Eerbetoon aan slachtoffers luchtoorlog. Ander adres Meldpunt

Nummer 16 | 20 april 2006 | Uitgave Directie Voorlichting Ministerie van Defensie

Pagina 4-5 NAVO kijkt naar procedures in Afghanistan

Pagina 6-7 JPOW doet grond schudden op Kreta

Pagina 8-9 860 Squadron schatbewaarder oorlogstraditie

Pagina 11 Judoclinic Wings for Life weer succes

TAPTOE NAAR ROTTERDAM DEN HAAG - De Nationale Taptoe gaat onder de naam The Netherlands Military Tattoo naar Rotterdam. De muzikale show is dit jaar van woensdag 27 september tot en met zondag 1 oktober in het zalencomplex Ahoy in Rotterdam te zien. De organisatie verwacht met de The Netherlands Military Tattoo in de Ahoy meer bezoekers te trekken en een rendabele exploitatie te bereiken. Vorig jaar werd de Taptoe nog in de Bra-

banthallen in ‘s-Hertogenbosch gehouden. Destijds werd voor deze plaats gekozen op basis van te verwachten bezoekersaantallen en de financiële opbrengsten. Die vielen echter te-

Ander adres Meldpunt DEN HAAG - Het e-mailadres van het Meldpunt Ongewenst Gedrag dat in de Defensiekrant van vorige week is vermeld, blijkt anders te luiden. Het goede adres is: www.rng.nl/meldpunt Het Meldpunt Ongewenst Gedrag is voor alle (oud-)defensiemedewerkers, militair en burger, die te maken hebben of hebben gehad met ongewenst gedrag in de krijgsmacht. Het meldpunt is bereikbaar op werkdagen van 08.00 uur tot 20.00 uur op het gratis telefoonnummer 0800 - 333 36 73. Ook is het mogelijk melding te maken van ongewenst gedrag via het internet: www.rng.nl/meldpunt●

gen, ondanks een succesvolle show. Na overleg met de Gemeente Rotterdam zijn Defensie en de Stichting Nationale Taptoe (SNT) er van overtuigd dat met de nieuwe locatie in Ahoy, wel de beoogde bezoekersaantallen vallen te halen, inclusief een hieraan gekoppelde gezonde exploitatie. De naam ‘The Netherlands Military Tattoo’ benadrukt dat de Taptoe zich heeft ontwikkeld tot een internationaal topevenement, onder meer door in haar show steeds meer internationaal befaamde (militaire) orkesten en groepen op te nemen. Zaterdag 23 september, voorafgaand aan de Taptoe, trekt een muzikale optocht (street-parade) door het Rotterdamse centrum.●

‘OPDAT WIJ EN ONS OPVOLGENDE GENERATIES NIET VERGETEN’

Eerbetoon aan slachtoffers luchtoorlog DEN HELDER - Tijdens een eenmalige ceremoniële bijeenkomst herdacht Comité Last Post Nederland 1940-1945 in samenwerking met de Koninklijke Marine vorige week woensdag, 12 april, de

ARBEIDSVOORWAARDEN: DEFENSIE VRAAGT ADVIES DEN HAAG - Defensie en de centrales van overheidspersoneel hebben afgelopen dinsdag in het sectoroverleg Defensie (SOD) geen overeenstemming bereikt over het onderhandelingsresultaat arbeidsvoorwaarden. De onderwerpen waarover partijen het niet eens kunnen worden zijn met name de inkomensontwikkeling en de manier waarop de uitzendingen op de ontslag-

Foto: Ruud Mol AVDD

leeftijd in mindering worden gebracht. Defensie legt het geschil voor aan de Advies en Arbitrage Commissie (AAC). Deze procedure neemt een aantal weken in beslag.

slachtoffers van de luchtoorlog in de Tweede Wereldoorlog. Op de rede voor Den Helder, vanaf het luchtverdedigings- en commandofregat Hr.Ms. Tromp, klonk de Last Post voor de meer dan dertienduizend mensen die - in de strijd boven de zeeën en wateren binnen het Nederlands territorium - het leven lieten. De te waterlegging van een krans en de fly past, het in formatie voorbijvliegen van vijf Lynx helikopters van de Koninklijke Marine (foto boven), maakten diepe indruk op de aanwezigen. “Best emotioneel. Dit is een inlossing van onze ereplicht”, reageerde Ed Melis, voorzitter van het Comité, na de kranslegging. Hij benadrukte in zijn toespraak het belang van het unieke eerbetoon: “Veel jongeren hebben nauwelijks een voorstelling van die luchtoorlog en de gevolgen daarvan. Zij hebben geen idee van de omstandigheden waaronder toen hun leeftijdsgenoten omkwamen”, aldus de voorzitter. “Daarom streven wij naar een verbreding van kennisoverdracht en herinnering aan de Tweede Wereldoorlog, en met name de luchtoorlog boven ons land. Opdat wij en ons opvolgende generaties niet vergeten.” Zie ook pagina 8-9

Meer informatie over arbeidsvoorwaarden en de onderhandelingen zijn te vinden op het intranet: Startpagina Personeel.●

Ed Melis, voorzitter van het Comité, legt samen met commandant van Hr.Ms. Tromp, kapitein-ter-zee Jan-Kees Trimpe Burger, een herdenkingskrans. Foto: CAVDKM

Mijnendienst ruimt zware Duitse zeemijn VOORNE-PUTTEN - De bemanning van de mijnenjager Hr.Ms. Haarlem heeft vorige week op zo’n vijf kilometer voor de kust van Voorne-Putten een Duitse invloedsmijn uit de Tweede Wereldoorlog geruimd. Het onding vormde een gevaar voor de visserij en moest daarom met spoed worden vernietigd. Dat gebeurde met een knal en een sierlijke, krachtige fontein. “Zo, weer één minder”, houdt commandant luitenant-ter zee 1 Rick van Kampen de moed er in. De Noordzee is weer een stukje veiliger geworden, hoewel je dat maar beter niet hardop zegt. Volgens Britse schattingen zijn er tijdens twee wereldoorlogen duizenden explosieven gedumpt. Van dat aantal bestaat tien procent uit zeemijnen. Het overgrote deel zijn vliegtuigbommen die Engelse en Ameri-

kaanse bommenwerpers uit voorzorg voor de landing afwierpen. Veel van dat spul ligt nog steeds nabij Voorne-Putten dat toentertijd onder de aanvliegroute van enkele Britse militaire vliegvelden lag. Ter versterking van hun kustverdediging benutten ook de Duitsers de Nederlandse territoriale wateren door veel springtuig voor de Zuid-Hollandse én Zeeuwse kust te leggen. Daaronder enkele typen betonnen contactmijnen waarin een metalen conus met springstof zit gegoten. De hierin geplaatste ontsteking werd geactiveerd door verstoringen van het aardmagnetisch veld of het gedreun van de scheepsmotor. “Om zo’n type gaat het waarschijnlijk”, wijst schipper sergeant-majoor Jan Beens op nummer elf van de explosievenkaart. Lees verder op pagina 3

20 april | Pagina 2

INTERNE VACATURES DEFENSIE

IN HET KORT

Voor recente vacatures kunt u terecht op de intranetsite van de dienstencentra Psychologisch Advies en Selectie en Medische Keuringen, te benaderen via het intranetportaal (http://intern.mindef.nl) of op internet via www.mobiliteitsbank.nl. Medewerkers die nog geen toegang tot intranet en ook geen internetverbinding hebben, kunnen een beroep doenop de personeelsdienstvan zijn of haar onderdeel.

MICROSOFT GOLD CERTIFIED PARTNER AWARD

Procesleider Voorbereiding en Opstelling Begroting en Jaarplannen, Wassenaar, schaal 12; Senior Beleidsadviseur IBP, Wassenaar, schaal 12; Coördinator Integrale Beveiliging CDC, Den Haag, schaal 11; Centrale Vertrouwenspersoon DMO, Den Haag, schaal 11; Hoofd Financial Control, Schiphol, schaal 11; Senior Communicatie Adviseur, Utrecht, schaal 11; Senior Medewerker IVZ-Informatiebeveiliging, Den Haag, schaal 11; Procesdeskundige, Den Haag, schaal 11; IV-Consultant (ICT) , Den Haag, schaal 10; Medewerker Bureau Financiële Recherche, Schiphol, schaal 10; Senior Medewerker Bureau Management Control, Amsterdam, schaal 10; Medewerker Procesleiding, Wassenaar, schaal 10; 1e ICT Beheerder met de rol van Incident Coördinator, Den Helder, schaal 9; Medewerker Multimedia, Den Helder, schaal 8; Junior Medewerker Management Control/Financial Control, Culemborg, schaal 8; Secretaris Management Development, Den Helder, schaal 6; Administratief Medewerker Commerciële Verwerving, Washington, schaal 5; Doktersassistente, Soest, schaal 5; Medewerker Verbindingscentrum, Den Haag, schaal 4; Cateringmedewerker C, Den Helder, schaal 4; Cateringmedewerker B, Rhenen, schaal 3; Cateringmedewerker B, Zwolle, schaal 3; Cateringmedewerker B, Zwolle, schaal 3; Medewerker Distributiecentrum / Chauffeur Vau LT, Hoenderloo, schaal 3; Medewerker Algemeen, Nieuw Milligen, schaal 2

Kolonel Johan de Vet neemt de prijs in ontvangst van Cees van de Par.

KANSRIJK Actuele vacatures Kansrijk Kijk voor een actueel overzicht en voorwaarden op de websites van Kansrijk. Dus jij weet risico’s goed in te schatten? De Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging (DKDB) zoekt ook voor 2006 persoonsbeveiligers. Ken jij het evenwicht tussen veiligheid en privacy? Kijk voor de eisen op de websites van Kansrijk. Voorlichting zelfstandig ondernemerschap Kansrijk organiseert op 28 juni weer een voorlichtingsbijeenkomst voor defensiemedewerkers die geïnteresseerd zijn in zelfstandig ondernemerschap. De bijeenkomst staat open voor medewerkers die behoren tot een knelpuntcategorie, herplaatsingskandidaat zijn of dat gaan worden. Tijdens de bijeenkomst komt onder meer het ondernemerschap aan de orde, de begeleiding vanuit Kansrijk en de consequenties voor de wachtgeldregeling. Interesse? Vrijblijvend oriënteren op een baan buiten Defensie? Doe dan eerst de loopbaanscan SBK Defensie!

HYDROGRAFISCH OPNEMINGSVAARTUIG IN CARAÏBISCH GEBIED

DEN HAAG - De plaatsvervangend Algemeen Directeur DTO, kolonel Johan de Vet, nam onlangs de Microsoft Gold Certified Partner Award uit handen van de Director Public Sector van Microsoft, Cees van de Par. DTO kreeg wederom de hoogste certificering in het partnershipprogramma van Microsoft. Om in aanmerking te komen voor het Gold Partnership moet een bedrijf voldoen aan een aantal criteria zoals het beschikken over voldoende gecertificeerde medewerkers. Tevens wordt het bedrijf beoordeeld op de kwaliteit van de opgeleverde produkten en diensten en referenties gevraagd aan klanten. Er is een minimum aantal punten nodig van 120. DTO kwam daar ruim boven met 155 punten. DTO is gold partner geworden op het gebied van applicatieontwikkeling en -beheer. De beoordeling wordt voor Microsoft door een onafhankelijk testlaboratorium gedaan in de Verenigde Staten en vindt jaarlijks plaats. DTO is een onderdeel van het CDC en vormt samen met JCG (Joint Cis Groep) de Bedrijfsgroep ICT.●

NATRES STEUNT CLINICLOWNS

UITREIKING HERINNERINGSMEDAILLE F-16-DETACHEMENT LEEUWARDEN - Ongeveer negentig militairen van 2 NLD/BEL Det ISAF Kabul, voor het grootste deel afkomstig van de vliegbasis Leeuwarden, hebben dinsdag 4 april de Herinneringsmedaille Vredesoperaties (HVO) ontvangen. Ze kregen de onderscheiding in hangaar 18 op vliegbasis uit handen van de Commandant Luchtstrijdkrachten, luitenant-generaal J.H. de Jong. Ook militairen van van andere luchtmachtonderdelen, het Commando Luchtstrijdkrachten en de Koninklijke Marechaussee ontvingen de herinneringsmedaille. De gedecoreerde militairen werkten van 15 oktober 2005 tot en met 15 januari 2006 vanaf Kabul International Airport ter ondersteuning van de International Security Assistance Force in Afghanistan. De uitreiking had plaats ten overstaan van militaire autoriteiten en in aanwezigheid van familieleden en genodigden. Foto: René Ketting, fotodienst

EEAW F-16

vliegbasis Leeuwarden●

ONDERHOUD F-16 MOTOREN CENTRAAL OP WOENSDRECHT

ALMELO - De ambassadeur van de CliniClowns, Ton Rijghart, heeft onlangs een check ter waarde van 400 euro van het Korps Nationale Reserve ontvangen. Dat gebeurde op de kinderafdeling van het Twenteborg Ziekenhuis in Almelo in het bijzijn van het lid van de Raad van Toezicht van CliniClowns, mevrouw I. Keulen. Het geld is bijeengebracht door een detachement van 40 Nationale Reserve Bataljon dat zich vorig jaar liet sponsoren om de Nijmeegse Vierdaagse uit te lopen. Op deze manier wil de eenheid een goed doel verrassen met een financiële ondersteuning. Jaarlijks lopen er zo’n vijf detachementen van de Nationale Reserve mee tijdens de Nijmeegse Vierdaagse. Zij nemen een week afscheid van hun dagelijkse werkzaamheden om in uniform aan de Vierdaagse deel te nemen.●

