Gk133; Ps27:3,4; Luc3:1-20; LB43:1,2,3; Opw428; Ps103:4,5,9; Gk105:1,2,3,7,8 Bekeer je want Hij komt! 1. Regelmatig horen wij de oproep om positiever te denken, elkaar te bemoedigen en te bevestigen. Laten we eens in de leer gaan bij ‘Johannes de Grote’. 2. Omdat hij leeft (wil leven) in de schaduw van de Heer hebben wij niet door hoe groot hij geweest is. Volkomen nieuw was zijn oproep tot de boetedoop voor het volk en dat de mensen massaal reageerden door naar hem toe te gaan in de woestijn. Tot in Hand.1819 suddert zijn bekendheid door! Op de rand van het O.T./N.T. is daar de beloofde Elia. Jammer dat Joden stoppen met lezen als ze hem tegenkomen! 3. Johannes’ eerste woorden hakken er diep in. Het feit dat Jes.40 hier wordt aangehaald betekent dat het volk zich in een uitzichtloze (want ballingschap) situatie bevindt maar dat er hoop is. Dit keer geen droge doortocht door de Jordaan om weer in het beloofde land te komen maar nu moet je koppie onder en sterven aan je zonden. Het raakt mij dat hij zo concreet wordt in het benoemen van wat een mens móet doen. Mensen, tollenaars en zondaars worden opgeroepen het goede te doen (het betreft vooral de onderlinge verhoudingen!) zodat er een volk ontstaat waarbinnen het leven goed is. 4. Uiteindelijk verwijst Johannes als heraut naar dé Grote: God op sandalen (vs.16). Die komt met Geest en vuur. De Geest zal geloof geven en kracht om het goede te doen. Zo komt er een grote ‘graanoogst’ maar ‘het kaf’ wordt verbrand. Johannes’ spreken wordt samengevat met ‘goed nieuws’ (vs.18). Zijn zware woorden zijn namelijk bedoeld om je tot inkeer te brengen want het is Gods verlangen dat je je bekeert, leeft en Hem daarvoor dankt. Dat Johannes in de gevangenis eindigt en de machtige Here Jezus niet ingrijpt is een teken daarvan dat het lijden er hier op aarde nog bij hoort. Maar als je gelooft word je gered, door de dood heen. ‘Genade zo oneindig groot’! Dat is nog eens positief denken en spreken! Gesprekspunt, kindfragment, citaten, Bijbelrooster 1. Pittig begin voor 2015? Herken je het dat zo’n confronterende oproep het goede met je voor heeft? Hoe ga je er mee om, en hoe samen? Denk erover na en wissel eens uit. 2.
voor de k . . . e . . n: bij . on . ere men
. . r, die J . h . nnes! Hij w . s heel
belang . ijk m . . r v . nd de Here J . . us veel bel . ngrijker. Over H . m vertelde hij graag. Want Hij is K . n . ng en R . dd . r. Vertr . . w m . . r op Hem, ok? G . . . . . . s! 3. ‘Draagt God sandalen? Het geheim van de incarnatie wordt voor het eerst, zij het nog op fluistertoon, gehoord in heel Israël’
4. ‘Geboortegrond redt bomen niet. Alleen het dragen van de goede vrucht van boete en geloof (zoals God die nu vereist via zijn profeet Johannes) bewaart voor kappen en verbranden’ 5. ‘Hij laat hen ook ondergaan in de grensrivier. Deze keer worden ze niet gespaard maar gaan ze in het water van die rivier ten onder. Het onderdompelen (baptizein) duidt immers op een handeling waarbij iets geheel wordt ondergeduwd zónder weer opgehaald te worden. Gaat niet om reinigen of wassen maar met ‘onder gaan’. Ook al blijft het bij een symbolische verdrinking, de rite spreekt toch de dodelijke taal van een ondergang in de Jordaan. Abrahams kinderen zijn als burgers die hun paspoorten moeten inleveren en worden neergeschoten aan de grens. Ze worden door deze ceremonie gemaakt tot asielzoekers in ‘eigen’ land, vreemdelingen die onderdak en amnestie zoeken bij de Komende’
6. Bijbelrooster: zondag Luc.1:11-17 + 76-80; maandag Mar.1:1-8 + Joh.1:6-37; dinsdag Joh.3:22-36; woensdag Mat.11:2-24 + 14:1-12; donderdag Hand.18:23-28 + 19:1-7; vrijdag Hand.13:13-43 (24-25); zaterdag Jes.40:1-11. Liefhebbers: Mal.3 Ds.G.J.Klapwijk, Zwolle-Berkum, 4 januari 2015
Bekeer je want Hij komt!
