HOLMATRO S REDDINGSTECHNIEKEN BIJ VOERTUIGONGEVALLEN

HOLMATRO’S REDDINGSTECHNIEKEN BIJ VOERTUIGONGEVALLEN

Handleiding voor het gebruik van reddingsgereedschappen en hulpverleningstechnieken

HOLMATRO’S REDDINGSTECHNIEKEN BIJ VOERTUIGONGEVALLEN

Door : B. Morris Head of Holmatro Technical Rescue Training Department

Publisher

© Copyright 10-2004 Holmatro Rescue Equipment, the Netherlands All rights reserved

RCS Lille 378 607 964 Octobre 2004

Belangrijke mededeling De in dit boek gegeven informatie is uitsluitend gericht op het gebruik van Holmatro® gereedschappen. In dit boek wordt informatie gegeven over reddingsgereedschappen en reddingstechnieken die kunnen worden ingezet in verschillende ongevalsituaties. Het is van belang zich te realiseren dat iedere ongevalsituatie uniek is. De keuze voor de in te zetten reddingsgereedschappen en reddingstechnieken is van vele factoren afhankelijk, waaronder het model van het betrokken voertuig, het aantal en de locatie van de betrokken voertuigen, het aantal en de conditie van de slachtoffers en diverse externe factoren. De in dit boek getoonde situaties dienen derhalve als voorbeelden te worden beschouwd. De gegeven voorbeelden zijn geenszins uitputtend, er is slechts bedoeld een aantal fictieve situaties te schetsen teneinde de gebruiker van dit boek in staat te stellen bepaalde basis reddingstechnieken bij voertuigongevallen te doen begrijpen. Nadrukkelijk wordt erop gewezen dat het de eigen verantwoordelijkheid van iedere reddingswerker is om te beoordelen welke reddingsgereedschappen en welke reddingstechnieken in de concrete ongevalsituaties dienen te worden gebruikt. Holmatro is in geen geval aansprakelijk voor welke directe of indirect schade dan ook die wordt veroorzaakt door en/of voortvloeit uit de door haar gegeven informatie omtrent te gebruiken reddingstechnieken en/of reddingsmaterialen, behoudens aansprakelijkheid wegens opzet of grove schuld. Tot slot geldt dat een ongevallocatie uitermate gevaarlijk is. Uw persoonlijke veiligheid hangt af van de training welke u gevolgd heeft, het gebruik van de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen en uw kennis van de reddingsgereedschappen welke uw korps gebruikt. Het is UW verantwoordelijkheid om alle handleidingen van uw reddingsgereedschappen te lezen en te begrijpen. Het is van belang dat u altijd uw standaardwerkprocedures naleeft en de instructies opvolgt van uw korps en van uw leidinggevenden. “Ik verklaar kennis te hebben genomen van bovenstaande tekst en de inhoud hiervan te aanvaarden”.

Noot van de auteur Dit boek moet wor den beschouwd als een praktijkgerichte theorie over technische hulpverlening. Doel is een goede basis te verschaffen over reddingstechnieken bij voertuigongevallen door gebruik te maken van duidelijke kleurenfoto’s met korte verklarende teksten. Medische hulpverlening komt in dit boek niet aan de orde. De reden hier voor is dat ik me wil concentreren op de principes van technische hulpverlening. De medische zorg voor beknelde slachtoffers is een onderwerp dat uitvoerig wordt behandeld in vele uitgaven over dit onderwerp. Het moge echter duidelijk zijn dat een goede zorg voor slachtoffers een belangrijk aspect is van elke technische hulpverleningsactie en het is ten zeerste aanbevolen dat vaardigheden in slachtof ferhulp in geen enkel hulpverleningsprogramma onvermeld blijven. Dit boek zal ongetwijfeld niet het laatste zijn dat over hulpverleningstechnieken bij voertuigongevallen zal worden geschreven. Het moet worden beklemtoond dat in elk geval van conflict met de inhoud van dit boek, de richtlijnen van uw lokale instanties dienen te worden gevolgd. Het is onmogelijk elke eventualiteit bij voertuigongevallen te beschrijven. Dit boek behandelt bepaalde algemene principes die kunnen worden gebruikt bij of aangepast aan elke situatie. Het is eveneens essentieel dat deze publicatie wordt gezien als een hulpmiddel ter aanvulling van een goede cursus technische hulpverlening. De technieken zoals beschreven in dit boek kunnen in de praktijk pas effectief worden gebruikt wanneer ze vooraf uitvoerig met het gehele team zijn geoefend. Reddingstechnieken bij voertuigongevallen is geschreven op basis van de laatste ontwikkelingen in de voertuigindustrie. Diverse nieuwe technieken kunnen worden besproken die momenteel nog niet door uw lokale instanties zijn goedgekeurd of als zodanig worden gebruikt. Zoals met alle nieuwe hulpverleningstechnieken is het ten sterkste aanbevolen dat ze eerst door uw complete team worden geoefend in een trainingsomgeving, alvorens ze in de praktijk te gebruiken. De technieken zoals beschreven in dit boek zijn ontwikkeld en getest met gebruikmaking van de laatste ontwikkelingen op het gebied van reddingsgereedschappen. Het zou derhalve nodig kunnen zijn de mogelijkheden van uw huidige gereedschappen te controleren alvorens bepaalde technieken te gaan uitvoeren.

Brendon Morris Head of Holmatro Technical Rescue Training Department Btec EMC, NDip AEC

REDDINGSTECHNIEKEN BIJ VOERTUIGONGEVALLEN Handleiding voor het gebruik van reddingsgereedschappen en hulpverleningstechnieken

Inhoud VEILIGHEID - Persoonlijke veiligheid - Werken met de gereedschappen

ONTWERP EN CONSTRUCTIE VAN VOERTUIGEN

6

p.8 p.9 p.10

p.14

- Nieuwe autotechnologieën

p.15

- Benzine-Elektrische Hybride voertuigen

p.18

- Passieve veiligheidssystemen

p.19

- Plaats van de accu in het voertuig

p.22

- Dynamica van een voertuig bij een ongeval

p.23

- Kenmerkende risico’s bij nieuwe voertuigen

p. 27

- Terminologie van voertuigconstructie

p. 28

GEREEDSCHAPPEN

p.30

- Scharen

p.31

- Spreiders

p.32

- Combigereedschappen

p.33

- Rammen

p.34

- Hydraulische pompen

p.35

- Autonome gereedschappen

p.37

- Stabilisatiemateriaal

p.38

- Onderhoud gereedschappen

p.40


Inhoud WERKWIJZE

p.42

- Organisatie van het team

p.43

- Veiligheid op de plaats van het ongeval

p.45

- Stappen voor aanvang

p.46

BASISTECHNIEKEN TECHNISCHE HULPVERLENING

p.50

- Introductie

p.51

- Stabilisatie

p.52

- Verwijderen portier

p.57

- Verwijderen zijkant

p.62

- Creëren derde deur

p.66

- Verwijderen dak

p.68

- Horizontaal wegdrukken dashboard

p.80

- Creëren voet-/beenruimte

p.82

- Verticaal wegdrukken dashboard

p 84

TECHNIEKEN BIJ ZWARE VOERTUIGEN

p.86

- Vrachtwagens

p.87

- Autobussen

p.91

DANKWOORD

p.95 7

NOTITIES

p.96


8


Persoonlijke veiligheid Al het reddingspersoneel dient alle persoonlijke beschermingsmiddelen te dragen zoals die zijn voorgeschreven in de standaard werkprocedure van uw lokale instantie. U dient de veiligheidsvoorschriften zoals die zijn beschreven in de handleiding van uw gereedschappen, op te volgen. Minimale aanbevelingen: • Een helm is essentieel en dient te allen tijde gedragen te worden. • Oogbescherming (oogscherm of veiligheidsbril) samen met een volledige gezichtsbescherming moet worden gedragen. Een gezichtsscherm alleen geeft onvoldoende bescherming voor de ogen. • Veiligheidshandschoenen moeten altijd worden gedragen. • Veiligheidskleding moet het gehele lichaam bedekken en bescherming bieden tegen scherpe randen. Het is eveneens aanbevolen dat deze kleding vuurvertragende eigenschappen heeft en voorzien is van reflecterend materiaal. • Veiligheidsschoenen met goede steun voor de enkels en bescherming voor de tenen moeten worden gedragen. • Bij het snijden van glas en bepaalde kunststoffen komen materialen vrij die bij inademing gevaarlijk kunnen zijn. Het is aanbevolen een masker met filter te dragen wanneer dergelijke werkzaamheden worden uitgevoerd.

Onthoud dat medische zuurstof niet mag worden verontreinigd met vetten of olie. Uitsluitend personeel met medische handschoenen mag deze zuurstofflessen en de ventielen hiervan bedienen en niet hulpverleners met reddingshandschoenen die vervuild zijn door vetten of olie.

9


Werken met de gereedschappen Het is uitermate belangrijk de gebruikershandleiding te lezen en te begrijpen alvorens met enig gereedschap te werken. Enige basisregels: 1. Ga tijdens het werken met een gereedschap nooit tussen het voertuig en het gereedschap staan. 2. Omdat slangen gevoelig zijn voor beschadiging (inkepingen, slijtage, knikken, brandplekken, chemische vervuiling etc.) moet de uiterste zorg worden betracht. Beschadigde slangen mogen nooit worden gebruikt en moeten onmiddellijk uit bedrijf worden genomen. 3. Gebruik de slangen nooit om de gereedschappen of de pomp te dragen, voort te trekken of te verplaatsen.

4. Ga nooit op de hydraulische slangen staan.

5. Delen van een voertuig die door het knippen of spreiden kunnen wegspringen, moeten worden gezekerd.

6. Gereedschappen die niet actief worden gebruikt, moeten worden teruggebracht naar de gereedschapsverzamelplaats (zie pagina 45) en in een “veilige” positie worden opgeslagen. (zie Onderhoud gereedschappen)

10

7. Gereedschappen mogen uitsluitend worden gedragen en bediend door de hiervoor bestemde handgrepen te gebruiken.

Plaats nooit uw handen op de armen of de messen van een reddingsgereedschap.


