vonnis RECHTBANK DEN HAAG Team handel Zittingsplaats Den Haag
zaaknummer / rolnummer: C/09/428013 / HA ZA 12-1153 Vonnis in incident van 12 juni 2013 in de zaak van de stichting STICHTING DE THUISKOPIE, gevestigd te Amsterdam, eiseres in de hoofdzaak, verweerster in het incident, advocaat mr. J.D. Holthuis te Amsterdam, tegen [X], volgens zijn opgave wonende te [A], Duitsland, gedaagde in de hoofdzaak, eiser in het incident, advocaat mr. H.S.A. Wijnands te Haarlem.
Partijen zullen hierna Stichting de Thuiskopie en [X] genoemd worden. De zaak is voor Stichting de Thuiskopie ter zitting behandeld door mr. D. Griffiths, advocaat te Amsterdam. 1.
De procedure
1.1 Het verloop van de procedure blijkt uit: - de dagvaardingen van 28 juni 2012; - de producties 1 tot en met 20 van Stichting de Thuiskopie; - de incidentele conclusie van [X] van 30 januari 2013; - de incidentele conclusie van antwoord van Stichting de Thuiskopie van 13 februari 2013 met drie producties; - het pleidooi in het incident op 19 april 2013. 1.2
Vonnis in het incident is nader bepaald op heden.
2.
De vorderingen en grondslagen in de hoofdzaak
2.1
In de hoofdzaak voert Stichting de Thuiskopie het volgende aan.
C/09/428013 / HA ZA 12-1153 12 juni 2013
2.1.1 Stichting de Thuiskopie is de op de voet van artikel 16d lid 1 Aw1 aangewezen rechtspersoon die is belast met inning en verdeling van de vergoeding die de fabrikant of importeur van blanco informatiedragers verschuldigd is op grond van artikel 16c lid 2 Aw (verder: de thuiskopievergoeding). De verplichting tot betaling ontstaat voor de importeur op het moment dat de informatiedrager wordt ingevoerd in Nederland. Ingevolge artikel 16f Aw is degene die verplicht is tot betaling van de thuiskopievergoeding gehouden opgave te doen aan Stichting de Thuiskopie van het aantal geïmporteerde informatiedragers. Het opzettelijk nalaten van de opgave is strafbaar. 2.1.2 Via een webshop op www.bigdennis.com worden vanuit Duitsland al jarenlang en op grote schaal blanco informatiedragers aan Nederlandse afnemers verkocht, zonder dat daarvan opgave wordt gedaan en thuiskopievergoeding wordt afgedragen. Deze website is geheel gericht op afnemers in Nederland. De handel in dragers via bigdennis.com vond in ieder geval tot het met het najaar van 2011 plaats voor rekening van de Duitse onderneming Q-supply GmbH (verder: Q-supply). Op grond van het arrest HvJEU 16 juni 2011 (Stichting de Thuiskopie – Opus Supplies) is Q-supply aan te merken als importeur in de zin van de Auteurswet. 2.1.3 De schade die Stichting de Thuiskopie heeft geleden als gevolg van het niet afdragen door Q-supply van de thuiskopievergoeding voor de op bigdennis.com verkochte informatiedragers bedraagt afgerond € 16.000.000, voor welk bedrag Q-supply geen verhaal biedt. 2.1.4 [X] is enig bestuurder van Q-supply. [X] heeft de activiteiten van Q-supply eind 2011 overgeheveld naar een andere rechtspersoon en Q-supply ontbonden. 2.1.5 [X] is persoonlijk aansprakelijk voor de door Stichting de Thuiskopie geleden schade. Hij heeft als enig bestuurder van Q-supply toegelaten en bewerkstelligd dat dragers aan Nederlandse kopers werden verkocht zonder daarvan opgave te doen en de verschuldigde thuiskopievergoeding af te dragen, terwijl hij zich van deze verplichtingen bewust is. De weigering van [X] opgave te doen en de thuiskopievergoeding af te dragen, kwalificeert als betalingsonwil. Hem treft een ernstig verwijt. Bovendien is [X] voor Qsupply jegens Stichting de Thuiskopie betalingsverplichtingen aangegaan waarvan hij wist, althans behoorde te begrijpen, dat Q-supply deze niet zou kunnen nakomen en dat Q-supply geen verhaal zou bieden voor de door Stichting de Thuiskopie geleden schade. [X] heeft voorts feitelijk leiding gegeven aan het in artikel 35c Aw vermelde strafbare feit. De onrechtmatigheid van het handelen van [X] jegens Stichting de Thuiskopie is daarmee gegeven. 2.2 Op grond van het voorgaande vordert Stichting de Thuiskopie in de hoofdzaak, zakelijk weergegeven; -veroordeling van [X] tot betaling aan Stichting de Thuiskopie van € 16.000.000 met rente en -een verbod aan [X] om voor eigen rekening of voor rekening van een ander blanco informatiedragers in Nederland te importeren en/of vanuit het buitenland aan in Nederland 1
Auteurswet
2
C/09/428013 / HA ZA 12-1153 12 juni 2013
wonende of gevestigde afnemers te verkopen en/of op enige wijze bij deze handelingen betrokken te zijn, zonder daarover opgave te doen aan Stichting de Thuiskopie en/of zonder de verschuldigde thuiskopievergoeding aan Stichting de Thuiskopie te betalen, op straffe van een dwangsom, -met veroordeling van [X] in de proceskosten. 3.
