Geschiedenisoverzicht Digitale historische publicaties
‘The world’s largest free show’? Stadspromotie van New Orleans door middel van Mardi Gras Auteur(s): Karin Lurvink Vol. 1, No. 2, (feb. 2012), pp. 1-23. Uitgegeven door: Geschiedenisoverzicht, Amsterdam Url: http://www.geschiedenisoverzicht.nl/artikelen/102.php Datum: 16/02/2012
Geschiedenisoverzicht is een zelfstandige onderneming die digitale historische publicaties verzorgt. Ook onderhouden wij een groot digitaal archief op onze website. Hier vindt u links naar een groot aantal historische publicaties van onze eigen en van andere organisaties.
Voor meer informatie over deze uitgave, bezoek: www.geschiedenisoverzicht.nl
‘The world’s largest free show’? Stadspromotie van New Orleans door middel van Mardi Gras Karin Lurvink Abstract In dit werkstuk onderzoekt de auteur de city branding van New Orleans en de rol die Mardi Gras hierin gespeeld heeft in drie verschillende perioden: de jaren voorafgaand aan de orkaan Katrina in 2005, de jaren 2006-2007 en de jaren 2008-2009. Het blijkt dat Mardi Gras voor 2005 wel onderdeel was van de city branding van New Orleans, maar hierbij geen prominente plaats innam. Na de orkaan veranderde dit en werd Mardi Gras nadrukkelijk ingezet om het imago van de stad te herstellen. In de periode 2008-2009 was dit niet langer het geval. De carnavalsviering was toen weer slechts een onderdeel
van
de
promotie
van
New
Orleans,
naast
uiteenlopende
activiteiten
en
bezienswaardigheden. Personalia Dit is een verbeterde versie van een werkstuk dat Karin Lurvink schreef in 2009, tijdens haar masteropleiding Geschiedenis aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Op dit moment is zij werkzaam als promovendus aan de Vrije Universiteit, waar zij werkt aan een onderzoek getiteld “Gedwongen winkelnering in transatlantisch perspectief: Nederland en Louisiana, ca. 1865-1920”. Copyright © Karin Lurvink, 2012. Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de copyrighthouder.
2
Inhoudsopgave
Inleiding
1.
4
City branding Begrippen en definities
6
City branding in New Orleans
7
2.
Korte geschiedenis van Mardi Gras
10
3.
City branding via Mardi Gras City branding via Mardi Gras vóór 2005
13
De orkaan Katrina
15
City branding via Mardi Gras na 2005
16
Conclusie
20
Literatuurlijst
21
3
Inleiding ‘Laissez les bon temps rouler’1 in the ‘most authentic city’2. Deze slogans maken deel uit van de promotie van de stad New Orleans. De toerisme-industrie is belangrijk voor deze stad. In 2005 was de toeristensector op weg om records te gaan breken, totdat de orkaan Katrina in augustus van dat jaar toesloeg. Door de enorme schade die de orkaan veroorzaakte, lag het toerisme de rest van het jaar bijna volledig stil. Met behulp van een subsidie van dertig miljoen dollar van the Louisiana Recovery Authority werden marketing- en promotiecampagnes opgezet, om het toerisme en het negatieve imago van New Orleans dat Katrina had veroorzaakt, te herstellen.3 Deze promotiecampagnes vallen onder city branding. Hiermee wordt volgens de definitie van socioloog Kevin Fox Gotham het inzetten van een specifieke naam, symbool, logo of ontwerp, of een combinatie van deze, bedoeld, waar een stad mee geïdentificeerd wil worden. Dit helpt een stad zich te onderscheiden van concurrerende steden en om toeristen over te halen om de stad te bezoeken.4 Bij city branding is het de bedoeling om het beeld van de stad te veranderen en te manipuleren, zodat het voldoet aan de eisen van de beoogde consument.5 Een stad wordt pas een merk, volgens Gotham, als de bezoekers de slogans en pogingen tot branding van de stad onderkennen.6 De afgelopen decennia maken steden steeds meer en vaker gebruik van city branding. De laatste jaren is hier, voornamelijk binnen de sociale wetenschappen, veel onderzoek naar gedaan. In deze onderzoeken wordt aandacht besteed aan de manier waarop steden over de hele wereld hun imago willen aanpassen. Meestal willen ze de stad neerzetten als een plaats waar bezoekers plezier kunnen hebben, zich kunnen ontspannen en vermaken.7 Een voorbeeld van onderzoek naar city branding is het boek Selling places van Stephen Ward uit 1998, waarin een aantal periodes van place selling in de Verenigde Staten en Groot-Brittannië met elkaar worden vergeleken.8 Een voorbeeld van een onderzoek dat zich alleen op de Verenigde Staten richt, is het artikel ‘Branding cities: a social history of the urban lifestyle magazine’ uit 2000, van de socioloog Miriam Greenberg. Hier gaat zij in op de manier waarop city branding plaatsvindt via het urban lifestyle magazine in een aantal Amerikaanse steden.9 In het boek Branding New York uit 2005 gaat ze dieper in op de opkomst van
1
www.mardigrasneworleans.com, geraadpleegd op 3 mei 2009. K.F. Gotham, Authentic New Orleans: tourism, culture and race in the Big Easy (New York 2007), 135. 3 M. Kok, Twee jaar na Katrina: de catastrofale overstroming van New Orleans (Delft 2007), 96. 4 K.F. Gotham, ‘(Re)branding the Big Easy: tourism rebuilding in Post-Katrina’ Urban affairs review 2007 (42) 823-850, aldaar 824. 5 Gotham, ‘(Re)branding the Big Easy’, 828. 6 Goham, Authentic New Orleans, 133. 7 Gotham, ‘(Re)branding the Big Easy’, 823. 8 S.V. Ward, Selling places. The marketing and promotion of towns and cities 1850-2000 (London 1998). 9 M. Greenberg, ‘Branding cities: a social history of the urban lifestyle magazine’ Urban affairs review 36 (2000) 228-263. 2
4
