Inhoudsopgave. 1 voor opgave: Inhoudsopgave 1. Inleiding 3. Waar kunt u ons vinden? 4. Waarvoor kunt u bij ons terecht?

Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 Waar kunt u ons vinden? 4 Waarvoor kunt u bij ons terecht? 4 Handleiding digitale aanbodcatalogus. Uitgebreide versie 5 Begeleide (buiten)lessen en excursies 10 Locatie: Houten 10 Julia en de grijze wolven 10 Ribbeltje zoekt een droomhuis 10 Natuurbelevingstocht 11 Project Kom op boerderijbezoek 11 Wateronderzoeksproject Watch 12 Excursie Afval scheiden is leuk! 14 Waarden van de Lek 14 Vogels spotten in Houten 14 Excursie met de boswachter 15 Project Dierenbescherming 16 Locatie: De Boswerf in Zeist 18 Beleef de herfst met Erik Eekhoorn 18 Het beste bos 18 Kompastocht 18 Materialen om aan te schaffen 19 Materiaalzendingen 19 Vogelrestaurant 19 Van schaap tot wol 19 Van graan tot brood 20 Tropische producten 20 Vlinders 21 Slakken 21 Van ei tot vlinder 21 Insecten 21 Extra: Kikkerdril 22 Veldwerksets voor de hele school 23 Vogels vliegen overal 23 Kriebelbeestjes 23 Water 24 Kijk naar jezelf 24 Techniekkisten 25 Lesbrieven 26 Uitleenmaterialen 28 Leskisten 28 Ontdekdozen 37 Nascholing Techniek 39 Workshop Techniek 39 NME-Advies op maat 39

1 voor opgave: www.nmegids.nl/utrecht

Bezoekerscentrum De Boswerf 40 Met NME Houten samenwerkende organisaties 43 Bijlage Tarieven NMC Zeist Schooljaar 2008-2009 45 Handleiding digitale aanbodcatalogus. Verkorte versie 47


Inleiding Voor u ligt de nieuwe catalogus natuuronderwijs en milieueducatie voor het schooljaar 2008/2009. In het kader van de samenwerking is deze catalogus samengesteld door NMC Zeist voor NME Houten. Dit jaar voor het eerst met het logo van NME Houten. Naast dit naslagwerk beschikt NMC Zeist over een digitale aanbodcatalogus, die u via www.nmegids.nl/utrecht kunt raadplegen. Inschrijving voor lesmaterialen en activiteiten vindt via deze site plaats. Uw school heeft hiervoor een gebruikersnaam en wachtwoord ontvangen. Een uitgebreide gebruikershandleiding hiervoor vindt u op pag. 6. De tarieven voor het lenen van lesmaterialen en de deelname aan lessen en activiteiten vindt u op pag. 45. In de catalogus vindt u per leskist/ontdekdoos en per activiteit verwijzingen naar de meest gebruikte natuuronderwijsmethoden. Zo kunt u een keuze maken die aansluit bij de door uw school gebruikte methode. Naast het assortiment aan uitleenmaterialen bieden we ook een aantal techniekkisten en veldwerksets te koop aan. Aangezien wij in toenemende mate vraaggericht willen werken, kunt u ons gedurende het schooljaar altijd bellen voor extra vragen. NMC Zeist en NME Houten werken veel samen met andere organisaties (o.a. Hoogheemraadschap en St. Het Utrechts Landschap). Ook de samenwerking met andere NME-centra in de provincie wordt komend jaar gecontinueerd, waarbij een gezamenlijke aanpak van de kwaliteitsverbetering van lesmaterialen prioriteit heeft. Reserveringen voor lesmaterialen en activiteiten kunt u doen van 14 mei tot en met zondag 20 juli 2008 via www.nmegids.nl/utrecht Vanaf 15 september wordt de digitale catalogus opnieuw opengesteld en kunt u ook weer inschrijven. Vul eerst alle algemene school- en groepsgegevens volledig in voordat u gaat reserveren! Via de afdeling Boekhouding van de gemeente Zeist ontvangt u twee maal per jaar een factuur voor de afgenomen diensten. Als u vragen heeft over deze facturen, neemt u dan contact op met NMC Zeist. Er staan NMC Zeist komend jaar nogal wat veranderingen te wachten. Per 1 januari 2009 zal het centrum officieel onder de Regionale Milieudienst Zuid-Oost Utrecht komen te vallen en geen onderdeel meer uitmaken van de gemeente Zeist. Daarnaast maakt Frans van Bussel, hoofd van NMC Zeist, per 1 juli gebruik van de FPU. Wij hopen na de zomer een vervanger te kunnen verwelkomen. Tot slot is de kans groot dat cbs De Ichthus per schooljaar 2009-2010 haar intrek neemt in het hoofdgebouw van NMC Zeist aan de Nicolaas Beetslaan. Ondanks al deze perikelen vertrouwen wij er op u ook komend jaar weer naar wens van dienst te kunnen zijn en onze goede samenwerking voort te zetten. Mede namens de medewerkers,

F.J.M. van Bussel Hoofd NMC Zeist

Frouk van der Pauw NME Houten


Waar kunt u ons vinden? De scholen in Houten hebben voor de NME-ondersteuning te maken met diverse locaties. Hieronder vindt u een overzicht van deze locaties en hun functies. NME Houten, natuur- en milieueducatie werkt vanuit 2 locaties:

1 Kinderboerderij Houten, Keercamp 15 in Houten Uitleen van leskisten, ontdekdozen en andere ondersteunende lesmaterialen Ophalen van lesmaterialen (maandag van 15.00 – 16.30 uur; let op: alleen op de begindatum van een uitleenperiode). Terugbrengen van lesmaterialen (woensdag van 12.00 – 15.00 uur; alleen op de einddatum van een uitleenperiode). Tel. 06-48276041 (Frouk van der Pauw). Als u niet in de gelegenheid bent om de materialen op het afgesproken tijdstip op te halen, neemt u dan contact op met de kinderboerderij, telefoon: 6380415. Ook de maandelijkse buitenschoolse activiteiten vinden hier plaats.

2 Gemeentehuis Houten Helpdesk voor alle vragen. Vragen over buitenlessen in Houten en over de uitleen van lesmaterialen. Op maandag, woensdag en vrijdag: tel. 030-6392741 of 06-48276041.

NMC Zeist beschikt ook over 2 locaties: NMC Zeist - hoofdgebouw, Nicolaas Beetslaan 2 in Zeist Helpdesk voor vragen over de digitale catalogus. Bezoekerscentrum de Boswerf, Prins Bernhardlaan 3 in Zeist Uitvalsbasis voor buitenlessen en natuurpaden in Zeist (zie pag. 40).

Waarvoor kunt u bij ons terecht? Het aanbod van NME Houten en NMC Zeist aan de scholen bestaat uit diverse producten en diensten. Hieronder vindt u een kort overzicht van de mogelijkheden. De aansluiting bij de meest gebruikte natuuronderwijsmethoden staat per product in de brochure aangegeven.

Begeleide buitenlessen en natuurpaden (vanaf pag. 10) Er is een aanbod van begeleide buitenlessen in de gemeente Houten. U komt hiervoor met de klas daar waar mogelijk naar een plek in de omgeving van uw school waar u door een vrijwilliger van het NME Houten wordt opgevangen. Daarnaast kunt u ook blijven inschrijven op een aantal lessen op bezoekerscentrum De Boswerf in Zeist.

Uitleen van leskisten, ontdekdozen en overige ondersteunende lesmaterialen (vanaf pag. 28) Leskisten Elke leskist bevat een handleiding, werkbladen en ondersteunend materiaal waarmee u met de hele klas tegelijk kunt werken. Veel leskisten zijn gericht op het naar buiten gaan met de kinderen. Het werken met de leskist komt het best tot zijn recht na een korte voorbereiding. Ontdekdozen Een ontdekdoos is een doos ter grootte van een schoenendoos waarin zich een zeer beknopte handleiding, ongeveer 10 opdrachtkaartjes en ondersteunend materiaal bevinden. U kunt de leerlingen in tweetallen met een doos laten werken.


Materialen om aan te schaffen (vanaf pag. 19) Levering van materiaalzendingen Tweemaal per jaar (najaar en voorjaar) levert NME Houten voor elke bouw een materiaalzending. De zendingen staan het schooljaar 2008-2009 in het teken van het thema 'producten'. Elke groep die zich inschrijft, ontvangt (levend) materiaal vergezeld van een handleiding voor de leerkracht en kopieerbare werkbladen. Het is de bedoeling dat alle leerlingen actief met het geleverde materiaal kunnen werken. Veldwerksets NMC Zeist biedt een aantal thema-veldwerksets, bestemd voor de hele school te koop aan. Deze blijven eigendom van de school en kunnen op elk gewenst moment worden ingezet. Naast een uitgebreide handleiding en kopieerbare werkbladen bevat een veldwerkset diverse ondersteunende (veldwerk-)materialen. Bij opgave in mei/juni 2008 vindt de levering begin 2009 plaats vanuit de kinderboerderij in Houten. Techniekkisten NMC Zeist biedt 16 techniekkisten te koop aan. Elke kist is bestemd voor een bepaalde bouw en bevat een handleiding, werkbladen en concreet materiaal waarmee een of enkele technieklessen kunnen worden gegeven. Bij opgave in mei/juni 2008 vindt de levering begin 2009 plaats vanuit de kinderboerderij in Houten.

NME-advies (pag.39) U kunt voor allerhande vragen bij NME Houten (Frouk van der Pauw, op maandag, woensdag en vrijdag) terecht voor advies op het gebied van: • invulling van schooloverstijgende projecten op het gebied van natuur en milieu; • een nieuwe onderwijsmethode; • inrichting en educatief gebruik van een schooltuin; • vormgeving van het schoolbeleid natuuronderwijs; • het maken van een zogenaamd jaarrondprogramma (qua thema aansluitend op elkaar); • begeleiden van natuurouders.


Handleiding digitale aanbodcatalogus NMC Zeist uitgave 2008

Uitgebreide versie Bent u al ervaren in het reserveren via onze digitale aanbodcatalogus, dan kunt u mogelijk gebruik maken van de verkorte versie van de handleiding achter in deze brochure. Deze handleiding neemt u stap-voor-stap mee door de digitale aanbodcatalogus van NMC Zeist. Voor een ervaren computergebruiker wellicht overbodig, voor een beginnende computergebruiker kan deze handleiding een aardig houvast bieden bij het (eerste) gebruik van het digitale aanbod.

Belangrijk: als op uw computer een ‘firewall’ is geïnstalleerd, dient u deze uit te schakelen (disable) alvorens u de webpagina bezoekt. Denk er aan deze na afloop weer in te schakelen!

De digitale aanbodcatalogus bezoeken De digitale aanbodcatalogus van NMC Zeist kunt u bekijken via: www.nmegids.nl/utrecht • klik op ‘catalogi bekijken’ - onderaan - in het blauw u komt op een nieuwe internetpagina; • klik op ‘Gemeente Zeist’ - bovenaan rechts - naast foto van de zonnebloem - in het zwart u komt nu op de internetpagina met het NME-aanbod van NMC Zeist U kunt nu een tweetal wegen kiezen: ‘Inloggen’ of ‘aanbod zoeken’ •

Kiest u voor ‘inloggen’(boven in het scherm) dan komt u in de schoolgegevens terecht. Zijn de schoolgegevens nog niet ingevuld (of gewijzigd) dan begint u hiermee.

•

Kiezen voor ‘aanbod zoeken’ (onder in het scherm) zorgt ervoor dat u in het aanbod komt dat NMC Zeist voor schooljaar 2008-2009 aanbiedt.

Problemen om verder te gaan: klik voor uitleg op het rondje met het vraagteken - rechtsboven in het blauwe bord.

Inloggen Wilt u alleen de schoolgegevens controleren c.q. wijzigen, dan dient u eerst in te loggen. Kies dan bij het tonen van het aanbod ‘inloggen’ (rechts bovenaan) in het blauw. U kunt de schoolgegevens na het aanmelden met uw gebruikersnaam en wachtwoord bekijken maar ook veranderen. Kies daarom in het volgende scherm voor ‘schoolgegevens’ (rechts bovenaan) in het blauw. Na de veranderingen klikt u per gewijzigd scherm op ‘opslaan’ (rechts bovenaan).


Zoeken in het aanbod van de catalogus Op de eerste pagina van het NME-aanbod van NMC Zeist staat veel informatie over de werking van deze pagina. U kunt op deze bladzijde in het overzichtsscherm als volgt uit het complete aanbod een selectie maken: • op plaats (klik op rondje voor plaats: bijv. Zeist - groene stip verschijnt) (klik op vierkant voor groep: bijv. 3 of 6, etc. - groene ‘v’ verschijnt) • op groep/klas • op soort/materiaal (klik op vierkant voor soort: bijv. leskist - groene ‘v’ verschijnt) U kunt ook op trefwoord zoeken in de titel of beschrijving van een aangeboden product: bijvoorbeeld: water, energie, vogels enz. Als u uw keuze(plaats, groep, soort) gemaakt heeft, klikt u op ‘Aanbod tonen’ - onderaan - in het blauw. Als u niets invult en drukt op de knop onderaan ‘Aanbod tonen’ wordt het gehele beschikbare aanbod getoond (voor alle gemeentes en voor alle groepen). U komt dan in een overzicht van het totale aanbod van NMC Zeist, onderverdeeld in: • leskisten (ook ontdekdozen en projectdozen, maar ook koopkisten) • materiaalzendingen • lessen en excursies (u vindt hier ook de exposities) • projecten • overige (u vindt hier de kooplesbrieven) Met de muis kunt u door het totale aanbod scrollen.