Werken met de gereedschappen A - Spreiders Een spreider is een bijzonder krachtig gereedschap en kan, wanneer effectief gebruikt, bijzonder efficiënt zijn tijdens technische hulpverlening. De enorme kracht die een spreider kan ontwikkelen, kan gevaarlijk zijn bij onvoorzichtig gebruik. Let op de volgende aandachtspunten tijdens het gebruik van een spreider. Het belangrijkste aspect is de juiste plaatsing van de punten op een stabiel afzetpunt. Zodra het gereedschap begint te spreiden, draagt het het grootste gedeelte, of zijn complete gewicht zelf. Vanaf dit moment is het slechts nodig het gereedschap te ondersteunen en de draaigreep te bedienen. Aandachtspunten: - Probeer altijd de volledige oppervlakte van de spreidpunten te benutten. - Stop en zoek een nieuw afzetpunt wanneer de punten hun grip beginnen te verliezen. - Zorg er voor dat de positie van de spreider dusdanig is dat materiaal naar de buitenkant van het voertuig wordt gedrukt. - U kunt de natuurlijke beweging van een gereedschap tijdens het werken niet tegengaan. Zorg ervoor dat u tijdig stopt en een nieuw afzetpunt zoekt vóór het gereedschap of delen van uw lichaam bekneld raken tussen of tegen onderdelen van het voertuig. - Plaats nooit uw handen op de armen of op de punten van de spreider. - Het is belangrijk de spreider na het werken in zijn “veilige” positie te plaatsen (zie pagina 41).

gebruik van de volledige oppervlakte van de punten

de juiste positie voor het spreiden

11

spreider correct gedragen bij de handgreep


Werken met de gereedschappen B – Scharen Scharen zijn belangrijker tijdens technische hulpverlening dan ooit tevoren. Dit komt door de ontwikkelingen in het ontwerp van de constructie van voertuigen en door verbeteringen in kniptechnologie. De enorme krachten die deze gereedschappen ter beschikking hebben kunnen gevaarlijk zijn bij onvoorzichtig gebruik.

schaar in een hoek van 90 graden Aandachtspunten:

zorg voor goed overzicht tijdens knippen

- Probeer de schaar altijd zodanig te positioneren dat deze in een hoek van 90 graden staat op het te knippen materiaal. - Zorg ervoor dat het te knippen materiaal zover mogelijk in de mesopening is geplaatst. Vermijd het knippen met de mespunten. - Stop met knippen en herplaats de schaar zodra deze bovenmatig gaat draaien of als u merkt dat de messen wijken. - Vermijd het knippen van verborgen airbag gascylinders of andere potentiële gevaren. - Houd nooit uw handen op de messen van een schaar. - U kunt de natuurlijke beweging van een gereedschap tijdens het werken niet tegengaan. Zorg ervoor dat u tijdig stopt en een nieuwe knippositie zoekt vóór het gereedschap of delen van uw lichaam bekneld raken tussen of tegen delen van het voertuig.

12

materiaal zover mogelijk in de mesopening

vermijd knippen bij de punten


Werken met de gereedschappen C - Rammen Rammen vormen een essentieel onderdeel van een set hydraulische gereedschappen. Het kan, in tegenstelling tot een schaar of spreider, voorkomen dat ze niet hoeven te worden gebruikt maar ze zijn van onschatbare waarde in geval de voorkant van een voertuig de oorzaak is van de beknelling van de inzittenden. Gezien de lasten die rammen kunnen wegdrukken of op hun plaats houden, is het grootste gevaar het wegspringen van een ram door gebrek aan grip. Aandachtspunten: - Plaats de ram altijd zodanig dat de bedieningsgreep gemakkelijk bereikbaar is maar dat deze later tijdens de hulpverlening niet in de weg gaat zitten. - Als het heffen of drukken is gestopt, besteed dan zorgvuldig aandacht aan de werking van de bedieningsgreep wanneer u weer begint te werken. Laat niet per ongeluk de ram terugkomen als u wilt gaan drukken of heffen. - Let altijd op beide afzetpunten. Gebruik indien nodig een ramsteun om van een goed en veilig afzetpunt verzekerd te zijn. - Zorg voor stabilisatie onder het laagste afzetpunt alvorens druk te gaan uitoefenen.

bedieningsgreep gemakkelijk bereikbaar

stevig afzetpunt

13

gebruik van een ramsteun

verzwakkingsinkeping gemaakt vóór gebruik ram


14


Nieuwe autotechnologieën De enorme ontwikkelingen op het gebied van veiligere constructies van voertuigen hebben ertoe geleid dat zowel technische hulpverleningstechnieken alsook de reddingsgereedschappen moesten worden aangepast. In sommige gevallen worden in dit boek alternatieve technieken behandeld. Dit komt door het feit dat elke technische hulpverlening anders is en in bepaalde gevallen zal niet elke aanpak de meest effectieve of de meest efficiënte zijn. Sommige constructiewijzigingen die we tegenwoordig in voertuigen aantreffen raken ons meer dan andere maar het is duidelijk dat voertuigen tegenwoordig in grote mate anders worden geconstrueerd dan vroeger.

doorsnede B-stijl model 1996

doorsnede B-stijl model 2002

De technieken zoals gepresenteerd in dit boek gaan uit van deze nieuwe autotechnologieën. Omdat niet elk gereedschap dezelfde mogelijkheden heeft, is het belangrijk dat u die techniek kiest die het best is afgestemd op de mogelijkheden van uw gereedschappen. Vergeet niet dat technische hulpverlening op voertuigen altijd bepaalde risico’s met zich meebrengt. Welke actie u ook onderneemt, zorg altijd voor een goede balans tussen veiligheid en doelmatigheid. Met ervaring wordt het gemakkelijker de risico’s te identificeren en te vermijden.

15

versterking van het dashboard met boron staal kan invloed hebben op de technieken voor het wegdrukken hiervan

verstevigingsbalken voor zijaanrijdingen kunnen in geval van een frontale botsing problemen opleveren bij het verwijderen van de portieren


Nieuwe autotechnologieën In tegenstelling tot het begrip van de menselijke anatomie, is het begrip van de anatomie van de veiligheidsverbeteringen van voertuigen een nooit eindigend proces. Veiligheidsvoorzieningen variëren van jaar tot jaar sterk in hun ontwerp en in hun plaatsing in het voertuig en verschillen van merk tot merk en van model tot model. Daarom is het voor hulpverleners essentieel te weten hoe deze veiligheidsverbeteringen hun dagelijkse hulpverleningsoperaties kunnen beïnvloeden. 1 - Afbuigsysteem voor wielen en motor dat, in geval van een botsing, de wielen en de motor onder de kooiconstructie leidt. Het knippen in dit gebied om het dashboard naar voren te drukken, kan op moei2 lijkheden stuiten.

1 5 5 3

2 - Kreukelzones die de energie die bij een botsing vrijkomt opnemen. Samengeperst staal wordt echter geplooid in kreukelzones waardoor het sterker wordt. Als gevolg daarvan zal er meer van de gereedschappen worden vereist.

6 4

5

1

6

3 - Het versterkte dashboard is ontwikkeld om bestuurder en inzittenden te beschermen tijdens een frontale of zijdelingse botsing. Het op de conventionele manier wegklappen van het dashboard zou moeilijker kunnen gaan. 4 - Micro-alloy en boron staal worden gebruikt om de sterkte/gewicht ratio te verbeteren. Het ver wijderen van het por tier zal bemoeilijkt worden als de verstevigingsbalken door de botsing in de A- of B-stijl worden gedrukt.

16

5 - Geplaatst in het stuur, het dashboard en nu ook in elke combinatie in de portieren, stoelen, hoofdsteunen en zelfs in sommige gordelsystemen, vormen airbags een mogelijk probleem. De messen van een verouderde schaar zouden kunnen vastlopen bij het knippen van een niet geactiveerde airbag. Weten welk systeem elektronisch en welk mechanisch wordt geactiveerd is noodzakelijk. Problemen met airbags kunnen bestaan uit het vaststellen van de juiste lokatie van de airbags, de sensoren en de controle unit, het spontaan afgaan en ongewilde blootstelling aan draden of chemicaliën.

6

4


9 - Carrosserie-/chassismaterialen. Ter compensatie van de gewichtstoename ten gevolge van extra veiligheidsvoorzieningen, gebruiken autofabrikanten steeds meer HSLA-staal of zelfs UHSLA-staal om de dak- en stijlconstructies te versterken. 8 - Zij- en achterruiten. Gehard glas wordt in zij- en achterruiten soms vervangen door gelaagd glas of stijve kunststoffen, die, in tegenstelling tot gehard glas, in hoge mate bestand zijn tegen “breuk” in de traditionele zin van het woord. Zij vormen echter een formidabele barrière om toegang te krijgen tot de slachtoffers.

9 5

6 5

5 6 8

8 7 5 6

7 - Carrosseriematerialen. Slagvaste kunststoffen, koolstofvezel, aluminium en andere composietmaterialen vervangen plaatstaal in de gehele carrosserie. Kunststof buigt niet maar kreukelt waardoor het moeilijker wordt een geschikt afzetpunt te vinden. Composietmaterialen en kunststof delen zijn vaak moeilijk te knippen en zowel stofdeeltjes als wegspringende delen zijn gevaarlijk.

Illustration : H. Vincent

6 - Gordelspanners en G-krachtbegrenzers zijn ontworpen om vertragingsletsel en botsing met airbags te voorkomen. Gordelspanners worden geactiveerd door een veermechanisme of door een klein explosief. Hun spontane inwerkingtreding gedurende een reddingsoperatie kan ernstig letsel toebrengen aan hulpverleners en slachtoffers.

