EXPLOSIERISIKOBEHEER

25-5-2011

EXPLOSIERISIKOBEHEER

1

Chronologisch verloop van het risikobeheer Risikoanalyse • Beschrijving v/d exploitatieomstandigheden • Gevaaridentificatie • Risiko-estimatie

Risikobeoordeling

Risiko-evaluatie • Bepaling risikoaanvaardbaarheidsgrens • Toetsing risiko's aan risicoaanvaardbaarheidsgrens

Risikobeheer

Risikoreduktie • • • • • •

Inventarisatie v/d maatregelen Evaluatie v/d maatregelen Keuze v/d maatregelen Implementatie v/d maatregelen Systematische herevaluatie Bijsturing

Risikoreduktie

Ir. Guido Haekens

-1-

25-5-2011

1. Omschrijving procesomstandigheden 2. Identifikatie / Inventarisatie van de gevaren 3. Risiko-estimatie 4. Bepaling van de risikoaanvaardbaarheidsgrens 5. Toetsing risico aan de risikoaanvaardbaarheidsgrens 6. Identifikatie / Inventarisatie van de risikoreduktiemaatregelen 7. Evaluatie van de risikoreduktiemaatregelen 8. Keuze van de risikoreduktiemaatregelen

Risicoreduktie 9. Implementatie van de risikoreduktiemaatregelen 10. Evaluatie van de risikoreduktiemaatregelen te velde 11. Bijsturing van de risikoreduktiemaatregelen

M.U.O.P.O. IDENTIFIKATIE EN LOKALISATIE EMISSIEBRONNEN ONTSTEKINGSBRONNEN

-2-

25-5-2011

MUOPO systeembeschrijving Bij het identificeren van de emissie- en ontstekingsbronnen wordt gebruik gemaakt van het MUOPO analysesysteem Binnen dit systeem worden de interrelationele verbanden onderzocht, die aanwezig zijn tussen de verschillende elementen die het systeem samenstellen Deze zijn : ¾ ¾ ¾ ¾ ¾

- Mensen (operatoren) - Uitrustingen (proces) - Omgeving (werkplaats) - Produkten (basisstoffen) - Organisatie

(M) (U) (O) (P) (O)

die binnen het proces interveniëren; die onderdeel vormen van het proces; waarbinnen het proces zich afspeelt; die binnen het proces worden ver-/bewerkt; waarmee het proces wordt beheerd.

Ir. Guido Haekens

MUOPO systeembeschrijving

Uitrusting

Produkt

Omgeving

Mens

Organisatie

Ir. Guido Haekens

-3-

25-5-2011

MUOPO systeembeschrijving De beschrijving van de werk-/bedrijfsomstandigheden heeft als doelstelling om zowel de werkelijke als de mogelijke (potentiële) emissiebronnen en ontstekingsbronnen te lokaliseren en te kenmerken. Bij de bepaling van zowel de emissiebronnen als de ontstekingsbronnen en de erbij behorende explosiegevaarlijke atmosferen, dienen de verschillende elementen uit het MUOPO systeem, die tot een explosie aanleiding kunnen geven, te worden onderzocht. Aangezien echter de lokalisatie van de ontstekingsbronnen enkel in de explosiegevaarlijke gebieden moeten worden bepaald, dient bijgevolg de bepaling der explosiegevaarlijke gebieden deze der ontstekingsbronnen vooraf te gaan. Hierbij dient te worden opgemerkt dat de verschillende processtadia (produktie, onderhoud, herstelling) en dit zowel onder normale als abnormale bedrijfsomstandigheden moeten worden beoordeeld.

Ir. Guido Haekens

Het vlinderdasmodel Foutenboom Feitenboom

Gebeurtenissenboom

EN poort

EN poort

EN poort

Deduktief

Induktief

Top down

Buttom up

8

-4-

25-5-2011

Deduktieve methodes

Induktieve methodes

Top down

Bottom up Schadeverwekkende gebeurtenis

Oorzaken

-Foutenboomanalyse (FTA)

-Gebeurtenissenboom (ETA)

-Feitenboomanalyse

-Storingsanalyse (HAZOP)

-FMEA

-FMEA

Gevolgen

-Storingsanalyse (HAZOP) -Ishikawa analyse (visgraatdiagram) -MORT Ir. Guido Haekens

DE EMISSIEBRONNEN

-5-

25-5-2011

Emissiebronnen De emissiebronnen die moeten worden opgezocht zijn deze waar brandbare gassen/dampen of poedervormige produkten zich met de luchtzuurstof kunnen vermengen tot een explosiegevaarlijke atmosfeer. Deze vermenging moet zich voordoen onder atmosferische omstandigheden (zie voorheen) Deze emissiebronnen kunnen zich zowel buiten als binnen procesapparatuur voordoen.

Ir. Guido Haekens

De MUOPO systeembeschrijving Om de gevaardragende interakties ten volle te kunnen onderzoeken dient men kennis te hebben van de kenmerken van de verschillende samenstellende parameters van het MUOPO systeem In deze voorstelling stelt de “Omgeving” de explosievaarlijke omgeving voor. Er wordt dus eerst onderzocht hoe de relaties tussen de verschillende parameters “Produkt”, “Uitrusting”, “Mens”, “Organisatie” en “Omgeving” aanleiding kunnen geven tot explosiegevaarlijke Omgevingen (Emissiebronnen). De parameter “Produkt” speelt hierin een primordiale rol aangezien deze bepalend is voor het explosief karakter van een Omgeving. Merk vervolgens op dat vooral de parameter “Uitrusting” en in mindere mate de parameter “Mens” initiatoren zijn op het vlak van de vorming van emissiebronnen. De parameter “Organisatie” zal steeds via de andere parameters (vooral P, U, M) op een indirekte wijze aanleiding kunnen geven tot de vorming van emissiebronnen. Ir. Guido Haekens

-6-

25-5-2011

De MUOPO systeembeschrijving Zelfs de “Omgevingsomstandigheden” kunnen in bijzondere omstandigheden aanleiding geven tot emissiebronnen (korrosie)

Ir. Guido Haekens

DE ONTSTEKINGSBRONNEN

-7-

25-5-2011

De MUOPO systeembeschrijving Vervolgens wordt nagegaan hoe de relaties tussen de verschillende parameters “Produkt, Uitrusting, Mens, Organisatie en Omgeving” aanleiding kunnen geven tot een ontstekingsbron binnen de voormelde explosiegevaarlijke omgeving. Hier zijn het vooral de parameters “Uitrusting” en “Mens” die vooral via de parameter “Organistie” aanleiding zullen geven tot de vorming van ontstekingsbronnen De invloed van de parameter “Mens” mag hier niet onderschat worden, aangezien hij via de “Organisatie” van de herstel- en onderhoudswerkzaamheden vaak aanleiding kan geven tot ontstekingsbronnen

Ir. Guido Haekens

De ontstekingsbronnen Als ontstekingsbronnen komen deze in aanmerking die opgenomen zijn in de hierna volgende tabel Voor iedere ontstekingsbron dient te worden nagegaan of ze de explosieve atmosfeer tot ontsteking kan brengen, m.a.w. - of haar temperatuur, de minimum ontstekingstemperatuur van de potentieel - of haar energie, de minimale ontstekingsenergie aanwezige explosieve atmosfeer overtreft. M.a.w. van iedere aanwezige ontstekingsbron zal haar aktiviteit als ontstekingsbron moeten nagegaan worden. Alzo worden alle elektrostatische ontladingen als “potentiële” ontstekingsbronnen beschouwd, maar een aantal ervan zijn niet in staat om stofexplosiegevaarlijke atmosferen te ontsteken. Ze zijn dus niet onder alle omstandigheden als “aktieve” ontstekingsbronnen te beschouwen. Ir. Guido Haekens

-8-

25-5-2011

De ontstekingsbronnen 1° De elektrische en elektromagnetische ontstekingsbronnen 1.1. De Elektrostatische ontladingen Vonkontlading Borstelontlading

(Borstelcorona)

Glijborstelontlading

(Glijborstelcorona)

Puntontlading

(Gloeicorona)

Stortkegelontlading 1.2. De atmosferische ontladingen (Bliksem) 1.3. De elektrische vonken 1.4 De elektrische bogen 1.5. De zwerfstromen met inbegrip van kathodische beschermingsstromen 1.6. De hoogfrekwente elektromagnetische golven 1.7.De elektromagnetische golven in het optisch spektrum 1.8 De ioniserende straling 2° De mechanische ontstekingsbronnen 2.1. De impaktvonken 2.2. De schuur- en wrijvingsvonken 2.3. De metaalbreuk Ir. Guido Haekens

2.4. De ultrosoon golven

Ontstekingsbronnen De ontstekingsbronnen 3° De thermische ontstekingsbronnen 3.1. De hete oppervlakken 3.2. De open vlammen en hete gassen 3.3. De spontane opwarming 3.4. De adiabatische kompressie en schokgolven 4° De chemische ontstekingsbronnen 4.1. De spontane oxidatiereakties 4.2. De broei 4.3. De polymerisatiereakties 4.4. De ontbindingsreakties

In totaal 20 specifieke ontstekingsbronnen

Ir. Guido Haekens

-9-

25-5-2011

Ontstekingsbronnen

Ir. Guido Haekens

Lokalisatie en Identifikatie v/d ontstekingsbronnen De ontstekingsbronnen kunnen bij een procesinstallatie gegenereerd worden door hetzij het proces zelf (procesgebonden ontstekingsbronnen), hetzij de procesuitrusting (uitrustingsgebonden ontstekingsbronnen). Bij de procesafhankelijke ontstekingsbronnen wordt rekening gehouden met deze die het gevolg zijn van de verwerkte produkten (bv. de procesgerelateerde hete oppervlakken), terwijl de procesonafhankelijke ontstekingsbronnen deze zijn die door de installatieonderdelen zelf worden gegenereerd (pomplagering). De reden van een dergelijke opsplitsing kan gezocht worden in : - de verscheidenheid van de disciplines die bij de risikobeoordeling moeten worden aangesproken; Inzake de mechanische en elektrische risiko’s zullen veeleer specialisten uit de onderhoudsdiensten betrokken worden; - de omvang van de uit te voeren risikobeoordeling.

