Informaticacontracten
ICT-recht: contracten Contracten: less is not more Het loont de moeite even door te bijten (http://www.itprofessional.be/opinion.cfm?id=74977, 24/10/07)
“Zijn al die juridische clausules nu echt nodig?” • verschil tussen: Angelsaksische contracten/contracten van “Continental Europe”
Informaticacontract • terminologie: informaticacontract, ICT-contract, automatiseringsovereenkomst • wat? – koop, leasing of huur van apparatuur, softwarelicentie, en levering van diensten – overeenkomst voor de overdracht/gebruik/diensten mbt ICT
• kenmerken – technisch – complex – snelle evolutie – juridische vragen
Wettelijk kader • verschillende wetten van toepassing mbt: – algemeen: bvb. verbintenissen (B.W.) – software: rechtsbescherming van computer programma’s (1994) – productaansprakelijkheid (hardware)(1991) – consumenten: wet betreffende de handelspraktijken (1991) – overheid: wet betreffende overheidsopdrachten (1993)
Wettelijk kader • 7 maar contractuele vrijheid – aanvullend of suppletief recht d.w.z. de partijen hebben het recht om van de bij wet voorziene bepaling in een overeenkomst af te wijken – alles wat tussen de partijen wordt overeengekomen geldt als wet
IT-contracten: software ontwikkelingscontract (1) • een overeenkomst waarbij een partij, de opdrachtgever, een andere partij, de uitvoerder, gelast is met het ontwikkelen/aanpassen van een bepaald programma met het oog op het oplossen van een bepaald probleem • ‘from scratch’ = maatwerk • problemen: tijds- en budgetoverschrijding, bugs, 7
IT-contracten: software ontwikkelingscontract (1) • aandachtspunten – contractuele vrijheid (afwijken van B.W. – suppletief recht) – behoeften (must have – nice to have) – duidelijke prijszetting: in regie of vaste prijs – contractuele verplichtingen voor de partijen – (overdracht/licentie van) intellectuele eigendom – testen en gefaseerde aanvaarding
IT-contracten: escrowcontract (2) • een overeenkomst waarbij partij A de broncode van de software in bewaring wordt gegeven aan een escrow agent (partij B), en waarbij wordt bepaald dat in geval van contractueel vastgelegde omstandigheden, de gebruiker (partij C) toegang zal krijgen tot het gedeponeerd materiaal (om de software te verbeteren7) aan de vastgelegde voorwaarden
Meer lezen? FeWeb Nieuwsbrief – mei 2009
www.feweb.be/nb/feweb_nb37.pdf
IT-contracten: escrowcontract (2) • in bewaring geven van knowhow waar een bedrijf afhankelijk van is, maar waar ze niet zelf over beschikt: broncode, compilers, documentatie … • doel: beveiligen tegen risico’s (software-leverancier of eigen ICT medewerkers) • contractering = maatwerk vertrekkende van 2 standaardtypen: 3P en 2P • http://www.escroweurope.com/nl/products/softwareescrow.aspx
IT-contracten: onderhoudscontract (3) • overeenkomst waarbij een klant de dienstverlener gelast met het preventief, correctief en evolutief onderhoud van harden/of software • aandachtspunten – na de contractuele waarborgperiode – onderscheid naargelang standaardsw, maatsw, hardware – organisatie onderhoud (helpdesk, remote, on site) – SLA – vaak mix tss licentieovereenkomst en onderhoudscontract
IT-contracten: ASPcontract (4) • een overeenkomst waarbij de klanten zich van op afstand (meestal internet) verbinden tot de structuur van de Application Service Provider waar voor de klant bruikbare IT-toepassingen staan • aandachtspunten – belangrijk: bepalingen ivm toegang, frequentie van upgrades, onderhoud en veiligheid – contract netwerkverbindingen – vorm van outsourcing
IT-contracten: softwarelicentiecontract (5) • een overeenkomst waarbij de licentiegever, onder bepaalde voorwaarden, aan de licentienemer, een gebruiksrecht op een bepaalde software verleent • zowel maatsw als standaardsw • hoe ruim zijn de rechten? – – – – – –
geografisch duur exclusiviteit overdraagbaarheid doel sublicentie
IT-contracten: outsourcingcontract (6) wat uitgebreider bespreken volgens volgend schema: 1. 2. 3. 4. 5.
Situering/begrip Typisch verloop Contractuele structuur Tempering afhankelijkheid Overige clausules/juridische knelpunten
Situering/begrip
IT-contracten: outsourcingcontract (6) • strategische outsourcing: een overeenkomst waarbij een onderneming het beheer en de operationele verantwoordelijkheid voor interne bedrijfsprocesondersteunende diensten geheel/gedeeltelijk toevertrouwt aan een gespecialiseerde dienstverlener • • • •
talrijke kenmerken van IT-contracten voor- en nadelen mogelijkheid tot overname personeel, ... mogelijkheid tot ‘crossborder outsourcing= offshoring’, ...