WOENSDRECHT - Het onderhoud aan de motoren van de F16’s gaat naar Woensdrecht. Momenteel krijgen de krachtbronnen hun grote beurt op de vliegbases Leeuwarden en Volkel. De luchtmacht streeft er naar het onderhoud vanaf 1 januari 2007 bij het Logistiek Centrum op de vliegbasis Woensdrecht te laten plaatsvinden. Door de centralisatie kan het onderhoud aan de F-100 motor effectiever en doelmatiger verlopen. Van de zestig betrokken functies worden er 48 overgeheveld. Op zowel Leeuwarden als Volkel blijft één functie beschikbaar voor onder meer het uitbouwen en verzendgereed maken van de straalmotoren. De centralisatie levert naar verwachting een besparing op van tien functies.●

MUSEUMBROCHURE NR. 27 VERKRIJGBAAR

De Verenigde Naties willen dat meer vrouwen deel gaan uitmaken van geüniformeerde VN-vredestroepen. De afdeling vredesoperaties van de volkerenorganisatie heeft afgelopen dinsdag en woensdag besproken over hoe dit kan worden bereikt. Het aantal vrouwen in burgerfuncties bij operaties van blauwhelmen neemt toe, maar in leger- en politie-eenheden zijn ze bijna niet te vinden. Slechts 1 procent van de VN-militairen betreft vrouwen. Onder de VN-agenten ligt dat aantal op 4 procent.●

BUREN - Onlangs is door de voorzitter van de Stichting Vrienden van het Museum, kolonel b.d. Slots, museumbrochure nr. 27 ‘Tussen Ems en Weser’ gepresenteerd met als ondertitel ‘Het district Koninklijke Marechaussee/Koninklijke Luchtmacht in de Bondsrepubliek Duitsland’. De schrijver, kapitein b.d. A. Colenbrander, was jarenlang geplaatst bij de brigade Blomberg. Op humoristische wijze wordt ingegaan op de werken leefomstandigheden op de brigade Blomberg, die een aantal jaren was gevestigd in een soort kasteel omringd door een slotgracht en een slotmuur. De museumbrochure is vanaf heden in het museum te verkrijgen of te bestellen via 0344 - 57 12 56 museum.kmar@ 12move.nl voor N 2,30 exclusief verzendkosten.●

VN WILLEN MEER VROUWEN IN VREDESTROEPEN

INFORMATIEDAG CIMIC APELDOORN - Sectie 9 van de Staf Commando Landstrijdkrachten (CLAS) houdt woensdag, 10 mei een CIMIC informatiedag. De onderwerpen zijn: de huidige CIMIC-werkzaamheden en ontwikkelingen PRT, Culturen in het Midden Oosten, gastspreker van een NGO die op dit moment al actief is in Afghanistan en gender. Naast de officiële CIMIC nevenfunctionarissen kunnen ook belangstellenden deelnemen. Opgeven voor 20 april bij de stafonderofficier operatiën /ondersteuning sectie G9 Staf Commando Landstrijdkrachten, telefoon: 055 357 32 26/*06 - 573 732 26 of via Internet: [email protected]. De ontvangst is op de Frank van Bijnenkazerne, Sportlaan 55 te Apeldoorn. Gebouw 107 kamer 0.26 (kelder) om 09.30 uur.●

WILLEMSTAD - Hr. Ms. Snellius (foto), één van de twee hydrografische opnemingsvaartuigen (HOV) van de Koninklijke Marine, voert momenteel een missie uit op de Nederlandse Antillen en Aruba. De Snellius doet dit met behulp van de modernste hydrografische apparatuur en technieken. Samen met twee hydrografische sloepen onderzoekt de HOV verschillende kustgebieden en wateren en brengt deze sinds 23 maart in kaart. De hydrografische opnemingscampagne duurt tot 27 juni waarna de Snellius 14 juli wordt terugverwacht in Den Helder. Tegen die tijd met een schat aan gegevens die de Dienst der Hydrografie in Den Haag in de nieuwe editie van de zeekaarten verwerkt. Binnen internationale afspraken zijn leden van de VN verantwoordelijk voor het eigen deel van het continentaal plat en dus ook voor de bijbehorende zeegebieden. Elk land is verplicht om minimaal een keer per decennium ondiepe delen, havenmondingen en gebieden die mogelijk gevaar opleveren voor de scheepvaart, opnieuw in kaart te brengen. De laatste keer dat dit bij

de Nederlandse Antillen en Aruba gebeurde, dateert van bijna tien jaar geleden. De Snellius onderzocht tijdens de Atlantische oversteek gedurende twee dagen de naar de mysterieuze seamount Echo, globaal 300 nautische mijlen Noordoost van de bovenwindse eilanden. Het bestaan van deze zeeberg werd in het verleden een aantal keer door schepen gemeld, maar nooit onderzocht waardoor de aanwezigheid nooit officieel is bevestigd. De Snellius zal proberen de berg definitief te lokaliseren en de minimale diepte vast te stellen. Vervolgens arriveerde de Snellius 23 maart bij de wateren van St. Maarten en zette er één van de sloepen af om de diverse kustgebieden en havenmondingen van de bovenwindse eilanden in kaart te brengen. De Snellius is daarna doorgevaren naar de benedenwindse eilanden; het werkgebied van de tweede sloep. Het accent voor de Snellius ligt op het opnieuw in kaart brengen van de Sababank. Gedurende een deel van de reis dient de Snellius als platform voor wetenschappelijk onderzoek door onder meer TNO, onderzoekers van de Universiteit van Brussel in samenwerking met het Koninklijk Instituut voor de Marine en een waarnemer namens het Departement van Milieu en Natuur (MINA). Zij onderzoeken bijvoorbeeld het zeeleven bij en op de Sababank. In het kader van de oefening Caribean Lion 2006 onderzoeken de beide sloepen de omgeving bij vier amfibische landingstranden. Foto: Peter Wiezoreck●

INGEZONDEN GERECHTIGHEID? Wanneer je kapitein bij de KL bent en je vergeet een USB-stick, dan is dit niet slim. Hangende het onderzoek word je echter wel onmiddellijk geschorst. Twee maanden lang (!) duurde het voor de inhoudelijke consequenties van de documenten die op de stick stonden zijn vastgesteld. Al die tijd wacht je in spanning de beslissing af. Uiteindelijk wordt er kennelijk door het OM van strafrechtelijke vervolging afgezien. Defensie zou zich moeten afvragen op welke manier zij in dit soort gevallen zorgvuldiger zou kunnen omgaan met haar personeel. Mijns inziens zouden de persoonlijke belangen zwaarder meegewogen moeten worden. Het risico op mentale beschadiging bij het personeel is door dit handelen van Defensie groter, hetgeen onbestaanbaar is in het kader van een goede personeelszorg in het algemeen. Kapitein, ik feliciteer u langs deze weg met de goede afloop. Ik hoop dat u desondanks weer gemotiveerd aan de slag gaat en uw

geloof in de organisatie niet geheel hebt verloren. Er zijn nog zoveel leuke en interessante kanten aan ons werk. Zolang je je USB-stick maar niet kwijt raakt. Majoor J. Groen NLDA Breda●

STILLERE MOTOREN Had staatssecretaris Van der Knaap -Defensiekrant 14 van 6 april op pagina 3- nu écht verwacht dat andere landen binnen de Raad van Bestuur van het NAPMO hoge prioriteit zouden geven om de motoren van de AWACS Boeings te vervangen? Wat een naïviteit! Alleen Nederland heeft hier last van en dan met name de gemeente Onderbanken in casu Schinveld waar de startende E3 laag overkomt. Ik ben hooglijk verbaasd dat een dergelijke verbetering binnen het NATO verband niet is af te dwingen die, uiteindelijk, minder kosten met zich brengt dan het doorvliegen met de oude troep, want dat is het, die nu onder de vleugels hangt.

De motoren zijn sterk verouderd, hebben een bovenmatige emissie, mogen in de civiele luchtvaart niet meer worden gebruikt maar de NATO gaat gewoon door en maken een herrie dat het niet mooi meer is. We hebben ooit in de buurt van Geilenkirchen op een camping gestaan net onder het circuitje dat die kisten draaien met oefeningen. Als je dan ziet wat er aan onverbrande troep van achter uit de de gasturbines komt dan is dat niet meer van deze tijd. Bijkomend voordeel van nieuwe en vooral stukken zuiniger én geluidarmere motoren is dat ze een groter vermogen hebben en dat de boskap die recent, na jarenlange juridische procedures, heeft plaatsgevonden in het geheel onnodig zou zijn geweest. Wellicht helpt een vliegverbod van deze toestellen boven Nederlands grondgebied en wordt de NATO gedwongen zich in materieel technische zin aan te passen aan het huidige tijdsgewricht. A Knipper (Off KM b.d.) Den Helder Ingekort door de redactie●

20 april | Pagina 3

ONDERZOEK NAAR UITVOEREN TAAKSTRAFFEN BIJ DEFENSIE DEN HAAG - Staatssecretaris van der Knaap laat op verzoek van de Tweede Kamer onderzoeken of er bij Defensie taakstraffen in de vorm van werkstraffen kunnen worden gedaan. Er bestaan wel praktische belemmeringen voor de uitvoering aldus de bewindsman. Zo gelden op veel defensielocaties strenge veiligheidseisen waaraan bij werkstraffen niet altijd kan worden voldaan. Voorts is er gekwalificeerd personeel nodig voor de begeleiding van de veroordeelden en worden zij doorgaans nabij hun woonomgeving tewerkgesteld, wat lokaal maatwerk vereist.

Ondanks deze praktische belemmeringen voert Van der Knaap overleg met de Reclassering Nederland om de mogelijkheden en de beperkingen na te gaan. Tijdens het begrotingsoverleg in november gezegde hij de Kamer toe te informeren naar de mogelijkheid taakstraffen bij Defensie te doen uitvoeren en tevens jongeren in dienst te nemen die met succes de Glen Millsschool hebben doorlopen.

Van Nes en Panter bij Sail Cartagena Een blik op het haventerrein met de tall-ships en de rij bezoekers voor de Van Nes, vanaf het helikopterdek van de Van Nes. Foto: Koninklijke Marine

WILLEMSTAD - Het multipurposefregat Hr.Ms. Van Nes en een cutter van de Kustwacht Nederlandse Antillen en Aruba, de Panter, hebben van 9 tot en met 13 april deelgenomen aan Sail 2006 in de Colombiaanse havenstad Cartagena de Indias. Het bezoek is een vervolg op het bezoek van minister Kamp aan Colombia, eind 2005. Hr.Ms. Van Nes lag in Cartagena prominent afgemeerd tussen de tall ships en patrouillevaartuigen uit landen als de Verenigde Staten, Frankrijk, Jamaica, Chili, Brazilië en Uruguay en was één van de grote publiekstrekkers tijdens de open dagen. Het zeer druk bezochte haventerrein was het

centrum van de activiteiten van Sail in Cartagena. Diverse hoogwaardigheidsbekleders bezochten Hr.Ms. Van Nes, waaronder de Nederlandse ambassadeur in Colombia en de Colombiaanse Bevelhebber der Zeestrijdkrachten. De commandant van Hr.Ms. Van Nes, kapitein-luitenant-ter-zee Blok, had onder andere een ontmoeting met de president van Colombia. Een grote delegatie van de bemanningen van Hr.Ms. Van Nes en de kustwachtcutter Panter vertegenwoordigde het Koninkrijk der Nederlanden tijdens het groots opgezette defilé door de historische binnenstad van Cartagena. Hr.Ms. Van Nes voert momenteel kustwachttaken en counter drugs-operaties uit in het Caribische gebied. Medio juli keert het schip in Den Helder terug.●

Landmacht heeft beste werkgeverssite DEN HAAG - Wervingssite www.werkenbijdelandmacht van de Afdeling Werving en Aanstelling KL is door de vakjury van Intermediair PW verkozen tot Beste Werkgeversite van de Overheid 2006. Daarnaast eindigde de landmacht op de tweede plaats in de categorie Beste Werkgeverssite van Nederland. De eerste plek ging naar de werkgeverssite van Corus. In totaal heeft de vakjury 143 werkgeverssites van grote Nederlandse profit- en non-profit organisaties onderzocht. De prijzen werden vorige week donderdag,

13 april, in Kasteel Nyenrode uitgereikt. Het juryrapport over www.werkenbijdelandmacht luidde: “Een in elk opzicht aantrekkelijke, voor veel doelgroepen toegankelijk en verzorgde website die met gebruikmaking van verschillende online-technieken, waaronder video, de sfeer en cultuur van de organisatie op aansprekende wijze weergeeft. De heldere navigatie stuurt de bezoeker eenvoudig door de zeer complete informatie heen. Een voorbeeldige website.”●