17


Benzine-Elektrische Hybride voertuigen Hybride voertuigen maken gebruik van zowel een elektrische als een benzinemotor voor de aandrijving. De elektrische energie wordt gebruikt bij lage snelheden en wordt opgewekt door een hoogvoltage accu, meestal achterin het voertuig geplaatst. Benzinemotor

Benzineleiding Benzinetank

Hoogvoltage accu

Hoogvoltage kabels

Elektrische motor

12 V accu in motorgedeelte of in kofferbak In hybride voertuigen zijn de hoogvoltage kabels te herkennen aan de oranje isolatie en aansluitingen. Hoewel u zich bewust moet zijn van deze kabels, lopen ze onder en in de bodemversteviging in een gebied waar hulpverleners zelden komen. Het is belangrijk te bemerken dat hybride voertuigen, die inactief lijken wanneer de benzinemotor niet loopt, soms nog in de “gereed” stand staan en op elk moment in beweging kunnen komen. Om te voorkomen dat dit gebeurt dient de hulpverlener, naast het uitschakelen van de 12 Volt accu, ook te controleren of de startschakelaar in de “uit” stand staat en de sleutel te verwijderen, zodat het elektrische systeem is uitgeschakeld.

Hoogvoltage kabels of hoogvoltage onderdelen mogen nooit worden geknipt, geopend of aangeraakt. Buiten bovengenoemde voorzorgsmaatregelen kunnen op hybride voer tuigen de standaard hulpverlenings- en reddingsprincipes worden toegepast. Aanvullende informatie kan worden gevonden in de hulpverlenershandleidingen die door de verschillende voertuigfabrikanten worden gepubliceerd.

18

elektronisch aandrijvingssysteem van de Toyota “Prius”

accusysteem Honda “Insight”


Passieve veiligheidssystemen A - Airbags Airbags voor een frontale botsing: ontworpen om te activeren tijdens een frontale botsing, vinden we deze airbags meestal in het stuur en op diverse plaasten in het dashboard. Niet alle airbagsystemen lijken op elkaar maar ze bevatten allemaal wel vergelijkbare componenten. De exacte lokatie, het volume en het mechanisme van activering verschillen van fabrikant tot fabrikant. Nieuwe airbagsystemen voor een frontale botsing gebruiken een tweetraps activering. Deze tweetraps airbags zijn ontwikkeld om de opblaaskracht aan te passen aan parameters zoals de positie van de inzittende, de ernst van de botsing en het al dan niet dragen van de gordel. Als de sensor een gedeeltelijk opblazen dicteert, kan het volgende gebeuren: • De eerste trap wordt opgeblazen en na een paar milliseconden wordt de tweede trap opgeblazen. • De eerste trap wordt opgeblazen, zonder dat de tweede trap volgt. Er bestaat de mogelijkheid dat de tweede trap tijdens de reddingsoperatie wordt opgeblazen. • De tweede trap wordt opgeblazen zonder dat de eerste trap is geactiveerd. Er bestaat de mogelijkheid dat de eerste trap tijdens de reddingsoperatie wordt opgeblazen.

doorsnede niet-geactiveerde airbag geactiveerde airbag Airbags voor zijdelingse botsingen: deze airbags zijn gemonteerd in het portier, in de stoelrand die het dichtst bij de deur zit, of in de dakrails (opblaasbaar gordijn of rondvormig type). Het is uitermate belangrijk niet te knippen op plaasten waar zich actieve airbags en sensoren bevinden.

opblaasbare gordijnairbag

in stoel gemonteerde zij-airbag

Ook als een airbag zich geopend heeft, wil dit nog niet zeggen dat er geen gevaar meer is. Vermijd te allen tijde binnen het bereik van elke airbag te komen.

19


Passieve veiligheidssystemen B - Gordelspanners Gordelspanners moeten met dezelfde omzichtigheid worden behandeld als wanneer u binnen het bereik van airbags werkt. Afhankelijk van de medische toestand van het slachtoffer is het zo snel mogelijk verwijderen van de gordel aan te bevelen. Spontaan afgaan van het systeem zal het slachtoffer dan geen extra letsel berokkenen. Speciale aandacht moet aan deze systemen worden geschonken wanneer er brandbare vloeistoffen of dampen aanwezig zijn. De vier belangrijkste plaatsen waar gordelspanners geplaatst zijn: onder in de B-stijl, in het midden van de B-stijl, binnenzijde van de stoel waar de gordel wordt vastgemaakt en achter in de cabine.

gordelspanner

plaatsing onder in de B-stijl

Gordelspanners kunnen zowel mechanisch als elektrisch worden geactiveerd. Wees uitermate voorzichtig als u in de buurt van gordelspanners werkt. Diverse voertuigen hebben mechanisch geactiveerde gordelspanners waarvan de sensor in het apparaat is gemonteerd. Mechanisch geactiveerde gordelspanners blijven actief, ook als de accu is uitgeschakeld.

C - G-krachtbegrenzers

20

G-krachtbegrenzers zijn ingebouwd in de meeste gordelsystemen met gordelspanner. Zij zorgen tijdens de botsing voor een bepaalde speling in de gordel. Dit vermindert de mate van inwendig letsel omdat de plotselinge afremming wordt verminderd en daardoor de hoeveelheid G-kracht die op het lichaam wordt uitgeoefend.

werking G-krachtbegrenzer


Passieve veiligheidssystemen D - Kreukelzones Dit zijn gedeelten in het koetswerk en in de carrosserie die zijn ontworpen om de energie die vrijkomt bij een botsing op te nemen. Hierdoor wordt voorkomen dat dergelijke energie wordt opgenomen door de passagiersruimte en dus ook door de inzittenden van het voertuig.

test frontale botsing

gedeeltelijke frontale botsing

Het gebruik van kreukelzones heeft de kans dat inzittenden een frontale botsing overleven, aanzienlijk verhoogd. Ironisch is dat juist deze kreukelzones, die de levenskansen van de slachtoffers verhogen, door de sterkte van de gedeformeerde metalen delen, de reddingspogingen aanzienlijk kunnen bemoeilijken.

21

volledige frontale botsing

deformatie door kreukelzones


Plaats van de accu in het voertuig De meest gebruikelijke plaats voor de accu van een personenauto is bij de motor. Het is echter van belang te weten dat in sommige nieuwe voertuigen de accu op een andere plaats kan zijn gemonteerd. Dit kan onder andere zijn: • onder de achterbank • in de kofferruimte • in de ruimte bij het voorwiel (zie foto rechtsboven)

Denk eraan dat in een aantal grotere voertuigen (pick-up trucks of bestelwagens) meerdere accu’s kunnen zitten.

Sommige fabrikanten gebruiken een apparaat dat in geval van een botsing automatisch de accu loskoppelt.

22

automatisch loskoppelsysteem


Dynamica van een voertuig bij een ongeval A - Spanning, flexie, torsie Metaal dat wordt uitgerekt (spanning), gebogen (flexie) of gedraaid (torsie) vereist aandacht als het wordt geknipt of gespreid omdat het plotseling kan wegschieten. De hulpverlener moet de mechanische en de potentiële reacties, die ontstaan in het frame van een voertuig na een botsing, begrijpen.

spanning

flexie

torsie Bij een mechanische reactie (contact tijdens de botsing waardoor de structuur van het voertuig verandert) spreken we over stabiele punten en elastische of onstabiele punten. Om effectief te kunnen werken is het vaak nodig de onstabiele of de potentieel elastische punten uit te schakelen om te voorkomen dat materiaal tijdens het knippen of spreiden ongewild terugschiet. Het is noodzakelijk de stabiele punten te vinden die als een solide basis kunnen dienen om de gereedschappen tegen af te zetten. In geval er geen stabiel punt is, dient u dit te creëren door het plaatsen van een steun.

23

ramsteun fungeert als stabiel afzetpunt


Dynamica van een voertuig bij een ongeval B - Frontale botsing Ondanks de versteviging van de cabine en van de delen daaromheen bij moderne voertuigen, moeten we ons realiseren dat botsproeven met relatief lage snelheden worden uitgevoerd. Bij hogere snelheden zal een voertuig aanzienlijk zwaarder deformeren waardoor de hulpverlening bemoeilijkt zal worden. Moderne veiligheidssystemen maken het steeds aannemelijker dat de inzittenden van een voertuig zware botsingen zullen overleven. De uitdagingen voor hulpverleners in geval van een frontale botsing vormen het versterkte dashboard en de zijverstevigingsbalken. Deze balken zijn in de portieren gemonteerd en zullen door de botsing vaak voor- of achterwaarts worden gedrukt en zo de portieren nog verder blokkeren.

de passagiersruimte is aanzienlijk in elkaar gedrukt met als resultaat waarschijnlijk ernstig gewonde passagiers

minder deformatie van de passagiersruimte met naar alle waarschijnlijkheid minder ernstig gewonde passagiers 24


Dynamica van een voertuig bij een ongeval C - Zijwaartse botsing Zijwaartse botsingen zorgen voor veel dodelijke slachtoffers omdat er zo weinig ruimte is tussen de buitenkant van het voertuig en de inzittenden. In de meeste gevallen zorgt de vervorming van de cabine ervoor dat er heel weinig ruimte is rond het slachtoffer om te werken. Indien mogelijk dient u de reddingswerkzaamheden te concentreren op de onbeschadigde kant van het voertuig waar u effectiever zult kunnen werken.

D - Gekanteld voertuig In deze gevallen is het meest belangrijke aspect van goede hulpverlening de juiste stabilisatie van het voertuig. Bevrijding kan verder bemoeilijkt worden wanneer de inzittenden van het voertuig zich in een moeilijke positie bevinden of in de gordels hangen. Het is bij dit soort ongevallen uitermate belangrijk dat beweging van het slachtoffer zoveel mogelijk wordt beperkt.

25


Dynamica van een voertuig bij een ongeval E - Ongeval met geplet voertuig of voertuigen op elkaar Extreem beperkte werkruimte en in veel gevallen gecompliceerde beknelling maken dit soort ongevallen erg moeilijk om op een veilige manier af te handelen. Het is duidelijk dat een juiste stabilisatie van de bovenliggende last het allerbelangrijkste is en zware lasten mogelijk getild moeten worden. Besteed bij een dergelijke redding ook voldoende aandacht aan de vering van de vrachtwagen. Zie ook het hoofdstuk Vrachtwagens in dit boek.

