Handboek Medische Dienst
Evenementenhulpverlening Maxaid medical services
Achtergrondinformatie voor artsen, verpleegkundigen en eerste hulpverleners Februari 2014
1
Inleiding Hartelijk welkom bij de medische dienst van Maxaid medical services. Wij zijn blij jou als nieuwe vrijwilliger in ons team te mogen verwelkomen. Maxaid medical services biedt onder andere evenementenhulpverlening. Organisatoren van evenementen kunnen bij ons medische dienstverlening inhuren die in de vergunning wordt vereist. Wij regelen zowel het medisch materiaal als de mensen. In Nederland ben je als evenementenhulpverlener vrijwel altijd een vrijwilliger. De vrijwilliger van Maxaid ontvangt een kleine vergoeding voor zijn inzet. Deze vergoeding mag u zien als een tegemoetkoming voor de kosten die u moet maken om vrijwilliger bij ons te zijn. De vergoeding is gekoppeld aan uw inzet. Hoe vaker u zich inzet, hoe meer vergoeding u ontvangt. Vrijwilliger zijn bij de medische dienst van Maxaid medical services is een hobby. Een ander gaat in het weekend voetballen, u kiest ervoor om uw vrije tijd te besteden als vrijwilliger in de evenementenhulpverlening. Onder een hobby wordt een ontspannende activiteit verstaan die men in zijn vrije tijd uitoefent. Hobby's worden uitgeoefend uit interesse en voor plezier. Het praktiseren van een hobby kan leiden tot een aanzienlijke kennis, ervaring en vaardigheid. Wanneer het uitoefenen van een hobby ten goede komt aan andere mensen, kan een hobby overgaan in vrijwilligerswerk. Wanneer u interesse heeft in medische hulpverlening maken wij het mogelijk dat u deze hobby kunt uitoefenen. Maxaid werkt met artsen en verpleegkundigen als ondersteuning van de eerste hulpverleners. Naast professionals op medisch gebied heeft ook de eerste hulpverlener een belangrijke plaats binnen onze organisatie met inachtneming van de wetten en regels in de gezondheidszorg. Naast het hebben van een leuke hobby vergroot het vrijwilliger zijn bij Maxaid medical services ook uw sociale netwerk. Maxaid medical services streeft ernaar een goede sfeer binnen een groep vrijwilligers te handhaven. Een goede teamspirit en bereidheid om goed met elkaar samen te werken vinden wij erg belangrijk. Op evenementen is altijd wat te beleven. Er zijn vaak bezienswaardigheden. Bezoekers van evenementen zijn meestal goed gemutst. Dat maakt het vrijwilligerswerk op evenementen extra leuk. Natuurlijk is vrijwilligheid geen vrijblijvendheid. In dit handboek vindt u veel afspraken die we maken om gezamenlijk het werk eenduidig uit te voeren. Het is belangrijk dat de werkzaamheden op een uniforme wijze worden uitgevoerd en dat we constant zijn in de geleverde kwaliteit. Dat wij als vrijwilligers zorgzaamheid en professionaliteit uitstralen en verzorgd en beleefd overkomen. Dit boekje bevat handige informatie en richtlijnen om dit te bereiken. Iedereen wordt dan ook verzocht kennis te nemen van de inhoud van dit boekje en hiernaar te handelen. Het management van Maxaid medical services dankt u bij voorbaat voor uw inzet en wenst u heel veel zorgplezier toe tijdens het uitvoeren van evenementenhulpverlening.
2
Inhoudsopgave 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21.
Wat is een eerste hulpverlener..................................................... Diensthoofd.................................................................................. Uitvoering hulpverlening.............................................................. Materiaal...................................................................................... Medische aanwijzingen................................................................ Communicatie.............................................................................. Werkkleding................................................................................. Persoonlijke Hygiëne.................................................................... Kwaliteit....................................................................................... Rapportage.................................................................................. Wet geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO).......... Opleiding...................................................................................... Taken vrijwilligers......................................................................... Social media en pers.................................................................... Overige informatie....................................................................... Wetgeving, rechten en plichten................................................... Hulpverleningsketen..................................................................... EHBO-richtlijnen in Nederland..................................................... Niveaus......................................................................................... Opleidingsmogelijkheden............................................................. Werkgebied EHBO........................................................................