New York als een merk en de veranderingen in de stedelijke politiek en het publieke leven die daar het gevolg van zijn.10 De socioloog Kevin Fox Gotham heeft onderzoek gedaan naar de stadspromotie van New Orleans. In 2007 verscheen het boek Authentic New Orleans, waarin hij de geschiedenis van New Orleans en Mardi Gras behandelt vanaf de negentiende eeuw. In het artikel ‘(Re)branding the Big Easy’ wordt ingegaan op de manier waarop New Orleans zichzelf heeft gepromoot voor en na de orkaan Katrina. Hij ziet hierbij verschillen, maar hij beperkt zich tot een globale analyse en gaat niet diep in op de aspecten die gepromoot worden. Er is dus onderzoek gedaan naar de stadspromotie van New Orleans, maar niet naar de rol die Mardi Gras daarin speelt. Omdat Mardi Gras wordt gezien als het belangrijkste evenement in New Orleans en omdat de stad vaak geïdentificeerd wordt met Mardi Gras11, is het interessant om te kijken hoe dit evenement wordt gebruikt bij de branding van New Orleans. Daarnaast is het interessant om te kijken in hoeverre dit veranderd is na de orkaan Katrina. Daarom luidt de onderzoeksvraag in dit essay als volgt: “Welke veranderingen in het gebruik van Mardi Gras in de city branding van New Orleans zijn te ontdekken voor en na 2005?” Dit onderzoek richt zich op ongeveer vijf jaar voor en de jaren na de orkaan Katrina, dus van 2000 tot 2009. Bij dit onderzoek wordt gebruik gemaakt van secundaire literatuur en een aantal bronnen: de Mardi Gras-posters van de kunstenares Mistretta, internetsites van toerismebureaus in New Orleans, internetsites over Mardi Gras en krantenartikelen. In het eerste hoofdstuk zal algemene informatie over city branding gegeven worden, zoals de definities van belangrijke begrippen. Verder zal een korte geschiedenis van de city branding van New Orleans beschreven worden en zal er achtergrondinformatie over Mardi Gras gegeven worden. Vervolgens zal gekeken worden naar de rol van Mardi Gras in de branding van New Orleans in de periode 2000-2005. Ik onderzoek hoe groot de rol van Mardi Gras is in de city branding van New Orleans, welke groepen hieraan bijdragen, hoe zij te werk gaan, wat hun bedoelingen zijn en of er ook groepen zijn die andere ideeën proberen door te drukken. Daarna zal de impact van de orkaan Katrina kort besproken worden. In het volgende hoofdstuk, over de periode 2005-2009, komen dezelfde vragen aan bod en zal een vergelijking getrokken worden met de eerdere periode. In de tweede periode zal aandacht geschonken worden aan de Mardi Gras-viering van 2006 en van 2009. Omdat 2006 de eerste viering na Katrina was, is het interessant om te zien of deze afwijkt van die van 2009. In de conclusie zal ten slotte een antwoord worden gegeven op de onderzoeksvraag.
10
M. Greenberg, Branding New York: How a City in Crisis Was Sold to the World (New York 2005). K.F. Gotham, ‘Tourism from above and below: globalization, localization and New Orleans’ Mardi Gras’ International Journal of urban regional research 29 (2005) 309-326, aldaar 309.
11
5
1. City branding Begrippen en definities Zoals in de inleiding werd vermeld, is er de afgelopen decennia veel onderzoek gedaan naar city branding, en dan voornamelijk door sociologen. In het onderzoek besteden zij aandacht aan de manier waarop steden de beeldvorming proberen te beïnvloeden om hun imago te veranderen. In dit onderzoek zijn een aantal begrippen van belang, waar in dit hoofdstuk definities van zullen worden gegeven. Volgens de, in de inleiding genoemde, socioloog Kevin Gotham, staat een gemerkte plaats in ruimte vast, is deze niet vervoerbaar en wordt deze geconsumeerd op de plaats van productie. Enerzijds is branding een globaal proces van homogenisatie en standaardisering van verschillende grote collectieve merken op de internationale markt. Anderzijds is het een proces van differentiatie en diversificatie, waarin lokale toerisme organisaties, kunst- en culturele faciliteiten, musea en groepen die het behoud van historie voorstaan, proberen om een onderscheidend beeld van een plaats te construeren en ‘unieke’ toeristische plekken te produceren om consumenten en investeerders aan te trekken.12 Hierbij is niche marketing belangrijk. Dit is de ontwikkeling van nieuwe vormen van culturele fragmenten en specialisaties, dat de markt en de consumentengroepen in kleinere componenten of niches opdeelt, met heterogeniteit als gevolg.13 De definitie die Gotham van city branding geeft is als volgt: “the frequent use of a specific name, symbol, logo or design (or combination of these) to identify a place, to distinguish it from its competitors, and to prompt tourists in their decision making.”14 Het gebruik van een slogan is bijvoorbeeld een strategisch middel waarmee gepoogd wordt om het beeld van de stad te veranderen en een soort personaliteit te creëren. City branding is niet hetzelfde als place promotion, waarbij de nadruk ligt op het verkopen van een stad om consumenten en investeerders over te halen de stad te bezoeken of erin te investeren. City branding is erop gericht het beeld van de stad te veranderen en te manipuleren zodat het voldoet aan de eisen van de beoogde consument.15 Hierbij is het begrip urban imaginary van Mariam Greenberg van belang, want dit beschrijft het huidige beeld dat mensen van een stad hebben. Dit is bijvoorbeeld afgeleid van architectuur en het
12
Gotham, ‘(Re)branding the Big Easy’, 827. Ibidem, 829. 14 Ibidem, 824. 15 Ibidem, 828. 13
6
stratenplan, de kunst van de inwoners en de beelden van en teksten over de stad in films, op televisie, in tijdschriften of in andere massamedia. Maar doordat steden worden verdeeld door verschillende klassen, rassen, etniciteiten en gender, bestaan er ook verschillende concurrerende urban imaginaries. Dit gebeurd vaak niet binnen een gelijk speelveld, want deze verschillende groepen hebben verschillende mate van macht en middelen tot hun beschikking om een bepaalde versie van de urban imaginary te promoten. De media spelen hierin een grote rol, want ze vertonen de urban imaginaries niet alleen, ze helpen ook bij de constructie en oplegging ervan.16 Het is dus belangrijk om te beseffen dat er geen eenduidig beeld van een stad bestaat. In sommige gevallen kan dit leiden tot counterbranding. Dit is de weerstand tegen een bepaalde manier van city branding die zich kan uiten in het gebruik van bijvoorbeeld andere slogans om een ander beeld uit te dragen.