Photo : Yves Ebel

Reddingsoperaties kunnen effect hebben op de stabilisatie. Om deze reden zal tijdens het verloop van de redding de stabilisatie continu moeten worden gecontroleerd. Gespecialiseerd stutmateriaal kan de stabilisatie aanzienlijk vergemakkelijken.

26


Kenmerkende risico’s bij nieuwe voertuigen A – Het knippen van de stoelen Vele nieuwe voertuigen hebben onderdelen van airbags gemonteerd in de stoelbekleding. Airbagsensoren, mini gascilinders en in sommige gevallen airbags zelf mogen niet worden geknipt. Om dit gevaar te vermijden, verwijder eerst met een mes de bekleding om de stoel op mogelijke gevaren te onderzoeken, alvorens met knippen te beginnen. Ook elektrische systemen om de stoel te verplaatsen, kunnen gevaar opleveren. B – Het knippen van stijlen Verschillende stijlen bevatten onderdelen die moeten worden vermeden. Versterkingen voor de montage van de gordels kunnen de mesbladen beschadigen. Ook op gordelspanners kan een hydraulische schaar beschadigd raken. Het meest gevaarlijk echter is het knippen in het activeringssysteem van een airbag. Dit kan erg gevaarlijk zijn omdat het ontsnappende samengeperste gas uit de cilinder, of delen van de cilinder zelf, ernstig letsel kunnen veroorzaken. Om deze redenen is het duidelijk dat we stijlen altijd goed moeten onderzoeken alvorens er in te knippen. Het is tevens aan te raden tijdens het knippen altijd een flexibel schild te gebruiken om het slachtoffer te beschermen. Dit beschermt zowel tegen het eventueel wegschieten van de gereedschappen als tegen exploderende cilinders, in het onwaarschijnlijke geval dat ze niet zijn opgemerkt. C - Automatische Roll-Over Protectie Systemen (R.O.P.S.) Deze systemen treden in werking als het voertuig gaat rollen. Zij zijn meestal gemonteerd achter de stoelen in het gebied waar vaak medische hulp aan nek en ruggengraat wordt gegeven. Het vormt een aanzienlijk risico voor technische en medische hulpverleners als tijdens een hulpverlening een dergelijk systeem zich ongewild activeert. Om dit potentiële gevaar te controleren moet de accu worden ontkoppeld en moet worden vermeden binnen het bereik van deze systemen te werken.

27


Terminologie van voertuigconstructie Om ervoor te zorgen dat iedereen op een ongevalplaats de bevelen begrijpt, moet een standaard terminologie worden gebruikt. Zo dient u bijvoorbeeld niet te spreken over “links” en “rechts” maar eerder over “bestuurderskant” en “passagierskant”. Onderstaand standaard termen die worden gebruikt om voertuigonderdelen te benoemen.

A-stijl scheidingswand / brandschot dak motorkap

©

éditions ICONE GRAPHIC herdruk verboden interdite reproduction

kreukelzones voorwielkast scharnieren Dak Midden Bodem

Bodem Midden 28

Dak


dakrail kofferdeksel

achterzijde

D-stijl C-stijl B-stijl achterspatbord slotpen raamframes achterwielkast bodemplaat bodemkoker zijverstevigingsbalken

portier voorspatbord

scharnieren

29


30


Scharen Scharen worden gebruikt om onderdelen van voertuigen te knippen om zodoende bepaalde gedeelten te verwijderen. Ook kunnen ze worden gebruikt om op bepaalde plaatsen materiaal in te kepen om zodoende de constructie te verzwakken. Denk aan het wegdrukken van het dashboard of het omklappen van het dak. Ze zijn leverbaar met diverse mesvormen voor verschillende doeleinden. draaggreep bedieningsgreep messen

messen hydrauliekslangen

bedieningsdrukknop

hydrauliekslangen

Zoals onderstaand getoond is er een variëteit aan mesbladen. Elke mesvorm heeft zijn specifieke eigenschappen bij het knippen van de verschillende materiaalvormen van een voertuig. 31


Spreiders Spreiders hebben drie hoofdfuncties: spreiden, knijpen of trekken. Ze kunnen materiaal fijnknijpen of pletten en zo zwakke draaipunten creëren of plaatsen waar men gemakkelijker kan knippen. Ook kunnen ze delen uit elkaar drukken. Door op de punten kettingaansluitstukken te plaatsen, kunnen met de spreider materialen naar elkaar toegetrokken worden. draaggreep

bedieningsgreep spreidpunten

hydrauliekslangen armen kettingaansluitstukken

Verschillende punten geven de spreider verschillende toepassingsmogelijkheden.

32

spreiden van een portier

fijnknijpen / pletten van een spatbord


Combigereedschappen Deze veelzijdige gereedschappen combineren een schaar en een spreider in één gereedschap. Echter, door deze combinatie van functies moet rekening worden gehouden met enige vermindering in de knip- en spreidmogelijkheden ten opzichte van een aparte schaar of spreider. Net zoals bij een spreider kunnen deze gereedschappen worden voorzien van trekaccessoires. draaggreep

bedieningsgreep spreidpunten messen

hydrauliekslangen

combigereedschap gebruikt bij het slot

spreiden van een deur

33

wegdrukken van het dashboard met een combigereedschap

het knippen van de C-stijl


Rammen Rammen worden hoofdzakelijk gebruikt om met behulp van hun krachtige hydraulische cilinders voertuigonderdelen uit elkaar te drukken. Sommige zijn telescopisch, wat het mogelijk maakt om een grote spreidlengte te bereiken terwijl ze nog klein genoeg zijn om in een kleine ruimte te plaatsen. Sommige rammen hebben verwisselbare koppen waardoor accessoires voor andere doeleinden, zoals het gebruik van kettingen, kunnen worden toegepast. bedieningsgrepen kruiskop hydrauliekslangen plunjer

plunjer draaggreep

kruiskop

plunjers

cilinders

volledig uitgedrukte telescopische ram

juiste positie van de bedieningshandgreep

ram gebruikt om ruimte te creëren

heffen van het dashboard met een ram

34


Hydraulische pompen A - Hand- en voetpompen Deze hydraulische pompen zijn er in een grote verscheidenheid, variërend van simpele eentraps pompen tot hoogvolume drietraps pompen. Ze worden hoofdzakelijk gebruikt als reservepomp of in gevallen waar benzinegedreven pompen niet kunnen worden toegepast.

hand-/voetpedaal

tweetraps pomp

B - Lichtgewicht motorpompen Deze lichtgewicht, compacte, benzinegedreven pompen zijn uitermate goed draagbaar. De mobiliteit die deze pompen verschaffen, maakt ze bijzonder geschikt voor gebruik op afgelegen of moeilijk bereikbare plaatsen.

tweetraps pomp keuzeklep 4-takt benzine motor

35


Hydraulische pompen C - Overige pompen Deze hydraulische pompen kunnen worden aangedreven door benzine-, diesel- of elektromotoren. Ze hebben de mogelijkheid twee of meer gereedschappen gelijktijdig aan te drijven. Gezien hun gewicht worden ze meestal in het hulpverleningsvoertuig gemonteerd, hoewel het ook mogelijk is ze te dragen. Ze zijn leverbaar met gemonteerde of met losse slanghaspels.

4-takt benzinemotor

slanghaspel

keuzekleppen

36

pomp voor gelijktijdig gebruik van 3 gereedschappen

lichtgewicht pomp voor gelijktijdig gebruik van 2 gereedschappen die door één hulpverlener kan worden gedragen


Autonome gereedschappen Deze gereedschappen stellen de hulpverlener in staat te werken op afgelegen en moeilijk te bereiken plaatsen zoals ravijnen, kettingbotsingen en in kleine ruimten. Deze gereedschappen kennen meerdere toepassingsmogelijkheden en worden aangedreven door oplaadbare accu’s of door mankracht.

draaggreep accu-aangedreven schaar accu mes bedieningsgreep

spreidpunt

handbediend combigereedshap aan/uit schakelaar

37

toegang tot afgelegen, moeilijk bereikbare plaatsen

handbediend combigereedschap


Stabilisatiemateriaal A - Blokken en keggen Ze zijn er in verschillende vormen en gemaakt van hout of van gerecycled polyethyleen. Beiden zijn toepasbaar in allerlei situaties. Door de ruimte tussen het voertuig en de grond te overbruggen verhogen ze de stabiliteit van het voertuig.

gerecycled plastic

hout

B - Hefkussens Hefkussens alleen mogen niet worden ingezet voor stabilisatie. Hun hefcapaciteit kan erg nuttig zijn tijdens stabilisatiewerkzaamheden. Echter, het is absoluut noodzakelijk met blokken en keggen te stutten tijdens het heffen.

38

lagedruk hefkussens

hogedruk hefkussens


Stabilisatiemateriaal C - Stutten Vaak gebruikt wanneer een grote afstand moet worden overbrugd, bijvoorbeeld als een voertuig op zijn kant of op zijn dak ligt. Er is een grote verscheidenheid aan stutten, zoals houten, pneumatische (lucht) en hydraulische (olie) stutten. Hoe geavanceerder het systeem is, zoals met pneumatische of hydraulische stutten, hoe meer flexibiliteit en toepassingsmogelijkheden ze de hulpverlener geven. Pneumatische stutten kunnen de last automatisch “volgen” tijdens het heffen terwijl hydraulische stutten, indien nodig, ook ingezet kunnen worden om te heffen.

pneumatische / hydraulische stutten

hydraulische stutten

Al deze gereedschappen, in combinatie met spanbanden, zorgen voor stabiliteit door te fungeren als een samenspel van steunpilaren waarbinnen een driehoek van krachten wordt gecreëerd.