4 5 5 5 5 6 6 6 6 7 7 7 7 8 8 8 8 9 9 10 10
3
1. Wat is een eerste hulpverlener: Een eerste hulpverlener is diegene die in staat en bereid is om met zijn beschikbare kennis, vaardigheden en ervaring aan een slachtoffer de noodzakelijke eerste hulp te verlenen.
De 5 belangrijke punten van de eerste hulp: 1. 2. 3. 4. 5.
Let op gevaar. Ga na wat er is gebeurd en daarna wat het slachtoffer mankeert. Stel het slachtoffer gerust en zorg voor beschutting. Zorg voor professionele hulp. Help het slachtoffer op de plaats waar hij ligt of zit.
Bij evenementenhulpverlening gelden punt 4 en 5 alleen indien noodzakelijk. e
Bronvermelding: Het Oranje Kruis boekje, 26 druk.
Relevante informatie Wet geneeskundige behandeling overeenkomst WGBO Bronvermelding: http://wetten.overheid.nl/BWBR0005290/volledig/geldigheidsdatum_06-06-
2013#Boek7_Titel7_Afdeling5
Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg Bronvermelding:
http://wetten.overheid.nl/BWBR0006251/HoofdstukII/1/Artikel3/geldigheidsdatum_23-02-2014
Protocol Social Media CNV Bronvermelding: http://www.cnv.nl/plezier-in-werk/werk-en-internet/social-media-protocol/
Algemene informatie EHBO Bronvermelding: http://nl.wikipedia.org/wiki/EHBO
4
2. Diensthoofd Voorafgaand aan elke dienst wordt er een leidinggevende aangewezen, het diensthoofd. Het diensthoofd is op elk evenement aanspreekpunt voor de vrijwilligers en geeft leiding aan alle vrijwilligers. Alle aanwezige vrijwilligers dienen aanwijzingen van het diensthoofd op te volgen. Het diensthoofd geeft aanwijzingen over hoe hij de inzet wil organiseren. Daarnaast lost het diensthoofd ad-hoc problemen op. Het diensthoofd heeft de eindverantwoording voor de inzet van Maxaid medical services. Zoals elke onderdeel van de professionele hulpverlening een officier van dienst heeft is het diensthoofd de officier van dienst van Maxaid. Het diensthoofd wordt per inzet aangewezen door het management van Maxaid medical services en vertegenwoordigt op de inzet ook het management. Het tonen van initiatief vinden wij positief. Mocht uw initiatief relevant zijn voor de uitvoering van de hulpverlening, dan vragen wij u vriendelijk dit eerst te overleggen met het diensthoofd. Het diensthoofd besluit uiteindelijk of hij in uw gedachten meegaat of niet. U dient zich hierbij neer te leggen.
3. Uitvoering hulpverlening Bij hulpverlening zijn een aantal zaken van belang. De hulpverlener van Maxaid is zich ervan bewust dat hij een teamlid is. Elk teamlid zal zich tot het uiterste inspannen om het teamgevoel te stimuleren en er voor te zorgen dat elke collega vrijwilliger zich thuis voelt. In het bijzonder voor nieuwe collega’s. Deze kunnen onzeker zijn en zich nog niet vertrouwd voelen met het uitvoeren van een hulpverlening. Als ervaren hulpverlener dient u hier oog voor te hebben en nieuwe collega’s te ondersteunen bij de werkzaamheden. Maxaid vind het van belang om u de volgende richtlijnen mee te geven: • • •
Maxaid medical services vindt dat iedereen verantwoordelijk is voor zijn eigen handelen. Als vrijwilliger van Maxaid bent u neutraal. De hulpverlener van Maxaid helpt ieder slachtoffer ongeacht uw persoonlijke mening. Daarnaast moet u als hulpverlener bij Maxaid ook in staat kunnen zijn om vanuit een rustige omgeving direct in actie te komen en bent u stressbestendig.