JSF-programma wel degelijk op schema DEN HAAG - Er zijn geen nieuwe vertragingen van twee jaar ontstaan in het ontwikkelingsprogramma van de Joint Strike Fighter (JSF) en er is evenmin sprake van een stijging van de kosten van dertig procent. Dat heeft staatssecretaris Van der Knaap afgelopen dinsdag in de Tweede Kamer gezegd tijdens het vragenuurtje. Een aantal kranten citeerde de Amerikaanse rekenkamer (GAO) over de problemen. De bewindsman heeft al in de jaarrapportage 2004 de Tweede Kamer geïnformeer over mogelijke vertragingen. Hij heeft gemeld dat de SDD-fase (ontwikkelingsfase) van de JSF niet in 2011, maar 2013 wordt afgerond. De SDD fase is in oktober 2001 gestart en bevindt zich momenteel in het vijfde jaar van een in totaal twaalf jaar durend traject. Van der Knaap benadrukte nog eens dat alles erop is gericht om nog voor december een memorandum

te ondertekenen voor de aanschaf van een aantal toestellen. Mogelijk verschuift de ondertekening naar begin 2007. Dat is niet te wijten aan vertraging, maar doordat er meer landen bij betrokken zijn. Zowel de ontwikkeling van het JSF-programma in 2005 als de ontwikkeling van alternatieven geeft geen aanleiding om het risicoprofiel van de JSF te herzien of de voorkeur voor de JSF te heroverwegen. De voorbereidingen zijn er nog steeds op gericht eind van dit jaar een besluit te nemen voor de opvolger van de F16. Volgens Van der Knaap wordt daarvoor de gebruikelijke parlementaire procedure gevolgd. Begin april heeft de Amerikaanse onderminister voor Verwerving toestemming verleend om met de aankoop te beginnen van onderdelen voor de Conventional Take Off and Landing-variant van de JSF.●

Een krachtig exemplaar

Laatstgenoemden kunnen bij de krijgsmacht als militair in dienst treden bij Defensie. Voorwaarde is een positief advies van de directeur van de Glen Millsschool. Als de directeur niet positief adviseert maar twijfels heeft over de oud-leerling, kan deze worden toegelaten tot het traject De Uitdaging. Hiermee krijgt Defensie zelf de mogelijkheid om een afweging te maken, aldus de staatssecretaris. Oudleerlingen moeten voorts voldoen aan de gebruikelijke selectie-eisen die aan het militaire vak zijn gekoppeld. Bij de toepassing van de beleidsregeling justitiële antecedenten bij veiligheidsonderzoeken wordt rekening gehouden met de individuele omstandigheden van de oudleerling. Over twee jaar wil Van der Knaap het initiatief evalueren waarna de Kamer opnieuw wordt geïnformeerd. De opleiding De Uitdaging is na een hervorming voortaan gericht op jongeren die niet voor de reguliere instroom of voor instroomopleidingen in aanmerking komen én een relatief grote afstand tot de arbeidsmarkt hebben. De Uitdaging maakt het mogelijk dat de deelnemers na een succesvolle opleiding in dienst kunnen komen bij Defensie. Hiervoor worden de keurings- en selectiemomenten op de opleiding afgestemd en een aangepaste systematiek voor de psychologische keuring ontwikkeld. “Voortaan worden opleidingen in samenwerking met de regionale opleidingscentra aangeboden en onderdelen van de algemene militaire opleiding worden in De Uitdaging geïntegreerd. Het is de bedoeling dat “De Uitdaging nieuwe stijl” midden 2006 begint”, aldus de staatssecretaris.●

Gegevens PeopleSoft controleren DEN HAAG - Om PeopleSoft goed te laten werken, is het een belangrijke voorwaarde dat alle geregistreerde persoonsgegevens actueel, compleet en correct zijn. Een juiste registratie is bijvoorbeeld de basis voor correcte salarisberekeningen. Nu kunnen medewerkers hun eigen gegevens nog niet zelf wijzigen via Selfservice. HDP Informatiemanagement laat eerst de gebruiksvriendelijkheid van de huidige Selfservice mogelijkheden voor het registreren van verlof en ziektemeldingen verbeteren. De uitbreiding van de Selfservice functionaliteit voor medewerkers volgt daarna, waarschijnlijk eind dit jaar. Om de juistheid en actualiteit van de persoonsgegevens tot de uitbouw van Selfservice te controleren, is in maart, als onderdeel van het Integraal Verbeterplan P&O-informatievoorziening, gestart met de pilot Controle Personeelsgegevens.●

Vervolg van pagina 1

VOORNE-PUTTEN - Op de explosievenkaart staat het meest in de Noordzee voorkomende oorlogstuig schematisch afgebeeld. “Dit type werd gevuld met 540 kilogram hexaniet, een springstof die krachtiger is dan TNT (TriNitro-Tolueen) en onder water zijn detonerende werking niet verliest.” TRAGEDIE

Zolang hij niet is geruimd, vormt de Duitse zeemijn een blijvend gevaar. Na een lang leven onder de golven is de springstof instabiel geworden en kan dan ook spontaan afgaan. Dat gebeurde vorig jaar 6 april toen een opgeviste Amerikaanse vijfhonderdponder aan boord van de Ouddorp 1 explodeerde en drie opvarenden de dood in joeg. De tragedie leidde tot een toename van het aantal op zee aangetroffen explosieven. Tot op de dag van vandaag heeft de Mijnendienst de handen vol om al die contacten te identificeren en indien nodig te vernietigen. Operatie Beneficial Cooperation is er op gericht om alle gerapporteerde springtuig zo snel mogelijk te vernietigen. Zo ook de Duitse mijn, die werd voorzien van nummer BC393. Enkele dagen eerder kwam dit ding in de netten van een visser terecht die het explosief aan dek markeerde met een boei en vervolgens overboord zette. Voor de vernietiging kan Van Kampen geen PAP (Poisson Auto-

matique Propulse, een type duikrobot, red.) inzetten, aangezien de mijn zich op een diepte van slechts zeven meter bevindt en de PAP pas vanaf tien meter bruikbaar is. De keuze valt daarom op de kikvorsmannen van Hr.Ms. Haarlem. Matroos-1 Ralf Kuyper slaagt er bij de tweede duik in om een spanband om de mijn te slaan. Daartussen bevestigt hij later een achttien kilogram zware lading TNT, waarmee ‘drie-negen-drie’ uiteindelijk wordt geruimd. Vanwege de harde wind en de sterke stroming neemt deze operatie een groot deel van de dag in beslag, maar ‘s middags gaat hij er aan. Op een veilige afstand van vierhonderd meter slaat Van Kampen en zijn bemanning de explosie gade. Na afloop is de commandant zichtbaar opgelucht. Dicht onder de kust een mijn vernietigen terwijl verderop vissersschepen onverstoorbaar voortploegen, blijft riskant. Veel tijd om na te praten, is er niet. In de diepwaterroute, in de buurt van de Nieuwe Waterweg moet Hr.Ms. Haarlem nog twee vliegtuigbommen ruimen. Van Kampen geeft opdracht naar het noorden op te stomen. Het werk wacht.● TEKST: ANDRÉ TWIGT FOTO’S: RUUD MOL AVDD

20 april | Pagina 4

Rechts: Luitenantgeneraal Godderij: “We moeten eens kijken of procedures nog wel van deze tijd zijn, of we ze moeten veranderen of aanpassen. In een missiegebied kun je de mensen geen eeuwigheid laten wachten op een besluit.”

MILITAIR COMITÉ VAN DE NAVO OP WERKBEZOEK IN AFGHANISTAN

Rechts: Genisten van 101 Geniebataljon zetten een van de vele tenten op, in dit geval de ‘vergaderzaal’. Mannen van het 101 CISbataljon zijn niet te beroerd een handje te helpen. Links: Een Portugese patrouille net buiten het centrum van Kaboel.

KRITISCH KIJKEN NAAR EIGEN KABOEL/KANDAHAR - Het is wel eens anders geweest, maar inmiddels kenmerkt de Afghaanse hoofdstad zich door bedrijvigheid. Een Portugese patrouille van de International Security Assistance Force (ISAF) weet zich slechts met moeite een weg te banen door het drukke verkeer langs de uitpuilende winkeltjes. De door de Taliban verboden vliegers zijn terug en dansen vrolijk onder de strakblauwe hemel. Kindergezichtjes lachen weer en naar ISAF-militairen wordt regelmatig een zwaaiend handje opgestoken. De boerka is zeker nog niet uit het straatbeeld verdwenen, maar steeds meer vrouwen in Kaboel hebben inmiddels een gezicht gekregen. Niet dat het land al geschikt is als vakantiebestemming, toch lijkt de hoofdstad alvast uit een diep dal te kruipen. Wat een verschil met het zuiden van het land. Daar valt van enige vooruitgang nog weinig te bespeuren. TEKST EN FOTO’S: MONIQUE VAN RIJEN-BOS

ISAF valt sinds augustus 2003 onder de verantwoordelijkheid van de NAVO. Halverwege 2004 telde Afghanistan nog maar vijf Provincial Reconstruction Teams. Van de geplande 22 zijn dat er inmiddels negen in het noorden en westen des lands. Momenteel begint de troepenopbouw voor de derde fase in het zuiden, een gebied waar Al Qaida en de Taliban alles zullen doen om de overgang naar een democratisch Afghanistan te frustreren. Generaalmajoor Roger Lane, plaatsvervangend ISAF-commandant Operatiën, is er echter van overtuigd dat het in het zuiden steeds beter wordt naarmate ISAF er langer opereert. “De bevolking zal profiteren van de wederopbouw en zo zien dat de troepen goed werk doen. Ze moeten weten dat je er bent en wat je doet. Zo win je het vertrouwen.” Volgens Lane blijft voorzichtigheid geboden, maar zou het best

Kandahar-compound in ‘wording’.

eens het ultieme voorbeeld kunnen zijn van hoe je een toekomst positief kunt beïnvloeden. Daar kan de NAVO nog meer aan bijdragen. Om er achter te komen wat dit moet zijn, brengt het militair comité van de alliantie zijn jaarlijkse werkbezoek dit keer aan Afghanistan. Het gezelschap telt negentien military representatives. Onder hen luitenant-generaal Jo Godderij, de vertegenwoordiger van Nederland binnen het militair comité van het bondgenootschap. Verder maken zeven plaatsvervangers deel uit van het gezelschap, dat bovendien is aangevuld met diverse andere militaire zwaargewichten. De delegatie adviseert de politieke autoriteiten van de 26 lidstaten over Defensiebeleid, strategische kwesties en de eventuele gevolgen van genomen besluiten op NAVO-operaties. Het comité liet zich drie dagen lang van briefing naar briefing slepen en bezocht enkele locaties in het zuiden van het centraal-Aziatische land.

PANTSERHOUWITSERS

Het vliegveld van Kandahar vormt het kloppende hart van het zuiden. Hier komen alle door de lucht verplaatste goederen en materieel aan. De landingsbaan van het twintig vierkante kilometer grote terrein oogt echter niet al te best. En dat is nog zwak uitgedrukt. De baan staat dan ook op de nominatie om te worden vernieuwd. De Amerikanen zitten nu nog in het gebied voor de operatie Enduring Freedom, maar over enkele maanden zal ook hier ISAF met rond zesduizend militairen het heft in handen hebben. Zo’n twaalf tot veertienhonderd Nederlanders zijn tegen die tijd niet alleen neergestreken op het vliegveld van Kandahar, maar tevens in de buurprovincie Uruzgan op de compounds in Deh Rawod en de hoofdstad Tarin Kowt. Hier nemen ze het PRT van de Amerikanen over. Voor het zover is, valt er een

forse berg werk te verzetten. Zo moeten er bijvoorbeeld drie kampen worden aangepast of volledig uit de grond verrijzen, mét water, elektriciteit en verwarming. Een taak die op de schouders ligt van Deployment Task Force-commandant, kolonel Henk Morsink. Die verkeert echter geregeld in afwachting van logistieke middelen, zo weet zijn voorlichter, majoor Erwin Vonk, te melden. In totaal komt er tien kilometer aan containers, zo’n 750 gepantserde om te werken en te slapen en daarnaast nog circa 1500 stuks met onder meer goederen. Aan rijdend en vliegend materieel verwacht men drie pantserhouwitsers, 52 pantserwiel- en pantserrupsvoertuigen, ongeveer 250 wielvoertuigen en bouwmachines, zes Apaches, zes Cougar transporthelikopters en uiteindelijk nog zes F-16’s. Dan moeten er nog loodsen naar Uruzgan, een hospitaal, honderdduizend maaltijden om eventuele logistieke tegenslag op te vangen, een zes megawatt elektriciteitscentrale, een voorraad van 1000 m3 brandstof en twaalfduizend liter drinkwater per dag. “De aanvoer via de lucht is best een uitdaging. De Iljushin-76 transportvliegtuigen zijn eigenlijk te zwaar voor de baan, waardoor die nog harder slijt.” Maar liefst vijftig van dergelijke vluchten arriveren tijdens de ontplooiing vanuit Eindhoven en nog eens veertig vanuit de Verenigde Arabische Emiraten. Bovendien vliegt ook een Amerikaanse C-17 vijftien keer met materieel naar Kandahar. Het bulktransport gaat overigens per schip vanaf de Eemshaven naar het Pakistaanse Karachi. Als het na drie weken is aangekomen, heeft het nog een 896 kilometer lange route voor de boeg, die tot Kanda-

20 april | Pagina 5

Rechts: Het militair comité van de NAVO bekijkt ISAF-materieel bij de Multi National Brigade Kabul.