Blok 1. Ik kan altijd heel erg genieten van reclamespotjes op t.v. In 20 seconden weten ze iets neer te zetten en regelmatig moet je erom lachen. Knap gedaan! Mooi bedacht! Creatief! Tegelijkertijd besef je ook dat er heel veel gelogen wordt in de reclame. Stel je voor….. Ik word opgebeld door mijn Citroen-garage. ‘dag meneer Klapwijk, met Roel Jansen van de Citroengarage…’. Ik denk: o, o… dat gaat geld kosten en vraag wat er is. ‘Nou, we zijn niet alleen geinteresseerd in uw auto. Wij willen ook graag weten hoe het met u gaat’… Nou, dat geloof je toch zelf niet? Reclame maken voor iets. Boeiend en kwetsbaar. Hoe pak je het aan? Hoe doe je dat zo goed mogelijk terwijl je toch de waarheid wilt spreken? Vanmorgen gaan we kijken/luisteren naar de woorden van een van de grootsten uit de wereldgeschiedenis. Zo spreekt in elk geval de Here Jezus over hem (in Mat.11). Johannes komt als het ware reclame maken voor iets nieuws. De komst, de geboorte van Christus. Natuurlijk: het is niet echt nieuw. Het borduurt verder op iets waar God al duizenden jaren eerder mee begonnen was. Maar het reddingswerk van God krijgt nu wel een heel nieuwe dimensie. En hoe gaat Johannes ‘de Grote’ dat nu vertellen aan de mensen? Dat is wat we kunnen ontdekken in Lucas 3.
Blok 2. Ik denk dat ons beeld over deze Johannes vaak flink vertekend is. Omdat hij namelijk zelf het zo graag heeft over de ‘Meerdere’, de ‘Grotere’, die na hem komt. Ik moet minder worden, Hij moet groter worden. Zo herinneren we ons deze man, de zoon van Zacharias en Elizabet. Een kind als verhoring van het gebed van Israel, krijgt Zacharias te horen van de engel Gabriel. Maar probeer even te vergeten dat hij het vooral wil hebben over de Here Jezus en dan zul je ontdekken wat een groot mens hij geweest is. Iemand die een complete volksbeweging op gang wist te brengen! Onderschat dat niet. En het was in die tijd nog wel gebruikelijk dat iemand zich wel eens, met een gevolg, terugtrok in de woestijn, maar dan ging je er zelf naar toe. Johannes was en bleef in de woestijn. Hij leefde er! Het lijkt erop alsof hij geen PR hoefde te maken maar de mensen massaal naar hem toe zijn gekomen…. En dat hij de mensen massaal oproept om zich onder te dompelen is volkomen nieuw.