Tijdens de uitvoering van de hulpverlening spreken we af dat het team wat als eerste wordt geconfronteerd met het slachtoffer ook de hulpverlening uitvoert. Het eerste team behoud de leiding over de hulpverlening. Tenzij vanwege de aard van de hulpverlening het noodzakelijk is dat een arts of verpleegkundige de leiding overneemt. Daarnaast kan een tweede team wel gevraagd worden te assisteren. Bijvoorbeeld tilassistentie. De vrijwilligers van Maxaid maken Maxaid. Wij verwachten van onze vrijwillige hulpverleners een positieve, hulpvaardige en vriendelijke instelling. Een goede dosis humor, gezelligheid en collegialiteit. Op de juiste momenten een serieuze instelling. In staat om leiding te ontvangen. In staat om goede zorg te leveren.
4. Materiaal Als vrijwilliger van Maxaid medical services maak je gebruik van de materialen van Maxaid. Een deel van die materialen wordt ingehuurd zoals portofoons of een AED. De materialen zijn kostbaar. De wijze waarop ons team omgaat met de materialen bepaald in welke mate er extra kosten gemaakt moeten worden. Ga zuinig om met verbandmaterialen en disposable materialen. Gebruik niet meer disposables als noodzakelijk. Probeer beschadigingen of onherstelbare schade aan het materiaal zoveel als mogelijk te voorkomen. Indien er toch schade aan materialen ontstaat, wordt u verzocht dit direct aan het diensthoofd te melden (niet achteraf).
5. Medische aanwijzingen Maxaid medical services wil de beste beschikbare zorg verlenen aan slachtoffers. Het is van belang dat u als hulpverlener weet wat uw mogelijkheden zijn, maar ook waar uw grenzen liggen. Een eerste hulpverlener kan alle soorten slachtoffers behandelen. Het is echter wel van belang voor het slachtoffer dat indien de aard van de hulpverlening erom vraagt een verpleegkundige of arts de behandeling van de eerste hulpverlener overneemt of geconsulteerd wordt. Daargelaten dat de eerste hulpverlener kan blijven assisteren bij de hulpverlening. Het is aan de arts of verpleegkundige om de eerste hulpverlener dan aanwijzingen te geven. Medisch gezien dient de eerste hulpverlener aanwijzingen van de verpleegkundige of arts op te volgen met betrekking tot de behandeling van het slachtoffer.
5
6. Communicatie Goede communicatie is van belang tijdens een inzet. Spreek duidelijk en probeer helder te communiceren. Als vrijwilliger op evenementenhulpverlening is het belangrijk altijd bereikbaar/oproepbaar te zijn om direct ingezet te kunnen worden. Voor de vrijwilliger met een portofoon/mobilofoon geldt dit nog eens extra. Een centralist (meldkamer) heeft een centrale functie op een inzet. Zijn of haar aansturingen dienen opgevolgd te worden. Mocht er en meningsverschil zijn kan dit achteraf worden besproken met het diensthoofd.
