HET IMAGE VAN NEDERLAND EN DE NEDERLANDERS Een opinieonderzoek in opdracht van de Ambassade van het Koninkrijk der Nederlanden

HET IMAGE VAN NEDERLAND EN DE NEDERLANDERS

Een opinieonderzoek in opdracht van de Ambassade van het Koninkrijk der Nederlanden

Wizerunek Holandii i Holendrów - raport z badania sondażowego

Januari, 2013

2

Inhoud 1. Informatie over het onderzoek........................................................................................................4 2. Belangrijkste resultaten ..................................................................................................................5 3. Contacten van Polen met Nederlanders en Nederland ...................................................................6 4. Bronnen van kennis over Nederland .............................................................................................10 5.Waarmee associëren Polen Nederland en de Nederlanders. Bekendste Nederlanders. ..................17 6. Opinies over Nederland en de Nederlanders .................................................................................21 7. Image van de typische Nederlander in Poolse ogen.......................................................................23 8. Overeenkomsten tussen Polen en Nederlanders ...........................................................................36 9. Gevoel van sociale afstand tot Nederlanders................................................................................37 10. De houding van Nederlanders ten opzichte van Polen.................................................................39 11. Rol van Nederland in de EU en de wereld....................................................................................40 12. Beoordeling van de Pools-Nederlandse verhoudingen.................................................................41 13. Polen op de Nederlandse arbeidsmarkt.......................................................................................47 14. Opinies over Nederlandse bedrijven en producten......................................................................49 15. Nederlandse investeringen in Polen ............................................................................................55 16. De houding tegenover Nederlanders in de onderzoeken van CBOS .............................................58 17. Annex .........................................................................................................................................60

3

1. Informatie over het onderzoek

4

2. Belangrijkste resultaten  Nederland en de Nederlanders zijn begrippen, waar de meeste Polen zich wel iets bij voor kunnen stellen. De belangrijkste bron van informatie over Nederland en de Nederlanders zijn de media. Ook persoonlijke ervaringen zijn echter niet zonder betekenis.  Nederlanders worden gezien als mensen, die anders zijn dan Polen. Polen en Nederland hebben ook geen gezamenlijke geschiedenis, zo is de algemene opinie. Desondanks worden zowel Nederland, als de Nederlanders positief beoordeeld. Polen zijn ook van mening, dat Nederlanders de Polen eerder sympathiek dan onaangenaam vinden.  Het image van de Nederlander is – over het algemeen – positief. De Polen waarderen de gemiddelde Nederlander het meest waar het gaat om zijn milieubewustzijn.  Nederland wordt door de Polen vooral geassocieerd met tulpen, windmolens, voetbal en schilderkunst.  De bekendste Nederlanders in Polen zijn: Vincent van Gogh en Marco van Basten.  Nederland wordt gezie als een belangrijke bestemming voor werken in het buitenland. De overgrote meederheid van de onderzochte personen vindt, dat de in Nederland werkende Polen een belangrijke bijdrage leveren aan de economie aldaar.  De Polen zijn zich niet bewust van de omvang van de Nederlandse investeringen in Polen. Slechts 16% van de respondenten was het eens met de stelling, dat Nederlandse bedrijven veel investeren in Polen. Slechts iets meer dan een derde vindt, dat Nederlandse firma’s bijdragen aan de economische groei van Polen.  Nederlandse bedrijven en producten zijn niet erg bekend. Maar liefst 88% was niet in staat een Nederlands bedrijf dat actief is in Polen te noemen. Iets minder moeite had men met het benoemen van merknamen en Nederlandse producten, hoewel ook in dit geval het percentage dat hiermee moeite had groot was (60%). De overigen noemden over het algemeen producten en minder merknamen die in verband gebracht werden met Nederland. Tot de bekendste Nederlandse merken behoren: Philips, New Holland en Heineken.

5

3. Contacten van Polen met Nederlanders en Nederland Bijna een kwart (23%) van de volwassen Polen verklaart tenminste af en toe contact met Nederlanders te hebben gehad of was – al was het op doorreis – in Nederland. Men kan daarom zeggen, dat persoonlijke contacten met Nederlanders of verblijf in Nederland in Polen weliswaar niet algemeen zijn, maar dat het aantal personen die hiermee ervaring hebben groot genoeg is om te beweren, dat het beeld van Nederland en de Nederlanders niet slechts uit de media voort komt.

Heeft (had) U contact met Nederlanders?

ma Pan(i) krewnych/ znajomych mieszkających/pracujących w przeszłości w Holandii ma Pan(i) krewnych/ znajomych mieszkających/pracujących obecnie w Holandii miał(a) Pan(i) sporadyczne kontakty z Holendrami mieszkającymi w Holandii był(a) Pan(i) w Holandii ma Pan(i) dobrych znajomych/ przyjaciół Holendrów mieszających w Holandii ma Pan(i) znajomych Holendrów mieszkających w Polsce

25%

75%

23%

77%

16%

84%

14%

86%

5%

95%

3%

97%

Heeft U familie/kennissen die woonden/werkten in Nederland?

Heeft U familie/kennissen die nu wonen/werken in Nederland?

Had U sporadische contacten met Nederlanders die in Nederland wonen?

Was U in Nederland? 6

Heeft U goede vrienden/kennissen onder Nederlanders die in Nederland wonen?

Heeft U Nederlandse kennnissen die in Polen wonen?

Meer dan een derde (35%) van de Polen hebben in familie of kennissenkring personen, die in Nederland aan het werk zijn gegaan of daar gewoond hebben. Een kwart (25%) hebben familie of kennissen die in het verleden in Nederland werkten of woonden. Een niet veel kleinere groep (23%) beweert familie of kennissen te hebben die nu in Nederland wonen. Het hebben van familie of kennissen in Nederland wordt het meest verklaard door de jonge generatie Polen. De helft van de Polen in de leeftijd van 25 tot 34 jaar heeft onder familie of kennissen personen, die nu of vroeger in Nederland wonen of werken danwel woonden of werkten. De contacten in de groep van 18 tot 24 jaar zijn niet veel minder talrijk (41%). De personen met ervaring met het leven in Nederland zijn vaker man dan vrouw (respectievelijk 38% en 31%). Bijna een vijfde (18%) van de volwassen Polen verklaart persoonlijke contacten met Nederlanders te hebben. Slechts de helft van deze groep (9%) was in Nederland. Het vaakst waren dit sporadische contacten met in Nederland wonende Nederlanders (16%). Een op de twintig (5%) Polen verklaart goede kennissen of vrienden te hebben onder in Nederland wonende Nederlanders. Minder personen (3%) heeft Nederlandse kennissen die in Polen wonen. Vooral personen met een hogere opleiding (28% van deze groep) hebben contacten met Nederlanders. De minste contacten hebben personen met een basis opleiding (7% van dezxe groep). Elke zevende Pool (14%) is weleens in Nederland geweest. Opmerkelijk genoeg verklaart een deel van deze groep (5%) geen contact met Nederland gehad te hebben. Dit zijn vooral personen die slecht opdoorreis naar andere landen in Nederland waren. Onder de Polen die in Nederland waren zijn mannen in de meerderheid (in de verhouding 61 op 39). Uit analyses blijkt, dat de ervaringen van Polen op dit gebied correleert met de hoogte van de opleiding – hoe hoger opgeleid, hoe meer bezoek aan Nederland. Onder de personen met een basis opleiding was slechts 5% ooit in Nederland, onder afgestudeerden aan hogere opleidingen was dit 26%. Meer dan de helft (59%) van degenen die in Nederland waren, bezochten dit land na 2004 ofwel na toetreding van Polen tot de Europese Unie.

7

De meest genoemde reden voor een bezoek aan Nederland was toerisme. Meer dan de helft van personen die ooit in Nederland waren noemde dit als reden. Op de tweede plaats in deze lijst staan bezoeken om werk te vinden danwel ondernemen (11%). Bijna net zo vaak ging het om zakenreizen (11%) of transit door Nederland op weg naar een ander land (10%).

Wanneer was U het laatst in Nederland? Percentage onder personen, die Nederland bezocht hebben

Percentage onder alle Polen

1964

1%

0%

1969

1%

0%

1978

1%

0%

1986

1%

0%

1989

1%

0%

1990

4%

1%

1992

2%

0%

1993

1%

0%

1994

2%

0%

1995

1%

0%

1996

0%

0%

1997

3%

0%

1998

4%

1%

1999

1%

0%

2000

3%

0%

2001

1%

0%

2002

8%

1%

2003

1%

0%

2004

5%

1%

2005

8%

1%

2006

3%

0%

2007

4%

1%

2008

9%

1%

2009

6%

1%

2010

9%

1%

2011

10%

1%

2012

9%

1%

Jaar

8

Wat was het doel/reden van uw bezoek in Nederland? Antwoorden van personen die Nederland hebben bezocht

Toeristisch, verlof. Vakantie

52%

Om geld te verdienen, werk

11%

Voor zaken

10%

Onderweg naar een ander land - algemeen

10%

Bezoek bij familie

9%

Transit – beroepschauffeurs van bussen, trucks e.d.

4%

Bezoek bij kennissen

4%

Studenten/scholierenuitwisseling. Studiereis van studenten.

1%

Aanschaf van een auto

1%

Transit op een luchthaven

1%

Shopping – algemeen

1%

Wetenschappelijk. Wetenschappelijke conferentie

1%

Pelgrimstocht

1%

9

4. Bronnen van kennis over Nederland De meerderheid (77%) van de volwassen Polen verklaart nooit in Nederland geweest te zijn en ook geen enkele Nederlander ontmoet te hebben. Meer dan de helft (57%) was niet alleen nooit in Nederland en ontmoette nooit een Nederlanders, maar heeft ook onder familie en kennissen niemand die nu of vroeger in Nederland woont of werkt respectievelijk woonde of werkte. In de meerderheid van de gevallen zijn de meningen van Polen over Nederland en haar bewoners dus gebaseerd op berichten in de media. Dit wordt bevestigd door verklaringen van de onderzochte personen zelf, waaruit bleek dat hun kennis over Nederland en de Nederlanders uit de media afkomstig is.

Waarvandaan krijgt U hoofdzakelijk uw informatie over Nederland en de Nederlanders? Geef de vier belangrijkste bronnen.

