PROJECT FIETSDIEFSTAL PEELLAND (HELMOND / GEMERT-BAKEL) 1. Waarom een project fietsdiefstal Binnen het Integraal Veiligheidsplan Peelland hebben de gemeenten Helmond en GemertBakel fietsendiefstal benoemd als één van de lokale prioriteiten. Het aantal aangiftes van fietsendiefstallen en de daarbij horende schade neemt de laatste jaren steeds verder toe. In figuur 1 is te zien dat het aantal aangiftes in zowel Helmond als Gemert Bakel de laatste jaren flink stijgt. Daarbij dient opgemerkt te worden dat volgens inschatting slechts 1 op de 3 fietsendiefstallen daadwerkelijk gemeld wordt bij de politie.
Figuur 1. Aantal aangiften fietsendiefstallen (bron: politie) fietsdiefstallen Helmond Gemert-Bakel
2010 788 106
20111 860 154
2012 996 119
2013 1168 157
2014 1103 306
Fietsdiefstal is voor veel mensen een reden om sommige verplaatsingen niet per fiets uit te voeren. Het fietsen in Nederland wordt gepromoot omdat het bijdraagt aan de bereikbaarheid, leefbaarheid en daarnaast ook nog eens gezond is. Het is daarom belangrijk om naast fietspaden ook voldoende aandacht te schenken aan een plek waar de fiets veilig gestald kan worden. Dit uiteraard aan de herkomst en bestemmingskant. De basis dient dus op orde te zijn om fietsdiefstal goed en structureel aan te kunnen pakken. Fietsdiefstal kan in relatie gebracht worden met andere prioriteiten zoals woninginbraak, heling en alcohol/drugsverslaving. Fietsen worden vaak gestolen om op een snelle manier aan geld te komen.
De laatste jaren is er regelmatig ad hoc aandacht geweest voor fietsdiefstal in Helmond. Er is een succesvol project geweest waarbij de heling werd aangepakt in de binnenstad. Vanwege andere prioriteiten destijds kon dit project geen vervolg krijgen. Inmiddels worden in de gemeente Helmond al bijna een jaar lokfietsen ingezet, heeft er in 2013 een project samen met politie en stadwacht gelopen gericht op 1 specifieke locatie (omgeving wc brouwhorst en station Brouwhuis). Ook op dit moment zijn we bezig om de hotspots aan te pakken, hiervoor worden lokfietsen gebruikt wordt de mobiele camera van de politie ingezet en vindt er communicatie plaats op diefstalgevoelige lokaties (flyer en posters). Ook in Gemert en Asten worden sinds kort lokfietsen ingezet. Op (peel)regionaal nivo moet voorkomen worden dat een afname van het aantal fietsdiefstallen in de ene gemeente (Helmond en Gemert) leidt tot een toename de andere gemeente (bijvoorbeeld Asten of Laarbeek). Belangrijk is om dit dus te blijven monitoren en zonodig ook in deze gemeenten acties te (kunnen gaan) ondernemen en hierbij mee te liften van het opgestelde maatregelenpakket. Een meer gestructureerdere , integralere, duurzame en regionale aanpak is noodzakelijk om het probleem fietsdiefstal goed aan te kunnen (blijven) pakken.
Opzet aanpak fietsendiefstal Peelregio
Pagina 1
2. Wat willen we bereiken We willen naar een integrale duurzame aanpak waarbij de aandacht gericht wordt op drie sporen: • Slachtoffer (personen waarvan fiets gestolen is) • Dader (fietsendief of heler) • Locatie Op basis van bovenstaande indeling zijn enkele doelstellingen voor de korte termijn (2015 2017) opgesteld.
