Ing. 1 februari 2016 PS2016-87 2016-002087 PS 6 april 2016
Van: Verzonden: Aan: Onderwerp: Bijlagen:
Dolly Verhoeven
maandag 1 februari 2016 14:44 Griffie U maakte het mee! Gemaaktingelderland#terugblik.pdf
AAN: Provinciale Staten van Gelderland Geachte dames en heren, Met veel genoegen stuur ik u hierbij een terugblik op het erfgoedfestival Gemaakt in Gelderland. Het was een lange zomer vol boeiende en bijzondere activiteiten: open dagen, voorstellingen, routes, tentoonstellingen en demonstaties. Met de hulp van een groot aantal partners hebben we in die zomer de Gelderse ambachten en industrie in het zonnetje gezet. Ik wil de provincie Gelderland hartelijk danken voor de steun aan het festival! De afgelopen maanden hebben wij het festival geëvalueerd. Onze bevindingen zijn samengevat in het vouwblad ‘U maakte het mee’. U vindt het als bijlage bij deze mail. Wilt u liever een gedrukt exemplaar ontvangen? Laat het mij dan even weten. Desgewenst kan ik u ook het uitgebreide evaluatierapport over het festival toesturen. Gemaakt in Gelderland krijgt een vervolg: de Maakdagen 2016 op vrijdag 3 en zaterdag 4 juni. Dit tweedaagse evenement bereiden we nu voor. De Maakdagen sluiten aan bij een serie uitzendingen van Omroep Gelderland onder de titel ‘Gemaakt in Gelderland’. Aan het eind van die serie willen we tijdens een tweedaags evenement opnieuw het grote publiek de gelegenheid geven kennis te maken met Gelderse ambachten en industrie, in de vorm van open dagen, tentoonstellingen, workshops en andere activiteiten. Binnenkort zullen we onze (potentiële) partners uitgebreid over de Maakdagen informeren. Met vriendelijke groet, Dolly Verhoeven Prof. dr. Dolly Verhoeven Festivaldirecteur Gemaakt in Gelderland
Westervoortsedijk 67-D, 6827 AT Arnhem +31 (0) 6 51 31 70 20 [email protected] www.erfgoedgelderland.nl www.gemaaktingelderland.nl @Erfgoed_Gld @GemaaktinGld
**************************disclaimer****************** De informatie verzonden met dit e-mail bericht en de bijlagen is uitsluitend bestemd voor de geadresseerde(n). Gebruik van deze informatie door anderen dan de geadresseerde(n) is verboden. De verzender neemt geen enkele verantwoording voor fouten of wijzigingen in de inhoud van dit bericht als gevolg van het verzenden via e-mail. This information contained in this message and its attachments is intended only for use of the addressee. Anyone else may not use, copy or disclose to anyone any information contained in the message and its attachments. The sender does not accept any liability for any errors or omissions in the content of this message which arise as a result of e-mail transmission.
1
u maakte het mee! januari 2016
In de zomer van 2015 stond Gelderland in het teken van ambachten en industrie. Het erfgoedfestival Gemaakt in Gelderland richtte drie maanden lang de schijnwerpers op de Gelderse bedrijvigheid in heden en verleden. Het festival begon op 12 juni met een ‘ijzersterke opening’
lokale producten, theater- en muziekvoorstellingen in oude
op het DRU Industriepark in Ulft. Het eindigde met een
fabrieksgebouwen en wandel- en fietsroutes langs industriële
‘smakelijke afsluiting’ op 20 september tijdens het Fruitcorso
locaties.
in Tiel. In de tussenliggende maanden kon het publiek op
Het festival was een schot in de roos. De deelnemers waren
allerlei manieren kennismaken met ‘typisch Gelderse
enthousiast, de waardering van het publiek was groot en de
producten’ zoals papier, baksteen, mode en textiel, metaal,
media gaven volop aandacht aan dit bijzondere evenement. In
hout en voedsel. Er waren open dagen van bedrijven,
deze brochure kijken we nog een keer terug op een zomer vol
demonstraties door ambachtslieden, tentoonstellingen over
activiteiten rondom Gelderse ambachten en industrie.