Majoor Glenn Bloemberg, senior duty officer bij het multinationale hoofdkwartier South in Kandahar, voerde verkenningen uit voor de nog binnenkomende Nederlanders. “Ik ben dus van veel goed op de hoogte.”

PROCEDURES har vier dagen in beslag neemt. Los van al die logistieke perikelen blijkt er vooralsnog een tekort aan vliegend materieel voor ISAF. “Heli’s en transportvliegtuigen. Daar is, zeker in een land als dit, altijd te weinig van”, zegt luchtmachtgeneraal Godderij. Gelukkig brengt de Koninklijke Luchtmacht met een C-130 Hercules enige verlichting. Verder trekt de generaal de conclusie dat communicatie, zoals CIS/Command & Control nog de nodige aandacht vraagt. “Daarnaast is het belangrijk het kamp in Kandahar zo snel mogelijk op orde te krijgen en moet er dringend iets gebeuren aan de infrastructuur. Daar hebben alle landen in het zuiden baat bij.” CARTOONKWESTIE

In Afghanistan zijn inmiddels 36 nationaliteiten actief en dat worden er alleen maar meer. Forward Support Base ‘Arena’ bijvoorbeeld, in het circa 600.000 inwoners tellende Herat (WestAfghanistan), kent een gemengde populatie van rond tweehonderd Italianen, zo’n vierhonderd Spanjaarden, bijna vijftig Slovenen en een handjevol Bulgaren. Ze ondersteunt vier PRT’s: een Italiaanse in Herat zelf, een Spaanse in Qal eh-ye Now, een Amerikaanse Rechts: Vier Apaches worden op vliegbasis GilzeRijen in twee Amerikaanse C-17’s geladen met bestemming Kandahar. Foto: Jan Kees de Meester Onder: Hier komt het eerste kamp van de Nederlanders.

in Farah en een Litouwse in Chagheharan. Gezamenlijk spendeert dit kwartet 25 miljoen euro aan CIMIC-projecten zoals het slaan van waterputten. Maar het gaat vooral om het bouwen van scholen, vijftien in totaal sinds mei vorig jaar. De voorlichter, kapitein Livio Cavallaro, legt uit dat ze zijn neergezet op verzoek van de Afghanen. “Door plaatselijke ondernemers hebben we de schoolbanken laten maken. Goed voor de economie. En tijdens patrouilles delen we aan kinderen rugzakjes uit.” In Herat loopt het wel aardig en hebben de militairen weinig last van agressie. Dat een situatie echter zomaar ineens kan omslaan en gewonnen vertrouwen kan verdwijnen als sneeuw voor de zon hebben vooral de Noren en Denen ervaren, als gevolg van de cartoonkwestie. In het noorden vervullen zo’n tachtig Noren met Finnen en Litouwers onder meer een PRT-taak in Maimana. Niet alleen daar moest men het ontgelden, ook in Mazar-e-Sharif, waar Denen en Britten in een PRT samenwerken. “Het deed pijn op televisie te zien dat de Deense vlag in brand werd gestoken”, zegt luitenant-generaal Kurt Ebbe Rosgaard, de militaire vertegenwoordiger van Denemarken.

Dat is echter geen reden troepen uit Afghanistan terug te trekken. Denemarken heeft tot op heden slechts een betrekkelijk klein aantal militairen uitgezonden, maar ze zitten wel her en der over Afghanistan verspreid en wellicht komen er in de toekomst meer. De Denen overwegen namelijk militairen te sturen naar de provincie Herat. Een bijdrage leveren aan de troepenmacht in het oosten, in de laatste fase van de ISAF-opbouw, is ook nog bespreekbaar. “Er valt echter nog geen conclusie te trekken want niets is nu al definitief”, verduidelijkt Rosgaard. Zijn Noorse collega, vice-admiraal Eivind Hauger-Johannessen, geeft daarentegen klip en klaar aan dat zijn land zich blijft concentreren op het noorden van Afghanistan. “En dat met onze compacte krijgsmacht. Niet slecht voor een land met vier miljoen inwoners. We willen dit wel een aantal jaren volhouden.” Beide Scandinaviërs ervaren het bezoek als zeer waardevol. Hauger-Johannessen: “We zitten nu als militair comité op één lijn.” Rosgaard is overtuigd van de zin van deze operatie. “Veiligheid houdt niet meer op bij de grens. Met deze missie kunnen we aanslagen in de wereld reduceren.

Boven: Bij de Afghan National Police geeft een Portugese patrouille T-shirts af, zodat de politie een volleybal team kan vormen. Rechts: De Portugezen winnen al patrouillerend de harten van de kinderen met iets lekkers of een pakje vruchtensap. Links: v.l.n.r: Hoofd KMar adjudant Frans Wintgens, opperwachtmeester Richard van de Steenoven en wachtmeester 1 Maartin Antonis zijn sinds 29 november gestationeerd in Kandahar en merkten tijdens hun uitzending niet veel van agressie tegen westerse troepen. Dat verandert nu.

Afghanistan was een veilige haven voor terroristen, die werden er geworven en getraind. Dat is nu wel over. En wat het werkbezoek betreft, dat zou er best toe kunnen bijdragen dat beslissingen sneller zijn te nemen.” Alle NAVO-lidstaten moeten consensus bereiken voor iets met een positief advies naar een hoger orgaan wordt doorgeschoven. Dat is de Noord-Atlantische Raad, oftewel de NAVO-ambassadeurs, die de ministers van Buitenlandse zaken en Defensie vertegenwoordigen. ROBUUSTE SPELREGELS

Wat Godderij betreft, telt tijdens zo’n werkbezoek vooral dat iedere militaire vertegenwoordiger hetzelfde beeld krijgt. Dat praat nu eenmaal een stuk makkelijker. Zelf heeft hij in ieder geval een goed overzicht gekregen van de situatie. “Vooral waar we staan, specifiek wat ISAF betreft. Ook heb ik een redelijk beeld van de aan-

dachtspunten, zie in dat er genoeg presentie moet zijn in de gebieden waar het om gaat. Veel doen aan hearts and minds-projecten is van groot belang om vertrouwen te winnen. De bevolking moet begrijpen dat ze uiteindelijk beter af is met ISAF dan met de Taliban, maar deze operatie maakt wel robuuste rules of engagement noodzakelijk. Je moet kunnen optreden en daarvoor dus ook de mogelijkheden creëren.” De enorme operatie in Afghanistan brengt volgens Godderij nieuwe aspecten met zich mee. “De NAVO moet ook expeditionair zijn. We moeten kijken of procedures nog wel van deze tijd zijn, of dat we ze moeten veranderen of aanpassen. In het missiegebied kun je de mensen geen eeuwigheid laten wachten op een besluit.” De generaal geeft aan dat het binnen de NAVO net zo gaat als bij nationale aangelegenheden, maar

dan in het groot. “Neem materieel. Zaken moeten NAVO-standaard zijn, je moet rekening houden met nationale regels en aanschaffingen moeten niet te duur zijn. Dan kom je namelijk uit bij een open bidding, zeg maar een Europese aanbesteding, maar dan wereldwijd. En dit zijn slechts een paar voorbeelden. Zonder permanente militair vertegenwoordigers met hun ondersteuning zou een besluitvormingsproces nóg langer duren.” Over tijd gesproken. Voordat de troepen Afghanistan met een gerust hart kunnen achterlaten, zullen de nodige jaren versteken zijn. Slechts zes procent van het land heeft elektriciteit, het ontbreekt aan een goed justitieel systeem, er heerst corruptie en de drugshandel tiert welig. De papavervelden leveren volgende maand alweer een rijke oogst op. Wanneer zal dat voor ISAF ook zo zijn?●

20 april | Pagina 6

Rechts: Bij het krieken van de morgen treffen ‘luchtmachters’ van de GGW De Peel op de Kretenzer NAVO-schietbaan voorbereidingen voor de raketlancering, het klapstuk van JPOW

Boven: De voorbereidingen voor de raketlancering hadden veel voeten in de aarde. “JPOW is meer dan stekkers in een stopcontact steken en nagaan of de aan elkaar gekoppelde computers werken.”

Boven: De luchtmacht experimenteerde in JPOW voor het eerst met Hardware in the Loop. Dit systeem biedt de mogelijkheid om de nog aan ons land te leveren PAC3 versie van het Patriot-luchtafweersysteem na te bootsen. Links: Voor JPOW kwamen 1500 militairen in het geweer. De Nederlandse inbreng bestond uit personeel van landmacht, marine en luchtmacht. In het laatste geval ging het om circa 350 militairen van de Groep Geleidewapens.

GHANIA (KRETA) - “Drie, twee, één, vuur”, telt een Griekse officier in het Engels af, koptelefoon op het steenkoolzwarte haar. Een sidderende knal; een grijswitte rookwolk als een kleine bloemkool. Een oranjekleurige raket raast vanaf de lanceerplaats sissend de onbewolkte hemel in. Kort voordat het projectiel een doelvliegtuigje onderschept, wordt hij vanaf de grond vernietigd. Om vervolgens in brokken uiteen te vallen in de ijsblauwe Middellandse Zee voor de NAVO-schietbaan op de rotsklomp Kreta. Het pandemonium herhaalt zich nog drie keer. Het is D-day in de internationale luchtverdedigingoefening Joint Project Optic Windmill. Als klapstuk jaagt de Groep Geleide Wapens van de Luchtmachtbasis De Peel vier overjarige raketten het uitspansel in. TEKST: JACK OOSTHOEK FOTO’S: LEONIE VAN HELMOND (FOTOSECTIE VLIEGBASIS VOLKEL)

Joint Project Optic Windmill (JPOW) houdt het midden tussen Starwars, Startrek en het Amerikaanse Strategic Defense Initiative. Het was ooit de Nederlandse luchtmacht die er het fundament voor legde, met als drijfveer de eerste Golfoorlog. Daarin joeg

Saddam Hoessein zijn buurlanden met moeilijk te bestrijden Scud-raketten de stuipen op het lijf. Hoewel lang geleden, liggen de beangstigende televisiebeelden nog vers in de herinnering. Door het raketgeweld in Desert Storm, groeide in Europa en de Verenigde Staten de behoefte aan meer samenwerking in luchtverdediging tegen vijandelijke ballistische raketten en gevechts-

vliegtuigen (Air Missile Defense). Met Duitsland, de Verenigde Staten en ons land als voornaamste pleitbezorgers. In 1996 resulteerde dat in een eerste oefening. In een virtuele wereld wel te verstaan, want zoals wel vaker bij militaire trainingen, komt aan JPOW geen raket, schip, pantservoertuig of gevechtsvliegtuig te pas. Majoor Bart van der Graaff, geestelijk vader en grondlegger van JPOW: “Het gaat om een commandopostoefening in een virtuele omgeving die moet worden beschermd tegen aanvallen met ballistische raketten, kruisvluchtwapens en gevechtsvliegtuigen. Daarvoor gebruiken we computers met beeldschermen waarop onder meer landkaarten te zien zijn. We proberen de raketten te bestrijden door ze tijdig te ontdekken en vervolgens raket en lanceerinstallatie te vernietigen. De computers van alle deelnemende landen zitten aan elkaar gekoppeld, want interoperabiliteit loopt als een rode draad door JPOW. Tien jaar geleden regelde iedereen zijn eigen luchtverdedigingzaakjes. Tegenwoordig spreken alle landen dezelfde taal. JPOW is meer dan stekkers in een stopcontact steken en nagaan of

NEGENDE JOINT PROJECT WIN

PRIJSSCHIETEN

de aan elkaar gekoppelde computers werken.” ENORME ONTWIKKELING

Als ‘epicentrum’ voor de eerste aflevering van JPOW diende de Luchtmachtbasis De Peel. Toen die vanwege de grote belangstelling te klein werd, verkaste het circus begin deze eeuw naar Sicilië en Kreta. “Daar hebben we de ruimte en kunnen we live raketten afvuren”, aldus Van der Graaff. Ruim tien jaar na de eerste oefening is JPOW uitgegroeid tot een van de grootste mondiale luchtverdedigingoefeningen. Behalve de luchtmacht, doen landmacht en marine intussen ook mee. Aan de jongste editie, de afgelopen twee weken op Kreta, namen Amerika, Duitsland, Noorwegen en Griekenland deel. In totaal kwamen 1500 militairen in het

geweer. Onder hen ongeveer 350 Nederlandse van voornamelijk de Groep Geleide Wapens van de luchtmachtbasis De Peel. Het arsenaal wapensystemen liegt er evenmin om. Een greep uit het assortiment waarmee op de pc wordt geoefend: Standard Missiles (SM3’s), de vrijwel voltallige Patriotfamilie (PAC 2 en 3), Advanced Medium Range Air to Air Missiles (AMRAAM), Terminal High Altitude Air Defense (THAAD).

