E~ernê...Ti.~.~.~1~~!~...~~~rstaUige

...d()êIl.....b~talen.......... ...............3.......E~ernê....Ti.~.~.~1~~!~.....~~~rstaUige.

3.1. Inleiding

I

Het aanwenden van exteme middelen brengt meestal extra kosten met zich mee,

-

die over het algemeen moeten worden voorgeschoten. Daarom dient vooraf de vraag gesteld te worden of de grootte van de te recupereren vordering en de slaagkans tot inning, het inschakelen van die exteme middelen wel verant-

woorden.

Zoals in de opvolgingsprocedure

-

is beschreven, gaat men meestal voor een

factuur die reeds 6 weken vervallen is de advocaat, een deurwaarder, een incassobureau

of een kredietverzekeraar inschakelen.

3.2. Advocaat

De advocaat

-

I

heeft als nadeel dat hij alleen een schriftelijk en geen persoonlijk

contact mag hebben met de debiteur. Het grote voordeel is echter dat zijn

beroep aan een strikte wettelijke en deontologische reglementering onderworpen is. Dat garandeert zijn betrouwbaarheid en deskundigheid. Een door hem

verstuurde aangetekende ingebrekestelling is dikwijls al voldoende om de debiteur tot betating aan te zetten. De afnemer beseft dat het nu emstig wordt.

Enerzijds kan de relatie met zijn leverancier definitief verbroken worden en anderzijds zal de volgende stap een gerechtelijke procedure zijn (zie H

II

:

3.4.).

Uiteraard kan men achteraf eveneens bij de advocaat terecht voor een advies

-

inzake de haalbaarheid van het geschiJ evenals voor het inleiden van een zaak voor een rechtbank of scheidsgerecht, met de bijhorende conclusies en

pleidooien. -

Inzake erelonen bepaalt art. 459 van het Gerechtelijk Wetboek dat de advocaten dit dienen te begroten met de bescheidenheid die van hun ambt mag worden verwacht. In de praktijk lopen die honoraria, zelfs voor gelijkaardige tussenkom-

Hoofdstuk

II

:

Debiteurenadministratie

-

68

-

sten, nogal uiteen.

Er kan een vergooding per uur aangerekend worden

BEF per uur) of een vergoeding naargelang de waarde van de zaak

(:f:

(:f: 1500

10 % tot

een waarde van 250.000 BEF, het percentage verminderd naar gelang de grootte

van het bedrag met nog eens de mogelijkheid het honorarium bv. te halveren bij snel resultaat) ofwel een vergoeding per prestatie (bv. 20.000

BEF voor een

procedure voor de Rechtbank van Koophandel).

Bij aanvang van zijn tussenkomst, vnl. wanneer er geprocedeerd zal worden,

-

gaat de advocaat vaak een voorschot vragen (rechtsplegingsvergoeding, tussen

1.000 en 10.000 BEF).

Als men van plan

is

om regelmatig gelijkaardige zaken aan de advocaat te

overhandigen, bv. aIle openstaande facturen van meer dan 60 dagen na

vervaIdag, is het interessanter een abonnementsovereenkomst sluiten. In dat geval kan worden overeengekomen

met hem te

dat hij bv. voor een

aanmaningsbrief tussen de 300 en 500 BEF aanrekent.

Terwijl bij een proces-

vooring voor de rechtbank hij genoogen kan nemen met het schadebeding (:f:

10 %) en/of de verwijlintresten die in de aIgemene voorwaarden op de

factuur vermeld stonden.

Wel dient men met de advocaat duidelijk af te spreken op wiens rekening de

-

debiteur moot betalen. Indien het op het bankrekeningnummer is van de leveran-

cier, zal die bij het ontvangen van stortingen onmiddellijk de advocaat mooten verwittigen om nodeloze acties te vermijden. Bij betalingen op rekening van de advocaat, zoaIs meestal door hem wordt gevraagd, dient hij binnen de 1 à 2

weken de gelden over te maken. Sinds begin 1992 zijn de advocaten verplicht een aparte bankrekeningnummer te openen "voor derden" zodat de kans op

vermenging met privé gelden verminderd is. -

Indien men onregelmatigheden

vaststelt zoals bv. zeer laattijdige doorstortingen

van de door de debiteuren overgemaakte gelden aan de advocaat of buitensporige

erelonen, kan k1acht neergelegd worden bij de stafhouder die de zaak aanhangig maakt bij de Raad van de Orde van advocaten. Die raad kan bv. erelonen verminderen, de onmiddellijke terugbetaling bevelen, alsook tuchtstraffen

opleg-

gen.

Optimaal debiteurenbeheer

-

69

-

I

3.3. Deurwaarder

Hij beoefent

-

zoals de advocaat een zelfstandig beroep uit, echter slechts binnen

het gerechtelijk

arrondissement waarvoor hij is aangeduid. Voor werkzaamhe-

den buiten zijn gebied doet hij beroep op plaatselijke collega's. Hij zal vol. het authentiek ter kennis brengen van gerechtelijke handelingen (dagvaardingen

en

gerechtelijke uitspraken betekenen) alsook zorgen voor de uitvoering van gerechtelijke

beslissingen (tot en met de openbare verkoop). Hij is eveneens

bevoegd om allerlei vaststellingen

te verrichten bv. adresverandering of afwe-

zigheid van de schuldenaar, weliswaar zonder authentieke waarde. -

Een goede deurwaarder heeft twee fundamentele eigenschappen nodig, 01. snelheid en volharding. Snelheid, omdat hij zich soms onmiddellijk ergens ter

plaatse moet kunnen begeven. Vandaar het nut van een kantoor te nemen met minstens twee deurwaarders.

Volharding, daar hij niet te vlug mag conc1uderen

dat de debiteur insolvent is. Hij moet daarentegen kunnen wachten en gevoel

hebben voor recuperatie. -

Een deurwaarder wordt ook meer en meer gebruikt, voor het versturen van een ingebrekestellingsbrief.

De kostprijs daarvan varieert tussen de 300 en 500

BEF. Het percentage van de schuldenaars die betalen na ontvangst van een dergelijke brief ligt hoger dan bij een brief van een advocaat, omdat de tussen-

komst van de deurwaarder als ern stiger wordt aanzien. Zodra de schuldenaar op die brief reageert met tegenwerpingen,

zal de deurwaarder zijn klant echter

aanbevelen om een advocaat onder de arm te nemen. Als men denkt dat zijn

debiteur zich niet

za1

laten impressioneren door die brief van de deurwaarder of

de insolventie vaststaat, is het beter onmiddellijk -

naar een advocaat te stappen.

Terloops volgen hierna nog andere kosten die de deurwaarder desgevallend aanrekent *

:

een dagvaarding met inschrijving op de rol schommelt meestal tussen de

4000 en 8000 BEF (n.g. de grootte van de vordering en de rechtbank); v. *

een betekening van een gerechtelijke uitspraak ligt wat lager, n1. tussen

3000 en 5000 BEF.

Hoofdstuk

:


-

70

-

3.4. Gerecht

I

3.4.1. Wanneer naar het gerecht

I

Het is altijd beter geschillen te voorkomen. of indien ze er zijn. via overleg of bemiddeling tot een akkoord te komen. ook al is het resultaat niet 100 %

bevredigend. lndien men kiest voor een gerechtelijke oplossing. weet men wet

wanneer de zaak aanhangig wordt gemaakt. maar weet men nooit wanneer de definitieve uitspraak voIgt. Professor

M.

Storme citerend

:

"Er is procesreehtsmisbruik

van zodra men het

proces voor de overheidsreehter heeft verkozen hoven de zovele andere alternatieve

vormen van geschillenoplossing".

Voor hen die vrezen volledig hun reehten te verliezen. voor zover ze belangrijk zijn en onomstotelijk vast Iiggen. of die vruehteloos altematieve oplossingsmethoden (zie hoger) hebben uitgeprobeerd. kan een gerechtelijke procedure verantwoord

zijn. De hoofdvereiste is wet dat de debiteur voldoende solvent is. Hiema volgen een aantal minder bekende maar niettemin interessante gegevens inzake gerechte-

lijke procesvoering.

3.4.2. Bevoegde rechterlijke

~

instanties

Voor handelsgeschillen zijn de volgende instanties bevoegd *

is bevoegd voor

de Vrederechter

75.000 BEF

(=

:

handelsgeschillen tot max. o.m. alle

de som die in de inleidende akte wordt geëist met uitslui-

ting van de gerechtelijke intrest en alle gerechtskosten) met uitzondering voor wat het faillissement. vennootschapsrechtelijke betwistingen. wissels en cheques aangaan. Die uitzonderingen

vall en onder de bevoegdheid van

de Rechtbank van Koophandel.

Voor bepaalde materies blijft de vrederechter bevoegd. o.m. huurrecht en voorkooprecht, ondanks de overschrijding van die 75.000 BEF.


-

71

-

Hoger beroep is mogelijk vanaf een bedrag van 50.000 BEF. Deze bedragen waren vóór 1993 lager; *

de Rechtbank van Koophandel is bevoegd voor alle handelsrechtelijke

geschillen waarvan het bedrag 75.000 BEF overschrijdt, alsmede alles inzake faillissement,

vennootschapsrechtelijke

betwistingen, wissels en

cheques.

Wanneer de koper een particulier is, zal de Rechtbank van Eerste Aanleg bevoegd zijn.

Hoger beroep is altijd mogelijk, tenzij de rechtbank reeds zetelde in beroep tegen het vonnis van de Vrederechter; *

het

Hof van Beroep

is bevoegd voor de beroepsprocedures tegen beslissin-

gen van de Rechtbank van Koophandel die in eerste aanleg een uitspraak deed; *

het

Hof van Cassatie

is bevoegd om op

aanvraag de wet en de procedu-

renormen te toetsen aan alle uitspraken waartegen geen beroep meer

mogelijk is. -

Voor al deze gerechten

is de aanwezigheid

van een advocaat niet wettelijk

vereist en mag een zaakvoerder of bestuurder van de procederende onderneming

zelf de zaak verdedigen. Het aanstellen van een gevolmachtigde bv. accountant, personeelslid,

...

is echter verboden.

In cassatie moet het verzoekschrift wet

door een advocaat bij het Hof van Cassatie worden ondertekend. Niettemin moet men rekening houden met het volgende. De rechters handelen

liever met advocaten dan met niet-juristen. Het is evenzeer de vraag of de tijd

van de zaakvoerder niet op een productievere manier kan worden gebruikt dan door het pleiten van zijn eigen zaak. Met het gevaar van eveneens bepaalde juridische vergissingen te begaan.

Hoofdstuk

II

:


-

72

-

3.4.3. Hoe de zaak aa"ha"gig make"

I

Een gereehtelijk geding kan op meerdere wijzen gestart worden:

-

*

via dagvaarding door een deurwaardersexploot.

Oe dagvaarding

is de

oproeping. met redenen omkleed, om op een bepaalde dag (minstens 8

dagen later) voor de reehter te versehijnen

.

De deurwaarder gaat naar de

griffie en vraagt om de zaak in te schrijven op de algemene rol. De zaak krijgt een nummer en een datum voor de inleidingszitting.

Oit *

is de meest gebruikte vorm om een proces te starten;

via vrijwillige verschijning. voor zover beide partijen het eens zijn om een procedure te beginnen. Oaartoe zal de advocaat van de eisende partij een

verzoek riehten tot de verweerder; *

via verzoekschrift en aangetekend schrijven. Oit is slechts mogelijk in een zeer beperkt aantal gevallen. o.m.

bij de summiere rechtspleging (zie H

II : 3.4.6.). -

Er

bestaat vooraf nog de mogelijkheid een minnelijke schikking te treffen voor

de reehter. Hier is het akkoord omtrent de oplossing van het gesehil vanwege

beide partijen vereist. Het versehil met de vrijwillige versehijning is dat er geen proces wordt gestart en er zo geen kosten aan verbonden zijn. De reehter zal echter toch uitvoerbare kracht verlenen aan het akkoord. Helaas wordt hiervan in

de praktijk weinig gebruik gemaakt. -

Ook tijdens het proces

is het aangeraden

tussen de partijen in een akkoordvonnis

om een bereikte overeenkomst (dading) te laten opnemen, waardoor het uitvoer-

bare kraeht krijgt. Bij niet naleving ervan hoeft men niet opnieuw te procederen.

3.4.4. Behandelingstermijnen

-

Wanneer op de inleidingszitting (minstens 8 dagen na de dagvaarding) de debiteur of zijn advocaat niet komt opdagen. wordt hij meestal bij verstek

veroordeeld. Als hij binnen de maand na de betekening van het verstekvonnis geen beroep aantekent. is het vonnis vatbaar voor tenuitvoerlegging.


Indien beide

-

71

-

partijen wel op die inleidingszitting aanwezig zijn en tot een akkoord komen, zal de zaak eveneens een spoedig einde kennen. -

Van zodra de partijen echter

wensen te pleiten, gaat de rechtbank de zaak

verwijzen naar de bijzondere rol en moet men rekenen op een procedure die 3 à 6

maanden kan duren.

Complexere processen, bv. bij deskundig onderzoek of langdurige conclusies, duren soms tot 2 à 3

jaar. Hoger beroep voor

momenteel gemiddeld 4

Hof van Beroep, duurt

alvorens de zaak behandeld wordt.

jaar

De redenen daartoe zijn van velerlei aard

-

het

:

*

de tijd om aIle elementen te verzamelen;

*

alles gebeurt op tegenspraak en schriftelijk

:

dagvaarding, stukken uitwisse-

len, over en weer concluderen met de mogelijkheid om allerlei vertragingsmaneuvers toe te passen; *

dikwijls vertegenwoordiging van een advocaat, dus extra schakel;

*

het gerecht is opgebouwd in onafhankelijke

geledingen zonder onderling

overleg; *

de ambachtelijke manier waarop het gerecht werkt;

*

het bestaan van rechtsmiddelen,

zoals verzet (na uitspraak

bij afwezigheid),

hoger beroep en cassatie; *

de overbelasting van het gerecht;

*

te weinig onmiddellijke

bij de eerste uitspraak of beslagmo-

uitvoerbaarheid

gelijkheid alvorens het proces begint; *

slechts beperkte gevallen waar een procedure in kortgeding mogelijk is in

handelszaken.

3.4.5. Kosten

-

I

De eiser schiet de kosten voor, dit zijn de *

dagvaardingskosten (zie H n

*

kosten van de advocaat (zie H

~

:

:

3.3.);

II

:

3.2.);

"'1,4

*

griffierechten (rol- en zegelrechten) en registratiekosten

:

voor de Recht-

banken van Koophandel tussen 12.500 en 25.000 BEF; *

onderzoekskosten. bv. bij expertise;

*

uitvoeringskosten (betekening en eventuele openbare verkoop).

De verliezer betaalt aIle kosten. tenzij bv. bij nutteloze uitvooringskosten of

-

wanneer de eiser zelf een expert heeft aangesteld. De advocaatskosten van de tegenpartij komen nooit ten zijne laste.

Vergeet dus niet de schadebedingen en de verwijlintresten.

-

algemene voorwaarden. -

opgenomen in de

te eisen voor de rechter.

Zoals reeds besproken. moot de eiser voor de start van het proces overtuigd zijn dat de tegenpartij voldoende solvabel is.

3.4.6. Summiere rechtspleging voor kleine bedragen

-

Art.

1338

e.v.

van het Gerechtelijk Wetbook bepaalt dat bepaalde vorderingen

behorende tot de bevoogdheid van de Vrederechter op een eenvoudigere en snellere wijze kunnen

ingeleid. behandeld en berecht worden. Het is wel vereist

dat die vorderingen de betaling van een vaststaande schuld beogen. Het bedrag

moot een geldsom zijn die de 75.000 BEF niet te hoven gaat en gestaafd wordt

door een geschrift dat van de sehuldenaar uitgaat. Het verzooksehrift aan de reehter wordt voorafgegaan door een aanmaning tot betaling (met vermelding

van de bevoogde reehter) via een aangetekende brief met ontvangstbewijs of

Het verzooksehrift dient een aantal gegevens te bevatten

deurwaardersexploot. (naam. onderwerp.

zijn door een advocaat. ...) en ondertekend te

Wanneer de reehter het verzookschrift inwilligt. heeft zijn beschikking de gevolgen van een verstekvonnis (01. bij afwezigheid van de verweerder). Daartegen is wel verzet of hoger beroop mogelijk. Wordt het verzook afgewezen. dan kan de vordering langs de gewone weg worden ingeleid. -

In de praktijk lijken

eehter de Vredereehters. de deurwaarders en de (verpliehte

tussenkomst van een) advocaat remrnend te werken. De Vrederechters vereisen meestal een strikte naleving van "het geschrift dat uitgaat van de schuldenaar"


-

'Ii

-

om zo de reehten van verdediging te vrijwaren. Alhoewel de wetgever de bedoeling had om bestelbonnen, leveringsbewijzen,

...

ook als "gesehrift

uitgaande van de sehuldenaar" te aanzien.

De deurwaarders worden bij de summiere rechtspleging over het algemeen sleehts betrokken bij de tenuitvoerlegging

van de rechterlijke beslissing. Zij

werken die procedure dikwijls tegen door o.m. een voorschot van min. 5.000

BEF te vragen

betaling ervan over te gaan tot aan de opdraehtgever en sleehts na

de ambtsverriehting.

Ook de advocaten vergeten dikwijls hun honoraria te verlagen in vergelijking met hun tussenkomst bij normale procedures en zuBen vaak die speciale proce-

dure afraden.

Laat ons hopen dat de nieuwe wetgeving die op 01101193 van kraeht werd haar

-

beoogde doel za1 bereiken, 01. te komen tot snellere uitspraken door meer zaken

door de vredereehters te laten behandelen. De vredereehters zullen missehien inzien dat ze dat doel o.m. kunnen bereiken door het toepassen van de surnmiere

reehtspleging. De twee andere medespelers,

01.

de deurwaarder en de advocaat

kunnen nu reeds na een voorafgaand onderhoud tot een betere samenwerking

met de eiser-klant worden aangespoord.

3.4.7. Bewarend beslag

-

Volgens art. 1413 Ger. Wetb. kan iedere schuldeiser in spoedeisende gevallen toelating vragen (via een verzoeksehrift waarop binnen de 8 dagen aan de reehter

wordt besehikt) om op de voor beslag vatbare goederen van zijn sehuldenaar bewarend beslag te leggen. Dit heeft tot gevolg dat die goederen niet mogen

worden vervreemd. Er wordt wel vereist dat de schuldvordering zeker en opeisbaar is en dat het bedrag van de schuld vaststaat. -

Beslag wordt dikwijls gevraagd om te beletten dat de verkochte, maar nog onbetaalde goederen worden doorverkocht. Het beslag gebeurt eehter op risico

van de eiser-beslaglegger. Hij kan veroordeeld worden tot sehadevergoeding indien het beslag ongegrond was bv. wanneer de sehuldenaar tijdig heeft

Hoofdstuk

II

:


-

76

-

geprotesteerd en dit protest gegrond was. Is de eiser overtuigd te beantwoorden

aan bovenstaande vereisten, dan kan het beslag aangewezen zijn, al was het maar om extra bewijzen te verzamelen en nadien het beslag weer op te heffen

.