Gericht op Slachtoffer Doel: Meer aangiftes/ verhogen aangiftebereidheid Het doen van aangiftes heeft minstens twee voordelen: • het werkelijke probleem wordt inzichtelijker momenteel doen namelijk te weinig mensen aangiften. Vaak denkt men dat aangifte toch geen zin heeft of het is te veel werk. Aangifte wordt meestal wel gedaan als een bewijs van diefstal nodig is voor de verzekering. Een toename van het aantal aangiften tijdens de totale aanpak betekent dus niet dat het daadwerkelijk aantal gestolen fietsen is toegenomen. • Meer aangiftes betekent ook dat de fietsendieven (eerder) gestraft kunnen worden (zonder aangifte immers geen bewijs). De mogelijkheden om het aantal aangiftes te laten stijgen zullen onderzocht en uitgewerkt worden. Middelen:
-
communicatie (oa terugmeldingen teruggevonden fietsen) beloning (bij het doen van aangifte) pm
Doel: Betere bewustwording bij de fietser Het is noodzakelijk de (potentiele)fietser te (blijven) wijzen op mogelijke risico’s van mogelijke fietsdiefstal en daarbij vooral te wijzen op de activiteiten die de fietser zelf kan uitvoeren om diefstal zo veel mogelijk te voorkomen. Middelen:
communicatie/campagnes (fiets beter op slot, fiets in een rek of stalling etc.) -
PM
Gericht op dader Doel: Aanpak heling Door de aanpak van heling wordt het veel minder interessant om een fiets te stelen. Middelen: registercontrole inzet lokfietsen communicatie pm
Gericht op Locatie Doel: Basis op Orde Het is belangrijk om goede voldoende rekken aan te bieden zodat de fiets vastgelegd kan worden aan een object. Het plaatsen van fietsrekken wordt hiervoor aangeraden. Middelen: kwalitatief voldoende rekken op de juiste plek (obv stallingsonderzoek) bewaakte stallingen (gratis)
Opzet aanpak fietsendiefstal Peelregio
Pagina 2
Uiteraard zal bij de uitwerking van de middelen ook gekeken worden naar mogelijke toepassing van innovatieve systemen/ activiteiten.
Voor de middellange termijn en lange termijn doelstelling willen we uiteraard een structurele aanpak van fietsendiefstal. Uiteraard zullen een aantal indicatoren voor succes in het project worden benoemd.
3. Wanneer gaan we het doen? Het is de bedoeling om zo snel mogelijk (juli 2015) het project op te starten en verder uit te werken om zo snel mogelijk hierover ook te communiceren en activiteiten die zichtbaar zijn voor de burgers uit te voeren. Hoewel de actie zich met name richt op de periode 2015 tot en met 2017 zal ook daarna voldoende aandacht en capaciteit moeten blijven cq beschikbaar zijn voor dit onderwerp om terugval te voorkomen. Het project zal dus een doorlopend karakter moeten krijgen. In dit kader zal ook een overkoepelend communicatie- en activiteitenplan worden opgesteld.
4. Hoe gaan we het doen? Het project zal dusdanig worden opgezet en worden vastgelegd zodat ook andere gemeente indien nodig gebruik kan maken van de integrale plan van aanpak, zoals deze opgesteld en gehanteerd zal gaan worden.
Ook hier geldt dat samenwerking de sleutel tot succes is .De samenwerking in dit project zal gezocht worden met bijvoorbeeld: • • • • • • • •
burgers Ondernemers/centrummanagement Wijk- / dorpsraden/overleggen Verenigingen Buurtpreventie projecten Horeca fietsenzaken fietsersbond
Bij de start van het project zal een projectgroep worden ingesteld waarbij in ieder geval gemeente, politie, stads/dorpswacht vertegenwoordigd zijn. Deze projectgroep zal het verdere plan van aanpak verder gaan uitwerken. Daarnaast kunnen sommige partijen indien dat nodig is voor de ontwikkeling van het plan van aanpak of het uitwerken en implementeren hiervan, deelnemen aan het overleg. Naast het opstellen van het plan van aanpak zal in deze projectgroep ook gewerkt worden aan nadere analyses en monitoring van het project.
Opzet aanpak fietsendiefstal Peelregio
Pagina 3
5. Wie gaat het doen? De uitvoering zal plaatsvinden onder regie van de gemeenten. De projectleider van het project aanpak Fietsdiefstal Peelregio is Pieter Klumpers van de gemeente Helmond geassisteerd door Peter van Horen van de gemeente Gemert-Bakel. Projecten met betrekking tot fietsdiefstal zullen van hieruit geïnitieerd en gecoördineerd gaan worden. Uiteraard dient daarnaast bij zowel politie als stadswacht ook capaciteit beschikbaar te zijn voor de voorgestelde integrale aanpak.