Typisch verloop
IT-contracten: outsourcingcontract (6) • voorbereiding bestek> onderhandelingen LOI > contract uitvoering > exit • onderhandelingen – lang en complex – geen wetgeving over precontractuele fase (zie rechtsspraak) – zorgvuldigheidsverplichtingen beide partijen • wederzijdse informatieplicht • recht om onderhandelingen af te breken
– waarde LOI – MOU - ...
IT-contracten: outsourcingcontract (6) • wederzijdse informatieverstrekkingplicht – wie – welke? ‘speciaal’ of ‘doorslaggevend belang’ – juiste info
• wederzijdse verplichting inwinnen van info • recht om onderhandelingen af te breken – onderzoeks- en beslissingsvrijheid – 1-zijdig (moet zorgvuldig gebeuren) – tendens tot verstrenging rechtspraak
IT-contracten: outsourcingcontract (6) • voorovereenkomsten – bindend! – gradaties naargelang onderhandelingsstadia – inhoud telt, niet de benaming – juridische afdwingbaarheid beperken • duidelijk vermelden dat er geen wilsovereenstemming is • opschortende/ontbindende voorwaarde • aangepaste aansprakelijkheidsclausule
Contractuele structuur
IT-contracten: outsourcingcontract (6) • inhoud overeenkomst: – omschrijving voorwerp – prijs, facturatie – wijzigingsmechanismen – R en P van de partijen – aanspreekpunten, overlegmechanismen – garanties en aansprakelijkheid – ‘boiler plate’-bepalingen –7
• complexiteit mee bepaald dr type outsourcing: – overdracht van personeel/activa – overdracht van contracten – overgangsperiode?
IT-contracten: outsourcingcontract (6) boiler plate • • • • •
vierhoekenbeding overmacht afstand van recht onderaanneming toepasselijk recht, ...
IT-contracten: outsourcingcontract (6) • kracht van een contract: sluitend en consistent geheel • 1 basiscontract + bijlagen – main agreement – services description
Tempering afhankelijkheid
IT-contracten: outsourcingcontract (6) • tempering afhankelijkheid controle – benchmarking – intellectuele eigendom – wijzigingen – eenzijdige opzegging – SLA – exit-bepaling
• clausule van belang voor klant en leverancier
IT-contracten: outsourcingcontract (6) • benchmarking: via marktanalyse gehanteerde prijs- en serviceniveau’s meten • audit: controle vd aangerekende prijzen en dienstverlening • bepalen: – frequentie en prijs inzake benchmarking en audit – gevolgen ervan • correctiemechanisme • beëindiging
IT-contracten: outsourcingcontract (6) • IR – 4 soorten • • • •
IR van de klant IR van de dienstverlener IR van derden nieuwe intellectuele eigendom
– kennisoverdracht • bijstand, inventaris, data
IT-contracten: outsourcingcontract (6) • wijzigingen – diverse oorzaken: • veranderende omstandigheden tijdens contract • op vraag van 1 vd partijen • nav benchmarking/audit
• probleem – welke wijzigingen zitten reeds in contract, voor welke is er een wederzijds akkoord nodig?
• managen van veranderingen – ‘change management’ clausule
IT-contracten: outsourcingcontract (6) • éénzijdige opzegging – verschilt van ontbinding – contractuele basis is nodig, soms wettelijke – opzeggingstermijn en –vergoeding
IT-contracten: outsourcingcontract (6) • SLA: – overeenstemmen met basisovereenkomst – serviceniveau’s: reeks waarden dat het niveau bepaalt en dat gemeten en gerapporteerd moet worden => hoe gebeurt de meting en de rapportering? • definiëren van indicatoren per dienst • verschillende niveau’s in functie van prioriteit impact, ...