Wij weten ervan en zijn hem zelfs ‘Johannes de Doper’ gaan noemen, maar let op: die gewoonte was volslagen nieuw. Er was een proselietendoop: als je jezelf als niet-Israeliet wilde voegen bij het volk, moest je de proselietendoop ondergaan, maar hier wordt het volk van God opgeroepen om zich onder te dompelen, om zich te laten onderdompelen… En de mensen kwamen massaal en deden het massaal. Onvoorstelbaar wat hier gebeurt. Hij en zijn werk zijn alleen maar te verklaren vanuit de hemel. Vandaar ook zijn wonderlijke geboorte! Je zou wel kunnen zeggen dat zijn bekendheid in die tijd groter was dan die van de Here Jezus. In Hand.18 en in Hand.19 kom je het tegen: dat de mensen wel weten van de onderdompeling door Johannes maar niet weten van het bestaan van de heilige Geest. Die bijzondere Johannes, met zijn kleding en eetgewoonten een man die leefde in de woestijn. Die daarmee ook iets wilde duidelijk maken. De woestijn staat symbool voor hopeloosheid. Johannes tekent daarmee zonder woorden de situatie van het volk van God. Het volk in het oude verbond. Waarin het al een paar eeuwen lang stil is gebleven. En als laatste man uit het O.T. zien we daar Johannes. Sleutelfiguur tussen het OT en NT. Degene die ons inleidt in de evangeliën. In gesprek tussen joden en christenen is Johannes de mens zijn waarover je het moet hebben met elkaar. Volop de beloofde uit het O.T. en die tegelijkertijd juist zo wijst naar Hem die wel moest komen, als je het O.T. leest en begrijpt: Jezus Christus! Het O.T. moet wel uitkomen bij de Messias, de Redder.
Blok 3. Maar laten we nu nog eens even gaan luisteren naar hem. Als het zo’n grote is geweest, als de Here Jezus zo positief over hem spreekt, wat zal deze grote dan te zeggen hebben? Hoe positief en bevestigend zal hij spreken? Voelt een kind zich ‘pad-kind’ als tie luistert naar deze Johannes de Grote? De evangeliën hebben elk hun eigen invalshoek maar in geen enkel evangelie ontbreekt de zware taal die Johannes gebruikt, en waarmee hij, lijkt het, zonder enige vriendelijke intro begint. In Lucas… addergebroed. Stelletje jonge adders…. Je denkt wel te kunnen wegvluchten voor het vuur, maar je blijft een adder… Je denkt er wel eentje te zijn van Abraham, maar misschien ben je er wel eentje van de slang… Dit zei hij vooral tegen de mensen die wel kwamen kijken maar zich niet lieten dopen. Maar ook in algemene zin, tegen iedereen, klinkt het heftig: kom tot inkeer, oftewel: bekeer je! In Marcus: kom tot inkeer om zo vergeving van zonden te krijgen… Kortom: hij tekent de mensen in een situatie waarin ze niet best worden afgeschilderd. Je deugt niet zoals je bent. Hoe zit dat dan? In termen van vandaag: zo worden je ze toch allemaal kats-depressief? Het is goed om te letten op de verbanden, en de verwijzingen! En als er gezegd wordt dat hier Jesaja 40 wordt vervuld, dan geeft dat te denken…
Jesaja 40 tekent een woestijn die staat voor de rampzalige toestand van het volk Israel. In ballingschap weggevoerd, vanwege hun zonden…. Na een veelbelovende intocht in het beloofde land staan ze er weer buiten: eigen schuld.. En omdat Johannes de Grote hierbij aansluit wordt duidelijk gemaakt dat het er met het volk nog net zo voorstaat. Weliswaar niet meer in ballingschap maar verder stelt het toch ook niets meer voor. Geen koning uit Israel, zelfs niet meer één hogepriester, lees ik in Luc.3,2. Eentje aangesteld door de Romeinse overheersers: eentje aangehouden door de Joden als stil protest… Een hopeloze situatie dus! Maar Jesaja is toch ook juist een heilsprofeet? En zeker ook hs.40 zit toch vol beloftewoorden? Vol hoop? ‘Troost, troost, mijn volk….’