6. Wat is het resultaat Een stad/dorp/regio waarin de kans op fietsdiefstal fors is afgenomen is en daardoor geen reden meer is om (korte) verplaatsingen niet op de fiets af te leggen. We willen met verschillende indicatoren het succes van de actie tegen fietsdiefstal gaan monitoren. - beleving inwoners (inwonersenquête/ stadspanel) - aantal aangiftes - succes inzet lokfiets - aantal gegraveerde fietsen - aantal teruggebrachte fietsen - pm
7. Communicatie Voor de totale aanpak zal een communicatieplan geschreven worden. Een eerste opzet voor Helmond is hiervoor opgesteld en zal de komende tijd verder uitgewerkt en uitgevoerd worden. Het concept communicatieplan is toegevoegd. Het communicatieplan biedt gemeenten in de regio een prima mogelijkheid om eenvoudig aan te haken binnen de gekozen herkenbare communicatiestrategie.
8. Wat gaat het kosten De kosten zijn afhankelijk van de verdere invulling van het project. Er dient werkbudget beschikbaar te zijn om acties te kunnen uitzetten. •
•
• •
Helmond heeft naar alle waarschijnlijkheid € 50.000,- (2015-2017) beschikbaar (45% rijksbijdrage / subsidie) voor activiteiten, communicatiecampagnes en mogelijke toepassing van innovatieve hulpmiddelen om fietsdiefstal tegen te gaan. Dekking moet nog door de raad worden goedgekeurd. Gemert-Bakel heeft nog geen financiële middelen beschikbaar. Afhankelijk van projectplan zal er geld beschikbaar worden gesteld. Ook wordt de mogelijkheid bezien om de opbrengst van een mogelijke fietsveiling te gebruiken voor de kosten te dekken van het project / manifestatie. Er is mogelijk geen extra geld voor overige zaken zoals manuren politie en stadswacht. Dit zal dus door middel van mogelijke herprioritering van taken moeten worden opgelost als dit nu niet past binnen de planning. Subsidiemogelijkheden. Er zijn op dit moment mogelijkheden om voor het project aanpak fietsdiefstal subsidie te krijgen bij de provincie. De kosten voor een project
Opzet aanpak fietsendiefstal Peelregio
Pagina 4
•
kunnen hierdoor voor mogelijk tot 80% gesubsidieerd worden (inclusief kosten voorbereiding). Voorgesteld wordt als peelregio een subsidieplan in te dienen voor 2016. Coördinatie hiervan via de projectleider. Bij de subsidieaanvraag kunnen mogelijk ook de kosten meegenomen worden voor (extra) inzet stadswacht/dorpswacht voor dit project. Het voordeel van een regionale aanpak is de efficiency. Gemeenten hoeven niet iedere keer zelf het wiel opnieuw uit te vinden, maar kunnen profiteren van een plan dat voor alle gemeenten toepasbaar is en uitgewerkt kan worden inclusief een duidelijke en helder uitvoeringsprogramma. We communiceren een en ander naar de burgers regiobreed met een zelfde boodschap/stijl. Door deze gestructureerde aanpak kan naast onder andere kosten ook capaciteit bespaard worden.
Naast financiën wordt er capaciteit (beschikbare uren) gevraagd van andere betrokken partijen (bv politie en stadswacht). Een overzicht hiervan kan opgesteld worden nadat de deelprojecten zijn uitgewerkt. Deels zullen deze uren passen binnen de huidige priortering van politie en stadswacht. Mogelijk zullen deze aangevuld moeten worden.
Opzet aanpak fietsendiefstal Peelregio
Pagina 5
Bijlage 1 concept communicatieaanpak Fietsdiefstal? We leggen hem vast!