Informatie per product/ activiteit Als u met uw muis op een onderdeel staat, dan licht dit onderdeel geel op. Als u wilt zien wat een onderdeel aan informatie bevat klikt u op de naam van het betreffende onderdeel. Als u nog een keer klikt (in het gele informatieblok) verdwijnt de informatie weer. Aan de rechterzijde van een item ziet u voor welke groepen (12345678) het materiaal geschikt is (de betreffende groepen zijn geel gekleurd). Wanneer u op de foto klikt, wordt deze vergroot.

Reserveren van lesmateriaal/ inschrijven op activiteiten Wilt u een onderdeel reserveren voor uw school en/ of inschrijven op activiteiten, klik dan op ‘reserveer’ (rechts naast 12345678). Een nieuw scherm verschijnt: ‘Aanmelden’ U wordt nu om uw gebruikersnaam en uw wachtwoord gevraagd. Uw gebruikersnaam en uw wachtwoord heeft u van NMC Zeist gekregen. Het is raadzaam om beide gegevens hier in deze handleiding te noteren. de gebruikersnaam van de school is ……………………………(bestaat uit een getal) het wachtwoord van de school is …………………………….…(bestaat uit een woord) Vul vervolgens uw gebruikersnaam en wachtwoord in en kies voor ‘aanmelden’. U komt nu op een internetpagina met alle gegevens van het onderdeel en de mogelijkheid om te reserveren.


Wilt u reserveren? Controleer voordat u gaat reserveren de schoolgegevens. Dit is uiterst belangrijk. Pas wanneer alle schoolgegevens, groepen en leerkrachten correct zijn ingevuld kan er gereserveerd worden. Bovenaan deze internetpagina ziet u diverse gegevens die betrekking hebben op uw school. U kunt op deze pagina eventueel aangeven dat u de schoolgegevens wilt veranderen: (schoolgegevens wijzigen – bovenaan – in het zwart) om daarna later weer terug te keren op de pagina van dit onderdeel. U vindt er verder diverse gegevens over het te reserveren onderdeel (leskist, project, etc.). Wilt u bij nader inzien dit onderdeel niet reserveren, klik dan op ’terug naar het aanbod’ (onderaan – in het blauw). Ook is het mogelijk om contact te zoeken met NMC Zeist voor een vraag, voordat u een reservering gaat maken. Dit gaat via ‘stuur een bericht’ – onderaan links – in het blauw. Elk onderdeel heeft zijn specifieke reserveringsmogelijkheden. Wij behandelen hieronder dat van een leskist. Indien u wel belangstelling voor dit onderdeel heeft, kijk dan verder bij de gegevens over dit onderdeel bij ‘Periodes en beschikbaarheid’. In de kolom ‘status’ staat of het onderdeel nog beschikbaar is [vrij of bezet]. Soms is er van het onderdeel een tweede, derde of zelfs vierde exemplaar aanwezig bij NMC Zeist. Dit ziet u onder ‘nummer’. Ook wordt aangegeven wanneer een periode van uitlening begint en wanneer deze periode eindigt. Indien de periode waarop u het materiaal wilt lenen nog vrij is, kunt u op [vrij] klikken. Hierna komt u op een nieuwe pagina. Hier selecteert u eerst uw groep. Staat uw groep niet in de lijst, dan moet u deze eerst toevoegen door te klikken op [schoolgegevens] en dan [nieuwe groep toevoegen]. Vul de relevante gegevens in en druk op ‘reserveren’ (linksonder – in het blauw). U krijgt na reservering automatisch een bevestigingsmail toegestuurd aan het door u opgegeven school e-mailadres. Druk daarna op de knop [terug naar het aanbod] (linksonder – in het blauw) om weer naar de lijst van het lesaanbod terug te keren. U kunt vervolgens nieuwe reserveringen maken door bovenstaande procedure te herhalen. Van al uw reserveringen krijgt u een bericht op het opgegeven school e-mailadres toegestuurd. Ook ontvangt u 14 dagen vóór de reserveringsdatum/voordat de activiteit plaatsvindt een herinneringsmail.

Besteloverzicht schooljaar 2008-2009 Wanneer u ingelogd bent en in het aanbod kunt kijken, ziet u bovenin ‘bestelhistorie’ – rechtsboven – in het blauw. Klikt u daarop dan ziet u de bestellingen van uw school voor de verschillende schooljaren. Deze informatie kunt u komende jaren gebruiken in uw leerlingvolgsysteem. U kunt het besteloverzicht van het lopende schooljaar downloaden. Klik daarvoor op de knop ‘naar Word’- rechtsbovenaan – in het blauw. U krijgt een melding dat u een bestand gaat downloaden. Vaak wordt u gevraagd om toestemming voor deze download te geven. U moet daarna aangeven naar welke map op uw harde schijf dit bestand gedownload moet worden.

Controle van reserveringen, wijzigingen of annuleringen In de bestelhistorie ziet u de bestellingen die gedaan zijn. Controleer dit overzicht als u gereserveerd, gewijzigd of geannuleerd heeft op bijv. dubbelboekingen, vergissingen, etc.


Besteloverzicht per school Om het voor u overzichtelijk te maken ‘wat er, door wie, in welke periode door uw school’ besteld is, zal NMC Zeist alle scholen na de zomervakantie een besteloverzicht sturen. Het is aan te raden dit overzicht op uw school op een centrale plek te hangen.

Annuleren van een reservering U kunt altijd een reservering ongedaan maken. U moet echter wel rekening houden met de uiterlijke periode van annuleren van 31 dagen. Wilt u binnen deze 31 dagen voor een reserveringsdatum deze reservering annuleren dan is dit digitaal niet meer mogelijk. De volgorde van annuleren van een reservering: Ga naar: toon bestelhistorie van mijn school in de bestelhistorie ziet u de bestellingen die gedaan zijn voor schooljaar 2008- 2009 achter elke bestelling staat een pen en blaadje klik op het blaadje van de bestelling die geannuleerd moet worden in het nieuwe overzicht kiest u voor ‘wijzigen’ kies in het nieuwe scherm voor ‘verwijderen’ kies in het nieuwe scherm voor ‘Ja, verwijderen’ klik daarna op ‘Klik hier om verder te gaan’ kies op ‘Terug naar de inhoudsopgave’ van elke annulering krijgt uw school een e-mailbericht U kunt nu een nieuwe reservering maken in het ‘Aanbod’. Noteer een annulering of wijziging wel zelf op het door ons toegestuurde papieren jaaroverzicht.

Voorwaarden en annuleren Elk jaar kunt u tot een door ons aangegeven datum (enkele maanden voor de zomervakantie) uw bestellingen en reserveringen digitaal invoeren. Na de zomervakantie gelden de volgende voorwaarden voor annuleren: leskisten, ontdekdozen, techniekkisten, etc. : 31 dagen van te voren wijzigen lessen/natuurpaden: 31 dagen van te voren wijzigen projecten: 31 dagen van te voren wijzigen kooplesbrieven: kunnen niet geannuleerd worden koopkisten: kunnen niet geannuleerd worden materiaalzendingen: kunnen niet geannuleerd worden Wanneer u buiten deze periodes wilt annuleren, dan verzoeken wij u dat telefonisch aan ons door te geven onder vermelding van naam, materiaal/ activiteit/ reserveringsdatum/ periode en school. In geval van ziekte/ calamiteit kunt u lesbezoeken tot 2 dagen van tevoren kosteloos telefonisch annuleren bij NMC Zeist tel. 030–6990254, of, op maandag, woensdag en vrijdag, NME Houten, tel. 030-6392741 en 06- 48276041. NMC Zeist regelt daarna het afmelden met de organisatie waar de les/project plaatsvindt. Er zijn echter twee uitzonderingen: 1. De lessen van Dierenbescherming Zeist e.o. (projecten Dierenbescherming en het leven van Dribbel en Dorus): wijzigingen en afmeldingen voor lessen telefonisch bij de Dierenbescherming: tel. 030-6950778. 2. Project ‘Kom op boerderijbezoek’: afmeldingen voor boerderijbezoek telefonisch bij NME Houten, (op maandag, woensdag en vrijdag) Frouk van der Pauw, 030-6380415 / 0648276041. Op dinsdag en donderdag bij NMC Zeist, tel. 030-6990254.


BEGELEIDE BUITENLESSEN EN EXCURSIES NB. U kunt deze lessen opnemen in uw schoolactiviteitenplan i.v.m. aanmelding bij de inspectie.

Locatie Houten Julia en de grijze wolven Bij deze buitenactiviteit treden de kleuters in de voetsporen van Julia, de hoofdpersoon in het boek ‘Julia en de grijze wolven ’van Pija Lindenbaum. Onderweg voeren de kinderen in groepjes allerlei opdrachten uit. In een rugzakje zitten de benodigde materialen. Deze buitenles wordt op één en zo mogelijk op meerdere locaties in Houten uitgezet en begeleid door een vrijwilliger van NME Houten. Extra begeleiding van ouders is noodzakelijk.

Betreft: natuurpad Doelgroep: gr. 1 en 2 Periode: sept./ okt. Locatie: Houten Prijs: € 1,25 per leerl. Tijdsduur: ± 1½ uur

Ribbeltje zoekt een droomhuis De juf/meester heeft in de schuur een diertje, een pissebed, gevonden; maar waart hoort hij thuis? De klas neemt hem mee naar buiten en helpt mee om een droomhuis voor hem te zoeken. Aan de hand van verschillende opdrachten maken ze kennis met kleine beestjes en hun leefwijze. Elk groepje krijgt een rugzakje met materialen mee. Deze buitenles wordt op één en zo mogelijk op meerdere locaties in Houten uitgezet en begeleid door een vrijwilliger van NME Houten. Extra begeleiding van ouders is noodzakelijk. Deze les sluit goed aan bij de veldwerkkist Kriebelbeestjes die NMC Zeist te koop aanbiedt (zie pag. 23). Leefwereld (WN):

groep 4, les 5 groep 5, les 4 en 5 Natuurlijk: groep 4, les 8.1 groep 5, les 2.2 Wijzer door de natuur (WN): groep 5, les 2.1


Betreft: buitenles Doelgroep: gr. 3 en 4 Periode: april/mei Locatie: Houten Prijs: € 1,25 per leerl. Tijdsduur: ± 1½ uur

Natuurbelevingstocht Deze tocht is geen gewone excursie maar een natuurbelevingstocht die wordt begeleid door boswachter Tineke Harlaar van Staatsbosbeheer. Diverse opdrachten zorgen ervoor dat de leerlingen hun zintuigen zodanig gebruiken dat ze de natuur echt beleven. De opdrachten hebben namen als: ‘Geurencocktail’, ‘Lopen door het bovenste bos’, ‘Waar is de boom’, ‘Geluid van de stilte’ en ’Regenboogscherven’. Opgave via Tineke Harlaar, liefst per e-mail. E-mail: [email protected] Eventueel per telefoon: 06-51200211.

Betreft: buitenles Doelgroep: gr. 5 en 6 Periode: apr. t/m sept. Locatie: bos Nieuwwulven, Prijs: € 1,00 per leerl. minimaal € 20,00 per groep Tijdsduur: 1½ uur

Locatie: in het bos Nieuw Wulven, ingang aan de Marsdijk (vlak bij fort bij Vechten).

Project ‘Kom op boerderijbezoek’ De Agrarische Natuurvereniging ‘Kromme Rijnstreek’, organiseert in de maanden mei en juni een project over ‘melkveehouderij’. Het project bestaat uit 3 onderdelen: 1 Twee introductielessen op school met powerpointpresentatie, filmpjes en verwerkingsopdrachten. Deze lessen duren ongeveer 1 uur en 15 minuten en worden gegeven door een vrijwilliger van NME Houten. 2 Een bezoek aan een boerderij. Tijdens dit bezoek wordt de klas in 3 groepen opgesplitst. Elke groep krijgt een rondleiding, doet nog een aantal extra opdrachten waaronder boter maken en loopt een natuurpad rondom de boerderij. De school zorgt zelf voor voldoende begeleiding. 3 Afsluiting in de klas. Hierbij kan met behulp van een leskist een vers kruidenkaasje worden gemaakt in de klas. Inschrijving kan via www.nmegids.nl/utrecht Locaties: • Boerderij Vernooy, Beusichemseweg 146 in Schalkwijk • Boerderij Van der Gun, Lange Uitweg 83 in Tull en ‘t Waal Voor meer informatie: Henk Schipperen e-mail: [email protected]


Betreft: project Doelgroep: gr. 6 Periode: mei/juni Locatie: in de klas/ op boerderij Prijs: € 1,25 p/leerling Tijdsduur: boerderijbezoek ± 2½ uur

Onderstaand project wordt niet door derden begeleid. U dient het geheel zelfstandig uit te voeren.