39

eenvoudige mechanische ondersteuning

houten ondersteuning


Onderhoud gereedschappen Om er zeker van te zijn dat uw gereedschap zich altijd in optimale conditie bevindt, is het noodzakelijk dat het op de juiste manier wordt onderhouden volgens de instructies van de fabrikant. Een geautoriseerde plaatselijke dealer is in staat periodiek onderhoud en reparatiediensten te verlenen. A – Pompen Controleer na elk gebruik de volgende punten: 1. Visuele controle op beschadigingen. 2. Elk vloeistofpeil, zijnde: a. Benzine b. Hydrauliekolie c. Motorolie 3. Zet de klep van de benzinetoevoer in de OFF/CLOSED stand. 4. Koppelingen moeten schoon zijn en goed functioneren. Maak de stofkappen schoon en zet ze op de koppelingen.

controleer benzinepeil plaats stofkappen op de koppelingen B - Slangen Controleer na elk gebruik de volgende punten: 1. Visuele controle op beschadigingen: a. Inkepingen, slijtageplekken of elke andere beschadiging aan de buitenmantel van de slang. b. Knikken. 2. Koppelingen moeten schoon zijn en goed functioneren. Maak de stofkappen schoon en zet ze op de koppelingen. 3. Controleer de anti-knik veren of buigbeperkers. 4. Verwijder alle vuil van de slang.

Stel beschadigde slangen onmiddellijk buiten dienst.

40

controleer de anti-knik veer of buigbeperker

gebruik geen beschadigde slang


Onderhoud gereedschappen C – Gereedschappen Controleer na elk gebruik de volgende punten: 1. Visuele controle op beschadigingen: a. Mesbladen, spreidpunten, kruiskoppen. 2. Werking van de bedieningsgreep.

3. Aansluitslangen: a. Inkepingen, slijtageplekken of elke andere beschadiging aan de buitenmantel van de slang. b. Knikken. 4. Koppelingen moeten schoon zijn en goed functioneren. Maak de stofkappen schoon en zet ze op de koppelingen.

plunjer iets uitgedrukt

punten iets geopend

mespunten iets overlappend

5. Berg het gereedschap in veilige stand op (niet onder druk): a. Spreiders / Combigereedschappen: punten iets geopend. b. Rammen: plunjer iets uitgeschoven. c. Scharen: mespunten iets overlappend. 41

6. De veiligheids- en bedieningslabels moeten aanwezig en leesbaar zijn.


42


Organisatie van het team Een systematische aanpak van een hulpverleningsactie is de beste manier om ervan verzekerd te zijn dat alle taken zo snel mogelijk maar ook zo effectief mogelijk worden uitgevoerd. De enige manier om effectief en systematisch hulp te verlenen is door middel van teamwork. Wil een team in perfecte harmonie kunnen werken dan moet elk lid precies weten wat van hem of haar verlangd wordt en moet men vertrouwen hebben in elkaars bekwaamheid en vakkennis. Algemeen wordt aangenomen dat het ideale aantal hulpverleners voor een beknelling met één inzittende ongeveer vijf tot zes bedraagt. Hoewel het aantal teamleden van korps tot korps aanzienlijk kan verschillen, verdelen we de taken, uitgaande van een team van vijf personen, normaliter als volgt. De juiste benaming van elk van deze teamleden kan ook van korps tot korps verschillen.

1. Bevelvoerder of teamleider Deze persoon is verantwoordelijk voor de algehele coördinatie van het reddingsteam. Hij of zij blijft, wanneer mogelijk, op de achtergrond en verzekert zich van een goed overzicht van het ongeval en denkt aan de volgende stappen welke genomen moeten worden. In kleinere teams kan het nodig zijn deze rol te vervullen samen met andere taken. De teamleider is ook het centrale aanspreekpunt in de communicatie met andere korpsen of reddingsteams die op dezelfde ongevalplaats werken.

43

In vele gevallen bekleedt dit teamlid ook de functie van veiligheidsofficier. Bij veel teams met voldoende mankracht wordt dit ook beschouwd als een aparte taak.


2. Technisch teamlid 1 Dit teamlid werkt samen met technisch teamlid 2 en heeft voldoende ervaring in de reddingstechnieken die nodig zijn om de plaats van het ongeval te beveiligen en om de beknelde slachtoffers te bevrijden.

3. Technisch teamlid 2 Werkt samen met technisch teamlid 1. Deze positie in het team hangt af van de beschikbare mankracht.

4.Gereedschapscoördinator Normaliter is dit de chauffeur van het reddingsteam. De taken van deze hulpverlener zijn het voorbereiden en opslaan van de gereedschappen die het technisch team nodig heeft. Wanneer zich gevallen voordoen waarbij het technisch team assistentie nodig heeft, met name op het gebied van mankracht, dan kan de teamleider de gereedschapscoördinator hier voor inzetten.

5. Slachtofferbegeleider De medisch assistent blijft, vanaf het eerste moment, in continu contact met de beknelde slachtoffers en informeert hen precies over wat er tijdens de hulpverleningsactie gebeurt. Deze hulpverlener assisteert ook het medisch team gedurende de reddingsoperatie. Als het medisch team deze assistentie niet nodig heeft, komt hij of zij vrij om indien nodig het technisch team te assisteren.

44


Veiligheid op de plaats van het ongeval Om een veilige en georganiseerde reddingsplek te creëren is het van belang dat er reddingszones worden opgezet. De eerste zone of sector wordt de binnenste cirkel of actiegebied genoemd en vormt een denkbeeldige cirkel met een doorsnede van ongeveer 3 – 5 meter rond elk betrokken voertuig. Niemand die op dat moment niet direct bij de reddingsactie is betrokken, mag zich in dit gebied bevinden. De tweede sector is een grotere cirkel met een doorsnede van 5 – 10 meter. Dit gebied moet worden vrijgehouden van alle niet-hulpverleners en moet, als de omstandigheden dit toelaten, worden afgezet. In deze sector, grenzend aan de binnenste ring, moet de opslagplaats voor de gereedschappen worden opgezet. Op deze manier weten alle betrokkenen waar de gereedschappen zich bevinden en kan het actiegebied vrij worden gehouden van gereedschappen die op dat moment niet worden gebruikt. Net buiten de tweede sector moet een opslagplaats worden opgezet waar alle onderdelen die van de betrokken voertuigen worden afgehaald, worden weggelegd. Deze opzet zorgt voor een efficiëntere en veiligere werkplek. Reddingsvoertuigen geparkeerd in een “defensieve” positie, beschermen de ongevalplaats tegen t te tegemo oetkomend verkeer

Opslagplaats Ops Op geereeed edschappen

Opslagplaats onderdelen

3 – 5 meter

5 – 10 me eter

45


Stappen voor aanvang VEILIGHEID:

Zorg voor beschermingsmiddelen tegen brand. Aanvang (indien mogelijk moet de benadering als volgt zijn):

DOELSTELLING: Het veilig stellen van de ongevalplaats door het uitschakelen van alle verborgen gevaren zodat veilig op, in en rond de betrokken voertuigen kan worden gewerkt.

De volgende stappen moeten worden genomen voor met de reddingsoperatie kan worden gestart. Indien mogelijk moet het reddingsteam het betrokken voertuig van voren benaderen. Hierdoor zullen slachtoffers die bij kennis zijn minder snel hun hoofd omdraaien om met de naderende hulpverleners contact te maken. Nadat contact is gemaakt met de slachtoffers, mag dit contact niet meer worden onderbroken totdat het slachtoffer kan worden overgedragen aan een lid van het medische team.

46

Leden van het technische team kunnen nu boven, onder en rond het voertuig controleren of er verborgen gevaren zijn zoals elektrische leidingen, lekkende vloeistoffen of dat er slachtoffers buiten het voer tuig zijn. Rapporteer de bevindingen aan de teamleider die zal bepalen of speciale maatregelen nodig zijn.


Stappen voor aanvang

Als deze controle gedaan is en de mogelijke gevaren zijn geneutraliseerd, moet het voertuig worden gestabiliseerd. Hierop wordt uitvoerig ingegaan in het hoofdstuk over stabilisatie.

Nu moet de ontsteking van de auto volledig in de “uit” positie worden gezet en moet de accu worden losgekoppeld. Het is van belang eerst de negatieve zijde los te koppelen om te vermijden dat de positieve kant iets raakt waardoor vonkvorming kan ontstaan. Vergeet niet eerst gebruik te maken van elektrisch bediende ramen, sloten en stoelopties alvorens de stroomtoevoer volledig af te sluiten. Indien mogelijk moet het voertuig op de handrem worden gezet.

Als de accu niet kan worden losgekoppeld, zet dan de alarmlichten van het voertuig aan als waarschuwing voor alle hulpverleners.

Alle inzittenden van het voer tuig moeten worden beschermd alvorens het glas te breken. Het kan nodig zijn dat een hulpverlener in het voer tuig zit om de slachtoffers te beschermen.

47


Stappen voor aanvang Nu moet het glas worden verwijderd. Denk eraan dat al het glas dat tijdens de reddingsoperatie zou kunnen breken, op dit moment wordt verwijderd. Dit kan worden gedaan met behulp van een window punch of, indien noodzakelijk, met een glassnijder. Sommige nieuwe voertuigen hebben tegenwoordig Versterkt Veiligheidsglas (EPG). Als het niet mogelijk is dit glas op de standaard, gecontroleerde manier te verwijderen, dient men dit glas te laten zitten. Het verwijderen van het glas na gebruik van een window punch moet van binnen naar buiten geschieden. In sommige gevallen is het aan te raden de ruit in het portier te laten zakken alvorens het glas te breken. Hiervoor kan het nodig zijn dat de accu is aangesloten.

Indien het aantal teamleden het toelaat moet het gebroken glas onder het voertuig of uit de actiecirkel worden geveegd. 48


Stappen voor aanvang In sommige gevallen is het nodig het glas te verwijderen om bij het slachtoffer te kunnen komen. Als dit het geval is, breek dan altijd eerst het glas dat het verst van het slachtoffer af is. Op het moment dat men toegang tot het slachtoffer heeft, kan eerste zorg en spoedhulp, inclusief het immobiliseren van de nek en het toedienen van zuurstof, worden gegeven.

Veiligheidsgordels moeten, in samenspraak met het medisch team, zo snel mogelijk worden verwijderd.

Vermijd waar mogelijk het gebied waarbinnen een airbag actief zou kunnen worden. Indien uw korps beschikt over een airbag beschermhoes, installeer die nu.