Van der Graaff: “JPOW heeft de afgelopen jaren een enorme ontwikkeling doorgemaakt als het gaat om concepten, procedures, tactieken, technieken en systemen, nodig voor een doeltreffende luchtverdediging. Trainden we eerst slechts op tactisch operationeel niveau, tegenwoordig werken we op het hoogste operationele level. Daarin demonstreren we de eerste stappen naar een strategisch peil. Dank zij deze

Het JPOW-systeem biedt landen een ‘gelaagde’ bescherming tegen inkomende vijandelijke projectielen als ballistische raketten, kruisvluchtwapens en gevechtsvliegtuigen. In de buitenste ring worden lange afstand raketten met een bereik van 3000 kilometer en meer opgevangen. Voor dat doel komen Terminal High Altitude Air Defense en SM3-raketten in de lucht.

De binnenste laag van het systeem is bedoeld om raketten voor de midden en korte afstand, zoals de SCUD en de SHAAP III, af te stoppen. Daarvoor wordt de Patriot (PAC twee of drie) in de strijd geworpen, het enige scenario van JPOW dat klopt met de werkelijkheid. De Golfoorlog van 1991, waarin Patriots Irakese SCUDS neerhaalden, heeft dat bewezen.

20 april | Pagina 7

Rechts: Joint Project Optic Windmill heeft de laatste jaren een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Daardoor is het systeem nu voor iederéén, van soldaat tot generaal, te begrijpen.

Onder: Nederlandse marinemensen simuleren de inzet van de luchtverdedigings- en commandofregatten Hr.Ms. De Zeven Provinciën en Tromp en de wapensystemen aan boord van deze schepen. Links luitenant-ter-zee Bakker, rechts sergeant-majoor Hans Hijman.

Rechts: Majoor Bas van Mullekom van het Joint Air Defense Center op de luchtmachtbasis De Peel (rechts), benutte JPOW onder meer om fouten in het Future Ground Based Air Defense System (FGBADS) op te sporen. In oktober krijgt de landmacht de beschikking over de apparatuur.

Links: Tijdens D-Day in Joint Project Optic Windmill joeg de Groep Geleidewapens van de Luchtmachtbasis De Peel vier overjarige raketten de lucht in.

NDMILL MÉÉR DAN STARWARS

BOVEN KRETA

evolutie kan zowel soldaat als generaal het scenario begrijpen. Ook de interoperabiliteit, de samenwerking tussen de deelnemende landen, is sterk verbeterd. Hetzelfde geldt voor de simulatiesystemen. Deze zijn van de modernste soort omdat de virtuele vijand in het jongste JPOW over nieuwere ballistische raketsystemen beschikte. Daarmee daagden die de wapensystemen waarmee werd gewerkt als het ware uit.”

Dat JPOW er mag wezen, blijkt in het zenuwcentrum van de oefening, de van de buitenwereld afgegrendelde Navy Support Area (NSA) op de luchthaven van Ghania. Mensen krioelen als op een volle markt door elkaar. De atmosfeer beeft van het geroezemoes. Kabels, sommigen polsdik, slingeren zich door de tent als lianen in een oerwoud. Aan de lange en korte zijde staan batterijen beeld-

Alles bij elkaar is JPOW op dit ogenblik alleen op de computer doeltreffend, erkent majoor Van der Graaff. “Het Ballistic Missile Defense System (BMDS) beschikt nog over onvoldoende capaciteit om in de praktijk aan zijn doel te beantwoorden. Aan de andere kant zal een geheel ‘uit’ ontwikkelde Air Missile and Defense nooit bestaan. Dat komt doordat onze tegen-

standers niet stilzitten als het om de ontwikkeling van rakettechnologie gaat. Wij trouwens ook niet. Zo hebben we op Kreta voor het eerst met Hardware in the Loop geëxperimenteerd. Dit systeem biedt de mogelijkheid om de volgend jaar in de luchtmacht in te voeren PAC3 versie voor de Patriot luchtafweersysteem volledig na te bootsen.●

PRANGENDE VRAAG

schermen opgesteld, met daarachter koortsachtig gebarende militairen van uiteenlopende pluimage. Kleurige projectieschermen geven de actuele stand van zaken boven de aarde weer. In het geprojecteerde luchtruim boven Turland, Pizia en Olivia is het op een handvol luchtgevechten na rustig. Nergens vallen ballistische raketten te bekennen. Dan toont het projectiescherm als donderslag bij heldere hemel een in een Aziatisch land gelanceerde middellange afstandraket. Een grenadinerode streep visualiseert de baan van het projectiel dat intussen buiten de dampkring vliegt. Zet hij koers naar Italië, Duitsland of Nederland; dát is de prangende vraag. Op aarde rinkelen de alarmsystemen van het tot de JPOW-bestel behorende Defense Support Programme, dat uit een netwerk van infraroodsatellieten bestaat. Dan werpt de raket de

eerste trap af en vliegt de gevechtskop (warhead) moederziel alleen richting Sicilië. Lange afstand radarsystemen, zoals de SPY 1-radar van de Amerikaanse AEGIS-schepen en de SMART L van de Nederlandse marine, nemen het ballistische projectiel na verloop van tijd eveneens waar. “We hebben de raket binnen pakweg twee minuten gedetecteerd”, vertelt Wouter van der Wiel van TNO Defense, begeleider van de Nederlandse militaire eenheden. “Het eerste waarschuwingssysteem rapporteerde hem op de tactische datalink. Daarna volgt de zogeheten classificatie van de raket en nu berekenen we de landingsplaats. We hebben veel afwegingen te maken. Natuurlijk willen we de warhead onderscheppen. Maar dan wel op het juiste moment en op een verantwoorde hoogte. Boven een stad kan uiteraard niet, anders krijgen de inwoners mogelijk chemische rommel op hun dak. Of dit op Starwars lijkt? Nee, JPOW is méér.” Even verderop simuleren Nederlandse marinemensen de inzet van de luchtverdedigings- en commandofregatten Hr.Ms. De Zeven Provinciën en Tromp en de wapensystemen aan boord van

deze schepen. Die bestaan uit onder meer ESSM-, SM2 en 3 raketten en de nog door Nederland te kopen tactische Tomahawk. Via het Link 16 datalinksysteem communiceren de marinemannen met collega’s uit andere landen. Ze krijgen de opdracht om met de genoemde systemen verschillende doelen aan te vallen, waaronder radarposten. Onder meer de Tomahawk wordt daarvoor gebruikt. De Tactical Ballistic Missile en de Tactical Land Attack Missile shooter zitten op het vinkentouw. Luitenant-ter-zee 2OC Chris Bakker van de Operationele School in Den Helder verliest de beeldschermen geen moment uit het oog. “We hebben de zaak redelijk in de greep”, constateert hij. “Ja, met het Tomahawk kruisvluchtwapen beschikt de marine in de toekomst over een lange arm. Het is een snel inzetbaar wapen, maar vliegt relatief langzaam. Je kunt er bijvoorbeeld moeilijk mobiele doelen mee pakken. Met onze defensieve wapens zijn we in principe in staat het dreigings’aanbod’ van JPOW te pareren. Zolang de raketten zich maar binnen ons wapenbereik bevinden. Daarbuiten nemen de luchtmacht, de Duitsers of de Amerikanen de

zaak over. Coördineren is de grote truc van JPOW.” STUK VOORUIT

In de Navy Support Area lukt dat in elk geval moeiteloos. Op steenworpafstand van de marine-enclave opereert de landmacht met onder meer het TRML-radarsysteem, een radar van het type Sentinel, launchers en het Wireless Worldwide Area Netwerk (W-WAN). Ook die staan aangesloten op het Link 16 communicatienetwerk. Zo kan ook een luchtbeeld worden opgebouwd. Volgens majoor Bas van Mullekom van het Joint Air Defense Center van de luchtmachtbasis de Peel, werken alle onderdelen, samen het Future Ground Based Air Defense System (FGBADS), naar behoren. “Sommige details kunnen beter, zoals de opbouw van dat luchtbeeld. Maar dergelijke probleempjes houd je altijd. We hechten op dit moment echter meer waarde aan het lokaliseren van fouten die we voor correctie doorgeven aan de leverancier van FGBADS. Dat is handig met het oog op de levering daarvan in oktober. Maar het meest telt nog dat deze JPOW-oefening ons een stuk vooruit brengt als het om luchtverdedigingstactieken gaat.”●

20 april | Pagina 8

In de beginjaren van de Tweede Wereldoorlog berokkenden Duitse Uboten de Atlantische konvooien van de geallieerden zware verliezen. Het gevaarlijkste gebied was het 700 mijl grote gat in de luchtdekking ten zuiden van Groenland, tussen 30 en 40 graden westerlengte. Het duurde nog tot mei 1943 voor er genoeg langeafstandsbommenwerpers beschikbaar kwamen om die opening te dichten. In de tussentijd probeerden de geallieerden met onder meer provisorische vliegdekschepen het tij te keren. Vanaf drie daarvan opereerde het Nederlandse 860 Squadron.

Links: Om te voorkomen dat de poten van het zwakke landingsgestel van de Swordfish bij de landing naar buiten zwaaiden, had men daartussen een stalen kabel gespannen die door elastiek omhooggehouden werd.

860 SQUADRON SCHATBEWAARDER VAN OORLOGSTRADITIE

TWEEDEKKERS VERSUS Links: Blik over het dek van een MAC. Door metalen platen onder de vleugels van het met linnen beklede toestel te bevestigen, kon de Mk II versie van de Swordfish ook raketten afvuren.

TEKST: WIEBREN TABAK FOTO’S: NEDERLANDS INSTITUUT VOOR MILITAIRE HISTORIE

Van de drie squadrons die tijdens de Tweede Wereldoorlog uit uitgeweken personeel van de Marine Luchtvaartdienst werden geformeerd, is 860 zeker niet de oudste. Zijn oprichtingsdatum, 15 juni 1943, kwam pas twee jaar na die van 320 en 321. Maar 860 Squadron was wel het enige dat echt als marine-eenheid dienst deed, want de andere twee waren ondergebracht bij de RAF. En waar zij met bommenwerpers vlogen, hoewel 321 eerst met de PBY Catalina vliegboot was uitgerust, opereerde 860 met tweedekkers, de fameuze Fairey Swordfish. Deze torpedobom-

Rechts: De Macoma, van bovenaf gezien.

Grote foto: Vliegende start van een Swordfish patrouille. De aanwezigheid van deze trage toestellen dwong de U-boten om onder water te blijven.

menwerper had naam gemaakt tijdens de succesvolle aanval op de Italiaanse vlootbasis Taranto in november 1940, die de Japan-

ners op het idee bracht om Pearl Harbour op identieke wijze aan te pakken. Maar dat was toen. In 1943 oogde de Stringbag, die

deze bijnaam aan zijn wirwar van spandraden dankte, niet bepaald dynamisch meer. Als onderzeebootjager bewees hij

echter nog steeds goede diensten. Sowieso brachten vliegtuigen meer U-boten tot zinken dan escorteschepen. Dat kwam deels door de voortschrijdende technologie, zoals boordradar, deels doordat de tactieken waren aangepast. Eerst hielden de toestellen zich namelijk direct boven een konvooi op of patrouilleerden in grote gebieden ter ondersteuning van meerdere scheepsverbanden. Vanaf 1942 vlogen ze iets vooruit en aan weerskanten van een konvooi, zodat ze het verzamelen van wolvenroedels een concentratie van onderzeeboten - konden voorkomen. Menige U-boot werd zo aan de oppervlakte verrast.

MAC-SCHEPEN

Om het luchtgat op de Atlantische Oceaan te dichten, sloegen de Britten al vanaf 1940 aan het experimenteren. De eerste oplossing bestond uit het plaatsen van een katapultinstallatie aan boord van een vrachtschip, Catapult Aircraft Merchantman (CAM) genoemd, met daarop een Hawker

Hurricane jager gemonteerd. Nadeel hiervan was dat het toestel na zijn eenmalige vlucht op het water moest landen en dus verloren ging. De vliegers maakten zich doorgaans ook niet al te veel illusies, maar toch werden er vrijwilligers gevonden. Een tweede experiment betrof de ombouw van bestaande vaartuigen tot Escorte Vliegdekschepen, waarvan de grootste ongeveer twintig toestellen aan boord hadden. In 1942 ging een derde experiment van start: de Merchant Aircraft Carrier. Daarbij werden graanschepen of tankers voorzien van een houten vliegdek, terwijl ze hun oorspronkelijke functie behielden en ook gewoon onder koopvaardijvlag bleven varen. Naar achteraf bleek een prima concept, van de 217 transatlantische konvooien die de MAC-schepen vanaf mei 1943 begeleidden, leden er slechts twee verliezen. Er bestond overigens een klein onderscheid. De graanschepen kregen er een hangar en een lift bij, de tankers niet. Onder die laatstgenoemde waren ook twee Nederlandse schepen, de Gadila en Macoma. Samen met de Britse Acavus zouden zij de varende bases vormen voor het twaalf toestellen tellende 860 Squadron, verdeeld in respectievelijk S-flight, F-flight en O-flight. CRASH

Nederlandse MAC’S De Rapana-klasse waartoe de beide Nederlandse MAC’s behoorden, had een waterverplaatsing van 8011 ton (volledig beladen 16.000 BRT). De schepen waren bewapend met één kanon van 102 mm, plus twee 40 mm Bofors en zes 20 mm Oerlikon luchtdoelmitrailleurs. Hun maximumsnelheid lag tussen de 11,5 en 12,75 knopen. Ze hadden meestal drie Fairey Swordfish toestellen aan boord.●

Om vanaf het 140 meter lange vliegdek te kunnen starten, waren de Swordfish uitgerust met een fine pitch propeller, waardoor de levensduur van 690 pk Bristol Pegasus motor hooguit drie maanden bedroeg. Behalve motoren versleet 860 ook complete vliegtuigen, zeventien stuks in totaal. Tijdens een interview in 1997 verhaalde vlieger-waarnemer kapitein-ter-zee Cor Smits van een nachtelijke onderzeebootbestrijdingsoefening in Schotse wateren. “Luitenant-terzee der tweede klasse Van der Toorren vloog en sergeant Van Dam was onze telegrafist-schutter. We moesten een gesleept doelwit op de radar opsporen en bombarderen. Het ene moment zat ik nog in het toestel, het volIn het begin van de oorlog vormden konvooien een makkelijke prooi voor onderzeeboten.