City branding in New Orleans In de negentiende eeuw was er in New Orleans sprake van place promotion, maar niet van city branding.17 Zo werd de stad volgens historicus Leonard Huber in deze tijd op een bepaalde manier ‘verkocht’ om toeristen te trekken. New Orleans zou aan “de vooravond van de grootste en meeste indrukwekkende groei van alle steden over de wereld staan”, en als bezoeker kon je dit meemaken.18 Na de Tweede Wereldoorlog groeide het toerisme in New Orleans snel, doordat de olie- en gasvoorraden uitgeput raakten en de stad op zoek moest naar andere inkomstenbronnen. Eind jaren zeventig verkeerde New Orleans in een financiële crisis en was er veel armoede.19 Volgens Gotham doet New Orleans sinds deze tijd actiever aan place promotion.20 Er werden toerismebureaus opgericht door lokale, zakenlieden, experts op het gebied van toerisme en de staatsoverheid, om de lokale toerisme-industrie te presenteren, nieuwe zakelijke mogelijkheden te creëren en zich te richten op het vergroten van niche marketing in New Orleans.21 De Greater New Orleans Tourist and Convention Commission (GNOTCC), de voorloper van het huidige New Orleans Metropolitan Convention and Visitors Bureau (NOMCVB), moest voor de promotie van New Orleans en voor de ontwikkeling van het toerisme op grote schaal gaan zorgen, voornamelijk gericht op buitenlanders.22 Vanaf de jaren negentig is er volgens Gotham sprake van city branding in New Orleans, omdat er veel meer gespecialiseerde toerisme-organisaties opgericht werden om niche marketing uit te breiden, het imago van New Orleans aan te passen aan de behoeften van toeristen, nieuwe zakelijke
16
Greenberg, ‘Branding cities’, 228-229. Gotham, Authentic New Orleans, 135. 18 L.V. Huber, Mardi Gras: a pictorial history of carnival in New Orleans (Gretna 1977), 88. 19 Gotham, ‘(Re)branding the Big Easy’, 823 en 831. 20 Ibidem, 823. 21 Gotham, Authentic New Orleans, 20. 22 Gotham, ‘(Re)branding the Big Easy’, 831. 17
7
mogelijkheden te creëren en om de toeristische activiteiten in het alledaagse leven van New Orleans te implementeren.23 Zo werd in 1990 de New Orleans Tourism Marketing Corporation (NOTMC) en de New Orleans Multiculural Tourism Network (NOMTN) opgericht, om New Orleans te promoten als vrijetijdsbestemming. Het Mayor’s Office of Tourism and Arts richtte zich op het stimuleren van de kunst- en toerismesector in New Orleans.24 Een andere speler op dit gebied is de Kern Company, die zich richt op het promoten van Mardi Gras.25 In het volgende hoofdstuk wordt hier op teruggekomen. Bij de city branding van New Orleans werd geprobeerd om een combinatie te vinden tussen de globale toeristische sector, waarbinnen gebruik wordt gemaakt van bureaucratie, rationalisering en bepaalde standaard marketingstrategieën, en de lokale sector. Men wilde het lokale karakter en de tradities behouden.26 Een voorbeeld hiervan is het gebruik van de bijnamen van New Orleans, zoals “the city that care forgot” en “the big easy”, in promotiecampagnes. Een slogan die gebruikt werd is: “laissez les bon tempts rouler”. De toerisme-organisaties hebben deze en andere slogans uitgewerkt en uitgebreid, met het doel New Orleans te definiëren als een centrum van entertainment. New Orleans werd gebrand als de geboorte- en woonplaats van jazz en cajun-voedsel en als stad met een authentieke geschiedenis. Deze drie componenten werden gezien als de ‘heilige drie-eenheid’ van New Orleans.27 De slogan ‘New Orleans is the most authentic city’, verwijst naar het historische aspect hiervan.28 Deze ‘heilige drie-eenheid’ is terug te vinden in de the French Quarter.29 Dit was en is de kern van het toeristische New Orleans. Het is het oudste deel van de stad en bevat het belangrijkste culturele erfgoed, de voornaamste toeristische attracties en uitgaansgelegenheden. De meeste gebouwen dateren uit de periode na 1794, na de The Great New Orleans Fire in 1788 en 1794.30 In 2001 was de toerisme-sector in New Orleans twintig keer groter dan in 1960, mede door de bouw van de Louisiana Superdome, the Riverfront Mall, the Ernst Morial Convention Centre, the Aquarium of the Americas en andere toeristische attracties. De toerismebureaus focusten zich daarnaast op het aantrekken van internationale hotelketens en het vormen van corporaties gericht op entertainment.31 Bij de branding van New Orleans zijn veel aandeelhouders in het spel met diverse interesses en belangen. Er wordt gediscussieerd over hoe New Orleans gebrand zou moeten worden. De stad zelf bestaat uit verschillende bevolkingsgroepen, waardoor er verschillende urban imaginaries bestaan. Er
23
Gotham, ‘(Re)branding the Big Easy’, 832. Gotham, Authentic New Orleans, 20. 25 www.kernstudios.com, geraadpleegd op 25 mei 2008 26 Gotham, ‘Tourism from above and below’, 315. 27 Gotham, ‘(Re)branding the Big Easy’, 824 en 834. 28 Gotham, Authentic New Orleans, 135. 29 http://sarrahntrevor.com/PPWSites/LE4232/uploads/french%20quarter%202.jpg, geraadpleegd op 24 mei 2009. 30 Kok, Twee jaar na Katrina, 95 en 96. 31 Gotham, ‘(Re)branding the Big Easy’, 831 en 836. 24
8
is geen duidelijk concept voor de branding van New Orleans en er bestaan uiteenlopende visies. Hierdoor wordt het voor de organisaties moeilijk om de campagnes uit te voeren.32 Omdat dit werkstuk zich richt op de branding van New Orleans via Mardi Gras, zal op de mogelijke aanwezigheid van counterbranding niet ingegaan worden. In het volgende hoofdstuk wordt de geschiedenis van Mardi Gras kort uiteengezet, om te verduidelijken wat dit feest precies inhoudt.
32
Gotham, ‘(Re)branding the Big Easy’, 825 en 830.