Wateronderzoeksproject Watch Ook het komende schooljaar nodigen wij alle scholen uit om in het najaar of voorjaar mee te doen met het landelijk wateronderzoeksproject Watch. Scholen die meedoen kunnen bovendien, voor zover er plaats is, gratis een ponttocht maken over de Kromme Rijn. Dit project is uitstekend als aanvulling te gebruiken op de veldwerkset ‘Water’ die NMC Zeist ontwikkelde voor groep 1 t/m 8 en die u als school nog steeds kunt aanschaffen (zie pag. 24).

Wat is Watch? Watch is een landelijk project waarbij jongeren uit groep 6, 7 en 8 actief onderzoek doen naar water in hun eigen omgeving. Ze doen dit met behulp van een kist veldwerkmaterialen die voor u te leen is bij NME Houten, locatie uitleen bij de Kinderboerderij.

Modern onderwijs Uw leerlingen onderzoeken zelf het water in de schoolomgeving. Daarna zetten ze hun resultaten op de landelijke website van Watch: www.watchweb.nl. De mascotte van Watch, Rekkik de Kikker, helpt ze daarbij. De coördinator van de Watch-regio Utrecht geeft feedback op hun resultaten via post, e-mail, Watchweb en de Watchkrant. De Watch-krant verschijnt vlak voor de zomervakantie. Er zijn meer scholen in uw regio die meedoen aan Watch. De leerlingen kunnen hun eigen resultaten vergelijken met die van andere Watchers in dezelfde gemeente, in de provincie Utrecht of elders in Nederland. Zo ontdekken ze spelenderwijs waar Rekkik de Kikker het liefste wil wonen, oftewel: wat een gezonde sloot of vijver is.

Watch-materiaal •

• •

Een leskist met de nodige materialen en een begeleidershandleiding. Los bijgeleverd: stokkenbossen met schepnetten en meetinstrumenten en een set veldpostvlaggen. Deze leskist kunt u via www.nmegids.nl/utrecht reserveren in de periode dat u het project wilt uitvoeren. Logboeken voor de leerlingen, waarin ze hun eigen ervaring en onderzoeksresultaten kunnen opschrijven. In deze logboeken staat ook beknopte achtergrondinformatie. Kaarten voor spelen belevingsactiviteiten, en gereedschapskaarten om desgewenst zelf veldwerkmaterialen te maken bij handvaardigheid.

Kosten De leerling-logboekjes € 0,50 per stuk. Een setje pH-strookjes (10 stuks) € 0,65.


Betreft: project Doelgroep: gr. 6 t/m 8 Periode: sept./okt.,mei/jun Locatie: in de klas+ bij een sloot Prijs: zie beschrijving Tijdsduur: variabel

Workshop Watch is zelf te organiseren, zowel in de klas als in het veld. De eerste keer helpen we u graag op weg door een korte instructie tijdens de Watch-workshop, die bij voldoende belangstelling meestal eind april plaatsvindt. U maakt dan snel en efficiënt kennis met de opzet van Watch, het veldwerk, de materialen en Watchweb. Het Watch-seizoen loopt van april t/m oktober. Dan zijn de meeste soorten planten en dieren te vinden in en om het water. U bepaalt zelf wanneer u met de leerlingen gaat Watchen. In mei/juni en augustus/september is het vaak mooi weer en kunt u met Watch het schooljaar leuk en leerzaam afsluiten of starten!

Watch-waterspel voor scholen in Houten Met Watch meten de leerlingen zelfstandig de kwaliteit van het water. Maar hoe komt het water in de sloot of de plas terecht en waar gaat het naartoe? Met het kaartspel ‘Stroom mee! door Houten’ ontdekken de leerlingen hoe het water door Houten stroomt. Spelenderwijs maken zij kennis met begrippen als grondwater, oppervlaktewater, drinkwater, gemalen, stuwen, duikers, riolen, sloten, weteringen, afkoppelen, wadi’s en rioolwaterzuivering. Voor elke bovenbouwgroep uit Houten die meedoet met Watch, zijn tien exemplaren van het spel beschikbaar. Het spel is gemaakt door Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden in samenwerking met de gemeente Houten en NME Houten

Aanmelden U kunt zich inschrijven via: www.nmegids.nl/utrecht Verdere informatie volgt dan later.

Geen water in de buurt van de school? Vraag de Watch-coördinator naar een geschikte plek om te Watchen: stuur een mailtje naar [email protected] . Watch is een project van IVN Nederland en wordt mede mogelijk gemaakt door Alcoa. In de regio Utrecht wordt Watch gecoördineerd door Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden en ondersteund door IVN Consulentschap Utrecht en Stichting Het Utrechts Landschap. In de gemeenten op en rond de Utrechtse Heuvelrug wordt Watch aan de scholen aangeboden door NMC Zeist.


Afval scheiden is leuk! Excursie naar het afvalscheidingsstation in Houten Dit project over afval en afvalscheiding bestaat uit 3 onderdelen: 1. Introductieles in de klas. Wat voor afval maak je eigenlijk allemaal? 2. Excursie naar het afvalscheidingsstation in Houten. Hoe wordt ons afval gescheiden? Wat gebeurt er met alle soorten afval (papier, glas, enz.)? Tijdsduur excursie: 1½ - 2 uur. 3. Verwerkingsles op school. Hoe kunnen we minder afval maken?

Betreft: buitenles Doelgroep: gr. 7 en 8 Periode: voorjaar Locatie: in de klas / excursie Prijs: € 1,25 per leerl. Tijdsduur: zie beschrijving

Deelnemende scholen ontvangen een lesbrief met uitgewerkte lessuggesties en achtergrondinformatie.

Waarden van de Lek De leerlingen gaan in dit project op ontdekkingsreis in de eigen leefomgeving. Ze leren spelenderwijs natuur, landschap en geschiedenis van de eigen Lekstreek ontdekken. Hoogtepunt is een halve dag veldwerk langs de Lek, waarin zij zelf onderzoek doen aan water, bodem, planten, dieren en menselijke activiteiten. In de klas hebben zij dan al een aantal opdrachten gemaakt over water, rivieroevers, historische kaarten, hoogwaterproblemen en planten/dieren langs de Lek. Scholen die dit programma eerder hebben gevolgd kunnen zelfstandig aan de slag met de veldwerkmaterialen. Ook is begeleiding mogelijk. Dit gaat in overleg met Frouk van der Pauw.

Betreft: buitenles Doelgroep: gr. 7 en 8 Periode: apr. t/m juli Locatie: langs de Lek Prijs: € 1,25 per leerl. Tijdsduur: zie beschrijving

Wat betreft de tijdsduur moet u rekening houden met: - binnenles 1½ -2 uur - buitenles ± 2½ uur - verwerkingsles in de klas 1 - 2 uur

Vogels spotten in Houten Bij deze begeleide fietstocht kan worden gekozen tussen twee routes: Houten-Noord en Houten-Zuid. Onderweg wordt op drie plaatsen gestopt waar de leerlingen met behulp van verrekijkers en zoekkaarten op zoek gaan naar de soorten vogels die er in het gebied voorkomen. Daarnaast observeren ze de vogels en maken kennis met hun gedragingen. De les wordt begeleid door een vrijwilliger van NME Houten.


Betreft: fietstocht Doelgroep: gr. 7 en 8 Periode: maart/april Locatie: Houten Prijs: € 1,25 per leerl. Tijdsduur: 1½ - 2 uur

Excursie met boswachter In aanvulling op een leskist of los daarvan kan uw klas op excursie met boswachter Tineke Harlaar van Staatsbosbeheer. Tijdens de boswandeling komen de volgende onderwerpen aan bod: bomen, bos, vogels en seizoenen. Opgave via Tineke Harlaar, liefst per e-mail. E-mail: [email protected] Eventueel per telefoon: 06-51200211. Locatie: in het bos Nieuw Wulven, ingang aan de Marsdijk (vlak bij fort bij Vechten).


Betreft: excursie Doelgroep: gr. 7 en 8 Periode: april t/m okt. Locatie: bos Nieuwwulven Prijs: € 1,00 per leerl. minimaal € 20,00 per groep Tijdsduur: 1-1½ uur

Project Dierenbescherming: Spelenderwijs dierenwijs ATTENTIE Het wel of niet door kunnen gaan van deze les hangt af van de vraag of de Dierenbescherming voldoende vrijwilligers kan inzetten om deze les te begeleiden. Kijkt u hiervoor in de digitale catalogus www.nmegids.nl/utrecht

Algemeen Lessen Dierenbescherming: Spelenderwijs dierenwijs De Dierenbescherming ziet het o.a. als haar taak kinderen op jonge leeftijd al kennis te laten maken met dieren en specifiek met dierenwelzijn. Veel kinderen hebben een huisdier binnen het gezin en weten in principe hoe ze er voor moeten zorgen. Ze beheersen de basics, zeg maar. De Dierenbescherming gaat echter iets verder: hoe zorgen we dat het dier zich zo natuurlijk mogelijk kan gedragen? En daardoor gelukkiger en vaak langer kan leven? Kortom: wij letten ook op dierenwélzijn. Door de lessen proberen we kinderen bewust te maken van dit begrip; elk kind op zijn of haar eigen niveau. De lessen worden gegeven door vrijwilligers van de Dierenbescherming. Enthousiaste vrijwilligers die vaak ook uit ervaring kunnen vertellen, brengen ons inziens de boodschap het beste over. Per 2 groepen heeft de Dierenbescherming een les ontwikkeld: een les voor groepen 1 & 2, een les voor groepen 3 & 4, een les voor groepen 5 & 6 en een les voor groepen 7 & 8. Voor wie? Voor scholen in alle gemeenten m.u.v. de gemeente Woudenberg. Deze gemeente valt niet binnen het werkgebied van de Dierenbescherming-Zeist e.o. Tijdsduur Een les neemt 1 à 1,5 uur in beslag. In een aantal gevallen ontvangt de leerkracht van tevoren informatie over wat we precies gaan doen, zodat er voorbereidingen getroffen kunnen worden. Denk daarbij aan het regelen van extra begeleiding in de klas en de klas alvast in groepjes verdelen. Na de les krijgt de klas een kleinigheid waardoor de leerkracht en de leerlingen op eigen gelegenheid nog meer aandacht aan dit onderwerp kunnen besteden. Kosten Deze lessen zijn kosteloos. Waar? De lessen worden gegeven op scholen binnen het gehele werkgebied van de afdeling Zeist: de gemeenten De Bilt, Bunnik, Houten, Utrechtse Heuvelrug, Wijk bij Duurstede en Zeist. Aanmelden Scholen kunnen zich aanmelden bij de Dierenbescherming in Zeist via het volgende e-mailadres: [email protected] Alleen voor afmelden Jeroen Benders, ma. t/m do., tel. 030-6950778.


Beschrijving per groep Het lessenpakket bestaat uit 4 delen, die los staan van elkaar, maar elkaar goed opvolgen. Groep 1 en 2: Rikki op reis naar het konijnenparadijs Voor de groepen 1 en 2 hebben wij een groot prentenboek waarmee a.d.h.v. 6 platen het konijn Rikki (in de vorm van een handpop) vertelt over zijn belevenissen bij de zoektocht naar een goed huis. De klas krijgt: een kleurplaat en een werkomschrijving voor het maken van een ‘knutselkonijn’. Groep 3 en 4: Dier in de hoofdrol Voor deze groepen hebben wij een aantal rollenspelen ontwikkeld, waarbij het gaat om het samenspel tussen mens en dier in een – voor het dier – ongewenste situatie. De klas kan per rollenspel reageren op de situatie. De kinderen verplaatsen zich in de positie van het dier: als zij een situatie niet prettig vinden, zal een dier er waarschijnlijk net zo over denken. De klas krijgt: een memory-spel met goede en foute versies van een situatie. Groep 5 en 6: Da’s goed fout! Er zijn 10 korte verhaaltjes geschreven: het ene verhaal lijkt goed, maar is fout. En andersom: het verhaal lijkt fout, maar is goed – voor het dier natuurlijk. Groepjes krijgen elk een verhaal en kunnen voors en tegens noteren die ze tegenkomen in het verhaal totdat ze uiteindelijk besluiten: goed of fout? Wij laten ze bewust nadenken over een situatie en niet alles voor waar aannemen. De klas krijgt: niet direct iets. De ‘score’ van de deelnemende klassen wordt bijgehouden. Aan het einde van het schooljaar krijgt de beste klas een prijs. Denk aan een cadeaulidmaatschap van de Kids for Animals of een kinderboekenweekgeschenk. Groepen 7 en 8: Dier(enbescherming) in beeld Met de oudste kinderen willen wij graag in gesprek over diverse dierenbeschermingsaspecten. Dit doen we door middel van 18 foto’s die met de achterzijde naar de klas worden opgesteld. Op de achterzijde staan nummers. Door het gooien met 1, 2 of 3 dobbelstenen wordt er een nummer gekozen. Het zijn allemaal dierenfoto’s: deze dieren corresponderen weer met diverse dierenbeschermingsonderwerpen. Het nummer van de foto bepaalt waar we het over gaan hebben. De actualiteit is daarbij ook belangrijk: denk aan de vogelgriep, blauwtong, etcetera. De klas krijgt: een internetspeurtocht die de kinderen naar diverse andere dierenbeschermingsorganisaties leidt. Uit de antwoorden kan een woord gehaald worden. Met het woord kan een slagzin bedacht worden, die weer opgestuurd kan worden naar de Dierenbescherming. De kinderen ontvangen een certificaat dat ze de speurtocht met goed gevolg hebben afgelegd en aan het einde van het schooljaar ontvangt de beste slagzin een prijs!


