Energiemanagementverslag Modderkolk Projects & Maintenance B.V. 2014
Auteur : Versie :
SJWM Verheijen (KAM-Coördinator) Februari 2014
Inleiding De kunst van techniek Wij streven naar een eeuwig florerend bedrijf. Dat vraagt om een duurzame filosofie. Wij noemen die ‘De kunst van techniek’. Kort samengevat houdt deze visie in dat mensen in hun werk altijd optimaal gebruik maken van tijd, geld en energiebronnen. Dat is winstgevend, want het levert gemak en zekerheid op, terwijl het tijd-, geld- en milieuverspilling voorkomt. Als onderdeel van deze duurzame filosofie, voelen wij ons verantwoordelijk voor een verantwoord evenwicht tussen de winstdoelstelling die we als bedrijf nastreven en onze inzet voor het milieu en de maatschappij om ons heen. De beheersing en verlaging van onze eigen co2-uitstoot, speelt hierbij een belangrijke rol. Co2 komt vrij bij de verbranding van fossiele brandstoffen zoals kolen, gas, olie en hieraan gerelateerde voertuigbrandstoffen zoals diesel en benzine en is de belangrijkste veroorzaker van het mondiale broeikaseffect (opwarming van de aarde). Daarnaast is co2 een voor mens en dier giftig gas waarvan de concentratie in de lucht om ons heen, alleen al in de afgelopen 50 jaar, verdrievoudigd is. Ieder individu kan bijdragen aan de reductie van de co2-uitstoot. Dit betreft enerzijds beperken van de directe uitstoot door eigen energieverbruik (verwarming, autogebruik, vliegverkeer) en anderzijds beperken van het indirecte energieverbruik door bewuste inkoop van materialen en diensten (zoals inkopen van duurzaam opgewekte energie). Modderkolk heeft voor haar bedrijf een energiemanagementsysteem opgezet. De co2-voetafdruk is hier een belangrijk onderdeel van. Vanuit het inzicht wat hieruit ontstaat zoeken we voortdurend naar reductiemogelijkheden van onze eigen co2-uitstoot. De co2-voetprint en reductiemogelijkheden worden nader omschreven in dit energiemanagementverslag. Uitgangspunt voor het energiemanagementsysteem is de CO2-prestatieladder zoals deze wordt beheerd door de stichting SKAO (Stichting Klimaatvriendelijk Aanbesteden & Ondernemen). Het energiemanagementsysteem maakt onderdeel uit van ons overkoepelende kwaliteitsmanagementsysteem (ISO9001/ISO14001) en wordt jaarlijks herzien.
2
Inhoudsopgave
Inleiding
2
Uitgangspunten & definities
4
Emissie-inventaris 2012 - 2013
6
Reductie-analyse & doelstellingen 2014
12
Transparantie / Communicatie
17
Participatie
17
3
Uitgangspunten & definities Organisatiegrenzen Modderkolk heeft geen dochter- en/of zusterbedrijven, de organizational boundary ligt daardoor bij de kantoren/panden gevestigd aan de Nieuweweg 131,133 en 143 te Wijchen. De CO2emissie-inventaris heeft daardoor in zijn totaliteit betrekking op bovengenoemde vestiging. Het CO2-emissie-aandeel van individuele projecten waarbij Modderkolk gunningsvoordeel (o.b.v. de CO2-prestatieladder) heeft behaald, wordt bepaald naar rato van de totale projecturen ten opzichte van het totaal aantal uren van Modderkolk als geheel (in het betreffende jaar).