Het kan immers by. nuttig zijn om een bewijs te hebben dat de verkochte (of bepaalde andere goederen) op die dag nog in het bezit waren van de debiteur.

Dit -

is belangrijk gezien gereehtelijke procedures

lang kunnen aanslepen.

Iedere sehuldeiser kan op grond van een authentieke of onderhandse akte (bv. een niet geprotesteerde faetuur) via gereehtsdeurwaarder,

zelfs bij een derde

bewarend beslag laten leggen. Dit gebeurt dan op de bedragen of zaken die deze

derde aan zijn sehuldeiser versehuldigd is (art. 1445 Ger. Wetb.). M.a.w. het gaat bier over beslag leggen

bij de sehuldenaar van uw schuldenaar. Vandaar het

belang om tijdens de periode dat het nog goed gaat met uw klant, extra informatie te bekomen over wie zijn afnemers zijn. Beslag onder derde is interessanter dan een zijdelingse vordering (art. 1166 Burg. Wetb.) toe te passen daar men bij

dit laatste in naam en ten voordele optreedt van zijn sehuldenaar. -

Uitvoerbaar beslag

is daarentegen sleehts mogelijk na een gereehtelijke

uit-

spraak die dat toolaat.

3.4.8. Varia

-

I

Meestal vragen de advocaten aan de reehter om een uitspraak te doen die uitvoerbaar is bij voorraad

:

d. w .z. dat de in het getijk gestelde partij onmid-

dellijk mag overgaan tot uitvoering van de uitspraak ondanks de mogelijkheid van hoger beroep.

Dit wordt

frequent toegekend door de rechter, vol.

bij het

ontereeht uitblijven van de betating van een faetuur. Wat eehter zeer merk-

waardig is, is dat de desbetreffende advocaat omwille van deontologisehe redenen (ook uit vrees voor een tegengestelde uitspraak in beroep) vaak niet overgaat tot de uitvoering van dit vonnis. Indien

u

dat vaststelt en

u

vreest geen

tegengestelde uitspraak in beroep, geef dan opdraeht aan uw advocaat om toch die reehterlijke beslissing uit te voeren.


-

77

-

Een dwangsom is een bijkomende veroordeling tot betalen van een geldsom

-

voor het geval de hoofdveroordeling niet wordt nageleefd. Dit aan de reehter vragen, om zo druk uit te oefenen op de debiteur opdat hij de hoofduitspraak zou naleven, is in het kader van een onbetaalde faetuur niet mogelijk. Een

dwangsom is alleen maar toelaatbaar om een verbintenis in natura te doen

naleven

:

bv. de verpIiehting om iets te doen of juist niet te doen.

Een procedure in kortgeding voor de Voorzitter van de Rechtbank van Koop-

-

handel is sleehts mogelijk als er urgentie is

:

bv. als het niet betalen van een

faetuur door de debiteur de faIing van de leverancier zou veroorzaken of als dringend een expert moet aangesteld worden. De reehter zal dit urgentie-

criterium zeer streng interpreteren. Voor het overige zal de uitspraak sleehts een

voorlopige maatregel zijn, alhoewel ze wel onmiddellijk uitvoerbaar is.

Een procedure tot aanvraag van faillissement is

-

sleehts mogelijk als de sehuld-

eiser kan aantonen dat zijn debiteur-handelaar opgehouden heeft te betalen en dat

zijn krediet gesehokt is (art. 437 Wetboek van Koophandel). Dat laatste zal niet zo evident te bewijzen zijn. Ongedekte cheques en geprotesteerde wissels kunnen

daar bij helpen. Niettemin is het een procedure, die zoals de meeste andere,

wordt aangevat via een dagvaarding voor de Reehtbank van Koophandel na minstens 8 dagen. Alleen de vermelding in de dagvaarding van het doel, nI. de

faling te bekomen, is dikwijls al voldoende voor de debiteur om in extremis de faetuur te betalen. -

Wanneer de debiteur bedrieglijke handelingen stelt met de bedoeling de reehten van zijn leverancier te benadelen, bv. kort voor zijn faling goederen verkopen

voor een spotprijs aan een zusterbedrijf, kan een pauliaanse vordering (art.

1167 Burg. Wetb.) de tegenstelbaarheid daarvan verhinderen.

Men moet wel

kunnen aantonen dat de debiteur zieh bedrieglijk heeft verarmd met medeplieh-

tigheid van de derde die de goederen ovemam. -

Dat het gerecht gratis is, betekent dat

u

niets dient te betalen voor de tussen-

komst van de reehter, het gebruik van de gebouwen, Niettemin dienen er ...

registratiereehten, rolreehten en dergelijke betaald te worden. Die kosten zijn te aanzien als een soort vergoeding voor de administratieve last die het gereeht ten

Hoofdstuk

:

-

78

-

gevolge van het proces lijdt en moeten vooraf betaald worden aan de advocaat of deurwaarder

(zie H

II

:

3.2. en 3.3.).

3.5. Arbitrage

3.5.1. I~eidüng

Zoals reeds meermaals gesehreven (zie H II

:

2.4.3.) is het noodzakelijk zoveel

mogelijk oorzaken tot betwistingen te elimineren of wanneer disputen omtrent zich toch voordoen, in een oplossing te voorzien. kwaliteit, service, betaling ... Naast de reeds besproken mogelijkheden is arbitrage een degelijk alternatief om betwistingen op te lossen.

3.5.2. Defmitie

Arbitrage is een reehtsprocedure waarbij een gesehil wordt onttrokken aan de

traditionele rechtbanken,

om te worden onderworpen aan de beoordeling van één

of meerdere seheidsreehters. Dat zijn personen die afhankelijk van de aard van de betwisting, als reehter aangeduid worden om het gesehil te besleehten. sehe

Wet van 04/07/72 regelt arbitrage en

is sindsdien vervat

De Belgi-

in ons Gereehtelijk

Wetboek, nt. art. 1676 tot 1723.

3.5.3. Wanneer

I

Partijen die gesehiUen willen laten besleehten kunnen vóór of na het ontstaan van een geschil in arbitrage voorzien. Vanzelfsprekend is het aangeraden om anticipa-

tief op te treden en aldus de arbitrageclausule te vermelden in de offertes, eontraeten, bestelbonnen,

leveringsbonnen, faeturen, ...

Om zelfs aUe problemen nadien te vermijden

is het noodzakelijk om op de

voorzij-

de van deze doeumenten reeds melding te maken van de gesehillenregeling via

_

arbitrage. met verwijzing voor meer uitleg naar de algemene verkoopvoorwaarden op de keerzijde.

Volgens art. 1679 Ger. Wetb. is de overheidsreehter

onbevoegd om kennis te

nemen van het gesehil wanneer de partijen de behandeling ervan aan een arbitrage teozij die overeenkomst tot arbitrage ongeldig of beëindigd

hebben onderworpen.

is.

3.5.4. Soorten

I

Naast de arbitrage ad hoc waarbij de partijen alles zelf dienen te regelen.

-

bestaat de mogelijkheid institutionele

arbitrage toe te passen. Hier zal een

instelling alles tot in de puntjes regelen,

01. aanstelling

van de seheidsreehter(s}.

proceduretermijnen en -regels alsook de betekening en de eventuele neerlegging

ter homologatie van het vonnis.

De seheidsreehters

-

hebben nagenoeg dezelfde bevoegdheden om het gesehil te

besleehten als de traditionele reehter. Deze laatste kan sleehts op aanvraag van

een partij een arbitragevonnis vernietigen op basis van een zeer beperkt aantal gronden. Artikel1704 Ger. Wetb. vermeldt 13 redenen waaronder de voornaam-

zijn

ste

:

miskenning van de reehten van verdediging. een uitspraak die niet met

redenen omkleed is of met bedrog bekomen of in strijd met de openbare orde en een gesehil dat niet vatbaar is voor arbitrage.

3.5.5. Voordelen

De voordelen van arbitrage en vol. van institutionele arbitrage. liggen hoofdzakelijk in

:

-

snelheid van procedure *

weinig of geen vertragingsmaneuvers mogelijk;

*

verdediging en uitspraak binnen vrij korte termijnen (max. 6 maanden voor nationale gesehillen. terwijl voor intemationale betwistingen max. 1,5 jaar);

Hoofdstuk

:


-

80

-

-

vooraf gekende procedurekosten *

die versehuldigd zijn door elke betrokken partij in het geding; bij sommige instellingen kunnen die volledig ten laste gelegd worden van de in het ongelijk gestelde partij;

*

de eontraetuele intresten, en niet de meestallagere gereehtelijke intresten, zijn van toepassing.

Zij kunnen eveneens blijven lopen

tijdens de procedure; *

de op het eerste zieht hoge kosten worden geeompenseerd door het feit dat arbitrage binnen redelijke tennijnen tot een volledige afwikkeling van het gesehil kan leiden. Zeker voor kleine gesehillen zal de

kostenberekening bij institutionele arbitrage interessant zijn; -

deskundige beslechting en discretie *

meestal worden één of meerdere deskundigen in de desbetreffende

problematiek aangesteld, waardoor er geen extra kosten en tijdverlies ontstaan door het aanstellen van experten. De seheidsreehters eveneens oordelen naar billijkheid, *

mogen

dus eventueel tegen de wet in;

de procedure is niet openbaar, m.a.w. noeh media, noeh eoneurrenten

zijn op de hoogte. Ook de tegenpartij ondervindt een dergelijke procedure minder agressief dan een traditioneel -

proces;

eenvoudig uitvoerbaar vonnis *

het gehomologeerd vonnis door de Voorzitter van de Reehtbank van

Koophandel is gelijkwaardig aan een vonnis verkregen via andere reehtsprocedures en derhalve uitvoerbaar via gereehtsdeurwaarder. Meestal is zelfs geen homologatie vereist.

Na de betekening van het

vonnis aan de in het ongelijk gestelde partij voIgt immers over het algemeen door haar een spontane naleving; *

in het buitenland (althans in de landen die het Verdrag van New York van 10 juni 1958 tekenden, maar zeker in de E.G.- landen wegens de Europese Overeenkomst houdende een Eenvonnige Wet inzake

Arbitrage van 1966) is het vonnis eveneens uitvoerbaar na ontvangst van het exequator van de lokale bevoegde reehter. Die mag evenmin


-

81

-

als de Belgisehe reehter het gesehil ten gronde

herbeoordelen. In de

praktijk blijken toch nog wat problemen voor te komen.

3.5.6. Ondernemingen actief op de markt en hun verschillen

In België zijn er een 10-taI instellingen waarvan ondermeer 3 bekende institutionele arbitrage bureaus

:

Cepina, opgerieht in 1969 op initiatief en onder auspiciën van de Belgisehe

-

Organisatie voor de Intemationale Kamer van Koophandel

(I.K.K.) en van

het

Verbond van Belgisehe Ondememingen (V.B.O.). -

Belgische Kamer voor Nationale en Internationale Arbitrage (B.K.N .I.A.), opgericht in 1990 op privé initiatief en eommercieel meer naar buiten toe tredend dan Cepina.

-

Belgisch Arbitragebureau,

eveneens enkele jaren geleden opgerieht op privé

initiatief en eommercieel meer naar buiten toe tredend dan Cepina. De voomaamste verschillen tussen de arbitragebureaus *

scheidsrechters

:

liggen op het vlak van de

:

bij sommige arbitragebureaus mogen de partijen zelf een

gemeensehappelijke arbiter ofwe I elk één arbiter aanduiden. In dit laatste

geval wijst de instelling een voorzitter aan. Andere instellingen duiden de arbiters volkomen zelf aan, wat de procedure versnelt maar de objeetiviteit

wel vennindert; *

voorschotten of provisies

:

de meeste instellingen vragen aan beide partijen

een provisie die vaak gelijk is aan de arbitragevergoeding.

De verweerder zal

in de praktijk dikwijls weigeren dat voorsehot te betalen. Of we I dat bedrag moeten voorsehieten,

za1 de eiser

ofwe I zal hij een waarborgstellingsformulier

dienen te tekenen. Dat formulier houdt in dat de eiser de uitvoering van het vonnis zal vragen en na reeuperatie, de arbitragekosten van de verweerder

gaat doorstorten

aan de arbitrageïnstelling.

Er zijn echter instellingen die geen

voorsehotten vragen; *

kosten

de administratieve kosten alsook de honoraria van de arbiters worden

:

vastgesteld volgens een vast percentage op de omvang van het geschil (de

:

-

~2

-

kosten voor drie arbiters, at dan niet te verdelen tussen de partijen, bedragen :t 20 % voor een geschilwaarde

van 0 tot 1.000.000 BEF; :t 10 % voor

geschillen tussen 1.000.000 tot 5.000.000 BEF; 1,5 % voor geschilwaarden

boven de 50.000.000 BEF). Die kosten kunnen verhoogd worden met o.a.

kosten voor verplaatsing, expertise, getuigenvergoeding,...

Gezien de doelstel-

ling en de organisatie van arbitrage komen die extra kosten niet zo frequent voor.

Sommige instellingen verdelen de kosten over de partijen, de helft voor elk.

Anderen leggen de volledige kostprijs ten

laste van de

verliezende partij.

Bijna bij alle arbitragebureaus wordt een administratief forfait van ongeveer

5.000 BEF aangerekend. De onderneming die zich aansluit bij een arbitragebureau zal over het algemeen een jaarlijks lidgeld tussen 18.000 en 40.000

BEF dienen te betalen. Dit laat hem toe om op zijn facturen en andere documenten de arbitrageclausule

en de desbetreffende arbitrageïnstelling

te

vermelden.

3.5.7. Bindende derden beslissing

Het vertoont grote gelijkenis met arbitrage. Zoals de term het zegt zal een derde, die de partijen aanduiden, een voor hen bindende beslissing nemen. Het kan gaan omtrent een aanvulling, wijziging, verbetering, interpretatie of voltooiing van een contract.

De derde kan

eveneens een nieuwe verbintenis opleggen aan een partij,

een feit en/of recht vaststellen evenals onzekerheden, betwistingen en geschillen

oplossen.

beslissing kan een ruimer spectrum M.a.w. een bindende derde

behelzen dan een arbitragebeslissing.

3.5.8. Besluit

Naast het afwegen van de voordelen (zie hoven) en de nadelen (exequatorperikelen

in het buitenland en kostprijs) is het succes van arbitrage evenzeer afhankelijk van

de aard van het gescbil, de positieve ingesteldheid van de partijen om via deze procedure tot een oplossing te komen en de kwatiteit van de arbiters. Arbitrage is aangewezen wanneer men te maken heeft met goederen en diensten die een hoge

mate van techniciteit inhouden. De kansen op betwisting

tussen beide

partijen ligt bier veel hoger en de traditionele rechters zijn vaak onvoldoende gespecialiseerd.

3.6. Incassobureaus

3.6.1. Defmitie

lncassobureaus zijn ondernemingen die van hun klanten een mandaat krijgen om

vol. in het kader van onbetaalde facturen op te treden voor hun rekening, ten einde de gelden zo snel mogelijk te innen.

3.6.2. Wanneer

I

Uiteraard zal men slechts zo'n bureau inschakelen aIs aIle interne middelen tot inning zijn uitgeput. De meeste facturen die men overdraagt aan een incassobureau

zijn dan ook minstens 60 à 90 dagen vervallen. Facturen waarop een ernstige betwisting heerst, al of niet terecht, worden best niet ter incasso gegeven.

3.6.3. Werking

-

I

De meeste bureaus vragen in

te tekenen op een soort abonnement alvorens men

een dossier mag overmaken. -

Vaak staan die bureaus hun klanten toe om op hun

laatste rappel naar de

debiteur, alvorens het dossier bij hen in te dienen, een sticker te kleven met de

melding dat bij niet betating het incassobureau

x

zal worden ingeschakeld.

Sommige bureaus verkopen zelfs vooraf geschreven rappelbrieven die hun klant

mag versturen wanneer en naar wie hij het wenst. Als die sticker of die speciale brief de debiteur niet tot betaling heeft bewogen, alhoewel de scoringsgraad niet gering is, gaat de leverancier een dossier samenstelJen en overmaken aan de

incasseerder.

Als het incassobureau handelsinliehtingen

-

commercialiseert kan de klant zich

informeren of er een kans op inningssucces bestaat.

Het bureau start meestal zijn procedure met het versturen van een aantal aanma-

-

ningen, nadien gevolgd door een telefonische opvolging. De hele procedure is

zo geconcipieerd dat, door o.m. de opeenvolgende stadia telkens korter op elkaar te doen volgen, de debiteur onder zwaardere druk komt te staan. Uitein-

delijk za1 het bureau een inspecteur, al dan niet in vast dienstverband, gelasten met een bezoek ter plaatse. Oat bezoek gebeurt in principe niet aangekondigd.

Die inspecteur beschikt over een grote zelfstandigheid inzake negotiatie met de debiteur, o.m. wat afbetalingsplannen,

accepteren van een wisselbrief, terugna-

me van de goederen, ... betreft. Gedurende die incassoperiode zal het bureau de leverancier op de hoogte

-

houden van de stand van zaken. Wanneer de gelden werden geïnd, voIgt normaal

de doorstorting -

op rekening van de klant-Ieverancier binnen een maand.

Wanneer de incassoprocedure

geen succes kende, za1 het bureau adviseren of

een juridisehe aetie via advocaat en gerecht zinvol is. Het bureau gaat zich hoofdzakelijk baseren op het feit of de debiteur nog enige solvabiliteit vertoont. -

In geval van faillissement of verdwijning van de debiteur wordt een nscaal attest afgeleverd dat de afschrijving in de resultatenrekening

en de recuperatie

van de B.T.W. mogelijk maakt.

3.6.4. Geweigerde incassodossiers

Facturen met een ernstige betwisting worden uitgesloten. Oit gebeurt eveneens indien de facturen staan voor zeer technische producten of realisaties.

Hetzelfde

geldt voor facturen die op debiteuren in zogenaamde exotische of Oostbloklanden

zijn uitgeschreven. Facturen op overheidsinstellingen, of die al jaren achterstallig


-

85

-

zijn. of waarvoor reeds een gerechtelijke procedure is aangevat zullen wellicht ook geweigerd worden. Sommige bureaus weigeren eveneens facturen op particuHeren

of wanneer het overduidelijk is dat de schuldenaar gelijk heeft.

3.6.5. Ondernemingen actief op de incassomarkt

Enerzijds heeft men de grote bureaus en anderzijds zijn er de rniddetgrote tot zeer kleine incasseerders.

Onder de groten telt men vnl. Krebes (bureau Europa), Craydon-Dongelmans (Debitel) en Dun & Bradstreet. Daarnaast zijn er een 70-tal

kleine tot middelgrote incassobureaus

waarvan

sommige echter met te betrouwen zijn. Ze verdwijnen met het geïncasseerde geld, houden het geld buitensporig tang op hun eigen bankrekening en/of rekenen verkreeg de incassosector doorheen de jaren een torenhoge kosten aan. Daardoor

negatief imago en kan men beter uitkijken alvorens er één onder de arm te nemen. Sommige beroepsverenigingen laten zich ook in met het incasseren van vorderingen van hun leden. Hier hoeft men helemaal niet te vrezen voor onfrisse praktij-

ken.