Locatie: De Boswerf (in Zeist) Beleef de herfst met Erik Eekhoorn Voordat u met uw groep een bezoek brengt aan bezoekerscentrum De Boswerf, komt Erik Eekhoorn een aantal dagen in de klas logeren. U krijgt van ons éénmalig een handpop cadeau; die kunt u voortaan elk jaar gebruiken. U ontvangt ook een verhaal dat Erik Eekhoorn ‘vertelt’, aangevuld met een aantal suggesties voor activiteiten. Elke dag staat in het teken van een ander thema (voortbeweging & vijanden, voedsel, huisvesting, voorbereiding op de winter). Na de logeerpartij gaat Erik mee terug naar De Boswerf waar de kinderen in groepjes opdrachten uitvoeren die aansluiten op de voorbereiding in de klas. Het leven van Erik en de herfst staan hierbij centraal. Buiten het zicht van de kinderen neemt de leerkracht na afloop van de les de handpop weer mee naar school. Leefwereld (WN): Leefwereld (WN)

Betreft: buitenles Doelgroep: gr. 3 en 4 Periode: okt./nov. Locatie: De Boswerf Prijs: € 1,25 per leerl. Tijdsduur: 1-1½ uur

groep 3, les 5 groep 4, les 4

Het beste bos NIEUW! Deze les wordt gegeven vanuit ons bezoekerscentrum. Na ontvangst en een korte uitleg van een van onze medewerkers gaan de leerlingen in groepjes in het Zeisterbos aan de slag. Aan de hand van allerlei opdrachten vergelijken de leerlingen een stuk gemengd bos met een naaldbos. Welk bos is het best ‘verstop’bos voor dieren? Welk bos is het meest geschikt om te picknicken? Welk bos kiest de houthakker? Welk bos is het mooist om spannende verhalen te vertellen? De leerlingen komen er door eigen onderzoek vanzelf achter. Bij dit project horen ook een inleidende en een afsluitende les die u als leerkracht zelf geeft in de klas.

Betreft: veldwerkles Doelgroep: gr. 7 en 8 Periode: april/mei Locatie: De Boswerf Prijs: € 1,25 per leerl. Tijdsduur: ± 2 uur

Kompastocht in het Zeisterbos Deze les wordt gegeven vanuit ons bezoekerscentrum. De leerlingen zoeken hun weg in het herfstbos met behulp van een kompas en een plattegrond. Onderweg voeren ze in groepjes opdrachten en onderzoekjes rondom de herfst uit. Om de wachttijd om op pad te gaan voor de groepjes te verkorten, hebben we een tweede route uitgezet. Voordat de leerlingen op pad gaan, krijgen ze de werking van een kompas uitgelegd. U begeleidt deze activiteit zelf met behulp van ouders. Leefwereld (WN): groep 7, les 4 en 5 Wijzer door de natuur (WN:) groep 7, les 2


Betreft: natuurpad Doelgroep: gr. 7 en 8 Periode: okt./nov. Locatie: De Boswerf Prijs: € 1,25 per leerl. Tijdsduur: ± 2 uur

MATERIALEN OM AAN TE SCHAFFEN Materiaalzendingen Per bouw zijn komend schooljaar twee zendingen beschikbaar, één in het najaar van 2008 en één in het voorjaar van 2009. Dit jaar staan alle zendingen in het teken van het thema ‘producten’.

Voor het najaar: Vogelrestaurant In deze materiaalzending vindt u alle ingrediënten die nodig zijn om de kinderen zelf smakelijke vogelmaaltijden te laten bereiden. Een activiteit bestemd voor de koude winterperiode. Zo lokken de kinderen allerlei vogels naar hun voederplaats, waardoor een optimale gelegenheid ontstaat om de gasten te leren kennen aan de hand van de bijgeleverde vogelplaten. In een ‘gastenboekje’ kunnen de leerlingen de eters op alternatieve wijze ‘noteren’. Een deel van de materialen is meerdere jaren te gebruiken. Wanneer u deze zending eerder heeft besteld, heeft u alleen een verbruikspakket nodig. Het Vier-Seizoenenboek;

Betreft: materiaalzending Doelgroep: gr. 1 en 2 Periode: 27 okt. 2008 Locatie: in de klas/ schoolomgeving Prijs: € 40,00 / pakket Verbruikspakket: € 25,00

thema ‘ Winter’

Van schaap tot wol Zowel het schaap zelf als haar duurzame product wol komen in deze materiaalzending aan de orde. De kinderen leren diverse schapenrassen kennen, maar ook andere wollige beesten. U kunt de kinderen leren hoe je wol kunt wassen, kaarden, spinnen en weven. De volledige zending bestaat uit schapenwol, spintollen, kaardborstels en wolwerf. Wanneer u deze zending eerder heeft besteld, heeft u bij een volgende bestelling, alleen het verbruikspakket nodig. Leefwereld (WN): Natuurlijk:

groep 3, les 23 groep 3, les 6.1 en 6.2


Betreft: materiaalzending Doelgroep: gr. 3 en 4 Periode: 27 okt. 2008 Locatie: in de klas Prijs: € 20,00 / pakket Verbruikspakket: € 7,00

Van graan tot brood Brood eten we allemaal, ‘s ochtends bij het ontbijt, bij de lunch en soms ook als avondmaaltijd. En wie echt trek heeft, eet ook nog op andere momenten een boterham! Maar wat moet er gebeuren voordat je jouw boterham kunt beleggen? En hoe lang bakken mensen eigenlijk al brood? Hoeveel graankorrels zitten er in een tarwehalm? In deze materiaalzending zitten een DVD, een handleiding met werkbladen en natuurlijk halmen met aren van tarwe en graankorrels, zodat u met de leerlingen straks antwoord kunt geven op deze vagen.

Betreft: materiaalzending Doelgroep: gr. 5 en 6 Periode: 27 okt. 2008 Locatie: in de klas Prijs: € 12,50 / pakket

Leefwereld (WN): groep 5, les 1 en 2 Wijzer door de natuur (WN): groep 6, thema 3 les 1, 2, 3

Tropische producten Veel producten die wij in Nederland gebruiken, komen uit tropische landen. Met deze materiaalzending krijgen de leerlingen inzicht in de productiewijze en het gebruik van deze producten. Ook de milieu-aspecten komen aan de orde: wat zijn de gevolgen van de productie, het vervoer en gebruik voor het milieu? U ontvangt verschillende tropische producten, zo mogelijk in verschillende stadia van het productie-proces. Bijvoorbeeld: van koffieplant tot koffie, van katoenpluis tot katoen. Leefwereld (WN): groep 8, les 6 Wijzer door de natuur (WN): groep 7, les 3.2 en 3.3


Betreft: materiaalzending Doelgroep: gr. 7 en 8 Periode: 27 okt. 2008 Locatie: in de klas Prijs: € 20,00 / pakket

Voor het voorjaar: Vlinders De vlinder is een insect dat veel kinderen aanspreekt. Leerlingen zijn vaak enthousiast over deze vrolijke fladderaar. In deze materiaalzending staat de vlinder in haar ontwikkeling centraal. De spectaculaire ontwikkeling van vlindereitje, via rups en pop, tot vlinder kan van nabij worden gevolgd. Aan de belevingsaspecten wordt dan ook veel aandacht besteed. Aan de hand van werken knutselbladen kunnen de kinderen deze beleving op speelse wijze verwerken. Dit pakket, afkomstig van de Vlinderstichting, bevat levend materiaal, dat een zeer nauwkeurige verzorging nodig heeft. Extra te leen:

Betreft: materiaalzending Doelgroep: gr. 1 en 2 Periode: week 24 (2009) Locatie: in de klas Prijs: € 17,50 € 27,50 met bak

Video: ‘Wij vlinders eisen’ (bestemd voor de leerkracht)

Slakken Slakken vinden we overal. Ze leven in hun kalm tempo, hun eigenzinnig leventje. Een beest met een grote drang tot overleven. Een bijzonder dier voor wie er de tijd voor neemt! Deze zending bestaat uit ongeveer 10 slakken. De kinderen kunnen deze slakken in de slakkenbak bestuderen. Ze ervaren dat een slak helemaal niet zo vies is als volwassenen soms roepen. Door te observeren en proefjes te doen (diervriendelijk natuurlijk) krijgen de leerlingen een goed beeld van het slakkenbestaan. Leefwereld (WN):


groep ½, les 2

Van ei tot vlinder Ook de middenbouw krijgt de gelegenheid de ontwikkeling van eitje tot volwassen vlinder te beleven. Elke deelnemende groep ontvangt eitjes, rupsen en poppen van het koolwitje en desgewenst een plastic kweekbak. Dit pakket, afkomstig van de Vlinderstichting, heeft een zeer nauwkeurige verzorging nodig. Wijzer door de natuur (WN) Extra te leen:


groep 6, les 5.3 Video: ‘ Wij vlinders eisen’ (bestemd voor de leerkracht)

Insecten Insecten worden vaak als lastig of griezelig ervaren, maar ze zijn meestal erg nuttig. De sluipwesp zorgt er bijvoorbeeld voor dat de tomatenplant niet wordt aangetast door de witte vlieg. Een reden om de sluipwesp in te zetten als biologisch bestrijdingsmiddel. U ontvangt meelwormen (larve-stadium van de meeltor) en wandelende takken. Op deze manier kunnen de leerlingen zowel een volledige (meeltor) als een onvolledige (wandelende tak) gedaanteverwisseling meemaken. Leefwereld (WN): Natuurlijk:



Betreft: materiaalzending Doelgroep: gr. 7 en 8 Periode: week 24 (2009) Locatie: in de klas Prijs: € 5,00 € 20,00 met 2 bakken

Extra materiaalzending: Van kikkerdril tot kikker Al een paar jaar levert NME Houten in het vroege voorjaar kikkerdril aan belangstellende scholen. We gebruiken daarvoor kikkerdril van mensen die een overschot in hun vijver hebben en er graag vanaf willen. De inschrijving hiervoor verloopt vanaf schooljaar 2008-2009 via de digitale catalogus. Elke deelnemende groep ontvangt ongeveer 10 eitjes en een lesbrief met lessuggesties. De school zorgt zelf voor een of meerdere aquariumbakken. Gedurende enkele weken kunt u met uw groep de ontwikkeling van kikkerdril tot kikker samen beleven. Zodra de kikkertjes hun staart verliezen is het belangrijk dat ze naar een sloot of vijver worden gebracht, het liefst natuurlijk samen met de leerlingen.