Stakeholders Communicatie van ons CO2-beleid vinden we belangrijk om zodoende een maximale interne en externe betrokkenheid te creëren. Modderkolk streeft niet alleen naar beheersing en reductie van de CO2-emissie binnen de gehele (eigen) keten maar wil ook in de regio een vooraanstaande positie innemen betreft maatschappelijk verantwoord ondernemen. Modderkolk is lid van de stichting “De Maatschappelijke Meerwaarde” en het “Nijmeegs Energie Convenant”. Stakeholders zijn, naast de deelnemende bedrijven van bovengenoemde stichtingen, alle andere bedrijven in de regio die aandacht voor milieu en maatschappij belangrijk vinden. De gemeente en omwonenden hebben er uiteraard ook belang bij dat Modderkolk zich houdt aan de geldende milieuregels en bewust omgaat met haar eigen CO2-uitstoot. Andere stakeholders zijn collega-installateurs (DGC-/Uneto-verband) die ook bezig zijn met het in kaart brengen van de eigen CO2-footprint en bij Modderkolk terecht kunnen voor informatie en tips. Opdrachtgevers en leveranciers hebben eveneens te maken met het CO2-beleid van Modderkolk. A-leveranciers worden beoordeeld op de emissie en het reductiebeleid van hun organisatie, producten en diensten. Voor opdrachtgevers is inzicht in de CO2-footprint van zowel Modderkolk als leverancier, als het door Modderkolk geleverde product, dienst of project op vergelijkbare wijze een belangrijk gegeven.
Scope 1 (directe) emissies a. Uitstoot door het eigen wagenpark (koop/lease) b. Uitstoot door gasverbrandingsinstallaties (CV-ketels, gasheaters)
4
Scope 2 (indirecte) emissies a. CO2-emissie a.g.v. ingekochte electriciteit b. Uitstoot door inhuur auto’s c. Uitstoot door zakelijke kilometers prive-auto’s werknemers Scope 3 emissies Dit betreft de overige indirecte emissies zoals ontstaan door de verwerking van bedrijfsafval, papierverbruik en woon-werkverkeer. Deze emissiescope komt pas aan de orde bij certificatie vanaf ladder 4 en zal vooralsnog buiten beschouwing worden gelaten. Modderkolk streeft in 2014 naar certificatie volgens ladder 3-normen. Referentiejaar Omdat Modderkolk in 2013 is begonnen met het opzetten van de CO2-prestatieladder, is er voor gekozen om 2012 als start- en referentiejaar te gebruiken. Conversiefactoren De conversie van de co2-emissie van bedrijfsauto’s gebeurt o.b.v. de conversiefactoren behorende bij het werkelijke brandstofverbruik. De conversie van ingehuurde auto’s en zakelijke kilometers door privevoertuigen van werknemers, gebeurt o.b.v. het ingeschatte respectievelijk gedeclareerde aantal kilometers.
5
Emissie-inventaris 2012-2013 De emissie-inventaris is tot stand gekomen na een analyse en identificatie van alle binnen de organisatie voorkomende energiestromen die vallen onder de scope van de CO2-prestatieladder. Dit zijn enerzijds de directe emissies (scope 1 - emissies), te weten het bedrijfswagenpark (busjes, bestelauto’s en luxe auto’s) en de cv-installaties (aardgas) en anderzijds de indirecte (scope 2) emissies waaronder het verbruik van ingekochte elektriciteit en de uitstoot die samenhangt met het (zakelijk) inzetten van ingehuurde voertuigen en voertuigen van werknemers. De kwantificering van de verschillende emissiebronnen is als volgt bepaald : Brandstofverbruik en kilometers wagenpark : -
eigen voertuigen o.b.v. de gegevens van Travelcard; inhuur voertuigen geschat o.b.v. factuurbedragen (jaartotaal) privevoertuigen werknemers o.b.v. gedeclareerde kilometers
Gasverbruik en elektriciteitsverbruik : o.b.v. jaarafrekeningen energiebedrijf + eigen opname meterstanden.