Ir. Guido Haekens

- 10 -

25-5-2011

Lokalisatie en Identifikatie v/d ontstekingsbronnen Ontstekingsbronnen

Procesonafhankelijke

Procesafhankelijke

Ontstekingsbronnen te wijten aan de installatieonderdelen

Elektrische ontstekingsbronnen Elektrische vonken Elektrische bogen Zwerfstromen en kathodische stromen Elektrostatische ontladingen Hoogfrekwente elektromagnetische golven Elektromagnetische golven in het optisch spektrum Ioniserende straling

Mechanische ontstekingsbronnen

Ontstekingsbronnen te wijten aan het proces

Andere ontstekingsbronnen Hete oppervlakken

Impaktvonken Schuur- en wrijvingsvonken Metaalbreuk Ultrasoongolven

Chemische ontstekingsbronnen Spontane oxidatie reakties Broei Polymerisatiereakties Ontbindingsreakties Thermische ontstekingsbronnen Hete oppervlakken Vlammen en hete gassen Adiabatische kompressie

Ir. Guido Haekens

De MUOPO systeembeschrijving Uit voorgaande blijkt duidelijk dat alle elementen uit het MUOPO systeem een bijdrage kunnen leveren zowel op het vlak van de vorming van explosiegevaarlijke atmosferen (emissiebronnen) als op het vlak van de initiatie van ontstekingsbronnen. De impakt van voormelde elementen op de vorming van een explosiegevaarlijke atmosfeer (omvang) en op de vorming van een ontstekingsbron wordt getoond aan de hand van de hierna volgende voorstelling. Alle voormelde bronnen dienen te worden opgespoord door chronologisch de relationele verbanden tussen de aktieve elementen en diezelfde elementen als passief te analyseren. Deze oefening wordt vooreerst uitgevoerd t.b.v. de opsporing van de emissiebronnen en wordt vervolgens herhaald bij de opsporing van de ontstekingsbronnen Voorbeeld - Het poeder (produkt) smelt op de hete steunbasis van een toestel (uitrusting) en geeft aanleiding tot de emissie van ontvlambare gassen (emissiebron) - De operator (mens) poetst een uitrusting met een droge doek en genereert een elektrostatische ontlading (ontstekingsbron) Ir. Guido Haekens

-

- 11 -

25-5-2011

De MUOPO systeembeschrijving De explosie-senario’s

Ir. Guido Haekens

De administratieve verwerking

Passief onderworpen elementen

Aktief optredende elementen

Ir. Guido Haekens

M

U

O

P

O

M

M¨M

U¨M

O¨M

P¨M

O¨M

U

MÜ

UÜ

OÜ

PÜ

OÜ

O

MÖ

UÖ

OÖ

PÖ

OÖ

P

M¨P

U¨P

O¨P

P¨P

O¨P

O

MÖ

UÖ

OÖ

PÖ

OÖ

O = Explosieve omgeving

- 12 -

25-5-2011

1. Omschrijving procesomstandigheden 2. Identifikatie / Inventarisatie van de gevaren 3. Risiko-estimatie 4. Bepaling van de risikoaanvaardbaarheidsgrens 5. Toetsing risico aan de risikoaanvaardbaarheidsgrens 6. Identifikatie / Inventarisatie van de risikoreduktiemaatregelen 7. Evaluatie van de risikoreduktiemaatregelen 8. Keuze van de risikoreduktiemaatregelen

Risicoreduktie 9. Implementatie van de risikoreduktiemaatregelen 10. Evaluatie van de risikoreduktiemaatregelen te velde 11. Bijsturing van de risikoreduktiemaatregelen

RISIKO-ESTIMATIE m.b.v. MATRIXEN

- 13 -

25-5-2011

Risiko-estimatie • Aangezien een explosie gekonditioneerd wordt door een samentreffen van een explosiegevaarlijke omgeving met een ontstekingskrachtige ontstekingsbron wordt de schatting van het risiko, gepaard gaand met een explosie beoordeeld m.b.v. de hierna volgende expressie. R = WSchade x E(Ernst) x A(Afwendingmaatregelen). = WIncident x WBlootst x E x A = WExplosie x WBlootst x E x A = WExpl.Atmosf x WOntst.Bron x WBlootst x E x A = WOntvl.Produkt x WO2 x WOnstst.Bron x WBlootst x E x A • Bij de toepassing van de expressie wordt • - ofwel de impakt van de faktor A verborgen in een van voorgaande faktoren. • - ofwel de faktor afwending (A) als allereerste element bij de risiko-estimatie afzonderlijk in rekening gebracht Ir. Guido Haekens

Risiko-estimatie M.a.w. de bij de beoordeling van het explosierisiko reeds aanwezige humane of materiële risikoreduktiemaatregelen (A) worden direkt geintegreerd in één of verschillende van de andere faktoren (Wi of Wbl)

Ir. Guido Haekens

- 14 -

25-5-2011

Risiko-estimatie R = WSchade x Ernst x A. Matrix 4

(1)

Aangezien WSchade = WExpl x WBlootst Matrix 3 Is R = WExpl x WBlootst x A

(2)

Aangezien WExpl = WExpl.Atm x Wont.bron Matrix 2 Is R = WExpl.Atm x WBlootst x Ernst x A Aangezien WExpl.Atm = WOntvl.prod x WO2

(3)

Ir. Guido Haekens

Risiko-estimatie En aaangezien onder atmosferische omstandigheden is WO2 = 1 Is dus WExpl.Atm = WOntvl.prod Matrix 1 Zodat onder atmosferische omstandigheden

R = WOntvl.Produkt x WOnstst.Bron x WBlootst x Ernst x A Matrix 1 Matrix 2 Matrix 3 Matrix 4

(4)

Ir. Guido Haekens

- 15 -

25-5-2011

Risiko-estimatie MATRIX 4

R = WSchade x Ernst x A. = WExpl x WBlootst x Ernst x A = WExpl. Atm. x WOnt. Bron x WBlootst x Ernst x A

Bepaling van het risiko

MATRIX 3

= WBrand. Prod. x WO2 x WOnt. Bron. x WBlootst x Ernst x A

Waarschijnlijkheid op menselijk of materiele schade

MATRIX 2 Waarschijnlijkheid op een explosie

Omvang van de menelijke of materiele schade

Waarschijunlijkheid op blootstelling van personen en goederen

MATRIX 1 Waarschijnlijkheid op aanwezigheid van een explosieve atmosfeer

Waarschijnlijkheid op aanwezigheid van een emissiebron brandbare produkten

Waarschijnlijkheid op aanwezigheid van een emissiebron aan brandbare produkten

Waarschijnlijkheid op aanwezigheid van een ontstekingsbron

Waarschijnlijkheid op verdunning aan zuurstof

INERTISATIE

Waarschijnlijkheid op verdunning aan brandbare produkten

Zone-eliminerende maatregelen Zone-beperkende maatregelen

VENTILATIETYPE

Ir. Guido Haekens

Risiko-estimatie Merkt hierbij op dat, de ATEX richtlijnen, de parameters Wexpl atmosf en W ontst.bron ter bepaling van de parameter W explosie duidelijk aan banden liggen volgens de hiernavolgende matrix 2. Bovendien worden voor beide samenstellende parameters telkens 3 waarschijnlijkheidsgraden voorzien. - Voor de parameter Wexpl. atmosf zijn dat de explosiezones 0/20/, 1/21 en 2/22. - Voor de parameter W ontst. bron zijn dat de normale, de abnormale en de uitzonderlijke ontstekingsomstandigheden De kombinatie van deze 3 x 3 elementen levert maximaal 9 explosiewaarschijnlijk-heden op.

Ir. Guido Haekens

- 16 -

25-5-2011

Risiko-estimatie

Waarschijnlijkheid op een explosie WExpl Gedefinieerd door de ATEX richtlijnen Waarschijnlijkheid op aktiviteit van ontstekingsbron (WOntst. bron) Kontinue ontstekingsbron Normale toestand

Primaire ontstekingsbron Abnormale toestand

Sekundaire ontstekingsbron Exceptionele toestand

Waarschijnlijkheid explosieve atmosfeer (WExpl.atm.)