9
2. Korte geschiedenis van Mardi Gras Mardi Gras is de carnavalsperiode in New Orleans, maar ook in andere Amerikaanse steden.33 New Orleans’ Mardi Gras staat echter bekend als de meest extravagante en de stad wordt ermee geïdentificeerd.34 Mardi Gras betekent ‘vette dinsdag’ en Mardi Gras-dag is de laatste dinsdag van de tiendaagse carnavalperiode, ergens tussen Driekoningen, 6 januari, en Aswoensdag, het begin van de vastentijd.35 De hele periode valt onder de noemer Mardi Gras. Tijdens optochten met bonte kostuums en praalwagens door de French Quarter worden kralenkettingen, beads genoemd, in het publiek gegooid. Het is niet bekend waar deze traditie vandaan komt.36 De deelnemers zijn verkleed, meestal in de kleuren groen, goud en paars.37 De optochten zijn te zien op de tien dagen voorafgaand aan Mardi Gras, maar de grootste en beroemdste vinden plaats op Mardi Gras-dag zelf.38 De optochten worden georganiseerd door private, niet-commerciële carnavalsorganisaties, krewes genaamd. Door middel van de verkoop van spullen en liefdadigheid verdienen ze geld om de optochten te financieren. Het is verboden om als krewe collectief gesponsord te worden. De stad New Orleans is niet betrokken bij het coördineren van de optochten. Haar enige taak is het geven van toestemming aan de krewes voor het houden van een optocht.39 Vanaf het moment dat de Fransen zich in Louisiana vestigden werd Mardi Gras gevierd. Dit gebeurde op twee manieren. De eerste manier was een aristocratisch feest, vaak in de vorm van een bal masque voor de blanke en creoolse elite van New Orleans. Het andere Mardi Gras vond plaats op Congo Square, waar Afrikaanse slaven de vrijheid kregen om te dansen, muziek te maken en zich te verkleden. Later vermengden deze twee vormen zich in de straten van New Orleans. In het begin was dit nog een ongestructureerd en chaotisch geheel. Het eerste echte formele Mardi Gras vond plaats in 1857, en na de burgeroorlog werd het een officieel feest in New Orleans.40 Al sinds deze tijd trekt New Orleans’ Mardi Gras veel nationale en internationale toeristen.41 De krewes maken en versieren de praalwagens en organiseren bals en parades in de French Quarter.42 Ze kiezen een koning, genaamd Rex, die over New Orleans moet regeren tijdens Mardi
33
L.A. Wilkie, ‘Beads and breasts: the negotiation of gender roles and power at New Orleans Mardi Gras’ in: L.D. Sciama & J.B. Eicher (eds.) Beads and bead makers. Gender, material culture and meaning (New York 1998), 194. 34 Gotham, Authentic New Orleans, 23. 35 M. Wood, Capitool reisgidsen. New Orleans (Houten 2002), 24. 36 Wilkie, ‘Beads and breasts’, 193. 37 Kok, Twee jaar na Katrina, 96. 38 Wood, New Orleans, 24. 39 http://www.mardigrasneworleans.com/faq.html#15, geraadpleegd op 27 mei 2009. 40 S. Bak, Masquarade of diversity? Racial conflict in New Orleans Mardi Gras 1865-2008 (Nijmegen 2008), 5-8. 41 Wilkie, ‘Beads and breasts’, 195. 42 Gotham, ‘Tourism from above and below’, 31.
10
Gras.43 De eerste krewe die een parade en een bal organiseerde was de Mystic Krewe of Cosmus.44 Momus en Proteus volgden en hun eerste parades waren in 1857 en 1882. De oude krewes bepaalden wie er toegelaten werd in de parades en wie er uitgenodigd werden voor het bal. Ze bestonden uit blanke elitaire mannen en iedereen zonder Franse of Engelse etniciteit werd buitengesloten. Mardi Gras in New Orleans is bijna altijd omringd geweest met sociale en raciale spanningen.45 De Rex presenteerde zich als een Renaissance vorst en regeerde over de straten van New Orleans.46 De ouderwetse krewes verhieven zich op deze manier boven de massa en gaven hiermee de sociale realiteit weer: een kleine blanke rijke elite had de macht over de meerderheid van de etnisch gemixte en voornamelijk zwarte inwoners van New Orleans.47 Joden, Italianen, vrouwen, homo’s en lesbiennes, en Afro-Amerikenen hebben vernederingen en discriminatie moeten doorstaan tijdens hun pogingen om deel te nemen aan het ouderwetse Mardi Gras.Uiteindelijk hebben al deze groepen hun eigen krewes opgericht. Zo bestaan er tegenwoordig bijvoorbeeld drie ‘soorten’ krewes voor Afro-Amerikanen: de Zulu Social Aid and Pleasure Club parade bedoelt voor de middenklasse, de Mardi Gras Indian parade voor de arbeiders en de Illinois Men’s club voor de creoolse elite.48 Tot 1930 waren er ongeveer vier tot zes krewes. Sinds de jaren zeventig zijn het aantal parades enorm toegenomen tot 55 in 1986 en 62 in 2004.49 In de periode voor de Tweede Wereldoorlog was Mardi Gras een gesloten feest voor de inwoners van New Orleans. Na de oorlog, onder andere door verbeterde infrastructuur, kwamen steeds meer mensen van buiten de stad en toeristen op het evenement af. Er werden ook krewes opgericht die deze mensen toelieten.50 De meeste floats, of praalwagens, worden sinds 1947 gemaakt in Blaine Kern’s Mardi Gras World. Hier kunnen toeristen een rondleiding krijgen, zien hoe de praalwagens gebouwd worden, een ritje maken en de kostuums bekijken of aantrekken. Blaine Kern staat bekend als ‘Mr. Mardi Gras’.51 In de periode rond de viering van Mardi Gras trekt New Orleans de meeste nationale en internationale toeristen. De commercialisering van Mardi Gras is sinds 1970 toegenomen. Voor deze tijd was het een discrete toeristische attractie gedurende circa twee weken. Sinds 1980 zijn sporen van Mardi Gras het hele jaar terug te vinden in museum, souvenirwinkels en boeken. De verkoop van
43
Bak, Masquarade of diversity, 9. Gotham, ‘Tourism from above and below’, 31. 45 Bak, Masquarade of diversity, 5-9. 46 http://blog.nola.com/mardigras_impact/2008/12/medium_rex_canal_2_jpg__3845454.jpg, geraadpleegd op 25 mei 2009. 47 Ibidem, 11. 48 Ibidem, 5-16. 49 Gotham, ‘Tourism from above and below’, 312-313. 50 J.M. Souther, New Orleans on parade. Tourism and the Transformation of the Crescent City (Baton Rouge 2006), 133. 51 Wood, New Orleans, 25 en 88. 44
11
merchandise, bijvoorbeeld van beads, is sinds de opkomst van het internet toegenomen. Daarnaast bevatten de praalwagens steeds meer reclames, terwijl de kosten om mee te mogen rijden zijn gestegen. Volgens de burgermeester was Mardi Gras in de periode 1994-2000 economisch gezien veruit het grootste evenement van New Orleans.52 Door dit economische belang en de toeristische aantrekkingskracht van Mardi Gras lijkt het aannemelijk dat dit evenement gebruikt wordt in de stadspromotie en branding van New Orleans. In het volgende hoofdstuk zal aandacht aan dit onderwerp worden besteed.
