaamheid. Is het begrip duurzaamheid niet wat algemeen gewor­ den en is het genoeg om de klimaatveran­ deringen het hoofd te bieden? Moeten we niet ook inzetten op minder mobiliteit, minder consumeren en ingrijpender maat­ regelen die we desnoods voelen in onze portemonnee? Opdam: ‘Duurzame initiatieven zijn er inderdaad volop in ons dorp. (Zie de duurzaamheidskalender op de web-site van de gemeente. H.R). Het kan op een gegeven moment ook een sport worden om in en om je huis energiegebruik te reduceren. Ledlampen, al zijn ze misschien wat schel, een zandloper in de douche of een app die is aangesloten op je zonnepanelen zodat je kinderen leren hoeveel energie hun laptop gebruikt. Met grote idealistische verhalen krijg je mensen niet mee. Het is denk ik beter om te zoeken naar haalbare en praktische duurzaamheids-initiatieven.’ Hanneke Ruitenbeek. Heiloo, 10 september 2015

Groene kerkendag 10 oktober 2015 De datum van de Groene Kerkendag 2015 is zaterdag 10 oktober en wordt gehouden in de Opstandingskerk in Houten. Mooier kon niet, want het is dan ook de Dag van de Duurzaamheid. Onder leiding van de humorvolle stadsecoloog Niels de Zwarte wordt een veelzijdige dag geboden. Aan het woord komen mensen uit verschillende kerkgenootschappen. De opening wordt verzorgd door Ronald Putman (Franciscaan) en Otto Sondorp (PKN dominee). Er volgen dan korte inleidingen van mensen uit verschillende kerken (PKN, Doopsgezind en GKV) die laten zien hoe duurzaamheid er in hun kerk uitziet. Vervolgens is er een ronde workshops. Dit jaar kan er een ‘scheppingswandeling’ gedaan worden, maar er is ook informatie over: energiebeheer, groen in en om de kerk (met tijd om zelf aan de slag te gaan), Joodse spijswetten in relatie tot rechtvaardigheid en ecologie (rabbijn Clary Roorda). U kunt zich aanmelden via www.groenekerken.nl/groenekerkendag

Meer weten over kerk en klimaat?

foto: De groene kathedraal, Almere

www.kerkenmilieu.nl www.groengeloven.com www.groenekerken.nl www.scheppingvieren.nl www.stichtingoikos.nl www.bewaardeschepping.nl www.nederlandarocha.org www.duurzamekerk.nl

Landschappen ontdekken In Aantrekkelijke vorm Welke invloed heeft het klimaat op ‘onze’ zandzoom, onze omgeving? Hoe ziet geograaf LIA Vriend-Vendel dit, gezien vanuit haar specialisme: het Noord-Hollandse landschap en het Oer-IJ ? Neerslagpatroon Wat ik aan klimaatverandering zie is vooral dat het neerslagpatroon is veranderd: we zien extreem droge periodes, afgewisseld met periodes met hevige stortbuien. Wetenschappers (95%) zijn er zeker van dat de mens invloed heeft op de huidige temperatuurstijging; de ‘gewone burger’ (50%) denkt vaak nog dat wij geen schuld hebben, noch dat we er invloed op kunnen uitoefenen. Oorzaak Het klimaat verandert dus. De oorzaak is heel complex. En voor beïnvloeding geldt hetzelfde als voor een groot schip dat je tot stilstand wilt brengen: het duurt heel lang voor je effect hebt en het hele gevaarte eindelijk stil ligt. We kunnen ons energieverbruik omlaag brengen, minder vliegen en auto rijden etc. Dit zal dus pas op lange termijn tot resultaat leiden. Verstening De laatste decennia worden talloze woonwijken gebouwd, vele straten aangelegd etc. Deze verstening van ons gebied vergroot het effect van die veranderende neerslag. Het overvloedige water kan niet de grond in zakken en wordt dus niet vastgehouden, waardoor steeds vaker wateroverlast ontstaat. Ook op de zandzoom dat boven zeeniveau ligt heb je hiermee te maken. Woon je toevallig op het laagste punt in je omgeving dan stroomt het water naar je toe.