. De schuld is voldaan, nu gaat het gebeuren! De weg moet vlak worden gemaakt. Kuilen opgevuld, vervelende verhogingen afgevlakt Maar het gaat hier bij Johannes wel op een bijzondere, op een andere manier, dan bij de intocht. Want als het gaat om onderdompelen in de Jordaan, dan gaan onze gedachten toch automatisch uit naar die eerste keer dat het gaat over de Jordaan. Waarbij God zijn macht laat zien en er een pad komt door de Jordaan. Zodat ze er zomaar doorheen kunnen gaan. Maar nu moeten ze wel koppie onder, zegt Johannes. Sterven aan je zonden. Eigenlijk doodgaan onder water…, sterven aan jezelf. Dat je je nergens meer op beroepen kunt. Niet op het feit dat je Jood bent; niet op het feit dat je ‘grevo’ bent, niet … Alle grond valt weg onder je voeten, je verdrinkt. Om daarna weer op te staan, om, nadat je vergeving hebt ontvangen, het goede te gaan doen. En dat zie je massaal gebeuren, probeer het je eens voor te stellen. De mensen belijden massaal hun zonden en gaan koppie onder. Ze geven toe dat het zo niet langer kan… En vragen zich af hoe het dan verder moet. Bij mijn voorbereidingen voor deze preek heeft dat me heel erg geraakt. De verzen 10-17. ‘Wat moeten we dan doen?’. Moeten? Hoor je het? Wij zeggen onmiddellijk: je moet niets!!! ‘ik ben er helemaal klaar mee, met al dat ‘moeten’’! Er worden cursussen en bijeenkomsten georganiseerd om van het moeten af te komen. Want we moeten zoveel, en we zijn zo moe… Lees met dit in je achterhoofd eens wat er in Lucas 3 beschreven wordt. De mensen vragen aan Johannes de Doper: wat moeten we dan doen? Ik ben er zelf ook redelijk allergisch voor. En dat komt ook omdat er heel wat kan ontsporen bij het moeten. Je moet dit, je moet dat, je moet naar de kerk, je moet vvb betalen, je moet meedoen met de kring, je moet… Leer dan van Johannes de Grote dat je wel heel wat moet doen! En probeer ook het perspectief, de onderbouwing te vatten…
Als je vergeving van zonden ontvangt, als je hier alvast ziet en proeft dat de Here goed is, als je als het ware hier de Here Jezus al ziet staan en zijn werk ziet doen, dan is dat hetgene wat je in beweging gaat zetten. Zoals onze HC ook zegt: het kan niet anders, of, als je gerechtvaardigd bent door het geloof, dan breng je vruchten van dankbaarheid voort. Het moet wel, het kan niet anders, de Geest wordt je te machtig: zo! En wat wordt Johannes dan concreet! Heb jij veel kleren en een ander niets of weinig: geef kleren weg. Heb jij veel eten en een ander weinig of niets: geef dan eten weg. Hij noemt 3 categorieen mensen: mensen, tollenaars, soldaten. Eerst algemeen en dan 2 soorten mensen die niet goed bekend stonden in die tijd. Mensen waarvan men verwachtte dat ze het vast niet zo nauw namen met de wetten van Mozes, de wetten van God. Tegen tollenaars: vraag niet teveel belasting namens de Romeinen om er heel wat van in je eigen zak te stoppen. Tegen de soldaten: laat je niet omkopen! Wees tevreden met je salaris. Hoor je het? In 2013? Nou, daar kunnen we vanmorgen dus ook niet onderuit! Als jij veel hebt en een ander weinig: dan MOET (!) jij geven! Als jij 5 jassen in de kast hebt hangen en een ander heeft er 0, dan MOET (!) jij er eentje (of meer) weggeven aan hem/haar die er geen heeft. Als al jouw naasten genoeg hebben, dan worden het de verre naasten. Eten, onderdak, kleding: dat is waar een volk allereerst naar verlangt. En waarvoor wij, als rijke westerlingen, extra verantwoordelijk zijn. Ons niet alleen maar rondwentelen in onze eigen welvaart en onze eigen pleziertjes en uitstapjes, maar betrokken op een wereld die in grote nood verkeert. Johannes zegt tegen de mensen en tegen ons: genade is gratis maar nooit vrijblijvend! Jesaja heeft het over een volk en ook hier ontdek je dat het Johannes erom gaat dat er een samenleving, een volk ontstaat, waar het leven goed is omdat God goed is. En dan ga je ook begrijpen dat deze hele grote Johannes het niet zo belangrijk vindt als het niet over hem gaat maar dat het over de ‘Komende’ gaat. Hij is hier volop de Heraut die een nieuwe fase inluidt! Bekeer je want dan sta je goed gesorteerd voor als de Grote Koning komt!