3.6.6. Prijzen

Meestal vragen de incassobureaus dat de klant een abonnement aanschaft

-

alvorens hij dossiers mag overmaken. Het is een lidgeld per jaar of het zijn

vooraf aangerekende rninimale dossierskosten. -

De kostprijs

is over het algemeen van tweeërlei aard.

Vooreerst heeft men dossierskosten, dikwijts tussen 500 en 20.000 BEF per dossier.

Dit is een vergoeding voor de administratie. Daarnaast

is

er een

provisie (commissie) die schommelt tussen de 2 en 20 % op het geïnde bedrag, afhankelijk

van de ouderdom van de factuur en van het factuurbedrag.

M.a.w.

hoe lager het factuurbedrag en hoe ouder de factuur, des te hoger het comrnissieloon. Voor facturen beneden de 200.000 BEF en ouder dan 90 dagen factuurda-

Hoofdstuk

II

:


-

86

-

turn bedraagt de provisie meestal meer dan 10 %. Voor exportfacturen ligt de

commissie gewoonlijk tussen 15 à 30 %. -

De incassobureaus zullen altijd proberen

hun kosten terug te vorderen van de

debiteur, al dan niet verhoogd met de in de algemene verkoopvoorwaarden

vennelde verwijlintresten en/of schadebeding. Als dit lukt zal de Idant een gratis dienstverlening gehad hebben. AIleen blijkt in de praktijk dat dit gemiddeld 1 op 2 keer anders uitloopt.

De debiteur zal bv. op het moment dat hij bereid

is te

betalen, het factuurbedrag ovennaken aan zijn leverancier i.p.v. het bedrag

inclusief de kosten aan het incassobureau te betalen. De debiteur bespeelt daardoor het geweten van zijn verkoper, die dan niet meer de gemaakte kosten

zal opeisen.

3.6.7. Scoringsgraad

De incasseerders

slagen over het algemeen vrij goed in hun opdracht. De scorings-

graad zou tussen de 70 en 75 % liggen. Van de geïnde bedragen wordt 30 % reeds gerecupereerd binnen de 30 dagen na ontvangst van het dossier, nog eens 30 % tussen 30 en 60 dagen, terwijl de overige 40 % binnenkomt via een afbetalings-

plan.

3.6.8. Aanbevelingen

-

Probeer te vermijden dat

:

*

er vooraf een abonnement moet worden genomen en betaald;

*

er commissies aangerekend worden voor niet geïnde bedragen;

*

de debiteur dient te storten aan de incasseerder. Is dit wet het geval, dan vraagt men dat het bureau binnen de 15 dagen het geld ovennaakt, ook

bij

een gedeeltelijke betaling; *

een afbetalingsplan zonder zijn akkoord wordt afgesproken met de debiteur;

*

het bureau werkt met zelfstandige inspecteurs want op die medewerkers

heeft men minder vat;


-

87

-

*

men niet op de hoogte is van de stand van zaken. Vraag

dus aan het bureau

om een maandelijks overzicht te sturen; *

men te maken heeft met een recent gestart bureau of een insolvabel bureau.

lndien het in faling zou gaan nadat de facturen werden geïnd, maar nog niet doorgestort, zal men die gelden waarschijnlijk nooit meer terugzien; *

dezelfde provisie wordt aangerekend wanneer het bureau reeds in de eerste 2 à 3 weken na het versturen van eenvoudige rappels het geld heeft gerecu-

pereerd; *

de te innen vordering na 2 maanden nog in de incassofase zit. Rond die periode moet worden beslist of men de juridische procedure start;

*

er extra kosten worden aangerekend voor gerechtelijke procedures, zoniet zelf het proces aanvatten;

*

de facturen worden afgekocht voor een zeer laag percentage van het

factuurbedrag of worden bevoorschot tegen een zeer hoge intrestvoet. Bedrijven met liquiditeitsproblemen kunnen wet eens geneigd zijn om op

dergelijke voorstellen in te gaan. A1s ze hun facturen verkopen zijn ze ontlast van aile problemen en hebben ze toch nog een bepaald gedeelte van

de factuurwaarde in handen. lndien ze daarentegen een bevoorschotting

op

hun facturen vragen aan het incassobureau, dan kan dat hun Iiquiditeitspositie verbeteren. De tol die de leverancier daarvoor dient te betalen zal niet van de minste zijn. Trouwens de incassobureaus die zich respecteren

voorzien niet in die dienstverlening. -

Inzake export werken de grote incassobureaus met filialen in het buitenland. De anderen werken met onafhankelijke correspondenten waardoor er enerzijds wet meer keuze bestaat, maar anderzijds de voorheen besproken risico's verhoogd

worden. -

Bij de grote bureaus kan men eveneens beschikken over handelsinlichtingen en geniet men van de notoriëteit en de betrouwbaarheid van die bureaus. Gezien hun sterke automatisatie zijn zij aantrekkelijk voor bedrijven die veel dossiers wensen over te maken.

Anderzijds gaan de klein ere bureaus soepeler te werk, is er meer rechtstreeks contact met de Idant, kan er gemakkelijker

Hoofdstuk

II

:


over de prijs genegotieerd worden en

-

88

-

zullen zij over het algemeen meer belang hechten aan kJeinere facturen

:

bv.

onder de 50.000 BEF zullen zij dikwijls ook een bezoek brengen. Het is wel

goed uitkijken dat men met een serieus bureau te maken heeft. -

Het is aan te bevel en alvorens een vaste incasseerder te gebruiken vooraf een

aantal bureaus in competitie te laten treden door elk een aantal gelijkaardige facturen te laten behandelen.

Met de

bureaus die goed presteerden inzake resul-

taat en service, kunnen vervolgens de beste prijs en andere modaliteiten

worden

besproken. -

Om op voorhand te weten

hoeveel dossiers men ongeveer per jaar zal indienen,

volstaat het om te kijken naar de listingen van onbetaalde facturen van het

voorbije jaar. Als men van plan is om aile facturen die meer dan bv. 60 dagen na vervaldag nog openstaan aan een incassobureau

over te maken, dan kan men

aan de hand van die listingen zien hoeveel er dat zouden geweest zijn. Ga tevens

eens de termijn na die, na die 60 dagen na vervaldag, gemiddeld nog nodig was

alvorens de gelden te ontvangen. Als dit bv. 15 dagen was, dan is het aangewezen om de facturen aan het bureau slechts over te maken als ze 75 dagen na

vervaldag nog openstaan.

3.7. Kredietverzekering

Alhoewel kredietverzekering vooral genomen wordt voor de verzekering tegen insolvente debiteuren, zal de kredietverzekeraar na ontvangst van de uitbetalingsaanvraag (bv. 60 dagen na vervaldag) zelf nog gedurende enkele maanden een

opvolging waamemen (tenzij bij faling van de debiteur). Die opvolging bestaat uit het versturen van een aantal aanmaningen, het geven van een aantal telefoons en het al dan niet starten van een juridische invordering.

Aangezien die opvolging niet afzonderlijk van de verzekering

worden, gaan wij daar derhalve niet dieper op in (zie H


IV

:

kan genomen

4).

-

89

-

3.8. Factoring

I

3.8.1. Defmitie

Volgens Braeckmans is factoring een techniek waarbij een ondememing (Ieverancier) op grond van een overeenkomst met een gespecialiseerde instelling

(factor)

haar vorderingen overdraagt aan deze instelling en tegen betaling van een vergoeding,

het genot heeft van een aantal diensten zoals het beheer van de

debiteurenportefeuille,

insolventiedekking

op debiteuren en financiering. Vit deze

defmitie kan men afleiden dat de eigendom van de facturen met alle rechten en ver-

plichtingen juridisch van de klant-leverancier overgaat op de factor. Over het

algemeen gebeurt dit via endossement, volgens de wet van 25/10/1919, gewijzigd op 31/03/1958.

3.8.2. Formules

I

Op basis van de hierboven vermelde 3 diensten zijn er verschillende combinaties

-

mogelijk.

De meest genomen formule is degene die de 3 diensten cumuleert, 01.

debiteurenadministratie, insolventiedekking openstaande facturen.

op debiteuren en financiering van de

De factor noemt dit "old line factoring" of factoring

zonder verhaal op de klant. In die formule bestaat de mogelijkheid afstand te

doen van de f"mancieringsfaciliteit.

Daamaast heeft men de formule "with recourse" of factoring met verhaal op de

-

klant. In dit soort contract wordt de factuur gefinancierd tot op ongeveer 90

dagen na vervaldag. Als het factuurbedrag tegen die datum niet werd geïnd dan zal de factor, aangezien in die formule geen risicodekking

op debiteuren werd

genomen, de verstrekte fmanciering terugvorderen en vaak ook de factuur tenzij ze een gerechtelijke procedure opstart.

teruggeven, -

Een service contract of with recourse zonder financiering, waarbij de factor alleen instaat voor de debiteurenadministratie

Hoofdstuk

II

:


komt niet zo frequent voor.

-

90

-

Sinds enkele jaren kunnen de factoringfirma's ook een formule bieden met

-

uitsluitend insolventiedekking f"manciering,

of een formule met nagenoeg uitsluitend

wat in onmiddellijke concurrentie is met respectievelijk krediet-

verzekeraars en banken.

Die laatste 2 formules zijn onderworpen aan allerlei extra voorwaarden zoals

:

zeer degelijke debiteurenadministratie bij de Idant, relatief hoge omzet (voor die fonnules respectievelijk

:t 50 en :t 500 miljoen BEF).

Bij de formule van louter

financiering eist de factor tevens een zeer goede financiële structuur. Eventueel

kan deze laatste fonnule gekoppeld worden aan een risicodekking op debiteuren. -

Met

andere woorden, de 7 combinaties die men kan maken met die 3 diensten

zijn allen mogelijk, voor zover men beantwoordt aan de opgelegde voorwaarden. Niettemin blijkt uit de praktijk dat de "old line" en de "with recourse" formule de meest gevraagde zijn.

3.8.3. Toetredingsvoorwaarden

Hier bekijken we louter de voorwaarden om Idant het gaat om gewone debiteurenadministratie andere diensten).

factoringldant

(zie H

te worden

IV : 5.3.

bij een factor wanneer en H V

:

5.2. voor de

Het nagenoeg enig objectief criterium waaraan een potentiële

moet beantwoorden is een minimum factoringomzet van 10 à 15

miljoen BEF kunnen garanderen op handelaars. Particulieren zijn immers uitgesloten.

3.8.4. Ondernemingen

actief op de markt

Er zijn welgeteld 7 Belgische factoringbedrijven die in 1991 samen 115 miljard

BEF aan facturen

hebben beheerd. Op één na zijn ze allen een dochterbedrijf van

een bank. Hierna voIgt de opsomming van de verschillende factors met hun

respectievelijk marktaandeel


in 1991 en hun bankgebondenheid

:

-

91

-

Belgo Factors

50,S %

Generale Bankmaatschappij

International Factors

29 %

Kredietbank en Bank Brussel Lambert

ACE Factors

6%

A1gemene Spaar- en Lijfrentekas

De Lage Landen Factors

5,5 %

Rabobank Nederland

Cera Factors

4%

Cera

FMN

3%

Fortis holding

Crédit Lyonnais Eurofactors

2%

Crédit Lyonnais

Behalve Belgo Factors en International

Factors zijn ze allen opgericht in de laatste

5 jaar. Sporadisch komt men in België buitenlandse factoringmaatschappijen tegen zoals bv.

NMB Heller. Vaak zijn

het filialen van in het buitenland gevestigde

moedermaatschappijen die reeds werken met een plaatselijke factor en die daarom

met dezelfde factor onder contract zijn.

3.8.5. Werking

-

I

Zowel in de formule

"with recourse"

als "old line"

zal de klant-Ieverancier op

zijn originele factuur voor de debiteur melding moeten maken dat de factuur geëndosseerd is ten voordele van de factoringmaatschappij en derhalve betaal-

baar aan die instelling. Naar de factor wordt een dubbel van de factuur verstuurd,

waarna zij een klassieke debiteurenadministratie opstart. Die bestaat

uit het boeken en doorstorten naar de klant toe van de betaalde facturen. A1s de facturen na de toegestane betalingstermijn

aantal herinneringsbrieven

onbetaald

zijn gebleven, zullen een

verzonden worden. Na de ingebrekestelling

volgen

nog een à twee telefonische herinneringen.

Hoofdstuk

II

:


-

92

-

In de fonnule "with recourse" zuBen de factors de op 90 dagen onbetaald gebleven factuur teruggeven aan de Idant, of we I op kosten van de Idant aan hun

juridische diensten, dikwijls advocatenkantoren, ter inning ovennaken.

Inzake export werken de factors over het a1gemeen met correspondenten.

-

Allemaal zijn ze aangesloten bij de Factor Chain International ofwe I bij de groep International Factors. Sommige factors behoren tot eenzelfde kapitaalsgroep en

kunnen dus beroep doen op eigen filiaten in het buitenland. De opvolging van de buitenlandse debiteuren gebeurt in de taal en volgens de wetgeving en de

gebruiken van het land. Sommige factors zijn echter omwille van kostprijs- en

serviceredenen begonnen met de facturen op debiteuren in onze buurlanden zelf op te volgen.

3.8.6. Kostprijs

De factor zal een factoringrecht

-

de debiteurenadministratie.

(commissie)

vragen voor de door haar gevoer-

Dit percentage wordt aangerekend op het factuurbe-

drag inclusief B.T.W. en varieert tussen 0,1% en 2%

Voor exportfacturen schommelt het tarief

-

tussen

.

0,2% en 5%

.

De factors die

de export naar onze buurlanden zeIf opvolgen, zuBen een tarief toepassen die nagenoeg identiek is met dat voor binnenlandse facturen.

De factors voorzien

-

aBemaal in een

jaarlijkse minimumkostprijs van 100.000

tot 200.000 BEF. Dit is voor het geval de gefactorde omzet onvoldoende

zou

zijn en de totale factoringcommissie na 1 jaar beneden dat minimum zou liggen. -

De kostprijs

is in hoofdzaak

atñankelijk van de omzet die het komende jaar via

factoring zal verlopen en van het gemiddeld factuurbedrag. Dat laatste geeft, in

verhouding met de omzet, aan hoeveel facturen de factor zal behandelen. Voor een factoringomzet

van bv. 50 miljoen

BEF en een gemiddeld factuurbedrag van

50.000 BEF, zal het factoringrecht voor binnenlanse facturen :t 0,60% bedra-

gen, terwijl voor de exportfacturen waarvoor een correspondent wordt ingeschakeld

::t

1,40 % aangerekend wordt.


-

93

-

-

Vnl. in de formules zonder risicodekking en in het bijzonder voor aanzienlijke

export zijn er

prijsverschillen tussen de factors onderling. Vaak zijn de kleinere

factors goedkoper. Anderzijds hebben de groteren dan weer meer ervaring en

een good geoliede administratie aan te bieden.

3.8.7. Voor- en nadelen

-

De voordelen zijn o.m. *

:

de tijdswinst voor de klant, die zelf geen opvolgingsprocedure meer hooft te doon en geen opzookingswerk

inzake binnenkomende

betalingen van

facturen meer heeft; *

de besparingen m.b.t. postzegels,

*

de vermindering van het totale bedrag aan openstaande facturen omdat de

papier, telefoons en verplaatsingskosten;

debiteuren geneigd zullen zijn vlugger te betalen aan de factor. Vele debiteuren vrezen immers om op een Hjst van slechte betalers te komen;

-

*

de scheiding tussen het commerciële en het inningsgebeuren;

*

de psychologische ontlasting m.b.t. de administratieve rompslomp.

De nadelen zijn echter

:

*

de hogere prij s 1. o. v. het eigen beheer.

*

vooroordelen bij de debiteuren. Soms denken debiteuren dat hun leveranciers ze aanzien als risicoklanten

cier in liquiditeitsspanningen *

of wordt er verondersteld dat de leveran-

verkeert;

het contact met de factor en controle blijft noodzakelijk

waardoor de

tijdswinst wordt verminderd. Dit is zeker het geval als debiteuren niet betalen aan de factor maar aan hun leverancier, a1lerlei betwistingen

opwerpen en onjuiste of niet goed gedefinieerde betalingen doon; *

soms wordt

er geen vermindering van het openstaande

saldo op debiteuren

vastgesteld. Om dit te vermijden moot men van de factor bekomen dat hij

zo vlug mogelijk de gelden doorstort, een adequate en snelle rappelprocedure voIgt en vlugger de debiteuren telefonisch

Hoofdstuk

II

:


aanmaan1.

-

94

-

3.8.8. Besluit

Als een leverancier problemen ondervindt met zijn debiteurenadministratie

of

onvoldoende tijd of geschikt personeel ter beschikking heeft. is factoring een

oplossing.

Over het algemeen neemt men slechts een factor onder de arm wanneer er eveneens nood is aan risicodekking

van de debiteuren en/of fmanciering van de

facturen. In dat geval is factoring een goede globale oplossing (zie H

H V

:

IV

:

5. en

5.).


-

95

-

HOOFDSTUK III

:

KREDIETW AARDIGHEIDANAL YSES V

AN DEBITEUREN

lll:ÍS:i!irií~dm!ll ......mm :::'{::{:'::{{:))::}:{:':::",.::':'~' ............_:.

;:;:::;:;:;:::::::::;:::;:::;:::;:::::;:::::::::::::::::::::;:;:;:::;:;:::.::::::::::::::.:.

Oat ondemerningen niet meer zonder nadenken aan om het even wie betalingsuitstel mogen tookennen en daardoor een betalingsrisico

lopen. hooft geen betoog.

Het vol staat o.m. te kijken naar het aantal falingen van de laatste jaren

:

*

1989

=

3.628 falingen

*

1990

=

3.866 falingen

*

1991

=

4.412 falingen

*

1992

=

5.250 falingen

*

1993

=

op basis van de eerste maanden steven we af op 6.000 falingen.

Op vier jaar tijd zal er een stijging zijn van het aantal faillissementen met maar liefst 65 %.

Volgens de jaarrekeningen

van 1991 stond op het einde van dat jaar ruim 2.700

rniljard Bef uit aan klantenvorderingen.

In datzelfde jaar werd voor 46 rniljard Bef

afgeschreven als verloren vordering. zijnde 1.7 procent van het totale debiteurensaldo.

Wenst men als leverancier dubieuze debiteuren te verrnijden en dat zonder een verzekering af te sluiten. is een systematische kredietwaardigheidanalyse van zijn

klanten noodzakelijk. Het vol staat tot het besef te komen dat voor elk verlies op 10 tot 20 maal meer moot verkopen. nl. zoveel een vordering. men ter compensatie

keer de netto winstmarge in het verlies gaat.

Hoofdstuk

III

:

Kredietwaardigheidanalyses van debiteuren

-

96

-

.......:......2......D~a#~~@lýi~.lji....f@~J~....~.fi.....~r~4ietpJ111e~n........ .