foto: Schulpvaart - centrale waterloop in de bedding van het Oer-IJ

Op weg naar de klimaatconferentie in Parijs organiseren Europese kerken pelgrimages. Met als doel mensen te betrekken bij de besluiten die genomen moeten worden. En ook om de regeringsleiders op te roepen de CO2 emissies drastisch te verlagen. Er moet hulp komen voor armsten in de wereld, die vaak de zwaarste gevolgen ondervinden van het veranderende klimaat. Reden genoeg om te de aandacht te richten op duurzaamheid en behoud van de schepping.

Doen! Limmen en Heiloo (kern) liggen op een strandwal. Nieuwe huizen tussen onze dorpen worden dan ook óp die strandwal gebouwd: de Zandzoom. Door het verbeteren van de waterafvoer naar vaarten en sloten (Castricum) of ondergrondse opslagpunten (Heiloo) merk je al dat het waterpeil gezakt is in de kruipruimte van huizen en in tuinen. Zelf iets doen? Wij zelf kunnen ons water wijzer gebruiken: je tuin níet dicht-tegelen of juist te ‘ont-tegelen’. Ook kan je het regenwater van het dak naar de tuin of een vijver leiden, i.p.v. via de regenpijp naar het riool, zodat het in de aarde opgeslagen kan worden en je minder hoeft te sproeien. www.ontdeknoordholland.nl lia@ontdeknoordholland LIA = Landschappen ontdekken In een Aantrekkelijke vorm

In Nederland worden een vijftal wandelweekenden gehouden waarvan het weekend van 3 en 4 oktober in onze omgeving. Zaterdag om 10.00 uur is de start vanaf het Waagplein in Alkmaar waarna we de pelgrimszegen ontvangen in de Kapelkerk. Via het Heilooërbos lopen we dan naar Egmond-Binnen (14 km). Op zondag 4 oktober starten we in Heiloo en ontvangen we om 10.00 uur de pelgrimszegen in de Willibrorduskerk. Dan gaat het via Onze Lieve Vrouwe ter Nood naar de duinen en uiteindelijk naar Castricum (11 km). De afsluiting is in de Dorpskerk aldaar. Er zijn momenten van bezinning in diverse kerken onderweg en ook op bijzondere plekken in de natuur. Om de hele route te bekijken en om u aan te melden kunt u terecht op www.klimaatloop.nl of bij ondergetekende. Loop (een stukje) mee of ontmoet ons ergens onderweg!

foto: De rivier het Oer-IJ liet kleine hoogteverschillen in het landschap achter, bij een erge regenbui lopen de lage deeltjes vol en zie je de bedding van het oude Oer-IJ

ds. Hanneke Ruitenbeek 072-8885550 of e-mail: [email protected]

7

Najaarszendingsweek Oogstdankdienst/ KiA collecte 1 november inzamelingsaktie

Werelddiaconaat Collecte 11 (Limmen) / 18 (Heiloo) oktober. De kleine boeren op de hoogvlakte in Bolivia leven in grote armoede. De aarde is kurkdroog en het waait altijd hard. Sartawi, partnerorganisatie van Kerk in Actie, werkt samen met de boeren aan betere irrigatie- en drinkwatersystemen. Dankzij verbeterde voeding produceren de koeien meer melk. De vrouwen maken kaas en yoghurt van de melk en verkopen die op de markt. Dankzij de hulp van Sartawi kunnen de boeren op de hoogvlakte in Bolivia steeds beter voorzien in hun levensonderhoud. Met de opbrengst van de collecte worden deze en andere werelddiaconale projecten (KiA) gesteund.