81%

Z telewizji

40%

Z gazet i czasopism

35%

Z Internetu

26%

Z radia Z rozmów z sąsiadami, znajomymi, przyjaciółmi

22%

Z rozmów z rodziną

10%

Ze szkoły

8%

Z filmów

8%

Z książek

8%

Z własnych pobytów w tym kraju

7%

Z kontaktów i rozmów z Holendrami

7%

Z innych źródeł Nie mam żadnej wiedzy i informacji o Holandii i Holendrach

3% 5%

[Van boven naar beneden:] televisie, geschreven pers, internet, radio, gesprekken met buren, kennissen, vrienden, gesprekken met familie, school, film, boeken, eigen bezoek,

10

contacten met Nederlnders, anders, geen enkele informatie over Nederland en de Nederlanders. De belangrijkste rol bij de beeldvorming over een land en zijn bewoners wordt gespeeld door de televisie (81% indiccaties). Hoewel de televisie wordt aangewezen door de duidelijke meerderheid van alle sociaal-demografische groepen, is het vooral de leeftijdsgroep van 45 tot 54 jaar (88%) die dit medium als hoofdbron van kennis over Nederland en de Nederlanders aanwijst. De helft minder wees de pers aan (40%) onder de vier belangrijkste bronnen van informatie over Nederland en de Nederlanders. Vooral personen met een hogere en middelbare opleiding (respectievelijk 54% en 44%) halen hun kennis over Nederland en de Nederlanders vaker dan overige groepen uit de pers. Meer dan een derde (35%) van de ondervraagden wees in deze context naar het Internet en iets meer dan een kwart (26%) de radio. Het internet is een medium, waarvan vooral jongeren en beter opgeleiden gebruik van maken (56% van de personen met een hogere opleiding). In de leeftijdsgroep van 18 tot 24 jaar werd het internet net zo vaak aangewezen als de televisie (76%), terwijl onder personen in de leeftijd van 24 tot 35 dit percentage op 55% lag. Des te hoger de leeftijd van de ondervraagden, des te minder wordt het internet als bron van informatie aangwezen.. Hetzelfde verschijnsel treedt op in het geval van gebruik van internet en niveau van opleiding – hoe lager opgeleid, hoe minder men verklaart het internet te beschouwen als bron van kennis over Nederland en de Nederlanders. De radio daarentegen is vaker een bron van informatie voor mannen dan vrouwen (respectievelijk: 29% en 23%). In vergelijk met de informatievoorziening door de media, is er veel minder sprake van informatieoverdracht door persoonlijke contacten zoals gesprekken met de familie of kennissen, hoewel niet mag worden uitgesloten dat ze een even grote invloed hebben op de beeldvorming over Nederland en de Nederlanders onder de Polen als de media. Onder persoonlijke contacten wordt vaker gewezen op gesprekken met buren, kennissen en vrienden (22%) dan op gesprekken met familie (10%.). Hoewel gesprekken met buren, kennissen en vrienden in alle sociale groepen en in alle beroepsgroepen evenveel worden aangewezen als informatiebron over Nederland en de Nederlanders, zijn gesprekken in de familiekring duidelijk van meer belang voor personen met een middelbare opleiding (13%), en ook eerder voor vrouwen dan mannen (respectievelijk: 11% en 7%). Hoewel de school slechts door 8% werd aangewezen als een van de belangrijkste informatiebronnen over Nederland en de Nederlanders, is het de moeite waard erop te wijzen

11

dat dit in de leeftijdsgroep van 18 tot 24 jaar bij maar liefst 27% van de ondervraagden het geval is, en in de leeftijdsgroep 25-34 jaar - 12%. Slechts 7% van de ondervraagden wees onder de vier belangrijkste informatiebronnen over Nederland en de Nederlanders hun eigen verblijf in Nederland aan. Hier moet worden gewezen op het feit, dat dit de helft minder is dan degene die aangaven in dit land geweest te zijn. Een zelfde aantal wees op persoonlijke contacten met Nederlanders. De eigen ervaringen tijdens een verblijk in Nederland zijn duidelijker vaker van belang voor mannen dan voor vrouwen (respectievelijk 9% en 5%) wat een direct gevolg is van het vastgetselde verschil in ervaringen van de veertegenwoordigers van de sexen. Informatie over Nederland en de Nederlanders waar Polen mee te maken krijgen, hebben – naar hun gevoel – meestal een positieve lading. Tegelijkertijd is het van belang erop te wijzen, dat uit directe contacten een positiever beeld van Nederland en de Nederlanders ontstaat dan uit de media naar voren komt. Waar bij gesprekken met familie en vrienden vier vijfde (80%) van de ondervraagden wees op een positieve lading van de informatie over Nederland en de Nederlanders en slechts 4% beweert, dat er sprake was van een negatief beeld, is het percentage over het algemeen positieve

uitingen

over

Nederland

en

de

Nederlanders in de media twee derde (67%), terwijl 7% de beeldvorming als negatief beschouwt.

Heeft de informatie over Nederland en de Nederlanders die U aantrof in de media (televisie, radio, pers, Internet) over het algemeen een positieve of een negatieve inhoud? Antwoorden van het, die de media als een van de vier belangrijkste brtonnen van kennis over Nederland en de Nederlanders aangaven.

Zdecydowanie pozytywny

9% Raczej pozytywny

5%

Trudno powiedzieć

58% 21% 6%

Ani pozytywny, ani negatywny

1%

1% Zdecydowanie negatywny Raczej negatywny Vrij positief – 58%, zeer positief – 9%, moeilijk te zeggen – 5%, niet positief en niet negatief – 21%, zeer negatief – 1%, vrij negatief – 6%.

12

13

Heeft de informatie over Nederland en de Nederlanders die U aantrof in gesprekken met kennissen en vrienden over het algemeen een positieve of een negatieve inhoud? Antwoorden van het, die dit als een van de vier belangrijkste brtonnen van kennis over Nederland en de Nederlanders aangaven.

Zdecydowanie pozytywny

20%

Raczej pozytywny

60%

3% 13% 3%

1%

Trudno powiedzieć Ani pozytywny, ani negatywny

1% Zdecydowanie negatywny 3% Raczej negatywny Vrij positief – 60%, zeer positief – 20%, moeilijjk te zeggen – 3%, niet positief en niet negatief – 13%, zeer negatief – 1%, vrij negatief – 3%.

Ondanks de bewering van de ondervraagden, dat de media de belangrijkste informatiebron over Nederland zijn, was een duidelijke meerderheid (70%) niet in staat zich een thema uit de media te herinneren op dit gebied. Een klein aantal (1%) zei zich geen details voor de geest te kunnen halen, hoewel men beweerde dergelijke informatie gezien te hebben. De berichtgeving over Nederland waarmee men in contact was gekomen betrof Polen die werken of verblijven in Nederland. Wat vooral was bijgebleven waren berichten over allerlei aanvallen en uitingen van intolerantie van Nederlands tegenover Poolse immigranten. Men noemde o.a. de anti-Poolse optredens van Nederlandse politici en het verschijnen van een anti-Poolse website. Een belangrijke groep noemde ook het scheepsongeluk in de buurt van Rotterdam waarbij ook Poolse slachtoffers vielen. Alle soorten van antwoorden worden op de volgende pagina’s genoemd.

14

Welke informatie over Nederland trof U onlangs aan in de Poolse media: pers, radio, televisie of Internet? Wat was de concrete inhoud? Onderwerpen in de media genoemd door tenminste 1% van de ondervraagden. Aanvallen op Polen in Nederland, discriminatie, intolerantie tegenover Polen

8%

Over Polen die in Nederland werken, over Poolse emigranten – algemeen

6%

Ramp in de haven waarbij Polen omkwamen, gezonken schepen in de buurt van Rotterdam

2%

Uitspraken van Nederlandse politici over Polen

1%

Nederlandse economie – algemeen

1%

Gebrek aan tolerantie tegenover buitenl;anders – algemeen of anders dan Polen, xenofobie van Nederlanders

1%

Begroting van de Unie. Onwil van Nederland de begroting van de EU of zijn bijdrage te verhogen

1%

Informatie over slecht gedrag van Polen in Nederland

1%

Voetbal – algemeen en concrete wedstrijden van Nederlandse ploegen

1%

Nederlandse bloemen en de productie ervan

1%

Informatie over sport – algemeen of anders dan voetbal

1%

Euthanasie – legalisering, toepassing

1%

Drugs, verkrijgbaarheid - algemeen

1%

Nederlandse landbouwers in Polen. Pacht van Poolse grond door Nederlanders

1%

Toeristische informatie

1%

Het dagelijks leven in Nederland

1%

Het verbod op kopen van marihuana door buitenlanders

1%

De Nederlandse landbouw

1%

Legalisering van homoseksuele relaties, huwelijken van leden van hetzelfde geslacht

1%

Euro 2012 – het Nederlands elftal in Polen, Nederlandse supporters, wedstrijden

1%

Legalisering van soft drugs, marihuana

1%

Politieke informatie - algemeen

1%

Abortus – algemeen. Abortus uitgevoerd op zee (aan boord van een schip)

1%

15

Onderwerpen in de media, genoemd door minder dan 1% van de ondervraagden: De dood van een grensrechter door aanvallen van jonge voetballers Problemen met immigranten in Nederland – algemeen Ecologie, milieubeheer Criminaliteit in Nederland Anti-Poolse website Nederlandse cultuur – algemeen Strengere wetten in Nederland Een Nederlander, die optrad op de Poolse televisie bij voorbeeld in "Jaka to melodia", "Europa da się lubić" Kweken van een nieuw soort tulp genaamd Maria Kaczyńska Legalisering van prostitutiei, rosse buurten Informatie over de koninklijke familie Informatie over de veeteelt Energie herwinning Culinaire programma’s Informatie over Catherine Ashton Zuivelindustrie, productie van kaas Bouw van waterweringen Leo Beenhakker Seksuele vrijheid Proces van Serviërs in Den Haag Gezondheidszorg Besmet fruit Groeten Windmolens Patriot raketten naar Turkije Adoptie van kinderen

16

5. Waarmee associëren Polen Nederland en de Nederlanders. De bekendste Nederlanders. Aan het begin van het interview werd gevraagd waarmee men Nederland en de Nederlanders associeerde en welke beroemde namen men kende. De spontane antwoorden op die vraag laten zien, dat Nederland en de Nederlanders een begrip is waarmee de Polen concrete associaties hebben. Slechts 15% beweerde hierover niets te weten en geen enkele associatie te hebben. Dit waren vaker vrouwen dan mannen (respectievelijk 18% en 12%). De antwoorden van de overige ondervraagden waren vaak erg uitgebreid en rijk aan details.