52
Gotham, ‘Tourism from above and below’, 313.
12
3. City branding via Mardi Gras Branding New Orleans via Mardi Gras vóór 2005 Mardi Gras is de grootste gebeurtenis in New Orleans en daarom wordt het gebruikt in marketingstrategieën.53 Sinds het einde van de negentiende eeuw wordt het door hotels en spoorwegorganisaties gebruikt om de toeristenstroom naar New Orleans te stimuleren.54 Zo werd Mardi Gras gebruikt in de reclamecampagne van de Illinois Central Railroad.55 In de twintigste eeuw werden nieuwe strategieën en manieren van adverteren ontwikkeld om New Orleans en het carnavalsfeest op lokale en internationale schaal te promoten. Vanaf 1930 werden er speciale toeristenbals georganiseerd. De inwoners van New Orleans waren destijds geen tegenstanders van deze commercialisering.56 De productie en verkoop van de beads is een onderdeel dat de Mardi Gras-viering van New Orleans onderscheid van andere carnavalsvieringen.57 Volgens een krantenartikel is een fonkelend parelsnoer het belangrijkste merk van New Orleans.58 Dit heb ik echter niet terug kunnen vinden in marketingstrategieën. Het branden van New Orleans via Mardi Gras gebeurd met de bedoeling een imago van een plezierige en vermakelijke stad te creëren. Volgens Gotham veroorzaken beelden van de carnavalsviering over de wereld een toenemende vraag naar Mardi Gras’ producten en stimuleren ze reizigers om New Orleans te bezoeken.59 De eerder genoemde Blain Kern’s Company draagt hier sterk aan bij. Naast het maken van floats en het verwelkomen van toeristen in Mardi Gras World, is hun werk te zien in de Universal Studios in Orlando, het Toho Park in Japan, de Thanksgiving Day Parade in Philadelphia en in optochten in andere steden.60 Ze promoten New Orleans op deze manier via Mardi Gras.61 Een ander voorbeeld hiervan zijn de posters van Andrea Mistretta, een bekende artieste die sinds 1985 elk jaar een poster voor Mardi Gras maakt. Deze worden ook tentoongesteld in Disney World en de Universal Studios.62 Uit promotiecampagnes uit de periode 2000-2005 blijkt dat Mardi Gras geen deel uitmaakt van de eerder genoemde ´drie-eenheid’ - jazz-muziek, cajun-eten en authentieke geschiedenis - van
53
Gotham, Authentic New Orleans, 171. Huber, Mardi Gras, 88 en 93. 55 Gotham, Authentic New Orleans, 23. 56 Ibidem, 90-91. 57 Gotham, ‘Tourism from above and below’, 314. 58 C. Canabou and J. Piotrowski, ‘Brand U.S.A.: New Orleans’ Fastcompany 19 december (2007) 1-2, aldaar 1. 59 Gotham, ‘Tourism from above and below’, 310-314. 60 http://www.mardigrasworld.com/about-mardi-gras-world, geraadpleegd op 26 mei 2009. 61 Gotham, Authentic New Orleans, 178. 62 http://www.mardigrasgraphics.com/recognition.html, geraadpleegd op 26 mei 2009. 54
13
New Orleans. In de Capitool Reisgids over New Orleans uit 2002 worden wel een aantal pagina’s aan Mardi Gras gewijd in het hoofdstuk over de geschiedenis van New Orleans, maar het heeft geen prominente plaats in dit boek.63 Mardi Gras lijkt apart van New Orleans gepromoot te worden. Zo heeft het toerismebureau NOCVB een brochure over Mardi Gras en een brochure over de rest van New Orleans uitgegeven.64 Een verklaring hiervoor zou kunnen zijn dat er al veel toeristen voor de bekende Mardi Gras-viering naar New Orleans kwamen en dat de toerisme-organisaties hebben besloten om de diversiteit van New Orleans in de city branding te benadrukken, zodat ook andere doelgroepen bereikt worden. De ontwikkeling van de toerismesector in New Orleans heeft een discussie doen ontstaan over de betekenis en definitie van Mardi Gras en de wijze waarop het gepromoot moet worden. Aan de ene kant stonden de toerisme-organisaties die Mardi Gras op globaal niveau wilden promoten. Aan de andere kant stonden inwoners en groepen die lokale zorgen uitten. Binnen deze groep bestonden ook weer verschillende opvattingen. Het bestaan van verschillende urban imaginaries was onmiskenbaar. Sommige inwoners zagen het toerisme als een voorbode van sociale instabiliteit, een bedreiging voor de lokale cultuur en een mechanisme voor de commercialisering van Mardi Gras.65 De slogan van de anti-commercialisten was dat Mardi Gras de ‘the world’s largest free show’ is.66 Deze slogan kan gezien worden als een vorm van counterbranding, omdat het duidelijk gericht is tegen de manier van branden die gericht is op de commercie. Naast deze slogan zijn er echter geen invloedrijke protestbewegingen of activiteiten van counterbranding merkbaar. Wel is er genoeg discussie. Voorstanders van toerisme pleiten dat het laten zien van New Orleans en Mardi Gras aan een internationaal publiek een potentiële bron is voor het behoud van lokale cultuur en erfgoed. Andere inwoners zijn van mening dat het toerisme niet het probleem is, maar het management en de regelgeving ervan, en de controle erop. Zij menen dat het stadsbestuur de toeristische aantrekkingskracht van New Orleans moet beperken om de verspreiding van de commercie tijdens Mardi Gras tegen te gaan.67 Een lokale artiest en ontwerper van floats is tegenstander van de commercie en zegt: “Mardi Gras is een deel van onze traditie, een deel van onze cultuur en niet alleen een operatie waar geld mee verdiend moet worden.”68 Als afsluiting van dit hoofdstuk kan nu geconcludeerd worden dat Mardi Gras vóór Katrina deel van de city branding van New Orleans uitmaakte, zoals te zien was aan de activiteiten van de Kern Company en de posters van Mistretta. Maar in de city branding van New Orleans door de toerismebureaus is Mardi Gras niet op een heel prominente wijze terug te zien, om de diversiteit van New Orleans te benadrukken.