Betreft: materiaalzending Doelgroep: gr. 1 t/m 8 Periode: eind maart/ begin april Locatie: in de klas Prijs: € 2,50 p. groep

Veldwerksets voor de hele school Vogels vliegen overal In deze veldwerkkist is per thema achtergrondinformatie opgenomen en per bouw vindt u veel lessuggesties. Elke groep krijgt een vogelkalender waarop staat aangegeven wat de meest geschikte tijd is om bepaalde facetten van het leven van vogels aan de orde te stellen. Thema's die aan bod komen zijn: uiterlijk, waarnemen van vogels, voedsel, nestbouw, vogelgeluiden, vogelvoedering en vogeltrek. Naast een handleiding zijn in de kist o.a. aanwezig: zoekkaarten, bouwpakket van een nestkast, vogelgeluidenspel, trekvogelspel en een voorbeeldfornuisje om vetbollen te maken. Leefwereld (WN): Leefwereld (WN):

Natuurlijk: Wijzer door de natuur(WN):

Betreft: koopveldwerkset Doelgroep: gr. 1 t/m 8 Periode: gehele jaar Locatie: in de klas/ schoolomgeving Prijs: € 70,00

Activiteitenboek 1/2, thema 6 groep 3, les 12 en 18 groep 4, les 11 en 19 groep 5, les 10 groep 7, les 19, groep 8, les 4 thema vogels komt in veel groepen aan de orde groep 8, thema 2, les 3

Kriebelbeestjes Met de kant-en-klare werkbladen en materialen in deze kist kan het thema ‘kleine beestjes’ in alle groepen, zowel in de klas als buiten, onder de loep worden genomen. Leefwereld (WN):

groep 1/2, les 2 groep 4, les5 groep 5, les 4 en 5 groep 8, les 1 Natuurlijk: groep 4, les 8.1 groep 5, les 2.2 Wijzer door de natuur (WN): groep 5, les 2.1 groep 6, les 2.3



Water Een kist die u kunt inzetten ter ondersteuning bij uw natuuronderwijsmethode, een scholenproject over water, of als voorbereiding op het wateronderzoeksproject ‘Watch’. Voor alle groepen zijn lesideeën uitgewerkt, waarbij in elke bouw andere aspecten van het thema ‘Water’ aan de orde komen: groep 1/2 kikkervisjes in de klas (NMC Zeist/NME Houten levert elk voorjaar op aanvraag kikkerdril) groep 3/4 gebruik en eigenschappen van water groep 5/6 slootonderzoek groep 7/8 waterwinning, watervervuiling, waterzuivering en verdroging. Een greep uit de materialen die u hierbij ontvangt: 2 schepnetten, aquarium, zoekkaarten, onderzoeksbakken, thermometers, enz. Zie ook: ‘Watch’ (pag. 12). Leefwereld (WN):

Natuurlijk:


groep.1/2, les 6.3 en 8 groep 3, les 8, 9 en 10 groep 5, les 9 en 19 groep 6, les 24 groep 7, les 7 en 11 groep 5, les 6.2 en 6.4 groep 8, les 6

Kijk naar jezelf Voor alle groepen zijn in deze leskist opdrachten aanwezig waarbij de leerlingen allerlei metingen en onderzoekjes aan hun eigen lichaam doen. Voor de onderbouw ligt het accent hierbij op het gebruik van de zintuigen. Voor de midden- en bovenbouw vormen het maken van een eigen paspoort en een detectivespel de basis, aangevuld met diverse doe-opdrachten over hartslag, spieren enz. Leefwereld (WN):

groep 1/2, l4 groep 4, les 6 en 7 groep 5, les 20 groep 6, les 6, 13 groep 7, les 6 groep 8, les 8 Natuurlijk: groep 3, les 5.2 groep 5, les 1.1 groep 5, les 5.3 en 5.4 Wijzer door de natuur (WN): groep 5, les 4 groep 6 les 4


Betreft: koopleskist Doelgroep: gr. 1 t/m 8 Periode: gehele jaar Locatie: in de klas Prijs: € 70,00

Techniekkisten Tijd voor Techniek Dit project voor de hele school omvat per bouw vier lessen, bestaande uit schriftelijk materiaal (handleiding, instructie- en werkbladen voor de leerling) en concreet techniekmateriaal. Wij bieden u 16 kant-en-klare lessen aan. U kunt de leskistjes ook per thema bij ons bestellen. Aangezien de materialen bij sommige thema’s ook eenvoudig door de school zelf te verzamelen zijn, raden wij u aan eerst op onze digitale site www.nmegids.nl/utrecht de inhoud per kist te bekijken voordat u besluit om een kist te kopen. Dit najaar verzorgt NMC Zeist een workshop over het gebruik van deze kisten in de klas (zie pag. 39).

Kosten (Deze prijzen zijn inclusief BTW): Groepen 1 en 2 Constructie: Transport: Communicatie: Productie:

bouwen vliegen geluiden op de voedertafel

€ € € €

82,50 45,00 45,00 57,00

Groepen 3 en 4 Constructie: Transport: Communicatie: Productie:

een slimme sluiting wielen klokken thee zetten

€ € € €

57,00 45,00 57,00 57,00

Groepen 5 en 6` Constructie: Transport: Communicatie: Productie:

over de brug alle hens aan dek camera obscura papier maken

€ 45,00 € 45,00 € 105,00 € 125,00

Groepen 7 en 8 Constructie: Transport: Communicatie: Productie:

de achtbaan de auto ver weg en toch dichtbij de kaarsenmakerij

€ 25,00 € 120,00 € 120,00 € 105,00


Lesbrieven Kleintjes

Achtergrondinformatie met tips voor observatie over kleine diertjes in de schoolomgeving, inclusief suggesties voor het verzorgen en observeren (groepen 3 en 4).

Kijk naar je eigen

Lesbrief vol mogelijkheden voor gebruik en functies van onze zintuigen. Past goed als uitbreiding na gebruik van een ontdekdoos over zintuigen (groepen 3 en 4).

Pittige vruchten

Lesbrief met kopieerbaar werkboekje en knipvellen voor de leerlingen (groepen 3 en 4).

Pronken met eigen veren

Lesbrief met achtergrondinformatie en verwerkingstips over veren. U dient zelf te zorgen voor veren! (groepen 3 en 4)

Granen

Lesbrief over onze bekendste granen. Met verwerkingstips (groepen 3 t/m 8).

Slapers in de winter

Achtergrondinformatie over de wijze waarop bekende dieren zich voorbereiden op de winter en hoe ze de koude maanden doorkomen (groepen 4 en 5).

Zo wonen wij

Lesbrief en enkele instructieve kleurplaten met bijpassend verhaaltje over de plaatsen waar dieren wonen (groepen 4 en 5).

Ze slepen met takjes

Lesbrief met kopieerbare werkbladen voor de leerlingen (groep 6).

Weidevogels

Lesbrief met achtergrondinformatie en werksuggesties over de bekendste weidevogels, inclusief spel, bouwplaat en knipvel (groepen 6 en 7).

Vlinders en hun omgeving

Lesbrief met achtergrondinformatie, lestips en een vlinderspel over de bekende, maar sterk bedreigde insecten. Het materiaal is afkomstig van de Vlinderstichting (groepen 3 t/m 8).

Planten en dieren in de winter

Lesbrief met mogelijkheden om rond de school in de wintermaanden aandacht te besteden aan de manier waarop planten en dieren de winter doorkomen (groepen 5 en 6).

Vleermuizen

Lesbrief met achtergrondinformatie en lessuggesties over deze nuttige maar bedreigde zoogdieren (groepen 6 t/m 8).

Vogels op reis

Lesbrief met achtergrondinformatie en werksuggesties + spel vogeltrek (groepen 7 en 8).

Hoe bestaat het?

Een lesbrief met lessuggesties en werkbladen over natuurkundige verschijnselen. Is destijds samengesteld t.g.v. de gelijknamige tentoonstelling (groepen 7 en 8).


Koningen van het luchtruim

Lesbrief met verwerkingstips en knipblad over stootvogels en hun rol in de voedselkringloop (groep 8).

Bloemen schikken met kinderen

Informatiebrochure met praktijktips om met kinderen bloemen te schikken (groepen 1 t/m 8).


UITLEENMATERIALEN Leskisten NME Houten heeft een eigen bestand aan leskisten; deze kisten worden vanuit de kinderboerderij in Houten uitgeleend. Overzicht uitleenperioden 2008-2009 periode ste 1 e 2 e 3 e 4 e 5 e 6 e 7 ste 8

dag maandag maandag maandag maandag maandag maandag maandag maandag

datum 08-09-2008 20-10-2008 24-11-2008 12-01-2009 23-02-2009 30-03-2009 11-05-2009 08-06-2009

t/m

dag woensdag woensdag woensdag woensdag woensdag woensdag woensdag woensdag

datum 01-10-2008 12-11-2008 17-12-2008 04-02-2009 18-03-2009 22-04-2009 03-06-2009 01-07-2009

Een leskist bevat over het algemeen een handleiding, werkbladen en ondersteunende materialen. Ontdekkend leren staat bij alle onderwerpen centraal. Met nadruk willen wij stellen, dat u een leskist niet als ‘tussendoortje’ in de school moet halen, want dan schiet u uw doel voorbij. De aansluiting van de leskisten bij de meest gebruikte natuuronderwijsmethoden (‘Leefwereld’ en ‘Wijzer door de natuur’ van uitgeverij Wolters Noordhoff en ‘Natuurlijk’ van uitgeverij Malmberg) staat in deze brochure per leskist aangegeven. U kunt hierdoor een weloverwogen keuze maken zodat de leskisten kunnen dienen als ondersteuning van de methode.

Pieter de Pier Spelenderwijs leren kinderen de verschillende soorten afval scheiden met het accent op het onderscheid tussen composteerbaar en niet-composteerbaar afval. Hierbij is een hoofdrol weggelegd voor de worm Pieter de Pier die leeft van afval van de natuur. Met de leskist wordt ingegaan op het bekijken van bodemdiertjes, het herkennen en leren scheiden van afval inclusief een wandeling rond de school met aandacht voor zwerfvuil. Leefwereld (WN):

Betreft: leskist Doelgroep: gr. 1 en 2 Periode: apr. t/m okt. Locatie: in de klas/ schoolomgeving Prijs: gratis

Activiteitenboek, groep 1/2, thema 5

Kikkerpad In deze buitenles zijn de kinderen even een kikker….hoe ziet zijn leven er uit? Wie zijn vriendjes en vijanden? Welke natuurlijke en onnatuurlijke dingen zitten er in een sloot? Na een kringgesprek en een vergelijking van de kikker met een kind gaan de kinderen buiten op pad. Met korte opdrachten worden de kinderen uitgenodigd tot allerlei kijk-, voel-, luisteren zoek-activiteiten. De les kan worden afgesloten met een knutselopdracht en het zingen van het kikkerlied. Leefwereld (WN):

thema 6, les 3


Betreft: excursiekist Doelgroep: gr. 1 en 2 Periode: apr. t/m okt. Locatie: bij sloot of plas Prijs: gratis

Kabouterkist In deze leskist vindt u allerlei ideeën en suggesties om met jonge kinderen ‘samen naar buiten’ te gaan en de omgeving van de school te verkennen en te onderzoeken. De werkvormen zijn: de wandeling, het voelpad, het oriëntatiepad, de themaexcursie, de sterexcursie, het kaartenspel en het kabouterspel. Kinderen betrekken bij de schoolomgeving is van belang omdat: • we dan uitgaan van hun eigen leefwereld, waardoor zij de omgeving beter leren kennen en waarderen; datgene wat ze ontdekken en ervaren kan functioneren in hun dagelijkse leven; • ze een gevoel van betrokkenheid bij de buurt ontwikkelen; • ze leren plezier hebben in het kijken naar en het onderzoeken van de dingen in hun directe omgeving en daarover vragen stellen; • ze leren organismen te zien in hun totale omgeving, compleet met geur, geluid, kleur en betrekkingen met andere dingen en organismen. Voorbereiding: het projectboek doornemen, foto’s maken van de schoolomgeving, een routebeschrijving van de schoolomgeving, een voelpad maken. Hulp van een aantal ouders is aan te bevelen. Leefwereld (WN):

Betreft: excursiekist Doelgroep: gr. 1 en 2 Periode: gehele jaar Locatie: schoolomgeving Prijs: gratis

Activiteitenboek groep 1/2 Vierseizoenenboek (Jacob Dijkstra)

Meneer de Pauw Bij deze activiteit leent u in Houten een leskist ‘Meneer de Betreft: excursiekist Pauw’. Meneer de Pauw is verdrietig, want hij is zijn Doelgroep: gr. 1 t/m 4 pauwenogen kwijt. De kinderen gaan hem helpen om deze Periode: gehele jaar weer terug te vinden. Dit doen ze door verschillende Locatie: in de klas/ opdrachten uit te voeren over de dieren van de kinderkinderboerderij boerderij. Alle opdrachten en spelletjes nodigen uit tot Prijs: gratis waarnemen en ontdekken, waarbij het accent ligt op het directe contact tussen kind en dier. Het project bestaat uit drie delen: • een korte voorbereiding in de klas; • een bezoek aan de kinderboerderij in Houten; • verwerking op school. Voor het bezoek aan de kinderboerderij heeft u de hulp nodig van ouders/verzorgers (één begeleider per 5 kinderen). U kunt hiervoor zelf een afspraak maken met de beheerder van de kinderboerderij. Tel. 6380415. Leefwereld (WN):

groep 3, les 18 en 23 groep 4, les 24


Boompje groot Deze leskist gaat over bomen en struiken. Een eerste kennismaking: het leren kennen van de verschillende onderdelen van de boom, de verschillen ontdekken tussen boom en struik en de verschillende bomen onderling en het duidelijk maken dat iedere boom als klein plantje is begonnen. Het kabouterpad wordt uitgevoerd tijdens een wandeling in de schoolomgeving waarbij rond bomen en struiken eenvoudige opdrachtjes worden gedaan. Leefwereld (WN):

Betreft: leskist Doelgroep: gr. 1 t/m 4 Periode: apr. t/m okt. Locatie: in de klas/ schoolomgeving Prijs: gratis

groep 1/2, les 7 groep 3, les 5 groep 4, les 17

Buiten kijken Met deze leskist kunnen de volgende onderwerpen worden behandeld: zintuigen, het weer, de bodem, kleine beestjes, wilde planten en vogels. Daarnaast is er een ganzenpad in opgenomen. Deze kist lijkt op de Kabouterkist maar er zijn meer suggesties en materialen in opgenomen. Leefwereld (WN): Leefwereld (WN):

Betreft: excursiekist Doelgroep: gr. 1 t/m 4 Periode: mrt. t/m nov. Locatie: schoolomgeving Prijs: gratis

Activiteitenboek, groep 1/2, diverse thema’s groep 3, les 1, 2, 4, 12 en 24 groep 4, les 1, 4, 5, 6, 7 en 19

Koos Konijn NIEUW! In deze nieuwe leskist speelt de handpop ‘ Koos Konijn’ de hoofdrol. Koos is een wild konijn dat erg nieuwsgierig is naar het leven van een tam konijn. Per dag introduceert Koos een ander thema: uiterlijk, voedsel, gedrag en huisvesting. Hierbij komen diverse werkvormen aan bod: kringgesprek, verzorging, tekenen en handvaardigheid en drama. NME Houten levert bij deze leskist geen levend konijn, maar het is de bedoeling (via de kinderen)een of enkele dagen een levend konijn in de klas te halen.