Het meest optredende verschijnsel in de antwoorden was de bloementeelt (46%) en in het bijzonder tulpen (35%). Hierover spraken vrouwen duidelijk vaker dan mannen (respectieveljk 52% en 39%). Op de tweede plaats kwamen windmolens (21%), soms geassocieerd met de productie van electrische energie. Ook voetbal scoorde heel hoog (14%). Er werd over voetbal in het algemeen gesproken, waarbij vaak het hoge niveau en de goede spelers werden genoemd (5%), maar er werden ook concrete namen genoemd. Hierbij moet worden opgemerkt, dat Marco van Basten de meest genoemde nog levende Nederlander is (7%). De associatie met het Nederlandse voetbal is nauw verbonden met het geslacht van de ondervraagden: 27% van de mannen noemde dit onderwerp en maar 3% van de vrouwen.

Bijna net zo vaak als met voetbal worden Nederland en de Nederlanders geassocieerd met Nederlandse (of ruimer: Vlaamse) schilderkunst (13%). Ook hier treden weer verschillen tussen de geslachten op – 17% mannen en 9% vrouwen. Naar verhouding noemden vooral personen met een hogere opleiding de Nederlandse schilderkunst (33%). De schilder die men heet meest spontaan noemde was Vincent van Gogh (9%). Op basis van het onderzoek kan men ook beweren, dat hij de bekendste Nederlander aller tijden is, omdat hij het meest genoemd wordt door de ondervraagden. De volgende relatief vaak (3%) met Nederland en de Nederlanders gerassocieerde schilder is Rembrandt. Een verhoudingsgewijs sterk door Polen met Nederland in verband gebracht begrip zijn narcotica (8%). In het bijznder heeft dit betrekking op marihuana (3%) alsmede de verschillend begrepen legalsiering van drugs. Ondervaagden onder de leeftijd van 35 jaar noemden dit thema meer dan gemiddeld. Nederland wordt ook geassocieerd met grote hoeveelheden water (8%) – een land dat onder de zeespiegel ligt (4%) doorkruist door

17

kanalen en vol wateropslaggebieden. Beide thema’s werden vaker door mannen dan door vrouwen genoemd. Nederland en de Nederlanders worden in Polen ook vaak in verband gebracht met de productie van melk (8%) en het maken van kaas (7%). Een belangrijke groep van de Polen (8%) associeert Nederland met arbeidsmigratie van Polen. Er wordt vaak gesproken over de Nederlandse landbouw (7%) en ook over het hoge ontwikkelingsniveau, de rijkdom en de welstand van de inwoners (6%). Alle soorten spontane associaties van Polen met Nederland en de Nederlanders worden voorgesteld in een tabel, de volledige antwoorden vindt men in de anneks. Waarmee associëren Polen Nederland en de Nederlanders. De bekendste Nederlanders.

Waarmee associëren Polen Nederland en de Nederlanders. De bekendste Nederlanders. Bloemen, het kweken van bloemen waarvan:

Tulpen

46% 35%

Windmolens

21%

Voetbal

14% waarvan:

Marco van Basten

7%

Voetbal, de voetbal competitie, goede spelers –algemeen

5%

Johan Cruijff

2%

Robin van Persie

1%

Ruud van Nistelrooij

1%

Edwin van der Sar

1%

Leo Beenhakker

1%

Ruud Gullit

1%

Schilderkunst

13% waarvan:

Vincent van Gogh

9%

Rembrandt

3%

Schilderkunst – algemeen

2%

Antoon van Dyck

1%

Drugs en andere genotsmiddelen waarvan:

Water, zee

8%

Marihuana –algermeen

3%

Drugsverslaving, drugs -algemeen

2%

Legale drugsi,vrij verkrijgbare drugs –algemeen

1%

Legale marihuana

1%

8%

18

Waarmee associëren Polen Nederland en de Nederlanders. De bekendste Nederlanders. waarvan:

Depressie, ligging onder de zeespiegel –algemeen algemeen

4%

Grachten

3%

Water – algemeen

1%

Zee – algemeen

1%

Zuivelindustrie

8% waarvan

Kaas – algemeen

Poolse arbeidsmigratie waarvan:

7%

8% Ervaringen van zichzelf of van naaste familie

1%

Landbouw

7%

Hoog ontwikkelingsniveau, welvaart

6%

Cultuur en Kunst, anders dan schilderkunst

5%

Vrijheid, tolerantie, openheid

4%

Sport algemeen of Anders dan voetbal

4%

waarvan:

Fietsen, wielrennen – algemeen

3%

Nederlandse karaktertrekken

3%

Geografische ligging van Nederland, "plaats op de kaart"

3%

Steden

3%

Landwinning, drooglegging

2%

Wetgeving

2%

Industrie

1%

Reizen

1%

Geschiedenis

1%

Levensmiddelen

1%

Vreemdelingenhaat, xenofobie

1%

Koninklijke familie

1%

Zorg voor het milieu

1%

Uiterlijk, fysieke kenmerken van Nederlanders

1%

Overige

4%

19

Waarmee associëren Polen Nederland en de Nederlanders. De bekendste Nederlanders. Geen associaties

15%

20

6. Meningen over Nederland en de Nederlanders Een van de methodes, die werden gebruikt in het onderzoek naar het beeld dat bestaat in de Poolse samenleing over Nederland en de Nederlanders was de vraag om zich uit te spreken over tien stellingen over Nederland en de Nederlanders. De antwoorden bevestigen, dat de overgrote meerderheid van de Polen een of andere voorstelling heeft over Nederland en de Nederlanders, omdat slechts 4% van de ondervraagden geen enkel beeld had bij geen van de stellingen. In de ogen van de absolute meerderheid van de Polen is Nederland een land met een goed functionerende economie (71%), toeristisch attractief (66%), een rijk land, waar welvaart heerst (65%), en ook een grote vrijheid van zeden en gewoontes (64%). Nederland wordt in ‘t algemeen ook geassocieerd met vooruitgang en moderniteit (64%) en de Nederlandse economie wordrt gezien als innovatief (58%). Nederland wordt ook vrij vaak in verband gebracht met kunst en cultuur (41%). Ondanks het feit, dat de ondervraagden wezen op berichten in de media over een negatieve houding tegenover immigranten, is een groter deel het oneens dan eens met de stelling, dat vreemdelingen in Nederland slecht worden behandeld (respectievelijk: 35% en 16%). De meeste personen (41%) waren niet in staat een mening te geven over het misdaadcijfer in Nederland. Een vijfde (20%) heeft gemengde gevoelens over dit onderwerp. De overigen zijn het eerder oneens dan eens met de stelling dat Nederland een hoog misdaadcijfer kent (respectievelijk: 25% en 10%). De uitslagen van het onderzoek wijzen uit, dat Polen geen gevoel hebben betreffende een historische gemeenschap – slechts een tiende (10%) is het eens met de stelling, dat Nederlanders en Poolen een gemeenschappelijke geschiedenis hebben en de helft is het er volledig mee oneens (50%).

21

Ik lees U nu enkele stellingen over Nederland en de Nederlanders voor. Waarmee bent U het eens en waarmee niet?

1 zdecydowanie zgadzam się

2

3

4

5 zdecydowanie nie zgadzam się

Trudno powiedzieć

1=volledig eens, 5=volledig oneens, moeilijk te zeggen Nederland is een voorbeeld van een land met een goed functionerende economie

39

32

11

31

14

Nederland is toeristisch attractief (%)

41

25

13

5 2

14

Nederland is een rijk land, waar welvaart heerst

33

32

18

41

12

In Nederland heerst een grote mate van persoonlijke vrijheid

47

17

11

21

23

Nederland asocieer ik met vooruitgang en modernisme

33

31

15

5 2

13

De Nederlandse economie is innovatief

31

27

13

4

25

Ik assoceer Nederland met kunst en cultuur

20

21

16

13

9

20

In Nederland worden buitenlanders slecht behandeld

6

10

20

21

14

29

Polen en Nederlanders hebben een gemeenschappelijke geschiedenis

4

6

12

25

25

29

In Nederland heerst grote criminaliteit

3

7

20

17

12

41

22

7. Het beeld van de typische Nederlander in de ogen van de Polen. Het image van de typische Nederlander werd onderzocht met gebruik van twaalf schalen van zeven niveaus. De antwoorden bevestigden opnieuw, dat de overgrote meerderheid van de Polen een of ander beeld heeft van de typische Nederlander – slechts 7% had geen antwoord op deze vraag. De uitslagen laten ook zien, dat het image van de typische Nederlander – over het algemeen – positief is. Dit wordt bevestigd door de antwoorden en de noteringen op de schaal van 1 tot 7, die – met een uitzondering – waarden minder dan 4 hebben, ofwel zich aan de positieve kant van de schaal bevinden. De Polen waarderen de Nederlanders het meest om hun houding tegenover het milieu – de duidelijke meerderheid (75%) is ervan overtuigd, dat de typische Nederlander zorgt voor het milieu en slechts een enkeling (4%) zijn geneigd de Nederlanders op dit gebied verwijten te maken.

Hoe is denkt U de typische Nederlander? Karakteriseer hem met behulp van onderstaande beweringen en gebruikmakend van de schalen. De typische Nederlander:

48 %

19 %

14 % 8%

1 Dba o środowisko naturalne

2

3

6% 4

2%

1%

5

6

1% 7 Trudno Nie dba powiedzieć o środowisko naturalne

1% Odmowa odpowiedzi

1 - zorgt voor het milieu, 7 - zorgt niet voor het milieu, moeilijk te zeggen, geen antwoord

23

Nederlanders worden door de meerderheid van de Polen gezien als mensen met zelfvertrouwen (58%), maar tegelijkertijd tolerant (57%) en beschaafd (56%).