:.:

:::'::-::::;::::";:;:;:::::::;:;\:;::::'::;:-:-: ;::::::: -..... ~:)>~:::>~:}~{{:~::~~:(:~{:::{:::::.:::::::-::;.:::.:.:.:. :::::::/::::::::::::::::<:)~:::::::::>}f~{:~:::~:

2.1. Inleiding

De meest gebruikte manier om de kredietwaardigheid van klanten

in

en prospecten

te schatten is de balansanalyse (in feite bedoolt men analyse van de jaarrekening

balans

+

=

resultatenrekening).

In België heeft iedere vennootschap de verplichting om jaarlijks een balans neer te leggen, ten laatste 6 maanden na het verstrijken van het boekjaar (wet van

17/07/1975). In het buitenland is die verplichting dikwijls ontbrekend. Volgens cijfers van de overheid zouden er momenteel in ons land 265.000 vennootschappen zijn, waarvan het grootste gedeelte een jaarrekening moot neerleggen.

Enkel bepaalde types zoals vennootschappen ditaire vennootschappen

onder

f1Tl1la

(Va F)

,

gewone comman-

(GCV) en de coöperatieve vennootschappen met onbeperk-

te hoofdelijke aansprakelijkheid (CVOHA) waarvan de vennoten natuurlijke personen zijn, mooten geen jaarrekening neerleggen.

2.2. Hoe balans bekomen

-

Er zijn verschillende mogelijkheden. Men kan zich rechtstreeks richten tot de balanscentrale van de Nationale Bank van België.

Daar mooten vanaf 1991

trouwens aIle balansen worden neergelegd en niet meer bij de griffie van de Rechtbank van Koophandel. Opgestuurd per post wordt er 10

BEF gevraagd per

bladzijde. Er is eveneens een faxdienst voorzien. -

In diezelfde prijsklasse (:t 300 BEF voor een volledige balans) bieden de meeste banken verkorte balansen aan. Dikwijls kan men via hun

electronisch

systeem

on line die gegevens bekomen. Ratio-analyses zijn meestal inbegrepen. -

Voor grotere afnemers bestaan er twee systemen

:

balansen op microfilm en de

CD-ROM. Een abonnement op microfllm bedraagt 35.000 BEF per jaar. De investering

in de hardware voor het afdraaien van de microfilm is echter wel vrij


-

97

-

hoog, wat niet kan gezegd worden van de laatste mogelijkheid (de

CD-ROM).

Een compact disc die aangepast is voor CD-ROM kost tussen de 25.000 en

40.000 BEF. Die wordt aangesloten op een gewone P.C. Door de enorme capaciteit en snelheid van de CD-ROM zal in de toekomst de microfilm snel een tweederangs rol toebedeeld worden. Ook de kostprijs staat een popularisering niet in de weg

:

om alle 150.000 balansen op 1 compact disc te ontvangen

betaalt men 60.000 BEF. Wenst men om de 2 of 3 maanden een aangepast laserplaatje dan komt de prijs op respectievelijk 125.000 en 150.000 BEF

(Bureau Van Dijck in samenwerking met de Nationale Bank).

2.3. Hoe balans interpreteren

2.3.1. Inleiding

In iedere universiteitsbibliotheek vindt men wandkasten vol met lijvige booken over balansanalyses

die enkele honderden ratio's bevatten. We beperken ons hier tot

enkele praktische methoden.

Het uiteindelijk doel is om aan de hand van de balans een aanvaardbaar krediet

(=

risico) toe te staan aan zijn klant.

Of m.a. w. welk bedrag zal de klant zonder

problemen kunnen terugbetalen ? Een balans geeft op een synthetische manier de financiële situatie weer van een

bedrijf op een precies moment.

We splitsen de balans op in twee stukken

:

het actief (wat de ondememing aan

reële waarden bezit) en het passief (de fondsen die de waarden financieren).

In het actief onderscheiden we 3 categorieën. opgesomd volgens hun liquiditeit (met tussen haakjes de balansrubrieken)

:

1) onmiddellijk beschikbaar (liquide rniddelen, overlopende rekeningen, geldbeleggingen) 2) omzetbaar op korte terrnijn (vorderingen op ten hoogste 1 jaar, voorraden en bestellingen in uitvoering)

Hoofdstuk

III

:


-

98

-

3) vast aetief (materieel, immaterieel en financieel vast aetief; opriehtingskosten, vorderingen

op meer dan 1 jaar)

Wanneer in verhouding grote bedragen voorkomen onder de balansrubrieken

:

immaterieel en financieel vast aetief, vorderingen op meer dan 1 jaar, overige vorderingen en overlopende rekeningen, dient de Idant om meer uitleg gevraagd te worden.

Het passief splitsen we op in 3 stukken

:

1) schulden op korte termijn (sehulden op ten hoogste 1 jaar, overlopende rekeningen, voorzieningen voor risieo's en kosten)

2)

sehulden op lange termijn (sehulden op meer dan 1 jaar)

3) schulden die de onderneming heeft t.o.v. de aandeelhouders/eigenaars de eigen middelen of het eigen vermogen van het bedrijf (kapitaal

premies

of verlies

+

herwaarderingsmeerwaarden +

+

reserves

+

+

d.w.z. uigifte-

overgedragen winst

kapitaalsubsidies).

In de mate dat men besehikt over de nodige gegevens is het mogelijk om een gecorrigeerd

eigen vermogen te bepalen. Het bovenstaand eigen vermogen

wordt dan verminderd met

:

het immaterieel vast aetief, het financieel vast

aetief en de vorderingen op meer dan 1 jaar wanneer het bedrijf waarop ze staan niets waard is, overige vorderingen

op aandeelhouders/bestuurders

en

verbonden ondernemingen, en met ongereehtvaardigde herwaarderingsmeerwaarden. Het eigen vermogen wordt daarentegen vermeerderd met: aehter-

gestelde leningen, vorderingen van meer of minder dan 1 jaar vanwege bestuurders/aandeelhouders en verbonden ondernemingen.

Wanneer in verhouding grote bedragen voorkomen onder de rubrieken waarderingsmeerwaarden,

:

her-

sehulden m.b.t. belastingen, bezoldigingen en sociale

lasten alsook overIopende rekeningen,

dient de klant om meer uitleg gevraagd te

worden.


-

99

-

2.3.2. Solvabiliteit

De ideale balanssituatie van een debiteur om er krediet aan te verschaffen op korte termijn is deze waar het actief zo liquide mogelijk en het passief zo gering moge-

lijk terugvorderbaar

is.

De hoogte van de eigen middelen is dus vrij belangrijk en bepaalt in hoge mate de fmanciële draagkracht of de solvabiliteit van de ondememing balanstotaal

x

(= eigen

middelen

:

100).

Hierbij stell en we een eerste vuistregel voor om een kredietlimiet te bepalen voor een klant

:

het toogestane krediet mag

mu.

50 à 100 % van het eigen vermogen

bedragen.

De percentages die gebruikt worden hangen natuurlijk af van het risico dat de leverancier wenst te lopen alsook van andere elementen. zoals het betalingsgedrag

in het verleden.

2.3.3. Liquiditeit

Bij het geven van krediet op korte termijn

is de liquiditeit

of de terugbetalingsmo-

gelijkheid op korte termijn eveneens belangrijk. -

Een tweede regel

korte termijn

x

:

beschikbaar

+

omzetbaar op korte termijn

-

schulden op

50 à 100 %

of eigen middelen

+

schulden op lange termijn

Het is in feite het netto-bedrijfskapitaal dat we

Wij geven de voorkeur

-

vast actief

als

x

50 à 100 %

grondslag nemen.

aan de tweede formule doordat we daar geen rekening

mooten houden met o.m. de overlopende rekeningen.

overige vorderingen en

overige schulden.

Ook bier kan men vanzelfsprekend het percentage wijzigen volgens de ervaring. Naarmate het eigen vermogen onvoldoonde is om het vast actief te financieren zal de ondememing sterker afhankelijk zijn van de goode wit van zijn leveran-

Hoofdstuk

III

:


-

100

-

ciers en van de (terugvorderbare) bankkredieten. Bij een goede liquiditeitspositie

ligt de ratio

:

ei~en middelen

sehulden op lan~e termijn vast aetief +

of omzetbaar op korte tennijn schulden op korte termijn

besehikbaar

+

hoven 2. Onder 1 is de situatie uiterst kritiek. -

Sommige kredietanalisten hechten veel meer belang aan de liquiditeit dan aan de solvabiliteit van een debiteur. De redenering die ze aanhalen is de volgende

liquiditeit bepaalt de terugbetalingscapaciteit

:

de

van aangegane sehulden op korte

termijn. M.a.w. is die ratio goed, dan is er geen probleem om krediet te verstrekken, gezien de debiteur theoretisch

bij maehte

is om die kortlopende

schulden terug te betalen. Dit is een eorreete benadering mocht de analist over

zéér recente gegevens beschikken (enkele weken oud). Helaas is de balans, die

een "foto" is op een welbepaald tijdstip, sleehts 6 maanden later besehikbaar. Op de volgende balans moeten we terug één jaar waehten. Dus is de terugbetalings-

mogelijkheid

op lange termijn (of solvabiliteit) minstens even belangrijk als de

terugbetalingseapaciteit

op korte termijn (of liquiditeit).

2.3.4. Rendabiliteit

Tot op heden hebben we nog geen rekening gehouden met de rendabiliteit van de debiteur. Daarvoor moeten we de resultatenrekening nader bekijken.

De resultatenrekening vertrekt van de omzet waarbij aile kosten (o.a. aankoop van de goederen, lonen, sociale bijdragen, afsehrijvingen, waardeverminderingen, intrestlasten,

belastingen,

...)

afgetrokken worden. Wat rest is het bedrijfsresultaat

of nettowinst. De eventuele winsten kunnen gedeeltelijk of volledig overgedragen worden, wat het eigen vermogen versterkt.

Om de rendabiliteit te meten kunnen we twee ratio's opstellen


:

-

101

-

*

de bedrijfsrendabiliteit

of de rendabiliteit op activa

=

bedriifsresultaat totale activa -

*

de rendabiliteit

op het eigen vermogen

=

nettowinst

eigen vermogen

Vaak worden bij het

of nettowinst de afschrijvingen terug opge-

bedrijfsresultaat

teld. Men spreekt hier dan van cash-flow. Afschrijvingen zijn immers niet-kaskosten, m.a. w. die bedragen zijn in de onderneming gebleven.

Andere ratio's die soms gebruikt worden en onrechtstreeks invloeden zijn

aankopen

x

:

het aantal dagen leverancierskrediet

365 dagen), stock (voorraad

klantenkrediet (handelsvorderingen

:

:

(Ieveranciersschulden

totaal verkopen

totaal verkopen

de rendabiliteit be-

x

x

totaal

:

365 dagen) en

365 dagen).

De bekomen cijfers kunnen we bv. vergelijken met sectoriële rendabiliteitsratio's. Als we beschikken over balansen van verschillende jaren kunnen we eveneens de evolutie van de rendabiliteit van het bedrijf gemakkelijker

we dit toepassen op het geven van kredietlimieten

inschatten.

Hoe kunnen

?

Als de rendabiliteit van het bedrijf negatief is kunnen we bv. de percentages die we gebruiken in bovenstaande

regels verminderen. Wat bedoolen we hiermee ?

Naarmate een bedrijf grotere verliezen maakt, moot de kredietverstrekker voorzich-

tiger worden. Zijn er in opeenvolgende jaren verliezen, dan kan de liquiditeit en ook het eigen vermogen van het bedrijf dusdanig aangetast worden dat de terugbetalingen in het gedrang komen.

"globaIe" formule 2.3.5. Voorbeeld van een

Samenvattend zouden we één formule kunnen opstellen die rekening houdt met de solvabiliteit, de liquiditeit en de rendabiliteit

ci~en middelen 2 x

+

ei~en middelen

+

:

schulden op lan~e termijn 2

-

vast actief

100 % indien winst of met het percentage eigen vermogen dat overblijft na aftrek

van het verlies.

Hoofdstuk

III

:


-

102

-

Een voorbeeld ter verduidelijking

:

Actief

Passief

0,1 mio

Kortlopende schulden

1,4 mio

korte tennijn

2

Langlopende schulden

2

Vast actief

2.5 mio

Eigen middelen

J.2 mio

Beschikbaar Omzetbaar op

mio

4,6 mio

4,6 mio

De resultatenrekening vertoont

We passen de fonnule toe 1.2 mio

1.2 mio

+

2

(*) (}.2 mio

-

0.2 mio)

een verlies van

x

200.000 BEF.

:

2 mio 2

+

mio

100

-

=

2.5 mio

x

83,33 % (zie *)

=

791.635 BEF

83,33 %

1,2 De maximale kredietlimiet bedraagt dus :t 790.000 BEF.

We spreken tot hier toe van "vaste" kredietlimieten. In de praktijk zullen de betalingsgedragingen zeker die limieten beïnvloeden.

Indien de bovenstaande balans een voorbeeld is van een goed betalende klant, dan kunnen we die limiet bv. optrekken naar 1.000.000 BEF. Betaalt hij echter steeds

trager en trager, dan moet de grens van 790.000 BEF behouden blijven of zelfs tot 500.000 BEF beperkt worden. Bij zware problemen moet de limiet uiteraard volledig geschrapt worden. In dat geval moet er verder gewerkt worden op

contante basis of met reële waarborgen.

Ook de spreiding onder zijn klanten speelt een niet te onderkennen rol en meer bepaald het belang van de te onderzoeken klant in het totaal openstaand bedrag op

debiteuren (zie H

III

:

4.4.2.).


-

103

-

2.3.6. Andere benaderingen om limieten te bepalen

Bovenstaande formule is natuurlijk niet dé formule. Er bestaan vanzelfsprekend tientallen manieren *

:

sommigen nemen als kredietlirniet 30 % van de kortlopende schulden die de klant heeft. Die benadering huldigt de regel van de risicospreiding tussen verschillende leveranciers of is er niets aan de hand"

"Zolang er voldoende anderen in die Idant gel oven

:

.

Mocht de leverancier vaststellen dat hij een belangrijk deel van de kortlopende schulden uitmaakt, dan moot hij het recht opeisen om meer inzage te hebben

in de financiële toe stand van die debiteur. Dit kan hij bekomen door regelma-

tig tussentijdse resultaten te vragen. In de praktijk zou de relatie hoofdleverancier *

-

debiteur voldoende nauw moeten zijn om dit te bekomen;

anderen nemen als max. risico 1,25

x

klant in het voorbije jaar verwerenlijkt

Bijvoorbeeld

de brutowinst die met de betreffende

werd.

:

omzet met de klant

=

3.000.000 BEF

kosten

=

2.400.000 BEF

brutowinst

=

600.000 BEF

De maximumlimiet bedraagt

dus 1,25

x

0,6 mio

=

750.000 BEF.

Die tweede benadering kan niet altijd toegepast worden. Wat met totaal nieuwe Idanten ? Wat als een reer solvabele Idant plots een groot order

plaatst ?

Enz...

Dere formule is wel toepasbaar bij regelmatig terugkerende debiteuren, waar weinig of geen financiële info van beschikbaar is bv. voor zaken op persoon-

Hjke naam. AIle bovenstaande formules kunnen, met uitzondering van de laatste, enkel toegepast worden indien de baJans correct is opgesteld en indien deze geen kunstgrepen

of reer zware verlieren vertoont.

Hoofdstuk

III

:

Kredietwaardigheidanalyses

van debiteuren

-

104

-

2.3.7. Kwalitatieve balansanalyse

-

of in de gevallen waar men vreest dat er

Voor zeer grote kredietlimieten

boekhoudkundige manipulaties gebeurd zijn,

moot men een kwalitatieve

analyse uitvooren. Daarvoor is echter meestal een oprechte medewerking nodig

van de debiteur.

Hier volgen enkele vragen

-

die we ons daarbij moeten stellen.

Zijn aIle vorderingen inbaar of zijn er ook dubieuze facturen opgenomen ? Is de stock niet overgewaardeerd

of verouderd ? Zijn er in de debiteurenrekeningen

geen vorderingen op bestuurders of vennoten verborgen ? Zit "het beschikbare"

werkelijk in de zaak of steekt het reeds in de portefeuille van de eigenaar ? Is het machinepark verouderd ? Zijn alle activa voldoende verzekerd tegen alle

risico's van waarde-aantasting ? Zijn de vorderingen onderhevig aan muntrisico's ? In hooverre vertekenen uitzonderlijke resultaten

?

opbrengsten de werkelijke

Enz...

Valse balansen die opgesteld werden door "specialisten", zullen ook de zoge-

naamde doorwinterde analisten op het verkeerde been zetten. In de meeste

gevallen worden de balansen "gelukkig" maar een beetje opgesmukt. -

Om de werkelijke waarde van de verschillende balansposten te kennen is het misschien niet oninteressant om in de schoenen van de bankier te stappen. Hoe

bekijkt een professionele kredietverstrekker de activa ?

1) immateriële vaste activa

=

geen waarde (aftrekken van het eigen vermo-

gen) 2) terreinen

3)

80 % van de gedwongen verkoopwaarde

=

gebouwen

=

70 % van de gedwongen verkoopwaarde

4) installaties, machines, meubilair, rollend materieel (voortuigen)

=

heeft

enkel waarde na schatting (opletten voor leasing, voorrecht onbetaalde verkoper, onroerend door bestemming of incofPOratie) 25 à 50 % ?

5) stocks 6)

=

25 à 50 %, afhankelijk van het soort product.

beleggingen: aandelen obligaties


50 % van de beurswaarde

=

=

80 % van hun waarde

-

105

-

kasbons

90 à 100 % van hun waarde

=

7)

vorderingen op aandeelhouders

8)

vorderingen op k1anten

=

geen waarde

=

30 à 50 %

Trekken we hier de schulden van af ... dan schiet er meestal niet zoveel over.

M.a.w. ook al is de waarde van bv. de stocks in "eer en geweten" opgemaakt. bij een verplichte verkoop verschrompelt die tot slechts een fractie van de balanswaarde.

We kunnen dus stell en

dat de activa dikwijls overgewaardeerd

zijn. De schulden

zijn dit nooit. denkt bijna altijd dat ... zijn goederen veel meer waard zijn dan wat er op papier staat. Die "wetenschap"

De eigenaar van een gebouw, een

machine, goederen,

zal hij proberen te verkopen aan zijn leveranciers. Hun verbazing zal groot zijn a1s

de hamer valt.

2.4. Hoe systematisch balansanalyse toepassen

-

De bedoeling

is om de analyse zo routinematig mogelijk te laten verlopen.

kan men bereiken door de bestaande debiteur in een aantal risicoklassen

Dit in te

delen.

Nieuwe klanten (met uitzondering van klasse 4 k1anten

-

zie verder) betalen best

voor de eerste maal cash. Ondertussen kan er infonnatie opgevraagd worden,

zodanig dat elke debiteur in een

Riscoklasse

0

I

k1asse

kan onderverdeeld worden.