WEGENS SUCCES HERHAALD Het thema Gemaakt in Gelderland is uitgegroeid tot een inspirerend Gelders merk. En dat zet aan tot nieuwe activiteiten. Vanaf april 2016 zendt Omroep Gelderland de
Maak
dagen 3 en 4 juni 2016
nieuwe tv-serie Gemaakt in Gelderland uit. En op vrijdag 3 en zaterdag 4 juni organiseren we de Gelderse Maakdagen 2016. Maakt u ze mee? Kijk op www.gemaaktingelderland.nl.
HET FESTIVAL IN CIJFERS • 178 deelnemende organisaties • 360 activiteiten • ruim 215.000 bezoekers • 300.000 Festivalkranten verspreid • 20.000 Doeboeken verspreid • 380 berichten in de lokale en regionale pers • 5 televisie-uitzendingen,150.000 kijkers per aflevering • 43.000 websitebezoekers met 174.000 paginaweergaves • ruim 3.000 nieuwsbrieflezers, likes op Facebook en volgers op Twitter
gemaakt in gelderland
WAT, WAAROM EN HOE Gelderland heeft een rijke geschiedenis op het gebied van ambachten en industrie. De maakbedrijven in deze provincie kennen een sterk regionaal spreidingspatroon, dat soms al teruggaat tot de 16e eeuw. Ook tegenwoordig is er nog veel bedrijvigheid in Gelderland aanwezig: van grote internationale bedrijven tot ambachtelijke producenten van streekproducten.
tiental collega’s en stagiairs. Een comité van aanbeveling verleende steun aan het festival.
Gemaakt in Gelderland was een vervolg op de eerdere provinciale festivals Gelderland 1900-2000 (2006), Geloven in
Gelderland (2008) en Gelegerd in Gelderland (2012).
Het festival Gemaakt in Gelderland wilde de geschiedenis
DOELSTELLINGEN
én de actualiteit van ambachten en industrie in Gelderland
Gemaakt in Gelderland ging uit van vijf doelen:
zichtbaar maken voor een breed publiek. Om dat te realiseren, was de medewerking nodig van een groot aantal organisaties: musea en historische verenigingen, culturele organisaties en gemeenten, maar ook ambachtslieden en bedrijven. Zij werden uitgenodigd om gezamenlijk het festival vorm en inhoud te geven.
• Geschiedenis toegankelijk maken • Waardering voor ambacht en industrie bevorderen • Kwaliteit van het erfgoedveld verbeteren • Samenwerking stimuleren • Cultuurtoerisme bevorderen
DOELGROEPEN
Het initiatief voor Gemaakt in Gelderland lag bij de coöperatie
De belangrijkste groepen waarop het festival zich richtte
Erfgoed Gelderland, een samenwerkingsverband van 143
waren:
erfgoedorganisaties. De uitvoering was in handen van een kernteam bestaande uit Dolly Verhoeven (festivaldirecteur), Marianna Tofani (festivalsecretaris) en Climmy Hanssen (communicatiemanager). Zij werden geholpen door een
gemaakt in gelderland
• inwoners van Gelderland, vooral ouders met kinderen en senioren
• ondernemers en werknemers in Gelderse bedrijven • recreanten en toeristen in Gelderland
VOOR HET PUBLIEK Een zomer lang borrelde en bruiste Gelderland van de activiteiten: 360 in totaal. Er was genoeg te kiezen voor het publiek!
19 lezingen Bijvoorbeeld: Over kunstenaar Jac Maris, over de Arnhemse scheepsbouw, over transformatorenfabriek Smit, over de geschiedenis van de baksteen en over pottenbakken door de eeuwen heen.