Kontinue emissiebron

zone 0 zone 20

1

2

3

Primaire emissiebron

zone 1 zone 21

4

5

6

Sekundaire emissiebron

zone 2 zone 22

7

8

9

Ir. Guido Haekens

Risiko-estimatie De rode vakken zijn de kombinaties die, mits grondige verantwoording door de werkgever en het treffen van technische of organisatorische maatregelen om de gevolgen van een eventuele explosie te beperken, in aanmerking komen. Voorgaande impliceert ook dat iedere aktieve ontstekingsbron die zich onder : - normale, abnormale en exceptionele uitbatingsomstandigheden kan voordoen, moet zijn onderdrukt bij gebruik in een zone 0 of 20 - normale en abnormale uitbatingsomstandigheden kan voordoen, moet zijn onderdrukt bij gebruik in een zone 1 of 21 - normale uitbatingsomstandigheden kan voordoen, moet zijn onderdrukt bij gebruik in een zone 2 of 22.

Ir. Guido Haekens

- 17 -

25-5-2011

Risiko-estimatie In de Sociale ATEX Richtlijn wordt uitdrukkelijk aangegeven dat de explosiewaarschijnlijkheidsniveau’s 6, 8 en 9 van voorgaande matrix zonder meer aanvaardbaar zijn en bijgevolg tot één enkel niveau (niveau IV) kunnen worden herleid. Vandaar het voorstel om de andere explosiewaarschijnlijkheidsniveau’s dermate in drie groepen in te delen dat naarmate het explosiewaarschijnlijkheidsniveau I wordt benadert, de explosiewaarschijnlijkheid ook toeneemt. Dit stemt trouwens overeen met de mathematisch uitgerekende explosiewaarschijnlijkheidsniveau’s zoals aangetoond in de twee hierna volgende tabellen Dit heeft dan ook geleid tot het aanvaarden van vier explosiewaarschijnlijkheidsniveau’s nl. W I tot W IV.

Ir. Guido Haekens

Risiko-estimatie De indeling in de vier waarschijnlijkheidsniveau’s is het gevolg van de toekenning van getalwaarden aan zowel de waarschijnlijkheid inzake de aanwezigheid van explosiegevaarlijke gebieden (ingedeeld in drie zones) als de waarschijnlijkheid inzake de aktiviteit van ontstekingsbronnen (ingedeeld in drie kategorieën) gegenereerd door uitrustingen. In dit verband kan worden gesteld dat voor een volkontinue bedrijfsaktiviteit : Een zone 0/20 overeenstemt met een potentiële aanwezigheid op een explosieve atmosfeer : van meer dan 1000 uren per jaar (± 1000u/10000 u) Een zone 1/21 overeenstemt met een potentiële aanwezigheid op een explosieve atmosfeer : begrepen tussen 10 u en 1000 uren per jaar (± 10 u/10000 ≤ ≤1000u/10000 u) Een zone 2/22 overeenstemt met een potentiële aanwezigheid op een explosieve atmosfeer : begrepen tussen 1 u en 10 uren per jaar (± 1 u/10000 ≤ ≤10u/10000 u) Ir. Guido Haekens

- 18 -

25-5-2011

Risiko-estimatie Zo ook worden voor de aktiviteit van de verschillende kategorieën ontstekingsbronnen analoge waarschijnlijkheden vooropgesteld. Een ontstekingsbron van de kategorie 1 krijgt een aktiviteitswaarschijnlijkheid toebedeeld : van meer dan 1000 uren per jaar (± 1000u/10000 u) Een ontstekingsbron van de kategorie 2 krijgt een aktiviteitswaarschijnlijkheid toebedeeld : begrepen tussen 10 u en 1000 uren per jaar (± 10 u/10000 ≤ ≤1000u/10000 u) Een ontstekingsbron van de kategorie 3 krijgt een aktiviteitswaarschijnlijkheid toebedeeld : begrepen tussen 1 u en 10 uren per jaar (± 1 u/10000 ≤ ≤10u/10000 u)

Ir. Guido Haekens

Risiko-estimatie Waarschijnlijkheid op aktiviteit van ontstekingsbron (WOntst. bron) Kontinue ontstekingsbron

Primaire ontstekingsbron

Sekundaire ontstekingsbron

Normale toestand

Abnormale toestand

Exceptionele toestand

Frekwent

Zelden

Uitzonderlijk

Waarschijnlijkheid explosieve atmosfeer (Wexpl.atm.)


zone 0 zone 20

W III

W II

WI


zone 1 zone 21

W II

WI

W0


zone 2 zone 22

WI

W0

W0

Komponent van matrix 3a en 3b

Deze matrix is opgenomen in de ATEX Richtlijnen !!!!!

Methode GUYRIC

Ir. Guido Haekens

- 19 -

25-5-2011

Risiko-estimatie Uitleg Matrix 2

Wexpl

Waarschijnlijkheid op explosie

Beschrijving

W0

Een explosie is onvoorstelbaar

Het explosiegevaar is uitgesloten

WI

Een explosie is ongewoon maar is mogelijk

Het explosiegevaar doet zich nu en dan voor

W II

Een explosie is goed mogelijk

Het explosiegevaar zal zich geregeld voordoen

W III

Een explosie is bijna zeker

Het explosiegevaar doet zich permanent voor

Ir. Guido Haekens

Risiko-estimatie Aangezien de ATEX richtlijnen, voormelde matrix gebruiken voor het bepalen v/d waarschijnlijkheid op een explosie WExpl ,is het vanzelfsprekend dat de bepaling van het explosierisiko R op eenzelfde wijze gebeurt. De praktische uitwerking van de risikobepaling R m.b.v. matrixen verloopt dan als volgt : 1°) matrix 1, houdt rekening met de aanwezigheid en de betrouwbaarheid van hetzij de ventilatie hetzij de inertisatie ,om het waarschijnlijkheidsniveau op een explosieve atmosfeer (explosiegevaarlijke zones) te bepalen; Deze matrix is voorgesteld in de 3 tabellen voorheen aangehaald voor de zonebepaling

Ir. Guido Haekens

- 20 -

25-5-2011

Risiko-estimatie op humaan vlak MATRIX 4b Risikoniveau inzake materiële schade

Materiële schade Omvang

MATRIX 4a Risikoniveau inzake humane schade

MATRIX 3b Waarschijnlijkheid op materiële schade

Waarschijnlijkheid op aanwezigheid van goederen



Waarschijnlijkheid op aanwezigheid van brandbare materie In de atmosfeer

MATRIX 3a Waarschijnlijkheid op humane schade

Humane schade Omvang

Waarschijnlijkheid op aanwezigheid van personen


Waarschijnlijkheid op aanwezigheid van zuurstof in de atmosfeer

Methode GUYRIC

Ir. Guido Haekens














Methode GUYRIC

Ir. Guido Haekens

- 21 -

25-5-2011

Risiko-estimatie 2°) matrix 2, waarin de 9 waarschijnlijkheidsniveau’s op een explosie worden herleid tot 4 waarschijnlijkheidsniveau’s WI tot en met W IV Het is inderdaad de Ekonomische ATEX Richtlijn die deze negen explosiewaarschijnlijkheidsniveau’s als volgt beoordeelt: - de niveau’s 6, 8 en 9 zijn aanvaardbaar; - de niveau’s 1, 2, 3,4 ,5 en 7 zijn onaanvaardbaar en in die mate zelfs dat ongetwijfeld explosiewaarschijnlijkheidsniveau WIII het minst aanvaardbare niveau is

Ir. Guido Haekens

Risiko-estimatie Waarschijnlijkheid op aktiviteit van ontstekingsbron (WOntst. bron)

Matrix 2

Kontinue ontstekingsbron

Primaire ontstekingsbron

Sekundaire ontstekingsbron

Normale toestand

Abnormale toestand

Exceptionele toestand

Frekwent

Zelden

Uitzonderlijk

Waarschijnlijkheid explosieve atmosfeer (Wexpl.atm.)


zone 0 zone 20

W III

W II

WI


zone 1 zone 21

W II

WI

W0


zone 2 zone 22

WI

W0

W0

Komponent van matrix 3a en 3b

Deze matrix is opgenomen in de ATEX Richtlijnen !!!!!