– risico – meting/rapportering – boetes • als SLA niet gehaald • service credits, boete
IT-contracten: outsourcingcontract (6) • Exit (overgang van bestaand nr nieuw contract) – vanaf dag 1 in achterhoofd – gaat over: • • • • • •
beheren van activa en mensen identificeren van activa waarderen toewijzen risico (welk risico kunnen de partijen dragen?) overdragen van activa ondersteunen
Overige clausules/juridische knelpunten
IT-contracten: outsourcingcontract (6) verplichtingen van de partijen (algemeen) • intensiteit van de verbintenis => bewijslast • middelenverbintenis of inspanningsverbintenis: – verbintenis tot ‘zijn best doen’ – aansprakelijk indien verbintenis, niet-naleving en fout wordt bewezen door de SE
• resultaatsverbintenis – verbintenis tot ‘resultaat halen’ – vermoeden van aansprakelijkheid: enkel verbintenis en niet-bekomen resultaat moet bewezen worden – SA kan zich ontdoen van verantwoordelijkheid door fout wederpartij of overmacht te bewijzen • Geschil Banksys-Unizo: “Banksys verbindt er zich toe tijdig de transacties die door de terminal werden aanvaard correct en tijdig uit te voeren” (intussen aangepast)
IT-contracten: outsourcingcontract (6) verplichtingen van de partijen (IT) • middelenverbintenis of resultaatsverbintenis: – zelden het ene of het andere – bepaalde onderdelen middelenverbintenis en andere resultaatsverbintenis
• interpretatie is moeilijk – best efforts => resultaatsverbintenis in UK vs middelen verbintenis in B – with due diligence, commercially reasonable efforts => inspannings- of middelenverbintenis
IT-contracten: outsourcingcontract (6) geheimhouding (zie onderhandelingen) • verplichting tot geheimhouding heeft betrekking op zowel – informatie van de dienstverlener – informatie van de klant
• aandachtspunten – definitie van vertrouwelijke info (scope) – toegelaten gebruik – uitzondering – sanctie – link met persmededeling
IT-contracten: outsourcingcontract (6) conflictbeheersing • belang van aanspreekpunten – vergemakkelijken en aanmoedigen van snelle en werkbare oplossingen – koppeling met SLA
• overlegmodel • escalatiemodel – hoger in de hiërarchie indien geen oplossing – kleine problemen mogen overeenkomst niet te zwaar belasten
ICT-geschillen IT in conflict. Als tegenslagen uitgroeien tot conflicten (http://www.itprofessional.be/views.cfm?id=57959&p=2, 27/06/06) “Mediation in ICT-geschillen na de Belgische wet van 21 februari 2005”, Computerrecht 2006, nr. 41 http://www.stibbe.be/assets/publications/articles/mediation %20in%20ict-geschillen.pdf http://www.sgoa.org/
IT-contracten: outsourcingcontract (6) aansprakelijkheid (algemeen) • rechtstreekse vs. onrechtstreekse risicobeheersing • onrechtstreekse risicobeheersing – beperking inhoud verbintenissen – plichten benadrukken – veronderstellingen – overmacht
• rechtstreekse risicobeheersing – aansprakelijkheidsbeperkingen – schadebedingen – vrijwaringclausules (afwenteling fin. Last van aansprakelijkheid)
IT-contracten: outsourcingcontract (6) aansprakelijkheid • inventaris van beperkingen: – middelenverbintenis – zwaarte van de fout – type herstelmaatregel – plafonneren financieel maximum gehoudenheid – dwingende termijnen en vormvoorschriften (garanties) – uitsluiting van bep. vormen van schade
FENIT algemene voorwaarden 2003 • volledige versie op http://www.ictoffice.nl/ICT~Office%20bestanden/3%20%20Diensten/AV2003inkijkexemplaar.pdf • http://www.ictoffice.nl of http://www.fenit.nl/
BIZA maatwerkprogrammatuur • Binnenlandse Zaken Nederland – Relevante clausules uit FENIT, BiZa en COSSO: https://openaccess.leidenuniv.nl/bitstream/1887/4411/18/An nexes.pdf
Vijf trends in outsourcing (http://www.zdnet.be/smartbiz.cfm?id=67748, 26/4/07) • • • • •
groei one size fits all => best in class prijs onder druk offshore => bestshore technische SLA => business SLA “Een outsourcingcontract lijkt een beetje op een huwelijkscontract. Nu het nog goed gaat, bepaalt u wat moet gebeuren als het misgaat.”
Welk type IT-contract wordt hier bedoeld? • "De angst dat een leverancier plots verdwijnt, een onderhoudscontract wordt stopgezet, piraten die vernielingen aanrichten, de wens om intellectuele eigendom te beschermen in geval van fusie ... Er zijn meer en meer redenen ombedrijven hun toevlucht te laten nemen tot xxx-diensten.” • xxx =?
Samengevat: De 10 gouden ADM-richtlijnen voor ICTcontracten
Samengevat: De 10 gouden ADM-richtlijnen voor ICTcontracten (volledige versie op export)
Samengevat: De 10 gouden ADM-richtlijnen voor ICTcontracten
Samengevat: De 10 gouden ADM-richtlijnen voor ICTcontracten
Samengevat: De 10 gouden ADM-richtlijnen voor ICTcontracten