Taizé-viering in de O.L.V. Geboortekerk (Hornplein 1, Schermerhorn), zondag 18 oktober om 19.30 u. Taizévieringen onderscheiden zich van andere vieringen door eenvoud, gemakkelijk mee te zingen korte liederen die verschillende malen herhaald worden, korte meditaties, gebed en stilte. Taizé is een plaatsje in Bourgondië, Frankrijk, waar sinds 1940 een oecumenische gemeenschap is ontstaan en waar duizenden mensen, vooral jongeren bijeenkomen. Licht speelt een belangrijke rol. Deze avond is er ook gelegenheid een kaarsje te ontsteken. En om een gebed uit te spreken voor een naaste of voor jezelf. We zijn een klein uur bij elkaar in een sfeervolle kerk en er is gelegenheid na te praten met koffie of thee. U bent van harte welkom! De Taizé-werkgroep Schermer e.o.

8

In Thailand is slechts 1 procent van de bevolking christen, een kleine minderheid in een overwegend Boeddhistische samenleving. De meeste christenen zijn lid van de presbyteriaanse Church of Christ. Voorgangers van deze kerk worden opgeleid aan de eigen theologische faculteit McGilvary. Hendrie van Maanen is namens Kerk in Actie uitgezonden naar Thailand om les te geven in de vakken Nieuwe Testament, Kerkgeschiedenis en Christelijke Ethiek. Aan deze faculteit studeren niet alleen toekomstige predikanten uit Thailand, maar ook uit naburige landen als Laos, Myanmar, Cambodja, Bhutan of Nepal. Kerk in Actie stelt beurzen beschikbaar voor vijf studenten uit deze buurlanden. Met de opbrengst van de collecte steunt Kerk in Actie het zendingswerk in Thailand en andere zendingsprojecten wereldwijd. Voor meer informatie: www.kerkinactie.nl/thailand

HEILOO - De Diaconie heeft besloten om een andere invulling te geven aan de Oogstdankdienst. De fruitbakjes worden vervangen door een adventsattentie, die op zondag 6 december aan de gemeenteleden vanaf 85 jaar zal worden uitgereikt. Op zondag 25 oktober willen we een grote inzamelingsaktie houden voor de voedselbank in Alkmaar. U kunt dan levensmiddelen meenemen naar de kerk en ze aldaar in de gereedstaande dozen / kratten deponeren. Hieronder treft U een lijstje aan van de gevraagde artikelen.

Vluchtelingenwerk

Pasta / rijst / macaroni / crackers e.d. Pastasaus / kerriesaus / ragout. Blik soep / blik / pot groenten. Vis in blik / knakworst. Koffie / thee / frisdrank. Olie / meel / suiker. Beleg: chocopasta / pindakaas / jam. Namens de Diaconie van Heiloo hartelijk dank voor uw medewerking.

-Heiloo Oproep In het laatste Kerkblad belicht ds. van der Wind het Matteüs-effect. Om kansarme mensen meer toekomstperspectief te geven, noemt hij o.a. een huiswerkklas. VluchtelingenWerk Heiloo gaat een huiswerkklas starten: de vluchtelingkinderen moeten vaak de hulp van thuis ontberen en hebben meestal ook weinig studieruimte. We denken in eerste instantie kinderen te ontvangen uit de groepen 7 en 8 en uit de eerste twee klassen van het VO. Hebt u interesse om mogelijk een begeleider hierbij te zijn, geef u dan op bij ondergetekende. Joop Tulp, VluchtelingenWerkHeiloo [email protected] of 072-5338610

foto Steven Vandenbergh

Auto vol kleding 13 september jongstleden is er gecollecteerd en kleding ingezameld voor het Zeemanshuis, de thuisbasis voor het Protestants Koopvaardijwerk in de haven van Amsterdam. Ds. Rasser heeft aan het einde van de dienst een auto vol kleding meegenomen. Hij heeft laten weten dat hij zeer dankbaar is voor de ontvangen kleding, en deze zal zeker een goede weg vinden onder de zeevarenden en hun familie. Sybren Boukes