20 april | Pagina 9

U-BOTEN gende lag ik in het water. Kennelijk hadden we de golven geraakt, er stond nogal een flinke zee, en ik was eruit gekatapulteerd. Al gauw kwam ik Van Dam tegen, bewusteloos of dood, ik weet het niet. De vlieger viel eerst nergens te bekennen. De Swordfish had hem mee naar beneden gesleurd, maar hij wist los te komen en uiteindelijk hoorde ik hem schreeuwen. Ondertussen probeerde ik Van Dam boven water te houden, maar iedere keer als ik hem omhoog duwde, ging ikzelf omlaag. Toen ik hem doorschoof naar Van Toorren is-ie in de nacht afgedreven en we hebben hem nooit meer gezien. Gelukkig bleek een zaklantaarn die ik bij me had nog te werken en daarmee trokken we ten slotte de aandacht van een Britse torpedobootjager. Die pikte ons op.” WEER EN WIND

In de Swordfish zat de driekoppige bemanning in open cockpits achter elkaar, met de telegrafist als enige achterstevoren, omdat hij de .303 (7,7 mm) Vickers K staartmitrailleur moest bedienen. De andere bewapening bestond uit een mitrailleur van hetzelfde kaliber die door het schroefveld schoot. Naast een torpedo of vier 250-ponder bommen kon de Mk II, de versie waarmee de Nederlanders vlogen, ook tweemaal vier raketten meevoeren, die vanaf rails werden gelanceerd. De Swordfish kende een maximumsnelheid van 224 km/u. Hij had een vliegduur van 4,5 uur, maar om de goden niet te verzoeken, duurden de patrouillevluchten zelden langer dan tweeënhalf. Daarbij diende het lot van één bemanning aan boord van de Acavus ter afschrikking. Hun toestel slaagde er niet in een tegenwind van 70 knopen te overwin-

Boven: Nederlandse MLD’ers bij hun geparkeerde Swordfish toestellen.

nen en ging met man en muis verloren. Naast de wind speelde ook de kou een voorname rol. Smits: “Het gebeurde dat mensen na afloop van een vlucht helemaal verstijfd uit hun kist moesten worden getild. En dan had je ook nog plotseling opdoemende mist. Dat overkwam ons ook een keer en toen konden we op het nippertje op een Britse MAC landen, want onze eigen Macoma was al opgelost.” Voor het technische personeel kan de dienst op de MAC-tankers overigens evenmin een lolletje zijn geweest, want door het ontbreken van lift en hangar, stonden de toestellen bij weer en wind aan dek.

Links: De Swordfish van Smits, met daaronder zijn varende thuisbasis en een konvooi. Een schilderij van W.G.H. Boon. Links: De Gadila, het zusterschip van de Tacoma.

TRAGISCHE FOUT

Toch viel er ondanks de ontberingen en risico’s ook wel het nodige te lachen. “Een van onze vliegers stond bekend om zijn zwakke blaas. De Swordfish beschikte niet over wat wij populair een ‘pisbuis’noemden. Dus nam die man altijd een leeg blikje mee naar boven. Het was nog een hele toer om dat te vullen, maar als-ie het voor mekaar had, gooide hij de inhoud overboord. Het kwam voor dat de waarnemer net over de rand hing en dan de lading in z’n gezicht kreeg. Vond-ie niet leuk. Nu had je destijds geen intercom, maar een spreekbuis die uitmondde in de vliegkap. Dus sloeg die waarnemer terug door het mondstuk in de slipstream te hangen, waardoor de kap van het hoofd van de vlieger werd geblazen.” Dergelijke grappen en grollen vormden een welkome onderbreking van de doorgaans uiterst eentonige vluchten. Gemiddeld nam een transatlantische overtocht negentien dagen in beslag. Aangezien het U-bootwapen in 1944 al

op zijn retour was, viel er dikwijls weinig te beleven en dus kostte het moeite om waakzaam te blijven. Toch wisten de Zwaardvissen een keer een onderzeeër aan de oppervlakte te betrappen. Vanwege hun trage snelheid mochten ze geen soloaanvallen uitvoeren op de doorgaans zwaarbewapende U-boten, maar nadat er genoeg toestellen waren verzameld, ging het erop los. Toen een Canadees korvet de enige overlevende oppikte, bleek helaas dat het om een Franse boot ging, waarvan de inlichtingenofficier van het konvooi-escorte had verzuimd de aanwezigheid te melden.

LAATSTE DER MOHIKANEN

Wanneer hun konvooi nabij het Canadese Halifax was aangekomen, vlogen de mannen van 860 af naar het vliegveld Dartmouth. Bij vertrek naar Engeland streken ze weer aan boord neer om in de buurt van Noord-Ierland naar hun thuisbases Maydown te verkassen. Hun hedendaagse opvolgers volgen met hun Westland Lynx helikopters een dikke zestig jaar later min of meer een zelfde aanpak, al

zijn de omstandigheden en machines veranderd. Er rust een hele verantwoordelijkheid op hen, want in januari 2005 werden de twee andere oorlogssquadrons, het met de P-3C Orion uitgeruste 320 en 321, opgeheven en nu is 860 Squadron de laatste der Mohikanen. De schatbewaarder van een rijke traditie.●

Wapenfeiten Fairey Swordfish In 1939 bezat de Fleet Air Arm, dertien operationele Swordfish squadrons, twaalf daarvan bevonden zich aan boord van de vliegdekschepen HMS Ark Royal, Courageous, Eagle, Furious en Glorious. Tegen het einde van de oorlog was hun aantal verdubbeld, waarbij 860 als 26ste en laatste werd opgericht. Verder waren er ook nog eens twintig opleidingssquadrons. De eerste keer dat het toestel van zich deed spreken, was tijdens de zeegevechten die met de Duitse invasie van Noorwegen in april 1940 gepaard gingen. Op de 13de van die maand ontdekte een Swordfish zeven vijandelijke torpedobootjagers in het Ofotfjord bij Narvik, en leidde vervolgens het vuur van het slagschip HMS Warspite. Geen van de Duitse schepen overleefde dit treffen. Ook vernietigde de Swordfish in kwestie de onderzeeboot U64 die zich hier verschool. De volgende tot de verbeelding sprekende actie vond plaats in november 1940 toen twintig Swordfish toestellen van de Ilustrious de Italiaanse vlootbasis Taranto onder handen namen. Vanaf het eiland Malta hielden ze ook voortdurend huis onder As-konvooien in de Middellandse Zee. In mei 1941 lieten de tweedekkers van zich horen tijdens de uitbraak van het Duitse slagschip Bismarck naar de Atlantische Oceaan. In de late avond van de 24ste stortten negen Swordfish van de Victorious zich op het schip, maar wisten slechts één treffer te scoren. Even bleef de Bismarck onvindbaar, maar op de 26ste kreeg een Catalina vliegboot haar in de peiling en later die dag kwamen vijftien Swordfish van de Ark Royal in actie en verlamden haar stuurgerei. Een Duitse officier zei later dat het ongelooflijk was dat die ouderwetse tweedekkers het lef hadden gehad een vuurspuwende berg als de Bismarck aan te vallen. Zijn schip werd de volgende dag door de Britse vloot tot zinken gebracht. Het laatse optreden als torpedobommenwerper vond plaats op 12 februari 1942, tijdens de Channel Dash. Die dag ontsnapten de slagkruisers Scharnhorst en Gneisenau en de zware kruiser Prinz Eugen vanuit de Franse haven Brest door het Kanaal naar NoordDuitse havens. 825 Squadron trachtte daar een stokje voor te steken, maar alle zes Swordfish toestellen werden neergehaald door Duitse jagers. Hun commandant ontving postuum het Victoria Cross. Deze slachting markeerde het omslagpunt voor de Swordfish, die voortaan alleen nog zou worden ingezet voor aanvallen op kustkonvooien en de bestrijding van onderzeeboten.●

20 april | Pagina 10

KORT INTERNATIONAAL NIEUWS

EERSTE AMOS VOOR FINLAND HELSINKI - De Finse strijdkrachten hebben hun eerste twee Advanced MOrtar Systems (AMOS) ontvangen. Een tweede duo is in productie en de aflevering daarvan staat gepland voor oktober. Vooralsnog hebben de Finnen er 24 besteld, maar naar verwachting valt de uiteindelijke order een stuk hoger uit. Hun versie van AMOS is gemonteerd op het Patria 8x8 Armoured Modular Vehicle en beschikt over een semi-automatisch laadsysteem, dat een vuursnelheid van 12 à 14 schoten per minuut mogelijk maakt. Het maximumbereik bedraagt tien kilometer, bij vlakbaanvuur één kilometer. De Zweden bezitten al één AMOS en houden veertig CV90 chassis in reserve voor wanneer hun productiemodellen arriveren. Foto: Patria Hägglunds●

Hier knul, pak aan… GHARMAH - Dagelijks komen er berichten binnen uit Irak over aanslagen, ontvoeringen en moordpartijen. Het is één litanie van geweld en ellende. Met af en toe zo’n ogenblik waarbij de tijd even stilstaat en de menselijkheid het wint van de

APACHE SPEELT TWEEDE VIOOL WASHINGTON - Ervaringen in Irak tonen aan dat de Apache gevechtshelikopter zeer kwetsbaar is voor

AH-64

haat. Wanneer je als stoere marinier gewoon een kind kunt plezieren met wat snoepgoed. En dat er dan een camera bij is om dat vast te leggen, wat geeft het. Dat maakt het moment niet minder kostbaar. Foto: William Skelton●

toriseerde vuurmond veel flexibeler. Binnen twee minuten kan hij een salvo van zes granaten afvuren en zich uit de voeten maken om aan tegenvuur van de vijandelijke artillerie te ontsnappen. Het kanon heeft een bereik van veertig kilometer. Foto: Giat●

DEFENDER SCOORT VOLTREFFER TEL AVIV - Het Defender luchtdoelsysteem voor de korte afstand heeft onlangs een nieuwe mijlpaal bereikt door op het schietterrein Shdema in Zuid-Israël op zes kilometer een robotvliegtuig uit de lucht te plukken. Defender is een combinatie van het Flycatcher Mk2 vuurleidingssysteem van Thales Nederland en een getrokken launcher (zie foto) voor de Barak raket van Rafael/Israel Aircraft In-

klein-kalibervuur. Daarom zal hij niet langer een prominente rol spelen bij diepe aanvalsmissies van het VS leger. In plaats daarvan wil de legertop vaker aanvalsvliegtuigen van de luchtmacht inzetten, plus Multiple Launch Rocket Systems in combinatie met precisieraketten. Intussen passen de vliegers van de landmacht een tactiek van vuur en beweging toe om zich zo min mogelijk bloot te stellen aan grondvuur. De Apaches lenen zich overigens wel goed voor luchtsteun aan eigen troepen. Maar in verstedelijkt gebied presteren de UH-5858 Kiowa’s (ook op de foto) beter, doordat hun piloten erin zijn getraind laag te vliegen en gebouwen en bomen als dekking te gebruiken. Foto: US Army●

CHILI WIL STRATOTANKER SANTIAGO - De Chileense luchtmacht wil drie KC-135 Stratotankers van Amerika kopen en heeft daartoe een formeel verzoek aan Washington gedaan. De vliegtuigen, uitgerust met een zogeheten tail boom, zijn nodig om de tweedehands F-16 jachtbommenwerpers die de Chilenen van Nederland en de VS overnemen, te ondersteunen. Hun luchtmacht bezit momenteel slechts één enkele voor de tankerrol gemodificeerde Boeing 707, die is voorzien van het drogue systeem. Tot dusver hebben de Amerikanen aange-

geven dat er twee KC-135 toestellen beschikbaar zijn. Mocht de deal doorgaan, dan kunnen de tankers binnen vijf maanden worden afgeleverd. Uiteraard na eerst een grondige revisie te hebben ondergaan. Foto: Mark Bucher, US Air Force●

CAESAR OVER DE GRENS VERSAILLES - De eerste exportorder voor CAESAR is binnen. Het Thaise leger heeft een complete batterij van zes stuks besteld. CAESAR, een product van het Franse Giat, is een innovatieve 155 mm/52 kaliber houwitser, gemonteerd op een 6x6 truck met een gepantserde cabine. Hij kan door de lucht worden vervoerd in een C-130 Hercules transportvliegtuig. Vergeleken met getrokken geschut is deze gemo-

dustries. Hij wordt ontwikkeld voor de Venezolaanse luchtmacht, die er drie van heeft besteld. Ze zullen nog dit jaar allemaal worden afgeleverd. Tijdens de laatste test onderschepte de Flycatcher de indringer op twintig kilometer, waarna de Barak op zeven kilometer afstand werd gelanceerd. Foto: Thales Nederland●

A-10 INTEGREERT WASHINGTON - De Fairchild Republic A-10 Thunderbolt is nog lang niet uitgeteld. Als de USAF haar zin krijgt, gaat het toestel nauw integreren met een grondeenheid.