7. Werkkleding Maxaid medical services vindt het belangrijk dat de organisatie een goede uitstraling heeft. Belangrijk onderdeel hiervan is de wijze waarop de werkkleding (uniform) gedragen wordt. Werkkleding dient correct en schoon (gewassen) gedragen te worden tijdens een inzet. Er kunnen geen kledingstukken gecombineerd worden met de werkkleding van Maxaid als zij niet tot het werkkleding pakket horen. Maxaid ziet graag dat iedereen de broek netjes over de schoenen draagt en niet in de schoenen gestoken. De werkkleding moet zoveel als mogelijk de juiste maatvoering zijn. De kosten voor vermaak of reparatie van werkkleding kunt u in overleg vergoedt krijgen. Afspraak hierbij is wel: eerst overleg en toestemming. Dan pas uitvoeren. Een riem voor de broek mag gedragen worden. Wij verzoeken echter hiervoor altijd een riem te gebruiken in de kleur zwart. Het dragen van tasjes e.d. aan de broekriem dient in beperkte mate te gebeuren en moet functioneel zijn. Gedragen schoenen dienen van het type werk/veiligheidsschoenen te zijn en ook in de kleur zwart. Geen (fel) gekleurde veters in de schoenen. Uiteraard is het schoeisel zoveel als mogelijk schoon en gepoetst. Aspirant vrijwilligers ontvangen leenkleding met uitzondering van schoenen. Om de kosten van onze diensten beheersbaar te houden wordt schoeisel niet vergoed. Vaste vrijwilligers ontvangen een eigen kledingpakket. Volg aanwijzingen op kledinggebied door het diensthoofd op. Tot slot ziet Maxaid graag dat de werkkleding niet voor andere doeleinden wordt gedragen als wanneer de vrijwilliger dienst doet voor Maxaid. Het reizen in de werkkleding van Maxaid in het openbaar vervoer of op de fiets van en naar diensten toe dient vermeden te worden.
8. Persoonlijke hygiëne Hygiëne is een belangrijk onderdeel binnen de gezondheidszorg. Zowel persoonlijke hygiëne als werk hygiëne. De persoonlijke hygiëne van de vrijwilligers dient algemeen maatschappelijk aanvaardbaar te zijn. Ongeschoren gezichten of onverzorgd haar zien wij liever niet. Lang haar dient te worden opgestoken conform de maatstaven van hygiëne in de gezondheidszorg (en veiligheid). Gebruik disposable handschoenen bij de werkzaamheden en was de handen regelmatig.
9. Kwaliteit Wanneer je je inschrijft bij Maxaid wordt het bezit van een getuigschrift waaruit blijkt dat je voldoet aan de daartoe bij algemene maatregel van bestuur vastgestelde opleidingseisen vereist. Elke vrijwilliger van Maxaid beheerst tenminste de eerste hulphandelingen in het basislesmateriaal van het Rode Kruis, Oranje Kruis, First Aid Internationaal of een gelijkwaardige certificeringsinstantie met inbegrip van de reanimatie richtlijnen van de NRR en het gebruik van een AED. Het management van Maxaid beslist over de geldigheid van diploma's en acceptatie van een vrijwilliger. Na inschrijving kan de directie alsnog een vrijwilliger afwijzen of uit het bestand halen. Bijvoorbeeld als diploma’s zijn verlopen of de geldigheid van een diploma onvoldoende is aangetoond. Artsen en Verpleegkundigen dienen een geldige BIG registratie te kunnen overleggen. Alle vrijwilligers in dienst van Maxaid zijn tot het verrichten van handelingen aan een slachtoffer uitsluitend bevoegd voor zover redelijkerwijs mag worden aangenomen dat zij beschikken over de bekwaamheid en het opleidingsniveau die is vereist voor het behoorlijk verrichten van die handeling. Risicovolle en voorbehouden handelingen mogen alleen worden verricht door artsen en verpleegkundigen. De vrijwilliger van Maxaid is in zijn algemeenheid verantwoordelijk voor de opvang en behandeling van de acuut zieke of gewonde patiënt. Hij doet dit met inachtneming van de meest recente kennis op het gebied van de acute medische hulpverlening, de protocollen-richtlijnen van Maxaid, eerste hulp richtlijnen van het Nederlandse Rode Kruis, Oranje Kruis, First Aid Internationaal of gelijkwaardige certificerende instanties, de laatste reanimatie richtlijnen van de NRR en de laatste versie van het landelijk protocol ambulancezorg etc.