Beschrijving k1ant

Kredietpolitiek

Oneerlijke bedrijven

Baar geld. gecertificeer-

(negatieve ervaringen.

de cheque of bankgaran-

geruchten)

tie.

.

Zwakke bedrijven. die

Betaling bij levering.

vroeger reeds problemen

gehad hebben.

Hoofdstuk

III

:


-

106

-

2

3

Bedrijven met een be-

Beperkt krediet

perkt eigen vermogen of

300.000 BEF. Grote

een negatieve rendabili-

orders spreiden. Bij ach-

teit. Eveneens zaken op

terstallen

persoonlijke naam met

keren. Wekelijks na-

weinig betalingservaring.

ziehl.

KMO met gezond eigen

Kredietlijn bepalen

vermogen en voldoende

volgens hoger beschre-

Iiquiditeit.

yen formules (tussen 0,3

:

:

bv.

krediet blok-

en 3 mio). Maandelijks

opvolgen. lndien meer dan 30 dagen achterstand kredietlimiet her-

bekijken en eventueel extra gesprek met klant.

4

Grote, solvabele bedrij-

Automatische

Yen, notoriëteiten, geen

limiet (bv. 5 mio).

negatieve betalingserva-

Meestal leggen die

ring.

bedrijven hun eigen

hoge

voorwaarden op. Die worden best verrekend

in de brutowinstmarge. Jaarlijks nazicht.

-

Voor nieuwe kIanten, risicokJasse 0,1 en 4 kan er zeer

snel een standpunt

ingenomen worden (ook door niet-creditmanagers).

Voor kIasse 2 en 3

is

er een analyse nodig. Daarvoor verwijzen we naar de

hoger vemoemde formules. Is er twijfel en wit men toch een snelle en enigzins veilige beslissing nemen, dan lijkt de formule "maximaal 1,25 keer de bruto


.

107

-

winst die met deze klant in het vorige jaar gerealiseerd werd", niet slecht (zie H

III : 2.3.6.). Mocht een debiteur dreigen zwaar zijn Iimiet te overschrijden

-

en is er reeds

(enkele jaren) een positief betalingsgedrag, dan is een open gesprek de beste

manier om tot een oplossing te komen. Misschien is hij bereid een gedeelte contant te betalen mits het toestaan van een korting. Zijn er tussentijdse balansen

beschikbaar? Een wissel met persoonlijk aval (wat is hij waard), persoonlijke borg of garantie van een verwante ondememing, behoren tot de oplossingen. ...

I

2.5. Besluit

Als besluit mogen we beweren dat formules niet heiligmakend zijn maar wel het

debiteurenrisico in aanvaardbare banen houden. Bij twijfel moot men dieper graven en uitleg vragen aan de klant. Indien er daama nog altijd grote onduidelijkheden bestaan kan men zich beter onthouden.

..........:.::;::.:...:.:.:.::.=::::::::..::::::::.:::::::::;.;::.;.::;::.:::::.;

::::.;.:.;.:.;:'.:.;.:.;.;:::;:;:;:::;::.:::::::::::::.;.;.;:;:::;:;.::;:;.;::.::;:;:;.:::.;:;.;...::;.;.....:

;......;.....;...;..............;.......;.;.:;...:.;:.:;::.'.::'::.;:'::.',;.;.:.;.;.;.;.;.;.'::

:::::::!:!:!!~~!!!!~~~!~:~~gi!~!::~gi!!~!!~~~!I-g~~~~ ..........

..

3.1. Balanscentrale

van de Nationale Bank

Bij de Nationale Bank van België kan men

de jaarrekeningen

van aUe vennoot-

schappen in Belgïe verkrijgen, zowel op papier, magnetische band als op microfilm

(zie H

III

Daarnaast

:

2.2.).

zijn er ook statistieken beschikbaar met globalisaties van de jaarrekenin-

gen en ratio's per sector.

3.2. Belgisch Staatsblad

-

Het B.S. publiceert aIle falingen, concordaten, bankroeten en berichten van ondememingen.

Hoofdstuk

III

:


-

108

-

-

In de bijlagen vindt men de oprichtingen van vennootschappen,

kapitaalsver-

hogingen en -verminderingen, fusies, ontbindingen, statutenwijziging en de bevoegdheden.

3.3. Moniteur der protesten

-

Zowel de

protesten inzake wisselbrieven

als orderbriefjes als de rechtzettingen

na betaling worden in die moniteur (bijlage van het Belgisch Staatsblad) gepubli-

ceerd. Een samenvatting van die protesten wordt eveneens gepubliceerd in sommige economische tijdschriften zoals in Trends, ...

-

Bij protest

is het ten zeerste aangewezen geen betaIingsuitstel meer te verlenen.

Zowel een

protest als een belangrijke

R.S.Z.

achterstand (zie H

III

:

3.4.) is

voldoende om geen verder krediet meer te verschaffen aan die klant. Meestal

zijn dit signalen die wijzen op het feit dat het bedrijf in een doodlopende straat gesukkeld is. In zekere zin kan men ook spreken van een "self fullfilling

prophecy"

:

doordat veel leveranciers,

verzekeraars en bankiers denken dat het

bedrijf zware problemen kent, trekken ze de kredieten in, waardoor het pas echt slecht gaat met de ondememing.

Bedrijven die door slordigheid een gepubliceerd protest gehad hebben, weten hoe

zwaar het

is om dit brandmerk

kwijt te geraken en om terug het vertrouwen te

winnen.

3.4.

-

R.Soz.1

De R.S.Z. toestand van een bedrijf kan door iedere belanghebbende bij de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid opgevraagd worden.

-

Achterstanden bij de R.S.Z. moeten wel geïnterpreteerd worden. In een bedrijf waar 100 mensen werken is een achterstand van 6 miljoen BEF (indien er geen .

andere zware negatieve punten zijn) niet echt problematisch. Werken er echter


-

109

-

slechts 15 werknemers dan is het verwonderlijk dat het bedrijf met een dergelij-

ke achterstand nog in leven is.

3.5. Handelsregister

Het handelsregister wordt bijgehouden bij de Rechtbank van Koophandel en

claar

kunnen de registraties inzake oprichtingen, volmachten, aandeelhouders,

doel,

juridische

vorm,...

geconsulteerd worden a1sook de ledenlijsten van samenwerken-

de vennootschappen.

3.6. Griffie van de Rechtbank van Koophandel

Bij de griffie kan men

het bestaan vernemen van voorrechten

van onbetaalde

verkopers ten gevolge van neergelegde facturen.

3.7. Hypotheekkantoor

Het hypotheekkantoor

I

verschaft gegevens m.b.t. hypothecaire inschrijvingen,

inschrijvingen op het handelsfonds, beslag op onroerende goederen, verkoop of schenkingen van onroerende goederen.

3.8. Kadaster

I

Bij het Kadaster verneemt men welke onroerende goederen een persoon of vennootschap heeft, alsook de eigendomsoverdrachten na respectievelijk overlijden

of ontbinding.

Hoofdstuk

III

:


-

no

-

3.9. Handelsinlichtingenbureaus

Vele van de bovenvermelde gegevens kan men reehtstreeks bekomen bij bedijven die dergelijke gegevens verkopen. Een uitgebreide bespreking voIgt verder in deze studie (zie H

III : 4).

3.10. Banken

-

I

Vele bedrijven zweren ook bij informatie via hun bankiers. Het is wet degelijk zo dat banken besehikken over zeer interessante gegevens m.b.t. zowel hande-

laars aIs particulieren. Niet alleen hebben ze aile officiële informatie zoals jaarrekeningen, geprotesteerde wissels, ... maar besehikken ze eveneens over vertrouwelijke gegevens. Zo kunnen ze bv. via de risicocentrale te weten komen

of aile financiële verpliehtingen in het verleden werden nageleefd. De ondervraagde bank zal behoudens de officiële informatie, in de praktijk eerder

algemene informatie verstrekken samen met een vrijblijvend advies. Met deze inlichtingen moet men eehter zeer voorzichtig zijn. De gestelde vraag wordt meestal doorgespeeld naar de plaatselijke kantoorhouder. In de meeste gevallen is er een

vrij goede verstandhouding tussen de kantoordireeteur en de klant. Het

tegenovergestelde kan ook waar zijn

:

de klant heeft missehien net een belangrij-

ke transaetie gedaan met een eoneurrerende bank. De beoordeling is dus vrij

subjeetief. Daarbij komt dat de kantoordireeteur op het moment van de beslissing, reehter en partij is

:

indien hij negatief is over zijn klant, zal deze minder

goede zaken doen, waardoor de gegeven bankkredieten in gevaar dreigen te

komen. En last but not least

:

wie wil samenwerken met een bankier die minder

goede informatie over zijn bedrijf verspreid heeft ? -

Vandaar dat vele bankiers sinds enkele jaren hun informatie beperken tot het

verstrekken van geanaliseerde balansgegevens.

De eerder persoonlijke opmerkingen

zoals "aan te raden"

worden voortaan

gemeden.


-

III

-

De kostprijzen schommelen

tussen de 100

BEF voor enkele basisgegevens en

300 BEF voor een voUedige balans met ratio-analyse. De meeste bankiers vermelden ook de protesten. Het meest gebruiksvriendelijke

modemverbinding de gegevens op te vragen (bv. BBL Tele

-

-

is uiteraard via

Telelink, G

-

Link,

KB). Hiervoor moot men beschikken over een P.C., de correcte modem,

een abonnement

bij de

bank: (:f:

250 BEF per maand). Het spreekt voor zich dat

men dan ook andere verrichtingen kan uitvooren controle zichtrekening,

...

(zie H

II

:

:

zoals overschrijvingen,

2.2.1.4.)

3.11. Beroepsverenigingen en coUega's uit de sector

Een andere mogelijkheid om inlichtingen te bekomen over slechte betalers is "de

zwarte lijst" van beroepsverenigingen. Soms wordt er ook informatie uitgewisseld onderling. In bepaalde gevallen werld een dergelijk systeem

tussen concurrenten

niet slecht. Vaak is het kalf echter reeds half verdronken alvorens de insolventie

doorgegeven wordt. Want indien men een bepaalde debiteur te vroog meedeelt als slechte betaler, dan kan de naaste concurrent met de klant gaan lopeno

De klant

zal

wel een verhaaItje uit de mouw schudden, waardoor "het geweten" van de nieuwe leverancier gesust is

:

"Ik betaalde niet omdat hij slechte kwaliteit leverde. Ik had

aUes reeds vereffend maar met hun slordigheid aan

...

Hij moost zelf nog een factuur

mij betalen. Wij waren mondeling een andere prijs overeengekomen, ..."

Anderzijds moet men ook opletten voor valse informatie van naaste concurrenten.

3.12. Informatie via vertegenwoordigers

Inlichtingen van handelsvertegenwoordigers

zijn een niet te onderschatten informa-

tiebron. Vaak zijn het de commerciëlen die bij hun klanten het eerst bepaalde feiten vaststeUen,

zoals

betwistingen,

:

wijzigingen inzake aankoopvolume, toe name van het aantal

stroef verlopende communicatie, veroudering van het machinepark, te

grote voorraden, aanzienlijk personeelsverloop,

verkoopprijsdalingen, verzoeken

om Iangere betalingstermijn, ... Die informatie geeft reeds een indicatie dat er

Hoofdstuk

III

:


van debiteuren

-

112

-

op komst zijn. Als de vertegenwoordigers dit tijdig

wellicht betalingsproblemen

rapporteren kunnen de betalingrisico's

beperkt worden.

3.13. Persoonlijk bezoek

Zowel de vertegenwoordiger,

de boekhouder als de bedrijfsleider kunnen naarge-

lang de informatie die de leverancier nodig heeft, een extra bezoek brengen aan de

klant. Het controleren van de boekhouding van de klant zal uiteraard slechts in zeer uitzonderlijke situaties en met goedkeuring van de klant kunnen plaats hebben.

3.14. Media

I

Een belangrijke bron is de pers Econornische

Tijd,

:

Trends, l'Echo de la Bourse, De Financieel

ook de gespecialiseerde pers ... maar

:

tijdschriften voor

bepaalde sectoren. Ook hier moeten er korreltjes zout gebruikt worden, want vele

van de gepubliceerde artikels zijn voor een stuk door het bedrijf (over wie het gaat in de tekst) zelf opgesteld. Veel hangt natuurlijk af van de bereidheid van de

journalist om dieper te graven dan wat hij voorgeschoteld krijgt. "The medium is the message" kan dus de kredietman op het verkeerde been plaatsen. Er zijn kranten en tijdschriften die reeds verschillende jaargangen op CD-Rom beschikbaar hebben (De Financieel Economische Tijd, Trends,

...

:t 50.000

BEF per schijf

:

er

zijn verschillende jaargangen op één CD). Daarnaast bestaan er ook knipseldiensten die elke dag de volledige pers doorne-

men op zoek naar artikels die

u

wenst te ontvangen. De klant geeft de thema's op

en de professionele lezers doen de rest. Er zit veel kaf tussen het koren bij

dergelijke ondernerningen.


Eén die wel kwaliteit levert is het bedrijf Clipco.

-

113

-

3.15. Betalingservaring

I

De belangrijkste interne bron om kredietlijnen te verhogen of in te trekken blijft het betalingsgedrag.

Het spreekt voor zich dat een Idant die reeds geruime tijd stipt

betaalt maar anderzijds al jaren minder goede balansen neerlegt (voor zover geen rampzalige), toch verder krediet krijgt. Dat wit niet zeggen dat we de financiële toe stand niet verder hoeven op te volgen. Anderzijds zijn er ook zeer solvabele

bedrijven die traditioneel bv. 60 dagen te laat betalen. Dit is evenrnin een reden om niet meer te leveren. Het is eerder een probleem om die "traditie" in te ca1culeren

in de kostprijs.

3.16. Informatiebronnen voor export

Een groot deel van bovenvermelde

bronnen zijn hier ook van toepassing. Daamaast

zijn er ook bronnen die aangewezen zijn bij export

:

*

kamers van koophandel;

*

bulletin van de B.D.B.H. (Belgische Dienst voor Buitenlandse Handel);

*

ambassades en consulaten;

*

gespecialiseerde pers;

*

intemationale instellingen;

*

exportc1ubs;

*

banken, beroepsverenigingen, handelsinlichtingenbureaus.

3.17. Besluit

Als samenvatting

van dit hoofdstuk benadrukken we het belang van het betalings-

gedrag. Daamaast is brede informatie altijd welkom om een betere gefundeerde beslissing te kunnen nemen. De rode knipperlichten blijven

:

zware verlÏezen op

de balans waardoor de eigen middelen negatief zijn geworden, facturen die reeds

Hoofdstuk

III

:


van debiteuren

-

114

-

meer dan 3 maanden na vervaldag nog steeds onbetaald zijn, protesten en zware

R.S.Z. aehterstanden.

l'IIII~lîlli;;D.ill 4.1.

Inleiding

Analyse van balansen, opvolging van R.S.Z. achterstanden en geprotesteerde wissels,

tijd en personeel. Bepaalde gespecialiseerde bedrijven ... vergen veel

verzamelen aile officiële en officieuze gegevens van vennootsehappen zelfstandigen

en

in databanken. Die inlichtingen kunnen, uiteraard tegen betating,

opgevraagd worden. Doordat de meeste bureaus tot intemationale netwerken

behoren, kunnen zij ook nuttige info bezorgen bij export.

4.2. Ondernemingen aetief op de markt

-

-

De belangrijkste handelsinfonnatiebedrijven zijn in België *

Dun & Bradstreet (omzet :t 400 miljoen BEF)

*

Graydon Dongelmans (omzet :t 250 miljoen BEF)

*

Dorma (omzet

*

Van Heeke (omzet :t 40 miljoen BEF)

:

:t 50 miljoen BEF)

De huidige marktleider

is de Arnerikaanse infonnatiemultinational

Dun &

Bradstreet. Op wereldniveau stell en ze ongeveer 60.000 mensen te werk en vertegenwoordigen ze 3 miljard dollar omzet. In België namen ze in 1982 hun concurrent Eurinfonn (van de familie Van Heeke) over en kwamen zo eenzaam

Graydon Dongelmans opgericht door aan de top te staan. In het zelfde jaar werd de Nederlandse ondememing Dongelmans Business Services B. V. In 1989

werden de aandeelhouders uitgebreid met de Nederlandse kredietverzekering

N.C.M.,

de Franse Coface en de Duitse Hennes Kredietversicherung

uiteraard de kwaliteit van de dienstverlening ten goede kwam. Andere


wat

informa-

-

115

-

tiebedrijven zijn Kompass, Krebes, CTS International,

Euro D.B., en enkele recent opgerichte filiaten van buitenlandse

Infotrade,

inlichtingenkantoren -

Codarec, Dafsa,

zoals

S&W

en O.R. BeIge ...

Vele van deze bedrijven, alsook sommige incassobureaus, leveren slechts handelsinfo als nevenproduct.

De omzet van Krebes komt bv. voomamelijk uit

incasso; Kompass publiceert economische jaarboeken en sectoriële gidsen, Euro

DB heeft

samen met

mM

het Centraal Handelsregister in beheer; Codarec heeft

overwegend een kredietverzekeringsmaatschappij als klant (Cobac); Infotrade verstrekt handelsinformatie via PC-verbinding aan BBL klanten; Dafsa geniet

vooral bekendheid als uitgever van de beurspocket Memento der Effekten; -

M.a.w.

...

er zijn vnl. vier bedrijven in België die zich gespecialiseerd hebben in

het verstrekken van handelsinlichtingen. Dun & Bradstreet en Graydon Dongelmans werken met filialen in het buitenland. Van Heeke en Dofina werken

daarentegen voor onze buurlanden met correspondenten terwijl voor afgelegen

landen er beroop gedaan wordt op een grossier in handelsinformatie.

4.3. Welke inlichtingen zijn verkrijgbaar

-

Een opsomming

:

naam; adres; rechtsvorm; B.T.W.- en handelsregistemum-

mer; registratienummer voor aannemers; activiteit; groopsstructuur; aandeelhouders en bestuurders; oprichtingsdatum; historiek m.b.t.

namen van :

zetelver-

plaatsing, kapitaalsverhoging en -vennindering, verandering van rechtsvorm; namen en adressen van bedrijfsleiders met vermelding van bedrijven waarin ze nog belangen hebben; bedrijfsomvang;

personeel; financiële situatie

:

maatschap-

pelijk en volstort kapitaal, bankrelaties en gekende kredietfaciliteiten, onroorende goederen in eigendom en al dan niet hypotheeair belast; balans en resultatenrekening samen met voomaamste ratio's en sectorvergelijkingen; R.S.Z. toostand; geprotesteerde wissels; betalingsgedrag;

inschrijving in het falingsregister of

falingspredictie (volgens formule van Prof. Ooghe); kredietbe-

concordaat;

oordeling en mogelijkheid tot permanente opvolging.