Bijvoorbeeld: ‘Gemaakt in …’ tentoonstellingen over de lokale
22 theater-, film- en muziekvoorstellingen
bedrijvigheid in Barneveld, Arnhem, Doesburg, Apeldoorn
Bijvoorbeeld: NJO verzorgde concerten in voormalige
en Wageningen, maar ook een tentoonstelling over de
fabrieksgebouwen, het Kulturhus uit Epe draaide oude
boekdrukkerij van het weeshuis Neerbosch.
films over de maakindustrie en het Cirque de la Liberté gaf
28 wandel- en fietsroutes
voorstellingen bij de vroegere ASM-haven in Arnhem.
47 tentoonstellingen
Bijvoorbeeld: Een textielroute in Aalten, een knopenroute in Bredevoort, een kunstroute in Ruurlo, de KunstOer in Winterswijk, een ambachtenroute in Hattem en een route langs de verdwenen industrie in de Nijmeegse wijk Bottendaal.
38 open dagen Bijvoorbeeld: Open huis bij de Gazellefabriek in Dieren, bij Koninklijke Talens in Apeldoorn, bij de steenfabrieken op het Gelders Eiland, bij ambachtelijke bedrijven in Tiel, bij
67 workshops
zaagbladenproducent Kinkelder in Zevenaar, bij breifabriek De
Bijvoorbeeld: Workshops smeden en edelsmeden op diverse
Appeltern.
locaties, stenen bakken in Zevenaar en Hernen, technische inspiratiesessies voor vrouwen in Elst, knutselen in Barneveld,
5 verhalenprojecten
striptekenen in Tiel, en doe-mee-ateliers voor het hele gezin in
Bijvoorbeeld: Verhalentafels in het Nijmeegse Huis van
Culemborg.
de Geschiedenis, herinneringen verzamelen van oud-
Reuver in Beneden Leeuwen en bij stoomgemaal de Tuut in
werknemers van zuivelfabriek Erica in Zelhem en een serie verhalenmiddagen met oud-werknemers in Epe.
tientallen activiteiten voor kids Bijvoorbeeld: Ritjes met een historische locomotief op het terrein van oude steenfabrieken, middeleeuwse munten slaan in Kasteel Huis Bergh, een wandeling met de boswachter op de Hoge Veluwe, een bezoek aan een prehistorisch dorp in Apeldoorn en tal van knutselmiddagen.
gemaakt in gelderland
SAMEN EEN FESTIVAL MAKEN Een belangrijk doel van het festival was de samenwerking bevorderen tussen erfgoedinstellingen, bedrijven en andere partners. En dat is gelukt! Gemaakt in Gelderland leidde tot tientallen (nieuwe) samenwerkingsverbanden.
Gemaakt in Apeldoorn Gemaakt in Apeldoorn was een samenwerkingsproject van
“Goed om het bedrijfsleven ook te activeren om gezamenlijk dingen te doen.”
het Erfgoedplatform Apeldoorn en het lokale bedrijfsleven. De hele zomer was op het voormalige Zwitsalterrein een tentoonstelling te zien over de Apeldoornse maakindustrie.
“De tentoonstelling loopt als een trein met ontzettend veel positieve reacties. Ik wil nog wel honderd kranten van u ontvangen.”
Steengoed! gebakken in Gelderland De Stichting Industrieel Erfgoed Nijmegen en Omgeving (STIENEO) was de initiatiefnemer van dit omvangrijke samenwerkingsproject. Het programma bestond uit meerdere tentoonstellingen, workshops, ritten met een zonnetrein,
Gemaakt in de Liemers
begeleide routes en opengestelde fabrieken.
Vanuit de campagne ‘de Liemers helemaal goed’, een initiatief
“De algehele pr was uitermate goed verzorgd.”
van de gemeenten Duiven, Rijnwaarden, Westervoort en Zevenaar, werden Liemerse culturele organisaties en het regionale bedrijfsleven gemobiliseerd om mee te doen aan het festival. Dat leidde tot veel Liemerse activiteiten en een
Mediapartners
gezamenlijke mediacampagne.