Methode GUYRIC

Ir. Guido Haekens

- 22 -

25-5-2011

Risiko-estimatie Uitleg Matrix 2

Waarschijnlijkheid op een explosie (WExpl)

Kenmerken

Zeer waarschijnlijk

W III

Komt frequent voor tijdens de normale levensloop

Waarschijnlijk

W II

Komt regelmatig voor tijdens de normale levensloop

Weinig waarschijnlijk

WI

Komt zelden voor maar mogelijk tijdens de normale levensloop

Onwaarschijnlijk

W0

Komt uitermate zelden voor tijdens de normale levensloop

Komponent van matrix 3a

Methode GUYRIC Ir. Guido Haekens

Risiko-estimatie matrixen 3a en 3b die, op basis v/d blootstellingduur aan mensen of materieel ,het waarschijnlijkheidsniveau op humane of materiële schade bijsturen (Uitbreiding van de vakken 4 naar 4*) Met betrekking tot de blootstellingsduur dient niet enkel rekening te worden gehouden met de aanwezigheid binnen de explosiegevaarlijke zone doch dient te worden uitgebreid tot het gebied waarin de effekten (gevolgen) van een eventuele explosie binnen de zone zich laten voelen. M.a.w. wanneer een explosie zich kan voordoen in een explosiegevaarlijke zone, waar iedere aanwezigheid van personen in die zone is uitgesloten (zone 0) moet evenwel met de aanwezigheid van personen binnen het impaktgebied van de explosie in deze zone worden rekening gehouden.

Ir. Guido Haekens

- 23 -

25-5-2011














Methode GUYRIC

Ir. Guido Haekens

Waarschijnlijkheid op humane schade Matrix 3a Waarschijnlijkheid Humane blootstelling

Waarschijnlijkheid op een explosie WExpl. Zeer waarschijnlijk

Waarschijnlijk


Onwaarschijnlijk

W III

W II

WI

W0

≤100%

1

2

3

4

33% <

< 66%

2

3

3

4

0% <

< 33%

3

3

4*

4

4*

4*

4*

4

66% <

0% (totaal afwezig)

Om het waarschijnlijkheidsniveau op humane schade te bepalen dient rekening te worden gehouden met de waarschijnlijke blootstellingsduur (%) ervan, in relatie tot de waarschijnlijke aanwezigheid van een explosief mengsel De humane schade wordt dus beïnvloed door de waarschijnlijkheid op blootstelling Vb: - Werking v/d installatie < 10 u/j met een kontinue personeelsaanwezigheid gedurende de gehele werkingstijd v/d installatie WBlootst= 100% -

Werking v/d installatie 300 d/j met een personeelsaanwezigheid van 100d/j gedurende de gehele werkingstijd v/d installatie PBlootst= 33% Methode GUYRIC 4*

Ir. Guido Haekens

Is de uitbreiding van het waarschijnlijkheidsniveau op humane schade

- 24 -

25-5-2011

Waarschijnlijkheid op humane schade Uitleg Matrix 3a

Waarschijnlijkheid op humane schade (WSchade)

Kenmerken

Zeer waarschijnlijk

1

Komt frekwent voor tijdens de normale levensloop

Waarschijnlijk

2



3


Onwaarschijnlijk

4 + 4*




Waarschijnlijkheid op humane schade De verantwoording van de toekenning van het aanvaardbaarheidsniveau 4 en 4*

Als gevolg van een mogelijke beperkte aanwezigheid van personen binnen het potentieel explosiegevaarlijk gebied mag men stellen dat de waarschijnlijkheid op humane schade ,bepaald door haar waarschijnlijkheidsniveau 4 ,eveneens als aanvaardbaar mag worden beschouwd wanneer: ¾ de humane blootstelling 0% bedraagt ¾ de humane blootstelling kleiner is dan 33% bij en weinig waarschijnlijke explosie (WI) Aangezien 4 een aanvaardbaar waarschijnlijkheidsniveau op humane schade voorstelt, geven de getallen 3, 2 en 1 een degressief aanvaardbaarheidsniveau’s op humane schade weer.

Ir. Guido Haekens

- 25 -

25-5-2011

Risiko-estimatie op materieel vlak MATRIX 4b Risikoniveau inzake materiële schade



MATRIX 3b Waarschijnlijkheid op Materiële schade





MATRIX 3a Waarschijnlijkheid op Menselijke schade





Methode GUYRIC

Ir. Guido Haekens

- 26 -

25-5-2011

Risiko-estimatie op materieel vlak In het geval van de beoordeling op het materiële risiko herleidt de waarschijnlijkheid op materiële blootstelling zich tot 2 onwaarsdchijnlijkheden nl. - ofwel zijn er nooit materiële elementen aanwezig in het explosiegevaarlijk gebied; - ofwel zijn er te allen tijde materiële elementen aanwezig In het eerste geval is de waarschijnlijkheid op materiële schade nul, aangezien Wbl = 0; In het tweede geval is de waarschijnlijkheid op materiële schade enkel funktie van deze op een explosie, aangezien Wbl = 1 Trouwens de risikobepaling wordt thans geschreven als R = WBrand. Prod. x WO2 x WOnt. Bron. x Ernst x A

Ir. Guido Haekens

Waarschijnlijkheid op materiële schade

Waarschijnlijkheid op een explosie WExpl.

Matrix 3b Waarschijnlijkheid materiële blootstelling

Zeer waarschijnlijk

Waarschijnlijk


Onwaarschijnlijk

W III

W II

WI

W0

100%

1

2

3

4

0% (totaal afwezig)

4*

4*

4*

4

Om het waarschijnlijkheidsniveau op materiele schade te bepalen dient rekening te worden gehouden met de waarschijnlijke blootstellingstijd (%) ervan in relatie tot de waarschijnlijke aanwezigheid van een explosief mengsel De materiële schade wordt dus beïnvloed door de waarschijnlijkheid op blootstelling Vb: - Werking v/d installatie < 10 u/j met een kontinue materiële aanwezigheid gedurende de gehele werkingstijd v/d installatie WBlootst= 100% Methode GUYRIC 4*

Is de uitbreiding van het waarschijnlijkheidsniveau op materiële schade

Ir. Guido Haekens

- 27 -

25-5-2011

Waarschijnlijkheid op materiële schade Uitleg Matrix 3b

Waarschijnlijkheid op materiële schade (WSchade)

Kenmerken

Zeer waarschijnlijk

1


Waarschijnlijk

2



3


Onwaarschijnlijk

4 + 4*




Waarschijnlijkheid op materiële schade De verantwoording van de toekenning van het aanvaardbaarheidsniveau 4 en 4*

Als gevolg van een mogelijke afwezigheid aan materiële elementen binnen het potentieel explosiegevaarlijk gebied ,mag men stellen dat de waarschijnlijkheid op materiële schade zowiezo als aanvaardbaar (4) mag worden beschouwd wanneer er geen materiële blootstelling is. M.a.w. de waarschijnlijkheidsgraad 4 op materiele schade is in deze toestand (geen materiële blootstelling) integraal gerelateerd aan alle explosiewaarschijnlijkheidsgraden ( I tem IV) Is echter wel sprake van materiële blootstelling dan zal de waarschijnlijkkheidsgraad 4 op materiële schade enkel kunnen gerelateerd worden aan de explosiewaarschijnlijkheidsgraad W0 Aangezien 4 een aanvaardbare waarschijnlijkheid op materiele schade voorstelt, geven de getallen 3, 2 en 1 een degressief aanvaardbaarheid sniveau op de waarschijnlijkheid tot materiële schade weer. Ir. Guido Haekens

- 28 -

25-5-2011

Risiko-estimatie matrixen 4a of 4b, de bepaling van het risikoniveau finaliseren door de gevolgen (de ernst) van de schade te koppelen aan de waarschijnlijkheid op schade. Met betrekking tot de omvang van de schade wordt duidelijk de opsplitsing tussen humane en materiële schade bewaard. Het risikoaanvaardbaarheidsniveau D, dat afkomstig is van het onwaarschijnlijkheidsniveau 4 en 4* op explosie, wordt eveneens uitgebreid en voorgesteld door de niveau’s D* als gevolg van een beperkte waarschijnlijkheid op schade of een beperkt schadegevolg.

Ir. Guido Haekens

- 29 -

25-5-2011









MATRIX 3a Waarschijnlijkheid op menselijke schade





Methode GUYRIC

Ir. Guido Haekens

Gevolgen op humaan vlak Omvang v/d schade gerelateerd naar : Humane schade Katastrofaal

Meerdere doden

Zeer ernstig

Een dode

Kritisch

Meerder zwaar gewonden

Marginaal

Meerdere lichte gewonden



- 30 -

25-5-2011

Risikoniveau op humaan vlak Omvang humane schade

Matrix 4a Katastrofaal

Zeer ernstig

Kritisch

Marginaal

1

A

A

B

C

2

A

B

C

D*


3

B

C

D*

D*

Onwaarschijnlijk

4 + 4*

D

D

D

D

Zeer waarschijnlijk

Waarschijnlijkheid op schade WSchade

D*

Waarschijnlijk

Is uitbreiding van het aanvaardbaar risikoniveau

Methode GUYRIC

Ir. Guido Haekens

Risikoniveau op humaan vlak Uitleg Matrix 4a

Niveau

Risiko

Noodzaak tot het nemen van risikoreducerende maatregelen op humaan vlak

A

Zeer hoog

Absoluut

B

Hoog

Essentieel

C

Beperkt

Noodzakelijk

D

Zeer beperkt

Gewenst

Opmerking Het treffen van risikoreducerende maatregelen op humaan vlak is een wettelijke verplichting Methode GUYRIC Ir. Guido Haekens

- 31 -

25-5-2011

Waarschijnlijkheid op materiële schade Uitleg Matrix 3 b Waarschijnlijkheid op materiële schade (WSchade)