Totale CO2-emissie per scope
CO2-uitstoot 2012 2013
Aantal fte's 2012 2013
Gemiddeld per fte 2012 2013
Scope 1
261 ton CO2
279 ton CO2
149,0 fte
154,0 fte 1,75 ton CO2 1,81 ton CO2
Scope 2
44 ton CO2
46 ton CO2
149,0 fte
154,0 fte 0,30 ton CO2 0,30 ton CO2
305 ton CO2 325 ton CO2
149,0 fte
154,0 fte 2,05 ton CO2 2,11 ton CO2
Totaal
6
CO2-uitstoot in tonnen totaal 350 ton CO2 300 ton CO2 250 ton CO2 200 ton CO2 Scope 2
150 ton CO2
Scope 1 100 ton CO2 50 ton CO2 0 ton CO2
2012
2013
Om de relatieve ontwikkeling van de co2-uitstoot te meten en te volgen, wordt de totale co2uitstoot per jaar uitgedrukt in emissie per fulltime equivalent (FTE) = voltijds medewerker.
CO2-uitstoot in tonnen per fte 2,50 ton CO2 2,00 ton CO2 1,50 ton CO2 Scope 2 1,00 ton CO2
Scope 1
0,50 ton CO2 0,00 ton CO2
2012 2013
Ten behoeve van een beter inzicht en daarmee betere basis voor het bepalen van reductiemaatregelen, zijn de onderliggende emissiebronnen in kaart gebracht. Hoewel de emissiebron “wagenpark/vervoer” uiteenvalt in zowel scope 1- als scope 2-emissies, is deze toch als één overkoepelende bron vermeld. Reden is dat bepaalde reductiemaatregelen een verschuiving van scope 2 naar scope 1 teweeg brengen en we deze reductie / emissiebron als geheel willen blijven bewaken (de co2-emissie van zakelijke kilometers met ingehuurde en/of privévoertuigen kan bijvoorbeeld worden verlaagd door aanschaf en inzet van energiezuinige(r) voertuigen binnen het eigen bedrijfswagenpark)
7
Totale CO2-emissie per bron (2012)
Verbruik Wagenpark / vervoer
Conversie factor
78.452 liter
gasverbruik verwarming 131/133 Elektriciteit Essent groen nr. 131-133 Elektriciteit Essent grijs nr. 143
24.654 m3
CO2-emissie 235 ton CO2
Gemiddelde uitstoot / km. 270 g CO2
aandeel in % van totaal 77%
1.825
45 ton CO2
15%
171.370 kWh
15
3 ton CO2
1%
48.653 kWh
455
22 ton CO2
7%
15
0 ton CO2
0%
305 ton CO2
100%
Elektriciteit Main (100 % waterkracht) Totaal emissie
Totale CO2-emissie per bron (2013)
Verbruik Wagenpark / vervoer
Conversie factor
77.679 liter
gasverbruik verwarming 131/133
CO2-emissie 234 ton CO2
Gemiddelde uitstoot / km. 274 g CO2
aandeel in % van totaal 72%
37.163 m3
1.825
68 ton CO2
21%
Elektriciteit Essent groen nr. 131-133
99.964 kWh
15
1 ton CO2
0%
Elektriciteit Essent grijs nr. 143
45.726 kWh
455
21 ton CO2
6%
Elektriciteit Main (100 % waterkracht)
85.184 kWh
15
1 ton CO2
0%
Totaal emissie
325 ton CO2
100%
CO2-uitstoot in tonnen per bron 350 ton CO2 300 ton CO2 250 ton CO2 200 ton CO2
Electriciteitsverbruik
150 ton CO2
Gasverbruik
100 ton CO2
Wagenpark
50 ton CO2
0 ton CO2
2012
2013
8
Verreweg de grootste emissiebron, wordt gevormd door het wagenpark. Deze emissiebron wordt in de volgende paragrafen verder uitgesplitst en uitgedrukt in de prestatie-indicator “CO2uitstoot per kilometer”
Specificatie CO2-emissie wagenpark / vervoer (2013) a. Op type brandstof Gemiddelde uitstoot / km.
aandeel in % van totaal
171 ton CO2
305 g CO2
73%
2.780 g CO2/liter
30 ton CO2
236 g CO2
13%
3.505 liter
125 g CO2/km
10 ton CO2
169 g CO2
4%
0 km.