Gesprekskring woensdagmorgen ´Onbevangen' Voor de gesprekskring op woensdagmorgen zocht ik onderwerpen uit het boek ´Onbevangen´ ´De wijsheid van de liefde´ van Johan Goud. Johan Goud was Remonstrants predikant in Den Haag. Daarnaast was hij hoogleraar theologische esthetica aan de Universiteit Utrecht. Hij ging onlangs met emeritaat. In bovengenoemd boek is een reeks toespraken opgenomen die hij in de loop de jaren heeft gehouden in verschillende Remonstrantse gemeentes in Nederland. Vooral de titel intrigeerde mij, vanwege het woord onbevangen. Het lijkt op het eerste gehoor een notie uit vervlogen tijden. Onbevangenheid kun je je in de huidige tijd niet meer permitteren, maar kun je dan zonder? Onbevangenheid past voor Goud bij het filosofisch en theologisch denken, dat op kritische afstand blijft van dogma’s en conventies. De term is onmisbaar bij kunstenaars en schrijvers, naar wie hij in zijn overpeinzingen dikwijls verwijst. Onbevangen duidt tenslotte bij hem op de verrassing van het vinden op zeldzame momenten van onverdeeldheid en eenheid. Op die momenten ontdek je dat je gevonden wordt door wat je zoekt en vindt. Het gaat om die omslag. Daar verschijnt het woord liefde, in de ondertitel ´De wijsheid van de liefde´. Op vele plaatsen is die wijsheid te vinden, in de wereld van het christelijke geloof en daarbuiten. Goud verwijst naar de joodse denker Emmanuel Levinas, die opnieuw definieerde wat filosofie is. Letterlijk betekent filosofie liefde voor wijsheid. Levinas spreekt liever over ´wijsheid van de liefde in dienst van de liefde´. Op de voorkant van het boek staat een tekening van een engel van Paul Klee (1879-1940). Deze kunstenaar wekt immer mijn belangstelling. Een paar jaar geleden bezocht ik zijn museum in Bern. Klee zag de wereld als één groot schouwtoneel, een reusachtig decor waarin personages zich voortbewegen. Zijn theatrale universum bruist van geestelijke vrijheid, van poëzie, fantasie en ironie.

De contouren zijn hiermee wel geschetst. In een interview met Marjoleine de Vos zei Johan Goud,In een interview met Marjoleine de Vos zei Johan Goud, dat de behoefte aan bezinning sterk wordt onderschat. Voor die bezinning is op de woensdagmorgen ruim gelegenheid. Verschillende onderwerpen zie ik al voor me. Geloof en biografie, vermoedens van het goddelijke, de waarde van (zelf)spot, de angst voor het kwaad, zijn hier te noemen. Er is ook ruimte voor eigen inbreng. Jan en Annie van den Idsert maakten een reis langs abdijen in Normandië. Zij bereiden een presentatie voor. Misschien kan ik daarbij iets vertellen over Blaise Pascal (1623-1662), die verbleef in de abdij Port-Royal dichtbij Parijs. Mocht een en ander uw belangstelling wekken, wees welkom op 14 oktober, 4 november en 25 november van 9.45 uur – 11.15 uur in de Ter Coulsterkerk in Heiloo. Hartelijke groet, ds. F.J. van der Wind

Wij gedenken door ds F.J. van der Wind Op 11 augustus is overleden Dieuwke Breen-Brink. Zij woonde met haar man aan de Tulpencroftlaan. Zij werkte vroeger in de ouderenzorg in De Loet en daarvoor in een hospice in Amsterdam. Bij het afscheid in de aula van de begraafplaats vormde het lied ´Be still with you´ in de Nederlandse vertaling ´Ik bouw op U´ de aanzet tot de meditatie. Het lied is een bewerking van het symfonische gedicht Finlandia van de Finse componist Jean Sibelius. De tekst is gebaseerd op Psalm 46 ´Wees stil en weet dat ik God ben, een toevlucht en sterkte, ten zeerste bevonden een hulp in nood´. De Nederlandse liedtekst spreekt beeldend over bouwen, in de zin van het bouwen van een levenshuis, dat staande blijft als de stormen en de regens en de winden