Betreft: leskoffer Doelgroep: gr. 3 (groep 4 tot herfstvakantie) Periode: gehele jaar Locatie: in de klas Prijs: gratis

Operatie Speurneus Aan de hand van de begrippen ‘fijn’, ‘veilig’ en ‘schoon’ wordt een relatie gelegd tussen gezondheid en milieu. Voor elke bouw is een zestal lessen uitgewerkt. Per bouw nemen herkenbare figuren, bijvoorbeeld voor de middenbouw detectivebureau Snuffel, Kevin & Cato de kinderen mee op onderzoek uit in hun eigen schoolomgeving. Leefwereld (WN): Activiteitenboek, groep 1/2, thema 5 Leefwereld (WN): groep 4, les 9 Wijzer door de natuur (WN): groep 7, les 1.1, 1.2 en 1.3


Betreft: leskist Doelgroep: gr. 1/2, 5/6, 7/8 Periode: gehele jaar Locatie: in de klas/ schoolomgeving Prijs: gratis

Papier maken Centraal in deze kist staat het zelf maken van papier. Met behulp van papierschepsets kunnen de leerlingen van oude kranten hun eigen kringlooppapier maken. Deze hoofdactiviteit kan met het lespakket ‘Papier hier’ worden uitgebouwd tot een project.

Betreft: leskist Doelgroep: gr. 3 t/m 8 Periode: gehele jaar Locatie: in de klas Prijs: gratis

Leefwereld (WN):

groep 4, les 9 groep 5, les 22 groep 7, les 24 Wijzer door de natuur (WN): groep 6, les 6.2 en 6.3 groep 8, project 2

Hoor jij wat ik hoor? NIEUW! Dit project laat kinderen geluiden ervaren. Iedereen beleeft geluid anders: het volume van een discotheek is geen probleem tijdens een avondje uit, maar is wel storend voor iemand die wil slapen. Wanneer is er wettelijk sprake van geluidsoverlast? Wat vinden de kinderen er zelf van? De discussie wordt hierbij aangegaan nadat de kinderen geluidsbeleving vanuit verschillende perspectieven hebben ervaren. Leefwereld (WN): Natuurlijk:

Betreft: projectkist Doelgroep: gr. 5 en 6 Periode: gehele jaar Locatie: in de klas/ schoolomgeving Prijs: gratis


Het weerbericht NIEUW! Als de weermannen en –vrouwen gaan staken vanwege het voortdurende commentaar op hun berichten, blijft er voor de klas weinig anders over dan zelf maar het weerbericht te gaan maken. Temperatuur, windkracht en neerslag worden gemeten, de windrichting bepaald, de bewolking wordt ingeschat en de gegevens op een echte weerkaart gezet. Leerlingen kunnen dit op verschillende manieren aan de weet komen: infokaarten lezen, een werkblad maken, filmpjes bekijken of aan een deskundige vragen. Voor elk onderdeel is er een test. Heeft een groep alle kennis in huis, dan kunnen ze een echt weerbericht maken voor de rest van de klas.

Betreft: projectkist Doelgroep: gr. 5 t/m 7 Periode: gehele jaar Locatie: in de klas/ schoolomgeving Prijs: gratis

Waterslak zoekt woonruimte NIEUW! Met de materialen uit deze leskist gaan de leerlingen een geschikte woongroep samenstellen voor een waterslak. Ze richten hiervoor een aquarium in en gaan vervolgens naar de sloot om waterdieren te vangen. Terug inde klas bekijken ze de dieren beter, hetgeen resulteert in een zoekboek ‘Waterdieren’. Ze kijken naar het uiterlijk, de ademhaling, het voortbewegen en het voedsel van de waterdieren die ze gevangen hebben. Ter verwerking van de opgedane kennis spelen ze het ‘Zwem-je-zot’-spel tijdens een (gym)les. Tot slot kan de kennis van de leerlingen getoetst worden aan de hand van een individueel toetsblad.


Betreft: excursiekist Doelgroep: gr. 5 en 6 Periode: apr. t/m okt. Locatie: in de klas/ schoolomgeving Prijs: gratis

Het Weer Met de leskist ‘Het Weer’ volgen de leerlingen gedurende één schoolweek het weer door zelf metingen te verrichten. De hoeveelheid neerslag, de windsnelheid, de windrichting, de temperatuur, de luchtvochtigheid en de luchtdruk wordt dagelijks door de leerlingen gemeten. De meetresultaten worden ingevuld in het weeroverzicht. Daarnaast zijn er werkbladen en benodigd lesmateriaal over vliegeren, de temperatuur op verschillende meetplekken, een zonnewijzer en de weersvoorspelling. Leefwereld (WN): Natuurlijk:

Betreft: leskist Doelgroep: gr. 5 en 6 Periode: gehele jaar Locatie: in de klas/ schoolomgeving Prijs: gratis

groep 5, les 8 groep 5, blok 3.2

NB. Deze leskist is ook geschikt voor de bovenbouwgroepen van het speciaal onderwijs!

Bijen Een boeiend volkje. Het is de moeite waard om ze eens beter te bestuderen. Aan de hand van verschillende opdrachten, met dia’s en andere materialen volgen we de ontwikkeling van ei tot bij. De kinderen bestuderen honingraten en zien de verschillen tussen werkster, dar en koningin. Verder zetten de leerlingen een echte imkerskap op en steken de imkerspijp aan. En natuurlijk proeven ze de honing. Een demonstratiemodel van een bloem toont aan welke functie een bij heeft bij het overbrengen van stuifmeel.

Betreft: leskist Doelgroep: gr. 5 en 6 Periode: gehele jaar Locatie: in de klas/ bij de imker Prijs: gratis

Mits ruim van tevoren bij de imker aangevraagd, kunnen de leerlingen op excursie bij een imker aan de Odijkseweg. Een andere optie is om de imker op school uit te nodigen voor het verzorgen van een les. De imker is: Henk Vernooy Tel. 06-140 42 886 E-mail: [email protected] Leefwereld (WN):

groep 6, les 20 groep 8, les 1 Wijzer door de natuur (WN): groep 5, les 2.4 en 5.4

Bomen Een eenvoudige bomenkist met als onderdelen: hoogte- en diktemeting, stambegroeiing, schorsafdruk maken, wortels en bodemsamenstelling, vruchten en zaden, boomvormen en bladvormen. Leefwereld (WN):

groep 5, les 17 groep 7, les 4 Wijzer door de natuur (WN): groep 5, les 5 groep 6, les 1 groep 7, les 2 Natuurlijk: groep 5, blok 2.3


Betreft: leskist Doelgroep: gr. 5 t/m 8 Periode: apr. t/m okt. Locatie: in de klas/ schoolomgeving Prijs: gratis

Dierenverzorging De kinderen kijken naar videobanden over huisdierverzorging en over 'scharrelen'. Ze luisteren naar een cassettebandje met dierenliedjes en ze werken met twee uitgebreide lesmappen: 'Leven met dieren' en ‘iedere dag dierendag’. Ook bevat de koffer een diskette met een computerspel. Leefwereld (WN): Natuurlijk:

groep 6, les 20 groep 8, les 17 en 19 groep 8, les 22

Betreft: leskist Doelgroep: gr. 5 t/m 8 Periode: gehele jaar. Locatie: in de klas/ dierenasiel e.a. Prijs: gratis

Zuivel maken De leskist ‘Zuivel maken‘ bestaat uit een projectkist en een projectboek. In de kist vindt u materiaal waarmee u samen met de kinderen kaas en andere zuivelproducten kunt maken zoals kaas, weipannenkoeken, boter, yoghurt. De kinderen worden hiermee heel direct betrokken bij de verschillende processen. Het projectboek bevat lessuggesties zoals een activiteit om het project bij de kinderen te introduceren, recepten en aanvullende suggesties voor een les zoals foto’s en een diaserie. Er is achtergrondinformatie te vinden over onder meer de koe en de geschiedenis van kaas. Deze leskist sluit goed aan bij het project ‘Kom op boerderijbezoek’ (zie pag. 11).

Betreft: leskist Doelgroep: gr.6 t/m 7 Periode: het hele jaar Locatie: in de klas Prijs: gratis

Water Met het materiaal uit deze kist kunnen de leerlingen een tiental proefjes/opdrachten uitvoeren m.b.t. waterkwaliteit en waterleven. De volgende onderdelen komen aan bod: waterhuishouding, stroomsnelheid, lichtgrens, temperatuur, bodem, zichtbare watervervuiling, waterkant, waterplanten (+kwaliteit) en waterdieren (+kwaliteit). Leefwereld (WN):

Natuurlijk:

Betreft: leskist Doelgroep: gr. 6 t/m 8 Periode: apr. t/m okt. Locatie: in de klas/ bij sloot/plas Prijs: gratis

groep.1/2, les 6.3 en 8 groep 3, les 8, 9 en 10 groep 5, les 9 en 19 groep 6, les 24 groep 7, les 7 en 11 groep 5, les 6.2 en 6.4 groep 8, les 6

Bodem Deze leskist Bodem bevat een uitgebreid lespakket met onder andere: planten- en dierenleven in en op de bodem, samenstelling en eigenschappen van grondsoorten, gebruik van grond, afval, enz. Leefwereld (WN):

groep 6, les 8 groep 8, les 18 Wijzer door de natuur (WN): groep 5, project 2 Natuurlijk: groep 7: blok 6.1 en 6.2 groep 8: blok 8.1


Betreft: leskist Doelgroep: gr. 6 t/m 8 Periode: apr. t/m okt. Locatie: in de klas/ bij sloot/plas Prijs: gratis

Bodem – Veldwerkkist Naast wat algemene informatie over bodem, gaan de leerlingen vooral praktisch aan de slag. In verschillende opdrachten doen ze onderzoek op en (vooral) in de bodem. Wat kan de bodem ons vertellen over de geschiedenis ervan en wat is de functie van de bodem voor planten en dieren. De leerlingen krijgen door deze opdrachten een totaalbeeld van de bodem op een bepaalde locatie. Ook maken ze met deze kist kennis met een aantal veldwerkmaterialen en onderzoeksmethoden. De kist is te gebruiken tijdens natuurwerkweken op locatie maar ook als onderdeel van de reguliere lessen natuur- en milieueducatie in de directe omgeving van de school.

Betreft: veldwerkkist Doelgroep: gr. 7 en 8 Periode: half maart t/m half oktober Locatie: in de klas/ schoolomgeving Prijs: gratis

Leefwereld (WN):

groep 6, les 8 groep 8, les 8 Wijzer door de natuur (WN): groep 5, project 2 Natuurlijk: groep 7, blok 6.1 en 6.2 groep 8, blok 8.1

NB. Een middenbouwgroep kan, met extra uitleg, ook met de kist werken.

Energie? Natuurlijk duurzaam! Deze leskist gaat over duurzaam energiegebruik. Duurzaam energiegebruik heeft twee aspecten; zuinig omgaan met energie én duurzame energie gebruiken.

Het programma bestaat uit 3 lessen: Les 1. Duurzaam energiegebruik: wat is dat? Les 2. Duurzaam energiegebruik: waarom zou ik? Duurzaam energiegebruik: hoe kan ik? Les 3. Duurzaam energiegebruik: en dus? Het geheel bestaat uit twee grote kratten. Leefwereld (WN): Wijzer door de natuur (WN): Natuurlijk:

Betreft: leskist Doelgroep: gr. 7 en 8 Periode: gehele jaar Locatie: in de klas Prijs: gratis

Video en werkblad Opinievormend Proeven Verslagkring en afronding

groep 7, les 21 groep 8, les 7 groep 8, les 1.1 en 1.2 groep 7, les 3.1 en 3.2 groep 8, les 3.1 en 3.2


Vogeltrek NIEUW! Een brief, geschreven door een oude, vermoeide boerenzwaluw, gericht aan zijn zoon, vormt de start van dit project. Elk jaar verlaten vele vogels hun woongebied en begeven zich op reis naar nieuwe streken. Deze raadselachtige beweging wordt ‘trek’ genoemd. Zo ondernemen kleine zangvogels van slechts enkele grammen gewicht tochten van duizenden kilometers. Trek is dus topsport! Tijdens deze lessenserie zoeken de leerlingen in vogelgidsen en op internet naar informatie over een door hen zelf gekozen vogel, ze zoeken informatie over de trektocht van diezelfde vogel en ze gaan buiten op zoek naar standvogels en trekvogels.