63
Wood, New Orleans, 24-25. http://www.neworleanscvb.com/docs/mardigrasbrochure2002.pdf, geraadpleegd op 26 mei 2009. 65 Gotham, ‘Tourism from above and below’, 312-322. 66 Gotham, Authentic New Orleans, 171. 67 Gotham, ‘Tourism from above and below’, 318. 68 Ibidem, 319. 64
14
De orkaan Katrina In 2000 stond New Orleans in de top twintig van de door buitenlandse toeristen meest bezochte steden van de Verenigde Staten. In 2004 bezochten meer dan tien miljoen mensen de stad en was vijfendertig tot veertig procent van het jaarlijkse stadsinkomen afkomstig uit de toerismesector. Zonder deze bijdrage zou de belasting per huishouden in de stad met meer dan drieduizend dollar per jaar zijn gestegen. De toeristensector schiep daarnaast werkgelegenheid voor ongeveer vijfentachtigduizend mensen. Ook in 2005 was de sector op weg om records te gaan breken, totdat de orkaan Katrina in augustus van dat jaar toesloeg.69 Circa tachtig procent van New Orleans overstroomde. Sommige wijken stonden wekenlang onder water. Door Katrina vielen ongeveer 1500 dodelijke slachtoffers, waarvan ongeveer 1100 in New Orleans. De schade is geschat op dertig miljard dollar. De bevolkingssamenstelling veranderde, omdat de arme, voornamelijk Afro-Amerikaanse bevolking, niet meer is teruggekeerd.70 Door de enorme schade die de orkaan veroorzaakte 71, lag het toerisme de rest van 2005 bijna volledig stil. Met behulp van een subsidie van dertig miljoen dollar van the Louisiana Recovery Authority werden marketing- en promotiecampagnes opgezet, om het negatieve imago van New Orleans en het toerisme te herstellen. Het negatieve beeld van een zwaar beschadigde, vervuilde en criminele stad, moest met behulp van deze subsidie verdwijnen. Wereldwijde campagnes werden opgezet om de stad te promoten als toeristische trekpleister en als stad met een gezond commercieel klimaat voor zakelijke bezoekers.72 De toerismebureaus bedachten een aantal slogans om de bezoekers weer de stad in te krijgen, waaronder “do you know what it is to miss New Orleans? We know you do!”. Dit soort slogans waren gericht op een conflictvrij en nostalgisch beeld van New Orleans, dat de aandacht af zou leiden van de realiteit van het menselijk lijden en de vernielingen in de stad. Het moest een beeld scheppen van de grandeur van vóór Katrina, om de consument weer terug de stad in te lokken.73 In 2006 begon het herstel van de toeristensector. Het ‘voordeel’ voor het herstel van het toerisme was dat de French Quarter, de kern van de toeristische activiteiten en bezienswaardigheden, op hoge gronden langs de oever van de Mississippi is gebouwd. De schade die werd veroorzaakt door de overstromingen bleef hier beperkt. In 2007 zette het herstel door en bereikte de toerismesector in enkele perioden zelfs het niveau van vóór Katrina.74 Werd Mardi Gras in 2006 meer gebruikt in de city branding van New Orleans dan vóór 2005? En is er verschil tussen de promotie van Mardi Gras in 2006 en 2009? In het volgende hoofdstuk zullen deze vragen aan bod komen. 69
Kok, Twee jaar na Katrina, 4 en 96. Ibidem, 6 en 7. 71 Ibidem, 9. 72 Ibidem, 96. 73 Gotham, ‘(Re)branding the Big Easy’, 835. 74 Kok, Twee jaar na Katrina, 97. 70
15
City branding via Mardi Gras na 2005 Zoals in het vorige hoofdstuk duidelijk is geworden, veroorzaakte de orkaan Katrina enorme schade aan het imago van New Orleans als toeristische bestemming. Het was voor stadsleiders, waaronder burgemeester Ray Nagin en experts op het gebied van toerisme, een uitdaging om het imago weer te herstellen. Mardi Gras was daarvoor de aangewezen mogelijkheid.75 De organisatie van Mardi Gras in 2006 was minder makkelijk te verwezenlijken dan vóór Katrina, omdat de stad en de krewes minder geld tot hun beschikking hadden en het voor de krewes verboden was om zich te laten sponsoren. Het stadsbestuur was hier altijd op tegen geweest, omdat Mardi Gras een traditioneel feest is dat niet aan een merknaam moet worden verbonden. Toch besloot de stad om voor 2006 een uitzondering te maken en op zoek te gaan naar een sponsor, via het Mardi Gras Ad Support and Sponsorship Program.76 Er reageerde uiteindelijk maar één sponsor: Glad Products, een fabrikant van vuilniszakken. Dit bedrijf was bereid om mee te helpen bij het opruimen van het vuilnis na afloop van de Mardi Gras-viering.77 Naast reclamebureaus en het stadsbestuur waren veel krewes ook voorstander van de viering van Mardi Gras in 2006. Dit omdat het zou helpen de gemeenschap op te bouwen en de geest leeg te maken.78 De Mardi Gras Indians zeiden bijvoorbeeld dat de Mardi Gras-viering van 2006 zou laten zien dat Katrina hun spirit niet heeft verwoest. Zij, en het stadsbestuur eveneens, spraken van de rebirth van New Orleans.79 De viering van 2006 werd dan ook gepromoot als de comeback van New Orleans. Op de site van het New Orleans Convention and Visitors Bureau (NOCVB) stond de volgende uitspraak: “Mardi Gras 2006 will be a celebration of the rebirth of New Orleans and a demonstration of its enduring character and spirit.” 80 Dit thema komt terug in de Mardi Gras-posters van Andrea Mistretta uit 2006 en 2007. De titels verwijzen naar Katrina en de wederopbouw van New Orleans: ‘Phoenix Rising’ en ‘Reunite, revive, revel’.81 In 2007 werden t-shirts verkocht met de slogan: “Soul is water-proof”.82 Het NOCVB
75
Gotham, ‘(Re)branding the Big Easy’, 825. Ibidem, 836. 77 http://www.mediapost.com/publications/index.cfm?fa=Articles.showArticle&art_aid=39577, geraadpleegd op 27 mei 2009. 78 Bak, Masquarade of diversity, 40. 79 Gotham, Authentic New Orleans, 170. 80 http://www.neworleanscvb.com/articles/index.cfm/action/view/articleID/196/typeID/21, geraadpleegd op 27 mei 2009. 81 http://www.mardigrasgraphics.com/order.html, geraadpleegd op 27 mei 2009. 82 http://dirtycoast.com/trumpet_home.php?id=58:, geraadpleegd op 27 mei 2009. 76
16