Tijdens het festival is intensief samengewerkt met onze mediapartners. Omroep Gelderland verzorgde een serie
“Dikke complimenten! Professioneel en betrouwbaar.”
van vijf uitzendingen over de Gelderse maakindustrie. Dagblad De Gelderlander maakte een festivalkrant van veertig pagina’s en bracht acht weken lang een dubbele
De Achterhoek
pagina met festivalinformatie. En het magazine IN2 Maas
Het Cultuur- en Erfgoedpact Achterhoek was initiatiefnemer
festival. Daarnaast was het festival volop aanwezig in andere
van het project ‘Old Souls, New Magic’ dat een verbinding
nieuwsmedia, met in totaal maar liefst 380 berichten!
& Waal publiceerde een mooie reeks artikelen over het
legde tussen Achterhoekse basisscholen en het regionale bedrijfsleven. Onder leiding van kunstenares Laura Casas Valle maakten leerlingen etsen over metaalbedrijven uit hun regio. Die etsen werden tijdens het festival tentoongesteld.
gemaakt in gelderland
“Wij hebben genoten van de samenwerking! Uit Ermelo de hartelijke felicitaties met dit geslaagde festival.”
EN DIT WAS ER OOK NOG Hoe maakt u het? Drie maanden lang toerde deze ludieke Roadshow door de provincie. Onder de titel ‘Hoe maakt u het?’ kon het publiek kennismaken met allerlei verschillende ambachtslieden en raden wie van hen de echte vakman- of vrouw was.
Het geluid van… Een heel speciaal onderdeel van het festival waren de voorstellingen van muziektheatergroep BOT. Zij maakten verrassende producties op drie bijzondere locaties: een verlaten kassencomplex in Lent, een leegstaande steenfabriek in Beuningen en een voormalige bibliotheek in
Doeboek
Doetinchem.
Speciaal voor kinderen tussen 9 en 12 jaar was er het Vakantie-Doeboek, met verhalen, stripjes over (on)handige
Quiz mee!
Harry, proefjes en interessante weetjes over typisch Gelderse
Waar wordt in Gelderland ketchup gemaakt? Uit welke
producten zoals baksteen, textiel, hout, papier en voedsel. In
vruchten is Flipje Tiel opgebouwd? En wat zit er eigenlijk in
het Doeboek zaten QR-codes die je kon scannen om bij leuke
volkorenbrood? Wie zijn kennis over de Gelderse maakindustrie
filmpjes te komen. En er zat een rebus in waarmee prijzen te
wilde testen kon terecht bij de online quiz. Daar ontbrandde een
winnen waren.
stevige competitie tussen deelnemers.
Movies Vooraf, achteraf en tijdens het festival zijn verschillende films gemaakt. Zoals een trailer, een aftermovie en een film over Gelders voedsel. Onder jonge makers van Gelderland werd een mini-movie wedstrijd georganiseerd.
Alle films zijn terug te zien op de website
www.gemaaktingelderland.nl en op YouTube.