Een getrainde stap voor stap benadering is de sleutel tot het veilig en effectief afhandelen van dit gedeelte van de redding. De maatregelen die in dit stadium worden genomen vormen de basis voor de veiligheid gedurende het vervolg van de reddingsoperatie.

49


50


INTRODUCTIE Bij het overgrote deel van voertuigongevallen met beknelling zijn lichte personenvoertuigen betrokken. De term “lichte personenvoertuigen” wordt steeds moeilijker te omschrijven. Wanneer we deze term gebruiken refereren we meestal aan privé-voertuigen zoals de familieauto. Ironisch is dat deze “lichte” voertuigen tegenwoordig zijn voorzien van de modernste constructietechnieken en materialen die, terwijl ze de slachtoffers een grotere kans op overleven geven, meer moeilijkheden en gevaren opleveren voor de hulpverlener. Elk voertuigongeval is uniek. Variabelen zoals het model van het voertuig en het aantal voertuigen, hun positie, aantal en conditie van de slachtoffers en externe gevaren spelen allemaal een rol in het bepalen van de te ondernemen acties en hun volgorde. Dit hoofdstuk behandelt de basistechnieken die kunnen worden gebruikt om een veilige en effectieve redding uit te voeren en zouden voor elke hulpverlener een tweede natuur moeten zijn. Zoals elke vaardigheid vereisen deze technieken oefening.

51


Stabilisatie DOELSTELLING: Het minimaliseren van bewegingen van het voertuig die een negatief effect kunnen hebben op de slachtoffers of de hulpverleners kunnen verwonden. ATTENTIE: Dit gedeelte van de hulpverlening moet volledig worden uitgevoerd vóór met de overige bevrijdingsacties mag worden begonnen.

©

éditions ICONE GRAPHIC reproduction interdite

driepunt systeem

vierpunt systeem

A - Voertuig op zijn wielen 52

Er moeten minimaal drie stabilisatiepunten worden gebruikt, maar, indien mogelijk, is het ten zeerste aan te raden vier punten te gebruiken. Zoals in de afbeelding getoond, moeten stabilisatieblokken op strategische punten worden geplaatst om een maximale stabiliteit te garanderen.


Stabilisatie DE PROCEDURE:

De eerste stap is om een of twee wielen dubbel te blokkeren.

Stabilisatieblokken moeten met een wig op hun plaats worden gezet met juist genoeg kracht om te verzekeren dat ze klem zitten.

Bij het gebruik van een trapeziumblok kan een wig worden gebruikt om het blok vast te zetten. Een trapeziumblok kan ook omgekeerd worden gebruikt.

53


Stabilisatie

ons IC

ON EG RA

PH IC

rep rod uct ion inte rdit e

B - Voertuig op zijn kant

DE PROCEDURE: Om ervoor te zorgen dat het voertuig niet kantelt, moet het onder de A- en C-stijl worden gestut. Denk vooruit en plaats geen stabilisatieblokken in gebieden waar u nog moet gaan knippen.

Stut aan de bodemzijde met mechanische stutten (hout, metaal) of met hydraulische of pneumatische stutten.

54


Stabilisatie Zet de stutten vast op hun plaats met behulp van spanbanden of met een mechanisch systeem.

Bij mechanische stutten kan het nodig zijn wiggen te gebruiken om het geheel precies passend te maken.

Afhankelijk van de situatie kan het ook nodig zijn stutten te gebruiken om de dakzijde van het voertuig te stabiliseren. 55


Stabilisatie C - Voertuig op zijn dak

DE PROCEDURE: Vul de ruimte tussen de achterkant van het voertuig en de grond op.

Plaats blokken in de ruimte tussen de motorkap en de voorruit voor extra stabiliteit.

56


Verwijderen portier A - Voertuig op zijn wielen

DOELSTELLING: Toegang verkrijgen tot het slachtoffer om deze tijdens de verdere reddingsactie beter te kunnen verzorgen. Deze opening kan indien gewenst, ook worden gebruikt voor onmiddellijke bevrijding. BEOORDELING VAN DE SITUATIE: De meest geschikte techniek om een portier te verwijderen hangt af van de aard van de beschadiging van het voertuig. Controleer altijd eerst of het portier op een normale manier te openen is.

DE PROCEDURE: Wanneer er geen plaats is om de punten van de spreider tussen het spatbord en het portier te zetten en het voorspatbord is bereikbaar, knijp dit dan op het hoogste punt van de wielkast in elkaar. Hierdoor ontstaat een opening boven de scharnieren van het portier. 57


Verwijderen portier DE PROCEDURE: Als het spatbord verder moet worden verplaatst, knip het dan in op de plaats waar het in elkaar is geknepen

Het paneel kan nu met de spreider verder worden verwijderd. Wees voorzichtig tijdens het spreiden van het spatbord omdat dit plotseling los kan schieten.

Maak gebruik van een stevig afzetpunt boven het bovenste scharnier en spreid het portier van het voertuig weg.

Spreid één scharnier per keer. Begin niet tussen beide scharnieren in.

58

Stop als uw afzetpunt begint te scheuren en plaats de spreider op een andere plaats of knip, indien nodig en wanneer er voldoende ruimte beschikbaar is, de scharnieren.


Verwijderen portier Wanneer de scharnieren en de kleine verbindingsstrip daartussen gebroken of geknipt zijn, is de volgende stap het ver wijderen van het portier aan de slotkant.

Op het moment dat het portier volledig verwijderd is, moet dit op de daarvoor bestemde opslagplaats worden gelegd.

ALTERNATIEF: Het kan zijn dat door de aard van het ongeval de voorzijde van het voertuig onbereikbaar is. In dat geval kan het openbreken van de scharnieren ook op de volgende manier:

Plaats de spreider in de voorste hoek van het raam. Spreid tegen de A-stijl om een insteekpunt boven de scharnieren te creëren. Dit alternatief is niet mogelijk als het dak reeds verwijderd is.

Zorg voor een goede plaatsing van de punten en spreid onder de juiste hoek om te voorkomen dat de spreider het voertuig wordt ingetrokken.

59


Verwijderen portier B - Voertuig op zijn dak

©

ONE itions IC

uction

C reprod

GRAPHI

interdite

éd

DE PROCEDURE: Knijp de bodemkoker in om zodoende voldoende plaats te maken voor de punten van de spreider.

Vergroot, indien nodig, de opening door het materiaal van de onderzijde van het portier tussen de punten te knijpen en daarna naar beneden te buigen. 60


Verwijderen portier Spreid de deur naar buiten toe, weg van de carrosserie.

Nadat het portier uit het slot gebroken en open is, spreid of, indien nodig en wanneer er voldoende ruimte is, knip de scharnieren. Verwijder het portier.

ALTERNATIEF: Vouw met de spreidpunten de portierrand aan de slotzijde om.

Gebruik de spreider om het slot open te breken door de deur van de carrosserie weg te spreiden. Vervolg met het verwijderen van de deur zoals boven beschreven.

Controleer altijd de beweging van het portier en zorg ervoor dat dit niet in contact komt met het slachtoffer of met de hulpverlener, of zich niet tegen de grond drukt waardoor het voertuig gaat bewegen.

61


Verwijderen zijkant

DOELSTELLING: Het creëren van een grotere opening in de zijkant van het voertuig welke kan worden gebruikt voor medische zorg voor het slachtoffer of voor onmiddellijke bevrijding indien noodzakelijk. DENK VOORUIT: Het is niet aan te raden deze techniek te gebruiken als in een later stadium het dashboard nog moet worden weggedrukt. DE PROCEDURE:

Verwijder eerst het voorportier door gebruik te maken van een van de hiervoor beschreven technieken.

Verwijder het achterportier door de vrijgekomen scharnieren te knippen of met de spreider open te breken. 62


Verwijderen zijkant Knip de boven- en de onderkant van de B-stijl door en verwijder deze. Denk eraan beschermhoezen over de scherpe delen te plaatsen.

Onderzoek alle stijlen of dakrails alvorens ze te knippen.

ALTERNATIEF: Begin aan de achterkant en plet het portier om een insteekruimte voor de punten te krijgen.

Spreid nu het portier tot het slot breekt en het portier open gaat.

Controleer altijd de beweging van het portier en zorg ervoor dat dit niet in contact komt met het slachtoffer of met de hulpverlener, of dat het zich niet tegen de grond drukt waardoor het voertuig gaat bewegen.

63


Verwijderen zijkant Maak in de opening van het achterpor tier een diepe knip in het laagste gedeelte van de Bstijl om deze te verzwakken.


Zet een van de punten van de spreider op de basis van de achterzitting. Open langzaam de spreider en bekijk goed de stabiliteit van het steunpunt. Zet de andere punt tegen het laagste gedeelte van de B-stijl. Spreid nu de stijl naar buiten zodat deze van de bodem wordt losgetrokken.

64

Vervolg het spreiden door de spreidpunten te verplaatsen tot de B-stijl volledig van de bodem is losgetrokken of totdat voldoende ruimte is gecreëerd om het proces met een schaar te beëindigen.


Verwijderen zijkant Verwijder de B-stijl door deze zo hoog mogelijk te knippen.


Verwijder het voorportier van zijn scharnieren terwijl andere hulpverleners de portieren ondersteunen.

Zorg voor een goede afscherming van de scherpe delen.

65


Creëren derde deur

DOELSTELLING: Het creëren van een zijopening bij een tweedeurs voertuig welke kan worden gebruikt voor medische zorg voor het slachtoffer of voor onmiddellijke bevrijding indien noodzakelijk. DENK VOORUIT: Het is niet aan te raden deze techniek te gebruiken als in een later stadium het dashboard nog moet worden weggedrukt. DE PROCEDURE:

Verwijder allereerst het portier met een van de technieken zoals eerder beschreven.

Maak een diepe knip onderaan de B-stijl. Indien noodzakelijk, plet dit gebied eerst om het knippen te vergemakkelijken.

66



Creëren derde deur Knip het bovenste gedeelte van de B-stijl als deze doorloopt tot aan het dak. Het is veiliger de B-stijl geheel te verwijderen.