Kenmerken

Zeer waarschijnlijk

1


Waarschijnlijk

2



3


Onwaarschijnlijk

4 + 4*


Komponent van matrix 4b


- 32 -

25-5-2011

Risiko-estimatie op materieel vlak MATRIX 4b Risikoniveau inzake materiële schade













Methode GUYRIC

Ir. Guido Haekens

Gevolgen op materieel vlak Omvang v/d schade gerelateerd naar : Materiele schade Katastrofaal

250.000 € < E

Zeer ernstig

175.000 € < E < 250.000 €

Kritisch

5.000 € < E < 175.000 €

Marginaal

E < 5.000 €

Komponent van matrix 4b Bij het bepalen van de omvang van de materiële schade is het van het allergrootstste belang om de aard van de materiële schade te bepalen Betreft het de schade aan : - De uitrusting (U) Methode GUYRIC - De omgeving (O) Ir. Guido Haekens - De in de uitrusting verwerkte produkten (P)

- 33 -

25-5-2011

Risikoniveau op materieel vlak Omvang schade

Matrix 4b

Waarschijnlijkheid op schade WSchade

Katastrofaal

Zeer ernstig

Kritisch

Marginaal

Zeer waarschijnlijk

1

A

A

B

C

Waarschijnlijk

2

A

B

C

D*


3

B

C

D*

D*

Onwaarschijnlijk

4

D

D

D

D

Is uitbreiding van de aanvaardbaar risikoniveau

D*

Methode GUYRIC

Ir. Guido Haekens

Risikoniveau op materieel vlak

Niveau

Risiko

Noodzaak tot het nemen van risikoreducerende maatregelen op materieel vlak

A

Zeer hoog

Absoluut

B

Hoog

Essentieel

C

Beperkt

Noodzakelijk

D

Zeer beperkt

Gewenst

Opmerking Het treffen van risikoreducerende maatregelen op materieel vlak is eerder als een morele verplichting te aanzien. Methode GUYRIC Ir. Guido Haekens

- 34 -

25-5-2011

De Administratieve Verwerking

- 35 -

25-5-2011

TABELLEN Produkteigenschappen

De administratieve verwerking Kenmerken v/d aanwezige produkten (P) Produkteigenschappen van brandbare gassen en dampen Naam Formule

Relatieve dichtheid Vlampunt t.o.v. °C lucht

Soortelijk Gewicht gr/L

Soortelijke geleidbaarheid v/d vloeistof (pS/m)

Molekulair Gewicht gr/mol

Dampspanning mbar

Maximum verwerkings temperatuur (°C)

Minimum ontstekings temperatuur (°C)

Minimum ontstekingsenergie (mJ)

Onder explosie Temperatuur grens groep ( vol%)

Gas groep

Produkteigenschappen van brandbare poeders Naam Formule

Korrel grootte verdeling (μm)

Soortelijke. geleidbaarheid v/h poeder (pS/m)

Maximum. verwerkings temperatuur (°C)

Minimum. ontstekings temperatuur in stofwolk (°C)

Minimum ontstekings temperatuur in stoflaag (°C)

Minimum. ontstekingsenergie (mJ)

Maximum. explosie druk (bar)

Maximum. explosiedruk stijgsnelheid (bar.m/s)

Brandgetal

Onder explosie grens (vol%)

Silo Diameter m

Ir. Guido Haekens

- 36 -

25-5-2011

TABELLEN Emissiebronnen

De Administratieve verwerking Voorwat de emissiebronnen betreft moet een onderscheid worden gemaakt al naargelang deze intern en/of extern aan de uitrustingen manifesteren. In het geval van interne emissiebronnen zullen de zones die hiermee gepaard gaan doorgaans tot de zones 0 of 20 behoren In het geval van emissiebronnen extern aan de uitrusting zal,de externe zoneringsgraad, vooral beinvloed worden door : - de aktiviteit van de emissiebronnen; - de ventilatieomstandigheden omheen de emissiebronnen Iedere emissiebron met bijbehorend explosiegevaarlijk gebied wordt gekodifieerd met een hoofdletter

Ir. Guido Haekens

- 37 -

25-5-2011

De administratieve verwerking Onderneming: nv. Beckers Versie : 02 Datum: 15/01/07

Installatie: Rubberbereiding

Uitrusting : Reactor R3

Distributie : Ontwerp Produktie

Risicobeoordeling : Methode Guyric

Deelnemers :Bechers, Vanvaerenberg, Haekens

Plan : A-17/518

Blad : van

Emissiebron Beschrijving Lokalisatie Identifikatie

Specifieke kenmerken

Situering van de gas/stof emissiebron

Omschrijving van de aktiviteit van de emissiebron

Debiet (g/sek)

Verwerkings Aktiviteit Temperatuur (u/jaar) (°C)

Ventilatie / Inertisatie Brontype (K/P/S)

Type

Nr

Betrouwbaarheid

Komt enkel in aanmerking bij een sterke kunstmatige lokale ventilatie

Gebied A Emissiebron A

A

Gebied B Emissiebron B

B

Gebied C Emissiebron C

C

Ir. Guido Haekens

De administratieve verwerking Nadat de explosiegevaarlijke zones zijn gelokaliseerd en geidentificeerd worden in de “Zoneringsgraad – Ontstekingsbronnen” alle potentiële ontstekingsbronnen geidentificeerd en gelokaliseerd. Bij het invoeren van de explosiegevaarlijke zones (gekoppeld aan de voormelde explosiegevaarlijke gebieden (A, B, C, enz..) worden ze allen voorzien van een kode. Genereert een emissiebron 3 zones dan wordt de interne zone aangeduid met de letter i, de intermediaire met de letter m en de externe zone met de letter e. In het explosiegevaarlijk gebied A bekomt men dan de zone Ai, Am, en Ae. Genereert een emissiebron 2 zones dan wordt de interne zone aangeduid met de letter i en de externe zone met de letter e. In het explosiegevaarlijk gebied C bekomt men dan de zone Ci, en Ce. Genereert een emissiebron slechts 1 zone dan wordt enkel de interne zone aangeduid met de letter i Ir. Guido Haekens In het explosiegevaarlijk gebied E bekomt men dan de zone Ei.

- 38 -

25-5-2011

TABELLEN ZONERING

Bepaling van het zonetype Ventilatietype (Inwerking op aanwezigheid van brandbaar produkt in de atmosfeer) Kunstmatige plaatselijke ventilatie in omsloten gebouw

Uitleg Matrix 1 Zonder ventilatie in een omsloten gebouw

Sterke kunstmatige ventilatie met normale beschikbaarheid

Sterke kunstmatige ventilatie met extra beschikbaarheid

Sterke kunstmatige ventilatie met absolute beschikbaarheid

> 1000U/J KONTINU

Zone 0 / 20

Zone 1 / 21

Zone 2 / 22

NGG

10U/J< <1000U/J PRIMAIR

Zone 0 / 20

Zone 2 / 22

NGG

NGG

< 10U/J SEKUNDAIR

Zone 1 / 21

NGG

NGG

NGG

Zonder Inertisatie

Inertisatie met normale waarborgen

Inertisatie met hoge waarborgen

Inertisatie met zeer hoge waarborgen

Matrix 1

Aktiviteit emissibron

Inertisatie (Inwerking op aanwezigheid van 02 in atmosfeer) Ir. Guido Haekens

Methode GUYRIC

- 39 -

25-5-2011

Bepaling van het zonetype Ventilatietype (Inwerking op aanwezigheid van brandbaar produkt in de atmosfeer)

Uitleg Matrix 1 Matrix 1

Ruimtelijke ventilatie in omsloten gebouw Zonder ventilatie in een omsloten gebouw

Zeer beperkte ruimtelijke ventilatie

Beperkte ruimtelijke ventilatie < 5 luchtw./uur

Behoorlijke ruimtelijke ventilatie > 5 luchtw./uur


> 1000U/J KONTINU

Zone 0 / 20

Zone 0/20

Zone 0

Zone 0/20 plus 2 lagere zones


Zone 0 / 20

Zone 0/20

Zone 1

Zone 1/21 plus 1 lagere zone

< 10U/J SEKUNDAIR

Zone 1 / 21

Zone 1/21

Zone 2

Zone 2/22

Noot : Plus = Uitbreiding met één of twee lagere zones eromheen Bij een stofatmosfeer wordt geen onderscheid gemaakt tussen een beperkte of behoorlijke ventilatie Methode GUYRIC

Ir. Guido Haekens

Bepaling van het zonetype Voorwat de bepaling van het zonetype betreft kan gebruik gemaakt worden van onderstaande tabel(len)

Uitleg Matrix 1 Matrix 1

Ventilatietype (Inwerking op aanwezigheid van brandbaar produkt in de atmosfeer) Kunstmatige plaatselijke ventilatie in open lucht of open/groot gebouw