26 %

24 %

21 % 11 %

1 Jest pewny siebie

2

3

14 %

4

2%

1%

5

6

1% 7 Trudno Jest powiedzieć zagubiony, niepewny

1 - zelfverzekerd, 7 - niet zelfverzekerd, moeilijk te zeggen,


31 % 21 %

18 % 8% 1 Jest tolerancyjny

2

3

13 %

4

3%

3%

5

6

3% 7 Trudno Jest powiedzieć nietolerancyjny

1 - tolerant, 7 - niet tolerant, moeilijk te zeggen

24

25


25 %

21 %

19 % 12 %

15 % 4%

1 Jest kulturalny

2

3

4

2%

1%

5

6

7 Trudno Jest powiedzieć niekulturalny

1 - beschaafd, 7 - niet beschaafd, moeilijk te zeggen

Meer dan de helft vindt ook, dat de typische Nederlander eerlijk is (53%), spaarzaam (54%) en vriendelijk (52%). Nederlanders worden ook duidelijk vaker gezien als positief ingesteld tegenover vreemdelingen (51%), dan als xenofoob, onwelwillend tegenover vreemdelingen (13%). Naar mening van een meerderheid (54%) van de Polen is de typische Nederlander werklustig.


22 %

25 % 19 % 12 %

1 Jest uczciwy

2

3

17 %

4

3%

1%

5

6

1% 7 Trudno Jest powiedzieć nieuczciwy


1 - eerlijk, 7 - oneerlijk, moeilijk te zeggen, geen antwoord

26


28 % 21 % 15 %

1 Jest oszczędny

2

11 %

3

15 %

4

4%

3%

5

6

2% 7 Trudno Jest powiedzieć rozrzutny

1 - spaarzaam, 7 - gooit geld over de balk, moeilijk te zeggen


21 %

1 Jest życzliwy

17 %

2

14 %

3

22 %

17 %

4

3%

2%

5

6

2% 7 Trudno Jest powiedzieć nieżyczliwy


1 - vriendelijk, 7 - onvriendelijk, moeilijk te zeggen, geen antwoord

27


20 %

1 Jest przyjazny cudzoziemcom

18 %

2

20 %

16 %

13 %

3

4

5%

4%

5

6

4% 7 Trudno Nie jest powiedzieć przyjazny cudzoziemcom, jest ksenofobem

1 - vriendelijk voor buitenlanders, 7 - niet vriendelijk voor buitenlanders, xenofoob, moeilijk te zeggen


24 % 18 % 12 %

19 %

16 % 5%

1 Jest pracowity

2

3

4

5

2%

3%

6

7 Jest leniwy

Trudno powiedzieć

1 - werkzaam, 7 - lui, moeilijk te zeggen

Polen zijn duidelijk vaker van mening, dat Nederlanders creatief zijn (44%), dan niet (7%). Hetzelfde beeld treedt op waar het gaat om betrouwbaarheid – 44% vindt dat typische Nederlanders betrouwbaar zijn, slechts 7% is van tegengestelde mening.

28

29


28 % 19 %

17 %

1 Jest kreatywny, twórczy

14 %

2

14 %

3

4

2%

2%

5

6

3%

1%

7 Trudno Nie jest powiedzieć kreatywny, twórczy

Odmowa odpowiedzi

1 - creatief, 7 - niet creatief, moeilijk te zeggen, geen antwoord


27 % 17 %

1 Jest godny zaufania

21 % 15 %

2

12 %

3

4

4%

2%

1%

5

6

7 Nie jest godny zaufania

Trudno powiedzieć

1 - vertrouwenswaardig, 7 - onbetrouwbaar, moeilijk te zeggen Bijna evenveel Polen is eerder van mening, dat de typische Nederlander zorgt voor anderen, anderen helpt dan dat hij vooral voor zichzelf en zijn belangen zorgt (verhoudingsgewijs: 29% en 27%). Een belangrijke groep van de ondervraagden (17%) gaf Nederlanders een niet eenduidig cijfer. Dit onderwerp is het enige gebied waarop de meningen over de typische Nederlander zeer verdeeld zijn, en het gemiddelde enigszins naar het negatieve deel van de schaal wijst (wiskundig gemiddelde 4,05 op een schaal van 1 tot 7). 30


27 % 17 % 10 %

9%

10 %

1 Troszczy się o innych, pomaga im

2

3

4

14 % 7%

6%

5

6

7 Trudno Troszczy powiedzieć się głównie o siebie i swoje interesy

1 - zorgt voor anderen, 7 - zorgt niet voor anderen, kijkt naar eigen belang, moeilijk te zeggen Het beeld van de Nederlanders is wat beter onder personen, die in Nederland waren dan onder degenen die daar nooit zijn geweest. De meeste verschillen zijn echter niet statistisch belangrijk. Een uitzondering vormen de drie volgende schalen, waar dat verschil statistisch belangrijk is: „Zorgt voor het milieu” versus „Zorgt niet voor het milieu” „Is zelfverzekerd” versus „Is niet zelfverzekerd” „Is beschaafd” versus „Is onbeschaafd”

Ook waar het gaat om persoonlijke contacten zijn personen, die zelf contacten hadden met Nederlanders wat positiever in hun oordeel. Net als in het geval van het al of niet in Nederland geweest zijn, zijn de meeste verschillen echter niet statistisch belangrijk. Een uitzondering vormen de drie volgende schalen, waar dat verschil statistisch belangrijk is:

„Is zelfverzekerd” versus „Is niet zelfverzekerd” „Is vriendelijk” versus „Is onvriendelijk” „Is positief ten opzichte van buitenlanders” versus „Is niet positief, is xenofoob”

31

Image van de typische Nederlander Gemiddelden op een schaal van 1 tot 7

Ogół respondentów Respondenci, którzy byli w Holandii Respondenci, którzy nie byli w Holandii 1

2

3

4

2,48 2,25 2,53

Jest tolerancyjny

5

6

7 Jest nietolerancyjny

Jest pracowity

2,5

2,73 2,77

Jest oszczędny

2,39

2,62 2,66

Jest rozrzutny

Jest leniwy

Jest kulturalny

2,29

2,53 2,58

Jest niekulturalny

Jest uczciwy

2,38

2,56 2,59

Jest nieuczciwy

2,71 2,74

Jest nieżyczliwy

2,58

Jest życzliwy

Dba o środowisko naturalne

1,68

Jest pewny siebie

2,1

Jest godny zaufania

2,4 2,46

2,76

Jest przyjazny cudzoziemcom

2,79

Troszczy się o innych, pomaga im

Nie dba o środowisko naturalne

1,89 1,94

Jest zagubiony, niepewny

2,88 2,9

Nie jest godny zaufania

2,97 3,00

Nie jest przyjazny cudzoziemcom, jest ksenofobem

Jest kreatywny, twórczy 1

2,57 2,77 2,74 3 2

Troszczy się głównie o siebie i swoje interesy

4,05 4,07

3,98

4

5

6

7

Nie jest kreatywny, twórczy

Blauw=Alle ondervraagden

Groen=Ondervraagden, die in Nederland zijn geweest Rood= Ondervraagden, die niet in Nederland zijn geweest

32

Is tolerant/is niet tolerant; is werkzaam/is lui; is spaarzaam/niet spaarzaam; is belefd/is onbeleefd; is eerlijk/is oneerlijk; is vriendelijk/is onvriendelijk; zorgt voor het milieu/zorgt niet voor het milieu; is zelfverzeekrd/is niet zelfverzekerd; is betrouwbaar/is onbetrouwbaar; is vriendelijk voor buitenlanders/is onvrindelijk oor buitenlanders, xenofoob; zorgt voor anderen/kijkt vooral naar eigenbelang; is creatief/is niet creatief.

33

Image van de typische Nederlander Gemiddelden op een schaal van 1 tot 7

Ogół respondentów Respondenci, którzy mieli kontakty z Holendrami Respondenci, którzy nie mieli kontaktów z Holendrami 1

2

2,48 3 2,45 2,49

Jest tolerancyjny

Jest pracowity

Jest kulturalny

Jest uczciwy

Jest nietolerancyjny

Jest leniwy

2,53 2,46 2,55

Jest niekulturalny

2,56 2,59

Jest nieuczciwy

2,71 2,78

Jest nieżyczliwy

Nie dba o środowisko naturalne

1,89 1,92

1,78

Jest pewny siebie

2,09

2,4 2,49

Jest godny zaufania

2,71

Jest przyjazny cudzoziemcom

2,74

Jest zagubiony, niepewny

2,88 2,93

Nie jest godny zaufania

2,97 3,03

Troszczy się o innych, pomaga im

3,84

Jest kreatywny, twórczy

2,56 2,79 2,74 2 3

1

7

Jest rozrzutny

2,46

Dba o środowisko naturalne

6

2,62 2,55 2,64

2,42

Jest życzliwy

5

2,73 2,76

2,62

Jest oszczędny

4

Nie jest przyjazny cudzoziemcom, jest ksenofobem Troszczy się głównie o siebie i swoje interesy

4,05 4,11

4

5

6

7

Nie jest kreatywny, twórczy

Blauw=Alle ondervraagden

Groen=Ondervraagden, die contacten met Nederlanders hadden Rood= Ondervraagden, die geen contacten met Nederlanders hadden Is tolerant/is niet tolerant; is werkzaam/is lui; is spaarzaam/niet spaarzaam; is belefd/is onbeleefd; is eerlijk/is oneerlijk; is vriendelijk/is onvriendelijk; zorgt voor het milieu/zorgt 34

niet voor het milieu; is zelfverzeekrd/is niet zelfverzekerd; is betrouwbaar/is onbetrouwbaar; is vriendelijk voor buitenlanders/is onvrindelijk oor buitenlanders, xenofoob; zorgt voor anderen/kijkt vooral naar eigenbelang; is creatief/is niet creatief.

35

8. De waargenomen overeenkomsten tussen Polen en Nederlanders De ondervraagden werden verzocht de overeenkomsten tussen Polen en Nederlanders aan te geven op een schaal van een tot zeven. Polen zien Nederlanders vaker als verschillend van zichzelf (38%) dan als overeenkomend (19%). Een belangrijk deel (26%) geeft een ambivalent oordeel, wat betekent, dat – naar hun oordeel - net zoveel hen onderscheidt van de Nederlansders als verbindt. Statistische analyses lieten zien, dat de opinie van Polen hierbij niet werd beinvloedt door het feit of ze persoonlijke contacten hadden met Nederlanders of niet. Er werd ook geen verschil naar sociaal-demografisache eigenschappen aangetoond.

Denkt U dat Polen en Nederlanders op elkaar lijken of dat ze verschillend zijn?