startte in deze tijd ook nieuwe marketingcampagnes waarin deze slogan terugkwam.83 De viering van Mardi Gras zou aantonen dat de soul van New Orleans waterproof is.84 Veel mensen vonden het in 2006 te vroeg om alweer feest te gaan vieren. Er zaten bijvoorbeeld nog veel daklozen in hotels.85 Veel inwoners waren bang dat de wereld onterecht het idee zou krijgen dat New Orleans er weer bovenop was, als Mardi Gras gevierd zou worden. Naar hun mening was afleiding van de problemen niet goed.86 Bedrijven binnen de toerisme-industrie, zoals de hotels die toeristen in plaats van daklozen lieten overnachten, moesten van burgemeester Ray Nagin een deel van hun winst afdragen aan de wederopbouw van de stad. Zijn mening was dat Mardi Gras in 2006 wel gehouden moest worden, omdat het zou bijdragen aan de wederopbouw van de stad.87 Toch was niet iedereen het hiermee eens. Een grote groep slachtoffers van Katrina was noodgedwongen naar Atlanta vertrokken en was tegen de viering van Mardi Gras in 2006. Ze dreigden met billboards op te roepen tot een boycot van het festival. Dit is een voorbeeld van counterbranding. Ze waren niet tegen Mardi Gras an sich, maar tegen het feit dat daaraan prioriteit werd gegeven. In december 2005 organiseerden ze een protest in Atlanta, maar dat haalde niets uit.88 Volgens een artikel in de Los Angeles Times was het vieren van Mardi Gras in 2006 voor een groot deel van de Afro-Amerikaanse bevolking een klap in het gezicht. Vóór Katrina waren zij de grootste bevolkingsgroep in New Orleans en was hun bijdrage in het festival en de muziek aanzienlijk. Na Katrina waren veel van hen uit New Orleans vertrokken en niet teruggekeerd. Daarom vonden zij het vreemd dat Mardi Gras toch gevierd zou worden. De stad zou in plaats daarvan moeten proberen om de mensen terug in hun buurten en huizen te krijgen.89 Uiteindelijk deden de Mardi Gras Indians wel mee aan Mardi Gras van 2006 en stond de meerderheid er niet negatief tegenover.90 Katrina kwam in 2006 en 2007 niet alleen terug in de voorbereidingen van en protesten tegen Mardi Gras, maar ook in de viering zelf. In de optochten werd de orkaan bespot, gehekeld en herdacht. De sfeer die tijdens Mardi Gras in 2006 en 2007 heerste was er een van overleving en van een multiculturele inspanning om te vechten voor het voortbestaan van het evenement. Er was ruimte voor rouw en kritiek, maar ook voor plezier. Ondanks dat de krewes van de Afro-Amerikaanse bevolking en andere etniciteiten harder waren getroffen dan de ouderwetse blanke krewes, geloofden ze allemaal dat,
83
http://www.neworleanscvb.com/articles/index.cfm/action/view/articleID/828/typeID/1, geraadpleegd op 27 mei 2009. 84 Kok, Twee jaar na Katrina, 97. 85 ‘Mardi Gras in drooggevallen New Orleans’ Trouw Februari (2006). 86 ‘Mardi Gras a chance for locals to forget Katrina. But bad weather, post-hurricane reality put damper on celebrations’ MSNbc 27 februari (2006). http://www.msnbc.msn.com/id/11571347/, geraadpleegd op 4 mei 2009. 87 S. Gold, ‘Refrain rises to call off next Mardi Gras’ Los Angeles Times 7 december (2005). www.commondreams.org/headlines05/1207-03.htm, geraadpleegd op 4 mei 2009. 88 Ibidem. 89 Ibidem 90 Gotham, Authentic New Orleans, 170.
17
ondanks dat de toekomst niet makkelijk zou zijn, de soul van Mardi Gras waterproof was en zou overleven.91 De Mardi Gras-viering van 2007 was een groot succes. Er kwamen tussen de zevenhonderd- en achthonderdduizend bezoekers op af. Vijfennegentig procent van de beschikbare hotelkamers waren bezet. Hoewel het aantal bezoekers nog niet gelijk was aan het niveau van vóór Katrina, namelijk één miljoen, zei Stephen Perry, directeur van het New Orleans Metropolitan Convention & Visitors bureau: “bezoekers en lokale bevolking kwamen massaal op het evenement af, waardoor Mardi Gras weer aanvoelde als vóór Katrina. Mardi Gras 2007 stuurde de volgende boodschap de wereld in: ‘soul is waterproof’ en de ‘New Orleans experience’ is nog steeds aanwezig.”92 Net na Katrina maakte Mardi Gras dus sterker deel uit van de city branding van New Orleans en was er ook sprake van counterbranding. In 2009 was de city branding weer enigszins op het niveau van vóór 2005. Katrina wordt genegeerd en Mardi Gras is slechts weer een deel van de promotiecampagne. Dit blijkt uit verschillende websites, waarop Mardi Gras wel genoemd wordt, maar het niet meer naar voren komt dan alle andere kenmerken en bezienswaardigheden van New Orleans. Dit is bijvoorbeeld te zien in de ‘Official vistors Guide’, gemaakt in opdracht van het NOMCVB en NOTMC. Mardi Gras neemt hierin geen een prominente plaats in en Katrina wordt helemaal niet genoemd.93 Ook in het promotiefilmpje van New Orleans, dat op dezelfde website staat, komt Mardi Gras voor, maar is het niet het belangrijkste element. Op de site van het New Orleans Multicultural Tourism Network (NOMTN) neemt Mardi Gras geen hoofdrol op zich.94 Een ander voorbeeld zijn de Mardi Gras-posters van Mistretta uit 2008 en 2009.95 Hieruit blijkt de afstand tot Katrina. De posters in 2006 en 2007 verwijzen naar de ‘revival’ van New Orleans, maar in 2008 en 2009 hebben ze weer neutrale titels. Het laatste voorbeeld is de winkelketen New Orleans to go. Mardi Gras is eveneens slechts een deel van wat er te vinden is in deze toeristische souvenirwinkel.96 Uit al deze voorbeelden blijkt het verschil tussen de city branding van New Orleans via Mardi van 2006 en 2007 ten opzichte van 2008 en 2009. Net na Katrina werd Mardi Gras gebruikt om New Orleans weer het imago van een gezellige, feestvierende stad te geven, in plaats van het beeld van een rampgebied. Bij de promotie werd dan ook verwezen naar Katrina met woorden als ‘revival’ en ‘comeback’. Voor de eerste keer werd Mardi Gras gesponsord. In 2008 en 2009 lijkt Katrina bewust genegeerd te worden, aangezien het op de websites en in gidsen niet ter sprake komt. Ook is de functie
91
Bak, Masquarade of diversity, 40-41. Kok, Twee jaar na Katrina, 97. 93 http://www.nxtbook.com/nxtbooks/weaver/noovg208/#/0, geraadpleegd op 27 mei 2009. 94 http://www.soulofneworleans.com/ 95 http://www.mardigrasgraphics.com/order.html, geraadpleegd op 27 mei 2009. 96 http://www.norleanstogo.com/concept.html 92
18
van Mardi Gras weer teruggeschoven naar de plaats die het vóór 2005 innam, toen het onderdeel uitmaakte van de city branding van New Orleans, maar geen prominente plaats innam.