In open lucht In een open gebouw In een groot gebouw

Matige ventilatie

Zwakke ventilatie

> 1000U/J KONTINU

Zone 0 / 20 plus 2 lagere zones

Zone 0 /20 plus 2 lagere zones

Zone 0/20 plus 2 lagere zones


Zone 1 / 21 plus 1 lagere zone



< 10U/J SEKUNDAIR

Zone 2 / 22

Zone 2/22

Zone 2/22

Noot : Plus = Uitbreiding met één of twee lagere zones eromheen Ir. Guido Haekens

Methode GUYRIC

- 40 -

25-5-2011

TABELLEN ONTSTEKINGSBRONNEN

De Administratieve Verwerking Het lokaliseren en identificeren van de potentiële ontstekingsbronnen dient op een gestruktureerde wijze te worden onderzocht. Met betrekking tot de aktiviteit van de ontstekingsbronnen moet rekening gehouden worden met het zonegebied waarin ze aanwezig zijn en dit volgens de hierna aangehaalde modaliteiten. Zone-indeling

Te onderzoeken aktiviteit van de ontstekingsbronnen in een gas-of stofwolk + in een stofneerslag

0 of 20

-Bij storingsvrij bedrijf - Bij voorzienbare storingen (abnormaal bedrijf); - Bij uitermate zelden optredende storingen (uitzonderlijk bedrijf)

1 of 21

-Bij storingsvrij bedrijf; - Bij voorzienbare storingen (abnormaal bedrijf);

2 of 22

Bij storingsvrij bedrijf

Kortom in een zone 2 of 22 moet dus geen rekening gehouden worden met abnormale of uitzonderlijke storingen. Ir. Guido Haekens

- 41 -

25-5-2011

De Administratieve Verwerking Het onderzoek naar de 20 potentiële ontstekingsbronnen kan worden gevoerd met behulp van een gestruktureerde tabel 1. HETE OPPERVLAKKEN Onderzoek Aanwezig

Ja Indien ja, identifeceer het zonegebied waarin ze aanwezig is. Nee

Signifikant

Ja Indien ja, verklaar. Nee Indien nee, verklaar Maatregelen ter beheersing van de ontstekingsbron(nen)

Indien op beide hiervoor vermelde vragen Ja werd geantwoord, dienen technische en/of organisatorische risikoreducerende maatregelen worden getroffen om de ontstekingsbron(nen) te passiveren. De uitvoering ervan dient vervolgens te worden gekontroleerd.

Voorgestelde maatregelen : Uitvoeringstermijn

Uitgevoerd door

Gekontroleerd door

Ir. Guido Haekens

De Administratieve Verwerking Nadat de emissiebronnen zijn geinventariseerd worden de 20 potentiële ontstekingsbronnen met behulp van één tabel per ontstekingsbron geanaliseerd. Het spreekt voor zichzelf dat, wanneer bepaalde types van ontstekingsbronnen niet aanwezig zijn, er hiervoor ook geen tabellen worden opgemaakt. Om evenwel deze ontstekingsbronnen te identificeren d.m.v. een kode wordt het nummer van de ontstekingsbron toegevoegd aan de kode van de zone waarin ze zich voordoet. Zijn in de interne zone van het explosiegevaarlijk gebied E drie ontstekingsbronnen aanwezig dan worden ze gekodeerd als Ei1, Ei2, en Ei3 en zijn er in de externe zone van ditzelfde explosiegevaarlijk gebied E slechts twee ontstekingsbronnen aktief dan worden ze gekodeerd als Ee1 en Ee2. Bij het opsommen van meerdere risikoreducerende maatregelen is het wenselijk deze te kodifieren met een getal zodanig dat bij het invullen van de tabel “Risikoreducerende maatregelen” uit de Guyric methode deze kodes kunnen worden overgenomen Ir. Guido Haekens

- 42 -

25-5-2011

Administratieve verwerking Em issi ebr on

Lagers Ontstekingsb ron

Aanduiding

1

Ai1

2

Ai2

3

Ai3

4

Ai4

1

Bi1

2

Bi2

3

Bi3

1

Be1

A

Bi

Be

2

ZONE 2

1 Bi

V01Asafdichtin

2

2

Produkttoe oer

ZONE 1

V03

3

3

ZONE 0

Koelmante

A 4

Be

Be2

Gebied A omvat slechts 1 zone A Gebied B omvat 2 zones (Bi en Be)

1

Be

2

Regelklep koeling Omvat de gezoneerde gebieden A en B

Tandwielkoppeling

ZONE 0

1

Koelwate r

ZONE 1 ZONE 2

Ir. Guido Haekens

De administratieve verwerking In deze tabellen worden ook reeds de in overweging te nemen risikoreducerende maatregelen opgenomen en gekodifieerd in relatie tot de aard van de te treffen maatregelen (kollektieve, individuele, organisatorische) . Deze werkwijze biedt het grote voordeel dat de gevaren en de voorgestelde maatregelen in de breedte van de tabel uitvoerig kunnen besproken worden en dat ze in de kolommen van de hierna volgende tabellen m.b.v. hun kodifikatie kunnen worden geintegreerd. Bij het opsommen van meerdere risikoreducerende maatregelen is het wenselijk deze in voormelde tabel te kodifieren met een getal zodanig dat bij het later invullen van de tabel “Risikoreducerende maatregelen” de ingenomen plaats aanzienlijk wordt gereduceerd. In verband met de kontrole op de uitvoering van de risikoreducerende maatregelen, stel ik voor deze hier niet in op te nemen, maar deze enkel te verwerken in de laatste tabel van de Guyric methode.

Ir. Guido Haekens

- 43 -

25-5-2011

De administratieve verwerking Hierna worden ten titel van voorbeeld twee tabellen opgemaakt die betrekking hebben op twee types van ontstekingsbronnen (elektrostatische ontlading en elektrische vonkvorming die zich kunnen voordoen in de zone 2 boven de batterijen tijdens hun (her)-ladingsproces. De voorbeelden hebben dus enkel betrekking op één zonegebied (kodeaanduiding overbodig) en de tabellen zijn enkel gerelateerd tot elektrostatische ontladingen en elektrische vonken

Ir. Guido Haekens

(Ai)1. Elektrostatische ontladingen Onderzoek

Aanwezig

Ja Indien ja, identifeceer het zonegebied waarin ze aanwezig is. Het betreft een “vonkontlading” die zich kan voordoen in de zone 2 aanwezig boven het batterijoppervlak als gevolg van een elektrostatische ontlading van een operator of onderhoudspersoon

Ja Aktief

Indien ja, verklaar. De in een persoon opgestapelde elektrostatische energie kan gemakkelijk oplopen tot ca 30 mJ Deze waarde overtreft aanzienlijk de minimale ontstekingsenergie van 0,02 mJ van H2

Maatregelen ter beheersing van de ontstekingsbron(nen) Indien op beide hiervoor vermelde vragen Ja werd geantwoord, dienen technische en/of organisatorische maatregelen worden getroffen om de ontstekingsbron(nen) te passiveren.

Kollektieve maatregelen 1.K. Binnen de batterijlaadzone wordt een elektrostatische aarding toegepast Individuele maatregelen 1.I. Antistatische kledij en schoeisel worden ter besschikking gesteld voor operatoren en onderhoudspersoneel Organisatorische maatregelen 1.0. Via opleiding en instrukties wordt het personeel verzocht voormelde kledij en schoeisel te gebruiken

Ir. Guido Haekens

- 44 -

25-5-2011

(Ai)3. Elektrische boogontlading Onderzoek

Aanwezig

Ja Indien ja, identifeceer het zonegebied waarin ze aanwezig is. Het betreft een “boogvorming” die zich kan voordoen in de zone 2 aanwezig boven het batterijoppervlak als gevolg van het ontkoppelen van de stekker in de soepele voedingskabel naar de batterij door een operator

Ja Aktief

Indien ja, verklaar. De stekker ligt op het bovenvlak van de batterij en wordt door de operator losgekoppeld als gevolg van een dringende oproep tot gebruik van het vorkhefvoertuig De hierdoor ontstane vonkontlading overstijgt ongetwijfeld de minimale ontstekingsenergie van 0,02 mJ van H2

Maatregelen ter beheersing van de ontstekingsbron(nen) Indien op beide hiervoor vermelde vragen Ja werd geantwoord, dienen technische en/of organisatorische maatregelen worden getroffen om de ontstekingsbron(nen) te passiveren.