6
10. Rapportage Iedereen die slachtoffers behandeld heeft is verplicht hier een rapportage van te maken. In die rapportage kunnen ook bijzonderheden worden beschreven. De rapportage dient als overdracht aan opvolgende hulpverleners. Daarnaast kan men door deze documentatie ook informatie verkrijgen over bijvoorbeeld veel voorkomende letsels op een sportevenement. Je kunt er onderzoek mee doen. Daarom is het van belang elk patiëntencontact te documenteren. Elke organisatie heeft hiervoor zijn eigen formulier. Bij Maxaid heet dit formulier het slachtoffer registratie formulier, kortweg ook wel SRF. Bij ieder slachtoffer waar een hulpverlening is opgestart (zodra een slachtoffer wordt aangeraakt t.b.v. onderzoek of behandeling) dient een SRF te worden ingevuld! Het is aan te raden om een arts of verpleegkundige zijn eigen informatie op het formulier te laten toevoegen indien deze is geconsulteerd of de behandeling heeft overgenomen. Vul het formulier dan samen met de arts of verpleegkundige in. Alle rapportages worden geschreven in leesbare blokletters en zo volledig als mogelijk ingevuld. Hierbij geld de stelling: 'wat u niet op het formulier heeft ingevuld wordt beschouwd als niet gedaan'. Bij de overdracht van uw slachtoffer naar andere hulpverleners zoals het ziekenhuis, ambulancezorg of huisarts dient u een kopie (of doordruk) van het ingevulde SRF aan de opvolgende hulpverleners te overhandigen. Het opschrijven van privé gegevens op een SRF valt onder de wet bescherming persoonsgegevens. Deze gegevens mogen alleen worden gebruikt voor de eigen medische administratie. De gegevens mogen wel aan opvolgende medische hulpverleners zoals het ziekenhuis, ambulancezorg of de huisarts worden overgedragen in het belang van de patiënt (wet WGBO). Het doorgeven van gegevens aan derden niet vallend in de voorgaande categorieën is niet toegestaan. Slachtoffer registratie formulieren moeten aan het einde van de dienst worden ingeleverd bij het diensthoofd.
11. Wet geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) Voor het verrichten van handelingen aan een slachtoffer is de toestemming van het slachtoffer vereist. Indien het slachtoffer buiten bewustzijn is, of vanwege ziekte verminderd bij bewustzijn is en niet in staat is zijn eigen situatie goed in te schatten (bijvoorbeeld bij een hypoglycaemie of alcohol intoxicatie), dan handelt u met de instelling van een goede hulpverlener. Ieder slachtoffer heeft recht op informatie. De vrijwilliger licht het slachtoffer op duidelijke wijze in over de voorgenomen behandeling op zodanige wijze dat het slachtoffer kan begrijpen wat deze behandeling gaat inhouden.
12. Opleiding De vrijwilliger van Maxaid is er zelf verantwoordelijk voor om te zorgen dat hij/zij voldoende geschoold blijft en regelmatig herhalende of aanvullende scholing ontvangt om zijn taak redelijkerwijs in voldoende mate te kunnen uitvoeren. Maxaid Medical Services verzorgt een scholingsaanbod voor de ingeschreven vrijwilligers.
13. Taken vrijwilligers De vrijwilliger van Maxaid: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.
Is in staat om vanuit een rustige omgeving direct in actie te komen en is stressbestendig. Is alert op risico’s voor de patiënt, de hulpverleners en derden tijdens een hulpverlening. Informeert de patiënt over de hulpverlening. Informeert overige disciplines indien relevant. Vergaart informatie door anamnese en lichamelijk onderzoek en beoordeelt op basis daarvan de toestand van het slachtoffer. Bewaakt de vitale functies en interpreteert de gevonden parameters. Stelt op zijn of haar niveau een werkdiagnose en behandelplan op. Verleent eerste hulp, verpleegkundige of medische zorg aan het slachtoffer. Voert indien nodig triage uit. Communiceert adequaat met centralist of diensthoofd. Schat de noodzaak van aanvullende assistentie goed in en informeert de assistentie over zijn/haar bevindingen. Erkent zijn grenzen.