De vorderingen en grondslagen in het incident.
3.1 In het incident voert [X], kort samengevat en voor zover thans relevant, het volgende aan. 3.1.2 Op de datum van dagvaarding had [X] woonplaats in Duitsland. Gezien artikel 2 2 EEX-Vo dient hij te worden opgeroepen voor de Duitse rechter. 3.1.3 De Nederlandse rechter komt ook geen rechtsmacht toe op grond van artikel 5 lid 3 EEX-Vo. Volgens het arrest HvJEG 30 november 1976 (LJN AD4016, Bier / Mines de potasse) doelt de in deze bepaling genoemde ‘plaats waar het schadebrengende feit zich heeft voorgedaan’ zowel op de plaats van de veroorzakende gebeurtenis als op de plaats waar de schade is ingetreden. De plaats van de veroorzakende gebeurtenis – het handelen van [X] als bestuurder van Q-supply – is in dit geval Duitsland. Duitsland is eveneens aan te merken als de plaats waar de schade is ingetreden. Voor zover rechtsmacht van de Nederlandse rechter op grond van deze bepaling wel kan worden aangenomen geldt in ieder geval dat de bevoegdheid niet grensoverschrijdend is. 3.1.4 Als de Nederlandse rechter rechtsmacht toekomt, dan is de rechter te Amsterdam relatief bevoegd. Anders dan Stichting de Thuiskopie stelt, betreft het hier geen geschil als bedoeld in artikel 16g Aw. Indien rechtsmacht wordt aangenomen op grond van artikel 5 lid 3 EEX-Vo, dan volgt hieruit dat de gestelde vermogensschade zich heeft voorgedaan in Amsterdam, de plaats waar Stichting de Thuiskopie is gevestigd. 3.2 Op grond van het voorgaande vordert [X] primair te beslissen dat de Nederlandse rechter geen rechtsmacht heeft en dat deze rechtbank derhalve onbevoegd is kennis te nemen van het geschil, subsidiair dat rechtsmacht ontbreekt ten aanzien van het gevorderde verbod, meer primair te beslissen dat de rechtbank Den Haag onbevoegd is kennis te nemen van het geschil en verwijzing van de zaak naar de rechtbank Amsterdam, dit telkens met veroordeling van Stichting de Thuiskopie in de proceskosten. 3.3
Stichting de Thuiskopie heeft de incidentele vorderingen bestreden.
4.
De beoordeling
4.1 De geleden schade als gevolg van het handelen van [X] bestaat volgens de stellingen van Stichting de Thuiskopie kennelijk daarin dat door en bij de import van de blanco informatiedragers in Nederland een niet-verhaalbare schuld is ontstaan.