vallen op dat levenshuis. Als die elementen onze kracht overstijgen. De heer Breen heeft enkele gedichten voorgedragen uit de bundel, die hij schreef voor zijn vrouw, toen haar geest steeds kwetsbaarder werd. Na de dienst is mw. Brink begraven op de Algemene Begraafplaats aan de Holleweg. Troost en sterkte in het gemis voor de heer Breen en de familie. Op 16 augustus is overleden Jacob Pieter van der Krans. Hij woonde met zijn vrouw Elly aan de Werkendelslaan. Hij ontwierp zelf de liturgie voor de dienst van Woord en Gebed bij zijn afscheid. Bovenaan de rouwbrief stond de aanvangsregel van het gezang ´ Zingt voor de Heer een nieuw gezang!´. Dit ´nieuwe gezang ´ is een Paaslied tot eer van Hem die alle dingen nieuw maakt. Het zingen van dit nieuwe gezang is een prelude op het hemelse gezang voor Gods troon. Op de rouwbrief stond een foto van Jaap van der Krans als organist, want hij hield erg van orgelspelen. In de liturgie stonden twee psalmgebeden centraal, een Psalm over Gods kennen en een Psalm over leren en Gods gedenken, dat aan Gods kennen raakt. In Gods gedenken schuilt voor ons ook overgave. Wij dachten aan Jaap van der Krans in het licht van deze beide psalmen, dankbaar voor het geloof en de muziek, waarin hij steun zocht en zich heeft kunnen uiten. Na de dienst is Jaap van der Krans begraven op de begraafplaats aan de Holleweg. Gods zegen voor Elly en voor de kinderen en hun geliefden. Op 11 september is overleden Jacob Geese Telling. Sinds ruim een half jaar woonde hij in het Waranda wooncentrum Heerewegen in Zeist. Daarvoor aan de Dusseldorperweg in Limmen. Hij heeft vroeger bij Ballast-Nedam gewerkt. Hij ging naar de bijeenkomsten van oud-werknemers van het bedrijf. Hij bezocht trouw de kerkdienst en de koffieochtenden van de kerk op woensdag. Hij was dankbaar dat hij nog zo leefde met enige beperkingen. Na een eenvoudig afscheid op de begraafplaats is de heer Telling begraven naast de kerk. Dat er licht mag zijn voor de familie bij het gemis.

9

Ken uw klassieken: psalm 23 De serie oecumenische vespers onder verantwoordelijkheid van de Raad van Kerken Castricum zal dit jaar de psalmen als onderwerp hebben. Zaterdag 3 oktober is de volgende vesper, in de Dorpskerk in Castricum, om 17.00 uur. Jarek Kubacki zal een korte overdenking houden.

Dat gaan we vieren!!!! Het koor One More Voice bestaat al weer 25 jaar. Dat vinden wij een goede reden voor een vrolijk feest en we zouden het erg leuk vinden als u/jij dit samen met ons wilt vieren! Hierbij wordt dan ook iedereen van harte uitgenodigd ons jubileumconcert "ONTMOETEN" op zaterdag 10-10-2015 in de Witte Kerk te Heiloo bij te wonen. Voor deze gelegenheid zijn Naomi de Bruijne (dwarsfluit), Nils van Dijk (drums) en Thomas Wilbrink (bas) uitgenodigd om het geheel te komen versterken. Het belooft een verrassend en gevarieerd optreden te worden en we hopen u deze avond te ontmoeten! Aanvang 20.00 uur. Kaarten à € 5,00 (incl. 1 gratis consumptie, kinderen t/m 12 jaar gratis) zijn verkrijgbaar bij: Fia Brouwer de Koning, [email protected] 072-5336163 Bertie Slikker, [email protected] , tel: 072-5338951

Etty Hillesum

Psalm 23, de Heer is mijn herder, mag met recht een klassieker genoemd worden. Wij gaan uit van de hertaling (ook toen al) door Joost van den Vondel. Voor de meeste katholieken zal deze hertaling onbekend zijn, sommige protestanten zullen hem herkennen; hij stond als gezang 13 B in het 'oude' Liedboek. En toch, hoe bekend psalm 23 ook is, hij zal zeker ook vragen bij ons oproepen. Voorafgaand aan de vesper is er om 13.30 uur een liedmiddag, waarvoor iedereen die graag zingt van harte wordt uitgenodigd. Het is de bedoeling dat de deelnemers aan de liedmiddag tijdens de vesper meezingen in het koor. De kosten bedragen €5,- (voor de bladmuziek). Graag van te voren opgeven bij [email protected]