Betreft: projectkist Doelgroep: gr. 7 en 8 Periode: gehele jaar Locatie: in de klas/ schoolomgeving Prijs: gratis

Leefwereld (WN): Natuurlijk:

groep 8, les 4 groep 7, thema 1 - les 2 groep 8, thema 2 - les 1 thema 4 - les 3 Wijzer door de natuur (WN): groep 7, thema 2 - les 1 groep 8, thema 2 - les 3

Energie, overal en altijd Met deze leskist maken de leerlingen door middel van een negental proeven kennis met verschillende energievormen en energiebronnen als waterkracht, wind- en zonne-energie. Een uitstekende kist om in te zetten wanneer uw school in het kader van milieuzorg aan de slag gaat met energiebesparing. Goed te gebruiken in combinatie met de leskist Energie? Natuurlijk duurzaam! Leefwereld (WN): Wijzer door de natuur (WN): Natuurlijk:

Betreft: leskist Doelgroep: gr. 7 en 8 Periode: gehele jaar Locatie: in de klas Prijs: gratis

groep 7, les 21 groep 8, les 7 groep 8, les 1.1 en 1.2 groep 7, les 3.1 en 3.2 goep 8, les 3.1 en 3.2

Kleine beestjes – Veldwerkkist Met de veldwerkkist ‘Kleine Beestjes’ leren de leerlingen oog te krijgen voor allerlei kleine beestjes in hun natuurlijke omgeving. Dit kunnen beestjes zijn in de bodem, op bomen en struiken en onder stenen en stukken hout. De kinderen gaan op pad met verschillende vangmiddelen zoals een insectenvanger, emmertje, schepje, potje en vanglaken. De gevangen diertjes worden binnen nagetekend, geobserveerd en/of op naam gebracht met behulp van de zoekkaart. Het gaat er vooral om de angst, die bij sommige kinderen bestaat, plaats te laten maken voor verbazing en verwondering. Zodoende wordt hopelijk de weg vrij gemaakt voor onderzoeken en leren kennen van al die kleine beestjes. Waar wonen die minibeestjes? Wat doen ze in de bodem? Leefwereld (WN):

groep 8, les 1


Betreft: veldwerkkist Doelgroep: gr. 7 en 8 Periode: mrt. t/m nov. Locatie: schoolomgeving Prijs: gratis

Het weer – Veldwerkkist Met deze veldwerkkist leren de kinderen meer over het weer. Het accent ligt op het zelf meten (gedurende twee weken) van verschillende aspecten, zoals temperatuur, luchtdruk, hoeveelheid neerslag, windrichting- en –snelheid en bewolking. Alle meetgegevens worden op de werkbladen bijgehouden. Tevens worden de meetgegevens klassikaal bijgehouden op een weerkaart op het deksel van de kist zelf. De leerlingen werken naast bestaande meetinstrumenten veel met eigengemaakte instrumenten. Wijzer door de Natuur (WN):

groep 7, les 2.1 groep 8, les 5.1, 5.2 en 5.3


Betreft: veldwerkkist Doelgroep: gr. 7 en 8 Periode: mrt. t/m nov. Locatie: schoolomgeving Prijs: gratis

Ontdekdozen NME Houten heeft een eigen bestand aan ontdekdozen; deze dozen worden vanuit de kinderboerderij in Houten uitgeleend. Overzicht uitleenperioden 2008-2009 periode ste 1 e 2 e 3 e 4 e 5 e 6 e 7 ste 8

dag maandag maandag maandag maandag maandag maandag maandag maandag

datum 08-09-2008 20-10-2008 24-11-2008 12-01-2009 23-02-2009 30-03-2009 11-05-2009 08-06-2009

t/m

dag woensdag woensdag woensdag woensdag woensdag woensdag woensdag woensdag

datum 01-10-2008 12-11-2008 17-12-2008 04-02-2009 18-03-2009 22-04-2009 03-06-2009 01-07-2009

Het werken met ontdekdozen is een werkvorm die typisch past bij natuuronderwijs. Tevens zijn veel dozen een goede voorbereiding op het vak techniek in de basisvorming. Alle materialen om met het onderwerp bezig te zijn, zitten bij elkaar in een stevige doos. Met een ontdekdoos is het niet mogelijk om in een circuitmodel te werken. Met de opdrachtkaarten, werkblad en materialen kunt u een ontdekhoek inrichten, waarbij steeds een tweetal leerlingen met de doos aan de slag kan. De aansluiting van de ontdekdozen bij de meest gebruikte natuuronderwijsmethoden (‘Leefwereld’ en ‘Wijzer door de natuur’ van uitgeverij Wolters Noordhoff en ‘Natuurlijk’ van uitgeverij Malmberg) staat in deze brochure per doos aangegeven. U kunt hierdoor een weloverwogen keuze maken zodat de ontdekdozen kunnen dienen als ondersteuning van de methode. Wij hebben voor u in het nieuwe schooljaar de volgende dozen beschikbaar:

Zand en Stenen Doel: De kleinsten van de basisschool laten ontdekken dat zand uit heel kleine steentjes bestaat en dat er verschillende soorten/vormen van stenen bestaan. Hen laten ervaren en verkennen wat je allemaal met zand en stenen kunt doen. Ze gebruiken al hun zintuigen: kijken, horen, voelen en ruiken. Ze ondergaan al deze ervaringen, het contact met het element aarde (zand) en het eigen lichaam, bij uitstek in het spel met zand en stenen.

Betreft: ontdekdoos Doelgroep: gr. 1 en 2 Periode: gehele jaar Locatie: in de klas/ schoolplein Prijs: gratis

Leefwereld (Jacob Dijkstra): Vierseizoenenboek

Natuur Het doel van deze ontdekdoos is de leerlingen met hun zintuigen en aan de hand van spelvormen de natuur te laten ontdekken. Bijvoorbeeld door de leerlingen zelf natuurvondsten te laten verzamelen, een natuurkim te maken of een voeldoos met natuurmaterialen. In spelvorm: een herfst- of strandlotto maken, een bladpuzzel of een lied. Leefwereld (WN):

Activiteitenboek groep 1/2 Vierseizoenenboek (Jacob Dijkstra)


Betreft: ontdekdoos Doelgroep: gr. 1 en 2 Periode: gehele jaar Locatie: in de klas/ schoolomgeving Prijs: gratis

Zintuigen Het doel is om de kleuters de verschillende zintuigen te laten ontdekken door ze bewust te gebruiken. De ogen om te zien (kijkplaat: zoek de verschillen), de oren om te horen (luistermemorie, geluidenbingo), de neus om mee te ruiken (geuren raden) en de mond om mee te proeven (smaken verschillen). Je vingers, handen en eigenlijk je hele huid om mee te voelen (voeldoos met vier gaten, voelhangbord met verschillende materialen). Leefwereld (WN):

Betreft: ontdekdoos Doelgroep: peuters + gr. 1 en 2 Periode: gehele jaar Locatie: in de klas Prijs: gratis

Activiteitenboek, thema 4

Magneten Magneten hebben iets geheimzinnigs. Ze nodigen uit tot experimenteren en uitproberen wat wel en niet kan. In deze voorloper van de ontdekdoos ‘Magneten’ voor de groepen 5 en 6 zitten enkele opdrachten in beeldtaal. Maar de kinderen zullen ongetwijfeld zelf allerlei proefjes bedenken. Leefwereld (WN):

Betreft: ontdekdoos Doelgroep: gr. 1 t/m 4 Periode: gehele jaar Locatie: in de klas Prijs: gratis

groep 3, les 13

Magneten Kinderen van de groepen 5 en 6 zullen in het dagelijks leven vast wel eens een magneet zijn tegengekomen. Magneten zijn voor kinderen uitdagende voorwerpen. Met deze doos zullen ze kennismaken met enkele eigenschappen. De onderzoekjes zullen ongetwijfeld leiden tot verder experimenteren. Leefwereld (WN): Wijzer door de natuur:

Betreft: ontdekdoos Doelgroep: gr. 5 en 6 Periode: gehele jaar Locatie: in de klas Prijs: gratis

groep 5, les 7 groep 6, les 3.3

Spiegels Onze omgeving zit vol glimmende, dikwijls ook spiegelende oppervlakken. Er zijn allerlei lichtspelletjes mee mogelijk en je komt jezelf tegen. Nog spannender wordt het, wanneer je met meerdere spiegels aan de gang gaat. Leefwereld (WN): Wijzer door de natuur (WN): groep 7, project 1


Betreft: ontdekdoos Doelgroep: gr. 5 Periode: gehele jaar Locatie: in de klas Prijs: gratis groep 6, les 18

Nascholing Techniek ‘Meer tijd voor Techniek’ Techniek is in! Steeds meer scholen kopen of lenen de Technieksets van NMC Zeist. Maar hoe kun je daar goed mee werken en hoe passen die sets in een goede leerlijn Techniek? Welke andere activiteiten kunnen hier gemakkelijk bij aansluiten? NMC Zeist organiseert een workshop voor de héle basisschool op woensdagmiddag 1 oktober a.s. in het NMC-gebouw in Zeist. Tijdens deze workshop zult u opnieuw kennis kunnen maken met de technieksets van NMC Zeist en ook zult u op praktische wijze nieuwe lesactiviteiten aangeboden krijgen. Deze nieuwe lesactiviteiten sluiten naadloos aan bij de technieksets en ze zijn zo praktisch dat u er de volgende dag al mee aan de slag kunt in uw klas. Na afloop van de workshop krijgt u een map met kant en klare lesactiviteiten mee. Met deze nieuwe activiteiten heeft u een goede aanvulling van uw leerlijn techniek op school. Makkelijker kunnen we het voor u niet maken. Deze workshop wordt mogelijk gemaakt door een Provinciale subsidie. Datum: Tijd: Plaats: Docenten: Voor wie: Kosten:

woensdag 1 oktober 2008 van 14.00 tot 16.00 uur NMC Zeist, Nic. Beetslaan 2 in Zeist Frans van Bussel en Kees van Wegen leerkrachten uit onder- en bovenbouw gratis

NME-advies op maat NME Houten en NMC Zeist werken in toenemende mate vraaggericht. Dit betekent dat u, naast het aanbod dat wij doen, voor allerhande vragen bij ons terecht kunt. U kunt hierbij denken aan vragen over:

de invulling van schooloverstijgende projecten op het gebied van natuur en milieu de inrichting en het educatief gebruik van een schooltuin het kiezen van een nieuwe natuuronderwijsmethode de vormgeving van het schoolbeleid natuuronderwijs

U kunt het gehele schooljaar op maandag, woensdag en vrijdag telefonisch contact opnemen met Frouk van der Pauw, telefoon: 030-6392741 (gemeentehuis) of 06-48276041. In overleg wordt bekeken op welke wijze zij u van dienst kan zijn.


BEZOEKERSCENTRUM DE BOSWERF Op een idyllisch plekje in het Zeisterbosch aan de Prins Bernhardlaan 3 ligt de andere locatie van NMC Zeist namelijk het bezoekerscentrum De Boswerf. Vanuit dit bezoekerscentrum vinden twee soorten activiteiten plaats: 1. Activiteiten speciaal voor scholen. 2. Activiteiten gericht op de recreant (natuurgerichte recreatie).

1 Activiteiten voor scholen (zie vanaf pag. 18).

2 Natuurgerichte recreatie De Boswerf is een ideale uitvalsbasis voor een wandeling of een fietstocht over de Utrechtse Heuvelrug. Of voor een rustmoment op ons terras, terwijl de kinderen zich vermaken met de geboden activiteiten. Per seizoen is er een wisselend aanbod van activiteiten voor jong en oud. Wilt u meer informatie over de activiteiten op het bezoekerscentrum dan kunt u deze vinden op onze website of u kunt op kantoortijden contact opnemen met ons centrum. Telefoon: 030-6922393 Website: www.boswerf.nl Openingstijden 2008/2009 De openingstijden van het bezoekerscentrum voor het publiek: • Van april t/m oktober op dinsdag t/m vrijdag van 10.00 tot 16.30 uur. • Van april t/m oktober op zondag van 12.00 tot 16.30 uur, de overige maanden van 12.00 tot 16.00 uur. • Op zaterdag gesloten.

Wat is er allemaal te zien en te doen? • • • • • • • • • • • • •

De expositie ‘Over Bos en Heuvelrug’, een infobalie, een lees- en knutseltafel en interactieve natuurdocumentatie. Bij mooi weer een terras met koffie, thee, fris, ijs en andere versnaperingen. Een echte authentieke plaggenhut. Een weerstation. De kleine-beestjes-tuin waar jong en oud op safari kunnen naar bodem- en waterdiertjes. Een kleine bosvijver met verschillende water- en oeverplanten. De bosplantentuin met planten die kenmerkend zijn voor het Zeisterbosch. Een kruidentuin met geneeskrachtige- en keukenkruiden. Een bijenstal. Het dierenverblijf waar cavia’s, kippen en konijnen wonen. Voor de kinderen een speelmeubel en voor de kleintjes een zandbak. Het speelbos, waar kinderen vanaf ± 7 jaar de natuur kunnen beleven. Een dierenhotel (vol pension) voor padden, egels, muizen, vleermuizen, bijen enz.