0 kWh
15 g CO2/kwh
0 ton CO2
0 g CO2
0%
Zakelijke kilometers prive-auto's
65.340 km.
5.445 liter
210 g CO2/km
14 ton CO2
210 g CO2
6%
Inhuur auto's
41.118 km.
3.426 liter
210 g CO2/km
9 ton CO2
211 g CO2
4%
274 g CO2
100%
Specificatie wagenpark
kilometers
Verbruik
Conversie factor
brandstof wagenpark Diesel
561.574 km.
54.664 liter
3.135 g CO2/liter
brandstof wagenpark Benzine
125.175 km.
10.638 liter
57.574 km.
Hybride auto's Electrische auto's
Totaal wagenpark
850.781 km.
77.679 liter
CO2-emissie
233 ton CO2
Specificatie CO2-emissie wagenpark 2013 per brandstofsoort 6%
4%
4% 13%
74%
brandstof wagenpark Diesel brandstof wagenpark Benzine Hybride auto's Electrische auto's Zakelijke kilometers prive-auto's Inhuur auto's
9
b. Op type voertuig (excl. prive- & inhuurauto’s)
Specificatie wagenpark
kilometers
Verbruik
Conversie factor
CO2-emissie
Gemiddelde uitstoot / km.
aandeel in % van totaal
Bus (Crafter/Transporter)
353.753 km.
40.628 liter
3.135 g CO2/liter
127 ton CO2
360 g CO2
60%
Bestelauto (Caddy / Combo)
76.566 km.
5.507 liter
3.135 g CO2/liter
17 ton CO2
225 g CO2
8%
Personenauto diesel
131.256 km.
8.529 liter
3.135 g CO2/liter
27 ton CO2
204 g CO2
13%
Personenauto benzine
125.175 km.
10.638 liter
2.780 g CO2/liter
30 ton CO2
0 g CO2
14%
Personenauto hybride
57.574 km.
3.505 liter
2.780 g CO2/liter
10 ton CO2
169 g CO2
5%
Totaal wagenpark
744.323 km.
68.808 liter
211 ton CO2
283 g CO2
100%
Specificatie CO2-emissie wagenpark 2013 per type voertuig 5% 14%
13% 60% 8%
Bus (Crafter/Transporter) Bestelauto (Caddy / Combo) Personenauto diesel Personenauto benzine Personenauto hybride
10
c. Gemiddelde co2-uitstoot per kilometer per type voertuig 2012-2013
Bus (Crafter/Transporter) Bestelauto Personenauto
2012 357 g CO2 210 g CO2 210 g CO2
2013 360 g CO2 225 g CO2 210 g CO2
Gemiddelde CO2-uitstoot per km. 800 g CO2 700 g CO2
600 g CO2 500 g CO2 400 g CO2
2013
300 g CO2
2012
200 g CO2 100 g CO2 0 g CO2 Bus Bestelauto Personenauto
11
Reductie-analyse & doelstellingen 2014
In de emissie-inventaris 2012-2013 komt naar voren dat de totale CO2-uitstoot is gestegen met circa 6 %. Vrijwel de gehele stijging is te wijten aan het gestegen gasverbruik (van 24.654 m3 naar 37.163 m3 => + 50 %). Een gedeelte van het extra gasverbruik kan worden verklaard doordat de gemiddelde temperatuur van de wintermaanden van 2013 zo'n 2,6 graden lager lag dan in 2012 :
Bron : KNMI – gemiddelde dagtemperatuur in de Bilt
Om het energieverbruik te corrigeren op de buitentemperatuur en zodoende vergelijkingen te kunnen maken tussen verschillende perioden, is er de beschikking over tabellen met “gewogen gemiddelde graaddagen” (bron : KWA.nl) O.b.v. de gewogen gemiddelde graaddagen over 2012 en 2013, bedraagt het gemiddelde gasverbruik in 2012 zo'n 8,50 m3 per graaddag tegen 12,01 m3 in 2013. Het gecorrigeerde gasverbruik is derhalve met ruim 40 % gestegen. Hoewel er in 2012 een nieuw pand (Nieuweweg 143) bij is gekomen, is het aandeel in het gestegen gasverbruik hiervan verwaarloosbaar (de klimaatvoorziening is hier volledig elektrisch) De conclusie is dat er inefficiënt is omgesprongen met de gasverwarmingsinstallaties. Met name de gasheaters in de werkplaats in combinatie met een openstaande roldeur en het ontbreken van een schakelklok liggen hier aan ten grondslag. Eind 2013 zijn er tijdschakelaars op de heaters geplaatst waardoor deze aan het eind van de werkdag automatisch afslaan. Daarnaast zijn er procedurele afspraken gemaakt over het gebruik van de roldeuren (tussendeur dicht indien de buitenroldeur open staat voor laad-/losactiviteiten).