theaterprogramma door Vocalgroep Choral Etty Hillesum, stierf op 30-jarige leeftijd in Auschwitz. Etty beschrijft in haar dagboeken een grote persoonlijke ontwikkeling. Haar werk toont een levenskunstenares die onder moeilijke omstandigheden steeds meer in staat is positiviteit te benadrukken en zichzelf en haar eigen lot te accepteren. Deze levenskunst van altijd opnieuw beginnen, inspiratie, gloed en kracht brengt vocalgroep Choral op indrukwekkende wijze tot spreken. De regionale werkgroepen Kerk en Israël brengen dit programma 'op de planken' in Castricum. Zondag 4 oktober 2015 om 16.00 uur Maranathakerk, Castricum (Prins Hendrikstraat 1, 1901 CA) Na de voorstelling is er een hapje en een drankje en kunt u de acteurs, zangers en musici te ontmoeten. Vrijwillige bijdrage bij de uitgang.

10

Bach-cantate Zondag 11 oktober om 16:00 uur wordt in de Witte kerk, Heerenweg 32 te Heiloo een cantate-uur gehouden. Daarin zal worden uitgevoerd Bach's cantate “Schmücke dich, o liebe Seele”. Het is een vrolijke cantate die de vreugde bezingt van de ziel die verlangt 'het brood van de hemel' te ontvangen en is bedoeld ter voorbereiding op het heilig avondmaal. De cantate zal worden uitgevoerd door het Collegium Vocale Camerata en solisten o.l.v. Gerard Leegwater. Liturg in dit uur is ds J. den Hertog. Voor en/of na het cantate-uur is er koffie en thee. Entree: vrijwillige bijdrage bij de uitgang. We hopen u te mogen begroeten De cantatecommissie, Martin Hofman

Mannenkoor Edoza uit Sneek treedt op in Heiloo Zaterdagavond 31 oktober a.s.wordt er in de Ter Coulsterkerk aan de Holleweg te Heiloo een herfstconcert gehouden. Aanvang 20.00 uur. Entree €10. Kaartverkoop voor aanvang van het concert. Muzikale medewerking wordt verleend door het interkerkelijk mannenkoor EDOZA uit Sneek o.l.v. Jan Hibma, sopraan Annika Glimmerveen, Arie Horst piano, Martin de Greef Xylofoon en Dub de Vries orgel. Sjoerd de Jager.

3-4 oktober: Alkmaar-Heiloo-Castricum klimaatwandeling (zie pagina 7) 8-10 oktober: Willibrordushuis cursus iconen 8 oktober: Ter Coulsterkerk Vragen over dood en leven 15 oktober: Ter Coulsterkerk Stilte en meditatiegroep 29 oktober: Ter Coulsterkerk Filmserie dood en leven: Departures 1 november: Willibrordushuis Wat blijft zijn de herinneringen 3 november: Ter Coulsterkerk Hoe Calvinistisch ben ik? 10 en 24 november: Ter Coulsterkerk Waar bleef de ziel van de Neanderthaler? Zie ook het informatieboekje 'Rond de Waterput' (in de hal van de Ter Coulsterkerk en de kerk in Limmen) of op www.ronddewaterput.nl ds. Edward Kooiman

Hoe Calvinistisch ben ik? De leer van Johannes Calvijn (1509 – 1564) is niet alleen van grote invloed geweest op het protestantisme in de Nederlanden, maar heeft ook grote invloed uitgeoefend op het dagelijkse doen en (misschien wel vooral) laten van vrijwel elke Nederlander. We zijn een sober, somber, matig, hardwerkend, principieel en leergierig volkje; daar bewaart zelfs de liefste moeder ons niet voor. Schuldgevoel en verantwoordelijkheidsbesef zit onder onze huid. Op deze avond krijgen we eerst enige informatie over het leven en de leer van Calvijn. Daarna maken we een test: Wat is mijn Calvijn factor? Over de uitslag gaan we met elkaar in gesprek. Deze avond is 'ter leering ende vermaeck'. Leiding: Ds. Bert Kramer, Dinsdag 3 november, 20.00 uur, Ter Coulsterkerk Heiloo, kosten: € 3,--