Opzet aanpak fietsendiefstal Peelregio
Pagina 6
Concept Communicatieaanpak: Fietsdiefstal? We leggen hem vast! Deze versie is nog een concept en specifiek gericht op Helmond. Uiteindelijk komt er een versie die door alle peelgemeenten makkelijk ingevuld en toegepast kan worden. Waarbij andere peelgemeenten kunnen profiteren(zowel financieel als in tijd) van de kennis, ervaring en campagnes die opgesteld zijn in Helmond en Gemert. Gemeente Helmond, politie en Stichting Stadswacht Helmond gaan samen aan de slag met de aanpak van fietsdiefstal. Het doel is diefstal van tweewielers te voorkomen en, als dat toch gebeurt, om de fietsendieven aan te pakken en heling te voorkomen. De aanpak maakt onderdeel uit van Helmond Fietst, met als doel het aantrekkelijker maken van fietsen in Helmond. Communicatie is een belangrijk onderdeel van de aanpak. Met communicatie kunnen we fietsers wijzen op het risico van fietsdiefstal en handelingsperspectief bieden, dus tips geven van wat zij kunnen doen om fietsdiefstal te voorkomen. We gaan niet met het vingertje wijzen, want zo’n aanpak werkt niet, blijkt uit ervaringen in het verleden. We kiezen voor een positieve insteek. We gaan op een ludieke wijze communiceren en proberen het zo onder de aandacht te brengen. Het is daarbij belangrijk dat het niet een eenmalig en kort effect heeft, maar voor een langere periode. Met de communicatieaanpak willen we zo veel mogelijk aandacht genereren voor fietsdiefstal. Maar dit mag er niet toe leiden dat het beeld ontstaat dat Helmond de ‘fietsdiefstalhoofdstad’ van Nederland is. We benadrukken daarom dat fietsdiefstal óók in Helmond voorkomt (net als in andere steden en dorpen) en dat wij actief aan de slag gaan om er iets mee te doen. Slogan De centrale slogan luidt: Fietsdiefstal? We leggen hem vast! Deze slogan heeft een dubbele betekenis: 1. We leggen onze fiets vast 2. We leggen fietsendieven vast: met camera’s bij de fietsenstallingen en als dat niet genoeg is, legt de politie ze vast (pakt ze op) Campagnebeeld Op het centrale beeld van de campagne is een fietsendief zichtbaar – in een boevenstreepjespak – die probeert een fiets weg te nemen. De fiets ligt vast met een heleboel kabelsloten. Tegelijkertijd wordt de fietsendief door een politieagent, die achter hem staat, vastgelegd met handboeien. Tekst bij het beeld: Bij het campagnebeeld staat de volgende tekst: Titel: Fietsdiefstal? We leggen hem vast! Tekst onder het beeld: Ook in onze stad worden helaas regelmatig fietsen gesloten. Maar daar kunnen we samen iets aan doen. We leggen hem vast. Je fiets, bedoelen we dan. En ook de fietsendief. Die leggen we vast met camera’s en als dat niet genoeg is in de politiecel. Wordt je fiets toch gestolen? Doe dan altijd aangifte. Dat helpt om je fiets terug te vinden en de dief op te sporen. Kijk voor meer tips op www.veiligstallen.nl/helmond. Jij-vorm Zoals blijkt uit de bovenstaande tekst, spreken we de mensen aan in de jij-vorm. Dit doen we, omdat we mensen hierdoor directer kunnen aanspreken. Het is minder afstandelijk dan de u-vorm. Ook bij andere fietscampagnes hebben we de jij-vorm gebruikt en dan sluit dit er goed op aan.
Opzet aanpak fietsendiefstal Peelregio
Pagina 7
Verwijzing naar de website In alle communicatie-uitingen verwijzen we naar de website www.veiligstallen.nl/helmond. Dat is het centrale punt, waar alles samen komt.