19
Conclusie De vraagstelling die centraal stond in dit onderzoek was: “Welke veranderingen in het gebruik van Mardi Gras in de city branding van New Orleans zijn te ontdekken voor en na 2005?” Er werd stilgestaan bij welke groepen bijdroegen aan city branding, wat hun bedoelingen waren en of er groepen waren die andere ideeën probeerden te verwezenlijken in de perioden 2000-2005 en 20062009. In de eerste periode werd New Orleans via Mardi Gras door de toerismebureaus gebrand met de bedoeling om de stad het imago van een plezierige en vermakelijke plaats te geven. Mardi Gras maakte deel uit van de city branding van New Orleans, maar niet op een heel prominente wijze. Een verklaring hiervoor zou kunnen zijn dat de toerismebureaus in New Orleans zich op meer onbekende aspecten dan Mardi Gras wilden richten, om de stad nog aantrekkelijker en diverser over te laten komen. Wat betreft counterbranding kan de slogan dat Mardi Gras ‘the world’s largest free show’ is, als voorbeeld worden beschouwd. Deze slogan is gericht tegen de manier van branden die gericht is op de commercie. Naast deze slogan zijn er echter geen invloedrijke protestbewegingen of counterbranding activiteiten te zien. Wel is er genoeg discussie over hoe Mardi Gras gepromoot zou moeten worden, en is er sprake van verschillende urban imaginaries. In de periode na de orkaan Katrina, voorafgaand aan de eerste Mardi Gras-viering in 2006 en 2007, maakte Mardi Gras sterker deel uit van de city branding van New Orleans dan voorheen. De burgemeester, het stadsbestuur en de toerismebureaus vonden het een uitdaging om het imago van New Orleans weer te herstellen. Net na Katrina werd Mardi Gras gebruikt om New Orleans weer het imago van een gezellige, feestvierende stad te geven, in plaats van het imago van rampgebied. Bij de promotie van Mardi Gras werd dan ook verwezen naar Katrina met woorden als ‘revival’, ‘comeback’ en ‘soul is waterproof’. Er was ook nu sprake van counterbranding. Zo waren er protesten tegen de viering van Mardi Gras kort naar de orkaan. In 2008 en 2009 was de city branding weer enigszins op het niveau van vóór 2005. Katrina lijkt bewust genegeerd te worden en Mardi Gras is slechts weer een deel van de promotiecampagne van New Orleans.
20
Literatuurlijst Literatuur Bak, S., Masquarade of diversity? Racial conflict in New Orleans Mardi Gras 1865-2008 (Nijmegen 2008).(Bachelorscriptie) Gotham, K.F., Authentic New Orleans: tourism, culture and race in the Big Easy (New York 2007). Gotham, K.F., ‘(Re)branding the Big Easy: tourism rebuilding in Post-Katrina’ Urban affairs review 2007 (42) 823-850. Gotham, K.F., ‘Tourism from above and below: globalization, localization and New Orleans’ Mardi Gras’ International Journal of urban regional research 29 (2005) 309-326. Greenberg, M., Branding New York: How a City in Crisis Was Sold to the World (New York 2005). Greenberg, M., ‘Branding cities: a social history of the urban lifestyle magazine’ Urban affairs review 36 (2000) 228-263. Huber, L.H., Mardi Gras: a pictorial history of carnival in New Orleans (Gretna 1977). Kok, M., Twee jaar na Katrina: de catastrofale overstroming van New Orleans (Delft 2007). Souther, J.M., New Orleans on parade. Tourism and the Transformation of the Crescent City (Baton Rouge 2006). Ward, S.V., Selling places. The marketing and promotion of towns and cities 1850-2000 (London 1998). Wilkie, L.A., ‘Beads and breasts: the negotiation of gender roles and power at New Orleans Mardi Gras’ in: L.D. Sciama & J.B. Eicher (eds.) Beads and bead makers. Gender, material culture and meaning (New York 1998).
21
Bronnen en websites ‘Mardi Gras a chance for locals to forget Katrina. But bad weather, post-hurricane reality put damper on celebrations’ MSNbc 27 februari (2006). http://www.msnbc.msn.com/id/11571347/ ‘Mardi Gras in drooggevallen New Orleans’ Trouw Februari (2006). Canabou, C., and J. Piotrowski, ‘Brand U.S.A.: New Orleans’ Fastcompany 19 december (2007) 1-2. http://www.fastcompany.com/artic88.les/1999/11/brandusa.html S. Gold, S., ‘Refrain rises to call off next Mardi Gras’ Los Angeles Times 7 december (2005). www.commondreams.org/headlines05/1207-03.htm M. Wood, Capitool reisgidsen. New Orleans (Houten 2002). New Orleans Tourism Marketing Corporation: www.neworleansonline.com New Orleans Convention and Visitors Bureau: www.neworleanscvb.com MediaPost Communications: www.mediapost.com Official Mardi Gras website: www.mardigrasneworleans.com New Orleans Multicultural Tourism Network: www.soulofneworleans.com Website of store New Orleans to Go: www.norleanstogo.com Metro New Orleans’ source for news, information and community interaction: www.nola.com
22
Blaine Kern Mardi Gras World: www.kernstudios.com www.mardigrasworld.com Kunstenares Andrea Mistretta: www.mardigrasgraphics.com Rex Organisation: www.rexorganization.com/Images/History/train.jpg
Dirty Coast Store: http://dirtycoast.com/trumpet_home.php?id=58
23