7
14. Social media en pers Het gebruik van social media is toegestaan voor vrijwilligers in dienst van Maxaid medical services. Daarbij is het gebruik van de naam of logo’s van Maxaid in social media toegestaan mits u hiermee geen verkeerde indruk kan wekken en de berichten voldoen aan de hiernavolgende aanwijzingen. Bedenk dat het gebruik van social media real time gebeurt. Eén druk op de knop en jouw bericht staat direct online. Het is niet altijd gemakkelijk om informatie naderhand te verwijderen. Bedenk dus goed hoe jouw bericht moet overkomen in tekst, beeld en geluid. Sociale omgangsvormen online gelden net zo goed als offline. Respecteer degene tot wie je je richt. Laster, beledigingen en obsceniteit zijn niet geoorloofd. De privacy van anderen wordt gerespecteerd. Vrijwilligers mogen geen vertrouwelijke en/of schadelijke informatie verstrekken over de werkzaamheden voor Maxaid medical services en patiënten. Hierin wordt geen onderscheid gemaakt tussen informatie over het product, de persoon of het bedrijf. Vrijwilligers zijn persoonlijk verantwoordelijk voor de inhoud die men publiceert op social media. Zij zijn zich ervan bewust dat wat zij publiceren voor langere tijd openbaar zal zijn. Gepubliceerde informatie mag Maxaid medical services niet schaden. Spreken met de pers is tijdens een inzet alleen toegestaan door het diensthoofd. Als iemand van de pers u benadert verwijst u diegene door naar het diensthoofd.
15. Overige informatie De hiernavolgende informatie heeft geen specifieke betrekking meer op de werkzaamheden binnen Maxaid medical services. Het is een algemene beschrijving van het begrip EHBO en de niveaus binnen de EHBO. Wij bieden in dit handboek medische dienst deze informatie aan als achtergrondkennis.
16. Wetgeving, rechten en plichten Het hebben van een EHBO-diploma betekend niet dat iemand medische plichten of bevoegdheden heeft. De wet beschouwt eerstehulpverleners als 'leken'. Voor hen, maar ook voor iedere andere Nederlandse burger, geldt de wettelijke verplichting om naar eigen vermogen (eerste) hulp te verlenen aan een medemens in nood.[1] Medische (be)handelingen door 'leken' (onder normale omstandigheden) zijn wettelijk verboden en worden beschouwd als een misdrijf. Alleen door de BIG-wet geregistreerde artsen en verpleegkundigen hebben speciale medische bevoegdheden en plichten, die bovendien alleen gelden op hun eigen medisch terrein; een tandarts mag bijvoorbeeld geen niersteen vergruizen. Zelfs medische eerstehulpverlening, zoals Advanced (Pediatric) Life Support (ALS/APLS) of Pre Hospital Trauma Life Support (PHTLS), mag alleen uitgevoerd worden door bevoegd en bekwaam ambulancepersoneel, (huis)artsen, SEHpersoneel en gespecialiseerde verpleegkundigen. Met andere woorden: een internist of oogarts is ook een leek op eerstehulp-gebied ondanks zijn uitgebreide medische kennis op zijn vakgebied. Van iemand die in het bezit is van een eerstehulp-diploma, mag wel aangenomen worden dat hij/zij beter in staat is om bij levensbedreigende stoornissen en letsels eerste hulp te bieden totdat medische hulp gearriveerd is.
17. Hulpverleningsketen EHBO-ers zijn de eerste schakel in de hulpverleningsketen. Direct starten met de eerstehulpverlening door omstanders is van cruciaal belang, vooral bij ademhalingsproblemen, circulatiestilstand of ernstige bloedingen. De EHBO-er roept bij levensbedreigende letsels en stoornissen direct professionele hulp in via het Europese alarmnummer 112. Voor nietlevensbedreigende letsels dient het slachtoffer altijd te worden doorverwezen naar de eerstelijnsgeneeskunde. In Nederland is dat de vaste huisarts, huisartsenpost met de avond- of weekenddienst of de afdeling spoedeisende hulp (SEH) van een ziekenhuis.