Kollektieve maatregelen 3.K. De kotaktdoos wordt zijdelings op de batterijbak vastgehecht. Individuele maatregelen Organisatorische maatregelen 3.0. Via opleiding en instrukties wordt het personeel verzocht de stekker in de kontaktdoos aan te brengen of uit de kontaktdoos te verwijderen voor respektievelijk na spanningstoevoer/-afvoer

Ir. Guido Haekens

De Administratieve Verwerking

Ir. Guido Haekens

- 45 -

25-5-2011

De Administratieve Verwerking Voor een aantal bedrijven is dit de eindfase van het risikobeoordeling. De voorgestelde risikoreducerende maatregelen zijn dan evenwel niet gestoeld op een risiko-estimatie. Ze beperken zich tot een gevarenanalyse (geen risiko-analyse) en stellen een aantal risikoreducerende maatregelen voor waarbij ze zich toespitsen op de beperking van de aanwezigheid van de ontstekingsbronnen (Wnt.bron ) zonder hun reduktie-effekt te beoordelen. Deze laatste techniek wordt vooral toegepast door fabrikanten van uitrustingen die naar best vermogen de volledige uitschakeling van ontstekingsbronnen beogen. Andere bedrijven stellen hun risikoreducerende maatregelen afhankelijk van een risiko-estimatie, maar voeren nadien geen nieuwe risiko-evaluatie (herevaluatie) uit om de reduktie-effekten (efficiëntie) van de voorgestelde maatregelen te beoordelen. De Guyric methode stelt evenwel een volledige risikobeoordeling voor en dit met inbegrip van de evaluatie van de voorgestelde risikoreducerende maatregelen (herevaluatie). Ir. Guido Haekens

Risiko-estimatie Voorbeelden van reeds toegepaste of toepassingsverplichte risikoreducerende maatregelen - In een onderneming is een algemeen rookverbod Bijgevolg wordt deze ontstekingsbron niet meer beoordeeld op het vlak van het explosierisiko. - In een onderneming bestaat een ter degen uitgevoerd werkvergunningsbeleid. Wanneer bij dit werkvergunningssysteem, mits toepassing van een risikobeoordeling, aandacht wordt aan de voorkoming van alle mogelijke vormen van ontstekingsbronnen tijdens onderhouds- en herstellingswerkzaamheden, lijkt het mij overbodig om dergelijke (niet bestaande) risiko’s pro-forma te beoordelen. Trouwens deze beoordeling is dan opgelegd voor aanvang van iedere onderhouds- of herstellingsopdracht - In een onderneming zijn elektrische ontstekingsbronnen aanwezig in gezoneerde ruimte Ingevolge wettelijke verplichtingen is deze toestand reeds gedurende geruime tijd verboden en is het gebruik van explosieveilige apparatuur een verplichting. De risikoreducerende maatregel ligt wettelijk vast en het desbetreffende risiko wordt niet meer beoordeeld Ir. Guido Haekens

- 46 -

25-5-2011

De administratieve verwerking Nadat de inventarisatie van de ontstekingsbronnen is gebeurt m.b.v. de voormelde tabellen worden ook zij ingevoerd in de tabel “Zoneringsgraad – Ontstekingsbronnen” Deze tabel heeft, al naargelang de ontstekingsbronnen al dan niet gekoppeld zijn aan de uitrusting ,een andere struktuur Eerst wordt de tabel opgegeven waarbij de ontstekingsbronnen gekoppeld zijn aan de uitrusting (U) Vervolgens komt de tabel waarbij de ontstekingsbronnen gekoppeld zijn aan de andere parameters (M; O; P; O) In deze tabel heeft de parameter M (Onderhoudspersoneel) veruit het grootste aandeel Men kan vaststellen dat als gevolg van de vrijgkomen plaats in deze tabel reeds de risikoestimatie is opgenomen.

Ir. Guido Haekens

De administratieve verwerking Onderneming : nv. Beckers Versie : 02 Datum: 15/01/07


Uitrusting : Reaktor 03


Risikobeoordeling : Methode Guyric

Deelnemers : Beckers, Vanvaerenberg, Haekens

Zoneringsgraad

Plan : A-17/518

Blad : van

Ontstekingsbron Waarschijnlijkheid onder

Nr

Interne zone

Intermediaire zone

Externe zone

Procesfase

Rondom een emissiebron kunnen maximum 3 zones aanwezig zjjn Omvat een explosiegevaarlijk gebied slechts 2 zones dan wordt de kolom “intermediaire zone” niet gebruikt Omvat het explosiegevaarlijk gebied slechts 1 zone dan wordt de kolom “interne” zone gebruikt A

2

Bi

0

Bm

Omschrijving van de aktiviteit van de ontstekingsbron

Verplichte konformiteit met ATEX

Norm Werking

Abnorm Werking

Uitzond Werking

Kontinu

Primair

Sekundair

Nr

Geeft aan onder welke omstandigheden de ontstekingsbron aktief is en of er rekening moet mee gehouden worden rekening houdend met zoneringstype

A Bi Produktie

1

Be

Ir. Guido Haekens

Beschrijving Lokalisatie Identifikatie

2

Bm Be

Guyric

- 47 -

25-5-2011

De administratieve verwerking Onderneming : Beckers

Methode risicobeoordeling : Installatie : Rubberbehandeling Guyric Versie : 01 Datum 01/08/2010 Deelnemers : Beckers, Vanvaerenberg, Haekens Plan A-17/518 Blad : van Ontstekingsbron Risiko-estimatie

Zone

Procesfase

0

Onderhoud Herstellingen

1


2


Aard v/d bron

Lokalisatie

Watm Wontbron Matrix 2

Wexpl

Wbl Matrix 3a

Ws Matrix 4a

E

R

Nr

Ir. Guido Haekens

TABEL RISIKO-ESTIMATIE

- 48 -

25-5-2011

De Administratieve Verwerking Nadat alle potentiële ontstekingsbronnen binnen de explosiegevaarlijke gebieden zijn gelokaleerd en gekenmerkt, wordt overgegaan tot de bepaling van het risikoniveau inzake explosie (risiko-estimatie) dat aan iedere individuele ontstekingsbron is gekoppeld. Deze risiko-estimatie (risikograadbepaling) vormt de afsluiting van de risiko-analyse. Bij het uitvoeren van een risiko-estimatie kan men twee methodes toepassen : - de eerste methode vertrekt van uitrustingen die ontdaan zijn van alle technische beschermingstechnieken of produktieprocessen waarbij alle technische of organisatorische preventieve maatregelen ontbreken. Een dergelijke benadering is zenuwslopend en langdradig.

Ir. Guido Haekens

De Administratieve Verwerking - de tweede methode houdt rekening met de reeds aanwezige technische en organisatorische beschermingsmaatregelen. Ze brengt in een aantal gevallen een aanzienlijke reduktie teweeg van het administratieve werk aangezien de herevaluatie meestal komt te vervallen. Ik ben dan ook voorstander van laatstvermelde methode. Trouwens laatstvermelde handelswijze houdt ten volle rekening met de hierna opgegeven formule die het risiko aangeeft en waarbij de faktor A (afwendingsmaatregel) ten volle tot zijn recht wordt gebracht.

Ir. Guido Haekens

- 49 -

25-5-2011

De Administratieve Verwerking In de tabel “Risiko-estimatie”, wordt voor elke mogelijke kombinatie van een ontplofbare omgeving met een ontstekingsbron met behulp van de Guyric methode het risiko op een explosie beoordeeld. In deze tabel is aan de linkerzijde een kolom weerhouden voor de opgave van de (al dan niet verplicht) reeds aanwezige afwendingsmaatregelen, zodat bij de erop volgende risiko-estimatie rekening zal kunnen gehouden worden met die aanwezige maatregelen in die mate zelfs dat een verdere risiko-estimatie niet meer wordt uitgevoerd. De stopzetting van de risiko-estimatie kan echter alleen verantwoord zijn wanneer de voorgestelde maatregel een zeer hoge doeltreffendheid heeft. Zo zal in een bedrijf waarin een algemeen rookverbod geldt en effektief wordt toegepast, deze ontstekingsbron niet meer beschouwd worden als een “potentiële” ontstekingsbron en zal het resterend “fiktief” risiko niet meer beoordeeld worden. Eenzelfde houding zal worden aangehouden t.a.v. de preventiemaatregelen die expliciet in de wetgeving zijn opgenomen. Ir. Guido Haekens

De Administratieve Verwerking Dit is het geval voor de ontstekingsbronnen vervat in het elektrisch materieel, waar de wetgeving op uitdrukkelijke wijze (en dit reeds gedurende jaren) omschrijft welke preventiemaatregelen er “moeten” genomen worden om het explosiegevaar te ondervangen.. Bij het bepalen van de impakt van de risikoreducerende maatregelen is de geschatte effeciëntie van de voorgestelde afwendingsmaatregelen (preventiemaatregelen) doorslaggevend bij de bepaling van de parameters Wi en Wbl in de risikobeoordeling.