gemaakt in gelderland
GEMAAKT IN GELDERLAND WAS EEN GROOT SUCCES! De festivalorganisatie bedankt iedereen die het festival ‘mee-maakte’*: Aalten Aaltense Musea Apparatenfabriek ARA VVV Aalten Achterhoek Cultuur en Erfgoedpact Achterhoek Apeldoorn CODA De Ned. Maatschappij voor Nijverheid en Handel De Stentor De Textiel Fabriek SDD Erfgoedplatform Apeldoorn Fietsgilde Apeldoorn Gemeente Apeldoorn Nationaal Jeugd Orkest Oirik Royal Talens Stichting Culturele Pleinmarkt Apeldoorn Storia Veluwse Vlaggenindustrie Vereniging Oud Apeldoorn VNO-NCW regio Midden Nederland Appeltern Stoomgemaal De Tuut Arnhem Brakels Movie Solutions Erfgoedcentrum Rozet Francien van Zetten Gelders Archief Gelders Erfgoed Gelders Genootschap Geldersch Landschap & Kasteelen Gilde Arnhem Kamer van Koophandel Laura Casas Valle Mondra Opleidingen Nederlands Openluchtmuseum Omroep Gelderland PUUR Communicatie Rijnbrinkgroep Stichting touchstones Suze May Sho Van Hulsteijn Bicycles Barneveld Museum Nairac Nederlands Pluimveemuseum Beneden-Leeuwen Streekhistorisch Museum Tweestromenland Versier het Zelf Beuningen LivingPast.nu Borculo De Achterhoek maakt het Bredevoort VVV Bredevoort Culemborg De Gelderlandfabriek Elisabeth Weeshuis Museum Wim van Mourik, meubelrestaurator Stichting Gispen Collectie Deventer Productiehuis Oost Nederland Didam Metaalbedijf Kaal Dieren Oudheidkundige Kring Rheden-Rozendaal Koninklijke Gazelle NV Dinxperlo Metaalgaasweverij Doesburg Gemeente Doesburg Het Huis Doesburg Streekmuseum De Roode Tooren VVV Doesburg Doetinchem Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers Holga Metaaltechniek Duiven Nathan Import/Export PromTeg Industries Ede ADO houten speelgoed
Food Inspiration, Gemeente Ede Historisch Museum Smaakfietsroutes.nl Stichting festival Pure Passie Eerbeek Eerbeekse Oliemolen Veluwespecialist Eerbeek Karton Design Eibergen Museum de Scheper Elburg Museaal Platform Elburg Museum Elburg Museum Sjoel Elburg Elst General Ledger Nancy Klomp Watersnijtechniek RBT KAN Epe Ampt Epe Bekenstichting Kulturhus EGW Stichting Open-Atelierdagen NoordoostVeluwe Veluws Museum Hagedoorns Plaatse Waterschap Vallei en Veluwe Ermelo Museum Het Pakhuis Etten Tichhelovend-Kok bv Gaanderen Theaterfabriek Gekkoo Stanstechniek Gaanderen Gendringen Wijnboer Leon Masselink Groenlo Grolsch Brouwhuis in de Lange Gang Machinefabriek De Smidse bv Stichting Stoomhoutzagerij Nahuis Harderwijk Harderwijkse Molenstichting Het Gilde van Harderwijker Stadsgidsen Hulsink Distilleerderij Smederij Reinier Hoving Stadsmuseum Harderwijk Hattem Hambachtroutes Nederlands Bakkerijmuseum ‘s Heerenberg Beverloo 3D works Industriële Automatisering Kremer Kasteel Huis Bergh TP-Metal bv Hengelo GOMA Heteren Stichting Restauratie Steenoven Randwijk Heumen Ateliermuseum Jac Maris Hoog-Keppel Toeristisch Informatiepunt TIPDHK Klarenbeek Landgoed Klarenbeek Kortrijk (B) E-Faith Kranenburg Stichting Oude Gelderse Kerken Stichting Vrienden van de Kerk op de Kranenburg Leiden ab-c media Lichtenvoorde Rompa Tanneries Stichting Bloemencorso Lichtenvoorde Vereniging voor Oudheidkunde Lichtenvoorde Liemers De Liemers Helemaal Goed Lienden TrapArt Loenen Middelste Molen Millingen aan de Rijn Stichting Van Steen en Natuur Nederland Stichting Historie Grofkeramiek