Land- en luchtmacht testen namelijk een nieuwe benadering van gezamenlijk optreden, waarbij de F-16’s van de Air National Guard direct worden gekoppeld aan Stryker gevechtsteams. Dat kan door een systeem in de Stryker pantserwielvoertuigen te installeren dat hun exacte locatie doorgeeft. De Situational Awareness Data Link in de jachtbommenwerpers vangt die signalen op, zodat de vliegers weten waar de eigen troepen zich bevinden. De A-10’s, die toch al worden gemoderniseerd, komen nu ook in aanmerking voor deze apparatuur. Tevens krijgt een deel van de vloot nieuwe vleugels. Foto: Christina D. Ponte, US Air Force● Teksten: Wiebren Tabak

Assepoester in verdrukking CORPUS CHRISTI - Later dit jaar pakt de mijnendienst van de Amerikaanse marine zijn biezen en verkast van Texas naar San Diego in Californië. Ongeveer de helft van zijn schepen zal over enige jaren volgen. De rest gaat met pensioen. Het helikoptersquadron dat zich met mijnenvegen bezighoudt, vertrekt naar Norfolk in de staat Virginia. Een reorganisatie die doorgewinterde mijnenbestrijders zwaar valt. Dat komt doordat zij vrezen dat de Mijnendienst, die bij de VS marine altijd in de schaduw heeft gestaan van de andere branches, nu in de versukkeling dreigt te raken. Te meer, daar het in de bedoeling ligt hem in San Diego samen te voegen met het nieuwe Anti-Submarine Warfare (ASW) Command. Terwijl dat zich richt op de bestrijding van moderne, dieselelektrische onderzeeboten, niet op het vinden en vernietigen van dodelijke explosieven. Daar zal straks ongetwijfeld ook het meeste

geld naartoe gaan, want ASW heeft per definitie hogere prioriteit binnen de Amerikaanse marine. En dat, terwijl er van de negentien oorlogsschepen die sinds 1945 door tegenstanders werden beschadigd of tot zinken gebracht, vijftien ten prooi vielen aan mijnen, en geen aan onderzeeërs. Critici stellen dat de bedenkers van het fusieplan beide disciplines over één kam scheren. “Het is allebei oorlogvoering onderzee, en dus hetzelfde. Nee dus.” Veel kenners menen dat de Mijnendienst beter ondergebracht kan worden bij de bovenwatervloot. Die ontwikkelt immers het gros van de nieuwe schepen, technologie en technieken die bedoeld zijn voor het bestrijden van mijnen. Op grond van aspecten als kostenbesparing en efficiëntie heeft de marine echter anders besloten. En zo lijkt de Assepoester van de vloot, die vreest door de fusie ook nog haar enige vlagofficier kwijt te raken, gedoemd het stiefkind te blijven. Totdat er weer een schip op een mijn loopt en iemand het glazen muiltje vindt.● Boven: De MH-53E Sea Dragons van Helicopter Mine Countermeasure Squadron 15 verkassen van Naval Station Corpus Christi naar Norfolk. Foto: Courtney Torgrude, US Navy Links: Alle twaalf Osprey-klasse kustmijnenjagers, zoals de USS Raven, moeten in 2008 buiten dienst worden gesteld. Foto: Daniel E. Smith, US Navy

20 april | Pagina 11

MOONEN PAKT PRINS BERNHARDBOKAAL APELDOORN - Wachtmeester (KMar) Alexander Moonen heeft tijdens het Nationaal Militair Kampioenschap Judo de Prins Bernhardbokaal gekregen. Deze beker wordt jaarlijks uitgereikt aan de judoka die het meest heeft betekend tijdens het NMK. Overigens werd de zwaargewicht in de finale verslagen door marinier 1 Mike Nieuwenhuys. Het mag een verrassing lijken dat Moonen, lid van de Defensie Topsport Selectie, genoegen moest nemen met zilver, maar Alexander Moonen. Archieffoto

SPONTAAN OPTREDEN ALBERT WEST, MARK HUIZINGA GEVLOERD

JUDOCLINIC VOOR IEDEREEN TOP EINDHOVEN - Het begint een jaarlijks succes te worden, de Judo clinic op de vliegbasis Eindhoven ten bate van de patientjes van het Sophia Kinderziekenhuis. Wings for Life, het luchtmachtteam dat traditioneel deelneemt aan de RoPaRun, was wederom verantwoordelijk voor de puike organisatie. In de aankomst- en vertrekhal van de vliegbasis verzamelden zich in de ochtend liefst tweehonderd deelnemers uit het hele land, van Limburg tot Friesland. Ze kregen immers les van niet zomaar een paar judomeesters: alle vijf de judoka’s van de Defensie Topsport Selectie (DTS) waren naar de Brabantse lichtstad gereden om de kinderen de fijnste kneepjes bij te brengen. Kapitein (KLu) Mark Huizinga, eerste luitenant (KL) Daniëlle Vriezema, luitenant-ter-zee 3 Dennis Meijer en wachtmeester (KMar) Alexander Moonen, namen verdeeld over de hele dag de deelnemers onder handen. Eerste luitenant (KLu) Deborah Gravenstijn, al enige tijd kampend met een nekblessure, was niet in staat om zelf actief deel te nemen, maar

was wel aanwezig om op een zeer enthousiaste manier de clinics aan elkaar te praten. De inkomsten van deze dag zijn geheel ten goede gekomen van de doelen van de Stichting Roparun, gericht op het ondersteunen van mensen met kanker. Tevens werd een rechtstreekse bijdrage geleverd aan deze doelen. Zo’n 25 patiëntjes van het Sophia Kinderziekenhuis werden samen met een familielid in een Fokker 60 overgevlogen vanuit Rotterdam naar Eindhoven om daar een gedeelte van het dagprogramma bij te wonen. Wings for Life doet met Pinksteren voor de vijfde opeenvolgende keer mee aan de Roparun, de langste non-stop estafetteloop ter wereld. Daarbij wordt de 530 kilometer tussen Parijs en Rotter-

dam door acht lopers per toerbeurt afgelegd. In de afgelopen veertien edities is achttien miljoen euro ingezameld voor het goede doel. De dag werd opgeluisterd door de drumfanfare van de Kapel van de Koninklijke Luchtmacht. Maar er waren ook nog wat verrassingen. Zo kreeg de organisatie van de clinic namens de commandant van de Vliegbasis Eindhoven een cheque aangeboden van 750 euro. Bijzonder spontaan was ook de bijdrage van een vader van twee deelnemers aan de clinic, in het dagelijks leven cartoonist, die zijn tekenspullen had meegenomen. Geheel belangeloos maakte hij zo’n vijftig karikaturen. De opbrengst van de verkoop was vanzelfsprekend voor het goede doel. Als klap op de vuurpijl werd de middagpauze opgevuld door zanger Albert West. Door zijn bezoek aan Afghanistan vorig jaar heeft hij een band gekregen met de luchtmacht. Toen West hoorde van deze dag bood hij spontaan aan even langs te komen. Het is mogelijk het team Wings for life te steunen in hun bijdrage aan de RoParun. Een donatie kan worden gestort op rekeningnummer 10.09.25.219 t.n.v. Ministerie van Defensie onder vermelding van “DF 129 Roparun CLSK” te Den Haag.●

niets is minder waar. Marinier Nieuwenhuys heeft in het verleden al diverse successen behaald. Hij heeft Elco van der Geest al eens geklopt en won zilver op het jeugd WK in 2002. In totaal meldden zich 62 deelnemers in de sportzaal van de Politieschool in Apeldoorn, van wie er twintig deelnamen in de zogenoemde Kyu-klassen (tot bruine band). Alle krijgsmachtdelen waren vertegenwoordigd, met de landmacht en marechaussee (ieder 22) als hofleveranciers. In de lichtste categorie, tot 73 kilogram, zegevierde de ervaren sergeant (KLu) Ronald van Arkelen, wachtmeester (KMar) Arnoud Aalbrecht greep het goud een klasse (-81) hoger. Dat kapitein (KLu) Mark Huizinga het sterkste was in zijn groep (-90 kg) mag geen verrassing heten. Wel fraai was de derde plek voor veteraan en motivator voor de militaire judo-wereld sergeant der mariniers Peter Laurier. Soldaat 2 (KL) Jeffrey Veenstra hield iedereen er onder in de klasse tot 100 kilogram. Bij de vrouwen waren er slechts twee groepen. In de lichte klasse was eerste luitenant Daniëlle Vriezema veruit het sterkst, bij de middelzware vrouwen greep soldaat 3 (KLu) Patricia Sleegers het eremetaal. Zij kon echter niet voorkomen dat de KMar de ploegenwedstrijd won, voor de Koninklijke Marine.●

Uitslagen: Kyuklassen: licht: 1. Wachtmeester (KMar) Paul Beersum, 2. Marinier 1 Martin Rietman, 3. Cadet-vaandrig (KMA) Marcel Huizinga. Midden: 1. Cadet-sergeant (KMA) Rick Sanderink, 2. Wachtmeester (KMar) Anton Brontsema, 3. Marechaussee 1 Ron Linzen. Zwaar: 1. Marechaussee 4 Jeffrey van Oyen, 2. Soldaat 1 (KL) Melchior Vijent, 3. Wachtmeester (KMar) Arne van Buren. Topklasse: -73kg: 1. Sergeant (KLu) Ronald van Arkelen, 2. Marechaussee 4 Richard Davidson, 3. Korporaal (KL) Danny Peters. -81 kg: 1. Wachtmeester (KMar) Arnoud Aalbrecht, 2. Adelborst (KM) Ferry de Jong, 3. Korporaal (KL) Dennis Meijer en vaandrig (KLu) Richard Libosan. -90 kg: 1. Kapitein (KLu) Mark Huizinga, 2. Eerste luitenant (KL) Martijn Hoogezand, 3. Martin Rozenhart (burger KM) en sergeant der mariniers Peter Laurier. -100 kg: 1. Soldaat 2 (KL) Jeffrey Veenstra, 2. Sergeant 1 (KL) Martijn de Wolf, 3. Sergeant 1 (KL) Maurice Schreers. 100+ kg: 1. Marinier 1 Mike Nieuwenhuys, 2. Wachtmeester (KMar) Alexander Moonen, 3. Opperwachtmeester (KMar) Peter Wolfs. Vrouwen: licht: 1. Eerste luitenant (KL) Danniëlle Vriezema, 2. Marechaussee 4 Samantha Martinez, 3. Marechaussee 2 Joyce van den Brink. Midden: 1. Soldaat 3 (KLu) Patricia Sleegers, 2. Kapitein (KL) Bianca Hofman, 3. Marechaussee 3 Silvia Gelijnse●

DEKAATJES heten de gratis advertenties in de Defensiekrant. De tekst van een Dekaatje mag niet langer zijn dan veertig woorden en kan alleen schriftelijk of per e-mail worden ingediend. Plaatsing geschiedt zo spoedig mogelijk. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud, noch voor de gevolgen van de plaatsing. Op de envelop of in de e-mail graag ‘Dekaatje’ vermelden. Dekaatjes kunnen worden ingestuurd naar de Defensiekrant, postbus 20701, 2500 ES Den Haag of defensiekrant@ mindef.nl, onder vermelding van naam, adres, woonplaats eventueel telefoonnummer, onderdeel en registratienummer. WONINGEN Te koop: Eesveen, Bleekersbrink 7, 2/1 kap. Havelte 12 km, 5 autominuten van Steenwijk, snelwegen en intercitystation. Kavel 325m2, tuin 110m2 op zuidwesten, woonkamer (48m2), keuken (2003), 3 slaapkamers, grote zolder, 4e slaapkamer mogelijk, garage 7x3. Vr.pr. 244.500,- euro k.k. Zie http://www.funda.nl of bel 06 - 512 725 89. Te koop: Zoetermeer, Meerzicht, Belvedèrebos 172, ruim 4-kamer appartement op 4e etage. Vrij uitzicht op park, ruime parkeergelegenheid, berging op begane grond, politieveilig keurmerk. Nabij winkelcentra, openbaar vervoer en goede uitvalswegen. Zonnig balkon op westen. Actieve VVE. Vr.pr. 142.500,- euro k.k. Inf www. funda.nl of 06 - 212 522 93. Te koop: Veghel, Dr. Verbeeksingel 5, eengezinstussenwoning uit 1955, geheel gerenoveerd, nieuwe keuken, badkamer, stucwerk, 360 m3, perceelsopp 246 m2, 20 m diepe tuin op NO Vr.pr. 232.000,- euro k.k. www. quintes.nl) Info op 0413 - 33 04 00 Makelaar Quintes. Te koop: Venray, Zwanebloem 10, halfvrijstaande woning met vergrote woonkamer, 4 slaapkamers, berging en carport, hoekkavel van 210 m2 met eigen achterom, rand van de wijk ‘Landweert’ op 12 km van ‘de Peel’ en 2 auto-minuten van de A73. vr. pr. 227.000 euro k.k info: [email protected] of 06 - 547 709 85. Te koop: Breda, Haagse Beemden, Cijnsbroek 10, ruime 2/1 kapwoning. Hal, toilet, ruime woonkamer, keuken, tuin, garage. 1e verd.: ruime badkamer, 2 slaapkamers met mogelijkheid tot 3 slaapkamers; 2e verd.: zolderkamer met dakkapel, studiekamer. vr.pr.: 299.000,- euro k.k. Inl.: ah.rohde@ wanadoo.nl Te huur: Uden, Lauwere 312, gestoffeerde woning voor 3 jaar beschikbaar. Moderne inrichting, drive in garage, 4 slaapkamers, gelegen aan park en dicht bij winkels. Per 1 mei te huur voor 995 euro per maand. Voor meer informatie 06 - 222 868 55.