26 % 19 % 11 % 4%

4%

1 Są bardzo podobni do siebie

2

3

17 % 10 %

4

5

6

10 %

7 Trudno Bardzo się powiedzieć od siebie różnią

1 - lijken zeer op elkaar, 7 - zijn heel verschillend, moeilijk te zeggen De resultaten bevestigen het eerder besproeken gebrek aan een historische gemeenschap met Nederland en de Nederlanders.

36

9. Een gevoel van maatschappelijke afstand ten opzichte van de Nederlanders Ondanks het feit, dat Polen vaker verschillen dan overeenkomsten zien tussen Polen en Nederlanders, wijzen de uitkomsten van het onderzoek op een grote mate van acceptatie voor hun aanwezigheid in Polen en de directe contacten met vertegenwoordigers van dit land. Toeristische bezoeken van Nederlanders aan Polen leiden bijna niet tot tegenstand. Ook een eventuele vestiging van Nederlanders in Polen is op grote schaal geaccepteerd. Hierop wijzen in het bijzonder de antwoorden op de vraag over een Nederlander als buurman. De overgrote meerderheid (82%) van de ondervraagden zou er geen bezwaar tegen hebben. Een duidelijke meerderheid van de Polen (77%) zou er ook niets tegen hebben wanneer een Nederlander de Poolse nationaliteit kreeg. Interessant genoeg zouden iets meer Polen een Nederlander als schoonzoon of schoondochter accepteren dan als meerdere op het werk, maar voor beide rollen is de acceptatie zeer hoog (respectievelijk: 74% en 71%). Met een minder niveau van acceptatie krijgt een Nederlander te maken als hij eventueel burgemeester of hoofd van een gemeente zou worden waar de ondervraagde woont. Hoewel zelfs in dat geval meer dan de helft (53%) er niets tegen zou hebben en 29% wel. Waarbij moet worden opgemerkt, dat uit een negatief standpunt op dit gebied geen al te grote conclusies getrokken mogen worden daar het hier kan gaan om een algemeen gebrek aan acceptatie voor veranderingen op dit gebied (in veel Poolse gemeentes functioneert een zelfde persoon sinds jaren als zodanig door opeenvolgende verkiezingen te winnen) en niet zozeer om een gebrek aan acceptatie voor een Nederlander in deze functie.

37

Wat zou uw houding zijn als een Nederlander: - Polen bezocht als toerist

66

20

14

1

- zich in Polen vestigde

59

23

14

31

- Uw naaste buur was

56

26

12

4 2

13

3 11

- met U samenwerkte

52

30

- de Poolse nationaliteit verkreeg

51

26

16

5 21

- lid van uw familie werd door huwelijk met uw kinderen

41

33

13

8

31

10

31

- uw directe meerdere was op het werk

42

29

16

- burgemeester werd of hoofd van de gemeente in uw woonplaats

29

24

18

21

8 1

Zdecydowanie nie miał(a)bym zastrzeżeń Raczej nie miał(a)bym zastrzeżeń Jest mi to obojętne, trudno powiedzieć Był(a)bym raczej przeciwko temu Był(a)bym zdecydowanie przeciwko temu Odmowa odpowiedzi

Geen enkel bezwaar, vrijwel geen bezwaar, is me om het even, eigenlijk liever niet, beslist niet, geen antwoord

38

10. Het beeld van de houding van Nederlanders ten opzichte van Polen Polen zijn vaker van mening dat Nederlanders Polen sympathiek vinden (33%) dan niet (17%). Bijna een derde van de ondervraagden (30%) denkt dat de gevoelens van de Nederlanders ten opzichte van Polen ambivalent zijn. Interressant genoeg treden hier geen verschillen op tussen Polen die persoonlijke contacten met Nederlanders hadden en zij die deze contacten niet hadden.

Wat is volgens U de houding van Nederlanders ten opzichte van Polen? Geeft uw antwoord volgens de schaal waarop 1 betekent dat Nederlanders veel sympatie hebben voor Polen en 7 dat men juist een hekel heeft aan Polen. De overige cijfers dienen om een meer genuanceerde mening te geven.

30 % 12 %

19 %

15 % 9%

6% 1 Duża sympatia

2

3

4

5

4%

4%

6

7 Duża niechęć

Trudno powiedzieć

1 -veel sympathie, 7 - een hekel, moeilijk te zeggen Bovenstaand resultaat komt overeen met andere resultaten over de mening van Polen waar het gaat om de houding van Nederlanders tegenover vreemdelingen.

39

11. De rol van Nederland in de EU en de wereld De betekenis van Nederland op wereldschaal wordt door meer dan de helft van de ondervraagden als niet erg groot ingeschat (50% omschijft deze betekenis als eerder niet groot en 3% als erg klein). Over het algemeen vindt een derde (30%) dat dit land een grote rol speelt in de wereld. De meningen over de betekenis van Nederland in de EU zijn verdeeld. Iets meer vindt dat de rol van het land in de Gemeenschap groot is (tezamen 43%) dan als niet erg groot (38%). Hoe hoger het opleidingsniveau, des te vaker is men van mening dat de betekenis van Nederland in de wereld niet groot is. Deze mening is 38% van de ondervraagden met een opleiding op basisniveau toegedaan en 70% van de personen met een hogere opleiding. Minder verschil laat de mening over de rol van Nederland in de EU zien. Ook hier leidt een hogere opleiding echter tot een mening over de minder grote betekenins van het land in de Unie.

Welke rol speelt Nederland volgens U:

(%) w świecie w Unii Europejskiej

1 4

29

50 39 Bardzo dużą Raczej niewielką Trudno powiedzieć

37

3

16

1

18

Dość dużą Bardzo małą

Eerste schaal = in de wereld, tweede schaal = in de Europese Unie Heel groot, vrij groot, niet zo groot, heel klein, moeilijk te zeggen

40

12. Beoordeling van de Pools-Nederlandse verhoudingen De duidelijke meerderheid van de ondervraagden (78%) beoordeelt de huidige PoolsNederlandse verhoudingen als goed. Slechts een enkeling vindt dat ze niet goed zijn. Bijna een vijfde (19%) kan geen mening geven over de verhoudingen tussen Polen en Nederland.

Hoe zijn volgens U de Pools-Nederlandse verhoudingen?

bardzo dobrze

4% raczej dobrze

74%

19%

Trudno powiedzieć

3% 0% bardzo źle raczej źle

74% - vrij goed, 4% - heel goed, 19% - moeilijk te zeggen, 3% nogal slecht, 0% heel slecht

41

Zijn volgens U de laatste Jaren de Pools-Nederlandse verhoudingen verbeterd of verslechterd?

Ani nie poprawiły się, ani nie pogorszyły

Raczej poprawiły się

58%

14% 1%

Zdecydowanie

1% poprawiły się

21% 6%

Trudno powiedzieć Raczej pogorszyły się Zdecydowanie pogorszyły się 0%

Niet verbeterd en niet verslechterd – 58%, eerder verbeterd – 14%, duidelijk verbeterd – 1%, moeilijk te zeggen 21%, eerder verslechterd 6%, duidelijk verslechterd – 0% Zowel diegenen die een vooruitgang in de Pools-Nederlandse verhoudingen bespeuren in de laatste jaren als diegenen die een achteruitgang waarnemen, verbinden dit verschijnsel vooral met de arbeidsmigratie van Polen naar Nederland. Bijna twee vijfde wees op de opening van de Nederlandse arbeidsmarkt voor Polen in verband met de verbetering van de verhoudingen gedurende de laastste jaren. De overigen zagen de oorzaak van de verbeterde verhoudingen in het gemeenschappelijk lidmaatschap van de Europese Unie en de diverse gevolgen daarvan voor de burgers (naast de vrijheid om arbeid te verrichten): de opening van grenzen, Polen in Nederland. Daarbij werd gewezen op de positieve instelling van Nederlanders ten opzichte van andere volkeren, waaronder de Polen, en de vooruitgang ook op dit gebied. Er werd opgemerkt, dat ook de Polen hun verhouding tot andere volkeren verbeterd hebben, dat ze meer open en tolerant zijn geworden (ook dat is een gevolg van het toetreden tot de EU). Bovendien werden positieve veranderingen waargenomen op het gebied van politieke en internationale contacten, hetgeen ook wordt bevorderd door samenwerking binnen de Unie. Volgens een deel van de ondervraagden wijst ook het ontbreken van informatie over conflicten of andere problemen op een verbeterde verstandhouding in de onderlinge relatie. Sommigen vermeldden de bron van hun informatie over de verbeterde Pools-Nederlandse verhoudingen, waarbij – dit is waard

42

om te onderstrepen – vaker persoonlijke contacten werden genoemd (vrienden en kennissen in Nederland) dan informatie uit de media.

43

Waargenomen oorzaken van de verbetering van de Pools-Nederlandse verhoudingen Antwoorden van personen, die meenden dat de Pools-Nederlandse verhoudingen gedurende de laatste jaren verbeterd zijn

Gezamenlijk lidmaatschap van de EU – algemeen

13%

Opening van de grenzen en de gevolgen daarvan – meer contacten, mogelijkheid tot wederzijdse kennismaking – algemeen

10%

Opening Nederlandse arbeidsmarkt voor Polen, arbeidsmigratie naar Nederland

37%

Economische samenwerking, handel, import van Nederlandse producten

6%

Toeristische contacten

3%

Vestiging van Polen in Nederland, emigratie naar Nederland

2%

Positieve houding van Nederlanders tegenover andere volkeren, openheid op dit gebied

4%

Positieve houding van Polen tegenover andere volkeren, minder vreemdelingenhaat, meer tolerantie

3%

Contacten en samenwerking in de Unie, Nederland steunt Polen in de EU

4%

Vaker contacten op bilateraal niveau, contacten van politici

2%

Goede Pools-Nederlandse verhoudingen (bilateraal), goede politieke samenwerking

4%

Geen negatieve informatie over Pools-Nederlandse verhoudingen, geen conflicten

8%

Afgaan op informatie van andere personen: kennissen, familie, Polen die in Nederland wonen

6%

Afgaan op persoonlijke contacten met Nederlanders

2%

Afgaan op informatie uit de media

2%

Moeilijk te zeggen

13%

Personen, die een achteruitgang van de onderlinge verhoudingen meenden waar te nemen in de laatste jaren, wezen ook zoals al eerder vermeld naar de Poolse arbeidsmigratie als voornaamste reden van deze stand van zaken. Volgens hen is het grote aantal Polen op de Nederlandse arbeidsmarkt oorzaak van spanningen, waarbij Polen wordt verweten arbeidsplaatsen in te nemen van Nederlanders. Veel personen spraken over een algemene slechte behandeling van Polen in Nederland. Sommigen beweerden, dat Polen door hun

44

onverantwoordelijk gedrag (bij voorbeeld door diefstal) zelf de oorzaak zijn van de kritiek aan hun adres. Een deel zag de situatie in Nederland in een bredere politiek-economische context, door te wijzen op de economische crisis in Europa en de gevolgen voor Nederland alsmede de activiteiten van xenofobe partijen in dat land. Enkele uitspraken hadden betrekking op de handelsbalans (teveel import uit Nederland, problemen bij het invoeren van gebruikte auto’s uit Nederland). Als argument voor de slechtere verhoudingen werd ook vaak gewezen op informatie van kennissen en familie dan op berichten uit de media.