8
18. EHBO-richtlijnen in Nederland Sinds 2005 worden in Nederland de eerstehulp-opleidingen en -richtlijnen niet meer goedgekeurd door de overheid. De Goedkeuringsregeling van het Ministerie van VWS aangaande de EHBO opleidingen van Het Oranje Kruis is ingetrokken en de overheid laat de regulering van EHBO opleidingen over aan de marktwerking. Er is dus geen sprake meer van een overheidserkenning van EHBO-organisaties. Alle EHBO-diploma's hebben voor de wet eenzelfde status. Sommige certificaten/diploma's kunnen wel door de overheid worden aangewezen, met als bekendste voorbeeld het certificaat/diploma Eerste hulp aan kinderen welke door het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid moet zijn aangewezen ten behoeve van geregistreerde gastouders. In Nederland heeft elke EHBO-organisatie haar eigen EHBOrichtlijnen vastgesteld en kunnen eerstehulpverleners (EHBO-ers) volgens eigen eindtermen certificeren. Alle certificerende EHBO-organisaties in Nederland hanteren in de praktijk min of meer dezelfde basisrichtlijnen zoals de reanimatierichtlijnen van de NRR/ERC, alleen zitten er behoorlijke niveau- en opleidings verschillen tussen de organisaties zelf. Er is meer keuzemogelijkheid voor de consument en bedrijven gekomen in kwaliteit en opleidingsniveau van eerstehulpopleidingen, al naar gelang de behoefte en/of noodzaak (RI&E).
19. Niveaus Er zijn meningsverschillen over het indelen van niveaus binnen de leken eerstehulpverlening. Er wordt vooral gediscussieerd en gekeken naar de doelgroepen, zoals passantenhulpverlening en georganiseerde eerstehulpverlening. Doelgroep gerichte eerstehulp-opleidingen zijn echter geen maatstaf voor het opleidingsniveau. Vooral voor evenementenhulpverlening en/of risicovolle beroepen of omgevingen is meestal een uitgebreide EHBO opleiding op een hoger dan standaard niveau noodzakelijk op niveau 4 en hoger. Praktisch gezien zijn er verschillende niveaus in de eerstehulp-opleidingen: Niveau 0 :
Totaal geen kennis
Niveau 1 :
Zeer beperkt; uitsluitend reanimatie, tegenwoordig meestal gecombineerd met AED-bediening (BLS/AED niveau). Gezien de opleidingsvorm, beperkte lesstof en praktische oefentijd vallen hier ook de nieuwe internetcursussen onder.
Niveau 2 :
Beperkt; hieronder vallen bijna alle BHV opleidingen (Levensreddend Eerste Hulp LEH en Levens Reddende Hulp LRH.
Niveau 3 :
Standaard; hieronder vallen vrijwel alle traditionele standaard eerstehulp-opleidingen zoals van het Oranje Kruis, Rode Kruis en van oorsprong buitenlandse organisaties als MFA, First Aid International (FAI) en EFR. Deze opleidingen zijn geschikt voor diegenen die een algemeen EHBO-diploma nodig hebben of iets van EHBO willen weten.
Niveau 4a :
Uitgebreid; Uitgebreide leken eerstehulp-opleidingen bestemd voor diegenen waar uitgebreide kennis over eerstehulpverlening gewenst of noodzakelijk is. Landelijk certificeert de Stichting LPEV op dit niveau. Niveau 4a eerstehulp-opleidingen zijn uitermate geschikt voor eerstehulpverleners zoals bij politie, brandweer en waterschappen welke reddings-en bergingsdiensten moeten verrichten en eerstehulpverleners bij (sport)evenementen en (werk)omgevingen met verhoogd risico. Deze eerstehulp-opleidingen worden meestal aangeboden als Gevorderd Eerstehulpverlener.
Niveau 4b :
Zeer uitgebreid; Onder deze categorie vallen, gezien de inhoud van deze opleidingen, onder andere de opleidingen tot Sigma-lid van het Rode Kruis, de opleiding First Responder van de Stichting LPEV en de opleiding Advanced First Aid van First Aid International.
Niveau 5 :
Professionele eerste hulp: Ambulancezorgverlening, SEH-ziekenhuizen, traumacentra, huisartsen enz.