Hoofdstuk

III

:


-

116

-

-

Hierbij dient eehter opgemerkt te worden dat met aile gegevens steeds beschik-

baar zijn. Bij bv. een eenmanszaak is de informatie eerder beperkt en ook bij recent opgeriehte zaken kan men bv. de rendabiliteit niet kennen noeh de betalingsgedragingen. -

Om de gegevens over het

een welbepaalde debiteur op te vragen vol staat meestal

B.T.W.- nummer op te geven. Heeft

men dit niet, dan kan men ook werken

met naam en adres. Voor buitenlandse debiteuren is het versehilIend van land tot land; bv. om informatie op Nederlandse bedrijven te bekomen vol staat het insehrijvingsnummer

in de Kamer van Koophandel, voor Franse debiteuren is

het siret- of sirennummer belangrijk. Soms kan men zieh behelpen met alleen

naam, telefoonnummer en/of bankrelatie.

4.4. Waarde van kredietIimietadviezen

4.4.1. Vergelijking

Er zijn weinig verschillen

tussen die bureaus wat balansgegevens, ratio's, en

dergelijke

kredietbeoordeling (limietadvies) verschilt wel. ... betreft. De De enen leggen de nadruk op het eigen vermogen én de liquiditeit (groep A)

eiien vermo~en

+

:

netto bedrijfskapitaal 2

De anderen houden alleen rekening met de liquiditeit (groep B)

:

netto bedrijfskapitaal 10

De limiet van groep A zou volgens die bureaus voor alIe leveranciers samen gelden, terwijl de limiet van groep B voor elke leverancier afzonderlijk.

De enige die zijn kredietbeoordeling kan verzekeren is Van Heeke (via N.C.M. of Pan Financial). Hier moeten we wel opmerken dat de limieten eerder langs de lage

kant liggen (max. 10 % van het netto bedrijfskapitaal). Een voorbeeld om de zaak te verduidelijken


:

-

117

-

Passief

Aktief Vast aktief

Vlottend aetief:

74 mio

Totaal

131 mio

:

Resultaten

:

Eigen vermogen

57 mio

:

49 mio

:

Langlopende sehulden:

18 mio

Kortlopende sehulden:

64 mio 131 mio

verlies 100.000, vorige jaren 3 à 5 miljoen winst.

De maximum kredietlimiet bij groep B

=

1.000.000 BEF.

Dit is de kredietlimiet die geldt voor één enkele leverancier.

De kredietlimiet van groep A

=

29.500.000 BEF, weliswaar voor aile leveranciers

te samen.

Op de balans zien we dat die vennootsehap 34 miljoen

heeft aangekocht

bij aile

leveranciers en we weten dat we bv. 10 miljoen zelf geleverd hebben. Dan bedraagt de limiet

bij greop A 10/34 van 29,5 miljoen of 8,6 miljoen BEF. Dit

is

toeh een vrij groot versehil. Een kleine enquete bij diverse faetoringmaatsehappijen

en kredietverzekeraars leerde ons dat de meesten inderdaad in dit geval meer dan 15 à 20 miljoen risico zouden nemen. Passen we onze eigen formule toe

ei&en middelen 2 x

+

:

ei&en middelen

+

lan~lopende sehulden 2

-

vast aktief

het percentage eigen vermogen dat overblijft na aftrek van het verlies

(99.8 %) dan bekomen we een kredietlimiet van 29 miljoen BEF.

4.4.2. Spreiding

-

Gezien de hoogte van de limiet in het bovenstaand voorbeeld, is het niet sleeht

om bijkomende info op te vragen (R.S.Z., bank, ...). Het is ook aangewezen om de verhouding tussen de leveranciers te bekijken, evenals de spreiding binnen uw

eigen openstaande eliënteel. M.a.w. hoeveel procent zou die debiteur nemen van de totaal openstaande portefeuille, mocht hij zijn volledige limiet gebruiken ?

Het zou vrij ongezond zijn om sleehts enkele openstaande debiteuren te hebben.

Hoofdstuk

III

:


-

118

-

Dus ook hier moet spreiding nagestreefd worden. Sommigen passen de volgende regel toe

:

de vijf grootste debiteuren mogen maximum 50 à 60 % van de

totale openstaande portefeuille nemen terwijl de belangrijkste debiteur maxi-

mum 25 à 30 %. Een bedrijf met een omzet van 100 rniljoen en een tegoed op zijn klanten van 20

-

miljoen, kan onrnogelijk veel hogere limieten geven dan 6 miljoen. Dit heeft dus niets te maken met de waarde van de debiteur, wet met de interne spreiding 01.

met afbangen van de goede wil van enkele klanten. Het gevaar

bestaat dat, als

de klant zijn unieke positie inziet, hij o.a. zelf de betalingscondities,

de prijspoli-

tiek, enz... oplegt. -

Bij een concentratie op enkele debiteuren (ook al zijn ze zeer solvabeI) speelt het risico van niet betaling omwille van betwistingen een zeer grote rol.

Wat zullen de gevolgen zijn als een belangrijke debiteur plots zijn betalingen staakt omwille van een onenigheid ? lndien grote vorderingen

maanden geblok-

keerd worden, zal dit vrij pijo1ijk zijn voor de leverancier. En een zeer belang-

rijke debiteur weet dat hij de sterkste positie heeft en dat de leverancier vlug zal tegemoetkomen

is het een onterechte betwisting. aan zijn eisen, ook al

Hij kan

immers een afwachtende houding aannemen. Met als gevolg voor de leverancier: onzekerheid, grotere financiële kosten, een slechte rendabiliteit,

moeilijkheden

met banken en eigen leveranciers, ...

Een ondernerning met 800 rniljoen omzet en een openstaande van 160 rniljoen

mag inderdaad aan die debiteur (als er een voldoende positieve betalingservaring is) een lirniet toekennen van 29 rniljoen BEF. Mocht de debiteur zijn lirniet volledig opnemen dan vertegenwoordigt

hij nog maar 18 % van de totale

portefeuille.

Het is duidelijk

ciat in dit laatste geval een verzekerde lirniet van 1 miljoen niet

werkbaar en niet realistisch is.


-

119

-

4.5. Doelgroep

I

Hun doolgroep vertrekt vanaf een omzet van 100 miljoen BEF. Het zijn tiefst bedrijven die expanderen, een uitgebreid klantenbestand hebben en/of exporteren.

4.6. Kostprijs

Eén zaak is duidelijk, we kunnen mooilijk spreken over een eenvoudige prijspolitiek. Voor een stuk is dit begrijpetijk,

gezien de hooveelheid varlabelen. Hieronder

voIgt een samenvatting die een "prijsidee" moot geven.

De kostprijs hangt af van de

snelheid waarmee

u

de gegevens wenst, de volledig-

heid en het land van de onderzochte. Een volledig dossier over een Belgisch

bedrijf

kost tussen 1.000 en 1500

BEF. Voor een onderzook over een buitenlands

bedrijf bedraagt de prijs ongeveer 3.000 BEF. Wenst

u

binnen de 24 uur een

compleet rapport voor een prospect in Oostenrijk, dan loopt de kost op naar 9.000

BEF. Bij de

recent opgerichte kantoren zoals

tussen 300 en 3.000

S&W en O.R. BeIge varieert de prijs

BEF.

Meestal kan er niet eenmalig beroop op hun diensten gedaan worden, maar werkt men met een puntensysteem, een soort abonnement.

De kleinere kantoren zouden hierin flexibeler zijn

:

ook voor een beperkt aantal

onderzooken zou men bij hen terecht kunnen en kan omtrent de prijs gemakkelijker gediscussieerd worden.

Voorbeeld Om zo concreet mogelijk de lezer een idee te geven van wat de kostprijs op

jaarbasis zou kunnen zijn van handelsinformatie, werken we een voorbeeld uit *

Totale omzet van het tictief bedrijf

*

België

:

III

250 miljoon

60 actieve klanten per jaar die continu òpgevolgd worden door het

-

informatiebureau

Hoofdstuk

:

:

:

(400 BEF per debiteur per jaar).


-

120

-

-

30 onregelmatige debiteuren waar er eenmalig, volledige balansen werden opgevraagd. Deze werden zeer snel, sool en normaal opgevraagd (van 500 tot 2.000 BEF).

lie

In de omliggende landen

:

Frankrijk, Verenigd Koninkrijk, Duitsland en

Nederland veronderstellen we 20 actieve debiteuren en een 10-tal eenmalige klanten (3.000 à 9.000 BEF lie

:

volledige rapporten volgens snelheid).

Verder had het bedrijf nog 8 debiteuren in

ItaJië en Noorwegen waarvan 50 %

toevallige klanten waren (4.000 à 20.000 BEF

:

volledige rapporten volgens

snelheid). lie

We veronderstelden

eveneens dat het bedrijf gebruik zou maken van het

electronisch correspondentiesysteem.

Na veel rekenwerk kwamen we op een kostprijs van ongeveer 750.000 BEF per jaar

:

tegenover de omzet van 250.000 miljoen zou de kostprijs dus 0,3 %

bedragen. Uiteraard is dit slechts een voorbeeld en zal elk bedrijf meer of minder moeten

betalen, afhankelijk van de realiteit.

Het is ook onmogelijk om na te gaan wie van de informatiebureaus de beste of de goedkoopste is

:

de ene is goedkoper voor Portugal, de andere is duurder voor een

snelle opvraging van een Zweedse balans, ... Het is aangewezen om op basis van uw concrete situatie een vergelijking

te maken

tussen enkele grote en kleine bureaus.

4.7. Electronische raadplegingen

Hierboven maakten we reeds melding van een electronisch correspondentiesysteem

om gegevens op te vragen. Graydon Dongelmans en Dun & Bradstreet werken met modemverbindingen. De

klant staat in voor een I.B.M. compatibele P.C. De tegenpartij zorgt voor de installatie van de modemkaart, software en een eventuele opleiding.

een maandelijks huurgeld aangerekend van :t 5.000

Hiervoor wordt

BEF. Elke extra

dienst, zoals

een mailbox ter beschikking hebben met informatie over een gepreselecteerd


aantal

-

121

-

bedrijven, verhoogt het abonnementsgeld. Daamaast betaalt de klant uiteraard zijn klassieke telefoonkosten

tijdens het gebruik. De opgevraagde rapporten worden zo

snel mogelijk (in de meeste gevallen onmiddellijk) beste en de snelste

aan de klant bezorgd. Dit is de

methode om over gegevens te besehikken maar ook aan het

duurste tarief.

Van Heeke werlct met een "Voice Computer" systeem (zoals vele banken hebben

voor hun partieuliere klanten). Het voordeel hiervan is

(=

ciat

de gebruiker de snelheid

de kostprijs) kan opgeven om de documenten te ontvangen. Het abonnements-

geld is geringer. Het nadeel is natuurlijk dat de gegevens niet onmiddellijk op het seherm te lezen zijn. Men moot een fax of de postbode afwaehten.

4.8. Besluit

Als besluit kunnen we stellen dat handelsinformatie opvragen via gespecialiseerde bedrijven de duurste manier is om inliehtingen te bekomen maar ook de efficientste en volledigste. Daarbij moot "duur" gerelativeerd worden doordat de

opvolging minder tijd vergt en het risico van insolvabiliteit

De klant mag eehter niet vergeten dat

sterk ingedijkt wordt.

ondanks die gedetailleerde info, het risico

van niet betating nog steeds bij hem ligt en dat het verleden niet altijd de spiegel

van de tookomst is.

Daarbij komt dat timieten (eigen berekeningen, limieten van informatiebureaus of van verzekeringsmaatsehappijen,

...)

altijd moeten geïnterpreteerd worden in

funetie van spreiding in de klantenportefeuille.

Hoofdstuk

III

:


-

122

-

....1 ............. I...!.!:...~.~..!..tIM~!~ili.~.~~:.........:. .

..._.....d......._._,..... ..._.........................

.

..........

5.1. Inleiding

Vele KMO's werken niet met kredietlimieten, lichtingen.

Zij redeneren

:

kredietverzekeringen

of handelsin-

"indien een klant mij niet wit betalen, neem ik een

advocaat onder de arm en trek ik naar de rechtbank". Er is echter ook de mogelijkheid dat de debiteur niet meer kan betalen

5.2. Wie mag faling aanvragen

-

:

de faling.

I

In de meeste gevallen wordt de faling door de onderneming zelf aangevraagd, nl. door bekentenis (de booken neerleggen). De twee andere mogelijkheden

zijn

:

op aanvraag van de schuldeisers of van rechtswege (m.a. w. door het

Parket van de Rechtbank van Koophandel zelf) meestal op basis van protesten en

R.S.Z. dagvaardingen. -

Na de in faling

verklaring wordt de curator de beheerder van de activa. Na het

faillissement kunnen er geen nieuwe vorderingen meer opgemaakt worden. Er kunnen eveneens geen verdere intresten op schulden meer aangerekend worden.

Degenen die vorderingen hadden, moeten die binnen de 20 dagen na de faling kenbaar maken aan de griffie van de Rechtbank van Koophandel. Vorderingen

opgemaakt in de verdachte periode (6 maanden

+

10 dagen voor de faling)

zullen extra gecontroleerd worden op hun waarachtigheid. -

Schuldeisers die een hypotheek of een voorrecht hebben op onroerende goederen kunnen dit opeisen. De leveranciers goederen,

die een voorrecht hebben op roerende

kunnen dit pas opeisen nadat het proces-verbaal

de vorderingen

van de controle op

opgemaakt is. In principe neemt dit 1 à 2 maanden in beslag.

Eén maand daarna worden de schuldeisers samengeroopen. -

Op basis van

een rapport dat de curator opgemaakt heeft, kan de gefailleerde

nog voorstellen doen aan zijn schuldeisers. Dit concordaat wordt als aanvaard


-

123

-

beschouwd voor alle schuldeisers als een meerderheid, die tenminste 75 % van de vorderingen vertegenwoordigt, -

vóór stemt.

Indien het concordaat verworpen wordt, voIgt een gerechtelijke vereffening, waarna de bevoorrechte partijen eerst vergoed worden (personeel,

B. T W ., ...). Daama voIgt de rest (leveranciers, ...). Het .

is dus

R.S.Z., zeker niet

ondenkbeeldig dat de leveranciers niets of slechts een klein stuk van hun facturen kunnen recupereren.

5.3. Falingsindicatoren

-

V óór het zover komt zijn er echter meestal diverse indicaties dat de zaak

misloopt

:

bij een balansanalyse moot de verslechtering in het oog springen, de

facturen worden steeds later betaald, de schulden bij de R.S.Z. grooien, er zijn

In dit stadium wordt er vaak ook aan "creatieve boekhou-

eventueel protesten.

ding" gedaan

:

overwaarderingen van de vaste activa, daama komen de voorra-

den aan de beurt, de publicatie van de balans wordt uitgesteld (al dan niet met

verlenging van het boekjaar), bepaalde kosten worden geactiveerd, er wordt

gegoocheld met uitzonderlijke kosten en uitgaven, de dividenden van de dochtermaatschappijen wordenopgetrokken, Daardoor kunnen de ratio's een ... vertekend beeld geven en is extra waakzaamheid geboden. -

Andere factoren die met in de balansen terug te vinden zijn, kunnen daarbij helpen

:

klanten van bedrijven in moeilijkheden ontvangen abnormaal lage

prijzen, de betalingscondities worden sterk ingekort, bankiers krijgen aanvragen

voor overschrijdingen, de lonen worden te laat uitbetaald, uitzonderlijk veel personeelsleden verlaten de zaak, leveranciers weigeren nog te leveren, er is

geen prijsdiscussie

-

elke prijs is goed ...

Een goede antenne om die zaken waar te nemen (en die vaak niet gebruikt

wordt) is de vertegenwoordiger die rechtstreeks in contact staat met die klant en met die markt (zie H

III

:

3.12.). Daarom zijn regelmatige contacten tussen de

kredietman en de commerciëlen wenselijk.

Hoofdstuk

III

:

AI te vaak komt het bedrijf in de


-

124

-

fating van een Idant terecht doordat zowel de directie als de commercieel

afge-

vaardigden enkel een hogere omzet (potentiële winst) nastreefden.

5.4. Risicobedrijven

-

John Argenti in "Corporate Collapse: the causes and symptons" onderscheidt drie soorten ondememingen die meer kans maken op een fating *

van de startende ondernemingen

:

gaan 1 op 3 binnen de drie jaar na de

oprichting in faling. Dikwijls is onkunde, een te Idein startkapitaal en een slechte marktkennis de oorzaak. Die ondememingen hadden m.a. w. nooit

mogen worden opgericht; *

een tweede categorie is de onderneming die geleid wordt door een super-

verkoper die overloopt van energie maar die te weinig oog heeft voor cijfermateriaal,

opvolging, kredieten kostencontrole, cash flow. Meestal is

enkel hij de beslisser, zodanig dat, als hij op een bepaald ogenblik een steek laat vallen, de ondememing de dieperik kan ingaan; *

een derde type is het volwassen bedrijf met een winstgevend verleden maar met een leemte in het beleid

:

gebrek aan aanpassing in een veran-

derende markt, eenzijdige bestuurders die telkens één invalshoek bekijken

(bv. allemaal ingenieurs), gebrekkige planning, verouderde methodes, zolang mogelijk de slechte resultaten oppoetsen voor de exteme wereld, ... lndien een dergetijke zaak in faling gaat is de schade dikwijls vrij groot, doordat er een jarenlange vertrouwensrelatie was met de leveranciers en dat

de faling vaak "plots uit de lucht kwam gevallen" -

.

Samenvattend kunnen we in volgorde van belangrijkheid de volgende oorzaken

bij falende ondememingen

onderkennen

:

een slecht management (one man

show), gebrek aan boekhoudkundige controle, belangrijke wijzigingen in de

markt die niet opgemerkt werden of waaraan er geen gevolg gegeven werd, frauduleuze manipulaties, een te groot project voor het bedrijf, cyclische depressies

(bouwsector, textiel,

zjjn te mild geweest in het verschaffen van ...), de banken

kredieten tijdens een periode van hoogconjunctuur, ...


-

125

-

5.5. Wetenschappelijke methode

-

Falende bedrijven zullen door ervaren kredietverstrekkers gemakkelijk gedetecteerd worden o.b.v. de hierboven beschreven kenmerken.

Voor een stuk blijft

dus de ervaring, het aanvoelen, het subjectieve mee spelen. -

Professer Ooghe van de Rijksuniversiteit Gent en professer Van Wymeersch van de Universiteit Namen hebben ook een wetenschappelijke falingspredictie

uitgewerkt.

Zij

onderzochten de balansen van 753 lopende en 395 gefaalde ondernemingen.

Daarbij berekenden ze zo'n 200 verschillende

ratio's. Ongeveer een 25-131

weerhielden ze. Aan de bekomen ratio's werd een verschillend

"gewicht"

meegegeven in functie van belangrijkheid en afhankelijk van het tijdstip 1.0. v. de

eventuele faling (1 jaar, 2 jaar, 3 jaar).

Door toepassing van zo'n discriminant-analyse

model bekomt men o.b.v. diverse

ratio's één synthetiserendè indicator, m.a.w. men krijgt één getal waardoor de

onderneming als veilig of als falend bestempeld wordt.