Doelstelling voor 2014 is 20 % minder gasverbruik dan in 2013
12
De stijging van het elektriciteitsgebruik (+ 5 % in 2013 t.o.v. 2012) wordt verklaard door het in maart 2012 aangeschafte pand aan de Nieuweweg 143. Dit pand wordt volledig elektrisch verwarmd en gekoeld. Het hier aanwezige klimaatbeheersysteem is dan ook de meest bepalende factor voor het volume aan ingekochte elektriciteit.
Overzicht aandeel elektriciteitsverbruik per verbruiker :
7% Klimaatbeheersing
8%
Verlichting werkplaats 131/133 Verlichting kantoor 143 ICT werkplekken (thin clients / monitors) Serverruimte Verlichting bedrijfsschool Heftruck Printers / all-in-one apparatuur
80%
Verdeling gebaseerd op door de fabrikant aangegeven vermogens per eenheid, aantal eenheden in gebruik en gemiddeld (geschatte) gebruiksduur per eenheid per jaar.
Het klimaatbeheersysteem is aangeschaft in 2012 conform de op dat moment geldende normen voor energiezuinige apparaten (energielijst EIA Agentschap 2012). Aangezien we in 2013 zijn overgestapt naar 100 % waterkrachtstroom, is de met het elektriciteitsverbruik samenhangende co2-emissie gedaald tot circa 1 % van de totale emissie van Modderkolk. De reductiefocus ten aanzien van elektriciteitsverbruik heeft daardoor veel meer een financiële en in mindere mate een co2-gerelateerde focus gekregen. Op de volgende pagina’s zijn het stroometiket & verklaring van oorsprong van de energieleverancier opgenomen…….
13
14
15
Ten aanzien van het brandstofverbruik van het wagenpark, kan worden opgemerkt dat het merendeel wordt veroorzaakt door de bedrijfsbussen. De gemiddelde uitstoot per kilometer ligt bij zowel de bussen als bestelauto's iets hoger dan in 2012. Voornaamste oorzaak hiervan is een hoger gemiddeld brandstofverbruik. De belangrijkste (reële) reductiemaatregel kan worden gevonden in reductie van het brandstofverbruik per kilometer. Dit kan bijvoorbeeld worden gerealiseerd door vervanging van oudere onzuinige auto's door voertuigen met nieuwere zuinigere technieken (bluemotion, hybride, electrisch) maar ook door rijvaardigheidstrainingen, aandacht voor individueel rijgedrag en brandstofverbruik en preventieve maatregelen zoals bandenspanningcontrole. Factoren die in de alternatievenafweging (bij vervangings- en uitbreidingsinvesteringen) een rol spelen zijn : - toepassingsmogelijkheden (bijvoorbeeld trekgewicht en beladingsgraad); - de actieradius; - oplaadmogelijkheden; - de CO2-uitstoot per kilometer; - de kosten (o.a. aanschaf, restwaarde, onderhoudskosten en verbruik) Ten aanzien van de financiële afweging wordt gekeken naar de 'total cost of ownership' Bij vervanging van één personenauto door een 100 % elektrische auto, neemt de CO2-uitstoot met gemiddeld 6,25 ton af. Dit staat voor 2,8 % van de totale uitstoot door het wagenpark. Maar niet alleen investeren in 100 % elektrische auto's geeft een vermindering op de CO2uitstoot, ook investeren in andere duurzame technieken (euro5/6) levert een zinvolle reductiebijdrage. Door te investeren (zowel vervanging als uitbreiding) in duurzame voertuigen willen we in 2014 gemiddeld 5 % minder CO2-uitstoot per voertuigkilometer realiseren. Naast vervanging en uitbreiding met nieuwe zuinige modellen, is ook het beperken van het brandstofverbruik van bestaande auto's een reële reductiemaatregel. Uit een in 2013 door 'Slimrijden' uitgevoerde scan zijn twee reductiemaatregelen overgenomen; dit zijn het periodiek controleren van de bandenspanning en het houden van een training 'het nieuwe rijden' voor al onze medewerkers die de beschikking hebben over een bedrijfsauto. Voor 2014 is de doelstelling dat er door beide voornoemde maatregelen zo'n 10 % brandstof wordt bespaard. Dit resulteert in een CO2-reductie van ruim 20 ton op de totale emissie.
De gemiddelde uitstoot per voertuigkilometer in 2013 was 274 gram. Doelstelling voor 2014 is 247 gram (10 % minder)
16
Transparantie / communicatie
De CO2-footprint en de belangrijkste reductiemaatregelen worden minimaal 2 x per jaar intern gecommuniceerd. Behalve aandacht voor de beleidsmatige kant van het energiemanagement, wordt hier aandacht besteed aan operationele prestatie-indicatoren, reductiemaatregelen en eventueel noodzakelijke corrigerende maatregelen (bijvoorbeeld ten aanzien van individueel brandstofverbruik via de verbruiksmonitor en verbruiksapp van Travel Card). Het energiemanagementverslag wordt (2 x per jaar) evenals het overkoepelende beleidsdocument, extern gecommuniceerd via de Modderkolk-website.
Participatie Teneinde de co2-uitstoot in de keten terug te dringen, wordt in overleg met zowel toeleveranciers als afnemers zo veel mogelijk in digitale vorm gecommuniceerd. Het aantal op papier afgedrukte facturen, offertes, tekeningen e.d. wordt tot een minimum beperkt wat een aanzienlijke besparing op zowel directe als indirecte co2-emissies oplevert. Toelevering van materialen gebeurt in overleg met de toeleveranciers zo veel mogelijk gecombineerd en rechtstreeks aan de projectlokatie waarmee ook het aantal transportbewegingen tot een minimum wordt beperkt. Binnen de overkoepelende inkooporganisatie (DGC) loopt een initiatief voor gezamenlijke inkoop van duurzame energie. Modderkolk levert hier via informatie-uitwisseling en deelname aan de werkgroep een actieve bijdrage aan. Modderkolk is actief lid van de stichting “De Maatschappelijke Meerwaarde”. De Maatschappelijke MeerWaarde koppelt kennis, vaardigheden en middelen van bedrijven aan vragen van maatschappelijke organisaties in de regio Nijmegen. De Maatschappelijke MeerWaarde stimuleert maatschappelijk betrokken en duurzaam ondernemen ook door middel van de jaarlijkse uitreiking van de MVO-award welke in 2014 door Modderkolk is gewonnen. Daarnaast is Modderkolk in 2014 toegetreden tot het “Nijmeegs Energie Convenant” (NEC). Dit samenwerkingsverband tussen een tiental bedrijven in de regio, heeft als doelstelling terugdringing van de eigen CO2-reductie middels delen van kennis en het stellen van reductiedoelstellingen.
17