Ir. Guido Haekens

- 50 -

25-5-2011

De Administratieve Verwerking Onderneming: nv. Beckers



Versie : 02



Datum: 15/01/07


Plan A-17/518

Blad : van

Risiko-estimatie Nr Schade drager

Schade aan : Mensen Uitrustingen Produkten omgeving

(Verplicht) aanwezige preventie Maatregelen A

Watm

Wontbron

Wexpl

Wbl

Ws

E

Nr R

Matrix 2

Matrix 3a

Bemerkingen

Matrix 4a

Met behulp van de matrixen van de Guyric methode wordt de risikograad bepaald

A

A

Bi

Bi Operatoren

Bm

Bm

Be

Be

Ir. Guido Haekens

Guyric

TABEL RISIKOREDUKTIEMAATREGELEN

- 51 -

25-5-2011

De Administratieve Verwerking De te kiezen risikoreduktiemaatregelen In de tabel “Risikoreduktiemaatregelen” wordt , zoals de wetgeving het vereist een onderscheid gemaakt tussen de maatregelen om : ¾ Het ontstaan van een explosiegevaarlijke atmosfeer te voorkomen (Aktie om de emissiebronnen te elimineren); ¾ De ontsteking van een explosiegevaarlijke atmosfeer te voorkomen (Aktie om de ontstekingsbronnen te elimineren); ¾ De gevolgen van een explosie tot een minimum te beperken ¾ (Aktie om de blootstelling aan de uitwerking van een potentiële explosie te beperken) Dit verklaart ook waarom wordt aangevat met de opsomming van de kollektieve maatregelen en wordt afgesloten met de organisatorische mazatregelen. Ir. Guido Haekens

De Administratieve Verwerking Risikoreduktiemaatregelen Onderneming: nv. Beckers Versie : 02 Datum: 15/01/07

Installatie: Rubberbereiding Distributie : Ontwerp Produktie


Uitrusting : Reaktor 03 Risikobeoordeling : Methode Guyric Plan A-17/518

Blad :

van

Risikoreduktiemaatregelen

Nr

Kollektieve maatregelen

Individuele maatregelen

Organisatorische maatregelen

Nr

Ompschrijving van de beveiligingstechnieken Omschrijving van de individuele middelen om de emissie- en/of ontstekingsbronnen te Omschrijving van de werkprocedures, werkvergunningen en gebruikt bij het uitvoeren van vermijden en/of de gevolgen van een eventuele aanwijzingen om het explosierisiko te drukken onderhoudswerken explosie te beperken A

1.K

Bi

3.K

Bm

1.I

A Bi

5.I

Be

1.O

2.O

Bm

1.O

Be

Guyric Ir. Guido Haekens

- 52 -

25-5-2011

TABEL RISIKO-HERESTIMATIE

De Administratieve Verwerking In de tabel “Risiko-Herestimatie”, wordt rekening houdend met de vooropgestelde risikoreducerende maatregelen een nieuwe risiko-estimatie (Herevaluatie) uitgevoerd en dit met het oog op de bewijsvoering van de doeltreffendheid van de vooropgestelde maatregelen. Tenslotte worden in de laatste tabel een aantal gegevens opgenomen worden die betrekking hebben op de implementatie van de gekozen preventiemaatregelen.

Ir. Guido Haekens

- 53 -

25-5-2011

De Administratieve Verwerking Herestimatie van risiko Onderneming: nv. Beckers

Installatie: latexbereiding


Versie : 02



Datum: 15/01/07


Plan A-17/518

Blad : van

Herbeoordeling v/h risiko

Nr

Watm

Wbron

Wexp

wbl

Ws

E Bemerkingen

Aanvaarding

Nr

R Matrix 2

Matrix 3a

Matrix 4a Vermelding van de al dan niet aanvaarding van het restrisiko

Met behulp van de matrixen van de Guyric methode wordt de risikograad bepaald

A

o0

-

-

75% - 100%

-

ZE

-

Bi

1

-

-

75% - 100%

-

ZE

-

A Vermoeden ontstekingsbron vervalt

Bi

Bm

Bm

Be

Be

Ir. Guido Haekens

Guyric

TABEL OPVOLGING

- 54 -

25-5-2011

De Administratieve Verwerking Administratieve opvolging Onderneming: nv. Beckers Versie : 02 Datum: 15/01/07

Installatie: Rubberbereiding Distributie : Ontwerp Produktie


Uitrusting : Reaktor 03 Risikobeoordeling : Methode Guyric Plan A-17/518

Blad :

van

Uitvoering Uitvoeringstermijn Nr

Verantwoordelijke uitvoering

Voorziene budget

Status uitvoering Materiële maatregelen


Ompschrijving van de financiële middelen die worden vrijgemaakt voor uitvoereing Vooropgestelde termijn van uitvoering van de beschermingsmaatregelen

Materiële maatregelen


Aanduiding persoon of dienst belast met Aanduiding na uitvoering de leiding van de werken

A Bi Bm Be

Guyric Ir. Guido Haekens

DE RISIKO-REDUKTIE

- 55 -

25-5-2011

Risikoreduktie Het spreekt voor zichzelf dat de reduktiemaatregelen m.b.t. de ontstekingsbronnen vervat in de uitrusting moeten aangepast zijn aan de aanwezigheid van het zonetype. Hoe hoger het explosiegevaar des de uitgebreider moeten de te treffen ontstekingsbeschermingsmaatregelen zijn. De te treffen maatregelen zijn aangegeven in de hierna volgende tabellen

Ir. Guido Haekens

Risikoreduktie Volgens Europese Normering Ontstekingsbron beoordeling

Materieel kategorie

Gebruik van "bijkomende" beveiligingsmaatregelen wanneer de apparatuur zelf aktieve ontstekingsbronnen genereert

Te gebruiken in zone

De apparatuur mag over geen aktieve ontstekingsbronnen tijdens de normale werking

3

Geen bijkomende beveiligingssysteem vereist

2/22

De apparatuur mag over geen aktieve ontstekingsbronnen beschikken tijdens een abnormale werking

2

Een enkelvoudig beveiligingssysteem is noodzakelijk om de aktieve ontstekingsbronnen die bij normale storingen kunnen ontstaan te elimineren

1/21

De apparatuur mag over geen aktieve ontstekingsbronnen beschikken tijdens een abnormale en exceptionele werking

1

Een redundant beveiligingssysteem is noodzakelijk om de aktieve ontstekingsbronnen die bij normale en uitzonderlijke storingen kunnen ontstaan te elimineren

0/20

Ir. Guido Haekens

- 56 -

25-5-2011

DE DOOR ATEX TOEGELATEN KOMBINATIES Toestellen, beveiligingssystemen en komponenten (elektrisch + mechanisch)

Zone indeling

Aanwezigheid van ontstekingsbronnen

NGG

Geen

2 22

Bij normaal bedrijf niet te verwachten ,

Geen preventiemaatregelen noodzakelijk Geschikt voor normaal gebruik

Bij normaal bedrijf wel te verwachten

Eén Enkelvoudig beveiligingssysteem om deze ontstekingsbronnen te vermijden

Bij normaal en abnormaal bedrijf niet te verwachten Wel bij exceptioneel bedrijf

Geen preventiemaatregelen noodzakelijk

Bij normaal bedrijf niet te verwachten Wel bij abnormaal en/of exceptioneel bedrijf

Eén enkelvoudig beveiligingssysteem om deze ontstekingsbronnen te vermijden

1

Bij normaal bedrijf wel te verwachten Bij abnormaal en/of exceptioneel bedrijf niet te verwachten

Redundant beveiligingssysteem om deze ontstekingsbronnen te vermijden

2

Bij normaal, abnormaal en exceptioneel bedrijf niet te verwachten


Bij normaal en abnormaal bedrijf niet te verwachten Wel bij exceptioneel bedrijf

Enkelvoudig systeem om deze ontstekingsbronnen te vermijden

1

Bij normaal bedrijf niet te verwachten Wel bij abnormaal en/of exceptioneel bedrijf

Redundant beveiligingssysteem om deze ontstekingsbronnen te vermijden Veiligheid blijft gewaarborgd bij twee storingen die zich onafhankelijk van elkaar voordoen

2

Bij normaal bedrijf wel te verwachten Ook wel bij abnormaal en exceptioneel bedrijf

Niet toegestaan

1 21

0 20

Noodzaak inzake preventieve maatregelen

OBN


EBN

4 3 1

2

1

EBN (EPL) = Explosiebeschermingsniveau OBN (IPL) = Ontstekingsbeschermingsniveau

Ir. Guido Haekens

Minimum benodigd ontstekingsbeschermingsniveau in relatie tot de mogelijke aanwezigheid van ontstekingsbronnen

Zoneindeling Ontstekingsbronnen aanwezig

Zone 2/22

Zone 1/21

Zone 0/20

bij normaal bedrijf

OBN 1

OBN 2

bij normaal en/of abnormaal bedrijf

NVT

OBN 1

OBN 2

Bij normaal en/of abnormaal en/of exceptioneel bedrijf

NVT

NVT

OBN 1

OBN 1 = Hoog ontstekingsbeschermingsniveau (enkelvoudig) OBN 2 = Zeer Hoog ontstekingsbeschermingsniveau (dubbel) Zie ook EN 1127-1(Gas) en EN 13463-6 (Stof)

- 57 -

25-5-2011

Bepaling Risikoniveau in relatie tot beschermingsniveau en zonetype

Explosiebeschermingsniveau

Aanwezigheid explosieve atmosfeer

NGG

Zone 2 of 22

Zone 1 of 21

Zone 0 of 20

EBN 4

R0

R1

R2

R3

EBN 3

R0

R0

R1

R2

EBN 2

R0

R0

R0

R1

EBN 1

R0

R0

R0

R0

EBN 1 = Zeer hoog explosiebeschermingsniveauEBN 3 = Normaal explosiebeschermingsniveau EBN 2 = Hoog explosie beschermingsniveau EBN 4 = Geen explosiebeschermingsniveau

- 58 -

EXPLOSIERISIKOBEHEER

Recommend Documents