Niveau 0 t/m 4 is altijd EHBO op lekenniveau. Niveau 5 omvat onder meer ATLS, PHTLS, ALS, PALS, APLS, EPLS, TNCC en andere specifieke medische opleidingen.
9
20. Opleidingsmogelijkheden Eerstehulp-opleidingen (EHBO) worden in Nederland verzorgd door lokale vrijwillige EHBO-verenigingen, afdelingen van het Nederlandse Rode Kruis (t/m niveau 4) en een keur van commerciële EHBO en BHV opleidingsinstituten gespecialiseerd in eerste hulp en bedrijfshulpverlening (t/m niveau 3). Bovengenoemde organisaties laten hun cursisten hoofdzakelijk certificeren door landelijke opererende organisaties als: • • • • •
Nederlandse Reanimatie Raad (uitsluitend niveau 1) Nederlandse Rode Kruis (niveau 1, 2, 3 en 4b) Oranje Kruis (niveau 3) Stichting LPEV (niveau 3, 4a en 4b) First Aid International (niveau 2, 3 en 4b)
Daarnaast certificeren veel commerciële (BHV) opleidingsinstituten zelf tot en met niveau 2 (LEH) of 3 (EHBO). Bedenkelijk en opmerkelijk is dat het zelden voorkomt dat op een hoger dan niveau 3 een eerstehulp-opleiding binnen een BHV organisatie wordt aangeboden door BHV opleidings organisaties ondanks dat dit d.m.v. een RI&E noodzakelijk is. Een recente en belangrijke ontwikkeling is dat diverse EHBO-organisaties, zoals het Rode Kruis, NODE, Reddingsbrigades en enkele EHBO-koepelorganisaties, de intentie hebben zich af te splitsen van het Oranje Kruis. Zij gaan hun eigen lesmaterialen ontwikkelen en/of zijn op zoek naar alternatieven en willen eerstehulpverleners zelf gaan certificeren.
21. Werkgebied EHBO Eerstehulpverleners (EHBO-ers) verlenen eerste hulp bij levensbedreigende stoornissen zoals in de ademhaling, het bewustzijn en bij shock. Daarnaast kunnen ze plaatselijk letsel (wonden), warmte- en koude letsels, vergiftigingen, elektriciteitsletsels bij slachtoffers behandelen en natuurlijk deskundige hulp alarmeren of het slachtoffer doorverwijzen naar huisarts of SEH. Enige methoden en handelingen die hierbij gebruikt worden zijn onder andere: • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
Zorgen voor de veiligheid van eerstehulpverleners en omstanders; Verplaatsen van het slachtoffer bij gevaar, eventueel met de noodvervoersgreep van Rautek; Goede alarmering bij de 112-alarmcentrale; Benaderen van het slachtoffer (indicatie van bewustzijn); Fixeren van het hoofd bij wervelletsels; Openen en openhouden van de lucht/ademweg; Zo nodig toepassen van de handgreep van Heimlich bij verslikking; Controleren van de ademhaling; Zo nodig stabiele zijligging; Zo nodig reanimatie bij ademhalingsstilstand (=uitwendige hartmassage en beademen); Stelpen van ernstige bloedingen; Handelingen bij shock; Vaststellen van het bewustzijnsniveau: De mogelijkheden zijn: bij kennis, verminderd bewustzijn, bewusteloos, diep bewusteloos; Verlenen van eerste hulp bij flauwte, epilepsie, suikerziekte en beroerte; Voorkomen van afkoelen van slachtoffers; Warm houden van slachtoffers met koude letsel. Verbinden van verschillende wonden; Geven van eerste hulp bij andere (kleine) letsels; Bewaking van een slachtoffer; Overdragen van een slachtoffer aan deskundige hulp.
10
Verantwoording Voorschriften Maxaid medical services ten behoeve van de vrijwilligers die medische dienstverlening verrichten.
Versie 2014-01, februari 2014
Ondertekening: 1 februari 2014
E. (Erwin) A. Juffermans (RN) Directeur Maxaid medical services
J. (Jop) van den Berg (MD) Medisch leider Maxaid medical services
11