DIVERSEN Gezocht: onderofficier met F.L.O, woonachtig regio Den Haag, die graag nog enkele dagen per week wil werken in techniek/horecabranche (www.deurrubbers.nl). Info: H. van Rhee, 06 534 374 95

Rode erekoord voor redder ASSEN - Wachtmeester 1 Ray Obbink heeft uit handen van de commandant Schoolbataljon Noord, luitenant-kolonel Ad Wagemakers, het rode erekoord ontvangen. Wachtmeester Obbink trad adequaat op toen tijdens de revalidatieles LO/Sport een aspirant-beroepscollega onwel was geworden. Door het juist toepassen van de protocollen bemerkte Obbink dat er bij het slachtoffer geen ademhaling waarneembaar was. Door het slachtoffer te beademen en een correcte melding richting de alarmdiensten werd erger voorkomen. Uit blijk van waardering wegens zijn kordate optreden en vakkundig handelen is hem het rode erekoord toegekend.●

RECREATIE Te huur: Zeer luxe 4-persoons stacaravan (4x12m) op Camping Les Sables d’or in Agde. Veel Nederlandse gasten, Nederlands beheerdersechtpaar. Veel faciliteiten waaronder tropische zwembad en de Middellandse Zee aan de andere kant! Prijzen van 275 euro (laagseizoen) tot 625 euro (hoogseizoen) excl. toeristenbelasting. Info op www.camping-sablesdor.com en voor meer info over de caravan op www. chaletagde.nl Reservering: 06 - 113 439 16 of [email protected]●

20 april | Pagina 12

KARL HAUSHOFER EN DE NAZI’S DEN HAAG - Karl Haushofer, de bedenker van het begrip Lebensraum en van Heim ins Reich was geen nationaal-socialist. Tot die conclusie komt historicus en uitgever Perry Pierik. Hij promoveerde onlangs aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam met het proefschrift ‘Karl Haushofer en het nationaal-socialisme’. Haushofer had het blijkens het onderzoek niet zo op Hitler en zijn trawanten. Hij had een half-Joodse vrouw en gebruikte bij hoge uitzondering antisemitische termen. Bovendien was hij nooit lid van de NSDAP.

25 Jaar geleden De Defensiekrant van 23 april 1981 besteedde op de voorpagina aandacht aan de bouw van een Orion hangar. De vlagofficier van de Marineluchtvaartdienst, commandeur P. M. Alderwerth van Rosenburgh, gaf met het slaan van de eerste paal hiermee het startsein. Het was de bedoeling dat medio 1982 op het marinevliegkamp Valkenburg drie nieuwe Lockheed Orions P3G-II zouden komen te staan. Om plaats te maken voor de nieuwe hangars werden de oude van de Neptunes al in een eerdere fase gesloopt. Er stonden meer veranderingen op stapel, want er werd al hard gewerkt aan het verstevigen van de rol- en startbanen van het vliegveld, terwijl men met de bouw van een nieuw verkeerstoren zo spoedig mogelijk zou beginnen. De ‘Bronzen Soldaat’ werd ook uitgereikt. Deze toegekende individuele waardering was dan ook een van de hoogste binnen de landmacht. Dit keer viel de eer te beurt aan adjudant Severijns. De bataljonsadjudant van 42 Pantserinfanteriebataljon in Seedorf kreeg het bronzen beeldje vanwege zijn opmerkelijke prestaties en verdiensten. Hij werd vooral geprezen om de uitstekende manier waarop hij jonge militairen opleidde en begeleidde. Uit handen van legerkorpscommandant luitenant-generaal Gijsbers ontving hij met ‘gepaste trots’ het dikverdiende beeldje. Gijsbers benadrukte in zijn speech dat het krijgen van de bronzen soldaat een zeldzaamheid is binnen de landmacht, maar dat deze in het geval van Severijns niet meer dan terecht was. Dat het aan creatieve mensen binnen onze organisatie niet ontbrak, bleek wel uit de lijst die de Defensiekrant publiceerde in deze editie. Maar liefst veertien mensen hadden zich verdienstelijk weten te maken met allerlei goede ideeën. Dat varieerde van de ‘uitbreiding van de gebruiksmogelijkheden van de Registratiekaart Geneeskundige Administratie’ tot de ‘aanmaak van een zelfklevend formulier’. Slimme en ondernemende mensen bij de krijgsmacht dus. Uiteraard op de achterpagina weer sportnieuws. Dit keer weer eens aandacht voor het voetbal. Een bekend fenomeen uit de jaren en zeventig en tachtig was het minivoetbal dat door de NCRV werd georganiseerd. Het

minivoetbalteam van de militairen stond aan de vooravond (23 april) van de finale om de minivoetbaltrofee. Opponent zou het voetbalelftal van Limburg worden. Voor de derde keer in vijf jaar tijd had het team onder leiding van coach kapitein Harry van Megen (nee, niet de televisielolbroek) zich voor de eindstrijd weten te plaatsen. In de loop van de jaren was het minivoetbal duidelijk veranderd. Waren er in de eerste jaren nog veel oud-profs in het veld te bespeuren, nu waren de meeste teams toch ‘oprechte amateurs’. Ook was het spel wat harder geworden, ondanks dat lichamelijk contact nog steeds ‘uit den boze’ was. Sensationeel in het minivoetbal was natuurlijk wel dat er achter het doel kon worden doorgespeeld. En dan niet te vergeten de grote gaten achter het doel waarin ook kon worden gescoord. Heel wat slimme en technisch begaafde spelers hadden op die manier hun doelpunten gemaakt. Ach ja, misschien was het minivoetbal wel zijn tijd ver vooruit. Frans Limbertie●

Karl Haushofer is een Duitse geopoliticus die de beruchte termen na de Eerste Wereldoorlog bedacht. Hij was teleurgesteld door de afloop van de oorlog en vond dat er een sterke man in Duitsland aan de macht moest komen om het land de zo nodige Lebensraum te verschaffen. Haushofer meende dat staten onderling hierover met elkaar in de slag zouden gaan. Volgens Pierik hebben de Nazi’s leentjebuur gespeeld bij het gedachtegoed van Haushofer. Hitler schreef in de gevangenis na de mislukte staatsgreep (putsch) in 1923 Mein Kampf. De latere Führer kreeg tijdens het schrijven in zijn cel bezoek van Haushofer. De conclusie ligt dan voor de hand dat hij Hitler heeft

ingefluisterd. Volgens Pierik echter had Haushofer de term al bedacht en bekend gemaakt voordat Hitler aan het schrijven sloeg en ermee aan de haal ging. De kreten Heim ins Reich en Lebensraum horen volgens Pierik bij de overtuiging die Haushofer aanhing: de geopolitiek. Volgens deze denkrichting bepalen geografische zaken de politieke geschiedenis. Haushofer leunde wel tegen het nationaal-socialisme aan. Sterker nog: hij was bevriend met Rudolf Hess. Hij moedigde de tweede man van het Derde Rijk juist aan uit te wijken naar Engeland met een voorstel tot vrede. Dat was in lijn met de gedachten van Haushofer: het ging om de strijd tussen staten en niet om de strijd tussen Ariërs en Joden. Vanaf het moment echter dat de naam van Haushofer in verband werd

gebracht met Hess, was zijn rol - zo die er al was voor Hitler en de zijnen uitgespeeld. Haushofers zoon Albrecht verdween in een concentratiekamp. Haushofer zelf en zijn echtgenote overleefden de oorlog in een appartement in München. Hij trad als getuige op in het proces van Neurenberg. De berichten over de misdaden van de Nazi’s werden steeds hardnekkiger en slechts met het gebruik van slaapmiddelen vonden Haushofer en zijn vrouw rust. Uiteindelijk pleegden ze zelfmoord. Op 10 maart 1946 vond zoon Heinz de lichamen van zijn vader en moeder. ‘Karl Haushofer en het nationaal-socialisme. Tijd, werk en invloed’ is geschreven door Perry Pierik en telt 304 pagina’s. Het boek is uitgegeven bij uitgeverij Aspekt in Soest en kost 26,95 euro. ISBN: 90-5911-376-4.●

Defensie Evenementenkalender De verkorte versie van de Defensie Evenementenkalender vermeldt voor de komende tijd de volgende evenementen: 21 april: Theatershow ‘Queen in concert’, Orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Stadskanaal 22 april: Theatershow ‘Queen in concert’, Orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Winschoten 23 april: Reservisten nemen Legermuseum in!, Delft 27 april: Theatershow ‘Queen in concert’, Orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Groningen 28 april: Theatershow ‘Queen in concert’, Orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Drachten

29 april - 7 mei: Ontdek in de meivakantie alles over de tweede wereldoorlog in het Legermuseum, Delft 2 mei: Open Cockpitdagen in het Militaire Luchtvaartmuseum, Soesterberg 4 mei: Dodenherdenking voor alle gevallenen in Libanon, Havelte (Darp) 5 mei: Bevrijdingsfeest in het Legermuseum, Delft 7 mei: Open Cockpitdagen in het Militaire Luchtvaartmuseum, Soesterberg Voor meer informatie surf naar www.defensie.nl en klik via ‘Actueel’ op de link Evenementen. Voor veel medewerkers van Defensie ook bereikbaar via intranet.●

NIEUWSBEELD

Colofon De Defensiekrant is een wekelijkse uitgave van de directie Voorlichting & Communicatie van het Ministerie van Defensie. bestemd voor het gehele Defensiepersoneel. Hoofdredactie: drs. Bert van Elk Eindredactie: Evert Brouwer Redactie: Jack Oosthoek, Monique van RijenBos en André Twigt Foto’s: Hennie Keeris (staffotograaf), AVDD e.a Redactiesecretariaat en administratie: Marianne Beck Telefoon: (070) 318 83 26, via het militaire net: 501, tst. 88326 Fax (070) 318 74 32 Defensiesite: www.mindef.nl E-mail: [email protected] Bezoekadres: Kalvermarkt 38, 2511 CB Den Haag Postadres: Postbus 20701, 2500 ES Den Haag, MPC 58B De inhoud van de artikelen in de Defensiekrant hoeft niet noodzakelijkerwijs de mening van de minister van Defensie of de krijgsmachtleiding weer te geven. Ingezonden brieven dienen betrekking te hebben op eerder in de Defensiekrant geplaatste artikelen. Zij geven uitsluitend de mening van de inzender weer en kunnen door de redactie worden bekort. Overname van artikelen of delen daarvan is alleen toegestaan met toestemming van de redactie. Aan rechtspositionele informatie kan geen recht worden ontleend. Deze informatie wordt in algemene bewoordingen en met terzijde laten van details weergegeven. Voor volledige informatie wordt verwezen naar de officiële stukken. Oplage: 45.000 Abonnementen: Per jaar N 13,61. Voor het buitenland N 15,88. Opgave schriftelijk bij administratie Defensiekrant (zie boven), in het geval van een dienstabonnement. Particuliere abonnees kunnen zich opgeven bij: Abonnementenland, postbus 20, 1910 AA Uitgeest, tel. 0251-31 39 39, waarna een acceptgirokaart wordt toegezonden. Adreswijziging: Het verdient aanbeveling adreswijzigingen vroegtijdig en uitsluitend schriftelijk op te geven; het kost enkele weken voor het nieuwe adres in het verzendbestand is opgenomen. Layout: Theo Olsthoorn (UnitedGraphics, postbus 659, 2700 AR Zoetermeer) Druk: Tijl Offset, Zwolle ISSN: 0167-0808

Militairen van 11 Luchtmobiele Brigade herdenken met een fakkelwacht de Rode Baretten die in de Tweede Wereldoorlog rond Oosterbeek sneuvelden. De geestelijk verzorger, dominee Bert Hes, hield een toespraak. Foto: sodaat 1 Paul Verheul