Waargenomen oorzaken van de verslechtering van de Pools-Nederlandse verhoudingen Antwoorden van personen, die meenden dat de Pools-Nederlandse verhoudingen gedurende de laatste jaren verslechterd zijn

Teveel Polen op de Nederlandse arbeidsmarkt, hetze tegen Poolse werknemers

37%

Slechte behandeling van Polen in Nederland, afkeer Nederlanders van Polen

18%

Economische crisis in Europa, moeilijke economische situatie, werkeloosheid in Nederland

10%

Xenofobe politieke partijen in Nederland

8%

Slecht gedrag van Polen die in Nederland wonen en werken

3%

Problemen betreffende de handelsrelatie

3%

Afgaan op informatie van andere personen: kennissen, familie, Polen die in Nederland wonen

6%

Afgaan op informatie uit de media

6%

Moeilijk te zeggen

6%

Nederland wordt vooral gezien in verband met de Poolse arbeidsmigratie naar dat land. Samen maar liefst 80% van de ondervraagden is van mening, dat Nederland een belangrijk doel is voor de Poolse arbeidsmigratie. Bijna de helft (48%) beschrijft Nederlasnd als een belangrijke handelspartner van Polen. Naar de mening van meer dan twee vijfde (43%) is Nederland een bondgenoot van Polen binnen de Unie. Een duidelijk minder aantal (20%) is bereid dit land als belangrijke militaire bondgenoot van Polen te zien. Verder is interressant, dat tot diegenen die de betekenis van de verhoudingen tussen Polen en Nederland op diverse gebieden bagatelliseren mensen met een hogere opleiding behoren.

45

Is Nederland naar uw mening: - een belangrijke bondgenoot van Polen in de EU (%)

5

38

22

3

32

- een belangrijke economische partner van Polen

7

41

25

2

24

- een belangrijke militaire bondgenoot van Polen

1

19

41

9

30

- een belangrijk doel van Poolse arbeidsmigratie

33

47

Zdecydowanie tak Raczej nie Trudno powiedzieć

11

1

8

Raczej tak Zdecydowanie nie

Duidelijk ja, eerder ja, eerder nee, duideljk nee, moeilijk te zeggen

46

13. Polen op de Nederlandse arbeidsmarkt De resultaten van andere onderzoeken van CBOS, en ook gegevens van het Hoofd Bureau van Statistiek (GUS) wijzen Nederland aan als een van de belangrijkste doelen van Poolse arbeidsmmigratie. Uit onderzoek van CBOS uit october 2012 komt Nederland – na Duitsland en Groot-Brittannië – als derde meest populaire bestemming naar voren van Poolse arbeidsmigratie in het laatste decennium. 1 GUS op zijn beurt schatte, dat aan het eind van 2011 in Nederland ongeveer 95 duizend Polen verbleven. Meer Polen waren in die periode alleen in Groot-Brittannië, Duitsland en Ierland.2 Zoals de uitkomsten van deze onderzoeken aantonen, heeft meer dan een derde van de ondervraagden (35%) onder familie of kennissen iemand die in Nederland is of was. De meningen over Polen, die in Nederland werken zijn dus niet alleen gebaseerd op informatie uit de media maar ook uit verhalen van bekenden. Ondanks het feit, dat Nederland een belangrijk doel is van Poolse arbeidsmigratie is de mening over het makkelijk vinden van werk in dit land niet algemeen. Meer dan een derde (35%) vindt dat Polen makkelijk werk kunnen vinden in Nederland. De tegenovergetselde mening echter is 18% van de ondervraagden toegedaan, terwijl een vierde in deze zaak een ambivalente mening heeft. Van de mogelijkheden van het vinden van werk in Nederland zijn die sociale groepen overtuigd die (zoals blijkt uit eerder aangehaald onderzoek van CBOS) het meest geinteresseerd zijn in het vinden van werk in het buitenland: jongeren - tot 24 jaar (49% van hen vindt dat werk in Nederland makkelijk te vinden is), leerlingen en studenten (50%), en ook werkelozen (50%). Deze mening wordt ook meer dan gemiddeld verkondigd door ondervraagden, die familie of kennissen hebben of hadden in Nederland (47%). De houding van Nederlanders ten opzichte van de in dat land werkende Polen roept controverses op. Bijna evenveel personen zijn van mening dat Nederlanders positief staan tegenover Poolse werknemers (27%), als het aantal dat van tegenovergetselde mening is (25%). Een vierde (26%) heeft een ambivalente mening in deze zaak. Personen die in Nederland geweest zijn hebben meer dan gemiddeld uitgesproken meningen over de houding van Nederlanders ten opzichte van de in dat land werkende Polen, hoerwel ook ondere hen de

1

Vergelijk CBOS: "Arbeidsemigratie", november 2012 Vergelijk. "Informatie over de grootte en richting van de Poolse arbeidsmigratie in de jaren 2004 - 2011", materia al van GUS beschikbaar op www.stat.gov.pl 2

47

meningen verdeeld zijn: van de positieve houding van de Nederlanders is 35% van hen overtuigd, niet veel minder (32%) ziet eerder een antipathie tegenover Polen. De meerderheid (72%) onderstreept de voordelen die de in Nederland werkende Polen de economie aldaar oplevert.

Met welke stellingen bent U het eens, met Welfe niet?

2


3

4


Trudno powiedzieć

Odmowa odpowiedzi

- Polen vinden makkelijk werk in Neerland (%)

11

24

25

14

4

21

- Nederlanders staan positief tegenover in Nederland werkende Polen

8

19

26

17

(%)

8

21

1

- In Nederland werkende Polen dragen bij aan de economische groei van dat land

46

26

10

31

13

1

1=volledig mee eens, 5=volleig mee oneens, moeilijk te zeggen, geen antwoord

48

14. Meningen over Nederlandse bedrijven en producten De grote meerderheid van de ondervraagden (88%) weet niet spontaan een Nederlands bedrijf te noemen dat actief is op de Poolse markt. De verhoudingsgewijs bekendste Nederlandse firma is Philips. Relatief vaak wordt er ook gewezen naar bedrijven als: New Holland, ING en Shell. Door de gelijkenis met de naam van het land en de firma wordt ook bij vergissing vaak Hochland genoemd. Onder andere bedrijven worden vaak firma’s genoemd die actief zijn in de agrarische en voedsel sector (zoals: Heineken, Karma Bella, K.I. Samen, Nestle, Poldanor).

Spontane kennis van Nederlandse bedrijven, die actief zijn in Polen

Onbekend, kan ik me niet herinneren, moeilijk te zeggen

88%

Philips

3%

Hochland

2%

New Holland

1%

ING, Nationale Nederlanden

1%

Shell

1%

Andere namen (o.a. Biedronka, Rabobank, DAF, Den Breven, Heineken, Karma Bella, K.I. Samen, KLM, Langen, MoTip Dupli, Mutsy, Nestle, Poldanor, Raben, Randstad, Van Gansewinkel )

4%

Bedrijven uit de agrarische, levensmiddelen en tuinbouw sectoren - algemeen

1%

Andere productie en dienstverlenende bedrijven bij voorbeeld autobedijf, bedrijf voor de montage van windmolens, producent van gloeilampen, producent van fietsen - algemeen

1%

Firma in de omgeving van waar de ondervraagde woont

1%

Iets minder moeite hadden de ondervraagden met het benoemen van Nederlandse merken en producten, hoewel ook hier het percentage dat daar problemen mee had groot was (60%). De overige noemden over het algemeen groepen van producten die met Nederland in verband worden gebracht, zelden concrete merknamen. Tot de best herkende merken behoren: Philips, New Holland, Heineken en – geassocieerd met Holland - Hochland. Onder de meest genoemde groepen van producten bevonden zich vooral artikelen uit tuinbouw, landbouw en voedselindustrie. Nederland wordt door Polen geassocieerd met bloemen, vooral tulpen. Onder de Nederlandse voedselproducten worden het meest genoemd kazen (soms werden kaassoorten genoemd: Edam, Gouda, Old Amsterdam en - foutief - Emmentaler), daarnaast 49

melk en melkproducten. Een tweede vaak genoemde categorie voedselproducten zijn groenten en fruit, waaronder het meest genoemd worden tomaten, komkommers en aardappelen. Andere landbouw- en voedingsproducten geassocieerd met Nederland zijn cacao, chocolade en snoepwaren; bier en andere alcoholische dranken alsmede gefokte dieren (meestal koeien) en vis. Onder de Nederlndse industrie producten vinden we o.a. landbouwmachines, auto’s, electronica, verlichting, chemische producten en cosmetica, kleding en schoenen.