Maak een knip vóór de C-stijl.

Plaats de spreidpunten in de gemaakte inkeping onderaan de B-stijl. Open de spreider om het paneel naar buiten en van de auto weg te drukken waardoor de derde deur ontstaat.

Plaats goede bescherming tegen scherpe delen. Met deze techniek is nu een ruimte gecreëerd voor medische zorg of voor onmiddellijke bevrijding.

67


Verwijderen dak

DOELSTELLING: Het verwijderen van de dakconstructie zodat een ruimere toegang tot het slachtoffer wordt verkregen en waardoor deze uit het voertuig kan worden gehaald. BEOORDELING VAN DE SITUATIE: De techniek van het verwijderen van het dak zal afhangen van de hoeveelheid en aard van de schade aan het voertuig. Afhankelijk van de aard van de botsing en van de omgeving van het ongeval is het niet altijd nodig het complete dak te verwijderen. Andere manieren zijn: - het dak voorwaarts wegklappen - het dak achterwaarts wegklappen - het dak gedeeltelijk wegklappen - het dak zijwaarts wegklappen - het dak wegklappen als het voertuig op zijn kop ligt 68

Elk van deze technieken heeft zijn voor- en nadelen die moeten worden overwogen bij de beslissing welke techniek in de gegeven situatie de beste is.


Verwijderen dak A - Volledig verwijderen van het dak DE PROCEDURE: Verwijder, zoals eerder besproken, al het glas dat later kan breken.

Knip beide A-stijlen.

Snijd de voorruit van de ene naar de andere zijde door. Zorg voor bescherming tegen rondspringende glasdeeltjes en glasstof voor zowel slachtoffer als hulpverlener.

Knip beide B-stijlen.

69

Hulpverleners moeten het dak volledig ondersteunen vóór er een stijl wordt geknipt.


Verwijderen dak

Vervolg met het knippen van de C-stijlen.


Maak, terwijl het dak wordt ondersteund, de laatste knip. Zorg er voor dat er geen andere delen meer zijn waaraan het dak kan vastzitten zoals gordels of kunststof binnenbekleding.

De hulpverleners kunnen nu het dak optillen en op de aangewezen opslagplaats leggen.

70

Als laatste stap moeten alle scherpe delen worden bedekt.


Verwijderen dak B - Het dak voorwaarts wegklappen

DE PROCEDURE: Knip eerst de B- en C-stijlen. Dit moet worden gedaan terwijl andere hulpverleners het dak ondersteunen.

Maak aan beide zijden in het dak een diepe knip net achter de voorruit, nadat gezorgd is voor een goede bescherming tegen eventueel rondspringend glas.

71


Verwijderen dak

Het dak kan nu naar voren worden weggeklapt. Het kan handig zijn een staaf te gebruiken om het vouwen te vergemakkelijken.

Gebruik een spanband om het dak in zijn weggeklapte positie te zekeren.

Dek alle scherpe delen af. 72


Verwijderen dak C - Het dak zijwaarts wegklappen Alvorens met deze actie te beginnen moet het voertuig volledig gestabiliseerd zijn. Dit is met name belangrijk wanneer het voertuig zich in een dergelijke instabiele positie bevindt.

DE PROCEDURE: Knip een opening in de A-stijl.

73


Verwijderen dak

Snijd de voorruit door in een hoek zoals aangegeven op de foto om hiermee een draaipunt te creëren. Attentie voor glassplinters en glasstof. Bescherm slachtoffer en hulpverlener.

Knip de B-stijl zo dicht mogelijk bij het dak door.

Knip de C-stijl zo dicht mogelijk bij het dak door.

74



Verwijderen dak Maak een diepe knip in het dak net boven de C-stijl. Bij sommige voertuigen is de constructie zodanig dat ook een diepe knip moet worden gemaakt net boven de A-stijl.

Leg stabilisatieblokken op de grond, op de plaats waar het dak komt te liggen, om op deze manier een werkplatform te creëren. Vouw het dak zo voorzichtig mogelijk naar beneden zodat de stabilisatie van het voertuig intact blijft.

Bedek als laatste alle scherpe delen.

75


Verwijderen dak D - Het dak wegklappen als het voertuig op zijn kop ligt Er moet worden opgemerkt dat deze methode absoluut een team vereist dat deze techniek samen getraind heeft. Deze techniek wordt ook wel de “Oestermethode” genoemd.

DE PROCEDURE:

Stabiliseer het voertuig met trapeziumblokken zoals eerder besproken. Denk eraan dat het voertuig op deze foto het gewicht van de motor aan de voorzijde heeft. Voertuigen met de motor achterin vereisen een andere techniek.

Na stabilisatie moet het glas op de standaard manier worden verwijderd en een airbag beschermhoes worden geïnstalleerd. 76


Verwijderen dak Open de achterzijde van het voertuig door, indien mogelijk, de achterklep te verwijderen.

Stut de achterzijde van het voertuig en zet de stutten op spanning.

Verwijder de achterstoelen in geval van een beknelling in het voorste gedeelte van het voertuig. Dit geeft een betere toegang tot het slachtoffer. In sommige gevallen zal dit niet mogelijk zijn zonder eerst meer werkruimte te creëren.

Als u van plan bent het dak neer te klappen, verwijder dan eerst de trapeziumblokken onder het dak. Wanneer dit niet het geval is, laat ze dan staan zodat het dak niet naar beneden kan bewegen en ver volg de procedure.

77


Verwijderen dak Zet op het dak, op een stabiel afzetpunt, een ram en breng deze op druk tussen het dak en de bodem van het voertuig.

Knip nu de B- en C-stijlen aan beide zijden, met inachtneming van de standaard veiligheidsmaatregelen.

Wanneer de stijlen worden geknipt moet de ram worden vastgehouden en eventueel extra op druk worden gebracht om te voorkomen dat hij tussen dak en bodem wegvalt.

Het is van belang dat de hele actie van het knippen, heffen en stabiliseren goed wordt gecoördineerd.

78

Afhankelijk van de op dit punt gekozen benadering moet nu het voertuig worden opgetild of moet het dak naar beneden worden gedrukt met behulp van de ram.


Verwijderen dak Als met gebruik van de ram ruimte wordt gemaakt, moeten de stutten continu het heffen volgen om er zeker van te zijn dat een optimale stabilisatie blijft gewaarborgd.

De stutten worden uitsluitend geplaatst om het voertuig te ondersteunen. Ze mogen nooit het voertuig optillen omdat hierdoor de ram tussen dak en bodem kan wegvallen.

Wanneer de procedure is afgerond, is er voldoende ruimte om de slachtoffers op een gecontroleerde manier te bevrijden.

Er zijn meerdere combinaties van ruimtescheppende technieken mogelijk om zodoende voldoende werkruimte te creëren of om beknelde slachtoffers te bevrijden.

79


Horizontaal wegdrukken dashboard

DOELSTELLING: Het wegdrukken van het dashboard om bevrijding mogelijk te maken of om bij de voeten van het slachtoffer te kunnen komen. De techniek om met een spreider en trekkettingen de stuurkolom naar voren te trekken, wordt niet langer aangeraden. De krachten op de stuurkolom kunnen de verbinding in de stuurkolom doen breken en op die manier hulpverleners en slachtoffer(s) verwonden.

verbinding

Door de versteviging van het dashboard bij nieuwere voertuigen kan het nodig zijn aan beide zijden van het voertuig een ram te gebruiken. Laat beide rammen gelijktijdig drukken om zo het effect van de benedenwaartse verplaatsing, veroorzaakt door deze sterke constructie, tegen te gaan.

DE PROCEDURE :

80

Stabiliseer het voertuig zoals eerder besproken. Plaats extra stabilisatie recht onder de B-stijl waar de kop van de ram zal worden geplaatst. Hoewel niet elke situatie het zal toelaten, is het gebruik van een ramsteun ten zeerste aan te raden. Deze zal de krachten die op de bodem worden uitgeoefend, opvangen.


Horizontaal wegdrukken dashboard Positioneer de ram en zet deze vast door iets druk te geven. Dit voorkomt dat het dashboard inzakt ten gevolge van het knippen. Zorg ervoor dat de bedieningshandgreep naar buiten is gericht en niet naar boven.

Knip de A-stijl aan de basis. Wanneer de ruimte beperkt is, kan het nodig zijn deze knip te maken vóór de ram wordt geplaatst.

Let tijdens het knippen goed op de beweging van de schaar en zorg ervoor dat deze niet het slachtoffer, de stoel of de ram raakt. Nu kan de ram op een gecontroleerde manier worden uitgedrukt. Let tijdens deze handeling goed op de afzetpunten van de ram. Denk eraan de stabilisatie gedurende deze actie voortdurend te controleren en maak, indien nodig, tussentijdse aanpassingen. Gebruik wiggen in de knip-opening van de A-stijl. 81

Als op enig moment het heffen wordt gestopt, let dan goed op de werking van de bedieningsgreep als weer begonnen wordt. Laat niet per ongeluk de ram zakken.


Creëren voet-/beenruimte

DOELSTELLING: Het creëren van een grotere toegangsruimte tot de voet-/beenruimte om het slachtoffer te kunnen bevrijden of voor slachtofferhulp. BEOORDELING VAN DE SITUATIE: In geval van een zware frontale botsing schuin van voren kan het voorkomen dat deze techniek niet toepasbaar is. Maak twee diepe knippen, ongeveer 30 cm van elkaar, onder in de A-stijl.

82

Let tijdens het knippen aandachtig op de beweging van de schaar om te vermijden dat deze het slachtoffer of de stoel raakt.


Creëren voet-/beenruimte Knijp de spreider in het geknipte gedeelte.

Vouw dit gedeelte met de spreider naar buiten.

Nu toegang tot de voet-/beenruimte is gecreëerd kunt u veilig in dit gebied werken.

ALTERNATIEF: In sommige gevallen is het ook mogelijk de pedalen weg te trekken naar de zijkant, weg van de voeten van het slachtoffer. Zoals te zien op de foto kan het portier dienen als een hefboom om de band aan te bevestigen. 83


Verticaal wegdrukken dashboard

DOELSTELLING: Het dashboard naar boven wegdrukken van het slachtoffer.