Vragen over dood en leven Belicht vanuit film, poëzie en schilderkunst. Het ‘memento mori’ - gedenk te sterven - is geen sombere gerichtheid op de dood, maar inspireert veel mensen om met meer aandacht hun leven te leven. Bezig zijn met onze sterfelijkheid kan juist heel vitaliserend werken. Als we het beest van de dood 'recht in de bek kijken' (zoals filosoof René Gude ons leerde) dan ontdekken we wellicht iets van de kunst van het leven. Is er leven na de dood? Op welke manier kunnen we waardig sterven? Is stervens-kunst misschien ook levenskunst? En bestaat er een hemel of een hel? Het zijn vragen waar niet alleen gelovigen zich mee bezig houden, maar ook kunstenaars. Dichter en schilders om precies te zijn. Van Maria Vasalis tot Johannes Vermeer en van Willem Wilmink tot Vincent van Gogh. Die kunstenaars geven soms een heel verrassend perspectief dat ons kan helpen in het omgaan met die vragen. In een viertal avonden bespreken we telkens een ander aspect vanuit een schilderij en een serie gedichten. Daar tussendoor kijken we steeds naar een film rond het thema. U krijgt een reader met de te behandelen gedichten en schilderijen. Informatie en begeleiding: Ds. Edward Kooiman ([email protected]) 8 en 29 oktober, 19 november, 10 december, 14 en 29 januari, 10 maart en 7 april. In de kapel van de Ter Coulsterkerk Heiloo, 19.30 uur. Kosten ca. € 4,- per avond (incl. reader).

‘ladder van Amersfoort’ van Armando 

Waar bleef de ziel van de Neanderthaler? Binnen het kader van de volmaaktheid van de schepping zullen we bespreken hoe de ‘Moderne Mens’ de wereld heeft veroverd in een relatief korte periode van 85.000 jaar. Voordat de Moderne Mens de oversteek maakte van Afrika naar het huidige Midden Oosten, woonde er een groot aantal Neanderthalers in Azië en Europa. In vele grotten zijn skelet-overblijfselen gevonden van onze ‘neven’. Schattingen gaan ervan uit dat zij een half miljoen jaar hier hebben geleefd. Zo'n 25.000 jaar geleden zijn zij echter schijnbaar van de aardbodem verdwenen. Dit heeft kennelijk te maken met de komst van de Moderne Mens. Bij nader onderzoek blijkt dat de Neanderthaler voor een percentage van 2% toch nog in onze genen voortleeft. De vraag die zich opdringt is: hoe is dat allemaal gegaan? Om daar iets over te kunnen vertellen zal een beknopte inleiding worden gegeven over het menselijk Genoom en het DNA molecuul. Een aantal uitdagende vragen zullen aan de orde komen in twee sessies: Vraag 1: Wat maakt de Moderne Mens zo uitzonderlijk dat hij/zij de enige voortle­ vende mensachtige is op aarde? Vraag 2: De Neanderthaler blijkt voor een percentage in het Genoom in ons voort te leven. Feitelijk is de Neanderthaler niet helemaal uitgestorven want wij zijn allemaal een klein beetje Neanderthaler. Mogen wij daarom zeggen dat leven na de dood het voortbe­ staan is van ons Genoom of DNA? Vraag 3: Het woord ‘ziel’ wordt in allerlei religieuze verbanden gebruikt als iets dat voortleeft en reïncarneert. Is ons DNA of Genoom feitelijk onze ziel? Inleiders: Dr. Allan R. de Monchy en Dr. Jan Bruin, Dinsdag 10 en 24 november, Ter Coulsterkerk Heiloo, 20.00 – 22.00 uur, kosten: € 3,-- per bijeenkomst. Achterpagina: ©Plint www.plint.nl gedicht: Roeline Ruules beeld: Anke Roder, 'Voorjaar'

11