Neede KMG Qualified builders of fair attractions Netterden Wanders Nijkerk Bibliotheek Nijkerk Museum Nijkerk Stichting stoomgemaal Arkemheen Nijmegen De Gelderlander De Gelderlander Club Eet!verleden Honigcomplex Huis van de Nijmeegse Geschiedenis Museum Het Valkhof muZIEum Natuurmuseum Nijmegen Regionaal Archief Nijmegen Stichting Bewonersorganisatie Bottendaal Stichting De Bastei Stichting gebroeders Van Limburg Stichting van Steen en Natuur STIENEO TourToDo Van ‘t Lindenhoutmuseum Vrije Academie Nijmegen Nunspeet Noord-Veluws Museum Otterlo Het Nationale Park De Hoge Veluwe Pannerden Wienerberger BV Renkum Stichting Papiergeschiedenis RenkumHeelsum Ruurlo KunstKring Ruurlo Spijk Van der Sanden Group Tegelen DIM Tiel ARN Recycling Bronsgieterrij Stijlaart Flipje en Streekmuseum Tiel Gemeente Tiel Itho Daalderop Metaglas Stichting 4-Stromenland Van Luijn Natuursteen Vliegenthart BV Tolkamer Bylandt Straatbaksteen Ulft Crafts Council Nederland DRU Cultuurfabriek DRU SSP Hal Exrion Precision Technology Finis Foodprocessing Equipment Hencon ICER Letterhakker Henk Welling Ulamo Verheij Metaal B.V. Vaassen Stichting Vaassen Historie Varsseveld Q4 Wheelchairs Van Raam Waterkracht Voorst Verborgen Tuinen van Bert Loman Vorden Smederij Oldenhave Wageningen Museum De Casteelse Poort Top bv food technology & life science Westervoort Concepts & Images Weurt ARN BV Modderkolk Nacco Wijchen EromesMarko Museum Kasteel Wijchen
Nooteboom Group BV Winssen Kunstenaarsduo Huub & Adelheid Kortekaas Winterswijk Monumentenbelangen Winterswijk Hittech Bihca Zelhem Museum Smedekinck Oudheidkundige Vereniging Salehem Zevenaar Assemblagebedrijf PERFECT Buitengoed De Panoven Kinkelder BV Liemers Museum Stichting Muziekcafé De Lantaern Volksuniversiteit voor Zevenaar en omstreken Zutphen Regiomail Regionaal Archief Zutphen Stichting Zutphen Ambachtstad Zwolle Foodlife Fideo Fondsen en sponsoren Provincie Gelderland VSBfonds Fonds voor Cultuurparticipatie Mondriaan Fonds Prins Bernhard Cultuurfonds Gelderland Fonds Martens van Sevenhoven Comité van Aanbeveling De heer C.G.A. Cornielje, commissaris van de Koning te Gelderland De heer J.C.G.M. Berends, burgemeester van Apeldoorn Drs. H.M.F. Bruls, burgemeester van Nijmegen De heer N.E. Joosten bc., burgemeester van Doetinchem De heer H.J. Kaiser, burgemeester van Arnhem Ing. J.P.C.M. van Zijl, voorzitter MBO Raad Mr. Th.C. de Graaf, voorzitter Vereniging Hogescholen Prof. dr. G.J.M. Meijer, bestuursvoorzitter Radboud Universiteit Prof. dr. ir. Louise O. Fresco, bestuursvoorzitter Wageningen UR De heer R.P.A. Migo, oud-directeur KvK Centraal Gelderland, lid DB Euregio RijnWaal Ir. F.A. Atema, voorzitter Provinciaal Bestuur Gelderland van VNO-NCW Midden Colofon Festivalorganisatie Gemaakt in Gelderland Coöperatie Erfgoed Gelderland Westervoortsedijk 67-D 6827 AT Arnhem [email protected] Vormgeving: Oirik | Erik Nieuwenhuis Fotografie: met dank aan Ed Biesta, Cyril Wermers en anderen. Gemaakt in Gelderland is een initiatief van de Coöperatie Erfgoed Gelderland.
*Deze lijst is mogelijk niet volledig omdat sommige organisaties meededen via een van onze partners.