2
Verordening (EG) 44/2001 van de Raad van 22 december 2000 betreffende de rechterlijke bevoegdheden, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken
3
C/09/428013 / HA ZA 12-1153 12 juni 2013
4.2 Anders dan in de door [X] aangehaalde arresten HvJEG 11 januari 1990, LJN AC1807 (Dumez – Hessische Landesbank), 19 september 1995, LJN AD2390 (Marinari – Lloyd’s Bank) en 10 juni 2004, LJN AY0167 (Kronhofer – Maier), bestaat in dit geval niet slechts een verband met de rechter van de woonplaats van de gelaedeerde omdat zich daar het door het gestelde onrechtmatig handelen getroffen vermogen van de gelaedeerde bevindt, maar is de gestelde schade bovendien ontstaan door een handeling – de import - in Nederland. Aldus bestaat, in de woorden van het arrest HvJEG 30 november 1976 een bijzonder nauw verband tussen de vordering en de rechter die wordt geroepen daarvan kennis te nemen. In het onderhavige geval moet Nederland daarom worden aangemerkt als plaats waar het schadebrengende feit zich heeft voorgedaan, zodat de Nederlandse rechter in ieder geval rechtsmacht toekomt op grond van artikel 5 lid 3 EEX-Vo. Uit het arrest HvJEU 19 april 2012, LJN BW4330 (Wintersteiger)3 volgt voorts dat de Nederlandse rechter in een dergelijk geval bevoegd is om, zoals door Stichting de Thuiskopie gevorderd, de gesteld onrechtmatige handelingen die tot het ontstaan van schade in Nederland leiden te verbieden, ook al vindt dat handelen buiten Nederland plaats. 4.3 Gezien het voorgaande kan in het midden blijven of, zoals [X] stelt maar Stichting de Thuiskopie betwist, [X] daadwerkelijk in Duitsland woont, althans ten tijde van het uitbrengen van de dagvaarding woonde. 4.4 Voor wat betreft de relatieve bevoegdheid van deze rechtbank geldt het volgende. Uit de door Stichting de Thuiskopie aangehaalde wetsgeschiedenis van artikel 16g Aw is af te leiden dat deze bepaling de deskundigheid en ervaring van de rechter ten aanzien van de bijzondere materie en de eenheid van rechtspraak beoogt te bevorderen. Voorts volgt uit de formulering van de bepaling (geschillen met betrekking tot) en de wetsgeschiedenis dat de wetgever het artikel een ruim bereik heeft willen geven. In de memorie van toelichting4 wordt opgemerkt ‘De procedures, die op grond van artikel 16g geëntameerd kunnen worden bij de Haagse rechtbank, kunnen zeer verschillend van aard zijn (...) Concentratie van álle procedures, die zich met betrekking tot de onderhavige vergoedingsregeling kunnen voordoen, is naar mijn mening aangewezen.’ Nu in de onderhavige procedure naast de gestelde aansprakelijkheid van [X] als bestuurder van Q-supply moet worden vastgesteld of en zo ja hoeveel thuiskopievergoeding Q-supply verschuldigd is geworden, is gelet op deze ruime strekking en de ratio van de bepaling aan te nemen dat ook het onderhavige geschil door deze rechtbank dient te worden beslist. 4.5 Het incidenteel gevorderde dient derhalve te worden afgewezen met veroordeling van [X] in de kosten, te begroten op € 6.422 (twee punten tarief VIII). 4.6 Om redenen van proceseconomie zal worden bepaald dat van dit vonnis tussentijds hoger beroep kan worden ingesteld. 5.
De beslissing
De rechtbank: in het incident 3 4
Zie vooral overweging 28. Tweede Kamer, vergaderjaar 1987 – 1988, 20656, nr. 3 pagina 16
4
C/09/428013 / HA ZA 12-1153 12 juni 2013
5.1
wijst het gevorderde af;
5.2 veroordeelt [X] in de kosten van het incident, aan de zijde van Stichting de Thuiskopie begroot op € 6.422; 5.3
verklaart de proceskostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad;
5.4
bepaalt dat van deze beslissing reeds thans hoger beroep kan worden ingesteld;
in de hoofdzaak 5.5 verwijst de zaak naar de rolzittting van 24 juli 2013 voor conclusie van antwoord van [X]; 5.6
houdt iedere verdere beslissing aan.
Dit vonnis is gewezen door mr. P.G.J. de Heij en in het openbaar uitgesproken door mr. P.H. Blok op 12 juni 2013.
type: 54 coll:
5