Aan de balie worden verschillende artikelen verkocht: wandelroutes, zoekkaarten, achtergrondinformatie, honing en kleine snuisterijen.


Expositie ‘Over Bos en Heuvelrug’ Deze permanente tentoonstelling brengt het ontstaan van De Utrechtse Heuvelrug in beeld en laat zien welke flora en fauna in het Zeisterbosch aanwezig zijn. Er is voor kinderen een kijkwijzer met een aantal spelelementen bij de expositie beschikbaar. Kosten: toegang is gratis.

Seizoensmarkten Op 12 oktober 2008 vindt de Herfstfair plaats, een evenement in het teken van de oogst. Voor wie in echte herfstsferen wil komen is dit het ideale uitstapje.

Verjaardagsfeestjes Het hele jaar door kunt u op de woensdag- en vrijdagmiddagen terecht voor verjaardagsfeestjes met een educatief tintje. Voor kinderen van 4 t/m 6 jaar zijn er 2 feestjes: ‘Het grote dierenbos’ en ‘De Boswerfmannetjes’. Kinderen van 7 t/m 9 jaar bereiden onder leiding van heks Iris ‘Een magische toverdrank’. Kosten per kind: € 6,70, met een minimum totaalbedrag van € 46,90. Graag tijdig reserveren: Tel. 030-6922393. Voor meer informatie: raadpleeg onze website www.boswerf.nl

Kindermiddagen tijdens de korte vakanties Het bezoekerscentrum komt dit jaar wederom met een programma-aanbod in de korte schoolvakanties. In de herfstvakantie 2008 op 14 en 16 oktober en in de voorjaarsvakantie van 2009. Voor kinderen van ongeveer 6 tot 9 jaar zullen er themamiddagen worden georganiseerd. Deze activiteiten duren ongeveer 2 uur. Op onze site kunt u zien hoe deze middagen worden ingevuld. Kosten per kind: € 6,50. Voor reservering: tel. 030-6922393. Raadpleeg onze website www.boswerf.nl


Natuurbelevingstochten Voor verschillende leeftijdscategorieën heeft de Boswerf een aantal natuurbelevingstochten ontwikkeld. Deze tochten zijn merendeels afgestemd op de seizoenen. Gewapend met een rugzakje met materialen die u nodig heeft bij de opdrachten en een opdrachtenboekje gaat u op weg. De activiteit duurt ± 1½ uur. Kosten per rugzakje € 5,00.

Wandelingen Eenmaal per maand is er op de zondagmiddag (behalve in de zomermaanden) een begeleide natuurwandeling vanuit de Boswerf, onder andere verzorgd door IVN-gidsen. Start: 14.00 uur vanaf De Boswerf. Verder zijn er dit seizoen 6 begeleide natuurwandelingen (De Boszwerftocht) die door de week plaatsvinden. Deze wandelingen zijn gratis en zijn meer gericht op de volwassenen. Duur ± 1,½ uur. Opgave vooraf is gewenst. Vanaf De Boswerf zijn twee wandelingen uitgezet in het Zeisterbosch: ‘De geheimen van het Zeisterbosch’ en ‘Een wandeling over Hoog Beek en Royen’. Aan de hand van een routeboekje loopt u door de mooiste gedeeltes van het bos. Naast flora en fauna komen ook historische aspecten aan bod tijdens deze wandelingen. Kosten: € 2,70 per boekje.

GPS-wandeling Vanaf de Boswerf kunt u ook een avontuurlijke GPS-wandeling lopen. Met behulp van het Global Positioning System (GPS) wijkt u af van de geijkte paden en komt u op verborgen en onbekende plekken. De weg wordt gewezen door een apparaatje ter grootte van een mobiele telefoon. De GPS wijst u met behulp van satellieten een voorgeprogrammeerde route. De huur van een GPS-apparaat, inclusief het boekje met achtergrondinformatie, voor deze tocht bedraagt: € 8,50. Voor het huren dient u zich te legitimeren en een aansprakelijkheidsformulier in te vullen.

Geologische fietstocht Een 50 kilometer lange fietstocht die u meeneemt langs bijzondere plekjes op de Utrechtse Heuvelrug en het Kromme Rijn gebied. Onderweg krijgt u uitleg over de ontstaansgeschiedenis van het landschap. Kosten: € 2,70 per boekje.

Arrangementen Voor gezinnen, vrienden, clubs, kleinere bedrijven kan een activiteit op maat worden aangeboden. De prijs is afhankelijk van de activiteit. Voor meer informatie kunt u op kantooruren contact met ons opnemen.


Met NME Houten samenwerkende organisaties NMC Zeist Regionaal Centrum voor Natuur- en Milieucommunicatie Nicolaas Beetslaan 2 3705 SW Zeist Tel.: 030-6990254 e-mail: [email protected] Website: www.nmczeist.nl

Kinderboerderij Houten Keercamp 15 Postbus 42 3990 DA Houten Tel.: 030-6380415 Website: www.kinderboerderij-houten.nl

Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden Watch Utrecht Postbus 550 3990 GJ Houten Internet: www.watchweb.nl Contactpersoon: Marjan Blom, tel. 030-6345960 E-mail: [email protected]

IVN Consulentschap Utrecht Bunnikseweg 39 3732 HV De Bilt Tel.: 030-2210599 E-mail: [email protected] Internet: www.ivn.nl

Agrarische Natuurvereniging ‘Kromme Rijnstreek’ Contactpersoon: Henk Schipperen E-mail: [email protected]

Staatsbosbeheer Boswachter Tineke Harlaar E-mail: [email protected] Tel.: 06-51200211

Dierenbescherming, afd. Zeist en omstreken Sophialaan 7-S 3708 HA Zeist E-mail: [email protected] Internet: www.zeist.dierenbescherming.nl Contactpersoon: Jeroen Benders, tel. 030-6950778


Weidevogelwerkgroep De Houten Snip contactpersoon: Piet van Gemert, tel: 030-2893475

Volkstuindersvereniging Locatie Binnenweg Voorzitter: G. Krijnen Tel: 030-2889091


Bijlage: Tarieven NMC Zeist Schooljaar 2008/2009 (alle bedragen zijn inclusief BTW)

1 – Uitleenmaterialen Artikel

Scholen in Zeist, Bunnik, De Bilt en Utrechtse Heuvelrug

Scholen in Houten

Particulieren en instellingen

* Leskist Ontdekdoos Posters Videobanden, DVD´s en CD-Rom’s Spellen Opgezette dieren Onderzoeksmaterialen cursusmaterialen: Verrekijkers (per stuk, maximaal 10) Binoculair Microscoop Overzetloepjes (koffer van 24 stuks) Steelloepjes (per 5 stuks, maximaal 20) Schepnetten (per stuk) Grote onderzoeksbak (20x30 cm) (per 5 stuks) Plat onderzoeksbakje (20x15 cm) (per 5 stuks) Aquariumbak (groot) (per stuk) Aquariumbak (klein) (per stuk) Zoekkaarten (kleur) (per 5 stuks)

€ € € € € €

9,00 4,75 0,75 2,10 2,95 2,95

gratis gratis n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.

€ € € € € €

32,50 10,50 1,50 5,20 2,85 3,20

€ € € € € € €

1,25 5,75 5,75 8,35 2,85 1,25 2,85

n.v.t. ** n.v.t. ** n.v.t. ** n.v.t. ** n.v.t. ** n.v.t. ** n.v.t. **

€ € € € € € €

1,25 5,75 5,75 8,35 2,85 1,25 2,85

€

1,20

n.v.t. **

€

1,20

€ € €

2,85 1,20 2,85

n.v.t. ** n.v.t. ** n.v.t. **

€ € €

2,85 1,20 2,85

** NME Houten heeft naast leskisten gratis eigen extra materialen te leen, te bevragen bij Frouk van der Pauw. Alle scholen

2 – Verkoopmaterialen Lesbrieven Natuurpadboekjes

€ €

7,50 2,50

volledig pakket verbruikspakket volledig pakket verbruikspakket volledig pakket volledig pakket

€ € € € € €

40,00 25,00 20,00 7,00 12,50 20,00

volledig pakket, incl. kweekbak alleen levend materiaal volledig pakket, incl. kweekbak alleen levend materiaal volledig pakket, incl. kweekbak alleen levend materiaal volledig pakket, incl. 2 kweekbakken alleen levend materiaal

€ € € € € € € €

27,50 17,50 13,50 4,00 27,50 17,50 20,00 4,00

€ € € €

70,00 70,00 70,00 70,00

Materiaalzendingen Najaar Vogelrestaurant (groepen 1 en 2) Van schaap tot wol (groepen 3 en 4) Van graan tot brood (groepen 5 en 6) Tropishe producten (groepen 7 en 8) Voorjaar Van ei tot vlinder (groepen 1 en 2) Slakken (groepen 3 en 4) Van ei tot vlinder (groepen 5 en 6) Insecten (groepen 7 en 8)

Veldwerksets voor de hele school Vogels vliegen overal (per kist) Water (per kist) Kijk naar jezelf (per kist) Kriebelbeestjes (per kist)


Tijd voor techniek groepen 1 en 2 Constructie / bouwen Transport / vliegen Communicatie / geluiden Productie / op de voedertafel

€ € € €

82,50 45,00 45,00 57,00

groepen 3 en 4 Constructie / een slimme sluiting Transport / wielen Communicatie / klokken Productie / theezetten

€ € € €

57,00 45,00 57,00 57,00

groepen 5 en 6 Constructie / over de brug Transport / alle hens aan dek Communicatie / camera obscura Productie / papier maken

€ 45,00 € 45,00 € 105,00 € 125,00

groepen 7 en 8 Constructie / de achtbaan Transport / de auto Communicatie / ver weg en toch dichtbij Productie / een kaarsenmakerij

€ 25,00 € 120,00 € 120,00 € 105,00

3 – Lessen, natuurpaden en buitenactiviteiten Alle aangeboden lessen (Bezoekerscentrum De Boswerf, kinderboerderij De Brink, NMC Zeist en Houten) kosten € 1,25 per leerling, m.u.v.: Scholen zonder contract betalen voor alle lessen € 2,00 per leerling. Het expositiebezoek ‘Heide op de Heuvelrug’ (Paviljoen Beerschoten in De Bilt) kost € 20,00 per groep. Excursies in Maartensdijk € 0,50 per leerling. Excursie en natuurbelevingstocht met de boswachter in Houten € 1,00 per leerling, minimaal € 20,00 per groep.

4 – Projecten Watch Wateronderzoeksproject

Logboekjes (per stuk) Setje pH-strookjes (10 stuks)


€ €

0,50 0,65

Handleiding digitale aanbodcatalogus NME Houten uitgave 2008

Verkorte versie Handig om bij de hand te hebben om in te loggen: uw gebruikersnaam: ………………………………………….(getal) en uw wachtwoord………………………………………………..(woord) Belangrijk: als op uw computer een ‘firewall’ is geïnstalleerd, dient u deze uit te schakelen (disable) alvorens u de webpagina bezoekt. Denk er aan deze na afloop weer in te schakelen! Naar het aanbod van NMC Zeist voor schooljaar 2008- 2009: 1. www.nmegids.nl/utrecht 2. ‘catalogi bekijken’ 3. ‘Gemeente Zeist’ 4. ‘aanbod zoeken’ Reserveren: 1. in het aanbod zijn 2. ‘reserveren’ 3. ‘aanmelden’ 4. invoeren gebruikersnaam en wachtwoord 5. schoolgegevens controleren/aanpassen 6. kies periode en exemplaar via ‘vrij’ 7. kies ‘groep’ 8. ‘reserveer’ Annuleren van een reservering: 1. toon bestelhistorie van mijn school 2. in de bestelhistorie ziet u de bestellingen die gedaan zijn voor schooljaar 2008-2009 3. achter elke bestelling staat een pen en blaadje 4. klik op het blaadje van de bestelling die geannuleerd moet worden 5. in het nieuwe overzicht kiest u voor ‘wijzigen’ 6. kies in het nieuwe scherm voor ‘verwijderen’ 7. kies in het nieuwe scherm voor ‘Ja, verwijderen’ 8. klik daarna op ‘Klik hier om verder te gaan’ 9. kies op ‘Terug naar de inhoudsopgave’ 10. van elke annulering krijgt uw school een e-mailbericht Controle van reservering, wijziging of annulering: 1. In de bestelhistorie ziet u de bestellingen die gedaan zijn. 2. Controleer dit overzicht op bijv. dubbelboekingen, vergissingen, etc.


Inhoudsopgave. 1 voor opgave: Inhoudsopgave 1. Inleiding 3. Waar kunt u ons vinden? 4. Waarvoor kunt u bij ons terecht?

Recommend Documents