Opzet aanpak fietsendiefstal Peelregio
Pagina 8
Communicatie-uitingen Voor de communicatiecampagne zetten we de volgende uitingen in: 1. Advertentiereeks in weekblad De Loop: elke eerste vrijdag van de maand, gedurende 12 maanden, een advertentie van ¼-pagina (130 x 190 mm) met het campagnebeeld en de tekst eronder. De kosten bedragen € 225,- per advertentie. 2. Een spotje (kort filmpje) op Omroep Helmond TV, dat wordt uitgezonden in het reclameblok rondom de uitzendingen van Helmond Door de Week Heen. Prijs moet nog opgevraagd worden. 3. Het filmpje van het spotje plaatsen we ook op de website www.veiligstallen.nl/helmond, op het Youtube-kanaal van gemeente Helmond en op de Facebook-pagina’s van gemeente Helmond en politie Helmond. Dit is kosteloos. 4. Het filmpje kunnen we ook verspreiden via de Twitter-accounts van gemeente Helmond, Stichting Stadswacht Helmond, politie Helmond en de accounts van wijkagenten. Op Twitter gebruiken we #weleggenhemvast en #Helmondfietst 5. Posters op de Hoffman-borden langs de doorgaande wegen in de stad. Daarop staat het campagnebeeld met de slogan ‘We leggen hem vast’ en de URL van de website. De kosten bedragen € 1.100,- voor een plaatsing van twee weken. 6. Het beeld van de Hoffman-poster plaatsen we ook op de beeldschermen in de fietsenstallingen en de beeldschermen in de Stadswinkel. Dit is kosteloos. 7. Het beeld van de Hoffman-poster plaatsen we op de ledwall van het Rabobank-kantoor. Dit is gratis (zolang het geen commerciële uiting betreft, wat hier niet het geval is) 8. De Hoffman-poster hangen we in een kleiner formaat (A3) op bij ‘hotspots’ waar veel fietsen gesloten worden. Denk hierbij aan de bibliotheek of het Kunstkwartier. Dit is kosteloos. 9. Free publicity: persbericht (ook aan wijkbladen), social media, interview op Omroep Helmond TV, enz. Communicatieacties Naast de bovenstaande communicatie-uitingen, zetten we ook een aantal ludieke acties op touw om aandacht te vragen voor fietsendiefstal: 1. Verklede fietsendieven lopen rond bij Festival Impact en bij de Kasteeltuinconcerten, op de weekmarkt en tijdens een koopzondag. Zij delen flyers uit om mensen te waarschuwen voor fietsendiefstal. Hiervoor wordt een promotieteam ingezet in een boevenstreepjespak. 2. Een ‘fietsendief’ geeft tijdens de weekmarkt demonstraties van hoe makkelijk het soms is om een fiets te stelen. 3. In de etalage van een leegstaande winkel zetten we een fiets neer met heel veel fietssloten eraan. Tegen het raam van de winkel plaatsen we dan de tekst ‘Fietsdiefstal? We leggen hem vast’. Dit kunnen we regelen in overleg met Centrummanagement Helmond of dit kan in de leegstaande oude bibliotheek aan de markt (via afdeling Vastgoed). Om de aandacht te blijven trekken, is het goed om enkele keren te wisselen van locatie. 4. Een fietsgraveerteam staat in het centrum van de stad en mensen kunnen daar gratis hun fiets laten graveren. Bij dit graveerpunt plaatsen we een posterbord met daarin posters met het beeld van de campagne. De prijzen van de bovenstaande acties moeten nog aangevraagd worden.
Opzet aanpak fietsendiefstal Peelregio
Pagina 9
Planning De planning van de communicatie is als volgt: Juli: • • • • • •
Begin juli: campagnebeeld klaar Start advertentiereeks in De Loop met eerste advertentie op vrijdag 10 juli Persbericht op vrijdag 10 juli 4 juli: graveerteam in de stad 17 juli: ‘fietsendieven’ staan bij de fietsenstalling bij de Kasteeltuinconcerten Fiets met veel fietssloten in etalage leegstaand pand in het centrum (oude bibliotheek?)
Augustus: • • • • •
Geen advertentie in De Loop i.v.m. zomervakantie 28 augustus – 3 september: spotje op Omroep Helmond TV 28 augustus – 11 september: beeld op ledwall Rabobank-kantoor Spotje op Facebook, website en Twitter 29 augustus (laatste zaterdag van de zomervakantie): fietsendief geeft een demonstratie op de zaterdagmarkt en er lopen ‘fietsendieven’ rond die flyers uitdelen
September: • • • •
4 september: advertentie in De Loop 5, 12 en 26 september: fietsgraveerteam in de stad 7 – 20 september: posters in de Hoffman-borden 13 september: er lopen ‘fietsendieven’ rond bij Festival Impact
Oktober: • •
2 oktober: advertentie in De Loop 3 oktober: er lopen ‘fietsendieven’ rond op de zaterdagmarkt
Vanaf november gaat dit verder, met elke eerste vrijdag van de maand een advertentie in De Loop. Waar mogelijk kan het team van ‘fietsendieven’ ingezet worden.
Opzet aanpak fietsendiefstal Peelregio
Pagina 10