Echter, niet aile gefaalde of lopende firma's worden o.b.v. het discriminantmodel in de juiste groep ondergebracht, daarom werd telkens een foutenpercentage meegegeven. Daardoor kan men nagaan welke kans er in de praktijk bes13at dat de onderneming toch in de verkeerde groep terecht gekomen is.

De formule is echter te complex en niet gebruiksvriendelijk

genoeg om ze op te

nemen in deze studie. De geïnteresseerden kunnen steeds terugvallen op ooze bibliografie voor de nodige referenties.

5.6. Besluit

Besluitend beamen we nogmaals de waarde van balansanalyses, ratio's, discriminantmodellen,

We willen

...

echter waarschuwen voor een blind geloof in die cijfermodellen, want

naarmate het doek dreigt te vallen kan het creatieve boekhouden toenemen. Daarom

blijft het betalingsbedrag en het verzamelen van geluiden uit de markt via

Hoofdstuk

III

:


-

126

-

concurrenten, kranten, vertegenwoordigers, Uiteraard

personeel, banken,

belangrijk. ... zeer

moot men dergelijke informatie met "gezond boerenverstand"

interprete-

ren.


-

127

-

I

HOOFDSTUK IV

:

~

RISICODEKKING

r.......m ............................................'........... ...1 :.:.::':,:I~lñîêidffig< ........ .............................................. .............,....~...................,........

....................-. -. "-..' .~i\;\\tfr?~rr~t);{fi;;;;){fW(/{{} .

-

,

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

-

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

."

.

Zoals hierboven reeds beschreven. kan de leverancier pogen de kredietwaardigheid

van zijn debiteur in te schatten door maximaal het verleden van die prospect/klant te onderzooken en door verder het betalingsgedrag van dichtbij op te volgen.

Dit biedt echter geen 100 % zekerheid. Wenst de leverancier wél die zekerheid dan moet hij zichzelf indekken tegen niet-betaling (cash betaling. aval van een sol vente

instelling. voorrecht vestigen. hypotheek nemen of andere waarborgen zooken. ...)

of moot hij een gespecialiseerd

bedrijf aanspreken die het risico wenst over te

nemen.

II

...

Il~!!!I~~!!!'1i!!! 2.1. Fabricagerisico

Dat risico ontstaat tussen het tijdstip van het opnemen van het order en de

werkelijke uitlevering. Er verloopt immers een bepaalde tijdsperiode waarin de klant zijn order kan annuleren (resiliatierisico) of waarin hij in faling kan gaan.

terwijl de leverancier reeds maatregelen getroffen heeft met het oog op de uitvooring van het order.

Twee factoren verhogen dit risico

:

de duurtijd van het fabricageproces en de aard

van de goederen. Het spreekt voor zich als men goederen binnen de 24 uren kan leveren. dat men rninder risico loopt dan als het productieproces

beslag neemt. Veel hangt af van de producten zelf

:

4 maanden in

klassieke hemden kan men bv.

met een gering verlies aan een andere klant verkopen. Maar wat met T-shirts met

Hoofdstuk

IV

:

Risicodekking

-

128

-

een welbepaalde reclametekst reclamebrochures,

op, softwareprogramma's op maat geschreven,

gele ramen van 80 cm breed en 3

m

hoogte, ... ?

2.2. Insolvabiliteitsrisico na levering

Dat risico veronderstelt dat de debiteur we} wiI betalen maar met kan wegens gebrek aan liquide middelen en doordat hij geen extra kredieten meer kan bekomen van derden.

2.3. Betwistingsrisico

In tegenstelling tot 4.2.2. kan de debiteur we} betalen maar wenst hij dit met te doen omdat de goederen of de diensten niet conform de afspraak werden geleverd

of gepresteerd. Het

is in de praktijk niet ondenkbeeldig dat men een betwisting

inroept om zijn insolventie te camoufleren.

2.4. Politiek risico

Het kan eveneens gebeuren dat de debiteur bereid is zijn verplichtingen na te komen maar dat hij door bepaalde omstandigheden buiten zijn wiI om belet

wordt dit te

doen bv. intrekken van invoerlicenties, invoerbeperkingen,

verbod om

buitenlandse be13lingen te doen wegens deviezenschaarste (transferrisico), oorlog,

natuurrampen, ...

2.5. Wisselkoersrisico

Dit risico

onts13at zodra een exporteur schuldeiser wordt in vreemde munt. De

kostprijs van de goederen werd by. berekend aan een dollarkoers van 39 BEF per dollar. Na de productieperiode van 3 maanden, het transport en betalingsuitstel

van


129

-

-

nogmaals 3 maanden, blijkt de dollar slechts 33 BEF meer waard te zijn. Veelal is de winstmarge te gering om een dergelijk verlies op te vangen.

2.6. Andere risico's

Het gaat hier om risico' 01.

s

die niet verbonden zijn aan de debiteur of aan zijn land,

leverancierrisico (kan men de grondstoffen op tijd bekomen), brandrisico,

transportrisico,

productaansprakelijkheid,

...

l.il"i~lflll_îlllIIll~~11 -

Kredietverzekering biedt een oplossing voor fabricage- en insolvabiliteitsrisico na levering.

-

Factoring brengt, naast andere diensten, een oplossing voor het insolvabiliteitsen wisselkoersrisico na levering.

-

Nationale Delcrederedienst

is gespecialiseerd in exportrisico's

vóór en na leve-

ring, vol. naar niet Westeuropese landen. Het biedt dezelfde dienstverlening als een kredietverzekering -

maar inc1usief met ovemame van het politiek risico.

Excess-loss verzekering is een op maat gesneden verzekering die rekening kan

houden met aile risico's. -

Bepaalde banktechnieken

laten eveneens toe zich tegen het insolvabiliteitsen

wisselkoersrisico in te dekken. -

Verder merken we op dat er geen verzekering

bestaat tegen betwistingen,

doordat de leverancier dit probleem in hoge mate zelf kan beïnvloeden. Door het

inschakelen van een controleorganisme en/of een arbitrageïnstelling (zie H

II

:

2.4.3. en 3.5.) kunnen reeds tal van betwistingen voorkomen en/of opgelost worden. -

Bovenstaande technieken en verzekeringen (met uitzondering van de risico's besproken onder 4.2.6. want daarvoor bestaan aparte verzekeringen) bespreken

we hieronder verder in detail.

Hoofdstuk

IV

:

Risicodekking

-

130

-

:l::ll:lillf,:jl~~i~i~!y~!i~~~..lng""...I'. 4.1. Inleiding

Een kredietverzekering zal de verliezen vergoeden die zijn klant geleden heeft nadat zijn debiteur insolvent geworden is. Het kredietverzekeringscontract

die

beide partijen verbindt, steunt op de verzekeringswet van 1874.

4.2. Werking

4.2.1. Contract

I

Eerst en vooral moot er een contract afgesloten worden. Het is m.a.w. met

-

mogelijk om enkel bepaalde vorderingen of debiteuren te verzekeren. Elke maatschappij zal streven naar de globaliteit van de omzet, om zo de risico's

maximaal te spreiden. Uiteraard wordt er geen commissie geheven op verkopen tegen cash betalingen

of op facturen met documentaire kredieten en vorderingen op aanverwante

-

bedrijven (moeder, dochter, zuster, ...) of op particulieren, ... Voor zover er voldoonde omzet aanwezig is en de spreiding niet in het gedrang

komt, kan de verzekeraar toestaan om bepaalde landen, productsegmenten of enkele debiteuren waarmee er nauwe banden zijn uit te sluiten. -

De kostprijs wordt vooraf bepaald op

basis van omzet, spreiding,

activiteit,

solvabiliteit van de debiteuren en de te verzekeren landen. -

De contractduur schommelt


tussen 1 en 3 jaar (te onderhandelen).

-

131

-

4.2.2. Lbnieten

-

I

Voor elke nieuwe debiteur (in het begin zijn het dus allemaal nieuwe debiteuren voor de kredietverzekeraar)

dient een kredietlimiet

aangevraagd te worden.

Welke gegevens heeft de kredietverzekeraar nodig ? -

Met de

officiële firmanaam,

adres,

B.T.W.- nummer of bankrelatie voor buiten-

landse debiteuren en de kredietlimiet die men wenst, kan men het onderzoek starten.

Voor de

meeste Belgische debiteuren

wordt beroep gedaan op de

interne databank. De balans van de debiteur speelt een belangrijke rol in de

beoordeling. Voor buitenlandse debiteuren wordt vaak beroep gedaan op gegevens van verwante bedrijven in het land van de debiteur zelf. -

De antwoordtermijn voor deze limieten schommelt

tussen enkele uren voor

Belgische debiteuren (te vermeerderen met de tijd die nodig is voor de post, fax

of modemverbinding),

over enkele dagen voor de omliggende landen, tot enkele

weken voor verder gelegen landen. -

Binnen deze limiet is men voor een welbepaald percentage verzekerd.

In de

praktijk schommelt dit tussen 50 en 85 %.

Vaak worden er verschillende dekkingspercentages *

gegeven in één contract

:

50 % verzekering voor alle debiteuren waarvoor men geen limiet aangevraagd heeft en waarvan het openstaande saldo niet groter is dan 100.000

BEF (onbenoemde debiteuren); *

60 % dekking voor debiteuren waarvoor eveneens geen Iimiet is aangevraagd maar waar men een positief betalingsgedrag (aUe betalingen gebeur-

den ten laatste 30 dagen na vervaldag) kan aantonen tijdens de laatste 6 maanden of waarvan men gunstige handelsinlichtingen beschikt; *

70 % verzekering indien men beschikt over positieve betalingservaring, samen met positieve handelsinlichtingen;

*

85 % dekking voor alle bedragen hoven de 100.000 BEF waarvoor een limiet werd aangevraagd en bekomen. Voor bepaalde exportlanden kan het verzekeringspercentage dalen tot minimum 50 %.

Hoofdstuk

IV

:

Risicodekking

-

132

-

Het principe is dus duidelijk

-

:

een niet gedekt percentage blijft verplicht ten

laste van de verzekerde. Dit gedeelte wordt groter naarmate er meer vrijheid aan de klant gegeven wordt om zelf te beslissen. Het niet verzekerde gedeelte

mag in geen geval verzekerd worden door een andere verzekeraar. Het is dus vrij fundamenteel

dat de klant zelf een gedeelte van het verlies op zich neemt.

Indien men beschikt over meerdere verbonden ondernemingen

-

aangesloten

die elk

zijn bij een kredietverzekeraar, kan men de facturatie op eenzelfde

debiteur soms beter spreiden over die verschillende bedrijven. Dit is interessant wanneer de limiet op één welbepaalde debiteur, voor één bedrijf onvoldoonde is. Stel dat bedrijf X voor twee miljoon wenst te verkopen aan debiteur

A, terwijI

die maar voor een limiet krijgt van één miljoon.

lndien zusterbedrijf Y eveneens één miljoon limiet aanvraagt, kunnen beide bedrijven elk één miljoon op die debiteur factureren (nadat X aan Y voor één

miljoon verkocht heeft). Daardoor is het volledig verkoopbedrag verzekerd.

4.2.3. Administratie

-

Naast het aanvragen van limieten moot de verzekerde elke maand (in principe

vóór de lOde à l5de) Iijsten afgeven van aile schuldvorderingen van de vorige maand. -

Daamaast is hij verplicht om een regelmatige rappelprocedure aan te houden mocht de debiteur niet betalen.

-

Bij het verder in gebreke blijven van de debiteur,

moot de klant de kredietver-

zekeraar op een bepaald tijdstip op de hoogte brengen (indienen van een

schadedossier). Afhankelijk van het contract is dit op 60 of 90 dagen na

vervaldag. -

De kredietverzekeraar

houdt zich het recht voor om de Iimiet in te trekken als

er voldoonde tekenen zijn van insolvabiliteit

:

te grote verliezen op een nieuwe

balans, R.S.Z. achterstanden, laattijdige betalingen, geprotesteerde wissels, schadegevallen,

...


-

133

-

4.2.4. Uitbetaling na schade

In elk geval voIgt er uitbetaling als het onvermogen officieel is. Dit gebeurt

-

bij

-

:

*

fating

*

gerechtelijke vereffening

*

minnelijk akkoord met de schuldeisers

*

bankbreuk

In de meeste polissen wordt ook de schade uitgekeerd indien de debiteur 6 maanden na vervaldag de factuur nog steeds niet betaald heeft. In dat geval spreekt men over een vennoedelijke

-

insolventie.

Wanneer betaalt de kredietverzekering met uit ? lndien de oorzaak van niet-betaling een andere reden heeft dan insolventie bv.

politiek risico, natuurrampen, betwistingen.

Mocht de betwisting niet gerechtvaardigd zijn volgens de verzekerde, dan moet hij dit door middel van een rechterlijke of arbitrage uitspraak zelf bewijzen. Pas

daarna heeft hij recht op zijn vergooding.

AIle leveringen die boven de limiet gaan of die gebeurden na intrekking, zijn uiteraard ook niet gedekt. Hetzelfde geldt als de verzekerde zijn contract niet nakomt bv. onvoldoende aanmaningen naar de debiteuren, selectie bij het aangeven van de te verzekeren facturen, laattijdige indiening van een schadedos-

sier,

...

Hiervoor verleent de verzekerde recht op controle aan de verzekeraar en moot

hij aan deze laatste alle documenten m.b.t. de verzekerde transactie kunnen voorleggen. -

AIs de verzekeraar zijn klant gesubrogeerd

schadeloos gesteld

heeft, wordt hij automatisch

(art. 22 van de verzekeringswet) in de rechten van de verzekerde.

De kredietverzekeraar wordt m.a. w. de wettelijke schuldeiser. Mocht de debiteur daarna toch betalen, dan wordt dit proportioneel verdeeld (idem voor de kosten) tussen de kredietverzekeraar en zijn klant.

Hoofdstuk

IV

:

Risicodekking

-

134

-

4.3. Kostprijs

Zoals reeds aangehaald, wordt een bepaald percentage aangerekend op aile

-

vorderingen die voorkomen op de lijst die maandelijks opgemaakt en afgegeven wordt aan de kredietverzekeraar.

De premie

is

m.a. w.

verschuldigd op alle

vorderingen die krediet krijgen. Meestal is het één voorafbepaald percentage

(tussen 0,20 en 1 %) maar indien er voldoende omzet is kan er gewerkt worden

met verschillende percentages. Hoe lager het risico bij een bepaald soort cliënteel, hoe lager de premie.

Zo

0,80 %

is het mogelijk dat de verzekerde by.

zal moeten betalen voor zijn horecadebiteuren; 0,50 % voor zijn verdelers;

0,20 % voor zijn grootwarenhuizen. Daamaast zijn er extra kosten voor

-

*

:

kredietaanvragen (de kostprijs ligt rond de 500 BEF per Belgische debiteur.

Voor exportlimieten wordt er tussen 1.000 en 2.500 BEF gevraagd. De prijs mag worden verdubbeld of zelfs soms verdrievoudigd wanneer men zeer dringend en per fax een antwoord wenst); *

dossierkosten (:t 500 à 1.000 BEF per debiteur en per jaar indien men de limieten wenst te behouden);

*

verlengingskosten (wanneer de klant een extra betalingstennijn wenst toe te kennen aan een bepaalde debiteur, dan bedraagt de meerprijs 0,05 à

0,15 % per extra maand); *

incassokosten (na indiening van een schadegeval blijft de verzekerde in

dezelfde verhouding als zijn niet verzekerd gedeelte instaan voor de incassokosten *

-

);

verzekeringstax en algemene onkosten (10 % op de premie).

Tenslotte zijn er soms contractuele bedingen en/of beperkingen *

:

een plafond voor de uitkering van de schadevergoedingen bv. maximum

2.000.000 BEF of maximum 20 maal de betaalde premie in hetzelfde verzekeringsjaar (probeer dat laatste weg te bedingen zoniet komt problemen in gevaJ van een schadedossier


u

in de

kort na aanvang van het con-

-

135

-

tract). Trouwens bij grote of frequente schadegevallen voorziet de verzekeraar steeds dat hij eenzijdig het contract mag opzeggen; *

een minimumpremie bv. 120.000 BEF per jaar voor het geval de omzet

duidelijk onvoldoende zou zijn. In dat geval zal de verzekerde moeten

bijbetalen tot het niveau van de minimumpremie; *

in sommige gevallen wordt de storting van een waarborgsom bv. 25.000

BEF gevraagd die vrijkomt

na het beëindigen van het contract op regelma-

tige wijze; *

mits het betalen van een bijpremie (tussen 0,05 en 0,15 %) is het voor de leverancier mogelijk zich eveneens te laten verzekeren tegen fabricagerisico's. In dit geval is men verzekerd mocht de debiteur in faling gaan na het

plaatsen van de bestelling maar vóór de uitlevering van de goederen. De verzekering

geldt dan maar voor de werkelijk gemaakte en bewezen kosten.

Dit wordt uitteraard verminderd met het bedrag dat men eventueel opgestreken heeft *

bij de wederverkoop van die goederen;

de mogelijkheid bestaat ook om een franchise in te bouwen. Het is dan de

bedoeling dat de verzekerde bv. de eerste 2 miloen BEF per jaar aan schadegevallen,

zelf draagt. Hetgeen daarboven uitsteekt valt ten Iaste van

de kredietverzekeraar (vaak zelfs voor 90%). Daardoor bekomt men een

Iagere premie. -

We mogen dus

stell en dat de kostprijs in het overgrote deel van de gevallen vrij

complex is. Voor bedrijven die starten met kredietverzekering is het noodzake-

lijk om een kostprijssimulatie te maken

:

hoeveel omzet zal er gerealiseerd

worden in de verschillende landen, hooveel kredietaanvragen zullen er mooten

aangevraagd worden voor bestaande klanten en prospecten, komen kredietverlen-

gingen vaak voor, ...

Het spreekt van zelf dat die totaIe kostprijs moot worden afgewogen tegen de gelopen risico's.

Ondememingen die reeds enige tijd onder contract zijn, doon er voordeel aan om

bij omzetstijging of bij het uitblijven van schadegevallen een premieverlaging aan te vragen. Het is zelfs aangewezen om op voorhand een schaal daaromtrent in het contract te laten opnemen.

Hoofdstuk

IV

:

Risicodekking

-

136

-

4.4. K.M.O. polis

I

In het verleden richtten de

-

kredietverzekeraars zich vnl. naar ondememingen

met een omzet die hoger is dan 100 miljoon BEF per jaar. Voor hen was het

bijhouden van die administratie (rappels, maandelijkse omzetlijsten, schadegevallen,

indienen van

aanvragen en opvolgen van kredietlimieten) geen onoverkomelijk

probleem. Doordat de potentiële markt vrij beperkt is en omdat een kleine ondememing

ook kan grooien, zijn de kredietverzekeraars zich meer en meer gaan richten naar kleinere omzetten. Voor hen was het bijhouden van die papierwinkel wel

een probleem. Vandaar dat er voor bedrijven met een omzet kleiner dan 50 à 60

miljoen een nieuw product ontwikkeld werd

De nadruk wordt gelegd op eenvoud

-

*

:

de

K.M.O. polis.