Spontane kennis van Nederlandse merken en producten Onbekend, kan ik me niet herinneren, moeilijk te zeggen

60%

Philips

3%

Heineken

2%

Hochland

1%

New Holland

1%

Andere merken (o.a. Amstel, Bols, DAF, DAM, Fokker, Gazelle, Grolsch, LEGO, Lurpak, Mascot, Milka, Mutsy, OTTO, Polaroid, Shell, Talens, Thomson, Trioliet, Tytan, Van Houten)

4%

Bloemen, kweekbloemen - algemeen

9%

Tulpen

8%

Tomaten

3%

Komkommers

1%

Aardappelen

1%

Groenten - algemeen en anders dn boven vernoemd

3%

Fruit - algemeen en in detail (bananen, sinaasappelen, aardbeien)

2%

Geen

1%

Kaas (Edam, Gouda, Ementaler, Old Amsterdam)

15%

Melk en zuivelproducten: boter, room, jogurt, zuivel

4%

Cacao

2%

Chocolade en chocoladeproducten

1%

Snoepgoed, gebak

1%

Bier

1%

Andere alcoholische dranken: wijn, wodka, whiskey

1%

Fokdieren (koeien, varkens, kippen) en vis

1%

50

Spontane kennis van Nederlandse merken en producten Levensmiddelen – algemeen

1%

Productie van energie: windmolens, zonnecellen

1%

Landbouwmachines (tractoren, combine) en auto’s

2%

Fietsen

1%

Electronica, radio en televisie, huishoudelijke apparatuur

1%

Verlichting, gloeilampen, lampen

1%

Verf, chemische producten, cosmetics

1%

Kleding, schoenen

1%

Andere producten o.a. diamanten, speelgoed, marihuana

1%

Zoals de resultaten bewijzen behoort de landbouw en levensmiddelen industrie in de publieke opinie tot een goed ontwikkelde sector in de Nederlandse economie. Dit wordt bevestigd door verdere gegevens. De meerderheid van de ondervraagden (samen 62%) is van mening, dat Nederland een grote producent is en exporteur van landbouwproducten. Minder vaak is men van mening dat Nederland behoort tot de grote producenten van gezonde, ecologische levensmiddelen (tesamen 43% van de ondervraagden is deze mening toegedaan).

Wat is uw mening over Nederlandse bedrijven en de Nederlandse ekonomie? Met welke van de volgende stellingen bent U het eens, met welke niet?


2

3

4


Trudno powiedzieć

- Nederland is een grote producent en exporteur van landbouwproducten (%)

35

27

14

6 2

16

- Nederland is een grote producent en exporteur van gezonde, ecoolgische levensmiddelen

18

25

15

11

6

24

1 -volledig mee eens, 5 - volledig mee oneens, moeilijk te zeggen

51

In de ogen van de Poolse consument zijn Nederlandse producten goed maar niet uitzonderlijk. Samen bijna de helft van de ondervraagden (48%) is van mening dat de informatie op een product: "Made in Holland" of " Made in Netherlands" goede kwaliteit betekent. Tegelijkertijd is echter slechts een vijfde (20%) van mening dat Nederlandse industriële producten beter van kwaliteit zijn dan andere. Naar de mening van de duidelijke meerderheid (69%) zijn Poolse levensmiddelen beter dan Nederlandse (waarbij meer dan de helft op dit gebied geen enkele twijfel heeft).

Wat is uw mening over Nederlandse producten? Met welke van de volgende stellingen bent U het eens, met welke niet?

2


3

4


Trudno powiedzieć

Odmowa odpowiedzi

- Het opschrift "Made in Holland"/ „Made in the Netherlands” betekent goede kwaliteit van het product (%)

14

24

21

5

5

31

- Nederlandse industriële producten zijn van hogere kwaliteit dan andere

6

14

23

12

9

35

- Nederlandse agrarische producten zijn van hogere kwaliteit dan andere

8

16

18

16

13

28

1

- Poolse levensmiddelen zijn beter dan Nederlandse

54

13

11

3 3

15

- Nederlandse producten bevallen me

6

12

23

(%)

7

12

39

1

- Ik koop vaak Nederlandse producten

2 4

10

22

44

18

- Ik heb vertrouwen in Nederlandse banken en andere financiële instellingen uit Nederland

5

7

16

8

17

46

1

52

Samen iets minder dan een vijfde van de ondervraagden (18%) verklaarde Nederlandse producten te waarderen. Een bijna even talrijke groep (19%) deed dat niet. De meerderheid is niet in staat een duidelijke mening te geven (deze gaven het antwoord „moeilijk te zeggen” door de gemiddelde waarde op de schaal aan te geven). Een positief gevoel over Nederlandse producten treft men eerder aan onder de groep die weleens in Nederland geweest is - 32%. Slechts 6% van alle ondervraagden gaf aan vaak Nederlandse producten te kopen. De meerderheid doet dat niet vaak (66%). Personen, die Nederlandse producten waarderen en vaak kopen hebben een betere mening over hun kwaliteit (dit betreft zowel industrie-producten als landbouwproducten) dan degenen die verklaren Nederlandse producten niet te waarderen noch te kopen. Ook zij zijn echter van mening, dat Poolse voedselproducten van betere kwaliteit zijn dan de Nederlandse.

Nederlandse producten bevallen me

Nederlandse industrie producten zijn beter dan andere Mee eens

3

(1-2)

Niet mee eens (4-5)

Moeilijk te zeggen

Mee eens (1-2)

39

25

21

15

3

23

44

19

14

Niet mee eens (4-5)

13

16

46

25

Moeilijk te zeggen

13

13

12

62

Nederlandse producten bevallen me

Nederlandse agrarische producten zijn beter dan andere Mee eens

3

(1-2)

Niet mee eens (4-5)

Moeilijk te zeggen

Mee eens (1-2)

47

19

19

15

3

27

37

27

9

Niet mee eens (4-5)

14

14

55

17

Moeilijk te zeggen

16

10

22

52

De meeste moeite hadden de ondervraagden met de omschrijving van hun houding ten opzichte van Nederlandse banken en andere financiële instellingen. Personen die hiertoe wel in staat waren gaven vaker aan geen vertrouwen in deze instellingen te hebben (samen 25%) dan dat ze deze als vertrouwenswaardig beschouwen (slechts 12%). Misschien blijkt uit deze verklaringen een gering vertrouwen tegenover financiële buitenlandse instellingen in het algemeen. De oorzaak van deze stand van zaken kan liggen in de financiële crisis, die aanvankelijk verband hield met onregelmatigheden in de banksector. 53

Een verhoudingsgewijs groter vertrouwen in Nederlandse banken en andere financiële instellingen vindt men onder personen met een hogere opleiding (23%) en inwoners van grote steden met meer dan een half miljoen inwoners (21%). Ook mensen die in Nederland geweest zijn vinden deze instellingen vaker dan gemiddeld vertrouwenswaardig (27%).

54

15. Nederlandse investeringen in Polen Nederlandse bedrijven behoren, naast firma’s uit Duitsland, Frankrijk en Luxemburg, tot de grootste buitenlandse investeerders op de Poolse markt.3 De aanwezigheid van Nederlands kapitaal in Polen is echter nauwelijks zichtbaar. De kennis van Polen over Nederlandse investeringen in Polen is niet erg groot. Meer dan twee vijfde van de ondervraagden (42%) geeft toe niet te weten wat de schaal is van de Nederlandse investeringen in Polen. De mening van de overigen is verschillend: met de stelling, dat Nederlandse bedrijven veel investeren in Polen is slechts 16% van de ondervraagden het eens, terwijl meer dan een kwart (21%) de tegengestelde mening is toegedaan. Elke vijfde persoon heeft een onduidelijke mening op dit gebied. Investeringen van Nederlands kapitaal zijn relatief het best bekend onder landbouwers: 29% van hen vindt, dat Nederlandse bedrijven veel investeren in Polen. Tezamen is meer dan een derde (35%) het eens met de opinie, dat Nederlandse bedrijven bijdragen aan de economische groei in ons land. Daarentegen ziet 16% van de ondervraagden dit niet en heeft 18% geen duidelijke mening over dit onderwerp.

Wat is uw mening over Nederlandse nvesteringen in Polen? Met welke van de volgende stellingen bent U het eens, met welke niet?


2

3

4


Trudno powiedzieć

- Nederlandse bedrijven investeren veel in Polen (%)

5

11

20

15

6

42

- Nederlandse bedrijven die actief zijn in Polen dragen bij aan de economische groei van ons land

14

21

18

10

6

31

1 - volledig mee eens, 5 - volledig mee oneens, moeilijk te zeggen

3

Gegevens over buitenlandse investeringen in Polen zijn beschikbaar o.a. op de website van GUS en NBP

55

In het algemeen is de meerderheid van de ondervraagden (68%) voorstander van Nederlandse investeringen in Polen. De acceptatie van Nederlandse investeringen komt voort uit de algemene steun voor de aanwezigheid van buitenlands kapitaal in ons land. Minder dan een tiende van de ondervraagden (9%) verklaart Nederlandse investeringen in Polen op bijzondere wijze te steunen. Alles tezamen 14% is verklaard tegenstander van buitenlandse investeringen in Polen, waarbij slechts 3% van de ondervraagden tegenstander is van Nederlands investeringen. De steun voor de aanwezigheid van buitenlands kapitaal in Polen verschilt naar leeftijd, opleidingsniveau en materiële status. Het grootste aantal voorstanders van buitenlandse investeringen in Polen vindt men in de groep van 25 tot 34 jaar (totaal 79%), personen met een hogere opleiding (83%) en onder die ondervraagden, die hun materiële status als goed omschrijven (77%), het minst onder ouderen: boven 64 jaar (45%), ondervraagden met een lagere opleiding (50%) en onder die ondervraagden, die hun materiële status als slecht (55%). Tot de groep waar het niveau van acceptatie van buitenlandse investeringen het laagst is, behoren de landbouwers (53%).

Wat is uw mening overNederlandse bedrijven, die in Polen investeren?

Jestem przeciwny inwestycjom holenderskim w Polsce bardziej niż innym Ogólnie jestem przeciwny inwestycjom zagranicznym w Polsce

59%

Ogólnie popieram inwestycje zagraniczne w Polsce

9% 3% 11%

Popieram inwestycje holenderskie w Polsce bardziej niż inne

18%

Trudno powiedzieć

59% - in het algemeen steun ik buitenlandse investeringen in Polen, 9% - ik steun investeringen van Nederlandse bedrijven meer dan andere, 3% - ik ben meer tegenstander van

56

Nederlandse bedrijven dan andere, 11% - in het algemeen ben ik tegenstander van buitenlandse investeringen in Polen, 18% - moeilijk te zeggen Ondanks de algemeen grote steun voor buitenlandse investeringen in Polen, heeft een duidelijk deel van de ondervraagden een voorkeur voor Pools kapitaal. Een situtatie waarin een Nederlands bedrijf een Poolse onderneming overneemt roept gemengde gevoelens op. Voor meer dan twee vijfde (42%) staat het belang van de onderneming hier voorop. Slechts iets minder personen (38%) verklaart echter tegenstander te zijn van overname door een Nederlands bedrijf, omdat men het Poolse kapitaal steunt. Standpunten in deze zaak zijn voornamelijk afhankelijk van de leeftijd. Pools kapitaal wordt vooral door ouderen geprefereerd: boven 55 jaar. Jongeren laten zich eerder leiden door economische motieven.