BEOORDELING VAN DE SITUATIE: Deze techniek is met name nuttig in die gevallen waar de beknelling meer wordt veroorzaakt door een neerwaartse dan door een achterwaartse verplaatsing van het dashboard. DE PROCEDURE: Zorg ervoor, nadat het voertuig is gestabiliseerd, dat het voorspatbord volledig is verwijderd zoals besproken op pagina 58 “Verwijderen portier”. Een extra knip in de bovenkant van de wielkast is nog nodig om te dienen als scharnierpunt. Knip een ruimte die kan dienen als inzetplaats voor de punten van de spreider. Zie “Creëren voet-/beenruimte” op pagina 82. Plaats stabilisatieblokken recht onder de A-stijl.

84


Verticaal wegdrukken dashboard Plaats de spreidpunten in de opening en begin met heffen.

Als aan de andere zijde een ram wordt gebruikt, hef dan gelijktijdig met deze ram langzaam het dashboard. Controleer voortdurend het contact tussen de spreidpunten en het voertuig.

Als op enig moment het heffen wordt gestopt, let dan goed op de werking van de bedieningsgreep als weer begonnen wordt. Laat niet per ongeluk de spreider of de ram zakken.

Er is nu voldoende ruimte gecreëerd om het slachtoffer te bevrijden. De spreider mag niet worden neergelaten totdat het slachtoffer volledig uit het voertuig is.

85


86


Vrachtwagens DOELSTELLING: Bewustwording van de belangrijkste complicaties, samenhangende met redding bij ongevallen met zware voertuigen. Deze uitgave van “HOLMATRO’S REDDINGSTECHNIEKEN BIJ VOERTUIGONGEVALLEN” gaat niet in detail in op redding bij ongevallen met zware voertuigen. Ik hoop dit onderwerp meer gedetailleerd in een volgende uitgave te behandelen.

BEOORDELING VAN DE SITUATIE: Omdat deze voertuigen zijn ontworpen om zware lasten te vervoeren, verschilt hun ontwerp en constructie aanzienlijk van die van personenvoertuigen. Wat we niet moeten vergeten is dat zware voertuigen zijn ontworpen om zware lading te vervoeren en niet zomaar een paar passagiers. Dit betekent dat we vaak te kampen hebben met immens sterke constructies waarvoor reddingsgereedschappen met hogere capa-citeiten vereist zijn. De grote omvang en het gewicht van deze voertuigen kunnen gecompliceerde stabilisatieproblemen veroorzaken. Een grote ruimte tussen de grond en het voertuig, niet gecentreerde lading, gevaarlijke stoffen en vreemde vormen zijn enkele van deze complicaties. Het is ook van belang het verschil te begrijpen tussen het stabiliseren van het gewicht van een zwaar voertuig wanneer de vering wel of niet in gebruik is (beladen of onbeladen). Wanneer een zwaar voertuig op al zijn wielen staat op een vlakke ondergrond is het niet al te gecompliceerd. Op het moment dat het voertuig op een ongelijke ondergrond, op andere obstakels of niet op zijn wielen staat, wordt stabilisatie een hoogst technische aangelegenheid.

87


Vrachtwagens Een bijkomende moeilijkheid is de hoogte van de cabine die het nodig maakt op ladders of op een platform te werken. Het veilig werken op een platform vereist oefening en een duidelijk begrip tussen alle teamleden over de juiste manier van het aangeven van gereedschappen en over de eventuele bevrijding van het slachtoffer via dit platform.

structuur van de cabine van een vrachtwagen Er zijn verschillende cabinemodellen:

Dagcabine

Torpedo front

Slaapcabine

Torpedo front met slaapcabine

88


Vrachtwagens Plaats stabilisatieblokken en keggen onder de wielen en onder de cabine. Het kan nodig zijn de cabine met spanbanden aan het chassis vast te zetten als tijdens de botsing het kantelsysteem van de cabine beschadigd is.

Verwijder het portier, wanneer mogelijk, door bij de scharnieren te beginnen. Het zal vaak blijken dat het portier gemakkelijk is te verwijderen wanneer de scharnieren zijn opengebroken met een spreider of, indien nodig en wanneer er voldoende ruimte is, zijn geknipt.

Attentie voor het gewicht van het portier. Vastzeten met een spanband. Plaats de ram horizontaal op slothoogte.

Knip de A-stijl aan de bovenzijde en knip meerdere keren in de onderkant van de A-stijl en voor in het gebied van het dashboard. 89


Vrachtwagens Duw op een gecontroleerde manier de voorzijde voldoende weg om het slachtoffer te bevrijden.

Indien nodig kan het dak naar boven worden weggedrukt. Maak hiervoor eerst een knip aan beide kanten en duw het daarna omhoog met een ram.

Zoals besproken bij de personenvoertuigen zal altijd eerst het glas moeten worden verwijderd en zal naar mogelijke gevaren van airbags gekeken moeten worden.

In vele gevallen kan het bijzonder nuttig zijn de stuurkolom in zijn hoogste stand te zetten. Dit kan worden gedaan met het eigen bedieningssysteem van het voertuig of met behulp van uw gereedschappen. 90


Autobussen DOELSTELLING: Bewustwording van de belangrijkste complicaties, samenhangende met redding bij ongevallen met autobussen.

BEOORDELING VAN DE SITUATIE: Bussen worden vaak in de categorie van zware voertuigen geplaatst maar ze hebben een volledig andere constructie dan vrachtwagens. Het compartiment van een bus is bijzonder kwetsbaar bij een ongeval. Het compartiment staat vaak op een chassis dat bestaat uit balken in de lengterichting en een aan elkaar gelast patroon van kriskras lopende buisprofielen, waarop de buitenbekleding (staalplaat of kunststof) is bevestigd.

photo Y.Ebel

Een dergelijke constructie is vaak niet bestand tegen de krachten die er tijdens een botsing op uitgeoefend worden. Dit kan leiden tot de beknelling van grote aantallen slachtoffers. Door de botsing breken of verbuigen de stoelen vaak waardoor nog meer slachtoffers bekneld kunnen raken. de hoogte van het voertuig kan bij een dergelijk ongeval leiden tot grote stabilisatieproblemen

i di p d i interdite ICONE GRAPHIC reproduction i ditions di

©

t dit d ti iinterdite RAPHIC reproduction GRAPHIC C EG ICONE diti ditions

©

91

kriskras constructie van autobussen, een- of tweedeks


photo : Y. Ebel

Autobussen

autobussen hebben normaal gesproken weinig structurele sterkte

TOEGANG VERSCHAFFEN: Na de stabilisatie is het zaak zich toegang tot de bus te verschaffen. Dit kan op een aantal manieren worden gedaan. De simpelste is gebruik te maken van de deuren, zijramen of van de nooduitgangen op het dak. Zodra u zich toegang heeft verschaft, heeft u een veel beter beeld van de omvang van het ongeluk. U bent in staat het aantal slachtoffers en de aard van de verwondingen te bepalen. Vergeet niet de bagageruimten en, indien aanwezig, de bedden en de toiletten te controleren.

©

éditions ICONE GRAPHIC reproduction interdite

92

overzicht van de nooduitgangen


Autobussen ORGANISATIE OP DE PLAATS VAN HET ONGEVAL: Gezien het feit dat bij ongevallen met bussen meestal grote aantallen slachtoffers betrokken zijn, is het van groot belang duidelijk de taken binnen het hulpverleningsteam vast te stellen en duidelijke werkzones op te zetten. Het kan ook nodig zijn duidelijke plaatsen aan te wijzen waar reddingsvoertuigen en ambulances zich moeten opstellen, om slachtoffers zo snel mogelijk te kunnen afvoeren. In bepaalde gevallen kan het nodig zijn reddingsteams in kleinere eenheden op te splitsen die op verschillende plaatsen werken.

hulpverleners aan het werk in verschillende sectoren

WERKWIJZE: Hulpverleningsacties bij een busongeval bestaan normaliter uit het creëren van ruimte voor zowel het verkrijgen van toegang als voor het afvoeren van de slachtoffers. Zodra men zich toegang heeft verschaft, kan begonnen worden met het bevrijden van de slachtoffers van tussen de stoelen.

Gedurende de gehele reddingsoperatie zal accu-aangedreven of handbediende reddingsiemand de coördinatie op zich moeten gereedschappen zijn uitermate geschikt voor nemen van het vrijhouden van de toegang en het werken in de beperkte ruimte van een bus van de uitgang voor de slachtoffers die op een brancard moeten worden afgevoerd. Het afspreken van duidelijke commando’s tussen degenen die binnen de gereedschappen bedienen en degenen die buiten de pompen bedienen zorgen ook voor een vlot verloop van de actie. Dit probleem wordt ondervangen door het gebruik van accu-aangedreven of handbediende reddingsgereedschappen.

93


Dankwoord Dit boek zou nooit geschreven zijn zonder de assistentie en de waardevolle inbreng van de volgende personen en organisaties.

Voor hun rol in het formuleren en presenteren van vele technieken en strategieën in dit boek: - Robert Walmsley ✝ - Dave Dalrymple - Al Sergio Sr. - Cor Kievits

Voor hun aanvullende assistentie en adviezen: - Giff Swayne - Tony Barboza - Fran Dunigan - Ad Rombouts - Bert Willems - Roland Seip

Voor technische assistentie en foto’s: - VW - Toyota - BMW - Renault - Honda - Volvo - Holmatro - SAVER Foundation - European New Car Assesment Program - Insurance Institute of Highway Safety - Ron Moore, Plano Fire Department - Major Yves Ebel

Tenslotte een speciaal woord van dank aan alle hulpverleners wereldwijd die hun persoonlijke ervaringen en kennis met mij gedeeld hebben. Jullie waardevolle inbreng wordt zeer op prijs gesteld.

95

ISBN 2-910725-47-2 www.iconegraphic.com

HOLMATRO S REDDINGSTECHNIEKEN BIJ VOERTUIGONGEVALLEN

Recommend Documents