:

meer werken met limieten voor onbenoomde debiteuren, waardoor er door de klant veel minder aanvragen ingediend mooten worden;

*

een premie die forfaitair bepaald wordt op basis van de omzet van vorig

jaar, die trimesterieel moet worden voorafbetaald via bankdomiciliatie en die jaarlijks verrekend wordt; *

er mooten geen maandetijkse lijsten worden ingediend.

Kortom. de kredietverzekeraars

-

hebben rekening gehouden met de kritiek uit de

markt dat ze op administratief vlak te zware eisen stellen en hebben een product

ontwikkeld dat eenvoudig en vrij goedkoop is (voor een omzet van 50 miljoen

BEF zal de basispremie

:f:

0,50 % bedragen).

4.5. Overdracht van de polis aan een bank

-

De verzekerde kan het voordeel van zijn polis afstaan aan zijn bankier. Daardoor kan hij vaak extra fmancieringskredieten

bekomen. De bank krijgt immers te

maken met een steviger handelsfonds en heeft eveneens de zekerheid dat zijn cliënt oiet ten gronde zal gaan als een belangrijke debiteur in fating gaat.


-

137

-

-

AIle contracten vereisen de uitdrukkelijke toestemming van de kredietverze-

keraar om een bank op een dergelijke wijze te begunstigen. Daardoor wordt vermeden dat de verzekerde dat voordeel toekent aan meerdere banken. -

De kredietverzekeraars houden in de praktijk ook de bank op de hoogte van eventuele grote wijzigingen, vnl. bij gedeeltelijke of volledige opzegging van het contract.

4.6. Ondernemingen

-

In België zijn er ce du Crédit de

actief op de markt

slechts 2 commerciële kredietverzekeraars

Namur (A.C. Namur). Er

is nog

:

Cobac en Assuran-

wel de Nationale Delcredere-

dienst maar die verzekert vnl. debiteuren buiten West-Europa. Bedrijven met een omzet boven het miljard kunnen eveneens terecht

seerd is in soorten excess-loss vezekeringen (zie H

bij Firm

IV

:

die gespeciali-

7).

Cobac had in 1991 een omzet van ongeveer 4 miljard BEF (waarvan miljard premies van bedrijven, verbruikerskrediet sinds januari 1993 tot de Franse groep

:t

2,2

en herverzekering) en behoort

SFAC (de grootste Franse kredietverzeke-

raar) en Delcredere (minderheidsaandeelhouder).

A.C. Namur had in 1991 een omzet van ongeveer 6 miljard en

is sinds decem-

ber 1993 vnl. in handen van de Duitse kredietverzekeraar Gerling. -

In het buitenland heeft men vnl.

NCM

SFAC in Frank-

en Royal in Nederland,

rijk en Hermes en Gerling in Duitsland. -

Het geringe aantal aanbieders geïnteresseerde

resultaten.

is een uitvloeisel van het

relatief beperkt aantal

klanten, van de vrij hoge risico's en sterk veranderIijke

Doordat bij een economische crisis vaak aIle sectoren getroffen

worden, gaat het belangrijkste verzekeringsprincipe van spreiding niet meer op.

Daardoor schommelt de rendabiliteit van de kredietverzekeraars

zeer sterk (de

nettorendabiliteit van de eigen middelen gaat van negatief tot

25 %). Ook in

+

de andere Westeuropese landen is het aanbod beperkt tot maximaal 5 verzekeraars per land. Enkel het Verenigd Koninkrijk scoort vrij hoog met 10 aanbie-

ders.

Hoofdstuk

IV

:

Risicodckking

-

138

-

In de toekomst mogen we verwachten dat kleinere maatschappijen meer en meer zuBen overgenomen worden, zodanig dat er hooguit een to-tal grote

groepen zuBen overblijven op de West-Europese markt. -

Een ondememing die interesse heeft in een kredietverzekering contact op met beide Belgische kredietverzekeraars,

neemt het best

om alzo het gunstigste

voorstel te kunnen ondertekenen. Vooral kostprijs en een voorafgaande

rentest dienen als beoordelingscriteria.

debiteu-

Grotere bedrijven kunnen eveneens over

de grens kijken (zeker indien er export is), alhoewel extra voorzichtigheid niet misplaatst is gezien andere wetgevingen van toepassing zijn.

4.7. Besluit

Bedrijven die reeds belangrijke verliezen geleden hebben in het verleden, die

vaak nieuwe klanten hebben of nieuwe afzetgebieden zoeken, die een beperkt eigen vermogen of een slechte spreiding hebben, kunnen best beroep doen op een kredietverzekeraar.

In tijden van

recessie is een kredietverzekering geen overbodi-

ge luxe.

De negatieve punten zijn echter de ingewikkelde tarifiëring en de vrij bureaucratische werking van de kredietverzekeraars.

Alhoewel ze met de

K.M.O.

polis een

zeer grote stap in de goede richting hebben gezet.


-

139

-

.......1

rmm :11:!III!i!I!I!~t:.I.I!IÎI;i!: ... ..................... ,--. ..............-.......... ........................................., ., ... ...........................................-. .

.

.

.

.

.

.

-

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

,

.

.

.

.

.

.

.

.

........... ............ .

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

-."

..... ....m.

5.1. Inleiding

I

Naast opvolging en financiering van facturen (zie H n

factoringmaatschappij ook het insolvabiliteitsrisico

:

3.8 en H V

:

5) neemt een

over. Omdat een factor niet de

verzekeringswet toepast maar wel werkt met eigendomsoverdracht van de factuur,

spreekt men

bij factoring niet over verzekering. Niettemin vertoont het risicodek-

kingssysteem van een factor veel gelijkenissen met die van een kredietverzekeraar,

maar

anderzijds ook veel verschillen.

5.2. Werking

I

Net zoals bij kredietverzekering moet de klant voor elke nieuwe debiteur een

-

kredietaanvraag

indienen

bij de factor.

De factor beantwoordt de aanvraag op basis van de officiële bronnen (balans, protesten,

R.S.Z., ...) en op basis van reeds bestaande betalingservaring.

Ooordat jaarlijks 50.000 à 100.000 debiteuren betalen in de handen van een factor, kent de factor vrij goed het betalingsgedrag van bepaalde debiteuren. Oit schenkt hem de mogelijkheid om alerter te reageren

bij wanbetaling maar ook

om ruimere limieten te geven dan kredietverzekeraars op goed betalende debiteuren.

Oit laatste moet wel gerelativeerd worden. Naarmate factoringmaat-

schappijen kleiner zijn hebben ze minder betalingservaring,

dus moeten ze meer

beroep doen op de officiële bronnen en op aangekochte handelsinformatie. -

Hierbij moeten we eveneens opmerken dat vrijwel alle kleine factoringmaatschappijen zich herverzekeren

bij een kredietverzekeraar. M.a.w. het

is voor

hen zeer moeilijk om grotere limieten toe te kennen dan wat ze zelf krijgen bij

de kredietverzekeraar.

Bijgevolg mogen we zeggen dat de twee grootste factors,

ol. Belgo Factors en International Factors, voor Belgische debiteuren de ruimste

Hoofdstuk

IV

:

Risicodekking

-

140

-

limieten kunnen bieden. Iedere medaille heeft echter een keerzijde

:

de grootste

factors zijn vaak ook de duurste.

Practisch gezien raden wij aIle ondememingen

-

zeer sterk aan om, alvorens een

contract te tekenen. zowel bij factoringmaatschappijen als bij kredietverzekeraars. 10 à 20 limiettesten uit te voeren op een representatief staal van hun cliënteel.

De resultaten zullen een zeer goed beeld geven van de risico' s die een

factor of kredietverzekeraar

wenst te lopeno

Wie twee voorsteIlen vergelijkt. één met

een kostprijs van 1 % en de andere met

1.20 %. zal uiteraard geneigd zijn te kiezen voor de eerste.

n1. de goedkoopste.

Als hij echter de testresultaten vergelijkt en vaststelt dat de tweede 30 % meer

kredietlimieten kan goedkeuren, dan is die laatste de meest verantwoorde.

Eenmaal de Idant een kredietlimiet op een bepaalde debiteur ontvangen heeft,

-

kan hij zijn goederen uitIeveren en is hij voor 100 % gedekt. tenminste als de

kredietIimiet niet overschreden wordt. Mocht de leverancier meer dan de toegekende limiet leveren. dan is het gedeelte boven het kredietplafond op eigen

risico.

Vanzelfsprekend zuIlen de meeste debiteuren op tijd of kort na de vervaldag

-

betalen. De facturen die ondanks de opvolging toch onbetaald blijven omwille

van insolventie. zuIlen door de factor tussen de 90e en 100e dag na vervaldag

worden uitbetaald. -

Zoals reeds hierboven opgemerkt. voIgt de factor bij Idassieke factoring de facturen op en moeten bijgevolg de debiteuren in handen van de factor betalen.

Daardoor is de kostprijs vaak veel hoger dan bij een kredietverzekering en staan bovendien bepaalde bedrijven huiverachtig t.O. v. een opvolging door een

derde (zie H

II

:

3.8).

5.3. Voorwaarden en kostprijs

-

Behalve een minimale omzet van 10 miljoen BEF gespreid over een voldoend aan13l debiteuren (5 grootsten maken tiefst geen 75 % uit van de omzet). zijn

er maar weinig bijkomende voorwaarden waaraan een factoringklant dient te


-

14J

-

voldoen. Althans voor zover hij geen financiering wenst. Zoals bij kredietverzekering geldt ook bij factoring het globaliteitsprincipe,

01. aIle facturen

moeten

worden afgegeven. Niettemin bestaat ook hier een zekere negotiatieruimte. -

De kostprijs hangt

vo1.

af van de omzet, het gemiddeld factuurbedrag en van het

feit of het al dan niet gaat om export.

Het factoringloon scommelt over het algemeen tussen 0,50 en 2,50 % op elk factuurbedrag

B.T.W.

incIusief. Voor een factoringomzet van bv. 50 miljoen

BEF en een gemiddeld factuurbedrag van 50.000 BEF, zal het factoringrecht voor binnenlandse facturen :t 1 % bedragen; terwijl voor de exportfacturen waarvoor een plaatselijke factorcorrespondent wordt ingeschakeld :t 1,60 %.

Hoofdstuk

IV

:

Risicodekking

-

142

-

5.4. Vergelijking tussen factoring en kredietverzekering

geven we in een tabel een vergelijking tussen beide risicodekkingssyste-

Hieronder

men. I(redietverzekerÜAg

Klassieke FactorÜAg

1. Opvolging wordt door de klant ge-

l.

daan.

gedaan.

Positief

debiteuren ondervinden geen

:

last van derden.

De correcte debiteuren merken

OpvolgÜAg wordt door de factoring

Positief

de Idant krijgt extra ruimte

:

voor andere, meer commerciële taken. totaal

geen verschil tussen de opvolging van

vóór de ondertekening van een

KVZ-

contract en ema.

Negatief: er komt een extra admini-

Negatief

stratieve last bij. lndien de klant fouten

afkerig om te betalen aan een derde.

maakt kan dit leiden tot het verlies van

Men kan ook spreken van contactver-

risicodekking op zijn debiteur.

lies met de debiteur.

:

sommige debiteuren staan

Er

is geen maat-

werk mogelijk voor elke debiteur

:

goede of minder goede debiteuren,

tijdelijke of chronische probleemgevallen, grote of kleine, krijgen dezelfde

opvolgingsprocedure.

2. Een kredietverzekering baseert zich

2. N aast de officiële bronnen, heeft

vol. op officiële bronnen.

een factor ook de betalingservarÜAg.

Negatief

Negatief

:

balansen geven vaak de

:

bij trage

betalers wordt

situatie weer van meer dan een jaar

sneller de kredietlimiet ingetrokken.

geleden. Startende bedrijven krijgen

Positief

dikwijls geen limiet.

een hogere limiet krijgen dan wat ze

:

correcte debiteuren kunnen

waard zijn op de balans.


-

143

-

3. Er wordt tot maximum 85 % scha-

3. De uitbetaling gebeurt steeds voor

deloos gesteld.

100 % zonder dat de klant moot bij-

De verzekerde krijgt

een gedeelte van de recuperatiekosten

dragen in de recuperatiekosten. Er is

ten zijne laste. Er is een max. uitke-

geen max. uitkeringsplafond.

ringsplafond per jaar.

4. De schadeloosstelling gebeurt op 180 dagen na vervaldag

(tenzij bij

4. De uitbetaling gebeurt steeds op 90

bij

à 100 dagen na vervaldag (tenzij

vroegtijdige faling).

vroogtijdige faling).

5. De polis kan in pand gegeven

5. Men kan zich rechtstreeks tot de

worden bij een bankier waardoor men

factor wenden om zijn vorderingen te

een (beperkt) extra krediet kan beko-

laten rmancieren.

men.

Negatief

:

opletten voor conflicten

met

de huisbankier, zeker als het handelsfonds in

pand is gegeven.

Positief

:

het is de ruimste en de meest

eenvoudige manier om snel liquiditeiten te bekomen.

6. De kostprijs ligt tussen de 0,20 en

6. Gezien de factor eveneens de debi-

1 % en wordt berekend op de omzet

teurenbewaking

exc1usief

B.T.W. maar dit wordt

en opvolging waar-

neemt, valt de kostprijs vaak

0,50 %

nadien verhoogd met 10 % voor tax en

tot 1 % duurder uit. Het factoringloon

kosten.

wordt berekend op het factuurbedrag

B.T.W.

inc1usief.

7. Verzekering tegen fabricagerisico

7. Indekken tegen fabricagerisico

is mogelijk.

bij de meesten niet mogelijk.

Hoofdstuk

IV

:

Risicodekking

is

-

144

-

8. Beperkte binnenlandse concurrentie

8. Concurrentie is de laatste jaren

met als gevolg weinig verschillen

gestegen met soms aanzienlijke prijs-

inzake kostprijs.

verschillen tot gevolg.

Besluit

:

Het ene product is niet beter dan het andere. Veel hangt af van wat de

behoefte is, welke kostprijs de geïnteresseerde wenst te betalen, hoeveel administratieve kracht hij in huis heeft, de grootorde van de extra financieringsbehoefte...

5.5. Risicodekking

zonder opvolging door de factor

5.5.1. Inleiding

Net zoals de kredietverzekeraars de K.M.O. polis ontwikkelden om tegemoet te komen aan de behoeften van de kleinere ondernemingen (zie H

IV

:

4.4). zochten

de factors een product dat verkocht kon worden aan grotere bedrijven die wél de kennis en de mankracht hadden om de opvolging waar te nemen van de debiteuren

en die ook geen behoefte hadden aan extra financiering. Elke factor geeft het kind een andere naam

5.5.2. Werking

-

:

No Risk, Cofactoring, ...

I

Grosso modo, komt de werking bij de verschillende factors hier op neer. De

kredietlimietonderzoeken gebeuren op dezelfde wijze

als in de klassieke

factoring. De originele factuur wordt opgestuurd naar de debiteur ter betaling

bij de leverancier (dus niet bij de factor). Deze laatste stuurt van elke factuur een copij op naar de factor. De leverancier voIgt zijn debiteur op als mandataris van de factor en stuurt op regelmatige tijdstippen rappels.

maandelijks de betaalde facturen

af

De factor boekt

aan de hand van listingen van openstaande

facturen of via listingen m.b.t. de betaalde facturen (al dan niet via geautomati-


-

145

-

seerde overdracht).

Deze gegevens dienen uiteraard door de leverancier meege-

deeld te worden.

Als een debiteur 60 dagen na vervaldag nog steeds ingebreke blijft, moet de leverancier dit melden aan de factor die dan de opvolging verder zet. Als de

debiteur op :t 100 dagen na vervaldag nog altijd niet heeft betaald, zal de

factor binnen de Iirniet overgaan tot het 100 % schadeloos stellen van de leverancier. De werking leunt sterk aan bij die van een kredietverzekering. echter enkele fundamentele verschillen *

Er zijn

:

juridisch bekeken blijft een factor eigenaar van de factuur gezien er eigendomsoverdracht heeft plaatsgehad. De kredietverzekeraar verzekert een

door hem omschreven risico; *

een factor doet dus geen beroep op de verzekeringswetgeving en mag bijge-

volg op 100 dagen na vervaldag zijn k1ant volledig schadeloos stellen.

De verzekeringswet

is daarentegen, zoals reeds besproken, vrij formeel ru.

de verzekerde moet een gedeelte van het risico blijven dragen.

5.5.3. Voorwaarden en kostprijs

-

In

k1assiek factoring ligt de rninimumomzet

om een contract te kunnen aangaan,

tussen de 10 en 15 rniljoen. Net zoals de kredietverzekeraars, rnikken de factors

met dit nieuw product naar hogere omzetten

:

een omzet van 100 miljoen

BEF

lijkt momenteel de basisgrens te zijn. Ondernerningen met een k1einere omzet maar met een degelijke infrastructuur

om de opvolging waar te nemen (interne boekhouder, degelijke informatica, voldoende ervaring, -

De factors

...) komen eventueel ook in aanmerking.

stell en niet a11een hoge eisen inzake omzet om een

opvolging gewaarborgd te zien, maar ook om kannibalisme

professionele

met hun k1assieke

contracten te verrnijden. -

Wat de kostprijs betreft mogen we zeggen kredietverzekering.

Hoofdstuk

IV

:

Vanzelfsprekend

Risicodekking

dat die in de

buurt ligt van een

moet er rekening gehouden worden met de

-

146

-

volledige en vroegere uitbetaling, de kosten van kredietaanvragen, de hoogte der limieten, ... Concreet mag een kostprijs tussen 0,3 % en 1 % verwacht worden, afhankelijk

van de omzet. gemiddeld factuurbedrag. aantal debiteuren. export. ... Voor by. een factorabele omzet van 100 miljoen BEF. een gemiddeld factuurbedrag van

75.000 BEF en ongeveer 100 binnenlandse debiteuren zal het factoringrecht :f:

0.60 % bedragen. Voor exportfacturen naar onze buurlanden zal de kostprijs

niet veel hoger liggen.

5.6. Verschillen tussen factors

De verschilpunten tussen de factoringmaatschappijen liggen vol. op het vlak van -

-

:

snelheid van beantwoording van een limietaanvraag;

automatische goedkeuringen voor beperkte bedragen;

-

de grootte van de toegekende limieten;

-

al dan niet automatische dekking van het wisselkoersrisico bij facturatie in deviezen;

-

het factoringrecht.

at dan niet vermeerderd met kosten voor

kredietwaardigheidsonderzoeken

en trimesteriële verlengingen;

-

soepelheid inzake uitsluiting van bepaalde debiteuren;

-

ter beschikking

-

snelheid van uitbetaling bij insolventie. al dan niet na aftrek van een franchise

(aanzieolijke -

stellen van een electronisch correspondentiesysteem;

franchises doen wel het factorloon verlagen);

behoud van de limiet na een opgeloste betwisting (al dan niet na een

gerechtelijke uitspraak); -

vereiste minimumomzet voor de formule van hoofdzakelijk risicodekking.


-

147

-

E~ernê...Ti.~.~.~1~~!~...~~~rstaUige

Recommend Documents