Blok 4. Zo groot als Johannes is: hij valt in het niet als het gaat om die echte Grote, die gekomen is. En zo gaat optreden, vertellen, genezen, sterven… De Here Jezus! Johannes is het eigenlijk nog niet waard het riempje van zijn sandalen los te maken. God op sandalen…. Een groot geheimenis: wie begrijpt het? Johannes doopt met water maar de Here Jezus zal dopen (onderdompelen) met Geest en met vuur. Met Jezus komt de redding en met Hem zijn heilige Geest. Die straks op de joden wordt uitgestort en vandaag op allerlei soorten mensen. De kerk wereldwijd die ondergedompeld wordt in de Geest. En daarom dat wonderlijke Evangelie van verlossing kan geloven! Het evangelie van redding, waar je niet zonder kan. Dat heeft ook een keerzijde.
Waarover Johannes het heeft in felle bewoordingen. De bijl is al dicht in de buurt van de boom. Geen vruchten, dan gaat tie om. Kaf en dat zal vergaan. Reddend en confronterend is het Evangelie. Zo duidelijk en eenvoudig is dus het Evangelie. Als je gelooft in degene die na Johannes komt, word je gered. Als je niet gelooft, ga je verloren. En samengevat wordt deze boodschap goed nieuws/evangelie genoemd. Zo worden de woorden van Johannes samengevat in vs.18. Want die dreigende woorden zijn niet bedoeld om je alleen maar af te schrikken. Nee, ze zijn bedoeld om je uit je slaap van ongeloof wakker te schudden. Wordt wakker, voor het te laat is! Bekeer je want Hij komt. En het is niet Gods verlangen dat je verloren gaat. Het is Gods verlangen dat je gered wordt, dat je leeft, dat het leven goed zal zijn voor je. Goed nieuws, toch? O ja, en Johannes dan? Dat hele spectaculaire verhaal over die grote Johannes eindigt ermee dat hij in de gevangenis zit. Ja, dat is niet voor niets hier door Lucas opgeschreven. Want in werkelijkheid gebeurt dat pas na het optreden van de Here Jezus in Lucas 4. Het wordt dus als het ware naar voren gehaald. God op sandalen, de Almachtige, grijpt niet in als Johannes in de gevangenis terecht komt. Zoals Hij ook geen legioenen engelen te hulp roept als Hij Zelf over 3 jaar aan het kruis hangt. Lijden hoort erbij in deze wereld. In deze voorlopige wereld. We weten er allemaal van: minder of meer. Lijden hebben we over onszelf uitgeroepen en houdt op deze aarde niet op. Zelfs niet voor Johannes, een van de grootsten. Maar nadat zijn hoofd op een schotel wordt aangeboden tijdens de verjaardag van Herodes, en zijn leerlingen het lichaam zonder hoofd begraven, gaat Johannes in tot het feest van zijn Heer. Geloof in Hem die sterker is dan de dood, helpt je ook in het gevecht met de laatste vijand, de dood. Want God wil dat je gelooft en leeft! Is dat niet positief? Is dat geen bevestigend spreken? Nee, niet op de wijze van ‘tsjakka’, maar op de wijze van ‘genade’. God houdt zoveel van je, dat Hij, liever dan dat jij moet sterven, zijn lieve Zoon laat sterven! De Here Jezus houdt zoveel van je dat Hij zijn leven geeft. En met dat goede nieuws kwam Johannes de doper met zijn boodschap in deze wereld. Een zeer confronterende boodschap om je te helpen dat te doen wat het belangrijkste is in je leven. Bekeer je, draai je om naar Hem die met open armen klaar staat, en wordt gered, amen.