Wat is uw mening in de situatie waarin een Nederlands bedrijf en Pools bedrijf overneemt?

1

2

3

4

Popieram, o ile będzie to z korzyścią dla tej firmy

5 Jestem przeciwny, bo popieram polski kapitał

Trudno powiedzieć

(%)

32

10

12

8

30

7

1 - dat steun ik wanneer het in het belang van dat bedrijf is, 5 - daar ben ik tegen, omdat ik Pools kapitaal steun, moeilijk te zeggen

57

16. De houding ten opzichte van Nederlanders in de onderzoeken van CBOS Sinds 2004 neemt CBOS Nederlanders op in zijn jaarlijkse onderzoeken naar de houding ten opzichte van andere volkeren. In de laatste peiling (uit januari 2013) verklaarde 42% van de ondervraagden een positieve houding tegenover Nederlanders te hebben. Een negatieve houding werd door 15% van de ondervraagden aangegeven.

Houding tegenover Nederlanders:

obojętność

31%

15%

42%

sympatia

12%

niechęć Trudno powiedzieć

31% - onverschillig, 42% - sympathie, 12% - moeilijk te zeggen, 15% - afkeer Gegevens: CBOS Sinds het begin van onze onderzoeken staan meer Polen sympathiek dan antipathiek tegenover Nederlanders. De relatief beste opinies over Nederlanders noteerden we in januari 2012. Gedurende het laatste jaar is de houding ten opzichte van Nederlanders echter minder goed geworden. Het percentage positieve opinies verminderde met 7%, terwijl tegelijkertijd het aantal negatieve opinies steeg met 5 punten.

58

Veranderingen in de sympatie tegenover Nederlanders 60% 55% 48%

50% 45%

42%

48%

49% 46%

46%

45%

42%

42%

40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 2004

2005

2006

2007

2008

2010

2011

2012

2013

Gegevens: CBOS

Veranderingen in de afkeer van Nederlanders 60% 55% 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 20% 15%

13%

13%

15% 12%

12%

2007

2008

10%

11%

10%

2010

2011

2012

10% 5% 0% 2004

2005

2006

2013

Gegevens: CBOS

59

17. Annex Waarmee associeert u Nederland en de Nederlanders? Herinnert u zich namen van beroemde Nederlanders? Abortus Ajax Alcoholische dranken –algemeen Amsterdam Antoon van Dyck Architectuur, kleine huisjes, smalle straatjes Arend Dickmann Arjen Robben Levensmiddelen, voedsel – algemeen Blonde mensen, mensen met licht haar Een rijk land, een rijke staat Breughel, de familie Breughel – schilders Klompen Een warm land, de zon Coffee shops, hash-bars Nederlandse chocolade Properheid Gebroeder de Boer Dennis Bergkamp Depresie, onder de zeespiegel Diamanten, diamantslijperijen Goede werkomstandigheden, goed werk Goed salaris Welvaart, hoog levensniveau Goede mensen Dynastie van Oranje, de koninklijke familie De divisie van generaal Maczek Edgar Davids Edwin van der Sar Ecologie, schoon milieu Kringloop energie Erasmus uit Rotterdam Euthanasie Nederlandse bedrijven in Polen Frank Rijkaard Frans Snyders Freddy Heineken Een goed ontwikkelde en goed draaiende economie Bedrijvigheid Gastvrijheid Peren Den Haag Handel Hans Christian Andersen – sprookjesschrijver Hashisj Heineken Herman van Rompuy Hieronymus Bosch Veeteelt, koeien Homoseksuelen, de homoseksualiteit - algemeen Invoer van auto’s In vitro Jean-Claude van Damme Johan Cruijff Johan Neeskens Johannes Vermeer van Delft Nederlandse cacao

,1% ,2% ,1% 1,6% ,7% ,8% ,1% ,1% ,3% ,2% 1,1% ,2% 1,1% ,3% ,4% ,4% ,4% ,1% ,3% 3,9% ,2% ,4% ,8% 2,0% ,2% ,2% ,3% ,1% ,8% ,8% ,1% ,6% ,4% ,2% ,4% ,1% ,1% 1,1% ,1% ,2% ,2% ,1% ,3% ,2% ,1% ,1% ,1% ,1% ,4% ,3% ,4% ,1% ,1% 2,1% ,2% ,4% ,1%

60

Waarmee associeert u Nederland en de Nederlanders? Herinnert u zich namen van beroemde Nederlanders? Grachten 2,7% Combines ,1% Koopmans ,1% Kant ,1% Een democratisch land ,2% Een Europees land ,7% Een land aan zee ,4% Lage landen ,4% Een Westers land ,2% Koeien van het Hollandse ras ,9% Koningin Beatrix ,8% Crisis, werkloosheid ,1% Cultuur – algemeen ,1% Bloemen, bloemisterij, bloementeelt – algemeen 13,1% Legalisering van homoseksuele relaties, huwelijken van leden van hetzelfde geslacht ,4% Legale marihuana ,8% Legale drugs, makkelijk verkrijgbaar ,9% Leo Beenhakker ,8% Liberale zeden – algemeen ,5% Mensen die vreemde talen spreken ,1% Louis van Gaal ,1% Drop ,0% Mooie meisjes ,1% Hardrijden op de schaats ,1% Schaatsen ,2% Papaverbloemen ,1% Schilderkunst – algemeen 1,9% Een klein land, een kleine staat ,8% Marco van Basten 6,7% Marihuana, weed – algemeen 3,5% Havensteden, Haven – algemeen ,5% Steden, grote steden, mooie steden ,4% Internationaal Hof van Justitie Den Haag ,2% Melk ,3% Zee – algemeen ,6% Noordzee ,2% Musea ,1% Muziek – algemeen ,1% Reggae, Bob Marley ,1% Drugsgebruik, drugs – algemeen 1,7% Żaden, tuinbouw zaden. ,4% Afkeer van vreemden – algemeen ,1% Afkeer van Polen, discriminatie van Polen ,9% Vies eten ,1% Moderne technologie ,1% Plichtsbesef ,1% Kleding, productie van textiel ,2% Tuinbouw ,9% Spaarzaamheid ,4% Openheid, open voor andere mensen ,3% Patrick Kluivert ,3% Peter Paul Rubens ,5% Mooi landschap, mooi land 1,6% Voetbal, voetbalcompetitie, goede spelers - algemeen 4,8% Bier – algemeen ,3% Ontdekkingsreizigers ,2% Polders, landwinnig, drooglegging 1,9% Geografische ligging ,6% Oranje kleur 1,5% Tomaten ,2% Orde, ordelijk land, goede administratie, voorbeeld voor samenleingen ,8% Werkzaam, arbeidsethos ,8%

61

Waarmee associeert u Nederland en de Nederlanders? Herinnert u zich namen van beroemde Nederlanders? Wet- leiders van de wet ,5% Prostitutie, rosse buurt ,4% Ondernemingslust ,2% Scheepswerven ,1% Industrie, geindustrialiseerd land ,1% Vriendelijk land, aardige mensen, vriendelijk voor Polen ,8% Rafael van der Vaart ,1% Rembrandt 2,6% Rinke Rooyens ,1% Robert Maaskant ,1% Robin van Persie 1,1% Landbouw – algemeen 1,8% Hoog ontwikkelde landbouw ,8% Landbouw met GMO ,1% Ronald Koeman ,4% Planten, bloembollen, kweekbloemen ,2% Rotterdam ,2% Fietsen, fietsers, fietspaden 3,3% Gelijkberechtiging ,1% Rozen ,4% Het verzet tijdens de 2e wereldoorlog ,1% Rutger Hauer ,1% Ruud Gullit ,6% Ruud van Nistelrooij ,9% Vis (visserij) ,1% Tuinbouw, fruitteelt- algemeen ,6% Schiphol airport ,1% Edammer kaas ,4% Goudse kaas ,4% Kaas – algemeen 7,1% Hochland kaas ,1% Volleybal, volleybalploegen ,1% Zonnebloemen ,2% Soren Kierkegaard ,1% Rustige inwoners ,1% Sport, successen in sport, sportploegen – algemeen ,4% Kassen, glasbouw ,2% Nederlandse, Hollandse Kunst ,2% Dijken ,2% Tolerantie – algemeen ,5% Tolerantie voor seksuele minderheden, love parade ,4% Transport, zeer goede infrastruktuur ,4% Aardbeien ,1% Tradities ,1% Tulpen 35,4% Tourisme ,5% Eerlijkheid ,2% Europese Unie, lid van de EU ,5% Teelt van bomen en struiken ,1% Champignonteelt ,1% Genotsmiddelen ,2% van Dijk (voetballer) ,1% Vasco Da Gama ,2% Vincent van Gogh 8,5% Groenten, groententeelt ,6% Wesley Sneijder ,1% Molens – duurzame energie, elektrische energie verkregen uit molens ,5% Molens – algemeen 21,0% Water 1,0% Vrijheid, veel persoonlijke vrijheid - algemeen 1,3% Poolse arbeidsmigratie – ervaringen van de ondervraagde en zijn naaste familie 1,0% Poolse arbeidsmigratie - algemeen 6,7%

62

Waarmee associeert u Nederland en de Nederlanders? Herinnert u zich namen van beroemde Nederlanders? Vakantie, verlof ,2% Lange mensen ,2% Hoog ontwikkeld land, meer ontwikkeld dan Polen ,5% In Polen gepacht land ,1% Żuławy, drooglegging van Żuławy door Nederlanders ,6% Feest, eeuwigdurend feest, feestelijk land ,6% Mooie monumenten ,3% Arrogant ,1% Praktisch. Wijze, praktische mensen ,3% Waterhuishouding ,2% Groene velden, groen land ,5% Een koud land ,1% Scheepvaart , zeilen ,2% Andere ,4% Geen associaties 15,2% Geen antwoord ,2%

63

HET IMAGE VAN NEDERLAND EN DE NEDERLANDERS Een opinieonderzoek in opdracht van de Ambassade van het Koninkrijk der Nederlanden

Recommend Documents